Anda di halaman 1dari 105

dr Hj CHODIDJAH.

MKes

EKSTREMITAS SUPERIOR Rangka anggota badan atas terdiri dari: 1. OSSA CINGULI EKSTREMITAS SUPERIOR ( Tulang tulang Gelang Bahu ) 2. OSSA EKSTREMITAS SUPERIOR LIBERAE ( Tulang anggota badan atas yang bebas )

TULANG TULANG GELANG BAHU : terdiri dari: CLAVICULA ( Tulang selangka ) SCAPULA ( Tulang belikat ) TULANG TULANG ANGGOTA BADAN ATAS YANG BEBAS: terdiri dari: Os. BRACHII . HUMERUS OSSA ANTEBRACHII . ULNA dan RADIUS OSSA MANUS : terdiri dari OSSA CARPALIA ( Tl . Pergelangan tangan ) OSSA METACARPALIA ( Tl telapak tangan) PHALANGES ( Jari jari

CLAVICULA: Jumlah nya sepasang, berentuk huruf S. Bagian medial berhubungan dengan sternum. Bagian lateral berhubungan dengan SCAPULA ( Acromion ) Mempunyai 2 ujung disebut : Ekstremitas sternalis ( medial ) bersendi dg INCISURA CLAVICULARIS MANUBRIUM STERNI. Ekstremitas acromialis ( lateral ) bersendi dg FACIES ARTICULARIS ACROMIALIS.

Mempunyai 2 dataran sendi yaitu facies superior ( licin ) dan facies inferior ( kasar ) . Batas antara kedua dataran itu adalah margo anterior (tepi muka ) dan margo posterior ( tepi belakang ).

EKSTREMITAS STERNALIS: Ujung ini kearah lateral jalannya konvek kemuka sampai 2/3 panjangnya tulang . Bentuk tulang ini membulat dan dataran sendinya berbentuk hampir segitiga disebut FACIES ARTICULARIS STERNALIS. EKSTREMITAS ACROMIALIS: Bentuk pipih. Dataran sendinya berbentuk oval disebut FACIES ARTICULARIS ACROMIALIS.

FACIES INFERIOR CLAVICULA: Ditengah terdapat sulcus disebut SULCUS SUBCLAVIUS ( Untuk melekat m. Subclavius ) Didekat sulcus terdapat foramen nutricium. Dekat ekstremitas sternalis terdapat tonjolan disebut TUBEROSITAS COSTALIS (Untuk melekat Lig. Costoclaviculare ) Dekat ekstremitas acromialis terdapat tonjolan disebut TUBEROSITAS CORCOIDEA ( Untuk melekat Lig.Coracoclaviculare )

MEMBEDAKAN CLAVICULA KANAN DAN KIRI: Bagian atas halus/licin Bagian bawah kasar 2/3 bag. Cembung kedepan / sebelah medial. 1/3 bagian cekung / sebelah lateral.

SCAPULA Jumlah sepasang , sebagai tulang pipih. Terletak disebelah laterodorsal dari thorax, setinggi costa 2 -7. Bentuk segitiga. Mempunyai 3 sisi /margo yaitu: Margo superior Margo vertebralis / medial Margo Axillaris/lateral

Pertemuan dari ke 3 sisi ini membentuk sudut:

ANGULUS SUPERIOR ( medial ): Pertemuan margo superior dan margo vertebralis. ANGULUS INFERIOR( bawah ) : Pertemuan margo vertebralis dan margo vertebralis dan margo axillaries. ANGULUS LATERALIS ( lateral ) : Pertemuan margo superior dan margo axillaries. Punya 2 dataran: FACIES DORSALIS ( menghadap kearah dorsal ) FACIES COSTALIS ( menghadap kearah costa)

FACIES DORSALIS: Menghadap ke dorsal. Terbagi 2 bagian oleh tonjolan tulang yang melintang disebut SPINA SCAPULA. Bagian atas disebut FOSSA SUPRA SPINATA ( Untuk melekat m. Supra spinatus ) Bagian bawah disebut FOSSA INFRA SPINATA ( Untuk melekat m. infra spinatus) Spina scapula ini mula mula kecil yaitu terletak disebelah medial dan berbentuk segi tiga disebut TRIGONUM SPINA SCAPULA.

Kemudian dari situ melintang kelateral dan menonjol ke dorsal omidan berakhir dilateral sebagai ACROMION. Pada acromion terdapat dataran sendi untuk bersendi dg clavicula disebut FACIES ARTICULARIS ACROMII ( pada sisi medial ). Pada pangkal acromion yaitu pada ujung akhir spina scapula terdapat suatu sudut yang disebut ANGULUS ACROMII.

FACIES COSTALIS Lebih konkaf, terdapat garis garis yang disebut LINEA MUSCULARIS ( untuk tempat perlekatan m. Subscapularis ) Dekat sudut lateral ( angulus lateralis ) dijumpai tonjolan kuat disebut PROCESSUS CORACOIDEUS.

PROCESSUS CORACOIDEUS: Untuk melekat : M. Pectoralis minor M. Coracobrachialis Caput breve M. Bicipitis ( m. Biceps Brachii ) Beberapa ligamenum.

ANGULUS LATERALIS: Pada sudut ini terdapat bangunan oval, cekung disebut CAVITAS GLENOIDALIS untuk bersendi dg lengan atas/ humerus. Diatas cavitas glenoidalis terdapat tonjolan disebut TUBEROSITAS SUPRA GLENOIDALE untuk melekat tendo dari CAPUT LONGUM M. BICIPITIS. Dibawah cavitas glenoidalis terdapat TUBEROSITAS INFRA GLENOIDALE untuk melekat tendo dari CAPUT LONGUM M. TRICEPS BRACHII.

HUMERUS Lengan atas / Brachium dibentuk oleh satu tulang disebut HUMERUS ( termasuk tulang panjang ). Humerus terdiri dari 3 bagian: Epiphysis proximal Diaphysis Epiphysis distal

Epiphisis proximal: Bagian ini membulat , bulatannya disebut CAPUT HUMERI bersendi dg CAVITAS GLENOIDALIS SCAPULA. Caput humeri ke lateral menyempit disebut COLLUM ANATOMICUM.

Terdapat 2 tonjolan: Tuberculum mayus ( sebelah lateral ) Tuberculum minus ( sebelah medial )

Antara tuberculum mayus dan tuberculum minus terdapat SULCUS INTERTUBERCULARIS ( SULCUS MUSCULUS BICIPITIS ) dilalui oleh tendo dari CAPUT LONGUM MUSCULUS BICIPITIS. Epiphysis proximal kearah distal , menyempit lagi disebut COLLUM CHIRURGICUM ( Patah tulang pada humerus mudah terjadi pada bagian ini ). Tuberculum mayus ke distal melanjut sebagai CRISTA TUBERCULI MAYOR. Tuberculum minor kearah distal melanjut sebagai CRISTA TUBERCULI MINOR.

TUBERCULUM MAYUS untuk melekat: M. Supra Spinatus M. Infra Spinatus M. Teres Minor. TUBERCULUM MINUS untuk melekat M. Subscapularis. CRISTA TUBERCULI MAYOR untuk melekat: M. Pectoralis mayor ( insertion ) CRISTA TUBERCULI MINOR untuk melekat: M.Latissimus Dorsi M. Teres Mayor

DIAPHYSIS: Merupakan bagian tengah dari humerus. Disebut juga CORPUS HUMERI. Corpus humeri disebelah proximal bentuknya silindris dibagian distal mempunyai 3 sisi / dataran yaitu: Facies anterior medialis Facies anterior lateralis Facies posterior.

Mempunyai 3 margo / tepi: Margo medialis Margo lateralis Margo anterior. Terdapat tonjolan kasar disebut TUBEROSITAS DELTOIDEA ( untuk melekat M. Deltoideus). Trdapat SULCUS NERVI RADIALIS/ SULCUS SPIRALIS HUMERI ( dilewati oleh N. RADIALIS dan vasa ( a dan v ) PROFUNDA BRACHII.

EPIPHYSIS DISTALIS: Punya 2 dataran sendi: CAPITULUM HUMERI ( bulat kecil) untuk bersendi dg Fovea capituli radii. TROCHLEA HUMERI ( seperti katrol ) untuk bersendi dg INCISURA SEMILUNARIS ULNA. Pada facies ventralis terdapat : FOSSA RADIALIS ( sebelah lateral ) FOSSA CORONOIDEA ( sebelah medial dan lebih cekung )

Fossa Coronoidea bersendi dg processus coronoideus ulna pada waktu lengan bawah fleksi maksimal.

Pada facies dorsalis terdapat FOSSA OLECRANI untuk bersendi dg OLECRANON ULNA. Terdapat Epicondylus Medialis ( merupakan lanjutan dari margo medialis ) Terdapat Epicondylus Lateralis ( lanjutan dari margo lateralis ) Dibawah dari epicondylus medial terdapat SULCUS NERVI ULNARIS.

TULANG ANTEBRACHII ( Lengan bawah ) Terdiri dari : Os. Radius ( sejajar dg ibu jari ) Os. Ulna.(sejajar dg jari kelingking ).

RADIUS: Pada epiphysis proximal terdapat : CAPITULUM RADII yang terdiri dari FOVEA CAPITULI RADII ( cekungan ) untuk bersendi dg CAPITULUM HUMERI - ARTICULATIO HUMERO RADIALIS CIRCUMFERENSIA ARTICULARISRADII ( Dataran yang melingkar ) untuk bersendi dg INCISURA RADIALIS dari ULNA ARTICULATIO RADIO ULNARIS PROXIMALIS.

Capitulum radii kedistal disebut collum radii , melanjut sebagai corpus radii.

CORPUS RADII: Dibagian proximal silindris,dibagian distal bersudut sudut. Terdapat tonjolan TUBEROSITAS RADII ( Untuk melekat tendo m. biceps brachii . Kearah distal mempunyai beberapa dataran yaitu fascies volaris dan fascies dorsalis. Kedua dataran ini bertemu kearah ulna disebut CRISTA INTER OSSEA ( Untuk melekat membrane inter ossea antebrachii )

EPIPHYSIS DISTAL: Lebar dan tebal. Terdapat cekungan yang disebut INCISURA ULNARIS untuk bersendi dg CIRCUMFERENSIA ARTICLARIS ULNARIS.. ARTICULATIO RADIO ULNARIS DISTAL. Pada ujung distal terdapat dataran sendi berbentuk segitiga yaitu fascies articularis carpea, untuk bersendi dg tulang tulang pergelangan tangan ARTICULATIO RADIO CARPEA.

Ujung epiphysis distalis meruncing disebut: PROCESSUS STYLOIDEUS. Pada dataran dorsal epiphysis distal terdapat beberapa sulcus yang dilalui oleh otot otot Berturut turut dari radial ke ulnair: M. Extensor carpi radialis longus. M. Extensor carpi radialis brevis. M. Extensor pollicis longus M. Extensor indicis propius M. Extensor digitorum communis.

ULNA Pada epiphysis proximal terdapat INCISURA SEMILUNARIS ULNA untuk bersendi dg TROCHLEA HUMERI ARTICULATIO HUMERO ULNARIS. OLECRANON ( Membulat di bag. Dorsal ). INCISURA ULNARIS ke distal meruncing disebut PROCESSUS CORONOIDEUS ULNA. INCISURA RADIALIS untuk bersendi dg CIRCUNFERENSIA ARTICULARIS RADII. ARTICULATIO RADIO ULNARIS PROXIMAL.

CORPUS ULNA: Pada Corpus ulna terdapat : CRISTA INTEROSSEA ( Di dataran radial ). Pada dataran ulnair, corpus ulna tumpul disebut facies medialis. Punya 2 margo yaitu MARGO VOLARIS dan MARGO DORSALIS. Antara margo volaris dan crista interossea disebut FACIES VOLARIS. Antara margo dorsalis dan crista inter ossea disebut FACIES DORSALIS. Terdapat CRISTA MUSCULI SUPINATOR ( Untuk melekat M. SUPINATOR ) Terdapat TUBEROSITAS ULNAE /Pada dataran volar dekat epiphysis proximal

EPIPHYSIS DISTAL: Lebih kecil dari Epiphysis proximal. Berakhir membulat sebagai CAPITULUM ULNA, dataran sendinya disebut CIRCUMFERENSIA ARTICULARIS untuk besendi dg INCISURA ULNARIS dari tl.radius ARTICULATIO RADIO ULNARIS DISTAL. Capitulum ulna berakhir sebagai PROCESSUS STYLOIDEUS ULNA.

OSSA MANUS : Terdiri dari : OSSA Carpalia OSSA Metacarpal OSSA Phalanges Yang termasuk OSSA Carpalia adalah: Deretan Proximal dari jari pertama sampai jari ke lima: Os. Naviculare Os Lunatum Os Triquetrum Os Pisiforme

Deretan Distal dari jari pertama sampai jari kelima: Os. Multangulum mayus Os. Multangulum Minus Os. Capitatum Os. Hamatum

Colles fraktur: Fraktur sepertiga distal radius dengan fragmen distal kearah dorsal Smith Fraktur: fraktur sepertiga distal radius dengan fragmen distal kearah ventral Fraktur dari satu tulang lengan bawah dan diikuti oleh dislokasi tulang lengan bawah yang lain. Monteggia fraktur: Corpus ulna patah, ulna membungkuk kedepan dan dislokasi anterior capitulum radii beserta robeknya lig. Annulare.

Galeazzi fraktur: Fraktur pada sepertiga bagian proximal radius dan dislokasi ujung distal ulna pada articulatio radioulnaris distal.

SENDI: Merupakan tempat pertemuan dua tulang atau lebih. Pengelompokan sendi menurut jaringan yang terdapat diantara tulang: - Junctura fibrosa - Junctura cartilaginea - Junctura sinovialis

Contoh: Junctura fibrosa: ( gerak sangat sedikit) - Sutura tengkorak - Articulatio tibiofibularis inferior Junctura cartilagenia: - Epifisis dan diafisis( - Hub. Costa I dan manubrium sterni - Sendi antara corpus vertebra - Sendi pada simfisis pubis

Junctura sinovial: - Terdapat rongga sendi - Dapat bergerak luas - Ada membran sinovial, capsula articularis yang berisi cairan sinovial - Terdapat bantalan lemak - Contoh: articulatio genu, articulatio coxae

Junctura sinovial dikelompokkan berdasarkan Bentuk facies articularis dan tipe pegerakan: Articulatio plana ( permukaan sendi rata) Contoh: artic. sternoclavicularis artic. Acromioclavicularis Ginglimus( sendi engsel)/ untuk gerak flexi dan extensi Contoh: artic. Cubiti artic. Genu artic. talocruralis

Articulatio trochoid ( sendi pasak): Sendi ini utk gerakan rotasi. Terdapat pasak tulang yang dikelilingi cincin ligament Contoh: artic. Atlantoaxilais artic. Radioulnalis proximal Articulatio condyloidea Punya 2 permukaan konvek yg bersendi dg 2 permukaan konkaf Contoh: artic. Metacapophalang artic. Interphalang manus Gerakan fleksi,ekstensi,abduksi,adduksi dan sdkt rotasi.

Articulatio ellipsoidea: Gerakan fleksi, ekstensi, abduksi, adduksi. Contoh: artic. Radiocarpea

Articulatio sellaris( sendi pelana) Dapat utk gerak fleksi,ekstensi, abduksi,adduksi dan rotasi Contoh: artic. Carpometacarpa pollicis

Articulatio spheroidea ( sendi peluru) Pada sendi ini kepala sendi berbetk bola pada satu tulang cocok dengan lekuk sendi yang berbentuk socket pada tulang yang lain. Contoh: artic, homeri dan artic. Coxae Dapat melakukan gerakan yg luas yaitu: fleksi, ekstensi,abduksi,adduksi, rotasi medial, rotasi lateral, circumduksi.

Otot- otot daerah bahu: - m. deltoidea - M. subscapularis - m. Supraspinatus - m. Infraspinatus - m. teres minor - m. teres mayor

Batas trigonum Mohrenheim: Cranial: os. clavicula Medial: m.Pectoralis mayor Lateral : m. deltoideus

Otot- otot Lengan atas 1.M. Coracobrachialis( ventral LA ) 2.M. Biceps brahii(ventral LA) 3. M. Brachialis(ventral LA) 4.M. Triceps brachii( dorsal LA ) 5.M. Anconeus( dorsal LA)

Fissura axillaris medial : bentuk segi-3 Lateral: caput longum m. triceps brachii Cranial: m. Teres minor Caudal: m. teres mayor Fissura axillaris lateral: bentuk segi-4 Lateral: colum chirurgicum os. Humeri Medial :caput longum m. triceps brachii Cranial: m. teres minor Caudal: m. teres mayor

OTOT OTOT LENGAN BAWAH Otot Lengan bawah bag. ventral 1.M.Pronator teres 2.M. Flexor carpi radialis 3.M. Palmaris longus 4.M. Fleksor carpi Ulnaris 5.M. Flexor digitotum Sublimis

Otot radial LB, Lapis superficial: 1.M. Brachioradialis 2.M. Extensor carpi radialis longus 3.M. Extensor carpi radialis brevis

Proximal : garis antara epicondylus medialis dan epicondylus lateralis humeri Medial : m. pronator teres Lateral: m. brachioradialis

Otot ventral LB, Lapis profunda: 1.M. Flexor digitorum profundus 2.M. Pollicis longus 3.M.Pronator quadratus

M. flexor digitorum superficial M. flexor digitorum profundus M. flexor pollicis longus N. medianus

Otot Permukaan dorsal LB: 1.M. Ekstensor digitorum longus 2.M. Ekstensor digiti minimi 3.M. Ekstensor carpi ulnaris

Otot Dorsal LB, lapis profunda: 1.M. Supinator 2.M. Ekstensor policis longus 3.M. Ekstensor indicis 4.M. Abduktor policis longus 5.M. Ekstensor policis brevis

OTOT OTOT THENAR: 1.M. abductor policis brevis 2.M. Flexor policis brevis 3.M. Opoonens policis 4.M. Adduktor policis

OTOT OTOT HYPOTHENAR: 1.M. Palmaris brevis( N. Radialis ) 2.M. Abduktor digiti minimi ( N. Radialis ) 3.M. Flexor digiti minimi ( N. Radialis ) 4.M. Opponens digiti minimi ( N. Radialis ) _____

Tabatiair anatomicum/anatomical snuff box Batas medial: tendo m. extensor pollicis longus Batas lateral : tendo m.abduktor pollicis longus dan m.extensor pollicis brevis. Dilalui oleh arteri radialis.

Pembuluh darah Ektr. Superior:


- A. Subclavia - A. Axillaris( tepi luar costa I ) -- A. Brachialis( tepi bwh tendo m. teres mayor ) - A. Radialis ( fossa cubiti ) - A. Ulnaris ( fossa cubiti ) - Arcus palmaris superficial - Arcus palmaris profundus

Bagian bagian Arteri Subclavia: I. Prescalenus ( dari pangkal sp m. scalenus anterior) II. Retroscalenus ( Di blk. M. Scalenus anterior ) III. Post Scalenus( dari tepi lat. M. Scalenus anterior sp costa I )

Cabang cabang A. Subclavia: A. Vertebralis A. mammaria Interna Truncus Thyreocervicalis Truncus Costo cervicalis A. Dorsalis Scapula ( A. Scapularis descendens )

Cabang- cabang Truncus Thyreocervicalis: A. Thyroidea inferior A. Supra Scapularis A. Transversa Colli Cabang cabang Truncus Costocervicalis: A. Cervicalis Profunda A. Intercostalis Suprema

Cabang cabang Truncus Costo cervicalis: A. Cervicalis profunda A. Intercostalis Suprema

Arteri AXILLARIS: Bagian bagian nya: I. Proximal m. Pectoralis minor II. Dibelakang m. Pectoralis minor III. Distal m. Pectoralis minor sampai dg tepi bawah tendo m. teres mayor.

Cabang cabang A. Axillaris: I : A. Thoracalis Suprema II : - A. Thoracoacromialis - A. Thoracalis Lateralis III : - A. Subscapularis - A. Circumflexa humeri anterior - A. Circumflexa humeri posterior

Arteri BRACHIALIS: Cabang cabangnya: - A. Profunda brachii - A. Collateral ulnare superior - A. Collateral ulnare inferior - A. Nutricia - Rami muscularis - A. Radialis - -A. Ulnaris

Cabang cabang A. radialis: - A. Recurens radialis - R. muscularis - R. Carpeus palmaris - R. Carpeus Dorsalis - A. Princeps pollicis - A. Radialis indicis

Cabang cabang A. Ulnaris: - A. Recurens ulnaris anterior - A. Recurens ulnaris posterior - A. Interossea Communis - A. Interossea anterior - A. Interossea posterior - R. Carpeus anterior dan posterior - R. profundus a. ulnaris

ARCUS PALMARIS SUPERFICIAL: Dibentuk oleh a. ulnaris dg R. palmaris superficial a. radialis ARCUS PALMARIS PROFUNDUS: Dibentuk oleh a. radialis dg r. palmaris profundus a.ulnaris

TOPOGRAFI EKTR. ATAS


Vena Superficial ektr. Atas:

- V.Digitalis dorsalis - V. Digitalis palmaris -- V. Cephalica -- V. Basilica -- V. Mediana antebrachii -- V. Mediana Cubiti ( menghub. V. Cephalica dan V. Basilica

TOPOGRAFI EKTR. ATAS


Vena Superficial ektr. Atas:

- V.Digitalis dorsalis - V. Digitalis palmaris -- V. Cephalica -- V. Basilica -- V. Mediana antebrachii -- V. Mediana Cubiti ( menghub. V. Cephalica dan V. Basilica

TERIMAKASIH

Anda mungkin juga menyukai