Anda di halaman 1dari 6

TURUNAN

Definisi
Turunan fungsi f adalah fungsi lain f ' (dibaca f aksen) yang nilainya pada sebarang bilangan
c adalah
f (c+ h)−f (c)
f ' ( c)=lim
h →0 h
Asalkan limitnya ada.

Jika limitnya ada, maka di atas dikatakan f terdiferensialkan di c . Pencarian turunan disebut
pendiferensialkan, bagian kalkulus yang berhubungan dengan turunan disebut kalkulus
dy
diferensial. Turunan disimbolkan dengan f ' ( x), D x, atau (notasi Leibniz).
dx

Algoritma yang digunakan dalam Bahasa C++ sebagai berikut:


' f (c +h)−f (c )
f (c)= lim
∆ c →0 h

' f (c +h)−f (c)


f ( c)≈
h
Contoh 1.1
Jika f ( x)=13 x−6. Carilah f ' (4 )!
Penyelesaian:
f (4 +h)−f (4 )
f ' (4 )=lim
h→0 h
f (4+ h)−f (4)
Dengan fungsi f ( x)=13 x−6, input ke x
h
[13( 4+ h)−6]−[13(4)−6 ]
¿ lim
h→0 h
[27+ 13 h−6 ]−[27−6 ]
¿ lim
h→0 h
13 h
¿ lim
h→0 h
¿ lim 13
h→0

¿0

Contoh 1.2
Jika f (x)= x2 +7 x , carilah f ' (c )!
f (c +h)−f (c )
f ' (c )=lim
h→0 h
f (c+ h)−f (c)
Dengan fungsi f ( x)= x2 +7 x , input ke x
h
2
[(c+ h)¿¿ 2+7 (c +h)]−[c +7 c]
f ' (c )=lim ¿
h→0 h
2
lim ¿ ¿−[c + 7 c ]
h →0
f ' (c )= ¿
h
lim ¿ ¿
f ' (c )=
h →0
¿ bagi dengan h
h

f ' (c )=lim (2 c+ h+7¿)¿


h→0

f ' (c )=2 c+7

Contoh 1.3
1
Jika f (x)= , carilah f ' ( x )!
x

f ( x +h)−f (x )
f ' (x)=lim
h→0 h

1 f ( x +h)−f (x )
Dengan fungsi f ( x)= , input ke x
x h

1 1

x +h x
f ' (x)=lim
h→0 h

1 1 x−(x +h)
sederhanakan − maka
x+ h x x (x +h)

x−( x+ h)
x ( x +h)
f ' (x)=lim
h→0 h

−h
x (x +h)
f ' (x)=lim
h→0 h

−h 1
f ' (x)=lim .
h→0 x( x+h) h

−1
f ' (x)=lim
h→0 x( x+h)

−1
f ' ( x)=
x ( x +0)

−1
f ' (x)= 2
x
TURUNAN TRIGONOMETRI
Contoh 2.1
Buktikan D x (sin x )=cos x dan D x (cos x)=−sin x .
Penyelesaian:

sin (x+ h)−sin x


D x (sin x )=lim
h→ 0 h

sin x cos h+cos x sin h−sin x


D x (sin x )=lim
h→ 0 h

1−cos h sin h
D x (sin x )=lim (−sin x +cos x )
h→ 0 h h

D x (sin x )=−sin x ¿

lim 1−cos h lim sin h


Jika h→0
¿ 0 dan
h→0
=1
h h

Maka

D x (sin x )=−sin x (0)+ cos x (1)

D x (sin x )=cos x , Terbukti

Coba buktikan sendiri D x (cos x)=−sin x !

Contoh 2.2

1−cos t
Carilah nilai lim !
t →0 sin t

Penyelesaian:

1−cos t
lim masing-masing pembilang dan penyebut dibagi dengan t
t →0 sin t

Maka
1−cos t
t 0
lim = =0
t →0 sin t 1
t

Contoh 2.3

sin 5 x
Carilah nilai lim !
x →0 3x

Penyelesaian:

sin 5 x
lim
x →0 3x

5 sin 5 x
¿ lim . atau dapat ditulis
x→ 0 3 3x

5 sin 5 x
¿ lim
3 x→ 0 5 x

sin x
Karena nilai limit lim =1
x →0 x

5
¿ (1)
3

5
¿
3

Kesimpulan:

D x (sin x )=cos x

D x (cos x)=−sin x

sin t
lim =1
t →0 t

1−cos t
lim =0
t →0 t

Anda mungkin juga menyukai