Sebagaimana operasi pada sistem bilangan real, operasi dasar bilangan kompleks
juga meliputi operasi penjumlahan, pengurangan, perkalian dan pembagian.
Misalkan 2 bilangan kompleks: z 1=( x1 +iy1 ) dan z 2=( x2 +iy 2).
Penjumlahan :
z 1+ z2 =( x 1+iy 1 )+ ( x 2+iy 2 )=( x 1 + x 2) + ( y 1+ y 2) i
Pengurangan
z 1−z 2=( x 1 +iy 1 )− ( x2 +iy 2) =( x 1−x 2 ) + ( y 1− y 2 ) i
Perkalian
Pembagian
2
z1 x 1+ y 1 i x 1 + y 1 i x 2− y 2 i x 1 x 2 + x 2 y 1 i− x1 y 2 i− y 1 y 2 i 2
= = × = 2 2 2
; i =−1 , z2 ≠ 0.
z2 x 2+ y 2 i x 2 + y 2 i x 2− y 2 i x2 − y 2 i
x 1 x2 + y 1 y 2+ ( x2 y 1−x 1 y 2 ) i x 1 x 2 + y 1 y 2 (x ¿ ¿ 2 y 1−x 1 y 2)
¿ 2 2
= 2 2
+ 2 2
i¿
x2 + y 2 x2 + y2 x2 + y2
Contoh
4+ 5i 4 +5 i 2−3 i 4 ×2+5 ×3 2× 5−4 ×3 23 2
= × = + i= − i
2+3 i 2+3 i 2−3 i 2
2 +3
2 2
2 +3
2
13 13
{xx 1− yy 1=1
yx 1+ xy 1 =0
x=
|0 x|
1 −y
=
x
, dan y =
| y 0|
x 1
=
−y
x −y
Terlihat bahwa x 2+ y 2 ≠ 0 dan z 2=( x1 , y 2)≠0 atau z 2= 2 2
+ 2 2 i ditulis
x +y x +y
−1 x −y
z = 2 2
+ 2 2 i.
x + y x +y
Teorema 2
Untuk setiap bilangan real a dan b berlaku sifat-sifat :
1) ( a , 0 ) + ( b ,0 )=( a+b , 0)
2) ( a , 0 ) ( b , 0 ) =( ab , 0 )
3)
(a , 0) a
(b , 0) b ( )
= , 0 jika b ≠ 0
4) ( a , 0 ) =¿ a∨¿
Teorema 3 :
1) i 2=−1
Bukti :
i 2=( 0,1 ) ( 0,1 )=( 0−1 ) + ( 0+0 ) i=−1+0=(−1,0 ) =−1
2) Jika x dan y bilangan real maka x +iy=(x , y )
Bukti :
x +iy= ( x , 0 ) + ( 0,1 ) ( y ,0 )=( x , 0 )+ ( 0−0,0+ y )=( x , 0 ) + ( 0 , y )=(x , y )
DAFTAR PUSTAKA
Kadir. (1967). Fungsi Peubah Kompleks. Jakarta : UIN JAKARTA PRESS.