Rekabentuk Terbantu Komputer

E1002 SISTEM ELEKTRONIK 1
MODUL
POLITEKNIK
KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA
D1
M
C
R
D2
C1
C2
D
z
Pengubah
Litar
Penerus
Litar
Penapis
Litar
Pengatur
Voltan
A.B
C
A.(A+C)
E1002
SISTEM ELEKTRONIK 1
Salina Ahmad (POLIMAS)
Ida Safinar Aziz (POLIMAS)
Lokman Abbas (POLIMAS)
download@
http://modul2poli.blogspot.com
Voltan
Keluaran
Lelurus.
Litar
Pembahagi
Voltan
Biodata Penulis Modul

Nama
: Salina bt. Ahmad
Alamat
: Politeknik Sultan Abdul Halim Mu`adzam Shah

06000 Jitra, Kedah Darul Aman
Telefon
: 04 9174701
Email
Kelulusan : B. Sc. Electrical Eng.

Jawatan
: P.P.P.S
Nama
: Ida Safinar bt. Aziz
Alamat

Telefon
: 04 9174701
Email
: idasfnr@hotmail.com
Kelulusan : Dip. Kej. Elektrik serta Pendidikan KUITTHO

Jawatan
: P.P.P.L.D.
Nama
: Lokman b. Abbas
Alamat

Telefon
: 04 9174701
Email
: nazlok67@hotmail.com
Kelulusan : Sarjana Muda Kejuruteraan Elektrik

Jawatan
: P.P.P.L.D
download@
Grid Kurikulum
Grid kurikulum modul ini adalah berdasarkan kepada kurikulum yang sedang
digunakan di Politeknik Kementerian Pendidikan Malaysia.
TOPIK
SEPARUH PENGALIR
PERANTI SEPARUH PENGALIR
UNIT BEKALAN KUASA LELURUS
PENGUAT ISYARAT&PENGAYUN
SISTEM NOMBOR & SISTEM KOD
OPERASI BOOLEAN
1
3
5
6
9
10
UNIT
2
4
7
11
UNIT 1 : SEPARUH PENGALIR ( 1 JAM )

1.1
1.2
Pengenalan separuh pengalir beserta contoh.

Ciri separuh pengalir jenis-N dan jenis-P
UNIT 2 : SEPARUH PENGALIR ( 2 JAM )

2.1
2.2
2.3
2.4
Penerangan kejadian pembentukan simpang

Voltan pincang-hadapan dan voltan pincang songsang.
Kesan simpang P-N apabila voltan pincang depan dan
pincang songsang.
Kejadian pecah tebat bagi pincang P-N.
UNIT 3 : PERANTI SEPARUH PENGALIR ( 2 JAM )

3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
3.7
Melukiskan gambarajah simbol skematik diod dan

melabelkan bahagian anod dan katodnya.
Melukiskan gambarajah skematik diod yang diberi voltan
pincang hadapan dan pincang songsang.
Melukiskan gambarajah lengkok ciri I-V bagi diod silicon
Melukiskan simbol skematik bagi diod zener
Melakarkan gambarajah lengkok ciri I-V bagi diod zener dan
menjelaskan keistimewaannya berbanding diod biasa iaitu
voltan zener dan kawasan zener.
Melukis simbol skematik bagi LED.
Menyatakan ciri-ciri LED
download@
UNIT 4 : PERANTI SEPARUH PENGALIR ( 2 JAM )

4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
Melukiskan gambarajah struktur binaan dan simbol skematik

bagi transistor NPN dan PNP serta melabelkannya.
Menerangkan dua syarat utama memberikan voltan pincang
kepada transistor.
Menggunakan gambarajah struktur binaan transistor NPN
untuk menjelaskan kendalian transistor sehingga dapat
mengenalpasti jenis-jenis arus di dalam transistor.
Menyatakan formula IE = IC + IB serta menerbitkan formula
untuk mengira IC dan IB .
Melukiskan gambarajah binaan dan ciri skematik serta
menyatakan ciri-ciri SCR, DIAK, TRIAK, FET, MOSFET dan
UJT.
Menyatakan perbezaan di antara FET dan BJT.
UNIT 5 : LITAR BEKALAN KUASA A.T LELURUS ( 6 JAM )

5.1
5.2
5.3
5.4
5.5
5.6
5.7
5.8
5.9
Keperluan unit bekalan kuasa A.T.

Gambarajah blok unit bekalan kuasa A.T.
Penerangan fungsi setiap blok.
Penerangan litar-litar Penerus.
Penerangan litar Penapis Kapasitor dan maksud voltan riak.
Penerangan litar Penapis RC, Penapis dan Penapis LC.
Penerangan jenis-jenis litar pengatur voltan.
Rangkaian pembahagi voltan keluaran tetap dan bolehubah.
Gambarajah skimetik Unit Bekalan Kuasa A.T yang
menggabungkan penerus gelombang separuh, penapis
dan pengatur voltan diod zener.
UNIT 6 : LITAR PENGUAT DAN PENGAYUN GELOMBANG SINUS ( 3 JAM )

7.1
7.2
7.3
7.4
7.5
7.6
7.7
7.8
7.9
7.10
7.11
7.12
7.13
Tiga cara asas tatarajah transistor dan ciri-cirinya.

Lengkuk ciri penguar pemancar sepunya.
Takrifan a.t dan a.u .
Pengiraan arus dan voltan litar pengeluar sepunya.
Titik pengendalian a.t ( Titik-Q )
Titik ketepuan a.t dan titik potong a.t
Garis beban a.t penguat pemancar sepunya.
Titik Pengendalian.
Kendalian penguat pemancar sepunya pada masukan au.
Bentuk gelombang keluaran dan gelombang masukan.
Pengiraan gandaan voltan.
Herotan amplitiud isyarat keluaran.
Nilai maksima voltan masukan tanpa herotan.
download@
UNIT 7 : LITAR PENGUAT DAN PENGAYUN GELOMBANG SINUS ( 2 JAM )

7.1
7.2
Litar Penguat pemancar sepunya dan teknik pincang tapak.

Litar penguat pemancar sepunya dan teknik pincang
pembahagi voltan.
UNIT 8 : LITAR PENGUAT DAN PENGAYUN GELOMBANG SINUS( 2 JAM )

8.1
8.2
8.3
8.4
8.5
8.6
Gambarajah blok pengayun.

Keperluan litar pengayun.
Litar pengayun Armstrong
Pengiraan frekuensi ayunan.
Lain-lain litar pengayun.
Perbandigan jenis-jenis pengayun.
UNIT 9 : SISTEM NOMBOR DAN SISTEM KOD ( 4 JAM )

9.1
9.2
9.3
9.4
9.5
9.6
9.7
9.8
9.9
Menerangkan sistem nombor perpuluhan ( decimal ).

Menerangkan sistem nombor perduaan ( binary ).
Menukar nombor perduaan kepada nombor perpuluhan dan
sebaliknya.
Menerangkan sistem nombor perlapanan ( Octal ).
Menerangkan sistem nombor perenambelasan ( Hex ).
Menyelesaikan masalah dengan menggunakan sistem
pelengkap-2 bagi operasi tambah dan tolak.
Menerangkan kod BCD 8421
Menukar kod BCD 8421 kepada nombor perduaan dan
sebaliknya.
Menukar data/maklumat kepada kod ASCII dengan
menggunakan jadual kod ASCII.
UNIT 10 : OPERASI-OPERASI BOOLEAN ( 3 JAM )

10.1
10.2
10.3
Melukis dan mengenali simbol-simbol untuk get-get logik.

Menerangkan fungsi get-get logik dengan menggunakan
jadual kebenaran.
Membina get-get DAN, ATAU dan TAK, dengan get-get TAK
DAN sahaja.
download@
UNIT 11 : OPERASI-OPERASI BOOLEAN ( 3 JAM )

11.1
11.2
11.3
11.4
Membina litar logik kombinasi dari sesuatu ungkapan

Boolean.
Menyatakan hukum-hukum Boolean
Mendapatkan ungkapan logik dari sesuatu jadual kebenaran,
dalam bentuk-bentuk berikut: jumlah hasildarab dan
hasildarab jumlah.
Meringkaskan litar logik.
download@
Cara menggunakan Modul

1. Modul ini dibahagikan kepada 13 unit. Setiap unit disediakan dalam jilid yang
sama.
2. Mukasurat dinomborkan berdasarkan kepada kod subjek, unit dan halaman.
E1002 / UNIT 1 / 1
Subjek
Unit
Halaman
3. Pada permulaan unit, objektif am dan khusus dinyatakan.

4. Setiap unit mengandungi urutan aktiviti dan diberikan simbol berikut :-
Objektif
Bahagian ini mengandungi objektif am dan khusus setiap pembelajaran.
Input
Input mengandungi maklumat yang akan anda pelajari.
Aktiviti
Bahagian ini mengandungi proses pembelajaran secara aktif untuk
menguji kefahaman anda. Anda perlu ikuti dengan teliti dan
melaksanakan arahan yang diberikan.
Maklumbalas kepada Aktiviti

Bahagian ini mengandungi jawapan kepada soalan yang dikemukaan
dalam aktiviti.
Penilaian Kendiri
Penilaian ini menguji kefahaman anda dalam setiap unit.
Maklumbalas kepada Penilaian Kendiri

Bahagian ini mengandungi jawapan kepada soalan yang dikemukakan
dalam penilaian kendiri
5. Anda perlu mengikuti unit demi unit yang disediakan.
6. Anda boleh meneruskan unit selanjutnya setelah berjaya melalui unit sebelumnya
dan yakin dengan pencapaian anda.
download@
PENYATAAN TUJUAN
Modul ini disediakan untuk kegunaan pelajar-pelajar Semester 1 yang
mengikuti kursus Sijil/Diploma di Jabatan Kejuruteraan Elektrik,
Politeknik-Politeknik Malaysia. Ianya bertujuan untuk memberi
pendedahan kepada pelajar tentang konsep sesuatu unit ke arah
pembelajaran kendiri atau dengan bimbingan daripada pensyarah.
PRA SYARAT KEMAHIRAN DAN PENGETAHUAN.
Pra-syarat untuk mengikuti modul ini adalah lulus dalam matematik di
peringkat SPM.
OBJEKTIF AM : Di akhir modul ini, pelajar akan dapat:-
Menghuraikan dan menerangkan struktur asas atom, sifat elektrik

separuh pengalir, bahan jenis N, bahan jenis P dan ciri-ciri simpang PN.
Mengetahui dan menjelaskan komponen separuh pengalir seperti Diod,
Transistor, Peranti Selakan seperti SCR, DIAK dan TRIAK serta
beberapa transistor ekakutub.
Menghuraikan dan menerangkan konsep transistor unggul, penguat
isyarat besar dan kendalian penguat.
Mengetahui dan menjelaskan binaan litar dan kendalian unit bekalan
kuasa dan keluaran setiap peringkat.
Menggunakan dan menerangkan sistem nombor dan sistem kod
perpuluhan, perduaan, perlapanan, perenembelasan, BCD, ASCII serta
menukarkan sistem nombor.
Menjelaskan dan menerangkan simbol-simbol, operasi dan kegunaan
get-get logik dan Algebra Boolean
PERALATAN DAN SUMBER YANG PERLU DIGUNAKAN BERSAMA MODUL

1.
2.
Kalkulator
Kertas Graf.
RUJUKAN
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Azahari b. Abdullah, Elektronik Untuk Pelajar-Pelajar Politeknik,

POLISAS, 1987.
Earl D.Gates, Introductions to Electronic, Delmow, 1991
Robert Boylested & Louis Nosbelsky, Electronic Devices and Circuit
Theory, Prentice Hall, 1992
Nigel P. Cook, Introductory Digital Electronics, Prentice Hall, 1998.
Henry Zanger, Semiconductor Devices and Circuit, Wiley & Sons, 1984
Malvino, Electronic Principles, McGraw-Hill, 1999.
download@
SOAL SELIDIK MODUL OLEH PELAJAR

Tajuk Modul
: _________________________
Nama Pelajar : _______________________

Kursus
Kod Modul
: _____________
No. Pendaftaran: ____________
: ____________________________________
Nama Penulis Modul : ______________________________

Sila gunakan skala berikut untuk penilaian anda.
4
3
2
1
Sangat setuju
Setuju
Tidak setuju
Sangat tidak setuju
Arahan : Tandakan pada ruangan skor yang dipilih.

Bil
ELEMEN PENILAIAN
A.
1
2
3
4
5
6
7
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Susun atur muka surat adalah menarik.

Saiz font yang digunakan adalah senang untuk dibaca.
Saiz dan jenis gambar serta carta yang digunakan sesuai
dengan input.
Carta dan gambar senang dibaca dan difahami.
Jadual yang digunakan tersusun dengan teratur dan mudah
difahami.
Teks input disusun dengan cara yang mudah difahami.
Semua ayat berbentuk arahan dipamerkan dengan jelas.
A.
8
9
10
11
A. FORMAT
SKALA
2
3
B. ISI KANDUNGAN
Saya faham semua objektif dengan jelas.

Saya faham pada idea yang disampaikan.
Cara persembahan idea adalah menarik.
Semua arahan yang diberikan mudah difahami.
Saya boleh melaksanakan semua arahan yang diberikan
dalam unit ini.
Soalan dalam aktiviti adalah mudah dijawab.
Saya boleh menjawab soalan-soalan dalam penilaian kendiri.
Maklum balas boleh membantu mengenalpasti kesilapan saya.
Ayat-ayat yang digunakan mudah difahami.
Gaya penulisan menarik.
Saya boleh mengikuti unit ini dengan mudah.
Unit ini memudahkan saya mempelajari & memahami topik ini.
Penggunaan modul ini menarik minat saya.
download@
SEPARUH PENGALIR
E1002 / UNIT 1 /
unit 1:
Mempelajari dan memahami
ciri-ciri dan sifat elektrik
separuh pengalir
Mentakrif separuh pengalir

dan menyatakan silikon dan
Germanium adalah bahan
separuh pengalir
Menyatakan ciri-ciri bagi

separuh pengalir jenis-N dan P
download@
SEPARUH PENGALIR
E1002 / UNIT 2 / 1
unit 2:
Mempelajari dan memahami
simpang P-N dan reaksinya terhadap
voltan pincang.
Menerangkan dengan bantuan

gambarajah kejadian pembentukan
simpang.
Melukis dan menjelaskan maksud
voltan pincang hadapan dan voltan
pincang songsang.
Menerangkan kesan ke atas keluasan
kawasan kesusutan apabila
dibekalkan voltan pincang
Menerangkan mengapa berlaku
kejadian pecah tebat.
download@
E1002 / UNIT 3 / 1
unit 3:
Memahami struktur binaan, simbol
skematik, ciri-ciri diod, diod zener,
LED dan transistor.
Melukis simbol skematik diod dan melabelkan

bahagian anod dan katod.
Melukis rajah skematik diod yang diberi voltan
pincang hadapan dan pincang songsang
Melukis gambarajah lengkuk ciri I-V bagi diod
silikon dan menerangkan dan melabel ciri-cirinya
Melukis simbol skematik dan lengkuk ciri I-V bagi
diod zener dan menjelaskan keistimewaannya.
Melukis simbol skematik bagi LED dan menyatakan
ciri-ciri LED.
Melukis gambarajah struktur binaan , simbol
skematik , dan melabelkan transistor NPN dan PNP.
Menerangkan 2 syarat utama memberikan voltan
pincang pada transistor.
Menjelaskan kendalian transistor sehingga dapat
mengenalpasti jenis arus dalam transistor.
Menyatakan formula IE = Ic + IB dan menerbitkan
formula untuk mengira IC dan IB
download@
E1002 / UNIT 4 / 1
unit 4:
Memahami struktur binaan simbol
skematik , ciri-ciri SCR, DIAK, TRIAK, FET,
MOSFET dan UJT.
Melakarkan gambarajah struktur binaan dan

simbol skematik bagi SCR, DIAK, TRIAK, FET,
MOSFET dan UJT
Menyatakan perbezaan di antara FET dan BJT.
IF
Arus Penahan
I G2>I G
I G1=0
SCRON
Voltan Pecah Tebat

SCR OFF
VBRF2
VR
Arus Sekat Songsang
VBRF1
VF
Arus Sekat Depan
IR
download@
BEKALAN KUASA LELURUS
E1002 / UNIT 5/ 1
unit 5:
Memahami fungsi setiap peringkat
dalam gambarajah blok bekalan
kuasa lelurus.
Melakarkan gambarajah blok bagi

bekalan kuasa lelurus
Menerang fungsi serta melukis litar
setiap peringkat bekalan kuasa
lelurus
Melukis gambarajah skematik unit
bekalan kuasa mudah yang lengkap.
D1
M
C
R
D2
C1
C2
D
z
Pengubah
Litar
Penerus
Litar
Penapis
Litar
Pengatur
Voltan
download@
Voltan
Keluaran
Lelurus.
Litar
Pembahagi
Voltan
5.0
E1002 / UNIT 5/ 2
Pengenalan
Unit-unit sebelum ini membincangkan peranti-peranti separuh pengalir yang
sangat popular dalam litar elektronik. Setelah mengenali komponenkomponen tersebut, kita bincangkan pula litar elektronik asas yang
menggunakan komponen-komponen tersebut. Litar elektronik asas yang
akan dibincangkan di dalam unit ini ialah Bekalan Kuasa Lelurus atau lebih
dikenali sebagai Bekalan Kuasa A.T.
5.1
Sebab-sebab diperlukan unit bekalan kuasa a.t. dalam kelengkapan

elektronik:
Kelengkapan elektronik menggunakan peranti aktif seperti diod,

transistor dan lain-lain. Peranti aktif ini memerlukan voltan a.t. untuk
membolehkan ia beroperasi.
Sel-sel kering dapat membekalkan votan a.t. yang tetap, mudah dan
senang dibawa. Namun demikian, kuasa sel-sel kering semakin lemah
setelah beberapa lama digunakan. Kelengkapan elektronik yang
menggunakan arus yang tinggi akan memendekkan hayat sel-sel kering.
Kelengkapan elektronik yang memerlukan voltan a.t. yang tinggi

terpaksa menggunakan banyak sel-sel kering. Oleh itu penggunaan selsel kering tidak ekonomi.
Sumber kuasa elektrik yang dibekalkan kepada awam melalui soketsoket keluaran di rumah-rumah dan bangunan adalah dalam bentuk
voltan a.u. dan nilainya tinggi ( 1 fasa = 240 V, 3 fasa = 415 V )
download@
5.2
E1002 / UNIT 5/ 3
Gambarajah Blok bagi Bekalan Kuasa A.T.
Unit Bekalan Kuasa Lelurus terbina daripada beberapa bahagian.

Bahagian-bahagian yang utama terdiri daripada pengubah, litar penerus
dan litar penapis. Sementara bahagian-bahagian tambahan ialah pengatur
voltan dan rangkaian pembahagi voltan. Rajah 5.2.1 mengambarkan rajah
blok bagi unit bekalan kuasa lelurus yang dimaksudkan.
Voltan a.t.
Voltan a.u.
Pengubah
Penerus
Penapis
Pengatur
Pembahagi
voltan
Rajah 5.2.1 : Gambarajah Blok bagi Bekalan kuasa Lelurus

Secara ringkasnya pengubah akan menurunkan voltan masukan a.u. ke
nilai a.u. yang sesuai. Keluaran pengubah akan ditukarkan ke bentuk a.t.
menggunakan litar penerus. Keluaran penerus yang berdenyut akan ditapis
oleh litar penapis supaya bentuknya lurus. Litar pengatur voltan akan
menstabilkan voltan keluaran sebelum diagihkan menggunakan litar
pembahagi voltan.
5.3
Pengubah ( Transformer )
Gambarajah blok bekalan kuasa a.t. mempunyai lima peringkat. Setiap
peringkat mempunyai fungsi masing-masing. Blok yang pertama ialah
pengubah ( transformer ). Transformer yang biasa digunakan ialah
transformer perendah ( step-down transformer ). Bahagian primer
transformer bekalan kuasa disambungkan kepada bekalan kuasa a.u. 240V
50 Hz di Malaysia dan bahagian sekunder diturunkan supaya sesuai
dengan peralatan elektronik.
Selain daripada itu oleh kerana transformer terbina dari dua lilitan gelung
primer dan sekunder yang tiada langsung hubungan terus antara keduanya
melainkan dengan proses aruhan, maka penggunaannya juga bertujuan
untuk mengasingkan rangkaian litar-litar dipihak sekunder daripada talian
bekalan a.u. yang tinggi di pihak utama. Pengasingan ini dapat
mengelakkan pengguna dipihak sekunder dari terkena kejutan elektrik
voltan a.u. yang tinggi. Pengasingan itu juga dapat mengelakkan litar primer
menerima kesan dari sebarang kerosakan litar di lilitan sekunder.
download@
E1002 / UNIT 5/ 4
Transformer mempunyai lilitan primer dan lilitan sekunder. Nisbah bilangan

lilitan di primer kepada bilangan lilitan di sekunder adalah nisbah lilitan
transformer.
Np : Ns
Vs
Vp
Rajah 5.3.1 : Transformer
Nisbah lilitan transformer =
Np
Ns
Nisbah voltan berkadaran kepada voltan teraruh di lilitan primer kepada

lilitan sekunder.
Vp Np
=
Vs Ns
Apabila jumlah lilitan sekunder sedikit dibandingkan dengan lilitan primer,

voltan di sekunder lebih rendah dari voltan di primer. Voltan sekunder boleh
dikira dengan.
Vs =
Ns
Vp
Np
Np : Ns
Vs
Vs
Vp
Vs
Rajah 5.3.2 : Transformer Tap Tengah
download@
E1002 / UNIT 5/ 5
Contoh 5.3:
Satu pengubah dengan nisbah lilitan 4:1 dibekalkan dengan voltan 240 V
50Hz. Kirakan voltan sekundernya.
4:1
240 V
50 Hz
Penyelesaian :
4:1
Vs =
240 V
50 Hz
Ns
x Vp
Np
V s = x 240V
= 60 V
download@
5.4
E1002 / UNIT 5/ 6
Penerus
Kebanyakan peranti atau sistem elektronik memerlukan bekalan kuasa a.t.
untuk beroperasi. Punca bekalan kuasa yang dibekalkan ke rumah ialah
voltan a.u. Untuk mendapatkan voltan a.t., kita gunakan litar penerus.
Penerus ialah satu litar yang menggunakan satu diod atau lebih dari satu
diod untuk menukar voltan a.u. ke voltan a.t. berdenyut. Penerus yang akan
dibincangkan ialah : penerus gelombang separuh
penerus gelombang penuh
penerus tetimbang.
5.4.1 Penerus Gelombang Separuh

Vk
Vm
V
Vm
D
RL
t
Rajah 5.4.1 : Penerus Gelombang Separuh
Operasi
Semasa kitar positif isyarat masukan, diod D pincang depan. D
bertindak sebagai suis tertutup maka arus boleh melaluinya.
Kejatuhan voltan pada RL adalah sama dengan magnitud kitar positif
isyarat masukan jika kita abaikan kejatuhan voltan pada diod.
download@
E1002 / UNIT 5/ 7
Semasa kitar negatif isyarat masukan, diod D pincang songsang. D

bertindak sebagai suis terbuka maka arus tidak boleh melaluinya.
Kejatuhan voltan pada RL semasa kitar negatif ialah kosong.
Bila kita sambung osiloskop melintangi RL kita akan dapati bentuk
gelombang keluaran sama seperti rajah 5.4.1.
Voltan Keluaran
Voltan keluaran bagi litar penerus gelombang separuh terhasil
semasa kitar positif sahaja. Oleh kerana arus melalui diod dan
kejatuhan voltan pada diod ialah 0.7V ( anggap diod silikon ), voltan
keluaran ialah :-
Vk = Vm - 0.7V
Frekuensi
Frekuensi isyarat keluaran adalah sama dengan frekuensi masukan.
Contoh 5.4.1:
Satu litar penerus gelombang separuh mendapat voltan masukan 20 Vp-p,
50 Hz. Dengan membuat andaian tiada kejatuhan voltan pada diod,
kirakan:i) voltan isyarat keluaran penerus
ii) frekuensi isyarat keluaran
Penyelesaian :
i)
ii)
Vm
=
=
20 Vp-p
10 Vp
maka Vk
10 Vp
frekuensi isyarat keluaran
=
=
frekuensi isyarat masukan

50 Hz
download@
E1002 / UNIT 5/ 8
5.4.2 Penerus Gelombang Penuh

Vm
D1
M
t
VMG
G
t
VNG
C
D2
RL
Vk
B
t
Rajah 5.4.2 : Penerus Gelombang Penuh
Operasi
Bila voltan a.u. diberikan pada litar, hujung M dan N pada sekunder
transformer akan menjadi positif dan negatif secara bergilir-gilir. Bila
voltan masukan kitar positif dimasukkan, terminal M menjadi positif,
G menjadi keupayaan kosong (bumi) dan N menjadi negatif. Diod D1
menjadi pincang depan manakala diod D2 menjadi pincang
songsang. Arus akan mengalir sepanjang M, D1, C, A, B, G. Satu
gelombang kitar positif akan terhasil pada beban RL.
Bila voltan masukan kitar negatif dimasukkan, terminal M menjadi
negatif, G menjadi keupayaan kosong (bumi) dan N menjadi positif.
Diod D2 menjadi pincang depan manakala diod D1 menjadi pincang
songsang. Arus akan mengalir sepanjang N, D2, C, A, B, G. Oleh
kerana arah arus yang mengalir melalui beban RL adalah sama
dengan arah arus yang mengalir melalui beban RL semasa kitar
positif, kita akan dapat bentuk gelombang yang sama juga.
download@
E1002 / UNIT 5/ 9
Voltan Keluaran
Voltan keluaran bagi litar penerus gelombang penuh terhasil pada
kedua-dua kitar. Oleh kerana pada satu kitar arus melalui satu diod
dan kejatuhan voltan pada diod ialah 0.7V ( anggap diod silikon ),
voltan keluaran ialah :-
Vk = VM-G - 0.7V
Frekuensi
Frekuensi isyarat keluaran adalah dua kali frekuensi masukan.
Contoh 5.4.2:
Satu litar penerus gelombang penuh mendapat voltan masukan 20 Vp-p 50
Hz. Pengubah yang digunakan mempunyai nisbah lilitan 2:1. Dengan
membuat andaian tiada kejatuhan voltan pada diod, kirakan :i) voltan isyarat keluaran penerus
Penyelesaian :
i)
Merujuk rajah 5.4.2

Vm
=
=
VMN
Vm
VMN
20 Vp-p
10 Vp
=
=
Ns
Np
Ns
xVm
Np
1
x10Vp
2
5 Vp
VMG
=
=
VMN
2.5 Vp
maka Vk
=
=
VMG
2.5 Vp
2 x frekuensi isyarat masukan
download@
= 100 Hz
E1002 / UNIT 5/ 10
ii)
5.4.3 Penerus Tetimbang
D1
D4
Vm
C
Vk
D3
RL
D2
F
N
B
Rajah 5.4.3 : Penerus Tetimbang
Operasi
Bila voltan a.u. diberikan pada litar, hujung M dan N pada sekunder
transformer akan menjadi positif dan negatif secara bergilir-gilir. Bila
voltan masukan kitar positif dimasukkan, terminal M menjadi positif
dan N menjadi negatif. Diod D1 dan D3 menjadi pincang depan
manakala diod D2 dan D4 menjadi pincang songsang. Arus akan
mengalir sepanjang M, E, A, B, C, F N. Satu gelombang kitar positif
akan terhasil pada beban RL.
Bila voltan masukan kitar negatif dimasukkan, terminal M menjadi
negatif dan N menjadi positif. Diod D2 dan D4 menjadi pincang depan
manakala diod D1 dan D3 menjadi pincang songsang. Arus akan
mengalir sepanjang N, F, A, B, C, E, M. Oleh kerana arah arus yang
mengalir melalui beban RL adalah sama dengan arah arus yang
mengalir melalui beban RL semasa kitar positif, kita akan dapat
bentuk gelombang yang sama juga.
download@
E1002 / UNIT 5/ 11

Voltan Keluaran
Voltan keluaran bagi litar penerus gelombang penuh tetimbang
terhasil pada kedua-dua kitar. Oleh kerana pada satu kitar arus
melalui dua diod dan kejatuhan voltan pada diod ialah 1.4V ( anggap
diod silikon ), voltan keluaran ialah :-
Vk = VM-N - 1.4V
Frekuensi
Frekuensi isyarat keluaran adalah dua kali frekuensi masukan.
Contoh 5.4.3:
Satu litar penerus tetimbang gelombang penuh mendapat voltan masukan
20 Vp-p 50 Hz. Pengubah yang digunakan mempunyai nisbah lilitan 2:1.
Dengan membuat andaian tiada kejatuhan voltan pada diod, kirakan :i) voltan isyarat keluaran penerus
Penyelesaian :
i)
Merujuk rajah 5.4.3

Vm
=
=
VMN
Vm
VMN
20 Vp-p
10 Vp
=
=
Ns
Np
Ns
xVm
Np
1
x10Vp
2
5 Vp
maka Vk
=
=
VMN
5 Vp
=
=
2 x frekuensi isyarat masukan

100 Hz
ii)
download@
E1002 / UNIT 5/ 12
UJIKAN KEFAHAMAN ANDA SEBELUM MENERUSKAN INPUT

SETERUSNYA.DAN .
SEMAKLAH JAWAPAN ANDA PADA MAKLUMBALAS DI HALAMAN
BERIKUTNYA. SELAMAT MENCUBA !!!!!!
1. Nyatakan tiga sebab mengapa bekalan kuasa lelurus diperlukan.

2. Lakarkan gambarajah blok bagi sebuah bekalan kuasa lelurus.
3. Nyatakan dua fungsi transformer dalam bekalan kuasa lelurus.
4. Takrifkan litar penerus.
5. Senaraikan tiga jenis penerus dan lakarkan litarnya.
download@
E1002 / UNIT 5/ 13
1. Tiga sebab mengapa bekalan kuasa lelurus diperlukan ialah :a. peralatan elektrik memerlukan voltan a.t.
b. sel-sel kering tidak mampu menampung keperluan peralatan elektrik.
c. bekalan yang dibekalkan ke rumah dalam bentuk a.u. tetapi
peralatan elektrik memerlukan bekalan a.t.
2. Gambarajah blok bagi bekalan kuasa lelurus adalah seperti di bawah.
Voltan a.t.
Voltan a.u.
Pengubah
Penerus
Penapis
Pengatur
Pembahagi
voltan
3. Dua fungsi transformer dalam bekalan lelurus ialah sebagai :a. Transformer penurun
b. Pengasing di antara rangkaian litar primer dan litar sekunder.
4. Penerus ialah satu litar yang menggunakan satu diod atau lebih dari satu
diod untuk menukarkan voltan a.u. ke voltan a.t. berdenyut.
5. Tiga jenis penerus ialah :a. Penerus gelombang separuh
D
RL
download@
E1002 / UNIT 5/ 14
b. Penerus gelombang penuh
D1
M
A
C
D2
RL
B
c. Penerus tetimbang
D1
D4
D3
RL
D2
F
N
B
download@
5.5
E1002 / UNIT 5/ 15
Penapis ( Filter )
Keluaran litar penerus adalah voltan a.t. berdenyut. Untuk mendapatkan
voltan keluaran yang lebih licin, kita gunakan litar penapis. Rajah 5.5.1
menunjukkan gelombang keluaran sebelum dan selepas litar penapis.
V
t
Voltan a.t. berdenyut
Litar
Penerus
t
Voltan a.t. beriak
Litar
Penapis
Rajah 5.5.1 : Gelombang keluaran sebelum dan selepas penapis
Tugas utama penapis ialah untuk menukarkan voltan a.t. berdenyut kepada
voltan a.t. beriak atau sebaik-baiknya voltan a.t. tulin ( rajah 5.5.2 ) dan
bebas dari denyut yang nilainya tetap seperti yang dapat diperolehi dari
bateri.
Walaubagaimanapun, tidak semua penapis dapat menghasilkan voltan a.t.
tulin. Voltan keluaran penapis biasanya voltan a.t. yang masih belum stabil.
Voltan ini adalah pencampuran voltan a.t. dan sedikit voltan a.u. ( voltan
riak ) seperti yang ditunjukkan dalam rajah 5.5.3.
( Vr )p-p
download@
t
t
Rajah 5.5.3: Voltan a.t. beriak
Rajah 5.5.2: Voltan a.t. tulen
E1002 / UNIT 5/ 16
Litar penapis yang terbaik ialah penapis yang dapat mengurangkan

sebanyak mungkin nilai Vr p-p yang dihasilkan oleh voltan a.t. beriak.
Antara litar-litar penapis yang biasa digunakan ialah :-
penapis kapasitor
penapis RC
penapis LC
penapis
5.5.1 Penapis kapasitor

Penapis yang asas adalah penapis kapasitor di mana kapasitor
dipasang selari dengan perintang beban (RL) seperti rajah 5.5.4
ID
Litar
Penerus
C1
RL
Vk
Rajah 5.5.4 : Penapis kapasitor

Antara kebolehan kapasitor ialah ia boleh menyimpan cas dan
membuang cas. Ia menerima cas apabila ada bezaupaya
merentasinya, kemudian menyimpannya selama mungkin. Cas itu
akan hanya dibuang apabila ada perjalanan lengkap untuk arus
mengalir antara dua hujungnya.
Merujuk rajah tersebut, ID ialah arus dari litar rektifier yang
menghasilkan voltan susut merentasi RL. ID juga akan memberi cas
kepada kapasitor C1 kerana ianya selari dengan RL. Ingat bahawa
bentuk gelombang voltan merentasi RL ialah voltan a.t. berdenyut
keluaran dari rektifier gelombang separuh dan bentuk gelombangnya
download@
E1002 / UNIT 5/ 17
seperti rajah 5.5.5. Anak panah garisan pecah itu ialah pengaliran
arus sewaktu C1 membuang cas.
Vm
20
15
10
5
0
Vk
10
20
15
15Vp-p
10
5
0 A
10
Angkatap Masa
Rajah 5.5.5 : Gelombang keluaran Penapis kapasitor
Apabila voltan 20Vp susut merentasi RL sewaktu permulaan
masukan setengah kitar positif yang pertama, C1 juga akan
mendapat cas 20Vp seperti yang ditunjuk pada gelombang keluaran
dari A ke B. Kemudian, apabila VRL ini menurun untuk menjadi 0, C1
mula membuang cas.
Masa yang diambil oleh C1 untuk membuang cas ini adalah lebih
panjang seperti yang ditulis sebagai angkatap masa dalam rajah
5.5.5, iaitu dari B ke C, selama 4 ms, tidaklah secepat menurunnya
voltan masukan ke 0 iaitu cuma 1 ms saja.
Tetapi sebelum sempat C1 habis membuang casnya, apabila sampai
ke titik P, satu lagi denyut voltan masukan bagi setengah kitar positif
yang kedua ujud merentasi RL, menyebabkan C1 sekali lagi
mendapat cas 20 Vp ( ke titik Q ).
download@
E1002 / UNIT 5/ 18
Hal yang sama pun berlaku berulang kali pada setiap setengah kitar
voltan masukan. Perhatikan bahawa C1 akan membuang cas dari Q
ke R, tapi sampai di X ia mendapat cas semula dari denyut ketiga.
Begitulah seterusnya.
Akibat dari proses ini, voltan keluaran yang terhasil kini hanya
berubah dari 5V ke 20V ( perubahan 15Vp-p saja ), tidak lagi
berubah begitu banyak seperti sebelum ditapis iaitu dari 0 ke 20V
(perubahan 20Vp-p). Ini bermakna C1 telah menolong menetapkan
sedikit voltan bekalan untuk litar seterusnya.
Sebarang perubahan voltan selepas rangkaian ini adalah disebut
sebagai voltan riak. Ia belumlah lagi voltan a.t. yang tulin atau bersih
dari denyut. Ianya ujud kerana nilai kapasitor yang digunakan
tidaklah sesuatu nilai yang tepat. Nilai kapasitor yang tepat akan
mengurangkan voltan riak ini kepada satu perubahan yang paling
minima, sehingga boleh mencapai satu nilai voltan a.t. yang tetap,
tulin dan bersih.
20
Rajah 5.5.6 menjelaskan bahawa nilai kapasitor yang lebih besar

akan mengurangkan voltan riak. Ini ialah kapasitor yang bernilai
tinggi akan mengambil masa yang lebih panjang untuk membuang
cas, iaitu angkatap masanya lama.
C1
C2
Vk B
0.1uF
1uF
} Voltan riak
15
10
5
0 A
10
Angkatap Masa RLC1

Angkatap Masa RLC2
Rajah 5.5.6 : Voltan riak jika menggunakan kapasitor C1 dan C2
Rajah 5.5.6 bermaksud, dengan menggunakan kapasitor penapis C1
bernilai 0.1uF, masa yang diambil untuk membuang cas ialah hingga
ke titik C. Voltan riaknya kelihatan bernilai besar. Dengan
menggunakan kapasitor penapis C2 bernilai 1uF pula, nilai voltan
riak ini berkurang sedikit kerana angkatap masa kapasitor itu lebih
panjang ( ke titik Z ).
download@
E1002 / UNIT 5/ 19
Dengan menambah nilai kapasitor, voltan riak akan menjadi semakin

kurang. Sehinggalah ada suatu nilai kapasitor yang sesuai yang
mempunyai angkatap masa yang cukup panjang untuk mendapatkan
voltan a.t. bersih tanpa riak dan tetap pada 20V
5.6.2 Penapis RC
Penapis RC ialah satu litar yang kita tambah selepas penapis
kapasitor. Penapis RC terhasil dengan meletakkan satu perintang
bersiri dengan beban ( RL ) dan satu kapasitor selari dengan beban (
RL ). Perintang (R) akan menyusutkan voltan voltan riak kepada
suatu nilai yang lebih kecil. Kapasitor C2 membantu proses
penapisan voltan riak yang masih ada.
Litar
Penerus
C1
C2
RL
Vk
Rajah 5.5.2 : Penapis RC
Walau bagaimanapun, penapis RC ini telah menimbulkan sedikit

keburukan iaitu nilai voltan a.t. keluaran merentas RL juga akan
tersusut kepada suatu nilai yang lebih rendah.
5.5.3 Penapis
Penapis bertindak mengatasi masalah yang dihasilkan oleh
penapis RC. Perintang pada penapis RC diganti dengan peraruh
( L ). Peraruh akan hanya menyusutkan a.u. voltan riak. Peraruh
mempunyai kerintangan yang rendah terhadap a.t. tetapi
memberikan galangan yang tinggi kepada a.u. Maka dengan ini
voltan a.t. keluaran tidak banyak berkurangan nilainya merentas RL,
sebaliknya voltan a.u. dalam voltan riak akan berkurangan dengan
banyaknya kerana tersusut merentas L.
download@
E1002 / UNIT 5/ 20
L
Litar
Penerus
C1
C2
RL
Vk
Rajah 5.5.3 : Penapis

5.5.4 Penapis LC
Dengan mengabungkan kebaikan induktur siri dan kapasitor selari,
penapis LC telah dihasilkan. Penapis ini juga bertindak seperti
penapis lulus rendah ( low-pass filter ).
L
Litar
Penerus
C2
Rajah 5.5.4 : Penapis LC
download@
RL
Vk
5.6
E1002 / UNIT 5/ 21
Pengatur ( Regulator )
Bekalan kuasa yang tidak teratur bermaksud voltan keluaran berubah
apabila bekalan masukan atau rintangan beban berubah. Perubahan voltan
semasa keadaan tiada beban ke beban penuh dipanggil pengaturan voltan.
Tujuan utama litar pengatur voltan ialah untuk mengurangkan perubahan
kepada kosong atau sekurang-kurangnya ke nilai yang paling minima.
Peratus Pengaturan ialah
% pengaturan =
Vmak V min
100
Vmak
atau
% pengaturan =
VNL VFL
100
VFL
di mana
VNL = Voltan tanpa beban
VFL = Voltan beban penuh
Terdapat tiga litar pengatur voltan yang biasa digunakan:
pengatur voltan diod zener

pengatur voltan siri bertransistor
pengatur voltan litar bersepadu ( siri 78XX )
download@
E1002 / UNIT 5/ 22
5.6.1 Pengatur Voltan Diod Zener

Diod Zener akan beroperasi sebagai pengatur voltan semasa
pincang songsang. Diod Zener mempunyai keistimewaan yang
tersendiri iaitu boleh mengaturkan voltan jika beroperasi di dalam
kawasan zener. Untuk beroperasi di kawasan zener, voltan masukan
mesti lebih besar daripada voltan zener dan rintangan beban tidak
menyebabkan arus zener menjadi kosong.
R
Litar
Penerus
Penapis
Dz
RL
Rajah 5.6.1 : Pengatur Voltan Diod Zener
5.6.2 Pengatur Voltan Siri Bertransistor

Transistor yang disambung bersiri dengan beban akan mengawal
nilai voltan masukan yang dibenarkan ke keluaran. Voltan keluarkan
akan disampelkan oleh satu litar yang membekalkan voltan suapbalik
yang akan dibandingkan dengan voltan rujukan.
Merujuk rajah 5.6.2, sekiranya voltan keluaran menyusut,
penambahan dalam VBE akan menyebabkan transistor untuk
menghasilkan lebih nilai arus yang akan menaikkan voltan keluaran
dan mengekalkan voltan keluaran. Diod zener akan bertindak
sebagai voltan rujukan. Proses yang sama berlaku jika voltan
keluaran meningkat. Transistor akan mengurangkan nilai arus,
menyebabkan voltan keluaran berkurang dan mengekalkan voltan
keluaran.
Q1
Litar
Penerus
Penapis
R
RL
Dz
download@
E1002 / UNIT 5/ 23
Rajah 5.6.2 : Pengatur Voltan Siri Bertransistor

5.6.3 Pengatur Voltan Litar Bersepadu ( Siri LM78XX )
Siri LM 78XX ( di mana XX = 05, 06, 08, 10, 12, 15, 18 atau 24 )
ialah pengatur voltan tiga terminal. IC LM7805 akan menghasilkan
voltan keluaran +5 V, LM7806 akan menghasilkan voltan keluaran +6
V dan seterusnya LM7824 akan menghasilkan voltan keluaran +24
V. Rajah XX menunjukkan litar pengatur voltan litar bersepadu.
2
Vk
LM7405
Litar
Penerus
Penapis
3
C1
Rajah 5.6.3 : Pengatur Voltan Litar Bersepadu
download@
C2
5.7.
E1002 / UNIT 5/ 24
Litar Pembahagi Voltan

Di dalam beberapa sistem peralatan elektronik, terutamanya alat-alat
yang besar atau rumit, ia mengandungi beberapa peringkat litar yang
masing-masing kadangkala menggunakan voltan-voltan a.t. yang
berbeza-beza nilainya. Sistem TV misalnya, terdapat lebih dari
sepuluh peringkat litar yang berlainan fungsi dan di antaranya ada
yang memerlukan voltan a.t. 100V, 48V, 12V dan seumpamanya.
Melalui unit bekalan kuasa a.t., keperluaan ini dapat dicapai dengan
mengadakan rangkaian pembahagi voltan selepas suatu nilai voltan
yang tertinggi telah diperolehi. Rajah 5.7.1 dan rajah 5.7.2
menunjukkan litar pembahagi voltan yang tetap dan bolehubah.
80V
Litar
Pengatur
Voltan
R1
R2
R3
40V
20V
Rajah 5.71 : Litar Pembahagi Voltan Tetap
80V
Litar
Pengatur
Voltan
R1
VR
0 - 40V
Rajah 5.72 : Litar Pembahagi Voltan Boleh Ubah
download@
5.8.
E1002 / UNIT 5/ 25
Litar Lengkap Bekalan Kuasa Lelurus

Rajah 5.8 menunjukkan satu litar bekalan kuasa lelurus yang
lengkap. Dari kiri ke kanan, kita dapati pengubah tap tengah akan
mengurangkan voltan bekalan a.u.. Seterusnya penerus gelombang
penuh berfungsi menukarkan voltan a.u. ke a.t.. Penapis digunakan
untuk meluruskan voltan a.t. berdenyut dan seterusnya distabilkan
oleh pengatur voltan diod zener.
D1
M
R
D2
C1
C2
D
z
Pengubah
Litar
Penerus
Litar
Penapis
Litar
Pengatur
Voltan
Rajah 5.8 : Litar Bekalan Kuasa Lelurus
download@
Voltan
Keluaran
Lelurus.
Litar
Pembahagi
Voltan
E1002 / UNIT 5/ 26
UJIKAN KEFAHAMAN ANDA SEBELUM MENERUSKAN INPUT

SETERUSNYA.DAN .
SEMAKLAH JAWAPAN ANDA PADA MAKLUMBALAS DI HALAMAN
BERIKUTNYA. SELAMAT MENCUBA !!!!!!
1. Terangkan fungsi litar penapis.

2. Namakan litar penapisan asas yang terdapat dalam litar bekalan kuasa a.t.
dan lakarkan gambar rajah skematik untuk setiap satu.
3. Mengapakah pemuat penapis yang besar boleh mengurangkan ayunan riak
dalam litar?
4. Apakah fungsi pengatur dalam bekalan kuasa a.t..
5. Namakan tiga litar pengatur dan lakarkannya.
6. Terangkan mengapa litar pembahagi voltan diperlukan dalam bekalan
kuasa.
download@
E1002 / UNIT 5/ 27
1. Litar penapis berfungsi untuk menukarkan voltan a.t. berdenyut kepada

voltan a.t. beriak atau sebaik-baiknya voltan a.t. tulin
2. Empat jenis penapis ialah:a. Penapis kapasitor
ID
Litar
Penerus
C1
RL
Vk
b. penapis RC
R
Litar
Penerus
C1
C2
RL
Vk
C2
RL
Vk
c. penapis
L
Litar
Penerus
C1
download@
E1002 / UNIT 5/ 28
d. penapis LC
L
Litar
Penerus
C2
RL
Vk
3. Pemuat penapis yang besar boleh mengurangkan ayunan riak dalam litar
kerana semakin besar nilai pemuat semakin tinggi nilai angkatap masa
(RLC).
4. Pengatur berfungsi untuk mengurangkan perubahan kepada kosong atau
sekurang-kurangnya ke nilai yang paling minima.
5. Tiga jenis litar pengatur ialah :a. Pengatur voltan diod zener
R
Litar
Penerus
Penapis
Dz
RL
b. Pengatur voltan siri bertransistor

Q1
Litar
Penerus
Penapis
R
RL
Dz
download@
E1002 / UNIT 5/ 29
c. Pengatur voltan litar bersepadu

2
Vk
LM7405
Litar
Penerus
Penapis
3
C1
6. Litar pembahagi voltan diperlukan di dalam bekalan kuasa kerana

peralatan elektronik memerlukan voltan yang berbeza.
download@
C2
E1002 / UNIT 5/ 30
PENILAIAN KENDIRI
1. Faktor manakah yang menentukan samada pengubah itu langkah-naik

(step up) atau langkah-turun (step down).
2. Terdapat tiga jenis penerus. Terangkan mengapa penerus tetimbang lebih
popular dibandingkan dengan penerus-penerus yang lain.
3.
1k
V
70V
1N4001
t
-70V
Diod 1N4001 mempunyai voltan pecah tebat 50 V. Terangkan apa yang

berlaku pada litar semasa kitar positif yang pertama dan kedua.
4. Sebuah bekalan kuasa mempunyai peratus pengaturan 1%. Jika voltan
tanpa beban ialah 30 V, berapakah voltan beban penuh.
23 Vp-p
5.
D1
230 Vp-p
f = 50Hz
D4
D3
D2
1k
Rajah di atas menunjukkan penerus tetimbang yang menggunakan diod

silikon. Anggapkan VF = 0.7 V.
download@
E1002 / UNIT 5/ 31
a. Kirakan nisbah lilitan transformer.

b. Kirakan voltan keluaran dan frekuensi
c. Lakarkan bentuk gelombang keluaran
d. Cadangkan bagaimana hendak mengurangkan voltan riak.
MAKLUMBALAS
PENILAIAN KENDIRI
1. Faktor yang menentukan pengubah langkah-naik atau langkah-turun ialah

nisbah lilitan primer dan sekunder. Jika lilitan primer lebih banyak dari lilitan
sekunder, pengubah tersebut langkah-turun. Jika lilitan sekunder lebih
banyak dari lilitan primer, pengubah tersebut langkah-naik
2. Penerus tetimbang lebih popular daripada dua penerus yang lain ialah
kerana :a. Voltan keluaran penerus gelombang penuh lebih besar dibanding
penerus gelombang separuh.
b. Transformer tap tengah lebih mahal daripada transformer biasa.
c. Frekuensi isyarat keluaran adalah lebih tinggi dari frekuensi isyarat
masukan. Ini menyebabkan proses penapisan lebih baik.
3. Arus pincang depan dan arus pincang songsang akan mengalir. Semasa
separuh kitar positif, diod berkeadaan pincang songsang. Bila voltan
masukan lebih dari 50 V, diod pecah tebat dan arus songsang pecah tebat
mengalir. Semasa separuh kitar negatif, diod berkeadaan pincang depan.
Arus depan mengalir dengan banyak.
4.
% pengaturan
VNL VFL
100
VFL
30 VFL
100
VFL
29.7 V
download@
E1002 / UNIT 5/ 32
5. a.
Nisbah Lilitan
Np
Ns
Np
Ns
=
=
=
Vp
Vs
230V
23V
10
1
Maka nisbah lilitan
10 : 1
Voltan keluaran Vk
=
=
=
23Vp p
2 ( 0.7 V )
2
11.5 Vp 1.4 V
10.1 Vp
=
=
50 Hz x 2
100 Hz
b.
frekuensi
c.
V
10.1Vp
10
20
t (ms)
download@

d.
E1002 / UNIT 5/ 33
Untuk mengurangkan voltan riak, kita sambungkan litar penapis pada

keluaran.
download@
PENGUAT GELOMBANG SINUS
E1002 / UNIT 6/ 1
unit 6:
Mengetahui dan memahami kaedah-kaedah
penyambungan litar transistor beserta ciri-cirinya,
teknik memincang transistor dan litar pengayun
beserta ciri-cirinya.
Melukis tatarajah transistor dan menyatakan ciriciri litar bagi setiap satu.
Melukis lengkuk ciri I-V penguat pemancar
sepunya.
Mentakrifkan a.t dan a.u
Mengira arus dan voltan litar pengeluar sepunya
Menjelaskan maksud titik -Q
Menerangkan maksud Titik Tepu a.t dan Titik
Potong a.t dan menerbitkan persamaan.
Melukis garis beban a.t penguat pemancar
sepunya.
Menerangkan kendalian litar penguat pemancar
sepunya semasa diberikan isyarat masukan a.u
Melukis bentuk gelombang keluaran dan
membandingkan dengan gelombang masukan.
Mengira gandaan voltan menggunakan formula.
Menerangkan kejadian herotan amplitiud
menggunakan garis beban.
Mendapatkan nilai maksima voltan masukan
tanpa herotan dari isyarat keluaran.
download@
E1002 / UNIT 6/ 2
6.0 PENGENALAN
Transistor merupakan salah satu semikonduktor yang digunakan secara
meluas dalam barangan elektronik pengguna sebagai penguat dan suis.
Dalam unit 4 anda telah diterangkan tentang prinsip asas transistor.
Diharap anda masih mengingati tentang struktur binaan, simbol skematik,
voltan pincang, jenis-jenis arus ( IC , IB , IE ) dan beberapa pengiraan asas.
Unit ini akan membantu anda untuk lebih memahami tentang litar-litar yang
melibatkan transistor, bagaimana cara sambungan dan pincangan yang
digunakan beserta dengan bebarapa pengiraan.
6.1
TATARAJAH TRANSISTOR DAN CIRI-CIRI LITARNYA .

Litar -litar transistor boleh disambung dalam tiga jenis tatarajah, dimana bagi
setiap tatarajah, salah satu terminal transistor disambungkan ke bumi dan
terminal tersebut merupakan terminal sepunya bagi masukan dan keluaran.
Setiap tatarajah akan mempunyai ciri-cirinya yang tersendiri.
Tiga tatarajah itu ialah :
i.
ii.
iii.
Tatarajah Tapak-Sepunya.
Tatarajah Pengeluar-Sepunya.
Tatarajah Pemancar-Sepunya.
Adakah anda masih ingat tentang syarat sambungan
voltan pincang pada transistor? Dalam unit ini, biar
apapun corak sambungan transistor dalam litar,
syarat ini mesti dipatuhi. Kita haruslah memberi
pincang depan pada bahagian pengeluar-tapak
(E-B) dan pincang songsang pada bahagian
pemungut-tapak (C-B).
download@
6.1.1
E1002 / UNIT 6/ 3
TATARAJAH TAPAK SEPUNYA ( CB )

Untuk corak sambungan jenis ini, bahagian tapak akan menjadi
sepunya (neutral) bagi bahagian pengeluar dan pemungut.
Atas sebab inilah ia dinamakan ' Tatarajah Tapak Sepunya '.
Rajah 6.1-6.4 menunjukkan transistor jenis PNP yang disambungkan
dengan corak sambungan Tapak Sepunya.
Rajah 6.1:
masukan
keluaran
E
Masukan diberi pada terminal

pengeluar,
keluaran
diambil
pada terminal pemungut

B
dan
tapak dibumikan.
Bahagian di sebelah pengeluar
disebut
litar
Bahagian
Rajah 6.1
masukan.
inilah
yang
akan
diberi isyarat masukan .

IE
IC
Rajah 6.2:
Menunjukkan cara
VEE
IB
sambungan voltan pincang

pada transistor (jenis PNP).
Rajah 6.2
download@
VCC
E1002 / UNIT 6/ 4
Anak panah dalam rajah menunjukkan bagaimana arah pengaliran

arus apabila transistor dipincang dengan betul. Nilai IE (Arus
pengeluar) bergantung kepada nilai voltan pincang depan(VEE ).
Apabila nilai VEE direndahkan atau ditinggikan, nilai IE juga akan turut
rendah atau tinggi. Pada masa yang sama juga IC akan menjadi
rendah atau tinggi kerana ia sentiasa mengikut keadaan IE tetapi
nilainya akan kurang sedikit dari IE.
Nilai voltan pincang songsang (VCC) tidak banyak mempengaruhi nilai
arus-arus dalam litar.
Rajah 6.3 :
IE
IC
Menunjukkan kaedah
pendawaian litar yang lebih
VEE
VCC
praktikal.
IB
Perintang RE disambung di
bahagian pengeluar untuk
menghadkan nilai arus IE supaya
Rajah 6.3
tidak terlalu tinggi dan boleh

memusnahkan cantuman E-B.
Perintang RL disambung dibahagian pemungut. Dikenali sebagai

'Perintang Beban' . Ia berfungsi untuk menyusutkan voltan pemungut,
Vc apabila IC melaluinya.
download@
E1002 / UNIT 6/ 5
Rajah 6.4 :
-VCC
VEE
Menunjukkan
VRE
RL
RE
VBE
skematik
yang lebih 'standard'.
IC
IE
Vm
VRL
litar
Vc
IB
Vk
Melalui
litar
ini
kita
dapat
melihat
lebih
jelas
voltan-
voltan
susut
pada
setiap
peringkat.
Rajah 6.4
Dengan berpandukan litar 6.4, menggunakan hukum kirchoff dan

hukum Ohm, persamaan berikut dapat diterbitkan :
Persamaan di bahagian
Pengeluar :
Pemungut :
(Bahagian Masukan:
(Bahagian Keluaran: Dimana
Gelombang Isyarat akan
hasil isyarat masukan yang
dimasukkan pada bahagian ini
telah dikuatkan diambil dari
apabila litar hendak dijadikan
bahagian ini.)
Amplifier.)
VEE = VRE + VBE
VCC = VRL + VC
VRL = IC.RL
VRE = IE.RE
VEE = I E .R E + VBE
IE =
VC = VCC - IC .R L
VEE - VBE
RE
download@
E1002 / UNIT 6/ 6
CONTOH 6.1a :
Dengan merujuk kepada rajah 6.5 di bawah, sekiranya transistor yang
digunakan adalah dari jenis silikon dan nilai IC = IE. Kirakan nilai Vk
VCC,-27V
VEE ,22V
RE
9K
RL
4K
IC
IE
VBE
Vm
IB
Vc
Vk
Rajah 6.5
Penyelesaian :
Bahagian Masukan :
VEE = VRE + VBE

VEE = I E .R E + VBE ................dinyatakanVBE = 0.7V
22V = I E (9K) + 0.7V
22V - 0.7V
9K
= 2.37mA
IE =
Bahagian Keluaran :
VRL = I C .R L ....................dinyatakan.I C = I E
= (2.37mA)(4K)
= 9.47V.
VC = VCC - VRL
= 27V - 9.47V
= 17.5V
Perhatikan ......
Dalam Litar, diberi Vcc=-27V;
Tanda negatif ini sebenarnya menunjukkan voltan
pincang songsang yang diberikan pada bahagian
pemungut tapak(untuk transistor jenis PNP).
Jadi tanda negatif ini tidak
P
PP N
diambil kira dalam pengiraan.
download@

6.1.1.1
E1002 / UNIT 6/ 7
CIRI-CIRI LITAR TATARAJAH TAPAK SEPUNYA :
Gandaan Arus :
Perkataan
'Gandaan'
membandingkan
dalam
keluaran
amplifier
dan
sebenarnya
masukan.
Jadi
ialah
untuk
mendapatkan gandaan arus ialah :
Gandaan arus, A I =
Arus Keluaran, Iout

Arus Masukan , Iin
Dalam tatarajah ini, arus masukannya ialah IE dan arus

keluarannya ialah IC:
i =
IC
IE
Oleh kerana nilai Ic sentiasa rendah sedikit dari IE atau sama

dengan nilai IE maka nilai AI bagi litar penguat Tapak Sepunya
akan sentiasa kurang atau sama dengan satu ( AI < 1 ).
Contoh 6.1b
Sekiranya nilai IE = 2mA dan IC = 1mA, berapakah Gandaan

Arus litar ini?
AI =
IC
1.98mA
=
= 0.98
IE
2mA
Tambahan : Faktor penggandaan arus bagi Tatarajah Tapak
Sepunya dikenali sebagai Alfa(). Ia terbahagi kepada 2

keadaan iaitu :
Alfa a.t : Berapa banyak arus pemungut mengalir bergantung
kepada arus pengeluar pada keadaan Vc tetap
a.t =
Ic
.................. semasa Vc tetap.
IE
download@
E1002 / UNIT 6/ 8
Alfa a.u : Berapa banyak arus pemungut berubah mengikut nilai

perubahan pada arus pengeluar pada Vc tetap.
Ic
.................... Vc tetap.
a.u = I E
Contoh 6.1c :
Kirakan nilai a.t dan a.u sekiranya pada awalnya nilai IC
=0.98mA dan nilai IE=1mA. Nilai arus ini kemudian berubah,
iaitu IC =1mA dan IE=1.05mA.
a.t =
I C 0.98mA
=
= 0.98
IE
1mA
a.u =
IC 1mA - 0.98mA
=
= 0.4
IE 1.05mA - 1mA
Kesimpulannya : Gandaan arus bagi Penguat Tatarajah Tapak

Sepunya adalah rendah.
: Alfa a.t faktor penggandaan arus pada
keadaan asal.
: Alfa a.u ialah faktor penggandaan arus
sekiranya berlakunya perubahan pada arus
tersebut.
download@
E1002 / UNIT 6/ 9
Gandaan Voltan :
Rajah 6.6 menunjukkan Tatarajah Tapak Sepunya yang diberikan
isyarat masukan.
VEE,-25V
RE
25K
Vm
5mVp
IC
IE
Vm
-5mVp
VCC,25V
IB
RL
5K
Vc=Vk
Rajah 6.6
Kapasitor C1 dikenali sebagai Kapasitor Penjodoh di mana fungsinya
ialah untuk menghalang interaksi voltan a.t (voltan pincang yang
diberikan pada pengeluar, VEE) dan ia membenarkan isyarat a.u
(voltan dari penjana isyarat) melaluinya
Sekiranya voltan pincang yang betul telah diberikan pada litar ini,
transistor akan mula mengalirkan arus operasi, jadi kiraan-kiraan
berikut kita dapati :
6 IE =
VEE
25V
=
= 1mA
RE 25K
6 IC = IE = 1mA
6 VC = VCC - IC .RC
= 25V - (1mA)(5K1
= 20V
6 Vc = Vk = 20V.
Semasa voltan masukan pada separuh kitar positif, ia akan
menyebabkan bahan jenis N dari bahagian pengeluar menjadi
kurang negatif. Ini akan menyebabkan nilai IE tadi menjadi semakin
berkurang ( katakan 0.8mA ), IC akan turut berkurang ( IC =IE ) dan
nilai Vc makin meningkat ( katakan menjadi 21V)
download@
E1002 / UNIT 6/ 10
Semasa ayunan separuh kitar negatif pula, ia akan menyebabkan

bahagian pengeluar menjadi bertambah negatif. IE akan meningkat
( katakan 1.2mA) dan nilai IC juga akan turut meningkat ( IC=IE).

Nilai Vc akan berkurang ( katakan menjadi 19V )
Berdasarkan analisa ini, cuba kita bandingkan gelombang keluaran
dan gelombang masukan :
Vm
5mVp
10mVp-p
0
-5mVp
Rajah 6.7
Vk
+21Vp
12Vp-p
15V
-9Vp
Berdasarkan rajah 6.7
di atas, kita dapat lihat bahawa tiada
perbezaan fasa pada gelombang keluaran berbanding gelombang

masukan.
Dari segi gandaan voltannya pula:
Voltan Keluaran, Vk
Voltan Masukan, Vm
12Vp - p
=
= 1200
10mVp - p
Gandaan Voltan, Av =
Kesimpulannya : untuk litar ini, voltan keluarannya telah digandakan

sebanyak 20 kali. Biasanya untuk Tatarajah Tapak
Sepunya, nilai gandaan voltannya adalah tinggi
( Antara 20-100)
: Tiada perbezaan fasa antara keluaran dan masukan
download@
E1002 / UNIT 6/ 11
Rintangan Masukan Dan Rintangan Keluaran :
Oleh kerana pada litar masukan ialah bahagian pengeluar-tapak yang

telah dipincang depan, jadi kerintangan masukan bagi litar tatarajah
tapak sepunya ini sepatutnya adalah rendah (sekitar 20 ke 200
sahaja ).
Pada litar keluaran pula ialah bahagian pemungut dan tapak yang
telah dipincang songsang, jadi kerintangan keluarannya adalah tinggi
(biasanya antara 100k -1M )
Kesimpulan : Rintangan Masukan litar rendah.

Rintangan Keluaran litar tinggi
Gandaan Kuasa :
Nilai kuasa bagi sesuatu litar biasanya bergantung kepada nilai arus,
voltan, rintangan keseluruhan bagi litar tersebut.
P = I.V atau
Jadi
untuk
P = I 2 .R atau P =
mendapatkan
nilai
V2
R
gandaan
kuasa
ialah
dengan
membahagikan nilai kuasa keluaran dengan kuasa masukan.

Gandaan Kuasa, A P =
=
Kuasa Keluaran, Pout

Kuasa Masukan, Pin
Iout 2 .Rout
Iin2 .Rin
Oleh kerana arus masukan (Ic) mengalir melalui kerintangan masukan

yang rendah dan arus keluaran (IE) mengalir melalui kerintangan
keluaran yang tinggi, jadi hasilnya ialah gandaan kuasa yang tinggi.
download@
E1002 / UNIT 6/ 12
KESIMPULAN CIRI-CIRI LITAR TATARAJAH TAPAK SEPUNYA:
6.1.2
Kerintangan Masukan
Rendah
Kerintangan Keluaran
Tinggi
Penggandaan Arus
Tiada
Beza Fasa
Sefasa
Gandaan Voltan
Tinggi
Gandaan Kuasa
Tinggi
TATARAJAH PEMUNGUT -SEPUNYA ( CC ).

Untuk corak sambungan jenis ini, Pemungut menjadi sepunya atau
neutral kepada litar tapak dan pengeluar.
Rajah
6.8
6.10
menunjukkan
transistor
jenis
NPN
yang
disambungkan dengan Tatarajah Pemungut- Sepunya.

C
Rajah 6.8 :
Sekiranya isyarat a.u ingin diberikan
masukan
B
kepada litar ini, bahagian tapak akan

keluaran
E
Rajah 6.8
dijadikan terminal masukan dan

bahagian pengeluar akan dijadikan
terminal keluaran.
download@
E1002 / UNIT 6/ 13
Rajah 6.9:
Menunjukkan cara sambungan voltan
IC
IB
pincang pada transistor. Perhatikan,

voltan pincang depan diberikan pada
VBB
cantuman Tapak-Pengeluar dan
IE
pincang songsang pada cantuman

Pemungut-Tapak.
Rajah 6.9
Arus masukan adalah arus tapak dan

Arus keluaran adalah arus Pengeluar.
C1
IB
Vm
VBB
Menunjukkan kaedah
C2
RB
RL
Rajah 6.10:
C3
IC
VCC
Vk
pendawaian litar yang

lebih praktikal
Rajah 6.10
Perintang RB disambungkan dalam litar pada bahagian tapak. Ia
berfungsi untuk menghadkan nilai arus IB supaya tidak terlalu tinggi.
Perintang RL pula disambungkan pada bahagian keluaran litar dan
voltan keluaran akan diambil merentasinya. Rajah 6.1.2c :
VCC
Menunjukkan kaedah
pendawaian
litar
yang
Seperti yang kita sedia maklum, bagi Tatarajah
Pemungut
Sepunya,
praktikal.
bahagian Pemungut mesti dibumikan. Cuba lebih
perhatikan
litar ini,
sebenarnya dengan bantuan C3 pemungut adalah dibumikan.
download@
E1002 / UNIT 6/ 14
6.1.2.1 CIRI-CIRI LITAR PEMUNGUT SEPUNYA
Gandaan Arus :
Dalam tatarajah ini, arus masukannya ialah arus tapak ( IB ) dan arus
keluarannya ialah arus pengeluar ( IE ). Jadi, untuk mendapatkan
gandaan kita bahagikan arus keluaran dengan arus masukan.
I =
IE
IB
Oleh kerana IE merupakan arus yang terbesar dalam litar, manakala IB

pula
merupakan arus yang terkecil dalam litar. Jadi, tentulah
gandaan arus litar ini besar. Ini merupakan kebaikan bagi tatarajah
ini.
Gandaan Voltan :
Cuba anda rujuk litar 6.8, anda akan dapati kedudukan voltan keluaran
adalah agak selari dengan voltan masukan. Maka voltan masukan
tidak akan digandakan pada litar keluaran, malah nilai voltan keluaran
akan berkurangan sedikit kerana susut pada bahagian cantuman B-E
(sebagai VB-E, samada 0.3 atau 0.7 ).
Jadi, gandaan voltan ialah :
AV =
Vk
Vm
Oleh kerana nilai voltan keluaran kecil daripada nilai voltan masukan,
maka nilai gandaan akan jadi kecil ( samada satu atau kurang dari 1)
Atas sebab yang sama seperti di atas, fasa gelombang keluaran akan
mengikut fasa gelombang masukan.
download@
E1002 / UNIT 6/ 15
Rintangan Masukan dan Rintangan Keluaran :

Kerintangan masukan untuk litar ini sangat tinggi (sekitar 100K ke
500K).
Kerintangan keluaran untuk litar ini sangat rendah ( sekitar 50 ke
1K).
Gandaan Kuasa :
Oleh kerana gandaan kuasa melibatkan nilai rintangan keluaran
dan masukan dalam pengiraannya. Ia akan menyebabkan gandaan
kuasa litar menjadi rendah. Malahan gandaan kuasa untuk tatarajah
ini merupakan yang terendah antara semua.
( Sila rujuk penerangan tatarajah Tapak Sepunya untuk keterangan
lanjut )
6.1.2.2
KESIMPULAN
CIRI-CIRI
LITAR
TATARAJAH
SEPUNYA :
Ciri -ciri
Kerintangan Masukan
Gandaan Arus
Gandaan Voltan
Gandaan Kuasa
Beza Fasa
Tinggi
Rendah
Tinggi
Rendah
Rendah
Tiada
download@
PEMUNGUT
6.13
E1002 / UNIT 6/ 16
TATARAJAH PENGELUAR - SEPUNYA ( CE ) .

Untuk corak sambungan ini, pengeluar menjadi sepunya atau neutral
kepada litar tapak dan pemungut.
Rajah 6.11 - 6.14 menunjukkan transistor jenis
disambungkan dengan Tatarajah Pengeluar - Sepunya.
yang
Rajah 6.11 :
Masukan diberikan pada terminal
tapak, keluaran diambil dari
terminal pemungut dan terminal
pengeluar dibumikan.
keluaran
masukan
B
NPN
Rajah 6.11
IB
IC
VCE
VBE
VBB
VCC
IE
Rajah 6.12
IB
IC
RC
+
RB
VBB
IE
Rajah 6.13
VCC
Rajah 6.12 :
Menunjukkan voltan pincang yang
betul diberikan pada transistor
( jenis NPN).
VBB akan memincang depan
bahagian pengeluar tapak dan
VCC akan memincang songsang
bahagian pemungut tapak.
Rajah 6.13 :
Menunjukkan pendawaian
yang lebih praktikal bagi
transistor tatarajah pengeluar
sepunya.
Perintang RB digunakan untuk
menghadkan nilai arus dalam
litar dibahagian tapak supaya
tidak merosakkan cantuman
pengeluar-tapak.
Perintang RC pula digunakan
sebagai perintang beban, iaitu
untuk menyusutkan voltan
yang melaluinya
download@
E1002 / UNIT 6/ 17
VCC
VBB
VRB
VRC
RC
RB
IC
IB
IE
VBE
VCE
Rajah 6.14
Rajah 6.14 :
Menunjukkan lukisan litar
skematik yang lebih standard.
Bahagian di sebelah tapak,
disebut litar masukan dan
bahagian di sebelah pemungut
disebut litar keluaran.
Melalui litar ini, kita dapat melihat
dengan lebih jelas voltan-voltan
susut dan arus yang mengalir
pada setiap bahagian.
Berdasarkan hukum Kirchoff dan hukum Ohm, Persamaaan yang terbit

di bahagian tapak ialah :
Pengeluar :
VBB = VRB + VBE

VRB = I B. R B
Pemungut :
IC = . I B
Vcc = VRL + VCE
VBB = I B .R B + VBE
IE =
VEE VBE
RE
VRL = I C .R L
VCE = VCC IC .R L
Arus pemungut ( IC) yang mengalir di bahagian pemungut, jauh lebih

besar dari arus tapak ( IB ). Nilai arus pemungut akan bergantung
kepada faktor Beta ( ).
Voltan VCE kadangkala bernilai agak besar kerana cantuman C-B yang
dipincang songsang tentunya mempunyai kerintangan yang tinggi.
Sekiranya nilai VBB sama dengan nilai VCC maka voltan pincang akan
diambil dari punca voltan bekalan yang sama. Jadi faktor VBB akan
digantikan dengan VCC.
download@
E1002 / UNIT 6/ 18
Contoh 6.1.3a :
Dengan merujuk kepada rajah 6.15 di bawah, jika faktor Beta
transistor
tersebut ialah 120 dan transistor itu jenis silikon, Kirakan
nilai IC dan VC.
VCC +35V
VBB=+35V
RB
2.2M
VRB
IB
RC
VRC
12K
IC
=120
VBE
IE
VCE
Rajah 6.15
Penyelesaian :
Bahagian Masukan :
VBB = VRB + VBE
VBB = I B .R B + VBE .......dinyatakan transistor silikon
35V = (I B )(2.2M ) + 0.7V

IB
35V - 0.7V
2.2M
= 15.6 A.
=
Bahagian Keluaran :
I C = .I B
= (120 )(15.65 )
= 1.87mA.
VRL = I C .R L
= (1.87mA )(12K )
= 22.45V.
VCE = VCC VRL

= 35V 22.45V
= 12.55V.
download@
E1002 / UNIT 6/ 19
6.1.3.1 CIRI-CIRI LITAR TATARAJAH PENGELUAR SEPUNYA:

Gandaan Arus :
Arus litar masukan ialah arus tapak ( IB ) dan arus di litar keluaran ialah
arus pemungut ( IC ). Jadi untuk mendapatkan gandaan arus bagi
tatarajah ini ialah
membahagikan arus keluaran dengan arus
masukan :
Arus Keluaran, IC
Gandaan Arus , AI =
Arus Masukan , I B
Oleh kerana nilai IC jauh lebih besar dari IB ,jadi tentulah gandaan arus
bagi litar Pengeluar Sepunya ini besar nilainya.
Contoh 6.1.3.1a :
Sekiranya nilai IB = 50A dan IC = 5mA, berapakah
arus untuk litar ini?
I =
gandaan
IC
5mA
=
= 100
I B 50A
Gandaan Voltan :
VCC, +20V
RB
1M
Vm
IB
IC
RC
10K
1mVp
Vk
IE
Vm
-1mVp
Rajah 6.16
Dalam rajah 6.16 di atas menunjukkan litar pengeluar sepunya
menggunakan voltan bekalan yang sama sebagai voltan pincang bagi
transistor.
download@
E1002 / UNIT 6/ 20
Apabila transistor sudah diberikan voltan pincang yang betul, maka

arus akan mengalir dalam litar. Jadi melalui pengiraan, kita akan
mendapati nilainilai arus seperti berikut:
V
20V
6 IB = BB =
= 200
RB 1M
6 IC = .IB = (50 )(200 ) = 1mA

6 VC = VCC IC .RC
= 20V - (1mA)(10K)
= 10V
6 VC = VK = 10V
Semasa isyarat masukan separuh kitar positif, bahan jenis P pada
bahagian tapak akan menjadi lebih positif. Ini akan menyebabkan
nilai arus tapak menjadi semakin bertambah ( Katakanlah ia berubah
dari 20A menjadi 22A).
Oleh kerana nilai Beta untuk litar ini ialah 50, jadi nilai IC juga akan
turut meningkat ( IC=.IB = (50)(22A) = 1.13mA )
Apabila nilai IC meningkat, ia akan menyebabkan nilai Vc akan
berkurang,
( VC=VCC IC.RC = 20V-11.3V = 8.7V). Kesimpulan yang dapat kita
buat, apabila voltan masukan pada ayunan separuh kitar positif ia
akan menyebabkan voltan keluaran semakin negatif.
Semasa voltan masukan berayun pada keadaan separuh kitar
negatif, Ia akan menyebabkan bahan jenis P pada tapak menjadi
semakin kurang positif. Ini akan menyebabkan arus tapak (IB)
menjadi semakin berkurang (Katakanlah ia berubah dari 20A
ke18A).
Apabila nilai IB semakin berkurang, nilai IC juga akan turut berkurang
dari tadi ( IC = .IB = 50 x 18A = 0.9mA). Kemudian ia akan mengubah
nilai Vc menjadi semakin bertambah ( Vc = Vcc Ic.Rc = 20V 9V =
11V).
download@
E1002 / UNIT 6/ 21
Kesimpulannya, apabila voltan masukan berayun pada separuh kitar

negatif, ia akan menyebabkan voltan keluaran semakin positif.
Berdasarkan analisa ini, cuba kita bandingkan gelombang keluaran
dan gelombang masukan :
Vm
1mVp
2mVp-p
0
-1mVp
Vk
+11Vp
2.3Vp-p
10V
-8.7Vp
Rajah 6.17
Berdasarkan rajah 6.17 di atas, kita akan dapati terdapat perbezaan
fasa antara voltan masukan dan keluaran sebanyak 180.
Gandaan Voltan untuk litar ini pula ialah :
VoltanKelu aran, Vk
GandaanVol tan, Av =
VoltanMasu kan, Vm
2.3Vp - p
=
2mVp - p
= 1150
Kesimpulannya, nilai Gandaan Voltan untuk tatarajah Pengeluar
Sepunya ialah besar.
download@
E1002 / UNIT 6/ 22
Kerintangan Masukan dan Kerintangan Keluaran :

Oleh kerana cantuman tapak pengeluar dipincang depan, maka
kerintangan masukan litar ini adalah rendah (biasanya bernilai sekitar
500 ke 1.5K)
Bahagian Pemungut tapak pula dipincang songsang, jadi kerintangan
keluarannya adalah tinggi (biasanya bernilai sekitar 30K ke 50K)
Gandaan Kuasa :
Untuk mendapatkan nilai gandaan kuasa ialah dengan menbahagikan
nilai kuasa keluaran dengan kuasa masukan :
Kuasa Keluaran, Pout
Gandaan Kuasa, A P =
Kuasa Masukan, Pin
Iout 2 .Rout
Iin 2 .Rin
Oleh kerana arus masukan ( IB ) akan mengalir melalui kerintangan

masukan yang rendah . Manakala arus keluaran ( IC ) akan mengalir
melalui kerintangan keluaran yang tinggi, jadi hasilnya ialah gandaan
kuasa yang tinggi.
6.1.3.2 KESIMPULAN CIRI-CIRI LITAR TATARAJAH PENGELUAR

SEPUNYA:
Ciri -ciri
Kerintangan Masukan
Gandaan Arus
Gandaan Voltan
Gandaan Kuasa
Beza Fasa
Rendah
Tinggi
Tinggi
Tinggi
Tinggi
180
download@
E1002 / UNIT 6/ 23
UNTUK MENGUJI KEFAHAMAN ANDA DENGAN UNIT INI, CUBA JAWAB

SOALAN-SOALAN DI BAWAH :
6a-1 Transistor boleh disambung kepada beberapa tatarajah, namakan tiga jenis
tatarajah yang anda ketahui .
6a-2 Diantara rajah-rajah di bawah, yang mana satukah merupakan sambungan
voltan pincang yang betul bagi tatarajah tapak sepunya.
IE
IC
VC
VEE
IE
B
VEE
IB
IE
VC
IB
IC
VEE
IC
VEE
VC
IC
VC
IB
IB
6a-3 Tentukan sambungan voltan pincang yang betul bagi tatarajah pemungut
sepunya di bawah :
A
IB
IC
IB
IC
Vc
Vc
VBB
VBB
IB
IC
IB
IC
Vc
VBB
Vc
VBB
IE
download@
E1002 / UNIT 6/ 24
6a-5 Lukiskan rajah pendawaian yang praktikal bagi setiap tatarajah yang anda
nyatakan dalam soalan 6a-5.
6a-6 Jadual di bawah menunjukkan beberapa ciri-ciri yang ditentukan bagi
tatarajah-tatarajah penguat. Lengkapkan ciri-ciri berikut :
Tatarajah
Tapak Sepunya
Rintangan Masukan
Rintangan Keluaran
Gandaan Arus
Gandaan Voltan
Gandaan Kuasa
Beza Fasa
Tatarajah
Pemungut
Sepunya
Tinggi
Tatarajah
Pengeluar
Sepunya
Tinggi
Tinggi
Sudah selesai menjawab ? Yakin dengan jawapan anda . ?

Sila semak jawapan anda dengan maklumbalas di sebelah.
download@
E1002 / UNIT 6/ 25
6a-1 i. Tatarajah Tapak Sepunya

ii. Tatarajah Pemungut Sepunya
iii. Tatarajah Pengeluar Sepunya
6a-2 ( b)
6a-3 ( a )
-VCC
VEE
6a-4 (i.)
VRE
(ii)
RL
RE
C1
IC
IE
IB
C2
RB
VBE
Vm
Vc
IB
Vk
Vm
VB
(iii)
VCC
VBB
VRB
VRC
RC
RB
IB
VBE
IC
IE
VCE
download@
C3
IC
RL
VCC
Vk
E1002 / UNIT 6/ 26
6a-5
Tatarajah
Tapak Sepunya
Rintangan Masukan
Rintangan Keluaran
Gandaan Arus
Gandaan Voltan
Gandaan Kuasa
Beza Fasa
Rendah
Tinggi
Rendah
Tinggi
Tinggi
Tiada
Tatarajah
Pemungut
Sepunya
Tinggi
Rendah
Tinggi
Rendah
Rendah
Tiada
Tatarajah
Pengeluar
Sepunya
Rendah
Tinggi
Tinggi
Tinggi
Tinggi
180
Bagaimana dengan keputusan maklumbalas anda ? . Memuaskan . ?

Jika tidak, sila ulangkaji semula input anda atau rujuk pensyarah anda.
Jika Ya, mari kita lihat apa yang ada pada input seterusnya.
download@
E1002 / UNIT 6/ 27
Salah satu susun atur transistor yang paling popular ialah tatarajah
Pengeluar Sepunya (CE). Dalam penerangan seterusnya, kita akan melihat
lebih lanjut berkaitan tatarajah ini berbanding tatarajah yang lain-lain.
6.2
LENGKUK CIRI ( IC-VC ) BAGI PENGUAT PEMANCAR SEPUNYA :

Lengkuk Ciri I-V ialah graf yang diplotkan bagi arus pemungut melawan
voltan pemungut untuk mengambarkan apa yang berlaku pada transistor
ketika berlakunya perubahan-perubahan arus dan voltan.
Sebelum ini ada diterangkan bahawa nilai IB adalah kecil sahaja (dalam
beberapa A sahaja ). Jika VBB ( voltan pincang depan) ditambah, akan
berlaku kenaikan pada arus tapak, IB tetapi masih lagi kecil.
IC(mA)
Rajah 6.18 :
Jika VBB dilaraskan sehingga
IB=20A dan VC bernilai 1V,
didapati IC=0.98mA.
3
2
1
1
Pada nilai IB yang sama, jika VC

ditinggikan menjadi 4V, didapati
IB=20A
tidak banyak perubahan pada
nilai IC cuma ia akan naik sedikit
V
(V)
C
5
disebabkan adanya arus bocor.
Rajah 6.18
download@
E1002 / UNIT 6/ 28
IC(mA)
Rajah 6.19:
Jika IB ditinggikan sehingga
40A dan VC bernilai 1V ,
didapati IC=1.98mA.
3
IB=40A
Sekiranya nilai VC ditinggikan

sehingga mencapai 5V, didapati
tidak akan ada banyak
perubahan pada nilai IC. Nilai IC
akan naik sedikit sahaja, itupun
kerana adanya arus bocor.
IB=20A
1
1
Rajah 6.19
IC(mA)
Rajah 6.20:
Sekiranya kita teruskan ujikaji ini
5
dengan membuat beberapa perubahan
4
pada nilai IB, hasilnya adalah seperti
3
pada graf disebelah.
Graf inilah sebenarnya yang kita
namakan Graf Lengkuk Ciri I-V bagi
tatarajah Penguat Pengeluar Sepunya
IB=120A
IB=100A
IB=60A
IB=40A
IB=20A
1
3
2
4
Rajah 6.20
Vc
Kesimpulan :
Nilai IB bergantung kepada nilai voltan pincang depan cantuman tapakpengeluar ( VBB ).
Nilai IC akan turut bertambah dan berkurang mengikut keadaan IB tetapi
nilainya akan jauh lebih besar dari nilai IB
Nilai Vcc (iaitu voltan pincang untuk pemungut-tapak) tidak banyak
mempengaruhi nilai arus-arus transistor. Ia tidak berupaya mengubah nilai
IB, IC dan IE.
Litar penguat tatarajah pengeluar sepunya ialah umpama punca arus
dimana nilainya ditentukan atau dikawal oleh nilai arus tapak.
download@
6.3
E1002 / UNIT 6/ 29
BETA A.T ( a.t ) BETA A.U (a.u )

Dalam input sebelum ini anda telah diperkenalkan dengan istilah Beta, iaitu
ia bersangkutan dengan ciri-ciri gandaan arus bagi tatarajah Pengeluar
Sepunya
( sila rujuk mukasurat 17).
Faktor Beta ini sebenarnya terbahagi kepada 2 keadaan iaitu :
Beta a.t : Nilai arus pemungut(IC) yang mengalir mengikut keadaan nilai
arus tapak ( IB) pada keadaan nilai Vc yang tetap.
I
a.t = C ..............semasa Vc tetap
IB
Beta a.u : Nilai perubahan yang berlaku pada arus pemungut apabila arus
tapak berubah pada keadaan Vc tetap.
I
a.u = C ............semasa Vc tetap
I B
CONTOH 6.3a :
Satu litar tatarajah Pengeluar-Sepunya mengalirkan arus tapak 20A
dan arus pemungut kemudiannya menjadi 2mA. Arus tapak itu
kemudian berubah menjadi 40A dan arus pemungut turut berubah
menjadi 4mA.
Kirakan a.t dan a.u transistor yang digunakan.
2mA
= 100
a.t =
20 A
a.u =
4mA - 2mA
= 100
40A - 20 A
download@
6.4
E1002 / UNIT 6/ 30
PENGIRAAN ARUS DAN VOLTAN BAGI LITAR PENGELUAR SEPUNYA.
VBB,+20V
VCC, +20V
RB
RC
IB
IC
B
C
E
VCC, +20V
RB
RC
IB
IC
B
C
E
IE
Rajah 6.21
IE
Rajah 6.22
Rajah 6.21 dan 6.22 merupakan tatarajah pengeluar sepunya.

Cuba anda perhatikan pada rajah 6.21, voltan pincang a.t untuk tapakpengeluar dan pemungut - pengeluar mempunyai nilai yang sama. Jadi
voltan pincang a.t ini boleh diambil dari punca yang sama.
Rajah 6.22 pula menunjukkan voltan a.t telah diambil dari punca yang sama
dan perhatikan sumber voltan pada tapak yang tadinya dilabelkan sebagai
VBB telah bertukar ke VCC ( Ingat ! nilainya masih lagi sama ).
Cuba anda perhatikan perkaitan voltan pincang pada

litar ini..,
Walaupun dengan hanya menggunakan
satu punca voltan bekalan a.t, transistor tetap diberikan
voltan pincang yang betul. Cuba anda perhatikan,
Transistor yang digunakan ialah jenis NPN,bahagian
pengeluar-tapak diberikan pincang-depan dan bahagian
pemungut tapak diberikan voltan pincang-songsang.
download@
E1002 / UNIT 6/ 31
Untuk memudahkan kita mencari nilai arus dalam litar, kita boleh
memisahkan litar ini kepada dua bahagian, iaitu bahagian masukan dan
bahagian keluaran.
Dengan menggunakan hukum Kirchoff dan hukum Ohm, kita dapat membina
persamaan dalam gelung berikut :
Gelung Bahagian Masukan :
VCC, +20V
VRB
RB
C
IB
B
VBE
IE
Rajah 6.23
VCC = Bekalan Voltan a.t

(VoltanPincang)
VRB = Voltan yang terbina merintangi
perintang RB.
VBE = Voltan yang terbina antara tapak
dan Pengeluar (B-E)
= Voltan sawar ( VB-E)
Persamaannya :
VCC = VRB + VBE
VCC = IB .RB + VBE
IB =
VCC VBE
RB
Gelung Bahagian Keluaran :
VCC,+20V
RC VRC
IC
B
C
E
IE
VCE
VCC = Voltan pincang songsang

untuk
pemungut-tapak.
VRC = Voltan susut pada perintang
beban pada pemungut.
VCE = Jatuhan voltan antara
Persamaannya :
IC = .IB
Rajah 6.24
VCC = VRC + VCE

VCC = IC .RC + VCE
VCE = VCC IC .RC
download@
E1002 / UNIT 6/ 32
Cuba anda perhatikan, IC pada bahagian keluaran dinyatakan sebagai

IC=.IB. Ini kerana sebelum ini ada dinyatakan bahawa nisbah arus keluaran
(IC ) dan arus masukan ( IB ) disebut sebagai Beta ( ) :
Arus Keluaran; I C
Beta ; =
Arus Masukan ; I B
I C = .I B
Cuba kita perhatikan contoh pengiraan nilai-nilai arus dan voltan bagi litar di
bawah:
Contoh 6.4a :
VCC, +12V
RB
200K
RC
1.5K
IC
IB
=50
IE
VCE
Rajah 6.25
Dengan berpandukan kepada litar pada rajah 6.25, dapatkan :
ii. Arus Pemungut; IC
iii.Voltan pemungut; VCE
i. Arus Tapak; IB
Penyelesaian :
i.VCC = VRL VBE ........jenis transistor tidak dinyatakan,
jadiVBE = 0
VCC = I C .R L VBE
IC =
=
VCC
RL
12V
= 60 A
200K
download@

ii. I C = .I B ...........dinyatakan = 50
= (50 )(60 A )
= 3mA
iii. VCE = VCC I C .R C

= 12V - (3mA ) (1.5K )
= 12V - 4.5V
= 7.5V
download@
E1002 / UNIT 6/ 33
E1002 / UNIT 6/ 34
Mari kita uji, kefahaman anda mengenai input ini dengan soalan-soalan di bawah,
selamat mencuba.
6b-1 Diantara ketiga-tiga tatarajah di bawah, tatarajah yang manakah merupakan
yang popular digunakan dalam litar.
= Tatarajah Tapak Sepunya
= Tatarajah Pengeluar Sepunya
= Tatarajah Pemungut Sepunya
6b-2 Berikut ada data-data ujikaji yang diambil oleh seorang pelajar yang
melakukan analisa ke atas perubahan arus dan voltan bagi satu sambungan
penguat tatarajah pengeluar sepunya. Anda diminta memplotkan data-data
tersebut di atas satu graf arus pemungut, IC melawan voltan pemungut, VC
menggunakan data-data di bawah.
IB
RB
1M
RC
IB
IC
B
C
E Vc
IE
VBB = 40V
VBB = 20V
VCC,
VBB,
vC
Ic
IB
vC
Ic
5V
3.98mA
20A
5V
1.98mA
40A
20A
10V
1.99mA
40A
10V
3.99mA
20A
15V
2mA
40A
15V
4mA
40A
20V
4mA
20A
20V
2mA
VBB = 60V
IB
vC
VBB = 80V
Ic
60A
5V
5.98mA
60A
60A
60A
10V
15V
20V
5.99mA
6 mA
6 mA
download@
IB
vC
Ic
80A
5V
7.98mA
80A
80A
80A
10V
15V
20V
7.99mA
8 mA
8 mA
E1002 / UNIT 6/ 35
6b-3 Apakah Beta (), nyatakan perbezaan a.t dan a.u .

4b-4 Merujuk kepada litar di bawah, sekiranya transistor yang digunakan ialah
jenis Silikon, kirakan nilai :
(i )
Arus Tapak, IB
(ii) Arus Pemungut, IC (iii) Voltan Pemungut, VCE
VCC, +10V
RB
1M
IB
IC
B
RC
10K
C
=100
E
IE
VCE
- Sila rujuk jawapan anda pada

maklumbalas disebelah
download@
6b-1
6b-2
E1002 / UNIT 6/ 36
Tatarajah Pengeluar Sepunya

IC(mA)
IB=80A
IB=60A
IB=40A
IB=20A
5
10
15
20
Vc
6b-3 Beta a.t : Nilai arus pemungut (IC) yang mengalir mengikut keadaan nilai
I
a.t = E ..............semasa Vc tetap
IC
a.u =
I E
............semasa Vc tetap
I C
6b-4 IB=9.3A , IC = 0.93mA , V CE = 0.7V

4b-5 IB = 100A , IC = 5mA , VCE = 7.5V
Kalau ada masalah, rujuk pensyarah anda ye
Kalau anda yakin, bolehlah kita ke input
seterusnya
download@
E1002 / UNIT 6/ 37
Kita masih lagi membincangkan tentang litar Tatarajah Pengeluar Sepunya.

Kita akan melihat bagaimana pengaliran arus-arus dalam litar semasa
diberikan voltan a.t dapat membentuk satu graf yang disebut sebagai graf
garis beban dan dengan berpandukan garis beban ini kita akan melihat
bagaimana ia berfungsi untuk menentukan nilai keluaran dan masukan voltan
a.u pada pemungut.
6.5
TITIK PENGENDALIAN A.T ( TITIK-Q ) :

Apabila sesuatu transistor diberikan voltan pincang a.t yang betul, ia akan
mula beroperasi ( walaupun pada ketika itu tiada voltan masukan a.u) .
Arus tapak ( IB ) akan mengalir, Arus pemungut (IC) akan turut mengalir. Arus
pemungut yang mengalir dalam litar ketika ini disebut sebagai arus operasi
( ICQ )
Apabila arus operasi ini melalui perintang beban di bahagian pemungut (RL),
nilai VCE akan diperolehi :
VC = VCC IC .RL .......... apabila arus pemungut mengalir melalui
per int ang beban di pemungut , Vc dapat dicari .
Pada keadaan ini nilai VCE ialah nilai voltan pada titik operasi ( VCEQ ).
download@
E1002 / UNIT 6/ 38
Contoh 6.5a :
Merujuk litar 6.26 di bawah, dapatkan nilai arus operasi litar (ICQ) dan voltan
operasi litar (VCEQ).
VCC, +20V
RB
1M
IB
RC
5K
IC
=100
IE
VCE
Rajah 6.26
Penyelesaian :
6 IB =
VCC VBE
....... VBE = 0
RB
20V
1M
= 20 A.
=
6 IC = .IB = (100 )(20 A ) = 2mA

6 VRL = I C .R L
= (2mA )(5k )
= 10V
6 VCE = VCC VRL

= 20V - 10V
= 10V
I CQ = 2mA ;
VCQ = 10V
Sekiranya arus pemungut operasi ( ICQ ) dan voltan pemungut operasi (VCQ)
yang didapati dari analisa litar contoh di atas diplotkan pada rajah lengkuk ciri
I-V untuk litar berkenaan, kita akan mendapati ia bertemu pada satu titik.
(rujuk rajah 6.27 di bawah )
download@
E1002 / UNIT 6/ 39
IC(mA)
IB=50A
5
4
IB=40A
IB=30A
Q
IB=20A
IB=10A
1
10
20
15
25
Vc
Rajah 6.27
Titik pertemuan ini dikenali sebagai Titik-Q (Huruf Q mewakili perkataan

Quiescent, bermaksud tenang ) Sekiranya ada isyarat masukan a.u pada
litar ini, isyarat keluaran yang dibesarkan akan berayun secara simetri
maksimum terhadap titik ini (anda akan lebih jelas tentang ini selepas
penerangan berkaitan gelombang keluaran/masukan maksima ).
6.6
TITIK KETEPUAN A.T DAN TITIK ALIHAN A.T :
Rajah 6.28 di bawah akan memudahkan kita memahami maksudkan takat

tepu a.t dan takat alihan a.t.
IC(mA)
Takat Tepu ( IC(TEPU))
5
4
Titik-Q
Takat Alihan( VC(ALIH ))
2
1
5
10
15
20
VC (V)
Rajah 6.28
download@
E1002 / UNIT 6/ 40
6.6.1 TITIK KETEPUAN A.T ( TAKAT TEPU A.T ) :
Rajah 6.6a adalah graf I-V bagi litar di rajah 6.5a.

Kita telahpun membuat kiraan bagi menentukan kedudukan titik
operasi litar tersebut, dimana kita mendapati nilai ICQ litar ialah 2mA
dan nilai VCQ litar ialah 10V.
Sekiranya kita cuba meninggikan IB litar, nilai IC akan turut tinggi tetapi
nilai VC akan menjadi rendah.
Sekiranya nilai IB terus ditinggikan, IC akan menyebabkan voltan susut
di perintang RL sama dengan nilai voltan bekalan ( VRL =VCC ). Pada
keadaan ini nilai VC akan menjadi sifar.
IC pada tahap ini adalah pada takat yang maksima dan VC tidak
mungkin akan jadi kurang dari sifar. IC maksima ini dikenali sebagai
arus pemungut dalam keadaan tepu( IC(TEPU)(AT)).
Rujuk terbitan rumus untuk IC(TEPU)(AT) :
6 VCC = VRL + VC .............. sekiranya VC = 0
VCC = VRL
VCC = I C .R L ............. I C = arus pemungut maksimum yang mengalir
I C = I C (tepu)(a.t)
Jadi IC (tepu)(a.t) :
I C (tepu)(a.t) =
VCC
RL
Kesimpulannya : Takat Tepu a.t. ialah takat di mana arus pemungut

(IC) berada pada nilai yang maksimum dan nilai Vc=0.
Arus Pemungut pada masa ini dikenali sebagai
IC(TEPU).
download@
E1002 / UNIT 6/ 41
ICQ dan Ic(TEPU)(AT)

tu sama ke?
Tidak.
ICQ ialah arus pemungut yang mengalir
apabila transistor diberikan voltan
pincang yang betul. Manakala
IC(tepu)(a.t) ialah arus pemungut yang
paling maksima yang boleh dialirkan
oleh litar
6.6.2 TITIK ALIHAN A.T ( TITIK POTONG A.T ):
Tadi anda telah dijelaskan bahawa Titik tepu didapati apabila nilai IB
terus ditingkatkan. Titik Potong pula didapati apabila nilai IB terus
direndahkan.
Untuk penjelasan lanjut, sila rujuk rajah 6.5a dan 6.5b semula.
Sekiranya nilai IB rendah, nilai IC juga akan turut rendah dan nilai Vc
akan semakin tinggi. Sekiranya nilai IB terus direndahkan, ia akan
menyebabkan nilai IC menjadi sifar dan nilai VC akan menjadi sama
dengan nilai VCC. Sila lihat persamaan rumus di bawah :
6 VC = VCC VRL
6 VC = VCC I C .R L ..............sekiranya nilai I C = 0;

6 VC = VCC
Jadi rumus untuk mendapati takat alihan a.t sesuatu litar ialah :
6 VC = VCC ...............VC = vol tan paling maksima yang mengalir dalam litar
VC = VC ( Alih )( a.t )
6 VC( ALIH)(AT) = v cc
Kesimpulan ; Takat Alihan ialah takat dimana tiada arus yang mengalir
dalam litar dan nilai VC=VCC .
download@

6.7
E1002 / UNIT 6/ 42
GARIS BEBAN A.T :
Sebenarnya, garisan yang menghubungkan titik tepu a.t, titik-Q dan titik
potong a.t ini disebut Garis Beban a.t ( rujuk rajah 6.29)
IC(mA)
5
4
GARIS BEBAN A.T
Titik-Q
3
2
Takat Alihan( VC(ALIH ))
1
10
15
20
VC (V)
VCE
Rajah 6.29
Voltan yang didapati antara 0 dan VCE mewakili voltan yang jatuh pada
bahagian pemungut dan pemancar. Manakala voltan antara VCE dan Vcc
mewakili voltan yang jatuh pada perintang beban.
Terdapat dua faktor yang dapat mengubah kecerunan garis beban, iaitu :
i.
Mengubah nilai perintang beban, RL.
Apabila kita merendah atau meninggikan nilai RL, ia akan
mengubah kedudukan titik tepu kita kerana kita mengetahui
V
bahawa untuk menentukan titik-Q persamaannya ialah : CC
RL
ii.
Mengubah nilai voltan bekalan ke pemungut, VCC.

Ini adalah kerana untuk mendapatkan voltan maksima pada
pemungut, VC(alih)=VCC.
Rajah 6.30 di bawah menunjukkan apa yang berlaku sekiranya kita

mengubah nilai RL.
IC(mA)
RL asal
5
4
RL direndahkan
3
2
RL ditinggikan
1
5
10
15
20
Rajah
6.30
download@
VC (V)
E1002 / UNIT 6/ 43
Rajah 6.31 pula menunjukkan kecerunan garis beban sekiranya nilai

VCC diubah.
IC(mA)
5
VCC asal
4
3
VCC ditinggikan
2
1
VCC direndahkan
5
10
15
VC (V)
20
Rajah 6.31
6.8
CONTOH PENGIRAAN MENDAPATKAN GARIS BEBAN A.T ;
Dengan merujuk kepada litar di rajah 6.32 di bawah, lukiskan garis beban a.t
bagi litar pengeluar sepunya berikut dan tandakan kedudukan titik-Q. Anggap
=100
VCC,+20V
RB
333k
IB
RC
2K
IC
=100
IE
VCE
Rajah 6.32
download@
E1002 / UNIT 6/ 44
Penyelesaian :
Titik Operasi ( titik-Q ):
V
6 I B = BB
RB
20V
333k
= 60A
=
6 I C = .I B = (100)(60A)
= 6mA
6 VC = VCC I C .R L
= 20V - (6mA )(2k)

= 20V - 12V
= 8V
VCQ = VC = 8V
I CQ = I C = 6mA
Titik Tepu a.t :
6 IC(tepu)(a.t) =
VCC
RL
= 10mA
Titik Alihan a.t :

6 IC = 0
6 VC (alih )(a.t ) = VCC = 15V
Jadi, Garis Beban a
IC(mA)
IC(tepu)(a.t)
10
Titik-Q
ICQ
6
4
2
5 8
VCEQ
10
15
VC (V)
VC(alih)(a.t)
Rajah 6.33
download@
E1002 / UNIT 6/ 45
Untuk mengetahui tahap kefahaman anda, anda haruslah mengujinya, mari kita cuba ..
6c-1
Padan suaikan maksud bagi Istilah-Istilah berikut :
Titik Pengendalian A.T

( Titik Q )
Takat dimana arus Pemungut ( IC )

berada pada nilai maksimum dan nilai
VC adalah sifar.
Titik Ketepuan A.T
Takat dimana tiada arus pemungut

boleh mengalir dan nilai VC menurut
nilai VCC ( VC = VCC ).
Titik Potong A.T
6c-2
A
Titik Operasi menunjukkan kedudukan

titik yang mewakili nilai IC dan VC
bila ada voltan pincang A.T diberikan
pada litar.
Padan suaikan rumus-rumus berikut :

Titik Pengendalian A.T
( Titik Q )
6 IC ( tepu )( at ) =
VCC
RC
6 VC ( alih )( at ) = 0
B
Titik Ketepuan A.T

B
6 IC ( alih )( at ) = 0
6 VC(alih)(at) = Vcc
Titik Potong A.T

C
6 IB =
VBB
RB
6 IC = IB
6 ICQ = IC
6 VC = VCC IC .RL
6 VCQ = VC
download@
6c-3
E1002 / UNIT 6/ 46
Berdasarkan rajah di bawah, dapatkan Garis Beban a.t litar di bawah :

Vcc=+30V
RB
1.5M
RC
IB
IC
5K
=100
IE
VCE
Mari kita semak jawapan anda dengan

maklumbalas di sebelah .
download@
E1002 / UNIT 6/ 47
6c-1
6c-2
6c-3
IB = 20A , IC = 2mA , ICQ= 2mA , VC = 20V , VCQ = 20V.

IC(TEPU)(AT) = 6mA , VC(ALIH)(AT) = 30V
GARIS BEBAN A.T :

Ic(mA)
8
Titik-Q
6
4
Takat Alihan
2
10
20
30
VC (V)
download@
6.9
E1002 / UNIT 6/ 48
KENDALIAN PENGUAT PENGELUAR A.U APABILA MENERIMA

ISYARAT MASUKAN A.U :
Salah satu faktor yang dapat mengubah nilai IB ialah isyarat masukan a.u.
Jadi nilai isyarat masukan a.u mestilah tidak terlalu besar sehinggakan boleh
menyebabkan ayunan IB menjadi besar ( rujuk rajah 6.34 di belakang ) :
Berpandukan rajah, kita dapat melihat kedudukan titik-Q ialah semasa
IB=60A, IC=6mA dan VC=8V.
Katakanlah IB berayun di antara 40A dan 80A semasa adanya isyarat
masukan a.u, manakala IC pula berayun di antara 4mA dan 8mA, ini
menyebabkan VC berayun antara 4V ke 12V.
Voltan yang diambil pada VC sebenarnya ialah nilai voltan a.u keluaran, bagi
contoh ini ia berayun pada satu kitaran sempurna bernilai 8Vp-p.
Sekiranya isyarat masukan a.u terlalu besar, ia akan menyebabkan ayunan IB
besar ( rujuk gelombang pada garisan putus-putus ). Maka nilai ayunan IC
juga turut besar dan dituruti oleh VC. Kita dapati ayunan IC dan VC
melampaui takat tepu litar. Pada takat ini tiada lagi nilai gandaan akan
berlaku.
Jadi,
gelombang
yang
melampaui
takat
ini
akan
terpotong/terpangkas/terherot.
Jika satu-satu keluaran amplifier mempunyai bahagian yang terpangkas, kita
akan menganggap ia adalah tidak sempurna dan ia mesti dielakkan dalam
pembinaan litar amplifier. Jadi, kedudukan titik-Q biasanya dipilih di tengahtengah garis beban untuk mendapatkan ayunan yang besar dan sempurna.
download@
E1002 / UNIT 6/ 49
Takat Tepu
IC(mA)
10
100A
80A
60A
40A
20A
0V
4 5
8 10 12 15
20
VC (V)
Takat tepu
Rajah 6.34
6.9.1 Garis Beban A.U :

Apabila adanya masukan isyarat a.u, beban yang dihadapi di bahagian
keluaran kadang kala berbeza dengan analisa isyarat a.t.
Cuba anda rujuk rajah 6.35 di bawah :
VCC,+30V
RB
2M
Vm
IB
C1
IC
RC
10K C2
=100
IE
RL
40K
Rajah 6.35
download@
E1002 / UNIT 6/ 50
Anda akan dapat melihat bahawa terdapat pertambahan pada

rintangan di bahagian keluaran. Fungsi kapasitor C1 dan C2 telah
diterangkan sebelum ini ( Dalam input yang pertama unit ini )
Kapasitor akan membenarkan isyarat a.u melaluinya. Jadi, beban
yang dihadapi pada bahagian keluaran ialah rL=RC//RL.
Nilai arus pemungut tidak akan jatuh di atas garis beban a.t lagi, jadi
dalam analisa a.u ia akan mempunyai garis yang baru. Ia juga akan
mempunyai takat tepu dan takat alihannya yang sendiri. Garis ini
dikenali dengan nama garis beban a.u.
Formula untuk mendapatkan takat tepu a.u dan takat alihan a.u :
6 I C (tepu)(a.u) = I CQ +
VCQ
rL
..............rL ialah rintangan keseluruhan bahagian keluaran
6 VC(alih)(a.u) = VCQ + I CQ .rL
download@
E1002 / UNIT 6/ 51
contoh 6.9a:
Merujuk kepada rajah 6.35, lukiskan garis beban a.t dan a.u bagi litar
tersebut. Tunjukkan juga kedudukan titik-Q.
Penyelesaian :
Titik Operasi ( Titik-Q ):
V
30V
6 I B = BB =
= 15A
R B 2M
6 I C = .I B = 100 15A = 1.5mA
6 VC = VCC I C .R L
= 30V - (1.5mA )(10k )

= 30V - 15V = 15V
I CQ = 1.5mA
VCQ = 15V
Garis Beban A.T :

6 I C (tepu )(a.t ) =
VCC 30V
=
= 3mA
R C 10k
6 VC(alih)(a.t) = VCC = 30V
Garis Beban A.U :

6 rL = R C // R L = 10k//40k = 8k
6 I C(tepu)(a.u) = I CQ +
VCQ
rL
= 1.5mA +
15V
8k
= 3.4mA
6 VC(alih)(a.u) = VCQ + I CQ .rL
= 15V + (1.5mA 8k )
= 27V
download@
E1002 / UNIT 6/ 52
Berdasarkan nilai-nilai di atas, garis beban a.t dan a.u dapat dilukis :
IC(mA)
Garis Beban a.u
3.5
3
2.5
Titik-Q
Garis Beban a.t
1.5
1
0.5
5
10
15
20
25
30
VC (V)
Rajah 6.36
6.10
Bentuk Gelombang Keluaran dan Gelombang Masukan :

Dalam input sebelum ini ada diterangkan tentang perkaitan gelombang
keluaran berbanding dengan gelombang masukan.
Fasa gelombang keluaran akan terbalik sebanyak 180 dari fasa gelombang
masukan.
6.11
Gandaan Voltan , AV:

Gandaan Voltan ialah membandingkan nilai voltan keluaran dengan nilai
voltan masukan.
V
V = k
Vm
Satu lagi rumus yang boleh digunapakai untuk mendapatkan nilai gandaan
voltan litar ialah melibatkan konsep transistor unggul dan anggapan
hampiran pertama. Dalam konsep ini, semua nilai-nilai yang kecil dalam litar
akan diabaikan dan gandaan voltan boleh didapati apabila kita
membahagikan rintangan keluaran dengan rintangan masukan.
download@
E1002 / UNIT 6/ 53
Dari konsep ini, anggapan untuk rumus gandaan voltan ialah :

6 V =
rL
r
= L
rm re'
re' ialah nilai hampiran untuk rintangan keseluruhan di bahagian masukan.
.... rumus re' =
25mV
.....dimana nilai I E = I C ( iaitu arus operasi litar )
IE
.nilai 25mV ialah nilai paras voltan yang
selalu digunakan untuk tujuan analisa
transistor ( biasanya antara 24mV dan
50mV)
6.12
Nilai Maksima Voltan Keluaran tanpa Herotan , Vk(mak)(tanpa herotan). ;

Kita dapat mengetahui nilai maksima voltan keluaran tanpa herotan melalui
graf garis beban sesuatu litar.
Maksud voltan keluaran maksima tanpa herotan ialah isyarat keluaran

yang berayun pada titik operasi secara simetri dan tidak dipangkas.
Cuba kita lihat rajah 6.37 di sebelah : rajah ini merupakan rajah garis beban
bagi litar contoh 6.9a.
Anda telah dijelaskan sebelum ini bahawa garis beban a.u akan wujud
apabila nilai beban yang dihadapi oleh voltan a.u di litar keluaran berbeza
dengan nilai beban yang dihadapi oleh voltan a.t di litar keluaran.
Voltan keluaran maksima tanpa herotan ( Vk(max)(tanpaherotan)) biasanya dilukis
merujuk kepada garis beban a.u ( Ini kerana garis beban a.u wujud apabila
litar diberikan Isyarat masukan a.u ).
Cuba anda perhatikan bagaimana cara untuk menentukan isyarat mana satu
yang dikatakan voltan keluaran maksima tanpa herotan bagi garis beban di
sebelah.
download@
E1002 / UNIT 6/ 54
IC(mA)
Garis Beban a.u
3.5
3
2.5
Titik-Q
Garis Beban a.t
1.5
1
0.5
0 3 5
10
15
20
VCQ
15Vp
12Vp
25
30
VC (V)
27V
VC(alih)
Bahagian 1 :
VC(ALIH)(AU) - VCQ = 27V 15V
= 12Vp
24Vp-p
Bahagian 2 :
VCQ 0 = 15V 0 = 15Vp
30Vp-p
Rajah 6.37
Kita akan memilih bahagian yang mempunyai kiraan voltan puncak yang kecil untuk
mendapatkan nilai voltan keluaran maksima tanpa herotan.
Cuba anda perhatikan, sekiranya kita mengambil nilai voltan puncak yang besar
sebagai voltan keluaran, kita akan mendapati salah satu puncak pada voltan
keluarannya terpangkas. Pada keadaan ini ia bukan lagi voltan keluaran maksima
tanpa herotan.
download@

6.13
E1002 / UNIT 6/ 55
Nilai Maksima Voltan Masukan.

Apabila kita sudah mengetahui nilai voltan keluaran maksima tanpa herotan
(Vk(mak)(tanpaherotan)), maka kita boleh menentukan nilai voltan masukan
maksima tanpa herotan (Vm(mak)(tanpa herotan)). Tetapi, nilai gandaan voltan bagi
litar berikut perlu diketahui terlebih dahulu. (Perhatian! Sila rujuk rumus
gandaan voltan telah dinyatakan sebelum ini ).
Contoh 6.13a :
Dengan merujuk nilai voltan keluaran maksima tanpa herotan (Vk(mak)(tanpa
voltan masukan maksima
herotan)) pada rajah 6.12a di atas, dapatkan nilai
tanpa herotan (Vm(mak)(tanpa herotan)) bagi penguat tersebut sekiranya nilai
gandaan voltan, AV litar ialah 100.
6 v =
Vk
Vm
24Vp p
100
= 240mVp - p
6 Vm =
Voltan masukan pada keadaan ini dikenali sebagai voltan masukan maksima
tanpa herotan ( Vm(mak)(tanpa herotan)) kerana nilai voltan keluaran yang
digunakan ialah nilai voltan keluaran maksima tanpa herotan ( Vk(mak)(tanpa
herotan)).
download@
E1002 / UNIT 6/ 56
Mari kita uji pula pemahaman anda tentang unit ini.

6d-1 Gelombang masukan a.u dapat mengubah nilai _______________ .
6d-2 Apakah yang akan terjadi sekiranya ayunan IB terlalu besar ?
_________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________.
6d-3 Kenapakan kedudukan garis beban a.u tidak sama dengan kedudukan garis
beban a.t ?
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________.
6d-4 Berdasarkan gambarajah di bawah, dapatkan nilai titik-Q, IC(tepu)(at), VC(alih)(at),
IC(tepu)(au), Vc(alaih)(au), dan lukiskan garis beban a.t dan garis beban a.u di atas
satu graf. Dari graf yang sama, lukiskan gelombang keluaran maksima tanpa
herotan dan dapatkan voltan masukan maksima tanpa herotan litar.
Vcc,+35V
RB
555K
IB
IC
RC
5K
C2
=100
C1
Vm
IE
download@
RL
55K
E1002 / UNIT 6/ 57
6d-1 IB
6d-2 Sekiranya ayunan IB terlalu besar, ini akan menyebabkan ayunan VC dan IC
menjadi terpangkas ( kerana ada puncaknya yang melampaui takat alihan
atau takat tepu ).
6d-3 Voltan isyarat a.u akan menghadapi beban di bahagian keluaran, bagi
sesetengah litar nilai beban yang berbeza pada bahagian keluaran untuk
analisa a.t dan analisa a.u. Apabila beban berbeza, nilai arus pemungut juga
akan berbeza dan ini akan membuatkan ia mempunyai nilai-nilai garis beban
yang tersendiri yang kita sebut sebagai garis beban a.u.
6 IB =
VBB
35V
=
= 63.06 A
RB
555K
6 IC = .IB = ( 75)(63.06A) = 4.73mA

6 VC = VCC IC .RC = 35V - 33.65V = 11.35V
6d-3
ICQ = IC = 4.73mA
VCQ = VC = 11.35V
Garis Beban A.T :

V
35V
IC(tepu)(a.t) = CC =
= 7mA
RC
5k
VC(alih)(a.t) = VCC = 35V
download@
E1002 / UNIT 6/ 58
6 rL = RC // RL = 5K // 55K
= 4.583k
VC ( alih )( au ) = VCQ + ICQ.rL
= 11.35V + (4.73)(4.583)
= 33.028V
IC ( tepu )( a.t ) = ICQ +
VCQ
rL
= ( 4.73mA) +
11.35V
3.583
= 22.7V
I C(mA)
7
6
5
4
3
2
1
0
10
15
20
11.35V
11.35Vp
25
35
30
33.03V
VC
21.68Vp
Vk(mak)(tanpa herotan) = 11.35Vp x 2

= 22.7Vp-p
22.7Vp-p
download@
E1002 / UNIT 6/ 59
Voltan Masukan Maksima tanpa herotan :

6 re' =
25mV
25mV
=
= 5.29
iE
4.73mA
6 AV =
Vk
rL 4.58k
=
=
= 867
Vm re' 5.29
Vm =
Vk 22.7Vp p
= 26mV
=
AV
867
Vm = Vm (masukan)(tanpa herotan.
Anda telah menghampiri kejayaan. Sila cuba kefahaman anda

dengan menjawab soalan-soalan dalam penilaian kendiri.
Disamping itu , anda haruslah memparbanyakkan latihan anda
untuk mengukuhkan kefahaman anda.
download@
E1002 / UNIT 6/ 60
PENILAIAN KENDIRI
Anda telahpun berada di akhir unit, Sekiranya anda mempunyai masalah

tentang unit ini , bertanyalah kepada Pensyarah anda.
Mari kita uji semua kefahaman anda mengenai unit ini. Jawab dengan
sebaik mungkin Selamat mencuba !!!!.
6.1
Namakan tiga cara asas tatarajah transistor dan lukiskan setiap satu darinya:
6.2
Setiap tatarajah mempunyai ciri-ciri yang berbeza untuk disesuaikan dengan

kegunaan dalam litar. Nyatakan ciri-ciri tersebut dari faktor kerintangan keluaran,
kerintangan masukan, gandaan voltan, gandaan arus, gandaan kuasa , beza fasa.
6.3
Lukiskan lengkuk ciri (IC-VC) bagi penguat pemancar sepunya. Jelaskan apakah
maksudnya.
6.4
Apakah yang dimaksudkan dengan Beta dalam tatarajah pengeluar sepunya.
6.5
Nyatakan perbezaan antara Beta a.t (a.t) dan Beta a.u (a.u).
6.6
Jelaskan maksud titik pengendalian a.t, titik ketepuan a.t dan titik potong a.t.
6.7
Anda dikehendaki membina satu litar penguat ( rajah di bawah ) yang boleh
menghasilkan IC = 5mA dan VCE =5V. Kirakan nilai Rc dan RB jika sekiranya anda
diberi pembekal kuasa bernilai 20V dan transistor yang digunakan mempunyai =
100
Vcc
RC
RB
IB
C2
IC
C1
IE
download@
E1002 / UNIT 6/ 61
MAKLUMBALAS
PENILAIAN KENDIRI
6.1
i.
ii.
iii.
Tatarajah Tapak Sepunya

Tatarajah Pengeluar Sepunya
Tatarajah Pemungut Sepunya
-VCC
VEE
i.
VRE
RL
RE
IC
IE
VBE
Vm
ii.
Vc
IB
VBB
VCC
IC
IB
IE
VBE
iii.
VRC
RC
RB
VRB
C1
VBB
VCE
C3
IC
IB
C2
RB
Vm
Vk
RL
VCC
Vk
download@
E1002 / UNIT 6/ 62
6.2
Tatarajah
Tapak Sepunya
Rendah
Tinggi
Rendah
Tinggi
Tinggi
Tiada
Rintangan Masukan
Rintangan Keluaran
Gandaan Arus
Gandaan Voltan
Gandaan Kuasa
Beza Fasa
6.3
Tatarajah
Pemungut
Sepunya
Tinggi
Rendah
Tinggi
Rendah
Rendah
Tiada
Tatarajah
Pengeluar
Sepunya
Rendah
Tinggi
Tinggi
Tinggi
Tinggi
180
Lengkuk Ciri I-V ialah graf yang diplotkan bagi arus pemungut melawan
voltan pemungut untuk mengambarkan apa yang berlaku pada transistor
ketika berlakunya perubahan-perubahan arus dan voltan.
IC(mA)
IB=120A
5
4
IB=100A
IB=60A
IB=40A
IB=20A
1
Vc
6.4
ciri-ciri gandaan arus bagi tatarajah Pengeluar Sepunya dimana ia merujuk

kepada perubahan arus keluaran mengikut arus masukan.
6.5
Beta a.t : Nilai arus pemungut(IC) yang mengalir mengikut keadaan nilai
I
a.t = C ..............semasa Vc tetap
IB
download@
E1002 / UNIT 6/ 63
a.u =
6.6
I C
............semasa Vc tetap
I B
Apabila sesuatu transistor diberikan voltan pincang a.t. yang betul, ia akan
mula beroperasi ( walaupun pada ketika itu tiada voltan masukan a.u) .
Arus tapak ( IB ) akan mengalir, Arus pemungut (IC) akan turut mengalir. Arus
pemungut yang mengalir dalam litar ketika ini disebut sebagai arus operasi
( ICQ )
Apabila arus operasi ini melalui perintang beban di bahagian pemungut (RL),
nilai VCE akan diperolehi :
VC = VCC I C .RL .......... Apabila arus pemungut mengalir melalui

perintang beban di pemungut, Vc dapat dicari.
Pada keadaan ini nilai VCE ialah nilai voltan pada titik operasi ( VCEQ ).
Titik Ketepuan a.t :

Takat Tepu a.t ialah takat di mana arus pemungut (IC )
berada pada nilai yang maksimum dan nilai Vc=0.
Arus Pemungut pada masa ini dikenali sebagai
IC(TEPU).
Titik Potong a.t :

Takat Alihan ialah takat dimana tiada arus yang
mengalir dalam litar dan nilai VC=VCC .
download@
E1002 / UNIT 7 / 1
unit 7:
Mengetahui dan memahami teknik
memincang transistor tatarajah
pemancar-sepunya.
Melukis litar penguat pengeluar-sepunya

yang menggunakan teknik pincang tapak
dengan suapbalik pengeluar.
Menjelaskan fungsi perintang pengeluar
dan pemuat pemirau dalam litar penguat
pengeluar sepunya teknik pincang tapak
suapbalik pengeluar.
Melukis litar penguat pengeluar sepunya
yang menggunakan teknik pincang
pembahagi voltan.
download@
PENGAYUN GELOMBANG SINUS
E1002 / UNIT 8/ 1
unit 8:
Mengetahui dan memahami litar-litar
pengayun dan menyatakan ciricirinya.
Melukis gambarajah blok pengayun

Menyatakan keperluan litar pengayun
Melukis litar pengayun Amstrong dan
menerangkan kendaliannya.
Mengira frekuensi ayunan pengayun
Amstrong.
Melukis gambarajah litar-litar
pengayun Hartley, Colpitts, Anjakan
Fasa ( RC ) dan Hablur.
Membuat perbandingan di antara
jenis-jenis pengayun tersebut.
download@
Sistem Nombor dan Sistem Kod
E1002 / UNIT 9 / 1
unit 9:
Mengetahui dan memahami sistem-sistem nombor
perpuluhan, perduaan, perlapanan dan
perenambelasan serta menukar dari sistem ke
sistem lain.
Menyatakan sistem nombor perpuluhan,

perlapanan, perduaan dan perenambelasan.
Menukarkan nombor perpuluhan ke nombor
perlapanan dan sebaliknya.
Menukarkan nombor perlapanan ke nombor
perduaan dan sebaliknya.
5421
5311
4221
3321
2421
84
0000
0000
0000
0000
0000
00
0001
0001
0001
0001
0001
00
0010
0011
0010
0010
0010
00
0011
0100
0011
0011
0011
00
0100
0101
1000
0101
0100
01
000
1000
0111
1010
1011
01
001
1001
1100
1100
1100
01
010
1011
1101
1101
1101
01
011
1100
1110
1110
1110
10
100
1101
1111
1111
1111
10
Menukarkan nombor perlapanan ke nombor

Menukarkan nombor perenambelasan kepada
nombor perduaan dan sebaliknya.
Menyelesaikan masalah dengan menggunakan
nombor pelengkap 2 bagi operasi tambah dan
tolak.
Menerangkan kod BCD 8421.
Menukarkan kod BCD 8421 kepada nombor
Menukar data atau maklumat kepada kod ASCII
dengan menggunakan jadual kod ASCII.
download@

Rekabentuk Terbantu Komputer

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Rekabentuk Terbantu Komputer

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

E1002 SISTEM ELEKTRONIK 1

E1002 SISTEM ELEKTRONIK 1

Biodata Penulis Modul

: Salina bt. Ahmad

: Politeknik Sultan Abdul Halim Mu`adzam Shah

Kelulusan : B. Sc. Electrical Eng.

: Ida Safinar bt. Aziz

: Politeknik Sultan Abdul Halim Mu`adzam Shah

Kelulusan : Dip. Kej. Elektrik serta Pendidikan KUITTHO

: Politeknik Sultan Abdul Halim Mu`adzam Shah

Kelulusan : Sarjana Muda Kejuruteraan Elektrik

E1002 SISTEM ELEKTRONIK 1

UNIT 1 : SEPARUH PENGALIR ( 1 JAM )

Pengenalan separuh pengalir beserta contoh.

UNIT 2 : SEPARUH PENGALIR ( 2 JAM )

Penerangan kejadian pembentukan simpang

UNIT 3 : PERANTI SEPARUH PENGALIR ( 2 JAM )

Melukiskan gambarajah simbol skematik diod dan

E1002 SISTEM ELEKTRONIK 1

UNIT 4 : PERANTI SEPARUH PENGALIR ( 2 JAM )

Melukiskan gambarajah struktur binaan dan simbol skematik

UNIT 5 : LITAR BEKALAN KUASA A.T LELURUS ( 6 JAM )

Keperluan unit bekalan kuasa A.T.

UNIT 6 : LITAR PENGUAT DAN PENGAYUN GELOMBANG SINUS ( 3 JAM )

Tiga cara asas tatarajah transistor dan ciri-cirinya.

E1002 SISTEM ELEKTRONIK 1

UNIT 7 : LITAR PENGUAT DAN PENGAYUN GELOMBANG SINUS ( 2 JAM )

Litar Penguat pemancar sepunya dan teknik pincang tapak.

UNIT 8 : LITAR PENGUAT DAN PENGAYUN GELOMBANG SINUS( 2 JAM )

Gambarajah blok pengayun.

UNIT 9 : SISTEM NOMBOR DAN SISTEM KOD ( 4 JAM )

Menerangkan sistem nombor perpuluhan ( decimal ).

UNIT 10 : OPERASI-OPERASI BOOLEAN ( 3 JAM )

Melukis dan mengenali simbol-simbol untuk get-get logik.

E1002 SISTEM ELEKTRONIK 1

UNIT 11 : OPERASI-OPERASI BOOLEAN ( 3 JAM )

Membina litar logik kombinasi dari sesuatu ungkapan

E1002 SISTEM ELEKTRONIK 1

Cara menggunakan Modul

3. Pada permulaan unit, objektif am dan khusus dinyatakan.

Maklumbalas kepada Aktiviti

Maklumbalas kepada Penilaian Kendiri

E1002 SISTEM ELEKTRONIK 1

Menghuraikan dan menerangkan struktur asas atom, sifat elektrik

PERALATAN DAN SUMBER YANG PERLU DIGUNAKAN BERSAMA MODUL

Azahari b. Abdullah, Elektronik Untuk Pelajar-Pelajar Politeknik,

E1002 SISTEM ELEKTRONIK 1

SOAL SELIDIK MODUL OLEH PELAJAR

Nama Pelajar : _______________________

No. Pendaftaran: ____________

Nama Penulis Modul : ______________________________

Arahan : Tandakan pada ruangan skor yang dipilih.

Susun atur muka surat adalah menarik.

Saya faham semua objektif dengan jelas.

Mentakrif separuh pengalir

Menyatakan ciri-ciri bagi

Menerangkan dengan bantuan

PERANTI SEPARUH PENGALIR

Melukis simbol skematik diod dan melabelkan

PERANTI SEPARUH PENGALIR

Melakarkan gambarajah struktur binaan dan

Menyatakan perbezaan di antara FET dan BJT.

Voltan Pecah Tebat

Arus Sekat Depan