1

SCIENCE

GRED 3
Sistem Pengangkutan Dalam Organisma

3.1 Sistem Pengangkutan Dalam Organisma

● Sistem pengangkutan dalam organisma dikenali sebagai sistem
peredaran darah

Kepentingan sistem pengangkutan dalam organisma:

● Memperoleh bahan keperluan seperti nutrien dan oksigen
● Menyingkirkan urea dan karbon dioksida

3.2 Sistem Peredaran Darah

● Satu sistem bertiub yang mempunyai pam dan injap yang terdiri
daripada tiga komponen iaitu jantung, salur darah dan darah
untuk memastikan pengaliran darah berlaku dalam satu hala
sahaja
 2

Sistem peredaran darah untuk 3 kelas vertebrata:

 3

Sistem Peredaran Darah

Struktur Fungsi

Atrium kiri Mengepam darah beroksigen ke

ventrikel kiri

Atrium kanan Mengepam darah ternyahoksigen

ke ventrikel kanan

Ventrikel kiri Mengepam darah ke semua

bahagian badan kecuali peparu
 4

Ventrikel kanan Mengepam darah ternyahoksigen

dari jantung ke peparu

Vena kava Membawa darah ternyahoksigen

dari seluruh badan ke atrium
kanan

Arteri pulmonari Membawa darah ternyahoksigen

dari ventrikel kanan ke peparu

Aorta Membawa darah beroksigen dari

ventrikel kiri ke semua
bahagian badan (arteri paling
besar)

Vena pulmonari Membawa darah beroksigen dari

peparu ke atrium kiri

Septum Mengasingkan ruang kiri dan

ruang kanan jantung

Injap Trikuspid Menghalang pengaliran semula

darah dari ventrikel kanan ke
atrium kanan ketika pengecutan
ventrikel

Injap bikuspid Menghalang pengaliran semula

darah ke dalam ventrikel kiri
dari atrium kiri ketika
pengecutan ventrikel

Injap sabit Menghalang pengaliran semula

darah ke ventrikel ketika
ventrikel mengendur

Kecekapan fungsi jantung manusia:

● Dinding jantung dibina daripada otot kardium yang boleh
mengecut dan mengendur secara beritma
● Ventrikel mempunyai dinding yang lebih tebal dan mengecut
lebih kuat daripada atrium
● Mempunyai injap yang memastikan darah mengalir dalam satu
arah sahaja
 5

● Mempunyai septum yang memastikan darah beroksigen dan darah

ternyahoksigen tidak bercampur
 6

Struktur dan fungsi salur darah manusia:

 7

Sistem peredaran darah manusia:

● Sistem peredaran darah manusia merupakan sistem bertiub yang
tertutup yang dipam ke seluruh badan
● Sistem peredaran ganda dua
● Peredaran pulmonari – darah diangkut dari jantung ke peparu
dan kembali semula ke jantung
● Peredaran sistemik – darah diangkut dari jantung ke bahagian
badan lain (kecuali peparu) dan kembali semula ke jantung
Tekanan darah:
● Tekanan yang dikenakan pada dinding salur darah akibat
peredaran darah
● Dua bacaan iaitu bacaan sistolik (angka atas) dan bacaan
diastolik (angka bawah)

Sistol dan diastol:

 8

● Apabila jantung berdenyut, terdapat dua fasa iaitu fasa

diastol dan fasa sistol
● Fasa diastol – ventrikel mengendur dan darah mengisi
ventrikel
● Fasa sistol – ventrikel mengecut dan darah mengisi ventrikel
● Bunyi lub dub terhasil daripada injap trikuspid dan bikuspid
tertutup (lub) dan injap sabit tertutup (dub)

Faktor-faktor yang mempengaruhi kadar denyutan jantung nadi:

Langkah penjagaan jantung:

● Kurangkan garam dan gula dalam makanan
● Kawal tekanan darah dan diabetes
● Kerap bersenam sekurang-kurangnya lima kali seminggu
● Makan sayur-sayuran dan buah-buahan

3.3 Darah Manusia

● Darah manusia terdiri daripada dua komponen iaitu 55% plasma
darah (bendalir berwarna kuning pucat) dan 45% sel darah (sel
darah merah, sel darah putih dan platelet)
Struktur dan fungsi darah merah, darah putih dan platelet:
 9

Komponen Sel darah merah

Fungsi Mengangkut oksigen dalam bentuk

oksihemoglobin ke sel-sel badan

Ciri ● Berbentuk dwicekung

● Tidak mempunyai nukleus
● Mempunyai nisbah jumlah
luas permukaan kepada isi
padu (JLP/I) yang besar

Komponen Sel darah putih

Fungsi Melindungi badan daripada

penyakit dan melawan jangkitan

Ciri - Berbentuk tidak sekata

- Mempunyai nukleus

Komponen Platelet

Fungsi Membantu pembekuan darah dan

menghentikan pendarahan

Ciri - Berbentuk tidak sekata

- Tiada nukleus

Bahan kimia dan fungsinya:

 10

Kumpulan darah dan kesesuaian penerimaan darah:

● Kumpulan darah O dikenali sebagai penderma universal manakala

kumpulan darah AB dikenali sebagai penerima universal
● Pemindahan darah/transfusi darah perlu dilakukan mengikut
kelas darah yang bersesuaian untuk mengelak berlaku
penggumpulan darah kepada penerima
Kepentingan menderma darah:
● Boleh menyelamatkan nyawa dan tidak membahayakan penderma
● Mengurangkan risiko menghidap penyakit kanser dan sakit
jantung

3.4 Sistem Pengangkutan di Tumbuhan

● Transpirasi adalah kehilangan wap air dari tumbuhan melalui
stoma
Faktor yang mempengaruhi kadar transpirasi:
 11

Sistem pengangkutan dalam tumbuhan:

● Tisu xilem berfungsi mengangkut air dan mineral terlarut dari

akar melalui batang ke daun dan memberi sokongan
● Tisu Floem berfungsi mengangkut bahan makanan (glukosa) dari
daun ke batang dan akar