IX klasi
moswavlis wigni
gamomcemloba inteleqti
Tbilisi 2021
marika CikvaiZe
musika
moswavlis wigni
IX klasi
redaqtori
irma CinCalaZe
damkabadonebeli
lika sxirtlaZe
garekanis dizaineri
ilia xelaia
gamomcemloba inteleqti
Tbilisi, ilia WavWavaZis gamziri #5
225-05-22, 291-22-83, 5(99) 55-66-54
elfosta: info@intelekti.ge vebgverdi: www.intelekti.ge
ISBN 978-9941-31-317-2
sarCevi
3
saxelmZRvanelos gzamkvlevad es
niSnebi gamogadgebaT:
mousmineT musikas
! SeasruleT davaleba
? upasuxeT SekiTxvas
videodavaleba
codnis skivri
5
6
I Tavi
musika samyaroSi da samyaro musikaSi
Tema: miTi da realoba musikaSi
am TavSi:
7
gansaxilveli sakiTxi – msgavseba miTsa da
musikis gamomsaxvelobiT xerxebs Soris
`batonebis xe“.
n. braikaSvili
8
qarTuli miTologiidan
d. lungreni
•
•
•
daakvirdiT am naxats da ivaraudeT, ra aris masze gamosaxu
li? ra aris xiluli?
ra feri dominirebs am naxatze?
rogor fiqrobT, ratom aris aq gamoyenebuli TeTri feri?
ra aris naxatze uxilavi, ra SegrZneba dageuflaT?
?
• ivaraudeT, TqvenTvis nacnob romel ritualze visaub
rebT?
9
moismineT qarTuli xalxuri saritualo simRera „ba-
tonebis nanina“:
10
SegaxsenebT da gTavazobT saqarTveloSi gavrcelebuli uZvelesi ritua-
lis, „batonebis“, msvlelobis etapebs:
•
•
•
ra igrZeniT, rodesac „batonebis“ rituali SeasruleT?
ritualis romeli detalebi warmoadgineT?
romel gamomsaxvelobiT xerxs mianiWeT upiratesoba ri
tualis gaTamaSebis dros?
? 11
droa, davadginoT, Tu ra funqcia SeiZleba Seasrulos miTsa da ritualSi
TiToeulma detalma. Cven ukve SevniSneT, rom es detalebi raRacis maniSnebe-
lia, anu miTSi erTgvari niSnis/simbolos funqcias atarebs.
a) b) g) d)
•
?
rogor fiqrobT, mosmeniT SesaZlebelia am xmovani niSnebis Si-
naarsis gageba?
• ras daukavSireT Tqven mier mosmenili xmebi/bgerebi?
• gaixseneT, sad gsmeniaT romelime xmovani niSani?
• Tqveni azriT, romel situaciaSi SeiZleba JRerdes xmovani niSani,
romelic gaJRerda pirvel nomrad? ivaraudeT, risi xmovani simbo-
loa, ras unda ganasaxierebdes?
• ra maxasiaTebliT gamoarCevdiT xmovan niSans, romelic gaJRerda
meore nomrad?
• rogor fiqrobT, SesaZlebelia, rom xmovani niSani (igive xmovani
simbolo) arafriT hgavdes, ar Seesabamebodes imas, rasac aRniS-
navs? romeli aseTi xmovani niSani moismineT?
• kidev erTxel yuradRebiT moismineT xmovani niSnebi da imsjeleT,
romel musikalur cnebas daukavSirebdiT, melodias Tu ritms?
arcerTs? axseniT Tqveni pasuxi.
12
is detalebi, is niSnebi, romlebic miTebsa da ritu
alebSi garkveuli informaciis mimaniSnebelia, Sesa-
Zlebelia, sxvadasxva xerxiTa da saSualebiT gadmoices
– simboloebiT, mimikiTa da JestiT, moZraobiT, xmovani signaliT, xmiT/
bgeriT.
13
•
•
•
ramden niSans dauwereT cifri „3“? axseniT, ratom?
ramden niSans dauwereT cifri „1“? daasabuTeT Tqveni
arCevani.
rodesac niSans uwerdiT cifrs „3“, igulisxmeboda, rom ar
?
icodiT im sagnis mniSvneloba, rasac es niSani aRniSnavs, dafiqr-
diT, iqneb raime asociacia mainc gagiCndeT;
14
samuSao rveulSi CawereT pasuxebi dasmul kiTxvebze:
!
• romel fragments uwodeT aikoni? mosmenili musikaluri
fragmenti am niSnis intonaciuri mibaZva iyo Tu igi cxe
nisTvis damaxasiaTebel moZraobas gadmoscemda?
• axseniT, musikis romeli gamomsaxvelobiTi xerxebiT xdeba
aRniSnulis gadmocema (melodia, ritmi Tu orive erTad)?
• romeli fragmenti daukavSireT am niSans emociurad? daasabuTeT
Tqveni pasuxi;
• Tqven mier mosmenili sami fragmentidan romelze ityodiT, rom
es aris simSvidis, sispetakis, pozitiuri gancdebis mimniWebeli
melodia? daasabuTeT, ratom?
15
kompleqsuri davaleba #1
damxmare informacia
16
aqtivoba I
aqtivoba II
17
kompleqsuri davaleba #2
damxmare informacia:
okeanis siRrmeSi mTel dedamiwas
saSineli gveleSapi midgardi Semoxveoda.
didi xania Weqa-quxilis RmerTs, Tors,
samyaros am urCxulisgan xsna surda... man
daxmarebisTvis goliaT gimirs mimarTa...
igi goliaTs saTevzaod gahyva...
18
aqtivoba I zogadad, ritualSi ambavi gmirebis daxasiaTebebisa
da sakvanZo detalebis meSveobiT gadmoicema. es detale-
bi sxvadasxva xmovani niSniT gamoisaxeba.
gTavazobT miTis, „Torisa da midgardis orTabrZolis“ gmirebis
saxelebisa da sakvanZo detalebis CamonaTvals. maswavlebeli mogasmeninebT
TiToeulis xmovan niSans. SeecadeT, SeusabamoT xmovani niSani konkretul
siuJetur detals.
gansazRvreT, ra tipis xmovani niSniT gsurT maTi asaxva – aikoniT, in-
deqsiT Tu simboloTi?
aqtivoba II
19
aqtivoba III
aqtivoba IV
20
II Tavi
musika sazogadoebaSi da sazogadoeba musikaSi
Tema: socialuri kataklizmebi musikaSi
53
kataklizmebi pop musikaSi
36-40
ganvlil gakveTilebze Cven Semog
TavazeT akademiuri musikis nimuSebi,
sadac kataklizmebis sxvadasxva saxe
oba iyo musikalurad warmoCenili.
maikl jeqsoni,
`Earth Song“
pol makartni da
sTiv uanderi,
`Ebony And Ivory“
59
• rogor aRwerdiT im fragmentis emociur muxts, romelic Tqven
•
katastrofis alegoriulad gadmomcem simRerad CaTva
leT?
raSi mdgomareobs es alegoria? ra xilul saganTan an mov
lenasTan asocirdeba es simRera?
?
• risi alegoriaa?
• romel kataklizms daukavSirebdiT am simReras?
• Tqveni azriT, romel simReraSi igrZnoba moaxloebuli katastrofis
daZabuli molodini?
• ra fsiqologiur mdgomareobas gadmoscems simReraSi `Earth Song“
gundisa da solistis erToblivi kulminaciuri JReradoba:
panikas;
ganrisxebas;
brZolisTvis mzadyofnas.
• romeli simRera mogeCvenaT yvelaze daZabulad? ratom?
• Tqven moismineT is nawarmoebebi, romlebSic ZiriTadad katastrofis
dros/Sedegad dauflebuli gancdebi da emociebi iyo gadmocemuli,
magram xom SesaZlebelia katastrofis (socialuri) prevenciis gziT
misi damarcxeba, Tavidan acileba, pozitiuri Sedegis dadgoma da
musikaSic Sesabamisi emociis gadmocema? mosmenilTagan am niSniT
romel kompozicias/kompoziciebs gamoarCevdiT? imsjeleT.
• romeli simRera giqmniT harmoniuli Tanacxovrebisken mowodebis
ganwyobas?
• `Ebony And Ivory“ – TeTri da Savi feris klaviSebs musikalur sakravze
ZaluZT harmoniuli, sasiamovno SegrZnebebis gadmomcemi musikis gax
movaneba. Tqveni azriT, am or ferze gakeTebuli aqcenti katastro
fis romeli saxeobis alegoriad SeiZleba CaiTvalos?
• ra ganwyobisaa simRera, romelic Tqven katastrofis Semdeg daufle
buli gancdebis gadmomcemad CaTvaleT, Tumca es gancdebi momavlis
mimarT optimistur damokidebulebas asaxavs?
• am musikis ra maxasiaTeblebis safuZvelze gamoitaneT es daskvna?
60
kompleqsuri davaleba #7
dawereT ese, Semdeg gaakeTeT prezentacia Temaze:
ra rols TamaSobs Janrobrivi maxasiaTeblebi musikaSi kataklizmiT
gamowveuli gancdebis asaxvis dros?
ukve iciT, rom kataklizmebi (xSir SemTxvevaSi socialuri) aisaxeba musi
kaSi sxvadasxva saxiT, kerZPod:
a) kataklizmis gamovlinebis romelime erTeuli SemTxvevis (zog SemTx
vevaSi) aRwera;
b) kataklizmis mimarT reaqciis gamoxatva;
g) kataklizmis alegoriuli saxiT warmoCena.
es davaleba dagexmarebaT ukeT gaigoT, Tu ra rols TamaSobs Janrobrivi
maxasiaTeblebi musikaSi kataklizmiT gamowveuli gancdebis asaxvis dros.
aqtivoba I
61
aqtivoba II
aqtivoba III
fragmenti II
fragmenti III
62
III Tavi
me musikaSi da musika CemSi
Tema: gmiri da antigmiri musikaSi
am TavSi gaigebT:
65
modiT, ganvazogadoT
i. ToiZe –
abesalom da eTeri
71
waikiTxeT operis libretodan siuJeturi detalebi, Semdeg moismineT musi
kaluri fragmentebi da SeecadeT, daukavSiroT musika teqsts. vidre mousmen
deT, gansazRvreT, ra Cans am teqstSi, operis personaJTagan romelia antigmi
ri? romelma detalma miganiSnaT amaze?
72
?
• romel siuJetur detalSi ikveTeba uaryofiTi perso
naJis (antigmiris) mxatvruli saxe?
• eTeris mosapoveblad murmanma eSmaks mihyida Tavi – ro
gor, ra xerxebiT aris gadmocemuli es musikaSi:
a) romeli sasimRero xma asrulebs murmanis arias?
b) rogor ganwyobas qmnis am personaJis musikaluri daxasiaTeba?
• Tuki literaTi „A“ aRvniSnavT murmanis Sinagan gancdas, wux
ils, „vwuxvar, ara var mec mefe“, xolo literaTi „B“ aRvniSnavT
murmanis borot zraxvebs, rogor sqemas miusadagebdiT am perso
naJis arias? moniSneT swori pasuxi:
1) Sesavali – A-B-A; 2) Sesavali – A-A-B.
73
kompleqsuri davaleba #9
aqtivoba I
74
aqtivoba II
upasuxeT kiTxvebs:
aqtivoba III
75
IV etapi – miubrundiT pirvel etapze ganxilul cxrils da III
svetSi saTanado teqstis litera CawereT.
# # # #
76