ingin sukses anda harus giat dan pantang menyerah dan jangan
cepat puas.)
17.
Gusti Allah ora sare.- Artinya Tuhan tak pernah tidur (jadi
segala perbuatan kita dan semua yang terjadi di dunia ini tak
pernah luput dari pengamatan Yang Maha Kuasa)
18.
Ojo
Ketungkul
Marang
Kalungguhan,
Kadonyan
lan
Kemareman - Artinya Janganlah terobsesi atau terkungkung oleh
keinginan untuk memperoleh kedudukan, kebendaan dan kepuasan
duniawi.
19.
Ngono yo ngono ning ojo ngono. - Artinya Kita boleh saja
berperilaku sekehendak kita, tetapi jangan sampai berlebihan.
20.
Ngalah, ngalih, ngamuk - Artinya Mengalah dahulu, terus
menghindari masalah, bila tidak bisa baru dihadapi dengan
kekerasan. inilah prinsip yang seharusnya dipegang teguh satria
yang sabar - hati hati dengan orang seperti ini.
21.
Ojo Kuminter Mundak Keblinger, Ojo Cidra Mundak Cilaka Artinya Jangan merasa paling pandai agar tidak salah arah;Jangan
suka berbuat curang agar tidak celaka
22.
Surga manut neroko katut. - Artinya kehidupan kelak seorang
istri ditentukan dari baik-buruknya agama suaminya.
23.
Wani ngalah, luhur wekasane.- Artinya terkadang mengalah
itu lebih baik, untuk kepentingan bersama
24.
iro yudho wicaksono - Artinya satria yang berani berperang
membela kebenaran dengan didasari kebijaksanaan - sebuah nama
yang bagus untuk sebuah harapan yang baik
25.
Ojo Milik Barang Kang Melok, Ojo Mangro Mundak Kendo Artinya Jangan tergiur oleh hal-hal yang tampak mewah, cantik,
indah; Jangan berfikir mendua agar tidak kendor niat dan kendor
semangat.
26.
.Rame ing gawe,sepi ing pamrih, memayu hayuning bawono
(giat bekerja,membantu dengan tanpa pamrih,memelihara alam
semesta/ mengendalikan hawa nafsu)
27.
Manungso sadermo nglakoni kadyo wayang umpamane
(manusia sekedar menjalani apa adanya seumpama wayang)
28.
ati suci marganing rahayu.
(hati yang suci menjadi jalan keselamatan jiwa dan raga)
29.
.ngelmu kang nyata,karya reseping ati.
(ilmu yang sejati,membuat tenteram di hati)
30.
ngudi laku utomo kanti sentoso ing budi.
(menghayati perilaku mulia,dengan berbudi pekerti luhur)
31.
jer basuki mawa bea.
(setiap usaha memerlukan biaya)
32.
olo lan becik dumunung ono awak'e dhewe
(kejahatan dan kebaikan terletak dalam dhiri pribadi)
33.
.sing sopo lali marang kabecik'ane liyan iku koyo kewan.
(siapa yang lupa akan amal baik/pertolongan orang lain itu laksana
binatang)
34.
titikane aluhur,alusing solah tingkah bahasane lan legawaning
ati,darbe sifat berbudi bawalaksana.
(ciri
orang
mulia
yakni,perbuatan
dan
sikap
batinnya
halus,mempunyai sikap wibawa serta luhur budi pekertinya)
2
35.
ngunduh wohing pakarti.
(orang dapat menerima akibat dari ulahnya sendiri/karma)
36.
ajining
dhiri
soko
lathi
lan
budi
(berharganya dhiri pribadi seseorang,tergantung ucapan dan budhi
pekertinya/akhlaknya)
37.
.sing sopo biso weruh sakdurunge winarah lan di akoni
sepodho - podhoning tumitah iku kalebu utusaning pangeran.
(siapa yang dapat mengetahui apa yang akan terjadi dan di akui
sesama manusia,maka dia termasuk utusan tuhan)
38.
sing sopo durung wikan anane jaman kalanggengan iku,ojo
nganti ngaku janmo linuwih.
(siapa yang belum paham akan jaman ke abadian jangan pernah
mengaku sebagai orang linuwih/orang yang di anugerahi kelebihan)
39.
tentrem iku sarananing urip ono ndonyo.
(ketenteraman adalah sarana menjalani kehidupandi dunia)
40.
yitna yuwana,lena kena.
(eling waspada akan selamat,yang lengah dan lalai akan celaka)
41.
becik ketitik,olo ketoro.
(yang baik maupun yang jahat pasti akan terungkap juga)
42.
dalane waskita saka niteni.
(cara agar menjadi awas adalah dengan jalan cermat dan teliti)
43.
janmo tan keno kiniro koyo ngopo.
(manusia sulit di tebak seperti apa dan bagaimana)
44.
.tumrap wong lumuh lan keset iku prasasat wiso.
(bagi manusia,fakir dan malas bisa menjadi racun)
45.
pangan kang ora biso ajur iku keno di arani wisa,jalaran mung
bakal nuwuhake leloro.
(makanan yang tak dapat hancur juga dapat dikatakan sebagai
bisa/racun karena hanya akan menimbulkan penyakit)
46.
klabang iku wisane ono ing sirah,kalajengking iku wisane ono
ing buntut.nanging durjono wisane ono ing sakujuring badan.
(kelabang/lipan itu bisa/racunnya ada di kepala,sedangkan
kalajengkig itu bisanya ada di ujung ekor,sedangkan orang yang
durjana bisa racunya ada di sekujur badan)
47.
tumrape wong linuwih tansah ngudi keslametaning liyan,metu
soko atine dhewe.
(bagi orang linuwih selalu berusaha menjaga keselamatan untuk
sesama,yang keluar dari niat suci)
48.
pangucap iku biso dadi jalaran kabecik'an,pangucap iku ugo
biso dadi dalaning pati,kasengsaran,pamitran.
(ucapan bisa menjadi sarana kebaikan,tetapi sebaliknya juga bisa
menjadi sebab kematian dan kesengsaraan)
49.
sing biso gawe mendem iku : rupo endah,bondho,darah
luhur,lan enom umure.
(penyebab orang menjadi lupa dhiri adalah : gemerlap
hidup,harta,kehormatan dan darah muda)
50.
mulat
saliro
tansah
eling
lan
waspodo.
(jadi orang itu harus senantiasa mawas dhiri,eling lan waspada)
51.
sakbegja begjane kang lali iku luwih bejo kang eling klawan
waspadha.
(seberuntung beruntungnya orang yag lupa dhiri,itu masih
beruntung orang yang senantiasa eling lan waspada)
3
52.
yen siro di becik'i liyan iku tulisen ing watu,supoyo ora ilang
lan tansah kelingan.
yen siro gawe kabecik'an marang liyan iku tulisen ing lemah supoyo
enggal ilang lan ora kelingan.
(jika kamu menerima kebaikan dari orang lain tulislah di
batu,supaya tidak pernah hilang dari ingatan.
jika kamu berbuat baik kepada oang lain tulislah di tanah supaya
lekas ilang dari ingatan)
53.
orang linuwih iku biso nyumurupijaman kalanggengan tanpa
ngalami pralaya dhisik.
(manusia linuwih dapat mengetahui adanya jaman keabadian tanpa
harus mengalami matiterlebih dahulu)
54.
sopo kang mung gelem ngakoni barang kang kasat mata
wae,iku durung weruh jatining pangeran.
(siapa yang hanya mau mengakui hal - hal yang kasat mata
saja,berarti orang itu belum mengetahui setinya TUHAN)
55.
yen siro kasinungan ngelmu kang marak'ake akeh wong
rumongso seneng,ojo siro malah rumongso pinter. menowo gusti
mundhut bali ilmu kang marak'ake siro kaloko iku,siro ugo bakal
koyo wong sejene.
(jika kamu mendapatkan suatu ilmu yang membuat orang lain
merasa senng,janganlah kamu malah merasa pintar.jika tuhan
mengambil kembali ilmu yang membuat anda terkenal itu anda
akan menjadi seperti orang lain pada umumnya)
56.
sing sopo gelem gawe senenge liyan iku bakal oleh piwales
kang luwih gedhe tinimbang opo kang di tindhak'ake.
(barang siapa yang gemar membuat orang lain bahagia ,maka dia
akan mendapat balasan yang lebih besar dari apa yang telah ia
kerjakan)
57.
Sabar
iku
ingaran
mustikaning
laku.
(Bertingkah laku dengan mengedepankan kesabaran itu ibaratkan
sebuah hal yg sangat indah dalam sebuah kehidupan)
58.
Sabar iku lire momot kuwat nandhang sakehing coba lan
pandhadharaning
ngaurip.
(Sabar itu merupakan sebuah kemampuan untuk menahan segala
macam godaan dalam hidup, yg tentunya nanti bisa untuk
mendewasakan diri kita masing-masing)
59.
Jumbuh karo unine bebasan, sabar iku kuncining swarga,
ateges
marganing
kamulyan
(Sama seperti bunyi sebuah peribahasa, berlaku sabar itu adalah
jalan utama untuk mendapatkan surga. Yang dimaksud disini
adalah ketentraman dan kedamaian dalam menjalani kehidupan)
60.
Nanging ora ateges gampang pepes kentekan pengarep-arep
(Akan tetapi bukan berarti lalu kita gampang kehilangan
pengharapan)
61.
Suwalike malah kebak pengarep-arep lan kuwawa nampani
apa
bae
kang
gumelar
ing
salumahe
jagad
iki
(Justru sebaliknya kita harus menjalaninya dengan penuh
pengharapan dan seolah-olah mampu untuk mendapatakan apa
4
saja yang ada di dunia ini. Tentunya dengan disertai rasa mawas diri
dan kepasrahan)