MATEMATIKA 1
x2 + y 2 = 4
(x, y)
y= 2.sin t
dy
TURUNAN FUNGSI PARAMETER DAPAT DICARI DENGAN:
dx
dy dy/dt
=
dx dx/dt
CONTOH 1:
dy
CARILAH DARI FUNGSI: PENYELESAIAN:
dx
x = 2. cos t y= 2. sin t dx dy
= 5 – 4t = 6.t
dt dt
PENYELESAIAN:
dy 6.t
dx dy =
= -2. sin t = 2. cos t dx 5 – 4t
dt dt
dy 2. cos t CONTOH 3:
=
dx -2. sin t dy
CARILAH DARI FUNGSI:
dx
CONTOH 2: x= 4t2 – 4t y= 1 – 4t
dy
CARILAH DARI FUNGSI: dx dy
dx = 8t – 4 = -4.t
dt dt
x = 5t – 2t2 y= 3. t2 dy - 4.t
=
dx 8t – 4
TURUNAN FUNGSI TRIGONOMETRI
dy dy cosec2x
• y= sin x ===== = cos x • y= cotan x ===== =
dx dx
dy dy cosec x cotan x
• y= cos x ===== = - sin x • y= cosec x ==== =
dx dx
CONTOH:
RUMUS TURUNAN TANGEN
y= sin (3x + 2) , CARI dy/dx :
dy 1
• y= tan x ===== = PENYELESAIAN:
dx cos2x
u= 3x + 2 ==== du= 3 dx
= sec2x y= sin u ==== dy= cos u du
dy= cos (3x+2). 3dx
dy/dx= 3. cos (3x+2)
CONTOH: CONTOH:
dy dy
CARILAH DARI FUNGSI BERIKUT: CARILAH DARI FUNGSI BERIKUT:
dx dx
y= x. cos 2x y= x3 . sin 5x
PENYELESAIAN: PENYELESAIAN:
MISAL: MISAL:
u= x === u’ = 1 u= x3 === u’ = 3x2
v= cos 2x === v’= -2 sin 2x v= sin 5x === v’= 5 cos 5x
dy dy
= 1 . cos 2x – x. 2. sin 2x = 3x2 sin 5x + x3 . 5 cos 5x
dx dx
dy dy
= cos 2x – 2x. sin 2x = 3x2 sin 5x + 5.x3 cos 5x
dx dx
TURUNAN FUNGSI LOGARITMA
y= 5log x (3x2 – 4x + 1)
dy 1 a log e PENYELESAIAN:
=
dx x
MISAL u= 3x2 – 4x +1 === du= (6x -4 )dx
CONTOH 1: dy 1 5
dy y= 5log u == = log e
TENTUKANLAH DARI y= 2log x du u
dx
a y
BILA y= log x MAKA x = a PENYELESAIAN:
du
y MISAL u= x + 1 ==== = 1
ln x = ln a = y. ln a dx
1
MISAL : y = ln x MAKA : y= ln u SEHINGGA:
2
dy 1 1 du
=
dx 2 u dx
d 1
ln x =
dx x dy 1 1 1 1
= =
dx 2 x+1 2. (x + 1)
CONTOH:
dy
TENTUKANLAH DARI TURUNAN FUNGSI EKSPONEN
dx
y= ln √ x + 1 dy du
y= eu ===== = eu .
dx dx
TURUNAN FUNGSI EKSPONEN
CONTOH: PENYELESAIAN:
dy
TENTUKANLAH DARI y= e2 – 3x
dx MISALKAN : u= x3 === u’= 3x2
PENYELESAIAN: x2 – 2x + 5
v= e
du
MISALKAN: u= 2 – 3x =-3 x2 – 2x + 5
dx v’= e .(2x – 2)
dy du dy x 2
– 2x + 5 x2 – 2x + 5
= e .
u
MAKA : =3x2 . (e ) +( x3) (e ) (2x – 2)
dx dx dx
dy dy x2 – 2x + 5
= - 3. e2- 3x = x2 (e )(3 + 2x2 – 2x)
dx dx
dy x2 – 2x + 5
= x (2x – 2x + 3).(e
2 2
)
dx
CONTOH:
dy x2 – 2x + 5
TENTUKANLAH DARI y= x e
3.
dx
TURUNAN FUNGSI EKSPONEN ax
x. ln a dy
y= f(x)= ax = e = ax . ln a
dx
CONTOH 1: CONTOH 2:
dy √ 2x - 1
CARILAH DARI y= 3 CARILAH DARI y= x2 . 2x
dx
PENYELESAIAN:
PENYELESAIAN: MISALKAN u= x2 MAKA u’= 2x
MISALKAN u=√ 2x - 1 = (2x – 1)1/2 v= 2x v’= 2x ln 2
du 1 1 dy
= 2x (2 ) + 2 . ln 2 . (x )
x x 2
= (2x – 1). 2 =
dx 2 √ 2x - 1 dx
dy √ 2x - 1 1 dy x (2x) (2 + x. ln 2 )
= 3 ( ln 3) . =
dx √ 2x - 1 dx
SOAL-SOAL LATIHAN
dy
1. TENTUKANLAH DARI FUNGSI-FUNGSI BERIKUT:
dx
2x x+3
c. y= log ( ) c. y= log √ x (x2 – 1) e. y= log
4-x x-1
dy
2. TENTUKANLAH DARI FUNGSI-FUNGSI BERIKUT:
dx
x3 √x+1
a. y= e b. y= e c. y= ecos x + x2. eln x
d. y= 4ecos x .e3x
dy
3. TENTUKANLAH DARI FUNGSI-FUNGSI BERIKUT:
dx
a. y= ln (x2 – 5x + 6) b. y= x2 ln √ x + 1 c. y= ln2x
x+1
d. y= ln x e. y= ln (ln x)