Anda di halaman 1dari 16

BAHAN AJAR KULIAH KBK S.

02 - 2012

MODUL TRAUMA MUSKULO SKELETAL


S. H. R. TICOALU

LAMPIRAN TABEL RINGKASAN ORIGO, INSERSIO, INERVASI & AKSI OTOT MANUSIA.

Otot-otot kepala Shartic2009


Nama otot Origo Insertio Persarafan Fungsi
Otot kulit kepala
M. occipitofrontalis Linea nuchalis su- Aponeurosis epicra- N. facialis Menggerakan kulit
Venter occipitalis prema os occipitale nialis Kepala terhadap tengkorak
dan mengangkat alis

Venter frontalis Kulit dan fascia


superficialis alis mata
Otot-otot Ekspresi wajah
M. orbicularis oculi
Pars palpebra Ligamentum palpe- Raphe palpebrae la- N. facialis Menutup kelopak mata dan
Brae medialis teralis dilatasi saccus lacrimalis

Pars orbitalis Ligamentum palpe- Lengkungan yang N. facialis Melipat kulit di sekitar
Brae medialis dan kembali ke origo Orbita untuk melindungi
tulang di dekatnya bola mata
M. corrugators supercilli Arcus superciliaris Kulit alis N. facialis Lipatan vertikal di dahi,
Seperti mengerutkan dahi
M. compressor nasi Procesus frontalis Aponeurosis N. facialis Menekan cartilago nasi
maxillae Jembatan hidung
M. dilator naris Maxilla Ala nasi N. facialis Memperlebar aperture
nasi
M. procerus Os nasale Kulit antara kedua N. facialis Mengerutkan kulit
alis hidung
M. orbicularis oris Maxilla, mandibula, Mengelilingi orificium N. facialis Menekan bibir besama-
dan kulit oris sama
Otot-otot Dilator bibir
M. levator labii su-
Perioris alaeque nasi
M. Levator labbi super-
Rioris
M. zygomaticum minor
M. zygomaticum major Berasal dari tulang dan fascia di sekitar orificium N. facialis Membuka bibir
M. levator anguli oris oris dan berinsersio pada substansi bibir
M. risorius
M. depressor anguli oris
Depressor labii inferioris
M. mentalis Permukaan luar margo alveolaris maxillae dan N. facialis Menekan pipi dan bibir
M. buccinators mandibula serta ligamentum pterygomandibularis Pada gigi

M. platysma
Otot-otot pengunyah (Mastikasi)
M. masseter Arcus zygomaticus Facies latelaris ramus Divisi mandibularis Mengangkat mandibula
mandibulae n. trigeminus untuk mengatupkan gigi
M. temporalis Lantai fossa temporalis Processus coronoideus Divisi mandibularis Serabut anterior dan super-
mandibulae n. trigeminus ior mengangkat mandibula;
serabut posterior menarik
mandibula
M. pterygoideus Ala major ossis sphenoi- collum mandibulae Divisi mandibularis Menarik collum mandibulae
Lateralis (2 caput) Dalis dan lamina dan discus articularis n. trigeminus ke depan
pterygoideus lateralis
M. pterygoideus medialis Tuber maxillae dan Facies medialis angulus Divisi mandibularis Mengangkat mandibulae
Lamina pterygoideus mandibulae n. trigeminus
Lateralis

Otot-otot leher
Nama otot Origo Insertio Persarafan Fungsi
M. platysma Fascia profunda di Corpus mandibulae Ramus cervicalis Depresi mandibula dan
Atas M. pectoralis dan angulus oris n. facialis sudut mulut
major dan M.
deltoideus
M. sternocleidomas- Manubrium stemi dan Processus mastoideus Pars spinalis n. ac- Kedua otot bekerja sama
toideus Sepertiga medial Ossis temporal dan os Cessorii dan C2 dan mengekstensiokan kepala
clavicula occipitale 3 dan mefleksiokan leher;
satu otot memutar kepala
ke sisi yang berlawanan
M. digastricus
Venter posterior Processus mastoideus Tendo intermedius yang N. facialis Depresio mandibula dan
Ossis temporale diikatkan ke os elevasio os hyoideum
hyoideum dengan kaitan
fascia
Venter anterior Corpus mandibulae Saraf ke m.
mylohyoideus
M. stylohyoideus Processus styloideus Corpus os hyoideum N. facialis Elevasio os hyoideum
M. mylohyoideus Linea mylohyoidea Corpus os hyoideum dan N. alveolaris Elevasio dasar mulut dan os
Corpus mandibulae Raphe fibrosa inferior Hyoideum atau depresio
mandibula
M. geniohyoideus Spina mentalis inferior Corpus os hyoideum N. cervicalis 1 Elevasio os hyoideum atau
mandibulae depresio mandibula
M. sternohyoideus Manubrium sterni dan Corpus os hyoideum Ansa cervicalis; C1, Depresio os hyoideum
clavicula 2 dan 3
M. sternothyoideus Manubrium sterni Linea oblique laminae Ansa cervicalis; C1, Depresio larynx
cartilago thyoidea 2 dan 3
M. thyrohyoideus Linea oblique laminae Pinggir bawah corpus os N. cervicalis Depresio os hyoideum atau
cartilago thyroidea hyoidei elevasio larynx
M. omohyoideus
Venter inferior Margo superior Tendo intermedius yang Ansa cervicialis; C1, Depresio os hyoideum
scapulae dan diikatkan ke clavicula 2 dan 3
ligamentum dan costa I oleh ikatan
suprascapulae fascia
Venter superior Pingir inferior corpus
os hyoideum
M. scalenus anterior Processus transverses Costa I C4, 5 dan 6 Elevasio costa I;
vertebrae cervicalis 3-6 laterofleksio dan rotasio
pars cervicalis columnar
vertebralis
M. scalenus medius Processus transverses Costa I Rami anteriores Elevasio costa I;
vertebrae cervicalis 1-6 nervorum laterofleksio dan rotasio
cervicalium pars cervicalis columnar
vertebralis
M. scalenus posterior Processus transverses Costa II Rami anteriores Elevasio costa I;
vertebrae cervicalis nervorum laterofleksio dan rotasio
bagian bawah cervicalium pars cervicalis columnar
vertebralis

OTOT PUNGGUNG

Otot-otot punggung dapat diklasifikasikan sebagai berikut:


1. Otot-Otot Superfisial yang Berjalan Vertikal
m. iliocostalis
M. erector spinae m. longissimus
m. spinalis
2. Otot-Otot Intermedia yang Berjalan Miring
m. semispinalis
M. transversospinalis m. multifidus
mm. rotatores

3. Otot-Otot Profunda : Mm. interspinales


M. intertransversarii

Pengetahun rinci mengenai perlekatan berbagai otot punggung tidak mempunyai


arti praktis bagi mahasiswa kedokteran, dan karena itu perlekatan tidak diberikan di
sini.
Otot yang menghubungkan extremitas superior dengan columna vertebralis
Nama otot Origo Insertio Persarafan Asal saraf fungsi
M. trapesius Os occipital, lig. Serabut bagian Pars spinalis Saraf otak XI Serabut bagian atas meng-
Nuchae, pro- Atas pada ⅓ N. acessorius (pars spinalis) Angkat scapula; serabut
cessus spinosus lateral clavicula; (motorik) dan C3 bagian tengah menarik
C7, processus serabut bagian dan 4 (sensorik) scapula ke medial, serabut
spinosus semua tengah dan bagian bawah menarik
vertebrae bawah pada margo medialis scapulae ke
thoracicae acromion dan bawah
spina scapulae

M. latissimus dorsi Crista iliaca, Dasar sulcus N. C6, C7, C8 Extensio,adduction, dan
fascia lumbalis, bicipitalis thoracodorsalis endorotatio lengan atas
processor humeri
spinosus 6
thoracicae
bagian atas, 3-4
iga bagian
bawah, dan
angulus inferior
scapulae
M. levator scapulae Processus Margo medialis C3, dan 4 dan C3, C4, C5 Mengangkat margo
transverses 4 scapulae N. dorsalis medialis scapulae
vertebra scapulae
cervicale yang
pertama
M. rhomboideus minor Lig. Nuchae dan Margo medialis N. dorsalis C4, C5 Mengangkat margo
processus scapulae scapulae medialsi scapulae ke atas
spinosus dan medial
vertebra C7 dan
T1
M. rhomboideus major Processus Margo medialis N. dorsalis C4, C5 Mengangkat margo
transverses T2- scapulae scapulae medialsi scapulae ke atas
T5 dan medial

Otot yang menghubungkan scapula dengan humerus Shartic 2009


Nama Otot Origo Insertio Persarafan Asal saraf Fungsi
M. deltoideus Sepertiga lateral Pertengahan N. axillaris C5, C6 Abductio lengan atas;
clavicula, Facies lateralis serabut anterior melakukan
acromion, spina corpus humeri flexio dan endorotatio
scapulae lengan atas; serabut
posterior melakukan
exfensio dan exorotatio
lengan atas
M. supraspinatus Fossa Tuberculum N. suprascapula- C4, C5, C6 Abductio lengan atas dan
supraspinata majus humeri; ris menstabilkan articulatio
capsula humeri
art.humeri
M. infraspinatus Fossa Tuberculum N. suprascapula- (C4), C5, C6 Exorotatio lengan atas
infraspinata majus humeri; ris menstabilkan articulation
capsula humeri
art.humeri
M. teres major Satupertiga Bibir medial N. subscapularis C6, C7 Endorotatio dan adductio
bawah margo sulcus bicipitalis inferior lengan atas, dan
latelaris humeri menstabilkan articulatio
scapulae humeri
M. teres minor Duapertiga atas Tuber culum N. axillaris (C4), C5, C6 Eksorotatio lengan atas dan
margo lateralis majus humeri; menstabilkan articulatio
scapulae capsula art. humeri
humeri
M. subscapilaris Fossa Tuberculum N. subscapularis C5, C6, C7 Endorotasio lengan atas
subscapularis minus humeri superior dan dan menstabilkan
inferior articulatio humeri

Otot lengan atas Shartic 2009


Nama otot Origo Insertio Persarafan Asal saraf Fungsi
Kompartemen Anterior

M. biceps brachii Tuberculum su- Tuberositas radii N. musculocuta- C5, C6 Supinator lengan bawah
Caput longum serglenoidale dan aponeurosis neus dan fleksor articulatio
scapulae bicipitalis pada cubiti; fleksor lemah
fascia profunda articulatio humeri
lengan bawah

Caput breve Processus Permukaan N. musculocuta- C5, C6, C7 Flexio lengan atas dan juga
coracoideus medial corpus neus aduktor lemah
scapulae humeri
M. coracobrachialis Processus Processus N. musculocuta- C5, C6 Flexor articulatio cubiti
coracoideus coronoideus neus
scapulae ulnae
M. brachialis Facies anterior
setengah bagian
bawah humerus
Kompartemen Posterior

M. triceps brachii
Caput longum Tuberculum
infraglenoidale
Scapulae
Caput laterale Facies posterior Processus ole- N. radialis C6, C7, C8 Extensor articulatio cubiti
setengah bagian cranii/olecranon
atas corpus
humeri
Caput mediale Facies posterior
setengah bagian
bawah corpus
humeri

Otot Lengan Bawah Shartic 2009


Nama otot Origo Insertio Persarafan Asal saraf Fungsi
Otot Ruang Fascial Lateral Lengan Bawah
M. brachioradialis Crista supracon- Basis processus N. radialis C5, C6, C7 Flexio lengan bawah pada
dylaris lateralis styloideus radii articulatio lengan bawah ke
humeri posisi semipronatio
M. flexor carpi radialis Crista supracon- Permukaan N. radialis C6, C7 Extentio dan abduction
longus dylaris lateralis posterior basis tangan pada articulatio
humeri ossis metacarpi radiocarpalis
II

Otot Lengan Bawah Shartic 2009


Nama otot Origo Insertio Persarafan Asal saraf Fungsi
Otot Ruang Fascial Posterior

M. extensor carpi radialis Epicondylus la- Permukaan Ramus profun- C7, C8 Extenstio dan abductio
brevis teralis humeri posterior basis dus nervi radialis tangan pada articulatio
ossis metacarpi radiocarpalis
III
M. extensor digitorum Epicondylus la- Phalanges Ramus profun- C7, C8 Extentio jari-jari dan tangan
teralis humeri tengah dan dus nervi radialis (lihat teks untuk rincinya)
distal empat jari
medial
M. extensor digiti Epicondylus la- Expansi extensor Ramus profun- C7, C8 Extentio articulation
minimi teralis humeri digitus minimus dus nervi radialis metacarpophaiangea
digitus minimus
M. extensor carpi ulnaris Epicondylus la- Basis ossis Ramus profun- C7, C8 Extentio dan abduction
teralis humeri metacarpi V dus nervi radialis tangan pada articulatio
radiocarpalis
M. anconeus Epicondylus la- Permukaan N. radialis C7, C8, T1 Extentio articulatio cubiti
teralis humeri lateral processus
oleranii ulnae
M. supinator Epicondylus Collum dan Ramus profun- C5, C6 Supinatio lengan bawah
lateralis humeri , corpus ulnae dus nervi radialis
Ligamentum
annulare
articulation
radioulanris
proximal, dan
ulna
M. abductor pollicis Permukaan Basis ossis Ramus profun- C7, C8 Abductio dan extentio
longus posterior corpus metacarpi I dus nervi radialis poliex
radii dan ulnae
M. extensor pollicis brevis Permukaan Basis phalanges Ramus profun- C7, C8 Extentio articulation
posterior corpus proximal pollex dus nervi radialis metacarpophalangea pollex
radii
M. extensor pollicis Permukaan Basis phalanges Ramus profun- C7, C8 Extentio phalanges distal
longus posterior corpus distal pollex dus nervi radialis pollex
ulnae
M. extensor indicis Permukaan Expansi extensor Ramus profun- C7, C8 Extentio articulation
posterior corpus index dus nervi radialis metacarpophalangea index
ulnae

Otot-otot kecil tangan Shartic 2009


Nama otot Origo Insertio Persarafan Asal saraf Fungsi
M. Palmaris brevis Retinaculum Kulit telapak Ramus C8, T1 Mengerutkan kulit untuk
musculorum tangan superficialis memperkuat genggaman
flexorum, nervi ulnaris telapak tangan
aponeurosis
palmaris
Mm. Lumbricales(4) Tendo musculi Ekspansi I dan II, yaitu C8, T1 Flexio articulatio
flexor digitorum extensor 4 jari dua sisi lateral, metacarpophalangea dan
profundus medial N. medianus; III extension articulatio
dan IV oleh interphalangea jari-jari
ramus kecuali pollex
profundus nervi
ulnaris
Mm. interossei(8)
Palmares(4) M.Interosseus Phalanges Ramus C8, T1 Mm. interossei palmares
Palmaris I proximalis profundus nervi mengandductio jari kea rah
berasal dari pollex, index, ulnaris pusat jari III
basisi digitus anularis
metacarpal I; M. dan digitus
interosseus minimus dan
Palmaris II,III, ekspansi
dan IV berasal extensor
dari permukaan dorsalis pada
anterior corpus masing-masing
metacarpal II, IV, jari
dan V
Dorsales (4) Pinggir yang Phalanges Ramus C8, T1 Mm. interossei dorsales
berdekatan os proximalis index, profundus nervi mengabductio jari dari
metacarpal jari tengah dan ulnaris pusat jari III; Mm.
digitus anularis interosseus palmares dan
dan extensor dorsales keduanya
dorsalis memflexiokan articulatio
metacarpophalangea dan
mengextentiokan
articulatio interphalangea
Otot-otot Pendek Ibu jari Shartic 2009
M. abductor pollicis Os Basis phalanges N. medianus C8, T1 Abdutio pollex
brevis scaphoideum,
trapezium,
retinaculum
musculorum
fexorum
M. flexor policis brevis Retinaculum Basis Phalanges N. medianus C8, T1 Flexio articulation
musculorum proximalis pollex metacarpophalangea jari-
flexorum jari
M. opponens pollicis Retinaculum Corpus os N. medianus C8, T1 Menarik pollex ke medial
musculorun metacarpal dan depan melintas telapak
flexorum pollex tangan
M. adductor pollicis Caput obliquurn; Basis phalanges Ramus C8, T1 Adductio pollex
Os metacarpal II proximalis pollex profundus nervi
dan III; caput ulnaris
transversum; os
metacarpal III

Otot-otot kecil tangan Shartic 2009


Nama otot Origo Insertio Persarafan Asal saraf Fungsi
Otot-otot Pendek Jari Kelingking
M. abductor digiti minimi Os pisiforme Basis phalanges Ramus C8, T1 Abductio digitus minimus
proximalis profundus nervi
digitus minimus ulnaris
M. flexor digiti minimi Retinaculum Basis phalanges Ramus C8, T1 Flexio digitus minimus
musculorum proximalis profundus nervi
flexorum digitus minimus ulnaris
m. opponens digiti minimi Retinaculum Pinggir medial Ramus C8, T1 Menarik os metacarpal V
muscoulorum os metacarpal V profundus nervi ke depan seperti waktu
flexorum ulnaris menguncupkan telapak
tangan

Otot-otot Thorax Shartic2009


Nama Otot Origo Insertio Persarafan Gerakan
Mm. intercostales externi Pinggir bawah costa Pinggir atas costa di Nn. intercostales dengan costa I terfiksasi, otot
(11) (serabut berjalan ke bawahnya ini mengangkat costae pada
bawah dan depan) waktu inspirasi dan
meningkatkan diameter
anteroposterior dan
transversa thorax
Mm. intercostales interni (11) Pinggir bawah costa Pinggir atas costa di Nn. intercostales Dengan costa terakhir
(serabut berjalan ke bawah bawahnya terfiksasi oleh otot-otot
dan depan) abdomen, otot ini
menurunkan costae pada
waktu ekspirasi.
Mm. intercostales intimi Costa yang Costa yang Nn. intercostales Membantu Mm. intercostales
(lapisan tidak lengkap) berdekatan berdekatan externi dan interni
Diaphragma (otot respirasi Processus xiphoideus; Centrum tendineum N. phrenicus Otot inspirasi yang sangat
yang terpenting) 6 cartilagines costales penting; menambah diameter
bagian bawah; 3 vertical thorax dengan
vertebrae lumbales menarik centrum tendineum
bagian atas ke bawah dan membantu
menarik costae bagian bawah
ke atas. Juga dipergunakan
pada peregangan perut dan
mengangkat beban berat.
M. levator costarum (12) Ujung processus Costa di bawah Rr. Posteriors Nn. Mengangkat costae, oleh
transversus vertebra thoracici karena itu merupakan otot
C7 dan vertebrae T1- inspirasi.
T11
M. serratus posterior Processus spinosus Costa bagian atas Nn. intercostales Mengangkat costae, oleh
superior vertebrae cervicales karena itu merupakan otot
bagian bawah dan inspirasi.
vertebrae thoracicae
bagian atas
M. serratus posterior inferior Processus spinosus Costa bagian bawah Nn. intercostales Menarik costae ke bawah,
vertebrae lumbales oleh karena itu merupakan
bagian atas dan otot ekspirasi.
vertebrae thoracicae
bagian bawah

Otot Dinding Anterior Abdomen Shartic 2009


Nama Otot Origo Insertio Persarafan Gerakan
M. obliquus externus Delapan costae Processus Enam nn. Thoracici Melindungi isi abdomen;
abdominis bagian bawah xiphoideus, linea bagian bawah dan menekan abdomen;
alba, crista pubica n. iliohypogastricus membantu fleksio dan rotasio
tuberculum pubicum, serta N. tubuh; membantu ekspirasi
crista iliaca ilioinguinalis (L1) kuat, miksi, defekasi, partus,
dan muntah
M. obliquus internus Fascia lumbalis, crista Tiga costae bagian Enam nn. Thoracici Sama seperti di atas
abdominis iliaca, 2/3 lateral bawah dan bagian bawah dan
ligamentum inguinale cartilagines costales, n. iliohypogastricus
processus serta n.
xiphoideus, linea ilioinguinalis (L1)
alba, symphisis pubis
M. transverses abdominis Enam cartilagines Processus Enam nn. Thoracici Menekan isi abdomen
costales bagian xiphoideus, linea bagian bawah dan
bawah, fascia alba, symphisis pubis n. iliohypogastricus
lumbalis, crista iliaca, serta n.
1/3 lateral ilioinguinalis (L1
ligamentum inguinale
M. rectus abdominis Symphisis pubis dan Cartilagines costales Enam nn. Thoracici Menekan isi abdomen dan
crista pubica ke 5, 6, dan 7 dan bagian bawah fleksi columna vertebralis;
processus xiphoideus otot tambahan ekspirasi
M. pyramidalis (jika ada) Permukaan anterior Linae alba Dua belah nn. Meregangkan linea alba
pubis thoracici

Otot dinding Posterior Abdomen Shartic 2009


Nama Otot Origo Insertio Persarafan Gerakan
M. psoas major Processus Bersama m. iliacus ke Plexus lumbalis Fleksi tungkai atas terhadap
transverses, corpus trochanter minor tubuh; jika tungkai atas
dan discus femoris difiksasi, otot ini
intervertebralis memfleksikan badan terhadap
vertebra thoracica XII, tungkai atas, seperti bila
dan lima vertebrae duduk dari posisi berbaring.
lumbales.
M. quadrates lumborum Ligamentum Costa XII Plexus lumbalis Fiksasi costa XII selama
iliolumbale, crista inspirasi; menekan costa XII
iliaca, ujung selama expirasi kuat;
processus tranversus laterofleksi columna
vertebrae lumbales vertebralis sisi yang sama.
bagian bawah
M. iliacus Fossa iliaca Bersama m. psoas N. femoralis Fleksi tungkai atas terhadap
major ke trochanter tubuh; jika tungkai atas
minor femoris difiksasi, otot ini
memfleksikan badan terhadap
tungkai atas, seperti bila
duduk dari posisi berbaring.

Otot-otot Dinding dan Dasar Pelvis Shartic 2009


Nama Otot Origo Insertio Persarafan Gerakan
M. piriformis Depan sacrum Trochanter major Plexus sacralis Rotator lateral femur pada
femur articulatio coxae
M. obturatorius internus Membrana Trochanter major Saraf untuk m. Rotator lateral femur pada
obturatoria dan femur obturatoris articulatio coxae
bagian os coxae internus dari
yang berdekatan plexus sacralis
M. levator ani Corpus ossis pubis, Corpus perineale, N. sacralis IV, n. Menyokong viscera pelvis;
fascia m. corpus anococcygeum, pudendus berfungsi sebagai sphincter
obturatorius dinding prostat, untuk junction anorectalis dan
internus, Spina vagina, rectum, dan vagina
Ischiadica canalis analis
M. coccygeus Spina Ischiadica Ujung bawah os N.sacralis IV dan V Membantu m. levator ani
sacrum; os coccygis menyokong viscera pelvis;
fleksi os coccygis

Otot Perineum Shartic 2009


Nama Otot Origo Insertio Persarafan Gerakan
M. Sphincter ani externus
Pars subcutanea Di sekitar canalis N. rectalis inferior Bersama m. puborectalis
analis, tidak ada dan ramus membentuk sphincter
perlekatan pada perinealis n. volunteer canalis analis
tulang sacralis 4
Pars superficialis Corpus perineale Os coccygis
Pars profunda Di sekitar canalis
analis, tidak ada
perlekatan pada
tulang
M. puborectalis (bagian dari Pubis Membentuk ambin di Ramus perinealis n. Bersama m. sphincter ani
m. levator ani) sekitar juncture sacralis 4 dan externus membentuk
anorectalis ramus perinealis n. sphincter volunteer canalis
pudendus analis
Otot-otot Urogennitalis Pria
M. bulbospongiosus Corpus perineale Fascia bulbus penis Ramus perinealis n. Mengompresi urethra dan
serta corpus pudendus membantu ereksi penis
spongiosum dan
corpus cavernosum
penis
M. ischiocavernosus Tuber ischiadicum Fascia yang meliputi Ramus perinealis n. Membantu ereksi penis
corpus cavernosum pudendus
penis
M. sphincter urethrae Acrus pubicus Sekitar urethra Ramus perinealis n. Sphincter volunter urethra
pudendus
M. tranversus perinei Tuber ischiadicum Corpus perineale Ramus perinealis n. Fiksasi corpus perineale
superficialis pudendus
M. tranversus perinei Ramus ischiadicus Corpus perineale Ramus perinealis n. Fiksasi corpus perineale
profundus pudendus
Otot-otot Urogenitalis Wanita
M. bulbospongiosus Corpus perineale Fascia corpus Ramus perinealis n. Sphincter vagina dan
cavernosum pudendus membantu ereksi clitoris
m. ischiocavernosus Tuber ischiadicum Fascia yang meliputi Ramus perinealis n. Menyebabkan ereksi clitoris
corpus cavernosum pudendus
clitoridis
M. sphincter urethrae Sama seperti laki-
laki
M. transverses perinei Sama seperti laki-
superficialis laki
M. tranversus perinei Sama seperti laki-
profundus laki

Musculi di Regio Glutea Shartic 2009


Nama Otot Origo Insertio Persarafan Akar saraf Fungsi
M. gluteus maximus Permukaan luar Tractus iliotibialis dan N. gluteus inferior L5, S1, S2 Ekstensi dan rotasi
ilium, sacrum, tuberositas gluteae lateral articulatio
coccygis, ligamentum femoris coxae; melalui tractus
sacrotuberosum iliotialis otot ini
mengekstensi-
kan articulatio
genus
M. gluterus medius Permukaan luar ilium Permukaan lateral N. gluteus L5, S1 Abduksi paha pada
trochanter major superior articulatio coxae,
femoris mengangkat pelvis
waktu berjalan
sehingga
memungkinkan kaki
yang lainnya terangkat
dari tanah
M. gluterus minimus Permukaan luar ilium Permukaan anterior N. gluteus L5, S1 Abduksi paha pada
trochanter major superior articulatio coxae,
femoris mengangkat pelvis
waktu berjalan
sehingga
memungkinkan kaki
yang lainnya terangkat
dari tanah
M. tensor fasciae Crista iliaca Tractus iliotibialis N. gluteus L4, L5 Membantu m. gluteus
latae superior maximus
mengekstensikan
articulatio genus
M. piriformis Permukaan anterior Pinggir atas trochanter N. sacrales I dan II L5, S1, S2 Rotasi lateral tungkai
sacrum major femoris atas pada articulatio
coxae
M. obturatorius Permukaan dalam Pinggir atas trochanter Plexus sacralis L5, S1 Rotasi lateral tungkai
internus membrana major femoris atas pada articulatio
obturatoria coxae
M. gemelius superior Spina ischiadica Pinggir atas trochanter Plexus sacralis L5, S1 Rotasi lateral tungkai
major femoris atas pada articulatio
coxae
M. gemelius inferior Tuber ischiadicum Pinggir atas trochanter Plexus sacralis L5, S1 Rotasi lateral tungkai
major femoris atas pada articulatio
coxae
M. quadrates femoris Pinggir lateral tuber Tuberculum quadratum Plexus sacralis L5, S1 Rotasi lateral tungkai
ischiadicum femoris atas pada articulatio
coxae

Otot-otot Ruang fascia Anterior Tungkai Atas Shartic 2009


Nama Otot Origo Insertio Persarafan Akar saraf Fungsi
M. sartorius Spina iliaca anterior Permukaan medial atas N. femoralis L2, L3 Fleksi, abduksi, rotasi
superior dari corpus tibiae lateral tungkai ats pada
articulatio coxae; fleksi
dan rotasi medial
tungkai bawah pada
articulatio genus
M. iliacus Fossa iliaca os coxae Bersama dengan m. N. femoralis L2, L3 Fleksi tungkai atas
psoas ke trochanter terhadap batang
minor femoris tubuh; jika tungkai atas
difiksasi, otot ini
melakukan fleksi
truncus (batang badan)
terhadap tungkai atas
seperti gerakan duduk
dari posisi berbaring
M. Psoas Processus tranversa, Bersama dengan M. Plexus lumbalis L1, L2, L3 Fleksi tungkai atas
corpora, dan disci iliacus ke thochanter terhadap batang
intervertebrales dari minor femoris tubuh; jika tungkai atas
vertebra thoracicae XII difiksasi, otot ini
dan vertebrae melakukan fleksi
lumbales I-V truncus (batang badan)
terhadap tungkai atas
seperti gerakan duduk
dari posisi berbaring
M. pectineus Ramus superior ossis Ujung atas linea aspera N. femoralis L2, L3 Fleksi dan abduction
pubis dari corpus femoris tungkai atas pada
articulatio coxae
M. Quadriceps
femoris
M.Rectus femoris Caput Rectus: spina Melalui tendo n. N. femoralis L2, L3, L4 Ekstensi tungkai bawah
iliaca anterior inferior quadriceps femoris ke pada articulatio genus;
Caput reflexum: ilium patella, kemudian fleksi tungkai atas pada
cranial dari melalui ligamentum articulation coxae
acetabulum patellae ke tuberositas
tibiae.
M. vastus lateralis Ujung atas femur dan Melalui tendo n. N. femoralis L2, L3, L4 Ekstensi tungkai bawah
corpus femoris quadriceps femoris ke pada articulation genus
patella, kemudian
melalui ligamentum
patellae ke tuberositas
tibiae.
M. vastus medialis Ujung atas femur dan Melalui tendo n. N. femoralis L2, L3, L4 Ekstensi tungkai bawah
corpus femoris quadriceps femoris ke pada articulatio genus;
patella, kemudian menstabilkan patella
melalui ligamentum
patellae ke tuberositas
tibiae.
M. vastus Permukaan anterior Melalui tendo n. N. femoralis L2, L3, L4 Ekstensi tungkai bawah
intermedius dan lateral dari corpus quadriceps femoris ke pada articulatio genus;
femoris patella, kemudian articularis genu
melalui ligamentum menarik membrana
patellae ke tuberositas synowa
tibiae.

Otot-otot Ruang Fascial Medial Tungkai Atas Shartic 2009


Nama Otot Origo Insertio Persarafan Akar saraf Fungsi
M. gracilis Ramus inferior ossis Pada permukaan N. obturatorius L2, L3 Adduksi tungkai atas
pubis, ramus medial bagian atas pada articulatio coxae;
ischiadicus corpus tibiae fleksi tungkai bawah
pada articulatio genus
M. adductor longus Corpus ossis basis, Permukaan posterior N. obturatorius L2, L3, L4 Adduksi tungkai atas
medial terhadap corpus femoris (linea pada articulatio coxae
tuberculum pubicum aspera) dan membantu rotasi
lateral
M. adductor brevis Ramus inferior ossis Permukaan posterior N. obturatorius L2, L3, L4 Adduksi tungkai atas
pubis corpus femoris (linea pada articulatio coxae
aspera) dan membantu rotasi
lateral
M. adductor magnus Ramus inferior ossis Permukaan posterior Bagian adductor: L2, L3, L4 Adduksi tungkai atas
pubis, ramus corpus femoris, n. obturatoris pada articulatio coxae
ischiadicus,tuberositas tuberculum Bagian hamstring: dan membantu rotasi
ischiadicum adductorium femoris n. ischiadicus lateral; bagian
hamstring
mengekstensikan
tungkai atas pada
articulatio coxae.
M. obturatoris Permukaan luar Permukaan medial N. obturatorius L3, L4 Rotasi lateral tungkai
externus membrana obturatoria trochanter major atas pada articulatio
dan ramus pubis coxae
Otot-otot Ruang Fascia Posterior Tungkai Atas Shartic 2009
Nama Otot Origo Insertio Persarafan Akar saraf Fungsi
M. biceps femoris Caput longum: Caput fibulae Caput longum: L5, S1, S2 Fleksi dan rotasi lateral
tuberositas pars tibialis dari tungkai bawah pada
ischiadicum n. ischiadicus articulatio genus;
Caput brevis: linea Caput brevis: pars caput longum juga
aspera, crista peroneus mengekstensikan
supracondylaris comunis dari n. tungkai atas pada
lateralis dari corpus ischiadicus articulatio coxae
femoris
M. semitendinosus Tuber ischiadicum Bagian atas permukaan Pars tibialis n. L5, S1, S2 Fleksi dan rotasi medial
medial corpus tibiae ischiadicus tungkai bawah pada
articulatio genus; otot
ini juga
mengekstensikan
tungkai atas pada
articulatio coxae
M. Tuber ischiadicum Condy lus medialis Pars tibialis n. L5, S1, S2 Fleksi dan rotasi medial
semimembranosus tibiae ischiadicus tungkai bawah
padasendi lutut; otot
ini juga
mengextentiokan
tungkai atas pada
articulatio coxae
M. adductor magnus Tuber ischiadicum Tuberculum Pars tibialis n. L2, L3, L4 Ekstensi tungkai atas
(bagian hamstring) adductorium femoris ischiadicus pada articulatio coxae

Otot-otot Ruang Fascia Anterior Tungkai Bawah Shartic 2009


Nama Otot Origo Insertio Persarafan Akar saraf Fungsi
M. tibialis anterior Facies lateralis Cuneiforme mediale N. peroneus L4, L5 Ekstensi ‡ kaki pada
corpus tibia dan dan bassis os profundus sendipergelangan
membrana metatarsale I kaki;invers kaki pada
interossea articulatio subtalaris
dan articulatio tarso
transverses;
mempertahankan
arcus longitudinalis
medialis kaki
M. extensor digitorum Facies anterior Ekspansi extensor N. peroneus L5, S1 Ekstensi jari-jari kaki;
longus corpus fibula keempat jari kaki yang profundus ekstensi kaki pada
lateral sendi pergelangan kaki
M. peroneus tertius Facies anterior Basis os metatarsale V N. peroneus L5, S1 Ekstensi jari kaki pada
corpus fibula profundus sendi pergelangan
kaki; eversi kaki pada
articulatio subtalaris
dan articulatio tarso
transversus
M. extensor hallucis Facies anterior Basis phalanges distal N. peroneus L5, S1 Ekstensi ibu jari kaki;
longus corpus fibula ibu jari kaki profundus ekstensi kaki pada
sendi pergelangan
kaki; inversi kaki pada
articulatio subtalaris
dan articulatio tarso
transversus
M. extensor digitorum Calcaneum Oleh empat tendo ke N. peroneus S1, S2 Ekstensi jari
brevis phalax proximal ibu jari profundus
kaki dan tendo-tendo
extensor panjang jari
kaki II, III, IV

Otot- otot Ruang Fascial Lateral Tungkai Bawah Shartic 2009


Nama Otot Origo Insertio Persarafan Akar saraf Fungsi
M. peroneus longus Facies lateralis corpus Basis ossis metatarsal I N. poreneus L5, S1, S2 Plantar fleksi kaki pada
fibulae dan cuneiforme superficialis articulatio talocruralis
mediale dan eversi kaki pada
articulatio subtalaris
dan articulatio tarso
transversus;
menyokong arcus
longitudinalis lateralis
dan arcus transversus
kaki
M. peroneus brevis Facies lateralis corpus Basis ossis metatarsal N. poreneus L5, S1, S2 Plantar fleksi kaki pada
fibulae V superficialis articulatio talocruralis
dan eversi kaki pada
articulatio subtalaris
dan articulatio tarso
transversus;
menyokong arcus
longitudinalis lateralis

Otot-otot Ruang Fascial Posterior Tungkai Bawah Shartic 2009


Nama Otot Origo Insertio Persarafan Akar saraf Fungsi
Kelompok superficial
M. gastrocnemius Caput laterale dari Melalui tendo N. tibialis S1, S2 Plantar fleksi kaki pada
condylus lateralis calcaneus ke facies sendi pergelangan kaki
femoris dan caput posterior calcaneus dan fleksi articulatio
medial dari proximal genus
condylus medialis
M. Plantaris Crista supracondyralis Facies posterior N. tibialis S1, S2 Plantar fleksi kaki pada
femoris lateralis calcaneus sendi pergelangan kaki
dan fleksi articulatio
genus
M. soleus Corpus tibiae dan Melalui tendo N. tibialis S1, S2 Secara bersama-sama
fibulae calcaneus ke facies dengan m.
posterior calcaneus gastrocnemius dan m.
plantaris berfungsi
sebagai plantar fleksor
yang kuat sendi
pergelangan kaki;
memberikan tenaga
untuk gerak maju pada
waktu berjalan dan
berlari
Kelompok Profunda
M. popliteus Facies lateralis Facies posterior corpus N. tibialis L4, L5, S1 Fleksi tungkai pada
condylus lateralis tibiae di atas linea articulatio genus;
femoris musculi solei membuka articulatio
genus dengan rotasi
lateral femur pada
tibia dan
mengendurkan
ligamenta sendi
M. flexor digitorum Facies posterior corpus Basis phalanges distal N. tibialis S2, S3 Fleksi phalanges distal
longus tibiae empat jari kaki lateral empat jari kaki
lateral(II s/d V); plantar
fleksi kaki pada sendi
pergelangan kaki;
menyokong arcus
longitudinalis medialis
dan lateralis kaki
M.Flexor hallucis Facies posterior corpus Basis phalanges distal N. tibialis S2, S3 Fleksi phalanges distal
longus fibulae ibu jari kaki ibu jari; plantar fleksi
kaki pada sendi
pergelangan kaki;
menyokong arcus
longitudinallis medialis
kaki
M. tibialis posterior Facies posterior corpus Tuberositas ossis N. tibialis L4, L5 Plantar fleksi kaki pada
tibiae dan fibulae dan naviculare dan tulang- sendi pergelangan
membrane interossea tulang di dekatnya kaki; Inversio kaki pada
articulatio subtalaris
dan articulatio tarso
transversus;
menyokong arcus
longitudinalis medialis
kaki

Otot-otot telapak kaki


Nama Otot Origo Insertio Persarafan Akar Fungsi
saraf*
Lapisan pertama
M. abductor hallucis Tuberositas mediale Basis phalanges N. plantaris S2, S3 Fleksi abduksi ibujari
calcaneus dan proximal ibu jari kaki medialis kaki; memperkuat
retinaculum flexorrum arcus longitudinalis
medialis
M. flexordigitorum Tuberculum mediale Empat tendo menuju N. plantaris S2, S3 Fleksi empat jari lateral
brevis calcaneus ke empat jari kaki medialis kaki; memperkuat
lateral insertion pada arcus longitudinalis
pinggir phalanges medialis dan lateralis
media; tendo ditembus
oleh tendo m. flexor
digitorum longus
M. abductor digiti Tuberculum mediale Basis phalanges N. plantaris S2, S3 Fleksi dan abduksi jari
minimi dan laterale calcaneus proximal jari ke lima lateralis kelima kaki;
memperkuat arcus
longitudinalis lateralis
Lapisan kedua Tuberculum mediale Tendo m. flexor N. plantaris S2, S3 Membantu m. flexor
M. quadrates plantae dan laterale calcaneus digitorum longus lateralis digitorum longus
dalam memfleksikan
empat jari lateral
Mm. Lumbricales Tendo-tendo M. flexor Ekspansi extensor Lumbricalis S2, S3 Ekstensi jari-jari kaki
digitorum longus dorsalis; basis pertama: n. pada articulatio
phalanges proximal plantaris medialis; interphalangea
empat jari yang lateral sisanya oleh n.
plantaris lateralis
Tendo m. flexor Lihat tabel Otot-otot
digitorum longus Ruang Fascial Posterior
Tungkai bawah
Tendo m. flexor Lihat tabel Otot-otot
hallucis longus Ruang Fascial Posterior
Tungkai bawah
Lapisan ketiga
M. flexor hallucis Cuboideum, Tendo medial ke sisi N. plantaris S2, S3 Fleksi articulatio
brevis cuneiforme laterale, medial basis phalanges medialis metatarsophalangea
insertion m. tibialis proximal ibu jari; tendo ibu jari; menyokong
posterior lateral ke sisi lateral arcus longitudinalis
basis phalanges medialis
proximal ibu jari
M. adductor hallucis Caput obliquum dari Sisi lateral basis Ramus profundus S2, S3 Fleksi articulatio
basis os metatarsal II, phalanges proximal ibu n. plantaris metatarsophalangea
III, dan IV ; caput jari kaki lateralis ibu jari;
transverum dari mempertahankan
ligamentum plantaris kesatuan ossa
metatarsal

Otot-otot Telapak Kaki (lanjutan) Shartic 2009


Nama Otot Origo Insertio Persarafan Akar saraf Fungsi
M. flexor digiti Basis ossis metatarsal Sisi lateral basis N. plantaris S2, S3 Fleksi articulatio
minimi brevis V phalanges proximal jari lateralis metatarsophalangea
kelingking jari kelingking
Lapisan Keempat Basis phalanges N. plantaris S2, S3 Abduksi jari-jari kaki,
Mm. interossei Sisi yang bersebelahan proximal—pertama: lateralis fleksi articulatio
Dorsales (4) os metarsal sisi medial jari kedua; metatarsophalangea
sisanya sisi lateral jari dan ekstensio
kedua, ketiga, dan articulatio
keempat—juga interphalangea
ekspansi extensor
dorsalis
Mm. interossei Facies inferior ossis Sisi medial basis N. plantaris S2, S3 Abduksi jari kaki;
Plantares (3) metatarsal III, IV, V phalanges proximal lateralis fleksi articulatio
tiga jari lateral metatarsophalangea
dan ekstensi articulatio
interphalangea
Tendo M. peroneus Lihat table otot ruang
longus fascial lateral tungkai
bawah
Tendo M. tibialis Lihat table otot ruang
posterior fascial posterior
tungkai bawah

Anda mungkin juga menyukai