ALKALOID
www.blog.arimjie.info
1. LKALOID PIRIDINA-
PIPERIDINA
RUMUS INTI ALKALOID PIRIDINA-PIPERIDINA
Piridin Piperidin
N N
H
Dibagi dalam 4 sub golongan :
• Turunan piperidin (mis : Piperis nigri Fructus)
• Turunan α-propil piperidin (mis : Conii Fructus)
• Turunan asam nikotinat (mis : Areca Semen)
• Turunan piridin dan pirolidin (mis : Nikotina tobacum
Folium)
www.blog.arimjie.info
inditen
SIMPLISIA YANG MENGANDUNG ALKALOID
PIRIDINA-PIPERIDINA
1. Nikotina
T. Asal : Nikotina tobacum
Suku : Solanaceae
Kegunaan : Antiparasit & antitetanus
insektisida
Simplisia : Nicotinnae Folium
www.blog.arimjie.info
inditen
2. Pelletierine,isopelletierine,pseudopelletierine
T. Asal : Punica granatum
Suku : Punicaceae
Kegunaan : Taenifuga
Simplisia : Granati Cortex &
Granati Fructus
3. Arekolin, Arekaidin,Guasina,Guvakelina
T. Asal : Areca catechu
Suku : Palmae
Kegunaan : Anthelmentika hewan,
stimulansia, taenisida
Simplisia : Arecae Semen
www.blog.arimjie.info
inditen
4. Lobelina
T. Asal : Lobelina inflata
Suku : Lobeliaceae
Kegunaan : Ekspektoran pada asma
Simplisia : Lobeliae Herba
5. Koniina
T. Asal : Conium maculatum
Suku : Umbelliferae
Kegunaan : Antispasmodik, sedatif, antiasma
Simplisia : Conii Fructus
inditen www.blog.arimjie.info
Lobelia
• Lobelia BHP, BP 1988 (Lobelia Herb, Indian
Tobacco) herba kering (aerial) Lobelia
inflata fam Campanulaceae herbal annual
yg terdpt di AS bag timur & Kanada
• Sejarah : lobelia telah digunakan sejak lama o/
bangsa Indian Amerika utara Cutler (1813)
merekomen u/ asma & diperkenalkan ke
profesi kedokteran Inggris o/ Reece th 1829
www.blog.arimjie.info
Lobelia
• Alkaloid : 0,24-0,4 % lobelin (alkaloid utama),
lobelidin, lobelanin, lobelanidin & isolobelanin
inti piperidin
• Kultur akar L. inflata ditransformasi o/
Agrobacterium rhizogens lobelin dgn kadar
yg sama pd tanaman pot
• Penggunaan : spasme pd asma & bronkitis
kronis, selain itu lobelin juga terdpt pd
preparat2 anti smoking
www.blog.arimjie.info
Indian Lobelia
• Herba kering L. nicotianaefolia, herba biennial/
perenial yg tumbuh pd 700-220m dpl di India
• Perbedaan : batang & daun > American
lobelia; pd serbuk perbedaan pd trikom & rasio
palisade
• Alkaloid : 0,8 % yg dihitung sbg lobelin
www.blog.arimjie.info
Pomegaranate
• Asal : Punica granatum (delima) famili
Punicaceae
• Simplisia : batang, kulit buah & biji
• Alkaloid : 0,5-0,9 % (batang) alkaloid cair yg
atsiri terutama pelletierine & pseudopelletierine
serta tanin (22 % adstringen pd
pengobatan diare)
• Penggunaan : peletierin tannat BP 1948
aanthelmintik terutama u/ cacing pita
www.blog.arimjie.info
LYCOPODIUM
• Asal : spora clubmoss Lycopodium
clavatum famili Lycopodiaceae, filum
Pteridophyta
• Kandungan : fixed oil (50%) utamanya
gliserida asam likopodium oleat, alkaloid
tipe annotine : likopodin dilaporkan pd th
1881
• Penggunaan : dusting powder (pd pil, dll )
& medicated snuff
www.blog.arimjie.info
ALKALOID TROPAN
N-CH3
www.blog.arimjie.info
inditen
tropane alkaloids
www.blog.arimjie.info
• Seny disiklik yg dibentuk dari kondensasi
prekursor pirolidin (ornitin) dgn 3 atom C
dari asetat
• Banyak terdapat pada famili Solanaceae,
Erythroxylaceae & Convolvulaceae, lainnya
: Dioscoreaceae, Rhizoporaceae,
Cruciferae & Euphorbiaceae
• Dikenal sbg bahan yg toksik
www.blog.arimjie.info
SIMPLISIA YANG MENGANDUNG ALKALOID
TROPAN
1. Hiosiamin & Skopolamin
T. Asal : Datura stramonium
Suku : Solanaceae
Kegunaan : Antikolinergik,antispasmodik,sedatif
Simplisia : Stramonii Herba, Hyoscyami Folium
2. Kokain
T. Asal : Erythroxylon coca,Erythroxylon
truxillense,Erythroxylon novogranatense
Suku : Erythroxylaceae
Kegunaan : Analgetik,midriatik,stimulan otak
anestetik lokal,antiemetik
Simplisia : Cocae Folium
inditen www.blog.arimjie.info
3. Atropin, Apotropin,Belladonina,Skopolamina,
Hiosiamin
T. Asal : Atropa belladona
Suku : Solanaceae
Kegunaan : Spasmolitik,antikoloinergik,anodina,antiasma
dan midriatik
Simplisia : Belladona Folium dan Belladona Radix
inditen www.blog.arimjie.info
Stramonium Leaf
www.blog.arimjie.info
Penggunaan :
• Atropin : stimulan SSP, depresan saraf akhir
pada kelenjar sekretori & otot
• Hiosin : mengurangi efek atropin di SSP, aktiv
sedatifnya motion sickness
Hiosin HBr dgn papaverin obat pro
operatif sebelum pembiusan
• Atropin & hiosin tetes mata dilatasi
pupil
www.blog.arimjie.info
Datura
Jimsonweed
Jamestown weed
Source of
scopolamine, used
for motion sickness
www.blog.arimjie.info
www.blog.arimjie.info
Spesies lain :
• Datura innoxia & Datura metel India,
warna daun lebih coklat, tepi daun & trikom
berbeda
• Kandungan alkaloid ± 0,5 %
www.blog.arimjie.info
Belladona
• Asal : Atropa belladona Linne atau Atropa
acuminata Royle ex Lindley (famili Solanaceae)
• Atropos (Yunani) = teguh, tidak berubah :
kaitannya dgn racun mati
• Belladona (Itali) Bella = cantik, donna =
nyonya u/ “memperbesar” mata dilatasi
pupil
www.blog.arimjie.info
Atropa belladonna
• Deadly nightshade
• Used to dilate
pupils
• Atropine blocks
transmission of
acetylcholine
www.blog.arimjie.info
Belladona
Simplisia :
• Belladona Herb BP (Belladona Leaf) daun pd
puncak waktu berbunga, mgd tdk kurang dari
0,3% total alkaloid yg dihitung sbg Hiosiamin
• Kandungan : 0,3-0,6% alkaloid dgn kandungan
utama Hiosiamin
• Belladona Root : 0,4-0,8% alkaloid dihitung sbg
Hiosiamin
www.blog.arimjie.info
Spesies lain
• Atropa acuminata Royle ex Lindley Indian
Belladona (Himalaya) bunga kuning
kecoklatan, daun hijau kecoklatan
• Atropa baetica Willk Spanyol & Maroko
Utara bunga kuning & beri hitam yg
beracun
www.blog.arimjie.info
Duboisia leaf
www.blog.arimjie.info
Duboisia leaf
www.blog.arimjie.info
Scopolia
• Asal : Scopolia carniolica Eropa tengah &
timur sumber alkaloid hyosiamin
• Alkaloid utama : hyosiamin & 6-hidroksi-
hyosiamin S. lurida & S. tangutica
disebut daturamin--anisodin atau hidroksi
hyosin diproduksi secara komersial di
China
• Akar belladona Jepang (S. japonica)
rimpang kering Farmakope Jepang th
1961
www.blog.arimjie.info
Spesies lain
www.blog.arimjie.info
Mandrake
www.blog.arimjie.info
Coca leaf
• Asal : Erythroxylum coca (Bolivian coca atau
Huanuco) & E. truxillense (Peruvian atau
truxillo) koka Jawa, E. lucidum, E. monii, E.
zeylanicum(Srilanka)
• Kandungan : daun mengandung 0,7-1,5 %
alkaloid : kokain, sinamil kokain, -truksilin
koka Bolivia & Peru kand utama kokain, koka
Jawa kand utama sinamil kokain
• Penggunaan : anastesi lokal pd operasi mata,
telinga, hidung & tenggorokan
www.blog.arimjie.info
Peruvian coca
www.blog.arimjie.info
ALKALOID KUINOLIN
www.blog.arimjie.info
inditen
SIMPLISIA YANG MENGANDUNG ALKALOID
KUINOLIN
1. Kinina,Kuinidina,Sinkonin,Sinkonidina
T. Asal : Chinchona succirubra
Suku : Rubiaceae
Kegunaan : Malaria, tonikum
effervescent
Simplisia : Chinnae Cortex
Macam-macam Cinchona :
www.blog.arimjie.info
inditen
2. Akronisina
T. Asal : Acronychia baneria
Suku : Rutaceae
Kegunaan : Antineoplastik/antitumor
Simplisia : Acronychina Cortex
3. Kamtoresina
T. Asal : Camptothaca acuminata
Suku : Nyrsaceae
Kegunaan : Leukemia limfoid
Simplisia : Camptotheca Fructus
www.blog.arimjie.info
inditen
ALKALOID ISOKUINOLIN
www.blog.arimjie.info
inditen
SIMPLISIA YANG MENGANDUNG ALKALOID
ISOKUINOLIN
1. Papaverin
T. Asal : Papaver somniferum
Suku : Papaveraceae
Kegunaan : Analgetik,Narkotik,Antiperistaltik,Hipnotik
Simplisia : Papaver Semen,Papaver Fructus
inditen www.blog.arimjie.info
2. Tebain
T. Asal : Papaver bracteatum
Suku : Papaveraceae
Kegunaan : Narkotika
www.blog.arimjie.info
inditen
Opium Poppy
• Asal : kapsul Papaver somniferum L. dgn
varitas & hibrida yg berbeda
• P. somniferum var. glabrum Bross : ditanam di
Turki, bunga keunguan kadang putih, kapsul
subglobuler, stigmata 10-12, biji putih-ungu
tua
• P. somniferum var. album D.C. : ditanam di
India, bunga & biji putih, kapsul bentuk telur
dgn diameter 4-8 cm, di bawah stigma tidak
berpori
www.blog.arimjie.info
Opium Poppy
• P. somniferum var. nigrum D.C. : ditanam di
Eropa u/ diambil bijinya (maw seed). Daun &
calyx globrous, bunga violet & kapsul < &
lebih globuler dari var. album
• P. somniferum var. setigerum D.C. : spesies liar
yg tumbuh di Eropa selatan, peduncle &
daun ditutupi dgn rambut sikat
• Kandungan utama kapsul masak 0,18 -0,28%
morfin & kodein, selain itu narkotin, papaverin
& tebain dlm jumlah kecil
www.blog.arimjie.info
Opium Poppy
• Opium mentah : lateks yg didapatkan dgn melukai
(menginsisi) kapsul yg belum masak, dikeringkan
secara spontan atau buatan, kemudian dibuat
menjadi massa yg tak beraturan yg disebut Indian
opium satu2nya sumber bahan obat yg resmi
• BP : opium hanya digunakan sbg bahan baku sed
galenik & tidak boleh diberikan secara langsung
(mentah)
• Opium BP mgd tidak kurang dari 1% morfin & tdk
kurang dari 2% kodein. Sedangkan tebain dibatasi
hingga 3%
www.blog.arimjie.info
Opium Poppy : sejarah
• Opium telah dikenal sejak jaman Dioscorides
opos : lateks kapsul & mekonion : ekstrak
seluruh bagian tumbuhan
• Penggunaan menyebar dari Asia kecil ke
Persia, India & China
www.blog.arimjie.info
www.blog.arimjie.info
Opium Poppy
• Opium 30 alkaloid yg dikombinasikan dgn
asam mekonat (meconic acid), gula, garam,
albumin, zat warna & air
• Alkaloid utama : gol fenantrena (morfin,
kodein, tebain) & gol benzil isokuinolin
(noskapin, narsein, papaverin)
• Alkaloid baru : 5’-O-demetilnarkotin
www.blog.arimjie.info
Opium Poppy : penggunaan
• Opium & morfin digunakan secara luas u/
menghilangkan nyeri, selain itu sbg hipnotik
sel saraf sensoris di cerebrum
• Kodein : sedatif < morfin, penekan batuk
• Morfin & kodein menurunkan metabolisme
pengobatan diabetes sebelum ditemukan insulin
• Me penyalahgunaan narkotik ganti dgn
tebain yg non adiktif, dari tebain dpt dibuat
kodein, nalokson & etorfin
• Spesies yg tumbuh di pegunungan Iran, Turki
timur & transkaukasia (Uni Soviet)
www.blog.arimjie.info
Spesies penghasil tebain
Papaver bracteatum
• Alkaloid utama : tebain
• Program PBB : Ayra II, ras dari Iran th 1974, mgd
tebain 3,5 % dlm kapsul kering
Papaver orientale
• Alkaloid utama : oripavin yg dibentuk dari
demetilasi cincin aromatis tebain
• Philipson et al (Planta Med, 1981, 43, 261)
melaporkan alkaloid utama adalah mekambridin
(tipe berberin)
www.blog.arimjie.info
Spesies penghasil tebain
Papaver pseudo-orientale
• Dari 16 sampel Turki 13 sampel kandungan
utamanya isotebain, mekambridin &
orientalidin, 2 sampel kandungan utamanya
salutaridin & tebain serta 1 sampel
kandungan utamanya salutaridin
www.blog.arimjie.info
Serpentary
• Asal : rimpang & akar kering Texan/Red river
snake-root, Aristolochia reticulata famili
Aristolochiaceae, hutan2 di Texas, Lousiana,
arkansas & Oklahoma
• Kandungan : as aristolokat (aristolochic acid)
antitumor, pd hewan coba justru menyebabkan
tumor karena gagal ginjal
• Penggunaan : banyak terdpt dlm obat herbal
China, th 1999 terdpt 2 kasus gagal ginjal di
Inggris akibat obat herbal tsb
www.blog.arimjie.info
Boldo leaf
• Asal : boldo leaves BP/EP Peumus boldus
famili Monimiaceae
• Kandungan utama : alkaloid tipe aporfin dgn
kandungan utama boldin
www.blog.arimjie.info
Hydrastis
• Asal : rimpang kering Hydrastis canadensis famili
Berberdiaceae, tanaman perenial kecil yg terdpt
di Kanada timur & AS timur
• Kandungan : alkaloid hidrastin, berberin &
kanadin, simplisia komersial mgd 1,5-4,0%
hidrastin, 0,5-6,0% berberin, ekstrak akar aktif thd
Mycobacterium tuberculosis
• Penggunaan : Eropa pendatang belajar dari
Indian Cherokee hemoragi uterus, zat pahit
stomakik & katartik saluran urogenital; hidrastin
HCl & hidrastinin HCl hemoragi uterus
www.blog.arimjie.info
Calumba root
• Asal : cacahan kering Jateorhiza palmata (J.
columba) famili Menispermaceae, tanaman asli
hutan di Mozambiq, Madagaskar & negara Afrika
lainnya. Nama berasal dari Colombo (Srilanka)
• Kandungan : alkaloid isokuinolin : palmatin,
jatorizin, kolumbamin 2-3%, bisjatorizin (alkaloid
dimer kuartener dari kopling o-oksidasi jatorizin)
• Penggunaan : zat pahit tonik tanpa tanin, BHP
anoreksia & flatulen dispepsia
www.blog.arimjie.info
Annona
• Asal : Annona squamosa famili Annonaceae,
obat tradisional Afrika, India & timur jauh
• Penggunaan : gangguan jantung alkaloid
higenamin (higenamine) prekursor alkaloid
isokuinolin lainnya
www.blog.arimjie.info
Blood root
• Asal : rimpang & akar kering Sanguinaria
canadensis famili Papaveraceae, herba perenial
yg terdpt di Amerika utara
• Kandungan : alkaloid benzofenantridin
sanguinarin, keleritrin (chelerythrine),
alokriptopin (allocryptopine), protopin &
dihidrosanguilutin
• Penggunaan : digunakan secara luas di AS
campuran sirup white pine. Sanguinarin &
kolkisin menyebabkan penggandaan kromosom
dlm sel
www.blog.arimjie.info
ALKALOID INDOL
www.blog.arimjie.info
inditen
SIMPLISIA YANG MENGANDUNG ALKALOID INDOL
1. Reserpina
T. Asal : Rauwolfia serpentina
Suku : Apocynaceae
Kegunaan : Antihipertensi,Hipotensi
Simplisia : Rauwolfiae Radix
2. Vinblastina,Vinrosidina,Vinkristina,Vinleusina
T. Asal : Catharanthus roseus
Suku : Apocynaceae
Kegunaan : Antineoplastik,Leukimia
Simplisia : Catharanthi Herba
www.blog.arimjie.info
3. Striknina,Brusina
T. Asal : Strychnos nux vomica,
Strychnos ignatii
Suku : Loganiaceae
Kegunaan : Stimulan SSP,Raticida (racun tikus)
Simplisia : Strychni Semen
4. Kurare
T. Asal : Strychnos erevauxii,Chondodenron
tomentosum
Suku : Loganiaceae
Kegunaan : Paralisa pada otot polos
Simplisia : Strychnos Cortex
www.blog.arimjie.info
5. Ergot
T. Asal : Claviceps purpurea
Suku : Hypoceraceae
Kegunaan : Oksitoksik,Vasodilatasi
Simplisia : Secale Cornutum
6. Fisostigmin
T. Asal : Phisostigma venenosum
Suku : Leguminoceae
Kegunaan : Pengobatan glaukoma,
Salep antikolinesterase
Simplisia : Phisostigmae Semen
www.blog.arimjie.info
ALKALOID IMIDAZOL
www.blog.arimjie.info
SIMPLISIA YANG MENGANDUNG ALKALOID
IMIDAZOL
1. Piokarpin
T. Asal : Pilocarpus jaborandi, Pilocarpus
microphyllus, Policarpus pinnatifolius
Suku : Rutaceae
Kegunaan : Kolinergik pada mata
(galukoma)/Conjuntiva
Simplisia : Jaborandi Folium
www.blog.arimjie.info
Jaborandi leaf & Pilocarpine :
1. Maranham jaborandi Pilocarpus microphyllus
2. Pernambuco jaborandi P. jaborandi Holmes
3. Paraguay jaborandi P. pennatifolius Lemaire
4. Ceara jaborandi P. trachylophus Holmes
www.blog.arimjie.info
Daun Jaborandi & pilokarpin
• Kandungan :
– Alkaloid 0,7-0,8% pilokarpin, isopilokarpin,
pilosin & isopilosin
– Minyak atsiri ± 0,5% 22 jenis tdd monoterpen
(limonen, sabien, -pinen), seskuiterpen
(karyofilen) dlm P. jaborandi tak ada, serta 2-
undekanon atau 2-tridekanon
www.blog.arimjie.info
Daun Jaborandi & pilokarpin
Penggunaan :
• Bentuk garam (pilokarpin HCl & Nitrat BP)
kontraksi pupil mata antagonis atropin. Pd
pengobatan awal glaukoma me irigasi mata &
me tekanan intraokuler
• Studi di AS thd 207 pasien kanker yg mendpt radiasi
di leher & kepala pilokarpin mengurangi efek
samping mulut kering
www.blog.arimjie.info
ALKALOID STEROID
www.blog.arimjie.info
SIMPLISIA YANG MENGANDUNG ALKALOID
STEROID
1. Germidina,Germitrina
T. Asal : Veratrum viride
Suku : Liliaceae
Kegunaan : Hipotensi,Depresan Jantung,
Sedatif
Simplisia : Veratri Rhizoma
2. Sevadina
T. Asal : Schoenecaulon officinalis
Suku : Liliaceae
Kegunaan : Insektisida
Simplisia : Sabidillae Semen
www.blog.arimjie.info
inditen
3. Protoveratrin A dan B
T. Asal : Veratrum album
Suku : Liliaceae
Kegunaan : Hipotensi,Insektisida
Simplisia : Veratri Alba Rhizoma
4. Akonitina,Atisina
T. Asal : Aconitum napellus
Suku : Ranunculaceae
Kegunaan : Adstringensia
Simplisia : Aconiti Tuber Rhizoma
www.blog.arimjie.info
5. Ajasin, Ajasinina, Ajaknina
T. Asal : Delphinia ajacis
Suku : Ranunculaceae
Kegunaan : Parasitisid,Emetik
Simplisia : Delphinii Ajacis Semen
6. Delphinina
T. Asal : Delphinium staphinium,
Delphiium staphisagria
Suku : Ranunculaceae
Kegunaan : Parasitisid
Simplisia : Staphisagriae Semen
www.blog.arimjie.info
ALKALOID LUPINAN
RUMUS INTI ALKALOID LUPINAN
www.blog.arimjie.info
SIMPLISIA YANG MENGANDUNG ALKALOID
LUPINAN
1. Sparteina
T. Asal : Cytisus scoparius, Lupinus luteus
Suku : Leguminoceae
Kegunaan : Oksitoksik
Simplisia : Sitisus Folium
www.blog.arimjie.info
ALKALOID AMIN
RUMUS INTI ALKALOID AMIN
www.blog.arimjie.info
SIMPLISIA YANG MENGANDUNG ALKALOID AMIN
1. Efedrina
T. Asal : Ephedra distrachya, Ephedra sinica,
Ephedra equisetina
Suku : Gnetaceae
Kegunaan : Bronkodilator
Simplisia : Ephedra Herba
2. Kolkhisina
T. Asal : Colchicum autumnale
Suku : Liliaceae
Kegunaan : Antineoplastik
Simplisia : Colchici Semen
www.blog.arimjie.info
3. d-Norpseudo Efedrin
T. Asal : Catha edalis
Suku : Celastraceae
Kegunaan : Stimulansia SSP
Simplisia : Khat Abyssina (Daun-daun segar)
4. Meskalin
T. Asal : Laphophora wiliamsii
Suku : Liliaceae
Kegunaan : Halusinasi,Euforia
Simplisia : Feyote
www.blog.arimjie.info
ALKALOID PURIN
RUMUS INTI ALKALOID PURIN
www.blog.arimjie.info
SIMPLISIA YANG MENGANDUNG ALKALOID PURIN
1. kofeina
T. Asal : Coffea arabica,Coffea leberica
Suku : Rubiaceae
Simplisia : Coffea Semen
www.blog.arimjie.info
T. Asal : Ilex paragnariensis
Suku : Aquifoliaceae
Simplisia : Mate (teh paraguay)
camelia
www.blog.arimjie.info
2. Teobromin
T. Asal : Teobroma cacao
Suku : Sterculiaceae
Kegunaan : Diuretik
Simplisia : Teobroma Semen
www.blog.arimjie.info
Cocoa seed
• Cocoa seed (cocoa bean) Theobroma cacao, famili
Sterculiaceae; pohon 4-6 m yg tumbuh di Amerika
selatan & tengah, India barat, Afrika barat (Nigeria &
Ghana), Ceylon & Jawa
• Kandungan :
– Teobromin, pd buah 0,9-3%, pd kulit ari 0,19-2,98%
– Kofein, pd biji 0,05-0,36% selain itu
minyak/mentega coklat
– Biji segar mgd polifenol yg larut air (epikatekol,
leukoantosianin & antosianin) 5-10% yg
terdekomposisi selama pemrosesan kompleks
berwarna (cocoa red)
– Tanin terkondensasi & senyawa atsiri (84 jenis)
www.blog.arimjie.info
www.blog.arimjie.info
Cocoa seed
• Produksi :
Teobromin dari dekok kulit ari & saring. Tanin dipisahkan
dgn PbAc, kelebihannya dibuang, keringkan. Residu
diekstraksi dgn alkohol & dimurnikan dgn rekristalisasi
dgn air
• Penggunaan : efek diuretik teobromin > kafein; efek thd
SSP < kafein
• Identifikasi :
– Murexide test
– Teobromin + AgNO3 dlm HNO3 encer me ,
kafein tidak me
– Sublimasi : teobromin 220oC; kafein 178-180oC
www.blog.arimjie.info
Kola seed
Kola seed (bissy/gooroo nuts) kotiledon Cola sp.,
famili Sterculiaceae; pohon yg tumbuh di Afrika barat,
India barat, Brazil & Jawa
www.blog.arimjie.info
Kola seed
• Kandungan :
– Kofein, pd biji 1-2,5%, teobromin <<
– Senyawa tanoid (kolatin) 5-10% katekol &
epikatekol, selama pemrosesan terjadi oksidasi &
polimerisasi flobafen (kola red) yg tidak larut
www.blog.arimjie.info
Guarana
• Pata guarana (Brazilian cocoa) pasta kering biji Paulinia
cupana, famili Sapindaceae; biji dipanen di lembah atas
Amazon o/ suku Guaranis
Kandungan :
Kafein 2,5-7 % & turunan
xantin lainnya
Tanin ± 12 % & senyawa
lain yg mirip Cola & Cocoa
www.blog.arimjie.info
Guarana
Penggunaan :
Serbuk dibuat minuman
teh & kopi, di Barat
digunakan sbg
penghilang capek,
pelangsing & obat diare
Minyak lemak pd biji
efek pelepasan alkaloid
secara lambat dgn kadar
tetap (steady state)
www.blog.arimjie.info
Coffea
• Asal : biji masak Coffea arabica & genus Coffea lainnya,
famili Rubiaceae; pohon yg tumbuh di Afrika barat, India
barat, Brazil & Jawa
• Spesies lain :
– Coffea canephora Robusta coffee
– Coffea liberica
www.blog.arimjie.info
Coffea
Kandungan :
Kafein 1-2 %, tanin,
asam klorogenat
(kafeotanat), lemak,
gula & pentosan
Penggunaan :
Dekok digunakan sbg
flavor pd Caffeine
Iodide elixir (BPC
1979)
www.blog.arimjie.info
Tea
• Asal : daun Camellia sinensis (Thea sinensis) famili
Theaceae; pohon yg tumbuh di India, Srilanka, Afrika
utara, Maurutius, China & Jepang
Kandungan :
Kafein 1-5 %; teobromin, teofilin & minyak atsiri
dlm jumlah kecil
Tanin 10-24 %, polifenol : epigalokatekin-3-galat
antioksidan kuat & penangkap radikal bebas
www.blog.arimjie.info
Maté leaf
• Asal : Maté (Yerba maté; Paraguay tea) rajangan kering
daun Ilex paraguensis ; famili Aquifoliaceae; semak yg
tumbuh di Argentina, Paraguay & Brazil
Kandungan :
Kafein 0,2-2 %; asam klorogenat
(kafeotanat) 10-16% & minyak
atsiri <<
www.blog.arimjie.info
Comfrey
• Asal : akar & semua bagian yg tumbuh di atas tanah
tumbuhan Symphytum officinale ; famili Boraginaceae
Kandungan :
Akar mgd alantoin 0,6-0,8 %; yg dianggap sbg
produk degradasi asam urat
Saponin dgn asam oleat C3 terglikosilasi arabinosa-
glukosa-glukosa
Alkaloid pirolizidin hepatotoksik
Penggunaan :
Alantoin menstimulasi regenerasi jaringan luka
luar & tukak lambung
www.blog.arimjie.info
www.blog.arimjie.info