Anda di halaman 1dari 11

PERHITUNGAN FONDASI FOOTPLAT

BENTUK EMPAT PERSEGI PANJANG


[C]2010 : M. Noer Ilham

A. DATA FONDASI FOOT PLAT

DATA TANAH
Kedalaman fondasi, Df = 2,50 m
Berat volume tanah, g= 17,60 kN/m3
Sudut gesek dalam, f= 34,00 
Kohesi, c= 0,00 kPa
Tahanan konus rata-rata (hasil pengujian sondir), qc = 95,00 kg/cm2
Nilai N hasil uji SPT N= 18
DIMENSI FONDASI
Lebar fondasi arah x, Bx = 2,00 m
Lebar fondasi arah y, By = 2,00 m
Tebal fondasi, h= 0,60 m
Lebar kolom arah x, bx = 0,40 m
Lebar kolom arah y, by = 0,40 m
Posisi kolom (dalam = 40, tepi = 30, sudut = 20) as = 40
BAHAN KONSTRUKSI
Kuat tekan beton, fc' = 24,9 MPa
Kuat leleh baja tulangan, fy = 390 MPa
Berat beton bertulang, gc = 24 kN/m3
BEBAN RENCANA FONDASI
Gaya aksial akibat beban terfaktor, Pu = 631,400 kN
Momen arah x akibat beban terfaktor, Mux = 720,540 kNm
Momen arah y akibat beban terfaktor, Muy = 696,790 kNm

B. KAPASITAS DUKUNG TANAH

1. MENURUT TERZAGHI DAN PECK (1943)

Kapasitas dukung ultimit tanah menurut Terzaghi dan Peck (1943) :


qu = c * Nc * (1 + 0.3 * B / L) + Df * g * Nq + 0.5 * B * Ng * (1 - 0.2 * B / L)

c= kohesi tanah (kN/m2) c= 0,00 


Df = Kedalaman fondasi (m) Df = 2,50 m
g= 3
berat volume tanah (kN/m ) g= 17,60 kN/m3
B= lebar fondasi (m) B = By = 2,00 m
L= panjang fondasi (m) L = By = 2,00 m
Sudut gesek dalam, f= 34,00 
f = f / 180 * p = 0,5934119 rad
a = e(3*p / 4 - f/2)*tan f = 4,011409
Kpg = 3 * tan2 [ 45 + 1/2*( f + 33) ] = 72,476306
Faktor kapasitas dukung tanah menurut Terzaghi :
Nc = 1/ tan f * [ a2 / (2 * cos2 (45 + f/2) - 1 ] = 52,637
Nq = a2 / [ (2 * cos2 (45 + f/2) ] = Nc * tan f + 1 = 36,504
Ng = 1/2 * tan f * [ Kpg / cos f - 1 ] =
2
35,226
Kapasitas dukung ultimit tanah menurut Terzaghi :
qu = c*Nc*(1+0.3*B/L) + Df*g*Nq + 0.5*B*Ng*(1-0.2*B/L) = 1634,37 kN/m2
Kapasitas dukung tanah, qa = qu / 3 = 544,79 kN/m2
2. MENURUT MEYERHOF (1956)

Kapasitas dukung tanah menurut Meyerhof (1956) :


qa = qc / 33 * [ ( B + 0.3 ) / B ]2 * Kd ( dalam kg/cm2)
dengan, Kd = 1 + 0.33 * Df / B harus  1.33

2
qc = tahanan konus rata-rata hasil sondir pada dasar fondasi ( kg/cm )
B = lebar fondasi (m) B = By = 2,00 m
Df = Kedalaman fondasi (m) Df = 2,50 m
Kd = 1 + 0.33 * Df / B = 1,4125 > 1.33
 diambil, Kd = 1,33
Tahanan konus rata-rata hasil sondir pada dasar fondasi, qc = 95,00 kg/cm2
2
qa = qc / 33 * [ ( B + 0.3 ) / B ] * Kd = 5,064 kg/cm2
Kapasitas dukung ijin tanah, qa = 506,36 kN/m2

3. MENURUT SKEMPTON (1986)

Kapasitas dukung tanah menurut Skempton (1986) :


2
qa = 12.5 * N' * [ ( B + 0.3 ) / B ] * Kd ( dalam kN/m2 )
dengan, N' = CN * N
C N = 2 / ( 1 + po / pr )
Kd = 1 + 0.33 * Df / B harus  1.33

Df = Kedalaman fondasi (m) Df = 2,50 m


B = lebar fondasi (m) B = By = 2,00 m
po = tekanan overburden efektif, po = D f * g = 44 kN/m2
pr = tegangan efektif referensi, pr = 100 kN/m2
CN = faktor koreksi overburden , C N = 2 / ( 1 + po / pr ) = 1,39
N' = nilai SPT terkoreksi, N' = CN * N = 25,00
Kd = 1 + 0.33 * Df / B = 1,4125 > 1.33
 Diambil, Kd = 1,33
Kapasitas dukung ijin tanah,
qa = 12.5 * N' * [ ( B + 0.3 ) / B ]2 * Kd = 549,66 kN/m2
4. KAPASITAS DUKUNG TANAH YANG DIPAKAI

Kapasitas dukung tanah menurut Terzaghi dan Peck : qa = 544,79 kN/m2


Kapasitas dukung tanah menurut Meyerhof : qa = 506,36 kN/m2
Kapasitas dukung tanah menurut Skempton : qa = 549,66 kN/m2
Kapasitas dukung tanah yang dipakai : qa = 506,36 kN/m2

C. KONTROL TEGANGAN TANAH

Luas dasar foot plat, A = Bx * By = 4,0000 m2


Tahanan momen arah x, Wx = 1/6 * By * Bx2 = 1,3333 m3
Tahanan momen arah y, Wy = 1/6 * Bx * By2 = 1,3333 m3
Tinggi tanah di atas foot plat, z = Df - h = 1,90 m
Tekanan akibat berat foot plat dan tanah, q = h * gc + z * g = 47,840 kN/m2
Eksentrisitas pada fondasi :
ex = Mux / Pu = 1,1412 m > Bx / 6 = 0,3333 m (NG)
ey = Muy / Pu = 1,1036 m > By / 6 = 0,3333 m (NG)
Tegangan tanah maksimum yang terjadi pada dasar fondasi :
2
qmax = Pu / A + Mux / Wx + Muy / Wy + q = 1268,688 kN/m
qmax > qa  TIDAK AMAN ! (NG)
Tegangan tanah minimum yang terjadi pada dasar fondasi :
qmin = Pu / A - Mux / Wx - Muy / Wy + q = -857,308 kN/m2
qmin < 0  UKURAN FONDASI KURANG BESAR
D. GAYA GESER PADA FOOT PLAT

1. TINJAUAN GESER ARAH X

Jarak pusat tulangan terhadap sisi luar beton, d' = 0,075 m


Tebal efektif foot plat, d = h - d' = 0,525 m
Jarak bid. kritis terhadap sisi luar foot plat, ax = ( Bx - bx - d ) / 2 = 0,538 m
Tegangan tanah pada bidang kritis geser arah x,
2
qx = qmin + (Bx - ax) / Bx * (qmax - qmin) = 697,326 kN/m
Gaya geser arah x, Vux = [ qx + ( qmax - qx ) / 2 - q ] * ax * By = 1005,304 kN
Lebar bidang geser untuk tinjauan arah x, b = By = 2000 mm
Tebal efektif footplat, d= 525 mm
Rasio sisi panjang thd. sisi pendek kolom, bc = bx / by = 1,0000
Kuat geser foot plat arah x, diambil nilai terkecil dari V c yang diperoleh dari pers.sbb. :
Vc = [ 1 + 2 / bc ] * √ fc' * b * d / 6 * 10-3 = 2619,745 kN
Vc = [ as * d / b + 2 ] * √ fc' * b * d / 12 * 10-3 = 5457,802 kN
Vc = 1 / 3 * √ fc' * b * d * 10-3 = 1746,496 kN
Diambil, kuat geser foot plat,  Vc = 1746,496 kN
Faktor reduksi kekuatan geser, f = 0,75
Kuat geser foot plat, f * Vc = 1309,872 kN
Syarat yang harus dipenuhi,
f * Vc ≥ Vux
1309,872 > 1005,304  AMAN (OK)
2. TINJAUAN GESER ARAH Y

Jarak pusat tulangan terhadap sisi luar beton, d' = 0,085 m


Tebal efektif foot plat, d = h - d' = 0,515 m
Jarak bid. kritis terhadap sisi luar foot plat, ay = ( By - by - d ) / 2 = 0,543 m
Tegangan tanah pada bidang kritis geser arah y,
2
qy = qmin + (By - ay) / By * (qmax - qmin) = 692,011 kN/m
Gaya geser arah y, Vuy = [ qy + ( qmax - qy ) / 2 - q ] * ay * Bx = 1011,773 kN
Lebar bidang geser untuk tinjauan arah y, b = Bx = 2000 mm
Tebal efektif footplat, d= 515 mm
Rasio sisi panjang thd. sisi pendek kolom, bc = bx / by = 1,0000
Kuat geser foot plat arah y, diambil nilai terkecil dari V c yang diperoleh dari pers.sbb. :
Vc = [ 1 + 2 / bc ] * √ fc' * b * d / 6 * 10-3 = 2569,845 kN
Vc = [ as * d / b + 2 ] * √ fc' * b * d / 12 * 10-3 = 5268,182 kN
Vc = 1 / 3 * √ fc' * b * d * 10-3 = 1713,230 kN
Diambil, kuat geser foot plat,  Vc = 1713,230 kN
Faktor reduksi kekuatan geser, f = 0,75
Kuat geser foot plat, f * Vc = 1284,922 kN
Syarat yang harus dipenuhi,
f * Vc ≥ Vux
1284,922 > 1011,773  AMAN (OK)
3. TINJAUAN GESER DUA ARAH (PONS)

Jarak pusat tulangan terhadap sisi luar beton, d' = 0,085 m


Tebal efektif foot plat, d = h - d' = 0,52 m
Lebar bidang geser pons arah x, cx = bx + d = 0,915 m
Lebar bidang geser pons arah y, cy = by + d = 0,915 m
Gaya geser pons yang terjadi,
Vup = ( Bx * By - cx * cy ) * [ ( qmax + qmin ) / 2 - q ] = 499,244 kN
Luas bidang geser pons, A p = 2 * ( c x + cy ) * d = 1,885 m2
Lebar bidang geser pons, b p = 2 * ( c x + cy ) = 3,660 m
Rasio sisi panjang thd. sisi pendek kolom, bc = bx / by = 1,0000
Tegangan geser pons, diambil nilai terkecil dari fp yang diperoleh dari pers.sbb. :
fp = [ 1 + 2 / bc ] * √ fc' / 6 = 2,495 MPa
fp = [ as * d / bp + 2 ] * √ fc' / 12 = 3,172 MPa
fp = 1 / 3 * √ fc' = 1,663 MPa
Tegangan geser pons yang disyaratkan, fp = 1,663 MPa
Faktor reduksi kekuatan geser pons, f = 0,75
Kuat geser pons, f * Vnp = f * Ap * fp * 103 = 2351,41 kN
Syarat : f * Vnp ≥ Vup
2351,408 > 499,244  AMAN (OK)
f * Vnp ≥ Pu
2351,408 > 631,400  AMAN (OK)
E. PEMBESIAN FOOTPLAT

1. TULANGAN LENTUR ARAH X

Jarak tepi kolom terhadap sisi luar foot plat, ax = ( Bx - bx ) / 2 = 0,800 m


Tegangan tanah pada tepi kolom,
qx = qmin + (Bx - ax) / Bx * (qmax - qmin) = 418,290 kN/m2
Momen yang terjadi pada plat fondasi akibat tegangan tanah,
Mux = 1/2 * ax2 * [ qx + 2/3 * ( qmax - qx ) - q ] * By = 599,924 kNm
Lebar plat fondasi yang ditinjau, b = By = 2000 mm
Tebal plat fondasi, h= 600 mm
Jarak pusat tulangan thd. sisi luar beton, d' = 75 mm
Tebal efektif plat, d = h - d' = 525 mm
Kuat tekan beton, fc' = 25 MPa
Kuat leleh baja tulangan, fy = 390 MPa
Modulus elastis baja, Es = 2,00E+05 MPa
Faktor distribusi teg. beton, b1 = 0,85
rb = b1* 0.85 * fc’/ fy * 600 / ( 600 + fy ) = 0,0279569
Faktor reduksi kekuatan lentur, f = 0,80
Rmax = 0.75 * rb * fy * [1-½*0.75* rb * fy / ( 0.85 * fc’ ) ] = 6,598
Mn = Mux / f = 749,905 kNm
Rn = Mn * 106 / ( b * d2 ) = 1,36037
Rn < Rmax  (OK)
Rasio tulangan yang diperlukan,
r = 0.85 * fc’ / fy * [ 1 -  {1 – 2 * Rn / ( 0.85 * fc’ ) } ] = 0,0036
Rasio tulangan minimum, rmin = 0,0025
Rasio tulangan yang digunakan,  r= 0,0036
Luas tulangan yang diperlukan, As = r * b * d = 3788,48 mm2
Diameter tulangan yang digunakan, D 16 mm
s = p / 4 * D * b / As =
2
Jarak tulangan yang diperlukan, 106 mm
Jarak tulangan maksimum, smax = 200 mm
Jarak tulangan yang digunakan,  s= 106 mm
Digunakan tulangan, D 16 - 100
Luas tulangan terpakai, As = p / 4 * D * b / s = 4021,24
2
mm2

2. TULANGAN LENTUR ARAH Y

Jarak tepi kolom terhadap sisi luar foot plat, ay = ( By - by ) / 2 = 0,800 m


Tegangan tanah pada tepi kolom,
qy = qmin + (By - ay) / By * (qmax - qmin) = 418,290 kN/m2
Momen yang terjadi pada plat fondasi akibat tegangan tanah,
2
Muy = 1/2 * ay * [ qy + 2/3 * ( qmax - qy ) - q ] * Bx = 599,924 kNm
Lebar plat fondasi yang ditinjau, b = Bx = 2000 mm
Tebal plat fondasi, h= 600 mm
Jarak pusat tulangan thd. sisi luar beton, d' = 85 mm
Tebal efektif plat, d = h - d' = 515 mm
Kuat tekan beton, fc' = 25 MPa
Kuat leleh baja tulangan, fy = 390 MPa
Modulus elastis baja, Es = 2,00E+05 MPa
Faktor distribusi teg. beton, b1 = 0,85
rb = b1* 0.85 * fc’/ fy * 600 / ( 600 + fy ) = 0,0279569
Faktor reduksi kekuatan lentur, f = 0,80
Rmax = 0.75 * rb * fy * [1-½*0.75* rb * fy / ( 0.85 * fc’ ) ] = 6,598
Mn = Muy / f = 749,905 kNm
Rn = Mn * 106 / ( b * d2 ) = 1,41372
Rn < Rmax  (OK)
Rasio tulangan yang diperlukan,
r = 0.85 * fc’ / fy * [ 1 -  {1 – 2 * Rn / ( 0.85 * fc’ ) } ] = 0,0038
Rasio tulangan minimum, rmin = 0,0025
Rasio tulangan yang digunakan,  r = 0,0038
Luas tulangan yang diperlukan, As = r * b * d = 3867,45 mm2
Diameter tulangan yang digunakan, D 16 mm
Jarak tulangan yang diperlukan, s = p / 4 * D * b / As =
2
104 mm
Jarak tulangan maksimum, smax = 200 mm
Jarak tulangan yang digunakan,  s= 104 mm
Digunakan tulangan, D 16 - 100
As = p / 4 * D * b / s = 4021,24 mm2
2
Luas tulangan terpakai,
3. TULANGAN SUSUT

Rasio tulangan susut minimum, rsmin = 0,0014


Asx = rsmin* d * Bx = 1470,000 mm
2
Luas tulangan susut arah x,
Asy = rsmin* d * By = 1442,000 mm
2
Luas tulangan susut arah y,
Diameter tulangan yang digunakan,  12 mm

Jarak tulangan susut arah x, sx = p / 4 * 2 * By / Asx = 154 mm


Jarak tulangan susut maksimum arah x, sx,max = 200 mm
Jarak tulangan susut arah x yang digunakan,  sx = 154 mm
sy = p / 4 *  * Bx / Asy =
2
Jarak tulangan susut arah y, 157 mm
Jarak tulangan susut maksimum arah y, sy,max = 200 mm
Jarak tulangan susut arah y yang digunakan,  sy = 157 mm
Digunakan tulangan susut arah x,  12 - 150
Digunakan tulangan susut arah y,  12 - 150

Anda mungkin juga menyukai