NOTA PANDUAN

SISTEM EJAAN JAWI

YANG DI SEMPURNAKAN

:DI SEDIAKAN OLEH

KETUA PANITIA
PENDIDIKAN ISLAM
.SK.BATU MELINTANG

Pengenalan

.Sistem ejaan jawi di tulis dari kanan ke kiri.1

.Bilangan huruf -huruf jawi 37 huruf.2

‫ا ب ت ة ث ج خ ح خ د ذ ر ز‬
‫سش صض ط ظ ع غ غ ف ف ق ك‬
 NOTA PANDUAN JAWI ____________________________________________ SKBM

‫ضل م ن و ؤ ه ء ي ى ث‬

.Kumpulan huruf – huruf jawi.3

A. Huruf-huruf yang tidak boleh di sambung selepasnya.

‫ا ة د ذ ر ز و ؤ ى‬ 
B.Huruf – huruf yang boleh di sambung sebelum dan selepasnya
kecuali beberapa perkataan pinjaman bahasa Inggeris.
Contoh: (Teks  ‫ تيك‬/ Sains  ‫)ساءين‬
‫ب ت ثج خ ح خ س ش ص ض‬
‫ط ظ‬
‫عغ غ ف ف ق ك ض ل م ن ه ي‬
‫ث‬

C.Huruf yang tidak boleh di sambung sebelum dan selepasnya

‫ء‬

Padanan huruf jawi dan rumi.4

Rumi Jawi Rumi Jawi Rumi Jawi

/a
g ‫ض‬ S ‫س‬ e pepet(Awal suku ‫ا‬
kata)
l ‫ل‬ Sy ‫ش‬ b ‫ب‬
m ‫م‬ S(Bahasa Arab) ‫ص‬ t ‫ت‬
n ‫ن‬ d, (dh) (Bahasa Arab) ‫ض‬ t / h(Bahasa Arab) ‫ة‬

1
 NOTA PANDUAN JAWI ____________________________________________ SKBM

w, u, o ‫و‬ t, (t) (Bahasa Arab) ‫ط‬ s. (th) (Bahasa Arab) ‫ث‬

v ‫ؤ‬ z, (z) (Bahasa Arab) ‫ظ‬ j ‫ج‬
Awal suku kata
Bahasa Arab: a,i,u
h ‫ه‬ akhir suku kata ‫ع‬ c ‫خ‬
) ' ( Bahasa Arab : k
awal : gugur
akhir suku kata Bahasa ‫ء‬ Gh(Bahasa Arab) ‫غ‬ h, (h) (Bahasa Arab) ‫ح‬
) ' ( Arab : k
y, i, e taling ‫ي‬ ng ‫غ‬ kh(Bahasa Arab) ‫خ‬
e pepet akhir suku kata ‫ى‬ F ‫ف‬ d ‫د‬
Ny
‫ث‬ P ‫ف‬ z (dh) (Bahasa Arab) ‫ذ‬
k (q)
e taling
i (awal suku kata) ‫اي‬ akhir suku kata ‫ق‬ r ‫ر‬
Bahasa melayu
K(awal / tengah
U /o (awal suku kata) ‫او‬ suku kata) ‫ك‬ z ‫ز‬

Huruf – huruf Vokal.5.

.‫ ي‬،‫ و‬،‫☼ ا‬
.Dalam tulisan rumi * ) a,e,i,o,u (
Bunyi Vokal.6.

‫ا‬ ‫ا‬ ‫او‬ ‫او‬ ‫ا‬ ‫ا‬

a e o u e i = ‫ا‬
‫ي‬ ‫ي‬
mmm‫ب‬ ‫ب‬ ‫بو‬ ‫بو‬ mmm‫ب‬ mmm‫ب‬
ba be bo Bu be bi = ‫ب‬
‫ا‬ m‫ي‬ m‫ي‬

Satu suku kata terbuka.7.

.huruf kedua terdiri daripada huruf – huruf Vokal☼
Contoh :

2
NOTA PANDUAN JAWI ____________________________________________ SKBM

‫تـ‬ ‫تو‬ ‫تو‬ ‫تي‬ ‫تي‬ ‫تا‬

te to Tu Te ti Ta

Satu suku kata tertutup.8.

8.1.mempunyai dua huruf

☼ huruf kedua bukan huruf vokal

☼ tidak ada huruf ‫( )ا‬di tengah suku kata.
Contoh :
‫خف‬ ‫تر‬ ‫بل‬ ‫ضم‬ ‫بغ‬

Mempunyai tiga huruf .8.2.

☼ huruf kedu terdiri daripada Vokal Ya( (‫ ( =ي‬i,e).
Contoh :
i E
‫بيل‬ ‫تين‬ ‫جيم‬ ‫سين‬
☼ huruf kedua terdiri daripada Vokal Wau((‫ ( = و‬u, o ).
Contoh:
u O
‫فون‬ ‫جوت‬ ‫توغ‬ ‫فوس‬
9. Suku kata terbuka + terbuka.
☼ di eja seperti ejaan rumi Bahasa Melayu.
‫كاكي‬ ‫ماري‬ = ِ‫ا‬ َ‫ا‬
‫باتو‬ ‫الجو‬ = ُ‫ا‬ َ‫ا‬
‫بيال‬ ‫نيرا‬ = َ‫ا‬ ِ‫ا‬
‫تيتي‬ ‫ديري‬ = ِ‫ا‬ ِ‫ا‬

3
NOTA PANDUAN JAWI ____________________________________________ SKBM

‫تيرو‬ ‫فيلو‬ = ُ‫ا‬ ِ‫ا‬

‫موال‬ ‫ضونا‬ = َ‫ا‬ ُ‫ا‬
‫بوثي‬ ‫دوري‬ = ِ‫ا‬ ُ‫ا‬
‫سودو‬ ‫ضورو‬ = ُ‫ا‬ ُ‫ا‬

☼ suku kata terbuka + terbuka A, A (َ‫ )اَ ا‬tidak ada

huruf Alif( ‫ ) ا‬pada suku kata kedua .
☼ terdapat 12 huruf (،‫م‬،‫ك‬،‫ي‬،‫خ‬،‫ث‬،‫س‬،‫ن‬،‫ض‬،‫ف‬،‫ت‬،‫ب‬
‫)ج‬
yang tidak ada huruf alif ( ‫) ا‬pada suku kata kedua.

‫مات‬ ‫باف‬ = َ‫اَ ا‬

☼ sekiranya menerima imbuhan akhiran hendaklah
di tambah huruf Alif ( ‫) ا‬
Contoh ‫ماتاث‬: / ‫ مات بافاكو‬ ‫باف‬

10.Hukum Da R L U NG (‫غ‬ ‫)د ر ل و‬

☼suku kata terbuka + terbuka ( َ‫ ) اَ ا‬perlu ada huruf
Alif( ‫ ) ا‬pada suku kata kedua.
Contoh:
‫غاغا‬ ‫باوا‬ ‫جاال‬ ‫بارا‬ ‫دادا‬
11.Hukum Ka dan Ga ( ‫)ك دان ض‬
☼ bunyi 'ka' ‫' دان‬ga' ( ‫) ك دان ض‬di akhir suku kata tidak
ada huruf Alif ( ‫) ا‬.
Contoh :
‫ض‬ ‫ك‬
‫موض‬ ‫الض‬ ‫تيك‬ ‫ساك‬

4
NOTA PANDUAN JAWI ____________________________________________ SKBM

☼ sekiranya menerima imbuhan akhiran hendaklah di

tambahhuruf Alif( ‫) ا‬
:Contoh ‫ مالضاكن‬ ‫ الض‬/ ‫ لوكاث‬ ‫لوك‬

12. Perkataan tradisi.

☼perkataan yang di kekalkan ejaannya mengikut ejaan
lama.
Contoh:
‫جك‬ ‫كيت‬ ‫فد‬ ‫اد‬ ‫اف‬
‫مك‬ ‫تيض‬ ‫دي‬ ‫ليم‬ ‫اي‬
‫بن‬ ‫درفد‬ ‫اين‬ ‫دان‬ ‫ايت‬
‫دمكين‬ ‫شرض‬ ‫دري‬ ‫بنت‬ ‫كفد‬
‫ماءنسي‬ ‫نراك‬
☼Sekiranya menerima imbuhan akhiran hendaklah di tambah
huruf Alif,Wau dan Ya ( ‫ي‬،‫و‬،‫) ا‬
‫ اينيله‬ ‫ اين‬/ ‫ ايتوكه‬ ‫ ايت‬/ ‫ اداث‬‫ اد‬:Contoh
☼Kecuali pada kalimah‫كفد‬،‫ درفد‬، ‫( )فد‬tidak ada
penambahan huruf Alif ( ‫)ا‬
‫ درفدكو‬‫ درفد‬/ ‫ كفدمو‬ ‫ كفد‬/ ‫ فدث‬‫ فد‬:Contoh
13 .Kaedah Deftong .

☼memasukkan ai (‫)اي‬, au (‫) او‬, oi (‫) وي‬untuk

membezakan
maksud perkataan.

5
NOTA PANDUAN JAWI ____________________________________________ SKBM

Contoh:
‫ وي‬- oi ‫ او‬- au ‫ – اي‬ai
‫امبوي‬ ‫ضورو ضوراو‬ ‫توفاي‬ ‫توفي‬
14 .Perbezaan maksud homograf . (‫)هوموضرف‬
☼ Homograf ialah ejaan yang hampir sama.
☼ memasukkan huruf Alif ( ( ‫ا‬untuk membezakan dua
perkataan tersebut.

Contoh:
pantas ‫فانتس‬ pentas ‫فنتس‬
buaya ‫بوايا‬ buai ‫بواي‬
☼ homograf hakiki ialah perkataan yang sama ejaan tetapi
berlainan bunyi.
☼ homograf hakiki di lihat berdasarkan perkataan dalam ayat.
☼ perkataan tersebut boleh di bezakan melalui kedudukan
dalam ayat.
Contoh:
biro ‫بيرو‬ Biru ‫بيرو‬
sisi ‫سيسي‬ sesi ‫سيسي‬
☼homograf hakiki terjadi kerana masuk imbuhan awalan atau
akhiran.
Contoh:
‫)سمبيل‬sambil( ‫)ركه‬rekah(
sambilan ‫سمبيلن‬ merekah ‫مركه‬
sembilan ‫سمبيلن‬ markah ‫مركه‬
15.Kedudukan huruf hamzah. (‫)ء‬
☼Jika huruf hamzah(‫ )ء‬hadir di tengah perkataan perlu di

6
NOTA PANDUAN JAWI ____________________________________________ SKBM

sediakan rumah untuknya dan disambung dengan huruf

sebelum atau selepasnya.

Contoh:
Masalah ‫مسئله‬
Malaikat ‫مالئكة‬
Walfaizin ‫والفائزين‬

☼ Jika huruf hamzah (‫ )ء‬bertugas sebagai pemisah di antara

bunyi vokal,hendaklah di tulis bersendirian dan letaknya
¾ dengam huruf selepasnya.

Contoh:
paus ‫فاءوس‬
aur ‫اءور‬
ghaib ‫غاءيب‬
pais ‫فاءيس‬
laut ‫الءوت‬

☼ Huruf hamzah(‫ )ء‬digunakan sebagai penganti huruf Alif

( ‫ ) ا‬yang kedua apabila terdapat urutan bunyi vocal dengan
vocal yang lain.

☼ Kedudukan huruf hamzah (‫ )ء‬ialah selepas huruf Alif( ‫) ا‬.

Contoh :
karaoke ‫كاراءوكي‬
iaitu ‫ياءيت‬
setiausaha ‫ستياءوسها‬

7
NOTA PANDUAN JAWI ____________________________________________ SKBM

pancaindera ‫فنخاءيندرا‬

☼ Istilah serapan daripada Bahasa Arab yang mengandungi

huruf hamzah (‫ )ء‬di akhir perkataan di kekalkan ejaan dalam
bahasa asal.

Contoh:
wuduk ‫وضوء‬
imlak ‫امالء‬
anbia ‫انبياء‬
ikhfak ‫اخفاء‬
☼Huruf hamzah (‫ )ء‬di letakkan di atas huruf Alif ( ‫ ) أ‬pada
semua kata dasar yang bermula dengan huruf Alif ( ‫ ) أ‬apabila
menerima imbuhan Di (‫)د‬, Se (‫)س‬, Ke (‫)ك‬.
.
Contoh:
‫دأجر‬ ‫اجر‬
‫سأوتس‬ ‫اوتس‬
‫كأيغينن‬ ‫ايغين‬

☼Huruf hamzah (‫)ء‬ di letakkan di bawah huruf Alif ( ‫)إ‬

hanya
pada tiga perkataan di bawah.

Contoh:
Islam ‫إسالم‬
eh ‫إيه‬

8
NOTA PANDUAN JAWI ____________________________________________ SKBM

e-mail ‫ميل‬-‫إي‬

☼ ( ‫ ) إي‬di gunakan untuk mengeja huruf (e) .

16 .Kata pinjaman Bahasa Arab.

☼Perkataan Bahasa Arab yang sudah terserap dalam Bahasa
Melayu di eja dalam jawi mengikut sebutan Bahasa
Melayu.

Contoh:
‫كرتس‬ ‫سابون‬
‫ايذين‬ ‫اهلي‬
☼ Perkataan pinjaman Bahasa Arab yang di kekalkan ejaannya
adalah perkataan yang terdapat dalam Al-quran.

Contoh:
‫عبادة‬ ‫صالة‬ ‫زكاة‬
‫تقوى‬ ‫اخالص‬ ‫احسان‬
17. Kata pinjaman Bahasa Inggeris dan Bahasa Eropah yang
lain.

☼ Perkataan yang terdiri daripada dua atau lebih suku kata

hendaklah di eja berdasarkan ejaan tulisan ruminya.

Contoh:

kapitalis ‫كافيتاليس‬ batalion ‫باتاليون‬

9
NOTA PANDUAN JAWI ____________________________________________ SKBM

virus ‫ؤيروس‬ subsidi ‫سوبسيدي‬

☼ Perkataan yang terdiri daripada satu suku kata

hendaklah di eja berdasarkan sebutannya.
Contoh:

‫ؤول ت‬ volt ‫تيك س‬ Teks

18 .Rangkai kata.

☼ Rangkai kata setara / rangkai kata simpulan Bahasa

hendaklah di tulis jarak seperti ejaan rumi Bahasa
Melayu.

Contoh:

‫سيمفولن بهاس‬ ‫ستارا‬

buah hati ‫بواه هاتي‬ bijak pandai ‫بيجق فنداي‬
bulan madu ‫بولن مادو‬ aman damai ‫امان داماي‬

☼ Rangkai kata umum / dan yang datang menetap dalam

ejaan Bahasa Melayu hendaklah di tulis bersambung
seperti ejaan rumi.

Contoh:

‫ منتف‬/ ‫عموم‬ )umum / menetap(

‫جاوتنكوا‬
jawatankuasa olahraga ‫اولهراض‬
‫س‬

10
NOTA PANDUAN JAWI ____________________________________________ SKBM

‫تغضوغج‬
kakitangan ‫كاكيتاغن‬ tanggungjawab
‫واب‬
19.Kata ulang.
☼ Kata ulang penuh hendaklah di tulis dengan angka
(٢)sahaja.
☼ Kata ulang berirama / perubahan bunyi hendaklah di tulis
dengan tanda sempang ( - ) .

Contoh:

Kata ulang berirama/ Perubahan bunyi Kata ulang penuh

‫فوجي‬-‫فوجا‬ ‫توفاي‬
‫ فاكيس‬-‫فاكو‬ ٢‫اناي‬
٢
‫بواهن‬-‫بواه‬ ‫منتري‬
‫سايورن‬-‫سايور‬ ٢‫نضارا‬
٢
20.Imbuhan awalan .
☼ Setiap imbuhan awalan ber,ter,per( ‫ فر‬،‫ تر‬،‫) بر‬
bertemu
dengan kata dasar yang bermula dengan huruf Alif
hendaklah di kekalkan huruf Alif pada kata dasar tersebut.

Contoh:

)per (‫ )فر‬،( ter‫ )تر‬،( ber‫( )بر‬

‫براد‬ ‫اد‬ ‫بر‬
‫ترايكوت‬ ‫ايكوت‬ ‫تر‬
‫فراوسهاءن‬ ‫اوسها‬ ‫فر‬
11
NOTA PANDUAN JAWI ____________________________________________ SKBM

☼ Setiap imbuhan awalan meng dan peng( ‫) مغا دان فغا‬

bertemu dengan kata dasar yang bermula dengan huruf Alif
yang berbunyi I (‫ )اي‬dan U(‫ )او‬hendaklah di hilangkan
huruf Alif pada kata dasar tersebut.

Contoh:
/?LP) pen، ‫ فغ‬/ meng( ‫ا‬/‫مغ‬
‫مغيسي‬ ‫ايسي‬ ‫مغا‬
‫فغوروس‬ ‫اوروس‬ ‫فغا‬
☼ Sekiranya kata dasar daripada perkataan pinjaman
Bahasa Arab hendaklah di kekalkan huruf Alif tersebut.

Contoh:
‫مغانصايف‬ ‫انصاف‬ ‫مغا‬

☼Sekiranya kata dasar yang bermula dengan huruf Alif yang

berbunyi A( ‫ ) ا‬hendaklah di kekalkan huruf Alif tersebut.

Contoh:
‫فغاره‬ ‫اره‬ ‫فغا‬

21. Imbuhan akhiran(an. (

☼ Setiap kata dasar yang di akhiri dengan huruf Alif( ‫)ا‬
atau bunyi A (َ‫) ا‬hendaklah di masukkan imbuhan an ( ‫ء‬
‫)ن‬.

12
NOTA PANDUAN JAWI ____________________________________________ SKBM

☼Setiap kata dasar yang di akhiri dengan huruf Wau (‫ )و‬atau

bunyi AU (‫ )او‬hendaklah di masukkan imbuhan an (‫)ان‬.

☼ Setiap kata dasar yang di akhiri dengan huruf Ya(‫ )ي‬atau

bunyi AI(‫ )اي‬hendaklah di masukkan imbuhan an(‫ )ن‬sahaja.

Contoh:
‫ – ن‬an ‫ – ان‬an ‫ – ءن‬an
mm‫بوروان فوجي فوجي‬
‫باخ باخاءن بورو‬
‫ن‬
‫فركاتاء ضور فرضور بري فمبري‬
‫كات‬
‫ن‬ ‫وان‬ ‫و‬ ‫ن‬

22.Perkataan tiga suku kata atau lebih.

☼ Perkataan yang mengandungitiga suku kata atau lebih,
dan suku kata pertama berbunyi A( َ‫) ا‬maka huruf alif
tidak di tulis pada suku pertama tersebut.

Contoh:
‫خكراواال‬ ‫بهاضيا‬ ‫بهاس‬
‫خكراواتي‬ ‫هليلينتر‬ ‫سهاج‬

23.Perkataan yang berakhir dengan Rama (‫) راما‬

☼ Setiap perkataan yang berakhir dengan "Rama (‫" )راما‬
hendaklah di tambah huruf alif selepas huruf Mim( ‫) ما‬.
Contoh:
‫فانوراما‬ ‫دراما‬ ٢‫راما‬

13
NOTA PANDUAN JAWI ____________________________________________ SKBM

24.Satu suku kata.

☼ Setiap perkataan yang terdiri daripada satu suku kata
dalam Bahasa Melayu dan Inggeris tidak ditulis huruf
Alif(‫ )ا‬ditengahnya.
☼ Setiap satu suku kata yang di mulai dengan huruf
Wau(‫)و‬hendaklah di wujudkan huruf Alif (‫)ا‬di
tengahnya.

Contoh:
Ada Alif )‫(ا‬di tengahnya Tiada Alif )‫(ا‬di tengahnya
‫واه‬ ‫واغ‬ ‫جم‬ ‫ضم‬
‫واد‬ ‫واو‬ ‫بس‬ ‫ؤس‬

25.Sebutan huruf Rumi dalam ejaan Jawi.

) )
(‫ )جاوي‬Jawi
(‫رومي‬Rumi
a ‫أي‬
b ‫بي‬
c ‫سي‬
d ‫دي‬
e ‫إي‬
f ‫ايف‬
g ‫جي‬
h ‫ايخ‬
i ‫اءي‬
(‫ )جاوي‬Jawi
(‫رومي‬Rumi
n ‫عين‬
o ‫او‬
p ‫في‬
q ‫قيو‬
r ‫ار‬
s ‫ايس‬
t ‫تي‬
u ‫يو‬
v ‫ؤي‬

14
NOTA PANDUAN JAWI ____________________________________________ SKBM

j ‫جيه‬ w ‫دبليو‬
k ‫كي‬ x ‫ايك‬
l ‫ايل‬ y ‫واي‬
m ‫عيم‬ z ‫زيت‬
26.Kata Akronim.
☼ Akronim bagi perkataan dalam Bahasa Melayu
hendaklah di tulis dengan huruf tunggal.

Contoh:
‫ر‬.‫ف‬.‫ب‬ BPR ‫ن‬.‫خ‬.‫ل‬.‫ف‬ PLKN

☼ Akronim bagi perkataan dalam Bahasa Inggeris hendaklah

di eja huruf-huruf Rumi tersebut.

Contoh:
‫او‬.‫ايل‬.‫في‬ PLO ‫سي‬.‫اءي‬.‫عيم‬ MIC

☼ Akronim yang di lafazkan sebagai kata di eja mengikut

tulisan ejaan rumi.

Contoh:
‫فيلدا‬ FELDA ‫جافيم‬ JAPIM

‫هاالجو‬ halaju ‫كاضت‬ KAGAT

27. Penggunaan huruf Ta bulat (‫ )ة‬dan Ta terbuka ( ‫)ت‬.

☼ Kalimah Bahasa Arab menggunakan huruf Ta bulat (‫ )ة‬.

☼ Perkataan Bahasa Melayu menggunakan huruf Ta

15
NOTA PANDUAN JAWI ____________________________________________ SKBM

terbuka (‫) ت‬.

Contoh :

)Perkataan Bahasa Melayu( ‫ت‬ )Perkataan Bahasa Arab( ‫ة‬

‫سورت‬ ‫كارت‬ ‫سورة‬ ‫صالة‬

.28.Penggunaan huruf Ha (‫ )ح‬dan Ha Bulat (‫)ه‬.

☼ Kalimah bahasa Arab menggunakan huruf Ha (‫)ح‬

☼ Perkataan Bahasa melayu menggunakan huruf Ha bulat (
‫)ه‬
Contoh:
)Perkataan Bahasa Melayu( ‫) ه‬Perkataan Bahasa Arab( ‫ح‬
‫ميره‬ ‫هالوس‬ ‫صح‬ ‫حالل‬
29.Penggunaan huruf Qaf (‫ )ق‬dan Kaf (‫ )ك‬.
☼ Perkataan Bahasa Melayu menggunakan huruf Qaf ( ‫)ق‬ .
☼Perkataan Bahasa Melayu menggunakan huruf Kaf (‫ )ك‬.

Contoh:
Perkataan Bahasa( ‫ق‬
)Perkataan Bahasa Inggeris( ‫ك‬
)Melayu
‫فاناتيك‬ ‫كلينيك‬ ‫تتق‬ ‫فوكوق‬

16