Anda di halaman 1dari 18

KOMPOSISI FUNGSI DAN

INVERS FUNGSI
KOMPOSISI FUNGSI DAN INVERS FUNGSI

Standar Kompetensi
3.20 Menganalisis operasi komposisi dan operasi invers
pada fungsi

4.20 Menyelesaikan masalah operasi komposisi dan operasi


invers pada fungsi
Pengertian
Fungsi = pemetaan semua elemen pada daerah asal
(domain) ke daerah hasil (kodomain)

A Fungsi B

x f(x) Df = domain fungsi f


y f(y)
z f(z) Rf = range kodomain

Domain Kodomain
Contoh:
Jika f(x) = 2x + 5
tentukan: a. f(x) untuk domain –1 ≤ x < 3 , x bil bulat
b. Range (Rf)
Jawab:

Df : {–1, 0, 1, 2}

f(–1) = 2 (–1) + 5 = 3
f(0) = 5 Rf : {3, 5, 7, 9} atau
f(1) = 7 Rf : 3 ≤ f(x) ≤ 9 x bil bulat
f(2) = 9
Tambahan Domain Fungsi . . . . .

Khusus untuk fungsi berbentuk akar dan pecahan:

 Dalam tanda akar tidak boleh negatif


 Penyebut tidak boleh nol

Contoh:

Tentukan Domain dari:  


 
a. f(x) = x2 + 7x – 16

Jawab:
a. Df : x  Real b. x – 3 ≥ 0 c. 5 – x ≠ 0
Df : x ≥ 3, x  Real Df : x ≠ 5, x  Real
SOAL
Tentukan Domain (Df) dan Range (Rf) dari fungsi berikut ini:

1. f(x) = 4 – x2
2. g(x) = |2x + 6|
 

 
6. Tentukan Domain dan Range dari:

a. b. (–1, 4)

x x
(2, –1)
(–1, –3)

c. d.
(–5, 6)
(2, 3)

2 x x
(5, –4)
OPERASI ALJABAR FUNGSI

JIka ada dua fungsi: f(x) dan g(x) , maka berlaku:

1. (f + g)(x) = f(x) + g(x)

2. (f – g)(x) = f(x) – g(x)

3. (f x g)(x) = f(x) . g(x)


f  f (x)
4.  g  ( x )  g ( x )

5. fn(x) = [ f(x) ]n
Contoh 1

Jika f(x) = 2x – 3 dan g(x) = 4 – x maka tentukan:


f 
a. (f+g)(x) b. (f – g)(x) c. (f x g)(x) d.   (5)
g 

Jawab:

a. (f + g)(x) = (2x – 3) + ( 4 – x) = x + 1

b. (f – g)(x) = (2x – 3) – (4 – x) = 3x – 7

c. (f x g)(x) = (2x – 3) x (4 – x) = –2x2 + 11x – 12

f  2x  3 f  7
d .   ( x )     (5)   7
g  4x g  1
Contoh 2
Jika f(2x+1) = 2x – 3 dan g(3x+5) = 4 – 6x, tentukan:
a. f(x) dan (g)(x)
b. (f + g)(x)
c. (f x g)(x)
Penyelesaian
a. f(2x+1) = 2x – 3 g(3x+5) = 4 –6x
Misal t=2x+1, Misal 3x+5 = t,
2x = t-1 3x=t-5
x= (t-1)/2 x = (t-5)/3,sehingga
sehingga 2x-3 = 2(t-1)/2 – 3 4-6x = 4 – 6(t-5)/3
= t-4 = 4-2t+10
f(t)= t – 4 =-2t+14
f(x)= x– 4 g(t)=-2t+14
Jadi g(x)= -2x +14
c. (f+g)(x) = (x-4) + (-2x+14)
= x – 2x – 4 +14
= – x + 10

d. (f.g)(x)=(x-4).(-2x+14)
= -2x2+14x +8x- 56
= -2x2+22x -56
Soal
1. Jika f(x) = 4x – 3 dan g(x) = 3 + 2x,tentukan:
a. (f+g)(x) b. (f – g)(x) c. (f x g)(x)

2. Jika f(x) = 2x + 6 dan g(x)= 4 – 6x , tentukan:


a. (f+g)(x) b. (f – g)(2x) c. (f x g)(3)

3. Jika f(2x+4) = 4x – 3 dan g(x-3) = 2 + 4x,tentukan:


a. f(x) b. g(x) c.(f+g)(x) d. (f – g)(x)
KOMPOSISI FUNGSI

gof
A C
B g
f

x f(x) g(f(x))

(g o f)(x) = g(f(x)) , artinya: f(x) masuk ke g(x)


Contoh:

Jika f(x) = 2x – 5 dan g(x) = 3x + 1


tentukan: a. (f o g)(x) b. (g o f)(x) c. (f o g)(4)

Jawab:

a. (f o g)(x) = f(g(x)) = 2(3x + 1) – 5 = 6x – 3

b. (g o f)(x) = g(f(x)) = 3(2x – 5) + 1 = 6x – 14

c. (f o g)(4) = 6 . 4 – 3 = 21
SOAL

A. Tentukan (f o g)(x) & (g o f)(1) jika:


1. f(x) = x2 – 4 , g(x) = x + 3

2. f(x) = x2 – x – 6 , g(x) = x2 + 2

B. Tentukan f(x – 2) jika:

1. f(x) = 3x + 7

2. f(x) = x2 + x – 12
C. Tentukan f(x) jika:

1. f(x + 3) = 6 – 5x

2. f(2x – 7) = 4x – 3
Menentukan f(x) atau g(x) jika diketahui komposisinya

Contoh:
1. Jika (f o g)(x) = 6x – 5 dan f(x) = 2x + 1 maka g(x) = ?
Jawab:
Cara 1 : (f o g)(x) dan f(x) linear  misal g(x) = ax + b
(f o g)(x) = f(g(x)) 6x – 5 = 2 (ax + b) + 1 = 2ax + 2b + 1
 g masuk ke f 2a = 6  a = 3 2b + 1 = –5  b = –3
didapat g(x) = 3x – 3
silakan cek (f o g)(x) = . . . . ?

Cara 2 : yg diketahui (f o g)(x) dan f(x)

(f o g)(x) = f(g(x)) 6x – 5 = 2 g + 1 2g = 6x – 6 g(x) = 3x – 3


2. Jika (f o g)(x) = 6x – 5 dan g(x) = 2x + 1 maka f(x) = ?
Jawab:
Cara 1 : (f o g)(x) & g(x) linear  misal f(x) = ax + b

(f o g)(x) = f(g(x)) 6x – 5 = a(2x + 1) + b = 2ax + a + b


2a = 6  a = 3 a + b = –5  b = –8
didapat f(x) = 3x – 8 cek (f o g)(x) = . . . . ?

Cara 2 : yg diketahui (f o g)(x) dan g(x)


   
misal g(x) = 2x + 1 = a

 
SOAL

1. Tentukan f(x) jika: 2. Tentukan f(x) jika:

a. (f o g)(x) = 4x + 7 a. (g o f)(x) = 4x + 7
g(x) = 2x g(x) = 2x
b. (f o g)(x) = x2 + 3x – 6 b. (g o f)(x) = x2 + 3x – 6
g(x) = x + 1 g(x) = x + 1
2
c. (f o g)(x – 2) = x + x – 12 c. (g o f)(x – 2) = x2 + x – 12
g(x) = x + 3 g(x) = x + 3

Anda mungkin juga menyukai