Anda di halaman 1dari 3

3/18/2019

A. TUJUAN PEMBELAJARAN
W  Mahasiswa mibanda pangaweruh anu jugala

WARNA KECAP
A ngeunaan warna kecap dina basa sunda katut
R pangajaranana.
N  Tujuan husus anu kudu kahontal tina ieu pangajaran,
nya eta mahasiswa mampuh:
A
a. Ngeceskeun watesan warna kecap,
b. Ngeceskeun bedana warna kecap lulugu jeung kecap
K pancen,
E c. Ngeceskeun kecap baran,
d. Ngeceskeun kecap pagawean,
C
e. Ngeceskeun kecap sipat,
A f. Ngeceskeun kecap bilangan; jeung
P g. Ngeceskeun rupa-rupa kecap pancen.

1. WATESAN JEUNG PAPASINGAN WARNA KECAP


B. AMBAHAN BAHAN AJAR
W Bahan ajar anu bakal dipidangkeun dina ieu W
Dina leunjeuran kalimah, kecap bisa dipasing-
A lawungan atawa pajemuhan patali jeung tujuh A pasing jadi warna- warni, anu ilaharna disebut warna
R perkara kayaning (1) watesan warna kecap, (2) R kecap. Warna kecap mangrupa bagian kalimah atawa
N N unsur sintaksis pangleutikna tur jadi tatapakan keur
rupa-rupa warna kecap (3) kecap barang, (4)
A nangtukeun babagian kalimah (frasa jeung klausa).
A kecap pagawean (5) kecap sipat (6) kecap Mun aya kecap barang, upamana, aya frasa barang
bilangan, jeung (7) kecap pancen . wincikan tiap- jeung klausa barang.
K tiap bahan ajar dibabarkeun di handap ieu . K Papasingan warna kecap ditangtukeun dumasar
E E kana wangun, sipat, fungsi, sarta paripolahna dina
C leunjeuran kalimah atawa konstruksi sintaksis. Warna
C kecap dina basa sunda bisa dipasing-pasing jadi dua,
A A nya eta kecap lulugu jeung kecap pancen (sudaryat,
P P 1991 : 65 ).

W W
Kecap lulugu mangrupa sajumlah kecap nu Bagan: Warna Kecap
A A
mibanda harti leksikal, sipatna peka alam, peka R Kecap Lulugu Kecap Barang (Nomina)

R
budaya, peka tempat, tur umumna bisa robah N Warna Kecap
Kecap Pagawean (Verba)

N wangunna. Kecap pancen atau kecap sarana Kecap Sifat (Adjektiva)

A A Kecap Bilangan (Numeralia)


(partikel) mangrupa kecap anu nuduhkeun tatali
gramatikal, umumna teu boga harti gramatikal,
K K
sarta hese robah wangunna. Papasingan warna Kecap Panambah (Adverbia)

E E Kecap Panyambung (Konjungsi)


kecap bisa dibagankeun di handap ieu. Kecap Pancen
C C Kecap Pangantet (Preposisi)

Kecap Panyeluk (Interjeksi)

A A
P P

1
3/18/2019

2. KECAP BARANG (NOMINA)


W Kecap barang nya eta sajumlah kecap anu sakurang-kurangna mibanda salah W (07) Manehna meuli baju
sahiji ciri dihandap ieu:
A a. Kecap barang mangrupa kecap nu nuduhkeun barang-barang jeung naon-naon
A J C U
(08) Baju dibeuli kumanehna
R anu dianggap barang saperti jalma, sato, tutuwuhan, barang, tempat, jeung hal.
Contona : lurah, hayam, tangkal, cai, lembur, kahayang.
R J C U
N b. Kecap barang bisa dipiheulaan kecap bilangan saperti lima jeung dalapan dina N
wangunan : lima imah, dalapan entragan Kaasup kana kecap barang nya eta kecap gaganti
A c. Kecap barang bisa dipiheulaan kecap pangantet saperti di, ka jeung ti dina A (sulur) anu ngawengku kecap gaganti jalma, (2) kecap
wangunan frasa : di Bandung, ti lembur
d. Kecap barang bisa dipiheulaan ku kecap pamungkir (negatif) saperti lain, gaganti [nuduh (panunjuk), jeung (3) kecap pananya
euweuh, jeung taya dina frasa: lain guru, euweuh beas, taya jalma.
K e. Kecap barang bisa dituturkeun kecap gaganti milik saperti kuring, anjeun, K (interogatif ). Kecap gaganti jalma nya eta kecap anu
jeung manehna dina frasa : lembur kuring, buku anjeun, baju manehna.
E nuduhkeun jalma saperti kuring , manehna, jeung anjeun.
E f. Kecap barang bisa dituturkeun ku kecap sipat, boh langsung boh disela ku
kecap nu atawa anu saperti dina wanguna frasa : mobil alus atawa mobil (a)
Kecap panuduh nya eta kecap-kecap anu dipake
C nu alus.
C nuduhkeun kecap barang sapert ieu, eta, itu, dieu, dinya,
A g. Dina wangun rundayan, kecap barang sok ngandung rarangken paN-, paN-an,
jeung-na. contona : paneunggeul, panenjoan, gawena.
A sakieu, jeung sakitu. Kecap pananya nya eta kecap- kecap
P h. Kecap barang umumna sok jadi jejer (j) jeung udagan (U) dina leunjeuran P anu dipake nanyakeun hiji hal saperti saha, iraha, mana,
kalimah. Contona, manehna jeung baju dina kalimah.
(ka, ti) mana, naon jeung kumaha.

3. KECAP PAGAWEAN (VERBA) 4. KECAP SIFAT (ADJEKTIVA)


W W Kecap sipat nya eta sajumlah kecap anu umumna boga salah sahiji ciri di handap.
Kecap pagawean nya eta sajumlah kecap anu mibanda salah sahiji a. Kecap sipat ngabogaan harti bawaan sipat (kualitas) jeung ‘kaayaan (statif). Sipat jadi
A ciri di handap ieu. A bagian langsung anu angger tur ngahiji jeung barang, sabalikna kaayaan mah henteu.
a. Kecap pagawean ngandung ma’na bawaan (inheren) R Conto siipat saperti leutik, beurat, beureum, buleud, conto kaayaan saperti baseuh,
R ‘kalakuan’ ‘proses’ jeung kaayaan.’ Contona lumpat, leyur, beunghar, rame.
N jeung resep. N b. Kecap sipat dirarangken pang – na jeung sa- R- na , contona :
Alus + pang-na  pangalusna
b. Kecap pagawean utamana nu miboga ma’na inheren A Pinter + sa-R-na  sapinter-pinterna
A ‘kalakuan’, bisa dijadikeun wangun parentah (imperatif). c. Kecap sipat teu bisa dipiheulaan ku kecap leuwih jeung mani, contona : Ageung +
Conto : Lumpat!, Asupkeun! leuwih  leuwih ageung
Luhur + mani  mani luhur
K c. Kecap pagawean bisa dipiheulaan kecap pamungkir (hen)teu. K d. Kecap sipat bisa dipiheulaan ku kecap pohara +- na, contona :
Conto : henteu lumpat jeung teu leyur Gede + pohara +- na  pohara gedena
E d. Kecap pagawean bisa dipiheulaan ku kecap bari . conto: bari E e. Kecap sipat basa dituturkeun ku kecap pisan, contona :
Bageur + pisan  bageur pisan
C lumpat C f. Kecap sipat bisa dipiheulaan ku kecap pamungkir (hen)teu, contona :
e. Kecap pagawean bisa dituturkeun ku frasa kalawan + kecap Kasep + (hen)teu  (hen)teu kasep
A sipat. Contona nyarande kalawan tumaninah A g. Kecap sipat bisa nerangkeun kecap barang, boh langsung boh dipiheulaan ku kecap (a)

P f. Kecap pagawean umumna nyicingan fungsi carita atawa P nu, contona :


Awak + cangker  awak cangker
puseur caritaan dina kalimah. Conto : Mang Karta keur ngala
Awak + (a) nu + cangker  awak (a) nu cangker
lauk.

6. KECAP PANCEN
5. KECAP BILANGAN (NUMERA)
W W
Kecap bilangan nya eta sajumlah kecap anu umumna boga ciri-ciri di Kecap pancen atawa partikel nya eta kecap anu
A handap ieu:
A gunana pikeun ngajantenkeun kalimah katut babagianana.
R a. Kecap sipat nuduhkeun jumlah, beungkeutan, urutan, jeung tahapan R Kecap pancen umumna miboga ciri-ciri di antarana, (1)
tina barang. mangrupa kecap salancar, (2) hese dirobah wangunna, (3)
N b. Kecap sipat bisa dituturkeun kecap kali, nu hartina ‘titikelan : lima
N
A mibanda harti gramatikal, (3) sok ngagondeng kecap lulugu,
kali;
A c. Kecap sipat bisa dituturkeun kecap barang : dalapan sakola (4) dipake pikeun nyelangsurupkeun kalimah katut
d. Kecap sipat bisa dirarangkenan ka-nu hartina ‘ tahapan : kahiji babagiananan, turta (5) mancen jadi panambah panyambung,
K e. Kecap sipat bisa dipiheulaan kecap ngan saperti ngan lima ; jeung K jeung pangantet.
kecap bilangan bisa dipasing-pasing dumasar kana hartina
E E
diantarana ;
C Kecap pancen bisa dibagi jadi sababaraha rupa, di
1. Kecap bilangan utama : hiji, dua, tilu, opat, salapan, sarebu
C antarana: nya eta (1) kecap panambah, (2) kecap
2. Kecap bilangan rendon : welas, puluhan, ratusan, rebuan, jutaan A
A 3. Kecap bilangan recehan : satengah, saparapat, sapertilu panyambung, (3) kecap pangantet, jeung (4) kecap
P 4. Kecap bilangan tahapan : kahiji, kadua, katilu, kasarebu P panyeluk. Geura urang pedar hiji-hijina.
5. Kecap bilangan klitik : eka-, dwi-, tri-, catur-, panca-, sapta-,
dasa-.

2
3/18/2019

a. Kecap Panambah (Adverbia) b. Kecap Panyambung ( Konjungsi )


W W Kecap panyambung nya eta kecap pancen anu
Kecap panambah nya eta kecap pancen anu umumna jadi
A panambah dina rasa atribut atawa dina klausa. Kecap A gunana paranti nyambungkeun unsur-unsur basa (kecap,
R panambah ngawengku sababaraha rupa, nya eta: R rasa, klausa, jeung kalimah) jadi wangun anu leuwih jembar.
N • Kecap pangantet, saperti : bae, mah, tea, teh, oge, wae; N Contona, kecap panyambung basa, jeung, boh,..boh…’
• Kecap panganter, saperti: jung nangtung, gek diuk, bluk A
A
labuh; • Kuring jeung manehna indit ka sakola.
• Kecap panahap, saperti : kacida, pisan, temen, leuwih,
K mani, naker, teuing; K • Boh kuring boh manehna teu datang kauleman
E • Kecap panangtu, saperto: si, sakadang, sagala, tiap, E
unggal, sakabeh, sakumna: C • Basa indit kauleman, kuring panggih jeung sobat
C
• Kecap aspek, saperti : enggeus, eukeur, masih, acan, heubeul.
A arek, kakara, keneh;
A
P • Kecap modal(itas), saperti : entong, heunteu, kudu, bisa, P
tangtu, langka, hayang, muga, sigana.

c. Kecap Pangantet (Preposisi ) d. Kecap Panyeluk (Interjeksi)


W W Kecap panyeluk nyaeta kecap pancen anu gunana
Kecap pangantet nya ta kecap pancen anu cicingna
A diharepeun kecap atawa gundukan kecap barang. Contona, A pikeun ngebrehkeun sora, bituna rasa panyaturna. Kecap
R di, ka, ti, tina, kana, saperti, dina gundukan kecap: R panyeluk biasana misah tina omongan atawa kalimah. Ku
N N kituna, ditulisna sok disela ku tanda koma (,). Contona : ah,
di Bandung A aduh, hayu, goreh, ah, ambuing, ih.
A
ka Tasik
tina kai Ah, kuring mah moal milu.
K kana beca K
E Aduh bet titajong suku teh.
E
C C
Hayu atuh,urang indit ayeuna!
A A
P P

Anda mungkin juga menyukai