Anda di halaman 1dari 32

marika CikvaiZe

IX klasi

moswavlis wigni

grifminiWebulia saqarTvelos ganaTlebisa da


mecnierebis saministros mier 2021 wels

gamomcemloba inteleqti
Tbilisi 2021
marika CikvaiZe
musika
moswavlis wigni
IX klasi

redaqtori
irma CinCalaZe
damkabadonebeli
lika sxirtlaZe

garekanis dizaineri
ilia xelaia

gamomcemloba inteleqti
Tbilisi, ilia WavWavaZis gamziri #5
225-05-22, 291-22-83, 5(99) 55-66-54
elfosta: info@intelekti.ge vebgverdi: www.intelekti.ge

© marika CikvaiZe, 2021.


© gamomcemloba `inteleqti~, 2021.

ISBN 978-9941-31-317-2
sarCevi

I Tavi. musika samyaroSi da samyaro musikaSi


Tema: miTi da realoba musikaSi
gansaxilveli sakiTxi – msgavseba miTsa da musikis gamomsaxvelobiT
xerxebs Soris

gakveTili 1-10. rogor gadmoicema miTi da ratom aris


rituali miTis gadmocemis saukeTeso xerxi?.............................................................
xerxi?............................................................. 8

gansaxilveli sakiTxi – miTologiuri azrovneba kinomusikaSi


gakveTili 11-16. miTi kinofilm „nibelungebis beWedSi“....................................
beWedSi“.................................... 21
gakveTili 17-19. miTologia XX-XXI saukuneebis akademiur musikaSi..............
musikaSi.............. 33
gakveTili 20-24. miTologiuri Tema da progresuli roki.................................
roki................................. 39
gakveTili 25-30. ra aris rifi?.
rifi?..................................................................................... 46

II Tavi. musika sazogadoebaSi da sazogadoeba musikaSi


Tema: socialuri kataklizmebi musikaSi

gakveTili 31-35. kataklizmebi akademiur musikaSi..............................................


musikaSi.............................................. 54
gakveTili 36-40. kataklizmebi pop musikaSi.
musikaSi............................................................ 59

III Tavi. me musikaSi da musika CemSi


Tema: gmiri da antigmiri musikaSi

gakveTili 41-50. gmiri da antigmiri musikaSi.........................................................


musikaSi......................................................... 66

musikaluri terminebis leqsikoni.


leqsikoni................................................................................ 77
informacia Linux programis Sesaxeb: LMMS
LMMS,, anu Linux MultiMedia Studio.
Studio............... 81
programis gamoyenebis instruqcia..............................................................................
instruqcia.............................................................................. 83
rogor SevqmnaT SAMPL
SAMPL-i
-i................................................................................................
................................................................................................ 85

3
saxelmZRvanelos gzamkvlevad es
niSnebi gamogadgebaT:

mousmineT musikas

! SeasruleT davaleba

? upasuxeT SekiTxvas

videodavaleba

codnis skivri

5
6
I Tavi
musika samyaroSi da samyaro musikaSi
Tema: miTi da realoba musikaSi

am TavSi:

• rogor gadmoicema miTi?


• ratom aris rituali miTis gadmocemis saukeTeso xerxi?

• rogor emsgavseba erTmaneTs musikisa da miTis maxasiaTeblebi?

cnebebi: ritmuli figuraciebi, rogorc niSani; melodiuri intona­


ciebi, rogorc niSani; intervalebi; motivi; musikaluri Tema, ro-
gorc niSani; fraza.

7
gansaxilveli sakiTxi – msgavseba miTsa da
musikis gamomsaxvelobiT xerxebs Soris

1-10 rogor gadmoicema miTi da ratom aris


rituali miTis gadmocemis saukeTeso xerxi?

miTi aris erTgvari warmodgena samyaroze da mis


Seqmnaze. masSi Tavs iCens cxovrebiseuli faseulobebi
– cxovrebis wesi, msoflmxedveloba.
Tuki legenda aris zepirmetyvelebis erT-erTi
forma, romelic literaturas ufro ukavSirdeba,
iseve, rogorc zRapari, miTi warmoadgens sakralur
teqsts, romelic ritualebs daedo safuZvlad. iseve,
rogorc mxolod sanoto teqsti ar warmoadgens musi-
kas Semsruleblisa da msmenelis gareSe, miTic ganuy-
ofelia ritualisgan. diax, ritualiT xdeba miTis
gacocxleba. sxvagvarad, miTi iqceva literaturul
teqstad.
Tu ra xerxebiT gadmoicema miTis azri, Sinaarsi,
riT emsgavseba gadmocemis es saSualebebi musikis mx-
atvrul xerxebs – amis garkvevaSi Semdegi aqtivobebi
dagvexmareba.

`batonebis xe“.
n. braikaSvili

„mgelberika“ – l. gudiaSvili „berikaoba“ – g. doliZe

8
qarTuli miTologiidan

warmarT ibero-kavkasielebs swamdaT, rom adamiani TviTon ki ar xdeba


avad, aramed avadmyofobas ugzavnis masze gamwyrali RvTaeba an avi suli
eZaleba. amitom, xalxuri medicinis garda, aseve, xSirad mimarTavda magi-
ur-religiur mkurnalobasac. fiqrobda, rom samkurnalo saSualebebs iseTi
efeqti ar eqneboda, Tu RvTaebasac ar moimadlierebda.

d. lungreni




daakvirdiT am naxats da ivaraudeT, ra aris masze gamosaxu­
li? ra aris xiluli?
ra feri dominirebs am naxatze?
rogor fiqrobT, ratom aris aq gamoyenebuli TeTri feri?
ra aris naxatze uxilavi, ra SegrZneba dageuflaT?
?
• ivaraudeT, TqvenTvis nacnob romel ritualze visaub­
rebT?

9
moismineT qarTuli xalxuri saritualo simRera „ba-
tonebis nanina“:

• simReris teqstSi ra azria gadmocemuli?


• rogor fiqrobT, ras evedrebian „batonebs“ avadmyofi
bavSvis ojaxis wevrebi?

isaubreT simReris musikalur maxasiaTeblebze:

• yuradRebiT moismineT da gansazRvreT, ramdenxmiania simRera „ba-


tonebis nanina“?

• gaixseneT qarTuli xalxuri sasimRero xmebis saxelebi (I xma –mo-


Zaxili, II xma – mTqmeli, III xma – bani) da daakvirdiT, romeli xma
iwyebs simReras?

• romeli xma aris amaTgan gabmuli, e. w. burdonuli?

• samive xmis erTobliv JReradobas musikis romel gamomsaxvelobiT


xerxs daukavSirebdiT, harmonias Tu melodias?

• Tqveni azriT, ratom aris simRera aseTi mSvidi, ras emsaxureba es


simSvide?

• musikis romeli gamomsaxvelobiTi saSualeba ganapirobebs simRe-


ris mSvid ganwyobas?

• gifiqriaT rodisme, ratom SeuZlia musikalur ritms zemoqmedeba


moaxdinos bavSvze, ratom Seswevs mas Zala, gamoiwvios sapasuxo
reaqcia da amgvarad gamarTos dialogi? imsjeleT.

• ras matebs rituals musikis es maxasiaTeblebi da ra gavlenas ax-


dens Tqvenze?

• ramdenad mniSvnelovan rols asrulebs es simRera „batonebis“


ritu­alis srulyofilad ganxorcielebaSi?

• ramdenad mniSvnelovania simRera am ritualSi? imsjeleT;

• xom ar SegiZliaT, gaixsenoT, rogori rituali axlavs „batonebis“


wess?

10
SegaxsenebT da gTavazobT saqarTveloSi gavrcelebuli uZvelesi ritua-
lis, „batonebis“, msvlelobis etapebs:

1. saxadian bavSvs loginSi Caawvendnen da sazeimod morTavdnen.

2. avadmyofis oTaxi lamazad morTuli unda yofiliyo, radgan ojaxSi mo-


brZanebul, bavSvis sxeulSi Casaxlebul batonebad wodebul sulebs, gan-
sakuTrebuli pativiscema sWirdebodaT. oTaxSi wiTel fardebs hkidebd-
nen da avadmyofsac amave feris tansacmels acmevdnen;

3. avadmyofis survilebi ganuxrelad srulde-


boda, vinaidan miCneuli iyo, rom misi piriT
RvTaebani saubrobdnen. ferad tansacmels
icvamdnen isinic, vinc avadmyofs uvlida.
maTi saxli `batonebisa~ da misi dedis droe-
biT samyofelad qceuliyo. maT Sesabamisad
daxvedra da gacileba sWirdebodaT;
4. avadmyofis sawolTan dgamdnen tablas, ro-
melzec ewyo puri, tkbileuloba, comis-
gan damzadebuli Sinauri da gareuli
cxovelebis figurebi. iqve dgamdnen mor-
Tul-mokazmul CiCilakis msgavs tots, ro-
melsac batonebis xe erqva. sawolze yrid-
nen iasa da vards. am yvavilebis naxarSs
apkurebdnen oTaxSi, ojaxis wevrebi cekvav­
dnen da mRerodnen iavnanas. oTaxSi Sehyav-
daT cxvari wiTeli bafTiT, am qmedebebsa da v. jmuxaZe „batonebi“
atributebSi naTlad Cans, rom ritualebi
nayofierebis RvTaebisTvis iyo gankuTvnili, romelsac SeeZlo rogorc
avadobis gamowveva, aseve gankurnebac.

vinaidan qarTuli xalxuri ritualebis amsaxveli foto da


videomasalis simcires ganvicdiT, kargi iqneba Tuki megobrebTan
erTad gaiTamaSebT rituals da zemoT miTiTebul siuJetur de-
talebs gaacocxlebT. amisaTvis kargi iqneba, Tuki Tqven Soris
moiZebneba simReris Semsrulebeli/Semsruleblebi; gaamzadebT/
!
SeqmniT dekoracias, gadaiRebT videofirs, Semdeg ki waradgenT
nacnobi auditoriis winaSe.




ra igrZeniT, rodesac „batonebis“ rituali SeasruleT?
ritualis romeli detalebi warmoadgineT?
romel gamomsaxvelobiT xerxs mianiWeT upiratesoba ri­
tualis gaTamaSebis dros?
? 11
droa, davadginoT, Tu ra funqcia SeiZleba Seasrulos miTsa da ritualSi
TiToeulma detalma. Cven ukve SevniSneT, rom es detalebi raRacis maniSnebe-
lia, anu miTSi erTgvari niSnis/simbolos funqcias atarebs.

diax, niSani/simbolo miTis umniSvnelovanesi komponentia, Tum-


ca aramxolod miTis. moismineT sxvadasxva xma da gamoicaniT, raze
SeiZleba migvaniSnebdes TiToeuli. CaxateT Tqvens rveulebSi oTxi
marTkuTxedi (rogorc es saxelmZRvaneloSia) da mosmenili xmiT an
!
bgeriT miRebuli informacia moniSneT, aRniSneT: ivaraudeT, raze miganiS-
nebT es xmebi/bgerebi, ras gagonebT?

a) b) g) d)

rogorc darwmundiT, es xmebi raRacaze mianiSnebs. modiT,


pirobiT vuwodoT xmovani niSani an xmovani simbolo.


?
rogor fiqrobT, mosmeniT SesaZlebelia am xmovani niSnebis Si-
naarsis gageba?
• ras daukavSireT Tqven mier mosmenili xmebi/bgerebi?
• gaixseneT, sad gsmeniaT romelime xmovani niSani?
• Tqveni azriT, romel situaciaSi SeiZleba JRerdes xmovani niSani,
romelic gaJRerda pirvel nomrad? ivaraudeT, risi xmovani simbo-
loa, ras unda ganasaxierebdes?
• ra maxasiaTebliT gamoarCevdiT xmovan niSans, romelic gaJRerda
meore nomrad?
• rogor fiqrobT, SesaZlebelia, rom xmovani niSani (igive xmovani
simbolo) arafriT hgavdes, ar Seesabamebodes imas, rasac aRniS-
navs? romeli aseTi xmovani niSani moismineT?
• kidev erTxel yuradRebiT moismineT xmovani niSnebi da imsjeleT,
romel musikalur cnebas daukavSirebdiT, melodias Tu ritms?
arcerTs? axseniT Tqveni pasuxi.

12
is detalebi, is niSnebi, romlebic miTebsa da ritu­
alebSi garkveuli informaciis mimaniSnebelia, Sesa-
Zlebelia, sxvadasxva xerxiTa da saSualebiT gadmoices
– simboloebiT, mimikiTa da JestiT, moZraobiT, xmovani signaliT, xmiT/
bgeriT.

ar aris aucilebeli, rom, magaliTad, simbolo hgavdes Tavis mniSvne-


lobas, es mniSvneloba SeiZleba iyos rogorc sagani, ise movlena. niSnebi
SesaZlebelia, aRwerdes an hgavdes an piriqiT, ar hgavdes sagans, romel-
zec is mianiSnebs.

ra tipis niSnebi arsebobs?

daakvirdiT am niSnebs da gamoicaniT, ras SeiZleba asaxavdes TiToeuli.


niSnebis qveS moTavsebul ujrebSi fanqriT CawereT:
„1“ – Tuki is pirdapir gamoxatavs im sagans, romelzec is mianiSnebs;
„2“ – rodesac niSani ar gamosaxavs sagans, Tumca asociaciurad ukavSirdeba
mas;
„3“ – niSani, romelic arcerTi wina maxasiaTebliT ar ukavSirdeba sagans,
metic – am niSnis mniSvneloba ubralod unda icode.

13


ramden niSans dauwereT cifri „3“? axseniT, ratom?
ramden niSans dauwereT cifri „1“? daasabuTeT Tqveni
arCevani.
rodesac niSans uwerdiT cifrs „3“, igulisxmeboda, rom ar
?
icodiT im sagnis mniSvneloba, rasac es niSani aRniSnavs, dafiqr-
diT, iqneb raime asociacia mainc gagiCndeT;

• ra cifrs miuwerdiT am niSans?

• SecvlidiT cifrs, Tuki getyviT, rom es ieroglifi niSnavs moce-


kvave wyvils?

e. w. xmovani niSnebi am maxasiaTeblebiT klasificirdeba da maT


konkretuli saxelwodebac aqvT. niSans „1“ uwodeben aikons, niSans
„2“ – indeqss, xolo niSans „3“ – simbolos.

musikaluri aikoni musikaluri indeqsi musikaluri simbolo


xmovani niSani/xmo- xmovani niSani/ xmovani niSani/xmo-
vani simbolo, rome­ xmovani simbolo, vani simbolo, romel-
lic xmas intonaciurad romelic gadmoscems sac ar gaaCnia saer-
hbaZavs an gadmoscems emocias, xasiaTs, gan- To maxasiaTebeli im
damaxasiaTebel moZrao- wyobas. saganTan, romelzec is
bas. mianiSnebs.

daakvirdiT am niSans da mousmineT sam musikalur


fragments.

1) im fragments, romelic, Tqveni azriT, niSanze gamosaxuli


cxenisa da mxedris intonaciuri mibaZva iqneba an gad-
moscems damaxasiaTebel moZraobas da a. S. miawereT „aik“ (aikoni);
2) im fragments, romelic, Tqveni azriT, am gamosaxulebas mxolod
emociurad ukavSirdeba, miawereT „ind“ (indeqsi);
3) xolo musikaluri fragmenti, romelic aranairi maxasiaTebliT ar
ukavSirdeba gamosaxulebas da mas ubralod axal Si-
naarss sZens, miawereT „simb“ (simbolo).

frag. #1 frag. #2 frag. #3

14
samuSao rveulSi CawereT pasuxebi dasmul kiTxvebze:

!
• romel fragments uwodeT aikoni? mosmenili musikaluri
fragmenti am niSnis intonaciuri mibaZva iyo Tu igi cxe­
nisTvis damaxasiaTebel moZraobas gadmoscemda?
• axseniT, musikis romeli gamomsaxvelobiTi xerxebiT xdeba
aRniSnulis gadmocema (melodia, ritmi Tu orive erTad)?
• romeli fragmenti daukavSireT am niSans emociurad? daasabuTeT
Tqveni pasuxi;
• Tqven mier mosmenili sami fragmentidan romelze ityodiT, rom
es aris simSvidis, sispetakis, pozitiuri gancdebis mimniWebeli
melodia? daasabuTeT, ratom?

• moismineT musikaluri fragmenti vizualuri miniSnebis ga-


reSe da ivaraudeT, musikaluri aikonia, indeqsia Tu simbo-
lo? axseniT pasuxi;
• musikis romeli mxatvruli xerxebiT aris gadmocemuli es
saxe?
• Tqveni azriT, ra aris saWiro imisaTvis, rom musikaluri fragmenti
raime simbolod CaiTvalos?

15
kompleqsuri davaleba #1

videofragmentze dayrdnobiT dawereT ese da moamzadeT video­


wardgena ritualis simboloebis Sesaxeb. amisaTvis gaecaniT informa-
cias, Semdeg ki SeasruleT aqtivobebi, romlebic davalebis momzadebaSi
dagexmarebaT:

damxmare informacia

indoeTisa da pakistanis saxelmwifo sazRvarze saxelmwifo droSebis


daSvebisa da yaraulis cvlis rituali gasuli saukunis 40-ian wlebSi in-
doeTsa da pakistans Soris dawyebuli da dRemde arsebuli konfliqtis
simbolod iqca.
yoveli dRis bolos imarTeba xolme aseTi sanaxaoba: pakistanelebi mar-
Sireben Savi uniformiT, xolo indoelebi – xakisfriT, erTgvari „bibiloe-
biT“ damSvenebuli qudebiT...
istorikosebis TqmiT, TiToeuli jariskacis moZraoba tradiciuli ce-
kvebisa Tu religiuri ritualebis calkeul elements imeorebs, magaliTad,
marSirebisas fexis maRla aweva da mowinaaRmdegisTvis fexis quslis Cveneba
brZolaSi gamowvevis simboloa…

16
aqtivoba I

naxeT firi da aRwereT rituali „vakapi“.


• ra aris am ritualSi xiluli?
• daakvirdiT ritualis monawileebis mimikas, Jests, es realuri sce-
naa Tu Teatralizebuli sanaxaoba, performansi? ratom fiqrobT
ase?
• Tqveni azriT, ratom ewoda rituals „vakapi“?
• ra gancdas aCens mnaxvelSi es rituali, ra aris uxilavi?
• musikis ra maxasiaTeblebi aris warmodgenili am ritualSi (melo-
dia, ritmi)?
• rogor fiqrobT, ritualis musikaluri komponenti tradiciul
musikaSi gamoiyeneba?
• garda musikaluri maxasiaTeblebisa, kidev ra sakvanZo detali
SeniSneT? daasaxeleT da axseniT;
• ras hmatebs rituals musikaluri da aramusikaluri maxasiaTeblebi
da ra gavlena moaxdina piradad Tqvenze?
• ritual „vakapis“ Tanmxlebi komponentebi aikonia, indeqsia, Tu sim-
bolo?
• axseniT, ratom aRniSneT rituali am simboloTi?

aqtivoba II

mas Semdeg, rac daasrulebT dasmul kiTxvebze pasuxis gacemas, CawereT


videofiri, sadac isaubrebT, imsjelebT:
• riT iyo saintereso aRniSnuli davalebis Sesruleba?
• ra gaigeT axali? riT iyo saintereso aRniSnuli rituali?
• rogor, ra niSniT gamoyaviT ritualis maxasiaTeblebi?
• rogorc ukve aRiniSna, vakapis rituals istoriuli movlena udevs
safuZvlad. Tqveni azriT, SesaZlebelia vifiqroT, rom istoriuli
movlena miTad iqca, radganac misTvis rituali Seiqmna? imsjeleT.

17
kompleqsuri davaleba #2

programa LMMS-is daxmarebiT SeqmeniT saritualo kom-


pozicia skandinaviuri miTis, `Torisa da midgardis orTabrZolis~
mixedviT.

damxmare informacia:
okeanis siRrmeSi mTel dedamiwas
saSineli gveleSapi midgardi Semoxveoda.
didi xania Weqa-quxilis RmerTs, Tors,
samyaros am urCxulisgan xsna surda... man
daxmarebisTvis goliaT gimirs mimarTa...
igi goliaTs saTevzaod gahyva...

...talRebSi midgardis saSineli Tavi ga-


moCnda. Torma nemskavze xaris Tavi Camoac-
va da ankesi midgardisken isrola. midgra-
di xaris Tavs eZgera, ankesze wamoego da
navis okeanis ufskrulisken CaTreva dai-
wyo. SeSinebulma gimirma ankesis bawari
gadaWra da midgardi wyalSi Caimala.
„ver gameqcevi!“ – maSinve iyvira Torma
da Tavisi uro esrola. wylidan saSine-
li xma moisma. Tors sisxliani uro ukan
daubrunda. gabrazebulma Torma, ankesis
bawris gadaWris gamo, gimirs sila gaawna.

mokla Tu ara Torma midgardi, arvin


icis. bedisweris qalRmerTebi ki irw-
munebian, rom Toris da midgardis orTa-
brZola jer win aris. es brZola orivesT-
vis sabediswero iqneba. xolo rodis
dadgeba es dRe, aravis umxelen.

18
aqtivoba I zogadad, ritualSi ambavi gmirebis daxasiaTebebisa
da sakvanZo detalebis meSveobiT gadmoicema. es detale-
bi sxvadasxva xmovani niSniT gamoisaxeba.
gTavazobT miTis, „Torisa da midgardis orTabrZolis“ gmirebis
saxelebisa da sakvanZo detalebis CamonaTvals. maswavlebeli mogasmeninebT
TiToeulis xmovan niSans. SeecadeT, SeusabamoT xmovani niSani konkretul
siuJetur detals.
gansazRvreT, ra tipis xmovani niSniT gsurT maTi asaxva – aikoniT, in-
deqsiT Tu simboloTi?

gmirebis saxelebi da sakvanZo (siu- xmovani ni- aikonia? indeqsia?


Jeturi) detalebi miTidan „Torisa Sani № Tu simboloa?
da midgardis orTabrZola“
Tori
goliaTi gimiri
gveleSapi midgardi
niCbebis moqneva
okeane
uro
uros moqneva
midgardis Rriali
bediswera

SeasruleT aqtivobebi, romlebic kompoziciis Sesaqmnelad gar­


kveul
safexurs, etaps warmoadgens.

aqtivoba II

maswavlebeli mogawvdiT gamzadebul xmovan niSnebs (Sampl-ebs). es is


fragmentebi iqneba, romlebic pirvel aqtivobaSi moismineT da Tqveni
varaudiT konkretul sakvanZo (siuJetur) detalebs an personJebs dauka-
vSireT.
survilisamebr gadawyviteT, musikis romel gamomsaxvelobiT xerxs ga-
moiyenebT (ritmuli figuracia, intonacia/motivi, intervali, deklamacia,
xma/xmauri) SerCeuli detalebis niSnebis gadmosacemad/gasaformeblad;
ar aris aucilebeli am detalebis kompoziciaSi dalageba im Tanmimdev-
robiT, ra TanmimdevrobiTac is teqstSi Cndeba. Tqven SegiZliaT, es xmo-
vani niSnebi daalagoT ise, rogorc mogesurvebaT.

19
aqtivoba III

moifiqreT, romeli xmovani detaliT/niSniT SekravT kompozicias


programaSi LMMS. es detali yvelaze xSirad unda meordebodes sxva-
dasxva adgilas an mudmivad JRerdes kompoziciaSi.

aqtivoba IV

mas Semdeg, rac SeqmniT kompozicias, CawereT videofiri, sadac


waradgenT Tqvens naSroms da isaubrebT, imsjelebT:
• riT iyo saintereso aRniSnuli davalebis Sesruleba?
• musikis romeli gamomsaxvelobiTi xerxi (ritmuli figuracia, in-
tonacia/motivi, intervali, deklamacia, xma/xmauri) gamoiyeneT Ser-
Ceuli detalebis niSnebis gadmosacemad/gasaformeblad?
• romeli xmovani detaliT/niSniT SekariT, gaamTlianeT kompozicia?

20
II Tavi
musika sazogadoebaSi da sazogadoeba musikaSi
Tema: socialuri kataklizmebi musikaSi

am TavSi Tqven gaigebT:

• rogor aisaxeba musikaSi samyaroSi momxdari bunebrivi da socialuri


kataklizmebi.

• rogor SevarCio Sesabamisi ritmi, harmonia, forma musikisaTvis, ro-


melic kataklizmiT gamowveuli emociebis gadmocemas emsaxureba.

cnebebi: melodia, intonacia, intervali, punqtiruli ritmi, ostinato,


fraza, musikaluri citata.

53
kataklizmebi pop musikaSi
36-40
ganvlil gakveTilebze Cven Semog­
TavazeT akademiuri musikis nimuSebi,
sadac kataklizmebis sxvadasxva saxe­
oba iyo musikalurad warmoCenili.

maikl jeqsoni,
`Earth Song“

pol makartni da
sTiv uanderi,
`Ebony And Ivory“

USA For Africa


`We Are The World“

mousmineT pop musikis nimuSebs da CawereT fanqriT aqve


miTiTebuli katastrofis erTeuli SemTxvevebi saTanado uj­
raSi.
rasizmi socialuri katastrofa ekologiuri katastrofa

pop musikis nimuSebi katastrofis erTeuli SemTxvevebi

maikl jeqsoni – `Earth Song“


pol makartni da sTiv uanderi –
`Ebony And Ivory~
USA For Africa – We Are The World

59
• rogor aRwerdiT im fragmentis emociur muxts, romelic Tqven


katastrofis alegoriulad gadmomcem simRerad CaTva­
leT?
raSi mdgomareobs es alegoria? ra xilul saganTan an mov­
lenasTan asocirdeba es simRera?
?
• risi alegoriaa?
• romel kataklizms daukavSirebdiT am simReras?
• Tqveni azriT, romel simReraSi igrZnoba moaxloebuli katastrofis
daZabuli molodini?
• ra fsiqologiur mdgomareobas gadmoscems simReraSi `Earth Song“
gundisa da solistis erToblivi kulminaciuri JReradoba:
 panikas;
 ganrisxebas;
 brZolisTvis mzadyofnas.
• romeli simRera mogeCvenaT yvelaze daZabulad? ratom?
• Tqven moismineT is nawarmoebebi, romlebSic ZiriTadad katastrofis
dros/Sedegad dauflebuli gancdebi da emociebi iyo gadmocemuli,
magram xom SesaZlebelia katastrofis (socialuri) prevenciis gziT
misi damarcxeba, Tavidan acileba, pozitiuri Sedegis dadgoma da
musikaSic Sesabamisi emociis gadmocema? mosmenilTagan am niSniT
romel kompozicias/kompoziciebs gamoarCevdiT? imsjeleT.
• romeli simRera giqmniT harmoniuli Tanacxovrebisken mowodebis
ganwyobas?
• `Ebony And Ivory“ – TeTri da Savi feris klaviSebs musikalur sakravze
ZaluZT harmoniuli, sasiamovno SegrZnebebis gadmomcemi musikis gax­
movaneba. Tqveni azriT, am or ferze gakeTebuli aqcenti katastro­
fis romeli saxeobis alegoriad SeiZleba CaiTvalos?
• ra ganwyobisaa simRera, romelic Tqven katastrofis Semdeg daufle­
buli gancdebis gadmomcemad CaTvaleT, Tumca es gancdebi momavlis
mimarT optimistur damokidebulebas asaxavs?
• am musikis ra maxasiaTeblebis safuZvelze gamoitaneT es daskvna?

60
kompleqsuri davaleba #7
dawereT ese, Semdeg gaakeTeT prezentacia Temaze:
ra rols TamaSobs Janrobrivi maxasiaTeblebi musikaSi kataklizmiT
gamowveuli gancdebis asaxvis dros?
ukve iciT, rom kataklizmebi (xSir SemTxvevaSi socialuri) aisaxeba musi­
kaSi sxvadasxva saxiT, kerZPod:
a) kataklizmis gamovlinebis romelime erTeuli SemTxvevis (zog SemTx­
vevaSi) aRwera;
b) kataklizmis mimarT reaqciis gamoxatva;
g) kataklizmis alegoriuli saxiT warmoCena.
es davaleba dagexmarebaT ukeT gaigoT, Tu ra rols TamaSobs Janrobrivi
maxasiaTeblebi mu­­sikaSi kataklizmiT gamo­w­ve­uli gancdebis asaxvis dros.

aqtivoba I

mousmineT fragmentebs sxvadasxva Janris musikaluri nawarmoebebidan.


romel Janrs an Janris maxasiaTebels gamoiyenebdiT kataklizmiT gamowveuli
gancdis gadmosacemad. SeavseT aseTi cxrili:
kataklizmiT gamowveuli gancdebi
Janrebi da maTi
katastrofis dros katastrofis Sem- katastrofis
maxasiaTeblebi
dauflebuli deg dauflebuli alegori-
gancdebisa da emo- gancdebisa da emo- ulad
ciebis gadmomcemi ciebis gadmomcemi gadmomcemi
gospeli
(religiuri himnebisa
da xalxuri melodiebis
Serwymis Sedegad
Seqmnili Janri)
rekviemi
(samgloviaro oratori­
is erTgvari saxeoba)
xalxuri simRera an
masobrivi simRera
(simRera martivi
melodiiT, romelsac
asrulebs bevri
momRerali)

61
aqtivoba II

• es musikaluri magaliTebi romeli maxasiaTeblis mixedviT daukav­


SireT kataklizmebiT gamowveul gancdebs?
• romel musikalur fragmentSi aris gamoyenebuli gamRerebuli reCi­
tativi?
• ra Sinaarsi eZleva am gamRerebul reCitativs? SearCieT swori pa­
suxi:
 mimndobi saubari;
 Cxubi;
 vedreba;
 godeba;
 sayveduri;
 sxva.
axseniT Tqveni arCevani;
• yvela musikalur magaliTSi JRers gundi. gundiT Sesrulebuli
mravalxmianoba qmnis ganumeorebel harmonias. ra ganwyoba Seaqvs/ ra Si­
naarss sZens igi TiToeul musikalur fragments?
• Tqveni azriT, Tavisi ganwyobiT romeli musikaluri fragmenti ukav­
Sirdeba yvelaze naklebad kataklizmiT gamowveul gancdas?
• rogor fiqrobT, risi gadmomcemi SeiZleba iyos es musikaluri mag­
aliTi?
• am SemTxvevaSi ra Sinaarsobrivi datvirTva eqneboda am musikalur
magaliTs?

aqtivoba III

ganmeorebiT moismineT sami musikaluri fragmenti da SeZlebisdag-


varad gansazRvreT, romelia amaTgan gospeli, rekviemi da xalxuri sim-
Rera.
gospeli rekviemi xalxuri
simRera
fragmenti I

fragmenti II

fragmenti III

• musikaluri Sinaarsis, ganwyobis, xasiaTisa Tu emociuri muxtis


mixedviT romel JanrTan daakavSirebdiT TiToeul fragments?
• musikis gamomsaxveli xerxebis (melodiis, ritmis, harmoniis, tembris,
SemsrulebelTa Semadgenlobis) mixedviT romel JanrTan daakavSirebdiT
TiToeul fragments? daakonkreteT es xerxebi.

62
III Tavi
me musikaSi da musika CemSi
Tema: gmiri da antigmiri musikaSi

am TavSi gaigebT:

• rogor qmnian kompozitorebi gmiris Tu antigmiris saxes musikis sa­


SualebiT.

• rogor SevarCioT Sesabamisi ritmi, harmonia, forma musikisTvis


gmiris Tu antigmiris saxis Sesaqmnelad.

• rogor SevarCioT saTanado musikaluri forma gmiris Tu antig­


miris saxis warmosaCenad?.

dasamuSavebeli cnebebi: melodiuri xazi, musikaluri Tema, melodiu­


ri intonaciebi, intonaciuri formula, ritmuli ostinato, punqtiruli
ritmi, disonansuri/konsonansuri harmonia, intervali, tonika, subdomi­
nanta, dominanta, tonikuri samxmovaneba, qromatuli svla, faqtura, re­
gistri, tembri, dinamika.

65
modiT, ganvazogadoT

• musikaluri enis elementebis gamoyenebiT ramdenad Seqmna kompozi­


torma gmiris portreti?
• imsjeleT, rogori gza ganvlo beThovenis gmirma simfoniis oTxive
nawil­Si?
• gaixseneT, gmiris maxasiaTeblebidan, romeli miesadageba beThovenis
mesame simfoniis gmirs?
• eTanxmebiT azrs imis Sesaxeb, rom musikis saSualebiT gmiris mxatvru­
li saxis Seqmna SesaZlebelia ritmuli Tu harmoniuli da aseve sxva xe­
rxebis gamoyenebiT (ganavrceT, musikaluri enis kidev romel elemen­
tebs iyeneben kompozitorebi)?

antigmiri saopero nawarmoebSi

axla gavecnoT qarTul saopero repertuarSi antigmiris siZulvi­


liT aRsavse musikalur portrets. erT-erTi aseTi personaJi gvxvdeba
zaqaria faliaSvilis opera „abesalom da eTerSi“.

i. ToiZe –
abesalom da eTeri

71
waikiTxeT operis libretodan siuJeturi detalebi, Semdeg moismineT musi­
kaluri fragmentebi da SeecadeT, daukavSiroT musika teqsts. vidre mousmen­
deT, gansazRvreT, ra Cans am teqstSi, operis personaJTagan romelia antigmi­
ri? romelma detalma miganiSnaT amaze?

siuJeturi detalebi firi №

eTeri ufliswul abesalomis vezirs, murmansac Seuyvarda, mag­


ram mas esmoda, rom ufliswuls metoqeobas ver gauwevda da SuriT
anTebulma gadawyvita, radac ar unda dasjdomoda, eTeri misi gam­
xdariyo. daxmarebisTvis eSmaks mihyida suli.

eTeri ukurnebeli seniT daavadda. hgodebs abesalomi, hgodebs


xalxi. mkurnalobam ver uSvela. eTeri dedoflobas ver gaswevs.
abesalomi xalxs mimarTavs: „vis gindaT qali eTeri?..“

eTerTan daSorebam ufliswuli abesalomi daasneula. igi gzav­


nis Tavis vezirs, murmans, cxrawyaroze ukvdavebis wylis mosa­
tanad.

dedofali naTela eTers abesalomis monaxulebas sTxovs, mag­


ram eTeri uarzea – mas aRar swams ficis gamtexisa!.. Tumca dedo­
fali naTelas Txovna guls ulbobs eTers da mzadaa, Sexvdes satr­
fos, Tuki es abesalomis tanjvas Seamsubuqebs. xanmokle gamodga
maTi Sexvedra. dasustebuli abesalomi eTeris mklavze kvdeba.

fragmentebi film-opera `abesalom da eTeridan~ (reJ. l. esakia)

72
?
• romel siuJetur detalSi ikveTeba uaryofiTi perso­
naJis (antigmiris) mxatvruli saxe?
• eTeris mosapoveblad murmanma eSmaks mihyi­da Tavi – ro­
gor, ra xerxebiT aris gadmocemuli es musikaSi:
a) romeli sasimRero xma asrulebs murmanis arias?
b) rogor ganwyobas qmnis am personaJis musikaluri daxasiaTeba?
• Tuki literaTi „A“ aRvniSnavT murmanis Sinagan gancdas, wux­
ils, „vwuxvar, ara var mec mefe“, xolo literaTi „B“ aRvniSnavT
murmanis borot zraxvebs, rogor sqemas miusadagebdiT am perso­
naJis arias? moniSneT swori pasuxi:
1) Sesavali – A-B-A; 2) Sesavali – A-A-B.

• rogor fiqrobT, romeli musikaluri fragmenti asaxavs abesalo­


mis godebas?
• musikis romeli gamomsaxveli xerxebiT aris gadmocemuli es de­
tali? – daakvirdiT melodiuri xazis moZraobis mimarTulebas,
teqsts, instrumentul Tanxlebas;
• ramdenad daeTanxmebiT mosazrebas imis Taobaze, rom erTi Sexed­
viT dadebiT gmirSic aRmovaCinoT antigmiris niSnebi da Tu eTanx­
mebiT, xom ar SegiZliaT gamokveToT operis libretoSi amgvari
personaJi? moZebneT cxrilSi amis damadasturebeli siuJeturi
detali.
• antigmiri yovelTvis uaryofiT gmirs ar niSnavs da musikaSi sxva­
dasxva mxatvruli saSualebiT misadmi TanagrZnobac SeiZleba iyos
gamoxatuli – moismineT abesalomis aria da imsjeleT, ramdenad
Seesabameba es debuleba am personaJs.

73
kompleqsuri davaleba #9

davalebis piroba: aageT kompoziciurad franc


Subertis me-8 simfoniis (pirveli nawilis magaliT­
ze) mxat­
vruli gmiris mier ganvlili gza, dawereT
esei Temaze: „rogor icvleba gmiri cxovrebis ga­
mowvevebis mogeriebisa da gansacdelis gadalax­
vis Semdeg“. gaakeTeT prezentacia warmodgenili aq­
tivobebis mixedviT.

Tqven mier asagebi kompozicia Semdegi nawile­


bisgan unda Sedgebodes:
1. gmiris gacnoba;
2. gmiris SeWideba cxovrebasTan;
3. cxovrebiseul gamowvevebTan brZola;
4. gmiris cvlileba.

aqtivoba I

moismineT fragmentebi areuli TanmimdevrobiT da SeavseT cxri­


li. cxrilis II svetSi musikiT gadmocemuli emociis, ganwyobis Cve­
neuli interpretaciebia ganTavsebuli, romelic gmiris mier ganvlil
gzas aRwers, I svetSi CawereT musikaluri fragmentis nomeri (III svets
SeavsebT momdevno aqtivobis ganxorcielebis Semdeg).

fragmenti musikiT gadmocemuli emociis, ganwyobis fragmenti


№ Cveneuli interpretaciebi (aRwerilobebi) №

pirvelive taqtebidan ikveTeba gmiris su­


lieri tragedia, romelic SemdgomSi saso­
warkveTis paTosad gadaiqceva.
gmiri, erTi SexedviT, mSvidad gamoiyureba,
Tumca Sinagani daZabulobiTaa aRsavse.

gmiris Tbili da gulubryvilo mogonebebi


savsea mkveTri emociebiT.

gmiri Sinaganad acnobierebs Tavis Seusa­


bamobas garemomcvel realobasTan.

74
aqtivoba II

upasuxeT kiTxvebs:

• romel aRwerilobas miusadageT fragmenti dabal regis­


tr­Si gaJRerebuli, TiTqos siRrmidan gamosuli intonaci­ ebis
mixedviT?
• romel aRwerilobas miusadageT fragmenti violinoebis
mSfoTvare akompanementis fonze hoboisa da klarnetis tembriT
gaJRerebuli erTi SexedviT, mSvidi, magram Sinagani daZabulo­
biT aRsavse melodiis mixedviT?
• romel aRwerilobas miusadageT fragmenti Tbili mogone­
bebis gadmomcemi valsis mixedviT?

aqtivoba III

gaecaniT teqstebs da miusadageT maT musikaluri fragmentebi.


kvadratSi fanqriT CawereT musikaluri firis nomeri.

a) dabal registrSi violonCeloebis tembrSi gaJRerdeba simfoniis


Sesavlis Tema daJinebuli da usixarulo intonaciebiT, romlebic
sadRac siRrmidan Cndeba. es Tema simfoniaSi laitmotivis rols as­
rulebs da araerTxel gamoCndeba, rogorc maradiuli cxovrebiseul
dilemad.

b) violinoebis mRelvare „Jruantelis“ fonze mTavari Tema ga­


JRerdeba... melodia martivi da gamomsaxvelia, mas sevda axlavs, TiTqos
mSvidia, Tumca Sinagani daZabulobiT aRsavse. melodiis akompanementi
qmnis SfoTiani mousvenrobis SegrZnebas. musika ufro da ufro aqtiur­
deba da aRwevs Fortissimo-s.

g) es ki Tbili valsia, TiTqos mSvidobis kunZuli. valsis Tema kidev


ufro mbrwyinavi xdeba, rodesac maRal registrSi violinoebis tem­
briT gaJRerdeba...

75
IV etapi – miubrundiT pirvel etapze ganxilul cxrils da III
svetSi saTanado teqstis litera CawereT.

V etapi – wina aqtivobebze dayrdnobiT SeavseT sqema. CawereT Ta­


visufal ujrebSi musikaluri fragmentis nomeri.

# # # #

gmiris gmiris SeWideba cxovrebiseul gmiris


gacnoba cxovrebasTan gamowvevebTan cvlileba
brZola

daalageT musikaluri fragmentebi Tqven mier Sevsebuli sqemis


mixedviT da waradgineT. amisaTvis gamoiyeneT gegma da upasuxeT kiTx­
vebs:

1. rogor warmogidgaT simfoniis dasawyisSi gmiris mxatvruli saxe


(isaubreT, musikis gamomsaxvel saSualebebze – melodia, ritmi, dinami­
ka, tembri da sxva);
2. rogor icvleboda gmiri?
3. gaixseneT gmirisa da antigmiris maxasiaTeblebi – Subertis sim­
foniaSi romeli mxatvruli saxea warmoCenili, gmiri Tu antigmiri? ims­
jeleT, ratom fiqrobT ase;
4. rogor fiqrobT, es gmiri zogadsakacobrio ideis gamarjvebisT­
vis ibrZvis, Tu is pirad gancdebs acocxlebs?
• ra daskvna gamoitaneT zogadad am Temis Seswavlis dros, rogor
fiqrobT, SesaZlebelia musikis saSualebiT gmirisa da antigmiris saxis
Seqmna?

76

Anda mungkin juga menyukai