Anda di halaman 1dari 63

PEMBAHASAN SOAL TUTORIAL BAB 7

MATEMATIKA DASAR IIA K-07 FITB

Kelompok 1
Anggota Kelompok :

1. Mifstah Hanif 16321005


2. Kayleen Feodora 16321093
3. M. Angga Hadi P 16321149
4. Feriska Patricia 16321209
5. Daffa Dhimas R 16321249

1. Telaah konsep

(a) substitusi u=g (x) mengubah ∫ f ( g ( x ) ) g ( x ) dx menjadi ∫ f (u) du


'

Penyelesaian :

Misal u=g (x), maka du=g' ( x ) dx

- substitusi u=g (x),

∫ f ( g ( x ) ) g' ( x ) dx = ∫ f (u)du

1
(b) substitusi u=x3 −1 mengubah ∫ x 2 √ x 3−1 dx menjadi
3
∫ √ u du
Penyelesaian :

Misal u=x3 −1, maka du=3 x 2 dx

1 2
du=x dx
3

- substitusi u=x3 −1,

1 1
∫ x 2 √ x 3−1 dx = ∫ √u 3 du = 3 ∫ √ u du
(c) dengan integral parsial, jika dipilih u=2 x dan dv =e3 x dx
2 3x 1
Kita peroleh ∫ 2 x e dx= e x − + C
3x
3 3 ( )
Penyelesaian :

Jika, u=2 x dv =e3 x dx , dengan menggunakan metode substitusi,

1 3x
Maka du=2 dx v= e
3

Lalu, dengan menggunakan metode parsial, didapat

2 1
∫ 2 x e3 x dx= 3 e3 x−∫ 3 e3 x 2 dx

=
2 3x
3 ( )
1
e x− +C
3

(d) Langkah pertama yang digunakan untuk menghitung ∫ sin x cos x dx adalah dengan
2 3

memecah fungsi berpangkat ganjil menjadi pangkat genap dikali pangkat ganjil, artinya

cos 3 x=¿ cos 2 x cos x ¿

Maka

∫ sin 2 x cos3 x dx=∫ sin2 x cos2 x cos x dx


¿ ∫ sin x ( 1−sin x ) cos x dx
2 2

¿ ∫ sin2 x ( 1−sin 2 x ) d ( sin x )

Kemudian substitusi u=sin x, sehingga du=cos x dx dan penyelesaiannya menjadi

∫ sin 2 x ( 1−sin2 x ) d ( sin x )=∫ u2 ( 1−u2 ) du


¿ ∫ u −u du
2 4

1 1
¿ u3 − u 5 + C
3 5
1 3 1 5
¿ sin x− sin x+C
3 5
(e) Identitas trigonometri yang digunakan untuk menentukan ∫ sin 3 x cos 5 x dx adalah

1
sin mx cos nx=
2
[ sin ( m+n ) x +sin ( m−n ) x ]
Sehingga menjadi
1
sin 3 x cos 5 x=
2
[ sin ( 3+5 ) x +sin ( 3−5 ) x ]

1
sin 3 x cos 5 x= ( sin 8 x +sin−2 x )
2

1
sin 3 x cos 5 x= ( sin 8 x−sin 2 x )
2

PENYELESAIAN

Digunakan permisalan u=√3 x−3

u3= x−3 , maka

x=u3 +3 dx=3 u 2 du

Sehingga

x 3
∫ 3 x−3 dx = ∫ u u+3 .3 u2 du = ∫ (u3 +3). 3 u du = ∫ 3 u 4 +9 u du

PENYELESAIAN
√ 4 + x 2 memiliki bentuk √ A 2+ x 2
2
A =4

A=2

Sehingga dengan pemisalan x= A tan t , didapati substitusi x=2 tan t

PENYELESAIAN

x +1
2
x +1 x−1 2
= √ x +1 x 2−x
x−1

x +1

x−1

Dengan demikian,

2
x +1 2
=x +1+
x−1 x−1

PENYELESAIAN
5 x−5 5 x −5 A B
= = +
x −x−6 ( x +2)(x−3) x +2 x−3
2

5 x−5= A ( x−3 ) +B (x+2)

5 x−5= ( A +B ) x + ( 2 B−3 A )

( 1 ) A +B=5

( 2 )−3 A+ 2 B=−5

Dengan mengeliminasi persamaan (1) dan (2), diperoleh:

A=3

B=2

Dengan demikian,

5 x−5 3 2
= +
2
x −x−6 x+ 2 x−3

Kelompok 2

Anggota Kelompok :

1. Donny Andry (16321113)


2. Muhammad Iqbal Musthofa (16321133)
3. Khusnul Umaroh (16321257)
4. Pretty Yuni (16321261)

2. tentukan integral-integral berikut:

A. ∫ x ¿¿
Misalkan u=x2 +2 , maka du=2 x dx
∫ x ¿¿
1 6
¿ u +c
12
1 2 6
¿ ( x +2) + c
12
1

∫ x e−2 x dx
2

B.
0
2
misalkan u=x maka du=2 x dx
1 1
1
∫ x e dx= 2 ∫ e−2 u du
2
−2 x

0 0

¿
2 2 [
1 −1 −2 u u=1
e
u=0 ]
¿
1 −1 1
+
2 2 e2 2 [ ]
¿
[
1 −1
4 e2
+1
]
e2 t
C. ∫ ¿¿¿ ¿
2t 2t
misalkan u=e +1 , makadu=2 e dt
2t
∫ ( e2 t +1)2 dt= 12 ∫ u−2 du
e

1 −1
¿− u +c
2
1
¿− 2t
+c
2( e +1)
9
e
1
D. ∫x dx
e √ln x
1
misalkan u=ln x , makadu= dx
x
9
e 9 −1

∫ x 1ln x dx=∫ u 2
du
e √ 1

[ ]
1

¿ 2u 2 u=9
u=1
¿ 2 √ 9−√ 1 ]
[
¿4

E. ∫ x sec ( x ) dx
2 2 3

Misalkan u=x3 , maka du=3 x 2 dx


1 1
-
3
∫ sec 2 ( u ) du= tan(u)+ c
3

1
-¿ tan(x¿ ¿3)+c ¿
3
3 1 3
2 2
1 9
F. ∫ dx=∫ dx
0 9+ 4 x
2
0 1+
2 2
x
3

2 2 4 2 2
Misalkan u= x → u = x , maka du= dx
3 9 3
1
1 du
VI ¿ ∫
6 0 1+ u2

1
-¿ [ tan−1 u ] u=1
6 u=0

-¿ ( )
1 π
6 4
−0

π
-¿
24
t
1 e
G. ∫ −t
dt =∫ t
dt
e +2 1+2 e

Misalkan u=1+ 2e t , maka du=2 et dt

1 1
VII ¿ ∫ du
2 u

1
-¿ ln |u|+ c
2

1
-¿ ln |1+2 e |+c
t
2

x x
H. ∫ dx=∫ dx
√ 4−x 4
2 −( x )
2 2 2

Misalkan u=x2 , maka du=2 xdx


1 du
VIII ¿ 2 ∫
√22−u 2
Misalkan u=2sin t , maka du=2 cos tdt

1 2 cos t
VIII ¿ 2 ∫ dt
2 √ 1−sin t
2

1
2∫
-¿ dt

1
-¿ t+ c
2

1 −1 u
-¿ sin
2 2
+c ()
( )
2
1 x
-¿ sin −1 +c
2 2

kelompok 3
Nama Kelompok :

1. Nisrina Anindya Desvianty 16321033


2. Muhammad Luthfi Satria Nugraha 16321049
3. Amelia Indri Nastari S 16321073
4. Yehezkiel Obed Edom 16321105
5. Alya Nabila Ramadhani 16321233

2 √2
3. Diketahui ∫ √ 4−u du=π . Gunakan substitusi u=x untuk menghitung ∫ x √ 4−x 2 dx
2 2

0 0

Jawab :

Misalkan u=x2 , u2=x 4


du
du=2 xdx → =xdx
2
Batas Bawah : x=0 → u=0
Bawah Atas : x=√ 2 →u=2
2

Diketahui ∫ √ 4−u du=π


2

0
√2 2
1 1
Maka ∫ x √ 4−x dx= ∫ √ 4−u 2 du= π
2

0 20 2

Kelompok 4

 Syifa Kamiliya R. (16321013)


 Azkiya Tsabitul A. (16321017)
 Keisha Prillia Q. (16321021)
 Zahra Salsabila (16321097)

4. Gunakan integral parsial untuk menentukan integral berikut

a) ∫ x e−2 x dx=I
−1 −2 x
Misal u=x dan dv =e−2 x dx, maka du=dx dan v= e .
2
I =x ( −12 e )−∫( −12 e ) dx= −12 x e + 12 ∫ e
−2 x −2 x −2 x −2 x
dx

xe + ( e ) +C=
−1 1 −1
−2 x −1 −2 x 1 −2 x −2 x
¿ x e − e +C
2 2 2 2 4

b) ∫ x cos(3 x )dx=II
1
Misal u=x dan dv =cos(3 x )dx , maka du=dx dan v= sin(3 x ).
3
1
( 1
3 ) 1
3
1
II=x sin ( 3 x ) −∫ sin ( 3 x ) dx= x sin ( 3 x )− ∫ sin ( 3 x ) dx
3 3
1
¿ x sin ( 3 x )−
3
1 −1
3 3 ( 1
) 1
cos ( 3 x ) = x sin ( 3 x ) + cos ( 3 x ) +C
3 9

c) ∫ x 5 /2 ln (2 x)dx=III
1
1 2 7/ 2
Misal u=ln(2 x) dan dv =x5 /2 dx , maka du= dx dan v= x .
x 7

( )
∫ x 5 /2 ln (2 x) dx=¿ 27 x 7 /2 ln (2 x)−∫ 27 x 7 /2 1x dx = 27 x 7 /2 ln ( 2 x )− 49
4 7/2
x +C ¿

Sehingga

[ ]
2
2 7 /2 4 7 /2
III = x ln (2 x )− x
7 49 1
¿
7 (
2 7/ 2 4
49 )( 2
7
4
( 2 ) ln ( 2 ( 2 ) ) − ( 2 )7 /2 − ( 1 )7/ 2 ln ( 2 ( 1 ) )− ( 1 )7/ 2
49 )
2
( 4
)(
¿ 8 √ 2 2 ln ( 2 )− 8 √2 − ln ( 2 )−
7 49
2
7 )4
49

(7
¿ (16 √ 2 ln ( 2 )− √ )−( ln ( 2 )− )
2 16 2
7 7 )
2

7( ))
¿ ( 16 √ 2 ln ( 2 ) −ln ( 2 ) ) +(
2 −16 √ 2+2
7

d) ∫ e2 x sin ⁡( 3 x )dx=IV
1 2x
Misal u=sin ⁡(3 x ) dan dv =e2 x dx , maka du=3 cos( 3 x )dx dan v= e .
2
1 2x 1 2x 1 2x 3
IV = e ( sin ( 3 x ) )−∫ e ( 3 cos ( 3 x ) dx )= e ( sin ( 3 x ) ) − ∫ e cos (3 x)dx
2x
2 2 2 2
Dilakukan integral parsial kembali pada ∫ e cos (3 x ) dx dengan permisalan s=cos(3 x )
2x

1 2x
dan dt=e2 x dx , maka ds=−3 sin ( 3 x ) dx dan t= e .
2
1 2x
IV = e ( sin ( 3 x ) )−
2 (
3 1 2x
2 2
1 2x
e ( cos (3 x) ) −∫ e (−3 sin ( 3 x ) dx )
2 )
1
¿ e 2 x ( sin ( 3 x ) )−
2 (
3 1 2x
2 2
3
e ( cos(3 x)) + ∫ e2 x ( sin ( 3 x ) dx )
2 )
1 3 9
¿ e 2 x ( sin ( 3 x ) )− e 2 x ( cos ( 3 x ) )− ∫ e 2 x ( sin (3 x ) dx )
2 4 4
1 2x 3 2x 9
¿ e ( sin ( 3 x ) )− e ( cos ( 3 x ) )− ( IV )
2 4 4
9 13 1 2x 3 2x
IV + (IV )= ( IV )= e ( sin ( 3 x )) − e ( cos ( 3 x ) )
4 4 2 4
IV =
13 2 (
4 1 2x 3
) 2 2x 3 2x
e ( sin ( 3 x ) ) − e2 x ( cos (3 x ) ) ¿ e ( sin (3 x ) )− e ( cos ( 3 x ) ) +C
4 13 13

e) ∫¿¿¿
2
Misal u=¿ ¿ dan dv =dx , maka du= ln(x) dx dan v=x .
x
V =x ¿ ¿
Dilakukan integral parsial kembali pada ∫ ln ( x ) dx dengan permisalan s=ln ( x ) dan
1
dt=dx, maka ds= dx dan t=x .
x
V =x ¿ ¿
¿ x¿¿
√3
f) ∫ tan−1 ( 1x ) dx=VI
1

Misal u=tan
−1
()
1
x
dan dv =dx , maka du=
1
2
1+ (1 /x ) x
−1
2
dx dan v=x .
( )
∫ tan−1 ( x ) dx=x
1
( ( )) ∫
tan −1
1
x

x
( ) −1
1+ ( 1/ x ) x 2
2
dx

¿ x tan−1 ( 1x )+∫ 1+( 1/1 x ) ( 1x ) dx 2

¿ x tan
−1
( 1x )+∫ x 1+1 ( 1x ) dx
2

2
x

( 1x ) ()
2
x 1
¿ x tan−1 +∫ 2 dx
x +1 x
¿ x tan−1 ( 1x ) x
+∫ 2 dx
x +1
x
Dilakukan substitusi pada ∫ dx dengan permisalan s= x2 +1, maka ds=2 xdx .
2
x +1
∫ tan−1 ( 1x ) dx=x tan−1 ( 1
x ) 1
+∫ ds=¿ x tan −1
2s
1 1
()
+ ln |s|+ C ¿
x 2
¿ x tan−1 ( 1x )+ 12 ln|x +1|+ C 2

Sehingga

[ () ] (
√3
VI = x tan −1 + ln |x 2+ 1| = √ π + ln |2| − + ln |2|
1 1
x 2 1 6
3 π 1
4 2 )( )
¿
√3 π + ln |2|− π − 1 ln|2|= √ 3 π − π + 1 ln|2|
6 4 2 6 4 2

Kelompok 5

Ali Akbar Rafsanjini (16321029)


Adinda Annisa Salsabila (16321037)
Allya Aulia Putri (16321069)
M. Iqbal Tasyani (16321077)
Abyaz Nawfaldhiyaa (16321129)

5. (a) Buktikan rumus reduksi integral tak tentu

∫¿¿
Jawab :

( )
n−1
n ( ln x )
Misalkan u=¿ ¿ , maka du= dx dan dv =dx maka v=x .
x

Gunakan integral parsial :

∫ u dv =u . v−∫ u du

∫¿¿
∫¿¿

(b) Dengan rumus reduksi tersebut, hitunglah

∫ ¿ ¿ dan ∫ ¿ ¿
1

Jawab :

a. ∫ (ln x)3 dx=¿ x ¿¿


= x¿
= x ( ln x )3−3 [ x ( ln x )2−2 [ x ln x−x ] ]
=x ¿ ¿
= x¿

b. ∫¿¿
1

= x ( ln x )4 −4 ¿
= x¿
=¿
=¿
= e ( 9 )−24
= 9e-24

Kelompok 6

1. 16321045 Muhammad Naufal Ardian


2. 16321085 Alfrida Insani Shabira
3. 16321157 Refina Adestya Mei Fhadzillah
4. 16321165 Putri Nur Azizah

1) Tentukan integral berikut.


a. ∫ sin x dx
4

Jawab :

( )
2
1 1
∫ sin 4 dx = ∫ 2 − 2 cos 2 x dx
1
( 1 1
= ∫ cos 2 x− cos 2 x + dx
4
2
2 4 )
=∫ (( 1 1 1
4 2 2
1
2 ) 1
+ cos 4 x − cos 2 x+ dx
4 )
=∫ ( 18 + 18 cos 4 x− 12 cos 2 x + 14 ) dx
1 1 1 1
= x + sin 4 x− sin 2 x+ x +C
8 32 4 4
3 1 1
= x− sin 2 x+ sin 4 x+ C
8 4 32

π /2

b. ∫ sin6 x cos3 x dx
0
Jawab :
π π
2 2

∫ sin 6 x cos3 x dx = ∫ sin 6 x cos2 x cos x dx


0 0
π
2
= ∫ sin 6 x ( 1−sin x x ) d ( sinx)
0
π
2
= ∫ sin 6 x−sin 8 x d ¿
0

[ ]
π
1 7 1
= sin x− sin 9 x 2
7 9 0
1 1
= −
7 9
2
=
63

c. ∫ sin 4 x cos 2 x dx
Jawab :
Misalkan I = ∫ sin x cos x dx
4 2

( ) ( 1+ cosx
2 )
2
1−cos 2 x
I =∫ dx
2

= ∫( )( 2 ) dx
2
1−2 cos 2 x +cos 2 x 1+ cos 2 x
4

=∫ ( ( 1−2 cos 2 x+2 cos 2 2 x+ cos2 2 x +cos 3 2 x )


8 ) dx

1
8∫
= ( cos 3 2 x−cos 2 2 x−cos 2 x +1 ) dx

1
=
8
(∫ cos3 2 x dx−∫ cos 2 2 x dx−∫ cos 2 x dx +∫ 1 dx )

=
1
8 (∫ (1−sin 2 x) cos 2 x dx−∫ 1+ cos2 4 x dx+ x )
2

=
1
8 (∫ 1−sin 2 x d (sin2 2 x ) − 12 x + 18 sin 4 x+ x)
2

=
1 1
8 2 ( 1 1 1
sin 2 x− sin 3 2 x + sin 4 x+ x +C
6 8 2 )
1 1 1 1
= sin 2 x− sin 3 2 x+ sin 4 x + x +C
16 48 8 16

1 1 1 1
Jadi, ∫ sin x cos x dx =
4 2 3
sin 2 x− sin 2 x+ sin 4 x + x +C
16 48 8 16

d. ∫ cos ( 3 x ) cos ( 2 x ) dx
Jawab :
1
∫ cos ( 3 x ) cos ( 2 x ) dx=∫ 2 ( cos ( 3 x +2 x )+ cos ( 3 x −2 x ) ) dx
1
¿
2
∫ ( cos ( 5 x )+ cos ( x ) ) dx
¿ (
1 1
2 5
sin 5 x +sinx +C )
1 1
¿ sin 5 x+ sinx+C
10 2
e. ∫ sin ( 2 x ) cos ( 4 x ) dx
Jawab :
1
∫ sin ( 2 x ) cos ( 4 x ) dx=∫ 2 ( sin ( 2 x +4 x )+ sin ( 2 x−4 x ) ) dx
1
¿
2
∫ ( sin 6 x+ sin (−2 x ) ) dx
¿
1 −1
2 6 ( 1
cos 6 x+ cos 2 x +C
2 )
π
3
f. ∫ tan3 x dx
0
Jawab :
Keluarkan faktor tan 2 x = sec 2 x−1

∫ tan3 x dx
= ∫ tan x tan x dx
2

= ∫ tan x(sec x−1) dx


2

= ∫ tan x sec x−∫ tan x dx


2

sin x
= ∫ tan x d ( tanx )−∫ dx
cos x

1
= ∫ tanx d ( tanx )−∫ d¿
cos x

1 2
= tan x +¿|cos x|+C
2
π
3
Sehingga, nilai dari ∫ tan 3 x dx adalah
0

π
= [ 1 2
2
tan x+¿|cos x| 3
0
]
3 1
= + ¿ - ¿1
2 2
3 1
= +¿
2 2

g. ∫ cot 2 x dx
= ∫ (1−csc¿ ¿2¿ x ) dx ¿ ¿
2
= ∫ dx−∫ csc x ¿ dx
= x +cot x+C

h. ∫ sec5 x tan3 x dx
= ∫ sec x tan x tan x dx
5 2

= ∫ sec x tan x tan x sec x dx


4 2

= ∫ sec x (sec x−1)tan x sec x dx


4 2

Misalkan, u = sec x , maka du = sec x tan x dx


Sehingga, persamaan integralnya menjadi :
= ∫ u (u −1)du
4 2

= ∫ u −u du
6 4

1 7 1 5 1
= u − u +C = ¿ ¿
7 5 7

i. ∫ sec4 x tan6 x dx
= ∫ tan x sec x sec x dx
6 2 2

= ∫ tan x( 1+ tan¿¿ 2 x)sec x dx ¿


6 2

Misalkan, u = tan x maka du = sec 2 x dx


Sehingga, persamaan integralnya menjadi :
= ∫ u (1+ u¿¿ 2)du ¿
6

= ∫ (u ¿ ¿ 6 ¿ +u ) du ¿ ¿
8

1 7 1 9
= u + u +C
7 9
1 7 1 9
= tan x + tan x+C
7 9

π
3 3
j. ∫ sec 2
x tan x dx
0
π
3 1
= ∫ sec 2 x sec x tan x dx
0
Misalkan, u = sec x maka du = sec x tan x
π
Kemudian, batas-batas integralnya menjadi u1=sec =2 dan u2=sec 0=1
3
Sehingga, persamaan integralnya menjadi :

[ ]
2 1 3
2 2 2
∫ u 2 du =
3
u
1
1
2
= ( 2 √ 2−1)
3

Kelompok 7
Anggota:
- Istifa Yurbi (16321009)
- Maura Dara Bitya (16321145)
- Laila Zahra Salsabila (16321237)
- Zelika Diva Kirana (16321241)
- Bunga Azzahra (16321245)

1. Misalkan m dan n bilangan asli.


π
2

a) Hitung ∫ cos (2 mx) cos(2 nx)dx .


−π
2

(Petunjuk: Tinjau kasus m=n dan m≠ n )


 Kasus m=n
π π
2 2

∫ cos (2 mx) cos(2 nx)dx= ∫ cos2 ( 2 mx ) ⅆx


−π −π
2 2

π
2
1+cos 4 mx
¿∫ ⅆx
−π 2
2

[ ]
π
1 1 2
¿ x+ sin 4 mx
2 4m −π
2

¿
1
2 [( π 1
+
2 4m
sin 2 πm −
−π
2 )(

1
4m
sin 2 πm )]
¿
1
2(π+
1
2m
sin 2 πm )
π 1
¿ + sin 2 πm
2 4m

π
=
2

 Kasus m≠ n
π π
2 2

∫ cos (2 mx) cos(2 nx)dx= ∫ 12 [ cos ( 2 m+2 n ) x+ cos ( 2 m−2n ) x ] dx


−π −π
2 2

| |
π
1 sin ( 2m+2 n ) x sin ( 2 m−2 n ) x 2
¿ +
2 2 m+ 2 n 2 m−2 n −π
2

¿ (
1 sin ( m+n ) π sin ( m−n ) π sin ( m+n )(−π ) sin ( m−n ) (−π )
2 2m+2 n
+
2 m−2 n

2m+2 n

2 m−2 n )
Ingat bahwa sin (−x )=−sin x , sehingga
π

( 2 sin2 m+2 2 m−2 n )


2
( m+n ) π 2 sin ( m−n ) π
∫ cos (2 mx) cos(2 nx)dx= 12 n
+
−π
2

sin ( m+ n ) π sin ( m−n ) π


¿ +
2 m+ 2n 2 m−2 n

=0

b) Hitung ∫ cos ( mx ) sin ( nx ) dx


0
π π

∫ cos ( mx ) sin ( nx ) dx =¿∫ sin(nx) cos ( mx ) dx ¿


0 0

π
1
¿∫ ¿ ¿
0 2
| |
π
1 −cos ( n+m ) x cos ( n−m ) x
¿ −
2 n+m n−m 0

¿
2 (
1 −cos ( n+m ) π cos ( n−m ) π
n+m

n−m
+
1
+
1
n+ m n−m )
¿
2(
1 1−cos ( n+m ) π 1−cos ( n−m ) π
n+ m
+
n−m )
Kelompok 8

Muhammad Andhiza Ramadhin (16321081)


Pramukti Probojati Yoga (16321141)
Shanice Putrima Akia (16321153)
Grace Fidelia Situmorang (16321253)

8.

a) ∫ x √ x +7 dx=…

Solusi :

Misalkan u = x + 7 maka x = u – 7

du = dx

∫ x √ x +7 dx= ∫ ( u−7 ) √ u du
1
3
¿ ∫ (u ¿ ¿ −7u 2 )du ¿
2
1
3
¿ ∫ (u ¿ ¿ −7u 2 )du ¿
2
5 3
2 14
¿ u2 − u2 + C
5 3
5 3
2 14
¿ (x +7) 2 − ( x +7) 2 + C
5 3
2
1
b) ∫ √ t+1 dt =…
1

Solusi :

Misalkan u =√ t+1 maka √ t=u−1

2√ t du = dt
2 √ 2+1
1 2(u−1)
∫ √ t+1 dt = ∫ u
du
1 2

√ 2+1
1
= 2 ∫ (1− ¿ )du ¿
2 u

= 2 ¿)

= 2 (√ 2+1−ln∨√ 2+1∨−2+ ln∨2∨¿)

2 x+3
c) ∫ dx=…
√3 x−2

Solusi :

Misalkan u =√3 x−2maka x=u3 +2

3u2du = d x

2 x+3 (u¿¿ 3+2)+3 2


∫ dx = ∫2 3 u du ¿
√3 x−2 u

= ∫ ( 6 u4 +21 u ) du

6 5 21 2
= u+ u +C
5 2
5 2
6 21
= (x−2)3 + ( x−2) 3 + C
5 2
1 2

d) ∫ x (1− x) 3
dx=…
0

Solusi :
1
Misalkan u =(1−x ) 3 maka x=1−u3

−¿3u2du = d x
1 2 0

∫ x ( 1−x ) 3
dx = ∫ ( 1−u3 ) u2 ( −3u 2 du )
0 1

= 3∫ ( u ) u (−3 u du )
7 2 2

= 3¿)

= 3¿)

9
=
40

Kelompok 9

 Muhammad Raihan Perkasa (16321089)


 Bintang (16321169)
 Elfaiza Insani Razita (16321181)
 Najwa Haifa Rashida (16321185)
 Rio Andrian (16321217)

9. Gunakan substitusi trigonometri untuk menentukan integral-integral berikut

(a). ∫ √2−x 2 dx
2
x
(b). ∫ dx
√ 16−x 2
3
x
(c). ∫ 2 dx
√ x +4
−3

(d). ∫
√t 2−9 dx
−6 t

(a). √ a2−x 2  x=a sin θ


Substitusi x=√ 2 sinθ

dx= √ 2 cos θ dθ

θ=sin−1
( √x2 )
∫ √2−x 2 dx=∫ √ 2−sin 2 θ . √ 2cos θ dθ
¿ ∫ √ 2. √ 1−sin θ . √ 2 cos θ dθ
2

¿ 2∫ √ 1−sin θ . cos θ dθ
2

¿ 2∫ cos2 θ dθ

1
¿ 2∫ ( 1+cos 2θ ) dθ
2

¿2
[ 1
2
1
θ+ sin 2θ +C
4 ]
¿ sin
−1
( √x2 )+sin θ cos θ+C
x √ 2−x 2
¿ sin−1 ( )
x
+
√ 2 √2 √ 2
+C

x √ 2−x
( )
2
−1 x
¿ sin + +C
√2 2
2
x
(b). ∫ dx
√ 16−x 2
Substitusi x=4 sin θ

dx=4 cos θ dθ 4
x

2 2 θ
∫ x 2 dx =∫ √ 16−16
16 sin θ
. 4 cos θ dθ √ 16−x 2
√ 16−x sinθ

¿ 16∫ sin θ dθ
2

¿ 8 ∫ 1−cos 2θ dθ

¿ 8 [ θ−sinθ . cos θ ] + c

[
¿ 8 sin −1
() x x √ 16−x2
− .
4 4 4 ]
¿ 8 sin−1 ( x4 )−¿ 12 x √ 16−x +c ¿
2

3
x
(c). ∫ 2
dx
x +4

Misalkan x=2 tan θ


2
dx=2 sec θ

Sifat tan 2 θ=sec 2 θ−1, u=sec θ

du=secθ tanθ dθ

3
8 tan 3 θ
∫ x 2x+ 4 dx=∫ .2 sec 2 θ dθ
√ 4 tan θ+ 4
2

3
8 tan θ
¿∫ .2 sec 2 θ dθ
√ 4 sec θ
2

¿ ∫ 8 tan θ . sec θ dθ
3
¿ 8 ∫ tan θ tan θ secθ dθ
2

¿ 8 ∫ ( u2−1 ) du

¿8 ( 13 u −u)+c
3

¿8 [ 1
3
sec 3 θ−sec θ + c ]
[( ) ]
3

¿8
1 √ x 2 +4 − √ 2
x +4
+c
3 2 2

−3

(d). ∫ √ 2
t −9
dt
−6 t

Misal t=3 sec x , x=sec


−1
( 3t )
dt=3 sec x tan x dx

√ t2 −9=3 tan x

−3

∫ √ 2
t −9
dt=¿
−3

∫ 3 tan x 3 sec x . tan x dx ¿


−6 t −6 3 sec x
−3
¿ 3 ∫ tan x dx
2

−6

−3
¿ 3 ∫ ( sec x −1 ) dx
2

−6

[∫ ]
−3 −3
sec xdx −∫ dx
2
¿3
−6 −6

¿ 3 [ tan x−x ] −3
−6
[ ( )]
−3

¿3 √t 2−9 −sec −1 t
3 3 −6

¿−π −3 √ 3

Kelompok 10
 Rhafli Rizki P. (16321001)
 Alifia Dini Nur Rahmawati (16321193)
 Dhafin Delano Rizqi S. (16321213)
 Naufal Hilmi Putra (16321221)

10. (a) Tuliskan fungsi f berikut dalam bentuk kuadrat sempurna. lalu tentukan ∫ f ( x ) dx

f ( x )= √ 4 x−x 2=√ −(x 2−4 x)


¿ √ −( x −4 x+ 4−4 )
2


¿ −( ( x−2 ) −4 )
2

¿ √ 4−( x−2 )
2

∫ √ 4 x−x 2 dx=−∫ √ 4−( x−2 )2 ⅆx


misalkan x−2=2 sin θ
¿ ∫ 4 cos θd θ
2

¿ 2∫ ( 1+ cos ( 2θ ) ) ⅆθ
¿ 2 [ θ+ sin θ cos θ ] +C
x−2 ( x−2) √ 4−( x−2 )
2

( )
¿ 2 sin−1
2
+
2
+c

x x
(b) f ( x)= =
√ x −6 x+ 5 √( x−3)2−4
2

x x
∫ dx=∫ dx
√ x −6 x+5
2
√( x−3)2−4
π
Misalkan u = x – 3, du = dx, x = u + 3, untuk 0<t <
2

x u+3
∫ dx=∫ du
√ x2 −6 x+5 √ u2−4
Misalkan u = 2 sec t, du = 2 sec t tan t dt

x 2 sec t+ 3
∫ dx=∫ 2 sect tan t dt
√ x −6 x+5
2
√ 4 sec 2 t−4
2 sect +3
¿∫ 2 sect tan t dt
2 tan t

¿ ∫ (2 sec t +3 sec t )dt


2

¿ 2 tan t+ 3 ln∨sect + tant∨+C

¿2 √
u2−4
2
+3 ln + √
u
2
u2−4
2
+C | |
( x−3)+ √(x−3) −4
| |
2
¿ √ (x−3) −4+3 ln
2
+C
2

3 3
(x+1) (x+ 1)
(c) f ( x)= =
√ 5+2 x+ x 2
√ 4+(x+ 1)2
3 3
(x +1) ( x +1)
∫ dx=¿∫ dx ¿
√ 5+2 x + x 2
√ 4+( x +1)2
Misalkan u = x + 1, du = dx

(x +1)3 u
3
∫ dx=¿∫ du ¿
√ 5+2 x + x 2
√ 4+ u2
Misalkan u = 2 tan t, du = 2 sec 2 t dt

(x +1)3 8 tan 3 t
∫ dx=¿∫ 2 sec 2 t dt ¿
√ 5+2 x + x 2
√ 4+ 4 tan 2
t

tan2 t . tan t
¿ 8∫
2
2 sec t dt
2 sec t

= 8 ∫ (sec t−1)tan t sect dt


2

Misalkan v = sec t, dv = sec t tan t dt

(x +1)3
∫ dx=¿ 8∫ (v ¿¿ 2−1) dv ¿ ¿
√ 5+2 x + x 2
1
¿ 8 [ v ¿ ¿3−v]+ C ¿
3
3
8
¿ v −8 v +C
3
3
8
¿ sec t−8 sec t+C
3

¿ √ −8 √
2 3
8 (u¿¿ 2+ 4) u +4
+C ¿
3 2 2

¿
√ (( x +1)¿ ¿2+ 4)3
−4 √ (x+ 1)2 +4 +C ¿
3

Kelompok 11
1. Muhammad Mualif Mustofa [16321177]
2. Fahrul Rozi Subakti [16321173]
3. Atha Helmizahrn [16321137]
4. Windi Nuarini [16321101]
5. La Ode Muhammad Abin. A [16321057]

11. Tentukan nilai konstanta-konstanta yang belum diketahui agar persamaan menjadi benar.
3
x Cx+ D
a) 2
¿ Ax+ B+ 2
x + x−2 x + x−2

Ax+ B ( x + x−2 )+ Cx+ D


3 2
x
2
= 2
x + x−2 x + x−2
3 3 2 2
x = A x + A x −2 Ax+ B x + Bx−2 B+Cx + D
3 3 2
x = A x + ( A +B ) x + ( B−2 A +C ) x + D−2 B

Samakan koefisien pada ruas kanan dan kiri

x 3+ 0 x2 +0 x +0=A x3 + ( A+ B ) x 2+ ( B−2 A+ C ) x+ D−2 B

A=1 diperoleh

A+ B=0 A=1, B=−1 , C=3 , D=−2

B−2 A+C=0

D−2 B=0
2 x−3 A B
b) ¿ +
( x−3 ) ( x −4 ) x −3 x−4

2 x−3 A ( x−4 ) + B ( x−3 )


=
( x−3 ) ( x −4 ) ( x−3 )( x−4 )

2 x−3= A ( x−4 )+ B( x−3)

Gunakan permisalan pada nilai x

x=3

2 ( 3 )−3=A ( 3−4 ) + B(3−3)

3=−A

A=−3

x=4

2 ( 4 )−3=A ( 4−4 ) + B(4−3)

B=5

x 2+ 5 x A B C
c) 2 ¿ +¿ x+3 +
( x+1 ) ( x+ 3 ) x +1 ( x+3 )2
2
x +5x A ( x +3 )2 +B ( x +1 ) ( x +3 ) +C ( x +1)
=
( x+1 ) ( x+ 3 )2 ( x +1 ) ( x +3 )2
2 2
x + 5 x= A ( x +3 ) + B ( x+1 ) ( x+ 3 )+ C(x +1)

Gunakan permisalan pada nilai x

x=−3

(−3)2 +5(−3)= A (−3+ 3 )2+ B (−3+1 ) (−3+3 )+C (−3+1)

−6=0+0−2 C

C=3
x=−1
2 2
(−1) + 5(−1)= A (−1+3 ) +B (−1+1 ) (−1+3 ) +C (−1+1)

−4=4 A

A=−1

x=0
2 2
0 +5(0)=A ( 0+3 ) + B ( 0+1 )( 0+ 3 ) +C(0+1)

0=9 A +3 B +C

0=9 (−1 ) +3 B+ 3

−3 B=−6

B=2

2 x+ 4 A Bx+C
d) = + 2
( x−2 ) ( x + 4 ) x−2 x + 4
2

A ( x + 4 )+( Bx+C )( x−2)


2
2 x+ 4
=
( x−2 ) ( x 2 + 4 ) ( x−2 ) ( x2 + 4 )

2 x+ 4=A ( x 2+ 4 )+ Bx (x−2)+ C( x−2)

Gunakan permisalan pada nilai x

x=2

2(2)+4= A ( 22 + 4 ) + B(2)(2−2)+C (2−2)

8=8 A

A=1

x=0

2(0)+ 4= A ( 02 +4 ) + B(0)(0−2)+C (0−2)


4=4 (1)+0+−2C

C=0

x=1

2(1)+ 4= A ( 1 +4 ) + B(1)(1−2)+ C(1−2)


2

6=5 A−B−C

6=5 ( 1 )−B−0

B=−1

x3 −x2 +2 x+ 1 A B Cx + D
e) = + 2+ 2
x 2 ( x 2 +1 ) x x x +1

x3 −x2 +2 x+ 1 A ( x ( x 2+1 ) ) +B ( x 2 +1 ) + ( Cx+ D ) x 2


=
x 2 ( x 2 +1 ) x 2 ( x 2+1 )
3 2 3 2 3 2
x −x +2 x+ 1 A x + Ax +B x +B +C x + D x
=
x 2 ( x 2 +1 ) x 2 ( x 2 +1 )
3 2
x −x +2 x+ 1 ( A+C ) x + ( B+ D ) x + Ax+ B
3 2
=
x ( x +1 ) x ( x + 1)
2 2 2 2

Samakan koefisien pada ruas kanan dan kiri

A+C=1 diperoleh

B+ D=−1 A=1, B=1 , C=−1 , D=−2

A=2

B=1

KELOMPOK 12

 16321025 Farell Faiz Firmansyah


 16321053 Pandu Ardi Setiawan
 16321109 Vita R.A. Siahaan
 16321125 Christopen Gultom
12. Tentukan integral dari fungsi-fungsi rasional pada soal nomor 11.

x3 Cx+ D
a) 2
= Ax+ B+ 2
x + x−2 x + x −2

2 x−3 A B
b) = +
( x−3 ) ( x −4 ) x−3 x−4
2
x +5x A B C
c) = + +
( x+1 ) ( x+ 3 ) 2
x +1 x +3 ( x +3 )2

2 x+ 4 A Bx+C
d) = + 2
( x−2 ) ( x + 4 ) x−2 x + 4
2

3 2
x −x +1 A B Cx+ D
e) 2 2 = + 2+ 2
x ( x +1 ) x x x +1

Jawaban:

x3 Cx+ D
a) 2
= Ax+ B+ 2
x + x−2 x + x −2

Untuk mencari konstanta A, B, C, dan D kalikan kedua ruas dengan x 2+ x−2 dan diperoleh

x = A × ( x + x−2 ) + B ( x + x−2 ) + ( Cx+ D )


3 2 2

x=0

0=−2 B+ D

D=2 B …(1)

x=1

1=C + D

D=1−C …(2)

x=−2

−8=−2 A ( 0 ) +8 ( 0 ) t−2C + D

−8=−2 C+ D …(3)

x=2

8=2 A ( 4 ) + B ( 4 ) +2C + D
8=8 A +4 B+ 2C + D …(4 )

Subtitusi persamaan (2) ke persamaan (3)

−8=−2 C+ D

−8=−2 C+ ( 1−C )

C=3

Subtitusi nilai C ke persamaan (2)

D=1−C

D=−2

Subtitusi nilai D ke persamaan (1)

D=2 B

B=−1

Subtitusikan nilai B, C, dan, D ke persamaan (4)

8=8 A +4 B+ 2C + D

8=8 A +4 (−1 )+ 2 ( 3 )+ (−2 )

A=1

Diperoleh nilai A=1, B=-1, C=3, dan D=-2


3
x 3 x−2
Jadi, ∫ 2
=∫ xⅆx + ∫ −1 ⅆx + ∫ 2 ⅆx
x + x−2 x + x−2

1 2 3 x−2
¿ x −x+ ∫ ⅆx
2 ( x +2 ) ( x−1 )

3 x−2
Untuk mencari nilai ∫ digunakan pecahan parsial.
( x+ 2 )( x−1 )

3 x−2 A ( x +2 ) + B ( x −1 )
=
( x+2 ) ( x−1 ) ( x +2 ) ( x−1 )

3 x−2= A ( x +2 ) + B ( x −1 )

x=−2
−B=−3 B

8
B=
3

x=1

1=3 A

1
A=
3

3 x−2 1 8
Maka, ∫ =∫ ⅆx + ∫ ⅆx
( x+ 31 x−1 ) 3 ( x+ 2 ) 3 ( x−1 )

1 8
ln |x +2|+ ln |x−1|+C
3 3

x3 1 1 8
Sehingga, ∫ = x 2−x + ln|x +2|+ ln |x−1|+C
x + x−2 2
2
3 3

2 x−3 A B
b) = +
( x−3 ) ( x −4 ) x−3 x−4

Untuk mencari konstanta A dan B, kalikan kedua ruas dengan ( x−3 ) ( x−4 ) dan diperoleh

2 x−3= A ( x−4 )+ B ( x−3 )

Untuk mencari A, ambil x=3

2 ( 3 )−3=A ( 3−4 ) + B ( 3−3 )

3=−A

A=−3

Subtitusi A ke persamaan

2 x−3=−3 x +12+ B ( x −3 )

5 x−15=B ( x−3 )

5 ( x−3 )=B ( x−3 )

B=5

2 x−3 −3 5
Jadi, ∫ ⅆx = ∫ ⅆx + ∫ ⅆx
( x−3 ) ( x−4 ) x−3 x−4
¿−3 ln |x−3|+5 ln|x −4|+C

2
x +5x A B C
c) 2
= + +
( x+1 ) ( x+ 3 ) x +1 x +3 ( x +3 )2
2
A ( x +3 ) +C ( x +1 ) B
¿ 2
+
( x+1 ) ( x+ 3 ) ( x +3 )

Untuk mencari A, B, dan C kalikan ruas kiri dan kanan dengan ( x +1 )( x +3 )2 maka
diperoleh
2 2
x + 5 x= A ( x +3 ) +C ( x +1 ) + B ( x +1 ) ( x+3 )

Untuk mencari nilai C gunakan x=−3

(−3 )2 +5 (−3 ) =A ( 0 )2+ C (−3+1 ) + B (−3+1 )( 0 )

9−15=−2C

−6=−2 C

C=3

Untuk mencari nilai A gunakan x=−1

(−1 )2 +5 (−1 )= A (−1+3 )2 +C (−1+1 ) + B (−1+ 1 )(−1+3 )

−4=4 A+ 0+0

A=−1

Substitusikan nilai A dan C ke persamaan


2 2
x + 5 x=−( x+3 ) +3 ( x +1 ) +B ( x +1 ) ( x +3 )
2 2
x + 5 x=−x −6 x−9+3 x +3+ B ( x +1 ) ( x+3 )

2 x2 +8 x +6=B ( x +1 ) ( x +3 )

2 ( x + 4 x +3 )=B ( x +4 x +3 )
2 2

B=2
2
x +5 x − ⅆx 2 ⅆx 3
Jadi, ∫ 2
ⅆx = ∫ +∫ +∫ ⅆx
( x+ 1 )( x +3 ) x+1 x +3 ( x +3 )2

¿−ln |x +1|+2 ln |x+ 3|+3 (−( x +3 ) )


−1

3
¿−ln |x +1|+2 ln |x+ 3|− +C
x +3

2 x+ 4 A Bx+C
d) = + 2
( x−2 ) ( x + 4 ) x−2 x + 4
2

Untuk mencari nilai A, B, dan C kalikan kedua ruas dengan ( x−2 ) ( x 2+ 4 ) sehingga
diperoleh.

2 ( x+ 4 )=A ( x + 4 ) + ( Bx+ C ) ( x−2 )


2

Untuk mencari A, gunakan x=2

2 ( 2+ 4 )= A ( 2 +4 ) + ( B ( 2 )+ C ) ( 2−2 )
2

8=A ( 8 ) + ( 2 B+C ) ( 0 )

8=8 A +0

A=1

Subtitusi A ke persamaan
2
2 x+ 4=x + 4+ ( Bx+ C ) ( x−2 )

2 x−x 2=( Bx +C )( x−2 )

Untuk mencari C gunakan x=0

2 x−x 2=Bx ( x −2 )
2 2
2 x−x =B x −2 Bx

−( x −2 x )=B ( x −2 x )
2 2

B=−1

2 x +4 1 −x
Jadi, ∫ ⅆx =∫
x −2
ⅆx + ∫ 2 ⅆx
( x−2 ) ( x + 4 )
2
x +4
1
¿ ln |x−2|− ln |x 2 +4|+C
2

x3 −x2 +1 A B Cx+ D A B Cx+ D


e) = + 2+ 2 = + 2+ 2
x ( x +1 ) x x x x
2 2
x +1 x +1

A B ( x +1 ) + ( Cx+ D ) x
2 2
¿ +
x x ( x +1 )
2 2

Untuk mencari A,B,C dan D kalikan kedua ruas dengan x 2 ( x 2 +1 ), maka diperoleh

x −x + 2 x +1= Ax ( x +1 ) + B ( x +1 ) + ( x +0 ) x
3 2 2 2 2

Untuk mencari nilai B gunakan x=0 dan substitusikan ke persamaan

0−0+0+1=0 ( 0+1 ) + B ( 0+1 ) +0 ( 0+ D )

1=B

Subtitusikan nilai B ke persamaan sehingga diperoleh

x −x + 2 x +1= Ax ( x +1 ) + ( x +1 ) + x ( Cx+ D )
3 2 2 2 2

Selanjutnya gunakan sebarang nilai x.Misalkan x=1 dan x=−1

x=1

( 1 )3−( 1 )2 +2 ( 1 )= A ( 1+ 1 )+ (1+1 ) + ( C + D )

3=2 A+ 2+ C+ D

1=2 A+C + D …(1)

x=−1

(−1 )3−(−1 )2 +2 (−1 ) +1= A (−1 ) ( (−1 )2 +1 ) + ( (−1 )2 +1 ) + (−1 )2 ( C (−1 ) + D )

−1−2+1=− A ( 2 ) +2+ (−C+ D )

−5=−2 A−C+ D …(2)

Eliminasi persamaan (1) dan (2)

1=2 A+C + D
-5=−2 A−C+ D +

D=−2

Subtitusi B dan D ke persamaan

x −x + 2 x +1= Ax+ ( x +1 ) + x (Cx−2 )


3 2 2 2

x 3−2 ×2+2 x= Ax (+ 1+ 1 )+ x 2 ( Cx−2 ) : x

x −2 x+2=A ( x +1 ) + x ( x−2 ) … .(3)


2 2

Untuk mencari A gunakan x=0

0−0+2=A ( 0+1 )+ 0 ( 0−2 )

A=2

Subtitusikan nilai A ke persamaan 3

x 2−2 x+2=2 x 2 +2+ x ( x−2 )

−x 2−2 x=x ( Cx−2 )

C=−1

Didapatkan nilai A=2, B=1, C=-1, Dan D=-2.


3 2
x −x + 2 x +1 2 1 −x−2
Jadi, ∫ ⅆx = ∫ ⅆx + ∫ 2 ⅆx + ∫ 2 ⅆx
x ( x +1 ) x
2 2
x x +1

2 1 x +2
¿∫ ⅆx + ∫ 2 ⅆx −∫ 2 ⅆx
x x x +1

2 1 x 2
¿∫ ⅆx + ∫ 2 ⅆx −∫ 2 ⅆx − ∫ 2 ⅆx
x x x +1 x +1

1 1
¿ 2 ln |x|− − ln| x +1|−2 tan ( x )+ C
2 −1
x 2

Kelompok 13

 16321065 – Brigita Steffy Mutiara


 16321121 – Arwinda Rosyida Firdaus
 16321189 – Syifa Nalurita Azzahra
 16321201 – Indira Classica Putri
 16321225 – Finkan Rahma Yuditya
13. Gunakan metode pecahan parsial untuk menentukan integral-integral berikut :

x3
a. ∫ dx
x−5

x3
∫ x−5 dx
Misalkan : u=x−5

du=dx

Maka :

1
¿ ∫ x 2+5 x +25 dx +125∫ du
u

1 3 5 2
¿ x + x +25 x+ 125 ln |u|+c
3 2

1 3 5 2
¿ x + x +25 x+ 125 ln |x−5|+ c
3 2

2 x−1
b. ∫ 2
dx
x −5 x+ 6

2 x−1
¿∫ dx
(x−3)(x−2)
A B
¿∫ + dx
( x −3 ) ( x−2 )

A ( x−2 )+ B( x −3)
¿∫ dx
( x−3 ) (x−2)

maka, 2 x−1= A ( x−2 ) + B( x−3)

x=2 →3=−B

B=−3

x=3 → A=5

5 −3
¿∫ dx +¿ ∫ dx ¿
(x−3) (x−2)

¿ 5 ln |x−3|−3 ln |x−2|+C

3
c. ∫ 2
dx
( x +1)( x + x )

3
¿∫ dx
x ( x +1)( x+1)

A B C
¿∫ + + dx
x x+ 1 (x +1)2

A ( x+ 1)2 + Bx ( x+1 ) +Cx


¿∫ dx
x (x +1)( x+1)

maka, 3=A (x +1)2 + Bx ( x+ 1 )+Cx

x=0 → A=3

x=−1 →C=−3

x=1 → B=−3

3 −3 −3
¿ ∫ dx+∫ dx +∫ dx
x x +1 (x+ 1)
2

misal,
u=x+1

du=dx

3 −3 1
¿ ∫ dx+∫ dx−3 ∫ 2 du
x x +1 u

¿ 3 ln |x|−3 ln| x+1|−3 ( −11 ) 1u +C


3
¿ 3 ln |x|−3 ln| x+1|+ +C
x +1

1
d. ∫ 2
dx
x ( x + 4)

A Bx+ C
¿∫ + dx
x ( x 2+ 4 )

A ( x 2 + 4 ) + B x 2+Cx
¿∫ dx
x ( x 2+ 4 )

maka, 1= A ( x 2 +4 ) + B x2 +Cx

1
x=0 → A=
4

x=2 → 4 B+2C=−1

x=1 → 4 B+4 C=−1

−1
B= C=0
4

−1
x
1 4
¿∫ dx +∫ 2 dx
4x x +4

misal,
2
u=x + 4

du=2 x dx
1 1 1 1
¿ ∫
4 x
dx− ∫ du
8 u

1 1
¿ ln |x|− ln |u|+C
4 8

1 1
¿ ln |x|− ln |x + 4|+ C
2
4 8

2
x +3
e. ∫ 2
dx
( x 2+ 2 x +3 )
Ax+ B Cx+ D
¿∫ 2
+ 2
dx
x +2 x+3 ( x + 2 x +3 )
2

( Ax+ B ) ( x 2 +2 x +3 ) +Cx + D
¿∫ 2
( x 2 +2 x +3 )

Maka x 2+ 3=( Ax+ B ) ( x 2+ 2 x +3 ) +Cx+ D


2 3 2 2
x + 3= A x +2 A x +3 Ax +B x +2 Bx+ 3 B+Cx+ D
2 3 2
x + 3= A x + ( 2 A+ B ) x + ( 3 A+ 2 B+C ) x +3 B+ D

A=0 3 A +2 B+C=0 3 B+ D=3

2 A + B=1 0+2+C=0 D=0

B=1 C=−2

1 −2 x
¿∫ 2
dx +∫ 2 2
dx
x +2 x+3 ( x +2 x+3 )

1 −( 2 x +2 ) 2
¿∫ 2
dx +∫ 2
dx +∫ 2
dx
( x +1 ) +2 ( x +2 x +3 )
2
( x + 2 x +3 )
2

x +1=√ 2 tan t

dx= √ 2 sec t dt
2
1 d ( x 2+ 2 x +3 ) 2
¿∫ 2
dx −∫ 2 ∫
+ 2
dx
( x +1 ) +2 ( x +2 x +3 )
2
( ( x+1 )2 +2 )

x +1
√ x 2+2 x +3
t

√2

¿
1
√2
tan −1 ( )
x +1
+ 2
1
+∫
2
√ 2 x +2 x+3 4 sec t
4
√ 2 sec2 t dt

¿
1
√2
tan −1
( )
x +1
+ 2
1 1
+ ∫ cos2 t dt
√ 2 x +2 x+3 √ 2

¿
1
√2
tan −1
( )
x +1
+ 2
1
+
1 1
√ 2 x +2 x+3 √ 2 2
∫ cos 2 t+1 dt

¿
1
√2
tan
( )
−1 x +1
+ 2
1
+
1 1
√ 2 x +2 x+3 2 √ 2 2
sin 2 t + t

¿
1
√2
tan
( )
−1 x +1
+ 2
1
+
1
√ 2 x +2 x+3 4 √2
2sin t cos t+ tan
−1 x+1

√2 ( )
¿
1
√2
tan
( )
−1 x +1
+ 2
1
+
1 ( x +1) √ 2
√ 2 x +2 x+3 2 √2 √ x +2 x +3
2
+ ¿ tan
−1 x +1

√2
¿
( )
¿
1
√2
tan −1
( )
x +1
+ 2
1
+
(x+1)
√ 2 x +2 x+3 2 √ x +2 x +3
2
+ tan−1
x +1
√2
+C
( )

Kelompok 14

 Great Samuel (16321117)


 Zidan Fikri Maulana (16321161)
 Simon Matthew (16321061)
 Gusti Azra (16321205)

14) Tentukan ∫ t √t +7 dt

(a) dengan substitusi u=t+¿ 7

u=t+7
du=dt
3 1
∫ (u−7)(u)1 /2 du = ∫ (u 2 −7 u 2 ) du
2 5 /2 14 3/ 2
= u - u +C
5 3

2 5 /2 14 3 /2
= (t+7) - (t+7) + C
5 3

(b) dengan substitusi u=√ t +7

u=√t +7

1
du= dt dt = 2 udu
2 √ t+ 7

2 14
∫ (u2−7)(u)(2 u) du = ∫ 2 u4 −14 u2 du = 5 u − 3
2 3
u +C

2 5 14 3
= ( √ t +7) - ( √ t+7) +C
5 3

(c) dengan integral parsial

∫ t √t +7 dt =∫ t (t+7)1 /2 dt
∫ udv=uv−∫ vdu
u=t du = 1

2
v = ∫ √t +7 dt = (t+7)
3 /2
dv =√ t +7 dt
3

∫ udv=uv−∫ vdu
2 2
= t ( (t +7) )−∫ (t +7) dt
3 /2 3 /2
3 3
2t 2 2
= (t+7)3 /2 - . (t +7)5/ 2+ C
3 3 5

2t 3 /2 4 5 /2
= (t+7) - (t+7) +C
3 15

Kelompok 1
Anggota Kelompok :

1. Mifstah Hanif 16321005


2. Kayleen Feodora C 16321093
3. M. Angga Hadi P 16321149
4. Feriska Patricia 16321209
5. Daffa Dhimas R 16321249

15. Hitung ∫ x
3
√ x 2 +4 dx
0

a) Dengan metode substitusi


b) Dengan metode integral parsial
c) Dengan metode substitusi trigonometri

Jawab :

a) Metode substitusi
1

∫ x 3 √ x 2 +4 dx
0

Misal u=√ x 2 +4 , maka


2 2 2 2
u =x + 4 → x =u −4
2 u du=2 x dx
u du=x dx
Dengan demikian
1

∫ x 3 √ x 2 +4 dx
0
1
¿∫ x
2
√ x 2+ 4 x dx , ubah batas dengan menggunakan persamaan u=√ x 2 +4
0
√5
¿ ∫ (u 2¿−4)u .u du ¿
2
√5
¿ ∫ (u 2¿−4)u2 du ¿
2
√5
¿ ∫ u4 −4 u2 du
2
1 5 4 3
¿ ( u − u ) √5
5 3 2 ]
64−25 √5
¿
15

b) Metode integral parsial


1

∫ x 3 √ x 2 +4 dx
0

Misal u=x2 dan dv =x √ x2 + 4 dx , maka


du=2 x dx
v=∫ x √ x + 4 dx , selesaikan dengan menggunakan metode substitusi
2

Misal y=x 2 +4 , maka dy =2 x dx


sehingga
v=∫
√ y dy
2
1
v= ∫ √ y dy
2
3
1 2
v= . y 2
2 3
3
(x 2+ 4) 2
v=
3

Dengan demikian
∫ x 3 √ x 2 +4 dx
¿ uv−∫ v du
3 3
2 2 2
x ( x +4) 2 (x +4 )2
¿ −∫ 2 x dx , selesaikan ∫ v du dengan metode integral substitusi
3 3

3
2 2
( x +4 )
∫ 3
2 x dx
Misal z=x 2 +4 , maka dz=2 x dx
3
2 2
( x +4 )
∫ 3
2 x dx
3
1
¿ ∫ z 2 dz
3
5
1 2
¿ . z2
3 5
5
2 2
2( x +4) , sehingga
¿
15
3 3
2 2 2 2 2
x ( x +4 ) ( x +4 )
−∫ 2 x dx
3 3
3 5
x 2 ( x 2 +4) 2 2( x 2+ 4)2
¿ −
3 15
Dengan memasukkan kembali batas integral, didapat
1

∫ x 3 √ x 2 +4 dx
0

]
3 5
2 2 2
x ( x + 4) 2 2( x + 4) 2 1
¿ −
3 15 0
64−25 √5
¿
15

c) Metode substitusi trigonometri


1

∫ x 3 √ x 2 +4 dx
0
Misal x=2 tan t , maka
√ x 2+ 4=√ 22 ¿ ¿ ¿
dx=2¿ ¿
Dengan demikian
∫ x 3 √ x 2 +4 dx
¿∫ 8 ¿ ¿ ¿
¿ ∫ 32 ¿¿ ¿ , karena d ¿ , maka
¿ 32∫ ¿¿ ¿ ,
dengan identitas trigonometri ¿ ¿ , maka
¿ 32∫ ( sect ¿¿¿ 2−1). ¿ ¿ ¿
¿ 32∫ ¿¿ ¿
¿ 32 ¿ , cari nilai sec t dengan menggunakan segitiga

Berdasarkan gambar di samping, didapatkan


√ x 2+ 4
x sec t=
√ 2
x +4
2
t
2
Sehingga
32 ¿
1 ( x +4 ) √ x + 4 1 ( x +4 ) √ x +4
2 2 2 2 2
¿ 32[ . − . ]
5 32 3 8
Dengan memasukkan kembali batas integral, didapat
1

∫ x 3 √ x 2 +4 dx
0

1 ( x +4 ) √ x + 4 1 ( x +4 ) √ x +4 1
2 2 2 2 2
¿ 32[ . − . ]
5 32 3 8 0
64−25 √5
¿
15
Kelompok 2

Anggota Kelompok :

1. Donny Andry (16321113)


2. Muhammad Iqbal Musthofa (16321133)
3. Khusnul Umaroh (16321257)
4. Pretty Yuni (16321261)

16. Gunakan metode yang anda pilih untuk menentukan integral-integral berikut!

x 3 +2 4 x +2
a .∫ 2
dx=∫ −x + 2
dx
4−x 4−x

4 x +2 A B
penyelesaian : = +
4−x
2
2−x 2+ x

4 x+2=A (2+ x )+ B( 2−x)

Jika x = -2 maka B = -3/2

Jika x = 2 maka A = 5/2

5 −3
Jadi →=∫ −x dx +∫ dx+∫ dx
2 ( 2−x ) 2 ( 2+ x )

1 2 5 3
¿− x − ln |2−x|− ln |2+ x|+C
2 2 2

b. ∫
√ 1+ x dx
x
1
penyelesaian :misal u=√1+ x maka du= dx dan dx=2 u du
2 √ 1+ x

akibatnya →∫
√ 1+ x dx
x

u
¿∫ 2
2 u du
u −1
2
u
¿ 2∫ 2 du
u −1

u2−1 1
¿ 2∫ ( 2 + 2 ) du
u −1 u −1

¿ 2∫ 1+
( 1
u −1
2
du
)
1
¿ 2 u+2∫ 2
du
u −1

1 A B
 ∫ u2−1 = u+1 + u−1
1= A ( u−1 ) +B ( u+1 )

jika u=1 maka B=1/2

jika u=−1 maka A=−1/ 2

−1 1
Jadi, ¿ 2 u+2∫ du+2 ∫ du
2 ( u+1 ) 2(u−1)

¿ 2 √1+ x−ln ⁡∨ √ 1+ x +1|+ln |√ 1+ x−1∨+C

dx
c. ∫
√ 1+ x √ x
1
penyelesaian :misal u= √ u →u =x maka du= dx → dx=2 √ x du
2

2√x
2u du
akibatnya →=∫
u √ 1+u 2
du
¿ 2∫
√ 1+u2
misal u=tan θ maka du=sec 2 θ dθ
2
sec θ dθ
akibatnya →=2 ∫
√1+ tan2 θ
¿ 2∫ sec θ dθ
2

¿ 2 ( ln |secθ+ tanθ|)+ C
¿ 2 ( ln|√u +1+u|) +C
2

¿ 2 ( ln |√ x+ 1+ √ x|) + C

d. ∫ cos x √ sin x dx
4

penyelesaian :∫ cos 4 x √ sin x dx


¿∫ ¿ ¿
¿∫ ¿ ¿
¿ ∫ (1−2 sin x +sin x ) √ sin x dx
2 4

1 3 9
¿ ∫ sin x−¿ 2sin x +sin x dx ¿ (kemungkinan soal ini tidak bisa diselesaikan)
2 2 2

ln x
e. ∫ dx
x+ x ln x
ln x ln x
penyelesaian : ∫ x+ x ln x dx=∫ x ¿ ¿ ¿
1
misal u=1+ ln x , maka du= dx
x

ln x
akibatnya ∫ ¿
x¿¿

1
¿ ∫ (1− ¿ )du ¿
u

¿ u−ln |u|+C

¿ 1+ln x−ln|1+lnx|+C
−1
tan x
f. ∫ 2
dx
x
1
penyelesaian :misal u=tan−1 x dan dv= 2
dx
x

1 −1
maka du= dx dan v=
2
x +1 x

tan −1 x −tan−1 x 1 1
akibatnya ∫ 2
dx= +∫ dx
x x x x 2+1
−1
tan x A + Bx+ C
¿− +∫ ( ¿ 2 )dx ¿
x x x +1

1= A ( x +1 ) + Bx+c ( x )
2

jika x=0 maka A=1

x=1 maka B+C=−1

x=−1 maka B−C=−1

jadi , A=1 , B=−1, dan C=0


−1
tan x 1 +(−x)
akibatnya , ¿− +∫ ( ¿ 2 )dx ¿
x x x +1
−1
tan x 1
¿− +ln |x|− ln |x 2+1|+C
x 2

1
g. ∫ dx
x √ 1−x 4
4 4
Penyelesaian :misal u=1−x →−x =u−1

Maka du=−4 x 3 dx

1
Akibatnya, VII =∫ du
−4 x 4
√1−x 4
1 1
¿ ∫
4 (u−1) √u
du

1
Misalkan v=√ u , makadv= du
2 √u
1 1
Akibatnya, VII = ∫
2 v −1
2
dv

1 1
¿ ∫
2 ( v+ 1 ) (v −1)
dv

1
¿ (ln|v−1|−ln |v +1|)+C
2

1
¿ (ln|√1−x −1|−ln |√ 1−x +1|)+C
4 4
2

3
sec x
h. ∫ dx
tan x

sec 3 x sec 2 x
penyelesaian :∫ dx=∫ dx
tan x sin x
cos x
cos x
2
sec x
¿∫ dx
sin x

tan 2 x+1
¿∫ dx
sin x

¿ ∫ tan x sec x dx +∫ cosec x dx

¿ sec x +ln |cosec x +cot x|+C

i.∫ sin √ x dx

1
penyelesaian :misal u= √ x makadu= dx
2√ x

akibatnya=∫ sin u 2u du

¿ 2∫ usin u du
misal a=u dan db=sin u du
maka da=du dan b=−cos u
akibatnya →=2 ¿
¿2¿
¿2¿
sin t cos t
j. ∫ dt
9+cos 4 t

penyelesaian :misal u=cos t maka du=−sint dt

−u du
akibatnya menjadi →∫
9+u4
2
misalkan v=u maka dv=2 u du

−1 1
akibatnya →=
2
∫ 9+ v
2
dv

1 v
¿− tan−1 ( )+C
6 3

1 −1 cos2 t
¿− tan ( )+C
6 3

k. ∫
√ x dx
x−1

Penyelesaian : misal u=√ x → u =x


2

1
Maka du= dx
2 √x
2
u
Akibatnya, XI =2 ∫ 2
du
u −1

u2 −1 1
¿ 2∫ 2
+ 2 du
u −1 u −1

1
¿ 2∫ (1+ 2
)du
u −1

¿ 2 u+∫ ( u−1
1

u+1 )
1
du

¿ 2 u+ln |u−1|−ln|u+1|+C

¿ 2 √ x + ln|√ x−1|−ln |√ x+ 1|+C


x
e
l. ∫ dx
√ 9 e 2 x + 16
x
e
ex 4
penyelesaian :∫ dx=∫ dx
√9 e 2 x +16
√ 9 2x
16
e +1

3 x 3 x
misalkan u= e maka du= e dx
4 4

1 du
akibatnya →= ∫
3 √ u2 +1

2
misalkan u=tanθ makadu=sec θ dθ
2
1 sec θ dθ
akibatnya=∫
3 secθ

1
¿ ln |tan θ+sec θ|+C
3

1
¿ ln |u+ √ u +1|+C (pakai segitiga)
2
3

1 3 x
¿ ln e +
3 4 | √
9 2x
16
e +1 +C |
Kelompok 3
Nama Kelompok :
1. Nisrina Anindya Desvianty 16321033
2. Muhammad Luthfi Satria Nugraha 16321049
3. Amelia Indri Nastari S 16321073
4. Yehezkiel Obed Edom 16321105
5. Alya Nabila Ramadhani 16321233

17. diketahui integral berikut

1
∫ e x cos x dx= 2 e x ¿
1
∫ e x sin x dx= 2 e x ¿

Tentukan ∫ x e sinx dx menggunakan integral parsial dan integral diatas


x

Misalkan :
U=x dv = e x sinx dx
v = ∫ e sin x dx
x
du = dx
1 x
= e ( sin x – cos x )
2

Menggunakan metode integral parsial ( cara pemisalan komponen yang diintegralkan memuat
variabel yang sama namun berbeda fungsi) dan integral yang bentuknya diketahui
1 x 1 x
∫ x e x sin x dx = x e ( sin x – cos x ) - ∫ e ( sin x – cos x ) dx
2 2
1 x 1 1
= xe ( sin x – cos x ) - ∫ e x sin x dx + ∫ e x cos x dx
2 2 2
1 x 1 1 x 1 1 x
= xe ( sin x – cos x ) - e ( sin x – cos x ) + e (sin x + cos x) +c
2 2 2 2 2
1 1 1 1 1 x
= x e x ( sin x – cos x ) - e x sin x + e x cos x + e x sin x + e cos x+c
2 4 4 4 4
1 1
= x e x (sin x – cos x ) + e x cos x +c
2 2
1 x
= ( x sin x – x cos x + cos x ) + c
2e
Kelompok 4

 Syifa Kamiliya R. (16321013)


 Azkiya Tsabitul A. (16321017)
 Keisha Prillia Q. (16321021)
 Zahra Salsabila (16321097)
18. Hitunglah volume benda pejal yang diperoleh dengan memutar daerah yang dibatasi oleh
1
garis x=1, garis x=3 , kurva y= , dan sumbu−x mengelilingi
√ 4 x −x2
a) sumbu−x
Metode cakram
2
∆V ≈ π y ∆ x

( )
2
1 1
¿π ∆ x=π ∆x
√ 4 x−x 2
4 x−x 2
Sehingga
3
1
V =π ∫ 2
dx
1 4 x−x
1
 Dekomposisi 2
4 x−x
1 1 A B
= = +
4 x−x x( 4−x) x 4−x
2

1= A ( 4−x )+ Bx=4 A− Ax+ Bx=4 A + (− A+ B ) x


1
 1=4 A , maka A=
4
 0 x=(− A+ B ) x
−1 1
0=− A+ B= + B , maka B=
4 4
Sehingga
1 1 1
= +
4 x−x
2
4 x 4( 4−x)

1
 Integral tak tentu 2
4 x−x
1
∫ 4 x−x 2 dx=∫ ( 1
+
1
4 x 4 (4−x ))dx=∫
1
4x
dx +∫
1
4 (4−x )
dx

1 1
¿ ln |x|− ln|4−x|+C
4 4

Maka volume benda pejal tersebut adalah

[ ] [( )( )]
3
1 1 1 1 1 1
V =π ln|x|− ln |4−x| =π ln|3|− ln |1| − ln |1|− ln |3|
4 4 1 4 4 4 4
¿π
[( 1
4
1
4
1
4 )( 1
4
1
2 )] (
π
ln|3|− ln|1| − ln |1|− ln |3| =π ln |3| = ln |3|
2 )
b) sumbu− y
Metode kulit tabung
∆ V ≈ 2 πxy ∆ x
1
¿ 2 πx ∆x
√4 x−x 2
Sehingga
3
x
V =2 π ∫ dx
1 √ 4 x−x
2

x
 Integral tak tentu
√ 4 x−x 2
x x x
∫ dx=∫ dx=∫ dx
√ 4 x−x 2
√ 4 x−x −4 +4
2
√−( x −4 x+ 4 )+ 4
2

2 x−4 2
¿∫ dx +∫ dx
2 √ −( x −4 x+ 4 ) +4 √−( x −4 x +4 ) + 4
2 2

2 x−4 2
¿∫ dx +∫ dx
2 √ −( x −4 x+ 4 ) +4
2
√− ( x−2 )
2
+ 4
Misal u=x2 −4 x +4 dan v=x−2, maka du=(2 x−4) dx dan dv =dx
x 1 2
∫ dx=∫ du+∫ dv
√ 4 x−x 2
2 √ −u+4 √−v 2+ 4
1 1
¿∫ du+2∫ dv
2 √ −u+ 4 √−v2 + 4
¿−( √ −u+4 ) +2 sin−1
v
2 ()
+C

¿−(√ −( x 2−4 x+ 4 ) +4 )+2 sin−1


x−2
2 ( )
+C

¿−( √ 4 x −x ) +2 sin
2
( )
−1 x−2
2
+C

Maka volume benda pejal tersebut adalah

[ ( )]
3
x−2
V =2 π −( √ 4 x−x ) +2 sin
2 −1
2 1

[(
¿ 2 π −( √ 4 ( 3 )−3 ) +2 sin (
2 3−2
2
−1
)) (
− −( √ 4−1 ) +2 sin (
2 ))]
1−2
2 −1

[( 2 ) (
¿ 2 π −( √ 3 ) +2 sin ( ) − −( √ 3 ) +2 sin (
1
−1
2 ))]
−1 −1
[(
¿ 2 π −( √ 3 ) +
π
3)( ( ))]
− −( √ 3 ) +
−π
3

¿2π [ ]
2 π 4 π2
3
=
3

Kelompok 5

Ali Akbar Rafsanjini (16321029)


Adinda Annisa Salsabila (16321037)
Allya Aulia Putri (16321069)
M. Iqbal Tasyani (16321077)
Abyaz Nawfaldhiyaa (16321129)

19. Tentukan solusi persamaan diferensial

dy y
= .
dx x ( x−1)

Jawab :

dy y
=
dx x (x−1)

dy dx
∫ y
=∫
x ( x−1 )

dx dx
ln | y|=−∫ +∫
x x−1

ln | y|=−ln|x|+ ln| x−1|+C1

1 C
y=(1− )e 1

1
y=C (1− )
x

Kelompok 6
Nama Kelompok :
1. Alfrida Insani 16321085
2. Muhammad Naufal A. 16321045
3. Refina Adestya M. F. 16321157
4. Putri Nur Azizah 16321165

Jawab : y 1 adalah batas elips di sumbu y positif,

x2 y 2 sementara y 2 adalah batas elips di


+ =1 sumbu y negatif.
a2 b 2

b 2 x 2+ a2 y 2=a2 b2

a 2 y 2=a2 b 2−b2 x 2

2 a2 b2 −b2 x 2
y= 2
a
2
2 2 b 2 Luas daerah tertutup yang dibatasi oleh
y =b − 2
x
a elips diperoleh dengan ,


2
2 b 2 a
y=± b − 2
x L=∫ ¿ ¿ y 1− y 2 ¿ dx , sehingga
a −a

√ √
2 2
2 b 2 2 b 2
y 1=± b − 2
x , y 2=− b − 2 x
a a

a
L=∫ ¿ ¿ y 1− y 2 ¿ dx
−a

(√ ( √ ))
a 2 2
b 2 b 2
L=∫
2 2
b− 2
x − − b − 2 x dx
−a a a

(√ ) ∫ (√ )
a a
b2 2 1 2
L=2 ∫
2
b − 2 x dx=2 b 1− x dx
−a a −a a2
a
2b
¿ ∫ ( √ a −x ) dx
2 2
a −a

[ ( )]
a
2b 1 1 x
L= x √ a2−x 2 + a2 sin−1
a 2 2 a −a

L=
b
a [(
a √ a2−a 2+ a2 sin−1
a
a ( )) (
− −a √ a 2−x 2+ a2 sin−1
−a
a ( ))]
b
L=
a
[ ( 0+ a2 sin−1 ( 1 ) ) −( 0+ a2 sin−1 (−1 ) ) ]

L=
a [ ( ) ( )]
b 2π
a
2
− a2
−π
2

b
L= ( π a )
2
a
L=πab

2 2
x y
Jadi, luas daerah tertutup yang dibatasi oleh elips 2 + 2 =1 dapat diperoleh dengan L=πab
a b

Kelompok 7
Anggota:
- Istifa Yurbi (16321009)
- Maura Dara Bitya (16321145)
- Laila Zahra Salsabila (16321237)
- Zelika Diva Kirana (16321241)
- Bunga Azzahra (16321245)

1. a) Tentukan ∫ sec x dx

sec x + tan x
∫ sec x dx=∫ sec x ∙ sec x + tan x dx
2
sec x + sec x tan x
¿∫ dx
sec x + tan x

Misalu=sec x+ tan x , maka du=sec x tan x+ sec 2 x dx


1
∫ sec x dx=∫ u du
¿ ln |u|+ C

¿ ln |sec x +tan x|+C

1
a) Tentukan ∫ dx dan ∫ √a 2+ x 2 dx
√a +x
2 2

Misal x=a tan t , maka dx=a sec 2 t dt

x
tant=
a

1 1
∫ dx=∫
2
∙ a sec t dt
√a +x
2 2
√ a +a 2 2 2
tan t

1
¿∫
2
∙ a sec t dt
a √1+ tan t
2

sec 2 t
¿∫ dt=∫ sec t dt
sec t

1
∫ dx=ln|sec t + tan t|+C
√ a + x2
2

¿ ln | √ a2 + x 2+ x
a |+C

∫ √a 2+ x 2 dx=∫ √ a2 +a 2 tan2 t ∙ a sec2 t dt


¿ ∫ a √ 1+tan 2 t ∙ a sec 2 t dt

¿a
2
∫ sec t ∙ sec 2 t dt
2
u=sec t dv =sec t dt

du=sec t tan t dt v=tan t

∫ sec3 t dt =¿ sec t ∙ tant −∫ tan t ∙ sec t tan t dt ¿


¿ sect ∙ tan t−∫ sec t ∙ tan t dt
2

¿ sec t ∙ tan t−∫ sec t ( sec t ¿ ¿−1) dt ¿ ¿


2

¿ sec t ∙ tant−∫ sec t dt +∫ sec t dt


3

2∫ sec t dt=sec t ∙ tan t + ln|sec t+ tan t|+C


3

sec t ∙ tan t+ ln |sec t+ tan t|+C


∫ sec3 t dt=¿ 2
¿

2
∫ √a 2+ x 2 dx= a2 ( sec t ∙ tan t+ ln|sec t + tan t|) +C

(
a x √a +x
| √ a2 + x 2 + x
|)
2 2 2
¿ +ln +C
2 a a

Kelompok 8

Muhammad Andhiza Ramadhin (16321081)


Pramukti Probojati Yoga (16321141)
Shanice Putrima Akia (16321153)
Grace Fidelia Situmorang (16321253)

22. Misalkan g adalah fungsi yang terdiferensialkan dengan g’ kontinu. Diketahui


2 2

∫ xg ' (x) dx=5, dan g(2)=7. Hitunglah ∫ g( x)dx.


0 0

Pilih u = x dan dv = g’(x)dx, sehingga du = dx dan v = g(x). Maka,


2 2

∫ x g ’ (x )dx = [ xg ’ ( x)|0 ¿−∫ g ’(x ) dx


2

0 0

5 = (2g(2) −0 ¿−¿ ∫ g ’ (x) dx


0
2

∫ g( x) dx = 2g(2) −0 ¿−5 = 9
0

Kelompok 9

 Muhammad Raihan Perkasa (16321089)


 Bintang (16321169)
 Elfaiza Insani Razita (16321181)
 Najwa Haifa Rashida (16321185)
 Rio Andrian (16321217)

23. Misalkan f adalah fungsi yang terdiferensialkan dua kali dan f ' ' kontinu.
4

(a). Jika f ( 0 )=2 , f ’(0) = 3, f (4) = 5, dan f ' (4) = -1, hitung ∫ x f ( x ) dx
''

(b). Jika f fungsi genap dan f ( 2 )=3 , tentukan nilai dari ∫ x f ( x ) dx


' ''

−2

(a). misal u=x

du=dx

v=f ' ( x )
''
dv =f ( x ) dx
4 4
4
∫xf ''
( x ) dx=[ x . f ( x ) ]0 −∫ f ' ( x ) dx
'

0 0

4
¿ [ x . f ' ( x ) ]0 −[ f (x ) ] 0
4

¿ [ 4. (−1 )−0 ]−[ 5−2 ]

¿−7

(b). misal u=x

du=dx
'
v=f ( x )

dv =f ' ' ( x ) dx
2 2

∫ x. f ( x ) dx= [ x . f ' ( x ) ] −∫ f ' ( x ) dx


'' 2
−2
−2 −2

2 2
¿ [ x . f ' (x) ]−2− [ f ( x ) ]−2

karena turunan pada fungsi genap adalah fungsi ganjil maka


2

∫ x . f ' ( x ) dx=[2. f ' ( 2 )+ 2. f ' (−2)]−0


−2

¿ 2. f ' ( 2 )−2 f ' ( 2 )

¿0

Anda mungkin juga menyukai