PEMBAHASAN
x : sumbu real
y : sumbu imajiner
O : (0,0)
Definisi ini menunjukkan bahwa |z| merupakan bilangan real positif atau nol. Arti geometri |
z|, menyatakan panjang vektor (x,y) yaitu jarak dari titik asal O = (0,0) terhadap titik z =
(x,y). Akibat dari definisi tersebut, jika z1 = (x1,y1) dan z2 = (x2,y2), maka:
√ 2 2
|z1 – z2| = ( x 1−x 2 ) + ( y 1− y 2 ) , menyatakan jarak antara titik z1 dan titik z2 pada bidang z.
Selanjutnya apabila z1 = x1 + y1 i dan r bilangan real positif, maka |z – z1| = r menyatakan
lingkaran berpusat di titik z1 = (x1,y1) berjari-jari r, sedangkan |z – z1| < r menyatakan daerah
di dalam lingkaran yang berpusat di z1 = (x1,y1) berjari-jari r. Tidak ada urutan dua bilangan
kompleks z1 dan z2 . Tetapi, untuk modulusnya dikenal urutan karena modulus suatu bilangan
kompleks merupakan bilangan real.
Teorema 1:
A. Jika z bilangan kompleks, maka:
2 2 2
1. |z| = ( ℜ( z ) ) + ( ℑ(z ) )
2. |z|=|z|
2
3. |z| =z z
4. |z|≥|ℜ ( z )|≥ ℜ(z )
5. |z|≥|ℑ ( z )|≥ ℑ(z)
B. Jika z1 , z2 bilangan kompleks, maka:
1. |z 1 z 2|=|z 1||z 2|
2. | |||
z1 z1
= , z ≠0
z2 z2 2
3. |z 1 + z 2|≤|z 1|+|z 2|
4. |z 1−z 2|≥|z 1|−|z 2|
5. |z 1−z 2|≥||z 1|−|z 2||
Bukti:
A. Jika z bilangan kompleks, maka:
2 2 2
1. |z| = ( ℜ( z ) ) + ( ℑ(z ) )
2 2
|z| =| x+iy|
|z| = √ x 2 + y 2
2 2
2
|z| =x 2 + y 2
2 2 2 2
Dikarenakan x=ℜ ( x ) dan y=ℑ( x ) maka x + y =( ℜ( z) ) + ( ℑ( z) )
2 2 2
Jadi, terbukti bahwa |z| = ( ℜ( z ) ) + ( ℑ(z ) )
2. |z|=|z|
Dimisalkan z=x +iy
|z|=|x+ iy|= √ x 2 + y 2
|z|=|x−iy|=√ x2 + (− y )2 =√ x 2 + y 2
Jadi, terbukti bahwa |z|=|z|
3. |z|2=z z
Dimisalkan z=x +iy
2. | |||
z1 z1
= , z ≠0
z2 z2 2
| ||
z 1 x 1 +iy1 x2 −iy 2
= .
z 2 x 2 +iy2 x2 −iy 2 |
| z2||
z 1 x 1 x2 + y 1 y 2 x2 y 1−x 1 y 2
= 2
x2 + y2
2
+ 2
x2 + y2
2
|
| | √( )( )
2 2
z1 x1 x 2 + y 1 y 2 x 2 y 1−x 1 y 2
= 2 2
+ 2 2
z2 x2 + y 2 x 2 + y2
| |√
2 2 2 2 2 2 2 2
z1 x 1 x 2 + y 1 y 2 +2 x 1 x 2 y 1 y 2+ x2 y 1 + x 1 y 2 −2 x 1 x 2 y 1 y 2
=
z2 ( x 2 + y 2)
2
2 2
| | √(( )( x 22 + y 22 )
2 2
z1 x1 + y1
=
z2 x 22 + y 22)( x 22 + y 22 )
| z1
z2| √(
=
√ x 1 2 + y 12
x 2 2 + y 2 2)
| |||
z1 z1
=
z2 z2
3. |z 1 + z 2|≤|z 1|+|z 2|
0 ≤ ( x 1 y 2−x 2 y1 ) 2
2 2 2 2
0 ≤ x1 y 2 + x 2 y 1 −2 x 1 x 2 y1 y 2
2 2 2 2
2 x1 x 2 y 1 y 2 ≤ x1 y 2 + x 2 y 1
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
x 1 x 2 + y1 y 2 +2 x 1 x 2 y 1 y 2 ≤ x 1 x 2 + y 1 y 2 + x 1 y 2 + x 2 y 1
2 2 2 2 2
(x 1 x 2 + y 1 y 2) ≤(x 1 + y 1 )(x 2 + y 2 )
√ ( x + x ) +( y + y ) ≤ √ ( x
1 2
2
1 2
2
1
2
+ y1 )+ ( x2 + y2
2
√ 2 2
)
|z 1 + z 2|≤|z 1|+|z 2|
Daftar Pustaka
Meilinda, Fasya Nabila. 2018. Modulus atau Nilai Mutlak dan Sekawan.
https://www.scribd.com/document/417173784/Analisis-Kompleks-Modulus-Dan-
Sekawan (diakses 16 Februari 2023)