Anda di halaman 1dari 45

OSTEOLOGI

dr. Teguh Hadian


Os. Cranium
Os. Vertebrae

Os. Sacrum

Os. Sternum

Os. Costae
TULANG CRANIAL (KEPALA)

Tulang Kepala terdiri atas


Neurocranium (8 buah), menutupi rongga otak
(cavum cranii).
Viscerocranium (14 buah), melindungi jalan masuk
sistem pernafasan & pencernaan.
Tulang yang berhubungan :
Os hyoid
Os incus, malleus, stapes (tulang pendengaran)
GB. TULANG CRANIAL
PERSENDIAN ANTAR OS CRANIUM
Disebut dengan SUTURA
Jaringan ikat fibrosa
Jumlah banyak, wajib hanya 4 sutura :
Sutura lamdoidea
Sutura coranaria
Sutura sagitalis
Sutura squamosa
Bayi, Fontanela (ubun 2x) : jaringan ikat antara
2 / >tulang cranium.
Fontanela occipitale, sphenoidale, mastoide :
1-2 bln stlh lahir tutup.
Fontanela frontale : 2 tahun tutup
SUTURA & FONTANELA PADA BAYI
NEUROCRANIUM

Fungsi : melindungi jaringan otak


Terdiri atas :

Calvaria (tulang kubah kepala)

Os. Frontale, parietale, temporale &


occipatale
Basis cranii (dasar tulang tengkorak)

Os frontale, ethmoidale, sphenoidale,


temporale, parietale, & occipitale
TULANG NEUROCRANIUM

I. Os. Occipitale
Membentuk sisi posterior & inferior
Struktur
For. Magnum, batas cavum cranial & cav.
Medulla spinalis.
Condylus occipitale; sendi kepala dengan vert.
cervicales I
Canalis hypoglosus, dilalui n. XII
II. OS PARIETALE

Sepasang
Sisi lateral: Linea temporale superior et
inferior, origo m. temporalis.
Sisi dalam :
Sulciarteriosi arteriae meningea media, arteri
meningea media
Foveola granulationes arachnoidales
III. OS. FRONTALE
Tulang pneumatica, sinus frontalis
Terdiri atas;
1. Squama frontalis (dahi),
sutura metopic
2. Pars orbitalis
Margo supraorbitalis
Arcus supracilliaris
Foramen/incissura supraorbitalis
Fossa glandula lacrimalis
3. Pars nasalis
IV. OS. TEMPORALE
Terdiri atas pars squamosa dan petrosa
Pars squamosa:
Processus zygomaticus, bersama dengan proc. Temporale
os zygomaticum bentuk tulang pipi
Pars petrosa
Proc. Mastoideus, pneumotica/ rongga
Proc. Styloideus
Foramen stylomastoideus, n. facialis
Foramen jugularis
Canalis carotis
Meatus acusticus interna et externa
VISCEROCRANIUM (TULANG WAJAH)
Tulang wajah
1. Os maxilla
2. Os palatina
3. Os nasales
4. Os. Vomer
5. Os lacrimalis
6. Os concha nasalis inferior
7. Os zygomaticum
8. Os. mandibulae
OS. MAXILLA, NASALIS & PALATINA
SINUS PARANASALIS
Tulang pneumatica (tulang berongga):
Os frontale
Os. Maxilla
Sinus
Os. Sphenoidale
Os. Ethmoidale
paranasalis
Os. Temporale
Isi : udara
Fungsi:
Tulang lebih ringan
Menjaga kelembaban & membersihkan udara
OS MANDIBULA
Terdiri atas
Ramus
Proc. Condylaris ; art temporomandibulare
Proc. Conoideus, insersi m. temporalis
Angulus mandibulae
Tuberositas masterica, insersi m. maseter

Corpus
Protuberentiamentale
Foramen mentale, n. mentalis
Linea mylohyoid, ins m.mylohyoideus
GB. OS MANDIBULA
TULANG-TULANG RONGGA DADA
(THORACIC CAGE)
Terdiri atas : os sternum ,costae, & vertebrae
thoracales
Fungsi :
Proteksiviscera thoracis; paru, jantung dll
Melekat otot-otot
Otot-otot pernafasan
Otot-otot batang badan (erector trunci)

Otot-otot gelang bahu


THORACIC CAGE
COSTAE (IGA)

Terdiri atas 12 pasang


7 pasang costae vera /vertebrosternal iga 1-7
3 pasang costae spuria/ vertebrochondral; iga 8-10
2 pasang costae fluctuantes (melayang); iga 11-12
Costae vera, melekat pada sternum via cartilago
costalis
Costae spuria, tidak melekat pd sternum, tp pada
cartilago costae saja.
Costae fluctuantes, tidak melekat pd keduanya
Costa terdiri atas (ciri umum):
Capitulum (kepala)
2 facies articularis capitulum (iga 2-10)
Collum (leher)
Tuberculum costae, kecuali iga 11-12
Corpus (badan)
Angulus costae
Sulcus costae, dilalui : a.v.n intercostales
PERSENDIAN COSTAE & VERTEBRAE
GERAKAN COSTA
STERNUM
OS STERNUM

Terdiri atas 3 bagian:


Manubrium sterni
Corpus sterni

Procesus xiphoideus

Klasifikasi : Tulang pipih


Mengandung sumsum tulang merah

Bersendi dengan clavicula & costae I-VII


dengan perantaraan cartilago costae
Antara manubrium dan corpus sterni terdapat sudut :
ANGULUS STERNALIS LUDOVICI.
Fungsi Angulus sternalis sbg marker:
Batas bawah trachea
Perlekatan cartilago costa II
Menghitung costa dan spatium intercostales
Fungsi sternum :
Proteksi
Tempat pungsi sumsum tulang ( Bone Marrow Punction)
COLUMNA VERTEBRAE
Dewasa, terdiri atas 26 tulang, yaitu:
24 os vertebrae
7 vert.cervicales
12 vert. thoracalis
5 vert. lumbales
1 os sacrum, ossifikasi 5 vert sacralis
1 os coccygeus, ossifikasi 4-5 vert coccygeus
Anak >>, 33-34 tulang
Ossifikasi sacrum 25 tahun
Ossifikasi coccygeus pubertas
Fungsi : menerus berat badan ke tungkai bawah
Kyphosis : sisi cekung ke dorsal (belakang)
Normal : curv. thoracalis & sacralis
Abnormal : orang tua, e.c; penipisan discus +
elastisitas ligamentum berkurang.
Lordosis : sisi cekung ke ventral( depan)
Normal : curv. cervicales & lumbales
Scoliosis : columna vert lengkung ke lateral.
Normal : scoliosis ringan deviasi ke kanan
GERAKAN COLUMNA VERTEBRALIS

1. Bungkuk ke depan
(fleksi/antefleksi)
2. Bungkuk ke belakang
(ekstensi/dorsofleksi)
3. Miring ke samping (laterofleksi)
4. Memutar (rotasi)
PEMBENTUKAN CURVATURA
COLUMNA VERTEBRAE
v.cervicales v.thoracales

v.lumbales
VERTEBRAE CERVICALES

Terdiriatas 7 buah vertebrae


cervicales
C 1: atlas

Fungsi : menahan berat kepala

Bersendi dengan condylus occiptale


VERTEBRA CERVICAL I/ ATLAS
VERTEBRA C II/ AXIS
HUBUNGAN ANTARA C. I DAN C.II
VERTEBRAE THORACALIS
Ada 12 buah,
Sebagai tempat melekatnya otot
otot pernapasan.
Tempat melekatnya tuberculum
costa.
Pada costa 11 dan 12 tidak melekat
pada veterbrae thorakal.
VERTEBRA THORACALIS
VERTEBRA LUMBALES

Ukuran corpus besar untuk menyangga


berat badan
Proc. Spinosus besar untuk perlekatan
otot pinggang.
VERTEBRA LUMBALES
DISCUS INTERVERTEBRALIS

Terdapat di antara 2 buah corpus


vertebrae
Fungsi : Sebagai SHOCK ABSORBENT
Klinis : hernia nucleus pulposus
(HNP)
HERNIA NUCLEUS PULPOSUS
Dilanjutkan pertemuan
berikutnya

Anda mungkin juga menyukai