1 Pectoralis Major 2/3 medial permukaan os Tuberculi major humeri (yang nn. thoracales Adduksi horizontal
sternum anterior berbentuk tendon anterior (V C3 - V Th shoulder.
Cartilago costalis II-VI tebal dan yang posterior 1) Internal rotasi
Bagian anterior m. Rectus berbentuk tendon tipis shoulder
abdominalis
2 Pectoralis Minor Permukaan anterior os costa Processus coracoideus scapula nn. thoracales Menggerakkan
II-V anterior ( V C7 ) scapula dan clavicula
ke bawah
Rotasi angulus inferior
scapula ke
posteromedial
Mengangkat costa
(shoulder difixasi)
3 Seratus Anterior Costa I dan II, Costa II dan Angulus medialis dan nn. thoracales longus Abduksi scapula
III, dst sampai costa X superior scapula (V C5 – 7) Upward rotasi scapula
Margo vertebralis Membantu menarik
costa ke atas
4 Levator Costae Processus tranversus Longus : Os Costae (melewati Ramus anterior n. V Mengangkat costa
V C7-V Th 1-11 1 costa di bawahnya). C8 dan nn. keatas
Brevis : Os Costae (tanpa Intercostalis 1-9
melewati Os Costae di
bawahnya)
5 Intercostalis Tepi inferior tiap os costa Tepi superior os costa di nn. intercostalis 1-11 Mengangkat costa
Externus sebelah lateral sulcus costa bawahnya keatas
(kearah inferior dan sternal)
6 Intercostalis Margo Inferior tiap os costa Os costa berikutnya nn. intercostalis 1-11 Menarik costa
Internus Sebelah dalam dari sulcus kebawah
costalis (serabut kebawah
medial
7 Subcostalis Permukaan dalam os costa Os Costa (yang terletak nn. intercostalis Menarik costa
(serabut ke bawah dan ke melewati 1-2 tulang) kebawah
medial)
8 Tranversus thoracis Bagian posterior processus Perbatasan os costa dan nn. intercostalis 2-4 Menarik costa
xypoideus Cartilago costalis 2-6 kebawah
½ bagian inferior corpus
sterni
DAERAH PERUT
NO OTOT ORIGO INSERTIO INERVASI FUNGSI
1 Rectus Abdominis Permukaan anterior Ramus inferior ossis pubis nn. intercostalis 6-12 Membantu menarik
cartilago costalis 5-7 costa ke bawah
Processus Xypoideus Fleksi trunk / columna
Ligamentum Xypoideus vertebralis
Mengangkat pelvis
(thoraks difiksasi)
2 Tranversus Permukaan dalam cartilago Linea Albae n. intercostalis 5-12 Menarik costa ke
Abdominis costalis 7-12 Bagian inferior Vagina mm. n. Illiohipogastricus bawah
Fascia Lumbo dorsalis Recti abdominis n. illioinguinalis Memperkecil rongga
Labium internum crista abdomen
iliaca
⅔ lateral ligamen inguinale
3 Pyramidalis Anterior ramus superior Linea Albae nn. intercostalis Menarik costa ke
ossis pubis bawah
Symphisis ossis pubis
4 Quadratus Ligamentum Illiolumbale Processus tranversus V L1-4 n. Thoracales 12 dan Lateral fleksi trunk
Lumborum n. Lumbalis 1
5 Obliquus Externus Permukaan luar costa 5-12 Serabut superior : vagina mm. n. intercostalis 5-12 Menarik thorak ke
Abdominis Recti abdominis n. Illiohipogastricus bawah
Serabut inferior : ligamentum n. illioinguinalis Fleksi Collumna
inguinale, labium crista illiaca vertebralis ke arah
samping yang sama
Rotasi arah
berlawanan
6 Obliquus Internus Permukaan posterior fascia Margo inferior costa 10-12 n. intercostalis 5-12 Menarik thorak ke
Abdominis lumbo dorsalis Cartilago costa 8-10 n. Illiohipogastricus bawah
Linea intermedia crista n. illioinguinalis Fleksi Collumna
illiaca vertebralis ke arah
⅔ lateral ligamentum samping yang sama
inguinale Rotasi ke sisi yang
sama
Mengangkat pelvis
DAERAH LEHER
NO OTOT ORIGO INSERTIO INERVASI FUNGSI
1 Sternocleidomastoideus Caput medial : permukaan Permukaan lateral processus Spinal accessory Memutar kepala ke
anterior incisura jugularis mastoideus dan linea nuchae (C2,3) arah berlawanan.
sterni, permukaan anterior suprema Fleksi kepala (bila
articulatio bergerak bersama)
sternoclavicularis. Membantu
Caput lateral : clavicula mengangkat costa
pars sternalis
2 Scalenus anterior Tuberculum anterior Tuberculum scaleni lisfranci n. C-7 dan plexus Menarik costa I (VC
processus tranversus VC3- costa I brachialis di fiksasi)
6 Menekuk leher ke
latero anterior (Costa
I difiksasi)
Menekuk leher ke
anterior (keduanya
bekerja)
3 Scalenus medius Tuberculum posterior Costa 1 dibelakang sulcus n. C-7 dan plexus Mengangkat costa I
processus tranversus VC2- subclavius brachialis (VC difiksasi)
7 (berjalan ke inferior dan
lateral)
Menekuk leher
kelateral (costa
difiksasi)
4 Scalenus minimus Processus tranversus V C6- Permukaan lateral costa n. C-7 dan plexus Mengangkat costa I
7 (berjalan ke bawah dan brachialis (V C difiksasi)
anterior)
5 Scalenus posterior Processus tranversus V C5- Permukaan lateral costa nn. posterior rami Flexi leher
6 (berjalan ke bawah dan primary C4 dan n. Membantu rotasi
anterior) Muscularis C3-4 leher dan kepala
Mengangkat costa I
6 Longisimus Capitis Superior processus Margo posterior processus Rami posterior n. Extensi leher
tranversus V Th 4-5 mastoideus spinalis Membantu rotasi
Inferior processus kepala
articularis V C3-4
7 Spinalis Capitis Processus transversus VTh Os Occipitale Rami posterior n. Ekstensi dan lateral
6 Diantara lamina nuchae spinalis fleksi kepala
superior dan inferior
8 Inter Spinalis Diantara processus Memanjang VC 2 sampai os Ramus posterior n. Ekstensi kolumna
spinosus yang berbatasan sacrum V Th 1 – V L 5 vertebralis
DAERAH PUNGGUNG
NO OTOT ORIGO INSERTIO INERVASI FUNGSI
1 Seratus posterior Ligamentum nuchae Costa 2-5 Ramus posterior n. Menarik Costa ke
Processus spinosus V C6-7 V Th 1 – V L 5 bawah
(serabut berjalan parallel
ke latero inferior)
2 Latisimus dorsi Fascia lumbodorsalis Crista tuberculi minoris n. Thoraco dorsalis Menarik lengan ke
Crista illiaca humeri medial bawah dan
Processus spinosus V Th 6 internal rotasi
–S Menarik shoulder ke
Costa 7-8 medial inferior
Angulus inferior scapula
Mengangkat costa ke
atas
Ekstensi shoulder
3 Trapesius Upper Linea nuchae superior Clavicula pars sternalis n. Accesorius Ekstensi kepala
Protuberentia occipitale Acromeon Adduksi dan depresi
eksterna Spina scapula scapula
Ligamentum nuchae +
supraspinalis
4 Trapesius Middle Processus spinosus Acromeon n. Accesorius Adduksi scapula
Retraksi
5 Trapesius Lower Processus spinosus V Th 5- Spina Scapula n. Accesorius Scapula depresion,
12 adduction
6 Iliocostalis lumborum Crista illiaca Angulus costae seluruh costae Ramus posterior n. Ekstensi collumna
Sacrum Spinalis vertebralis
Menarik costa ke
bawah
7 Spinalis dorsi Processus spinosus VL1-2 Processus spinosus V Th Ramus posterior n. Ekstensi collumna
dan V Th 11-12 (kearah bagian atas spinalis vertebralis
superior bergabung
menjadi satu)
8 Longisimus dorsi Processus transversus V L Processus transversus V Th di Ramus posterior n. Ekstensi collumna
Fascia lumbo dorsalis atasnya Spinalis vertebralis
Angulus costae 2-12
9 Levator scapula Processus V C1-4 Garis vertebra pada scapula n. V C 3-4 Elevasi scapula
bagian atas
10 Romboideus major Processus spinosus V Th 2- Tendon arc dari spina scapula n. VC5 dorsal Adduksi scapula
5 bagian inferior scapular Down ward rotasi
scapula
11 Romboideus minor Bagian bawah ligamentum Spina scapula n. VC5 dorsal Adduksi scapula
nuchae scapular Down ward rotasi
Processus spinosus VC6 scapula
dan V Th 1
MYOLOGI EXTREMITAS INFERIOR
DAERAH ILIACA
NO OTOT ORIGO INSERTIO INERVASI FUNGSI
1 Iliacus Fossa iliaca dan SIAI Throcantor minor femoris Ramus muscularis n. Fleksi dan internal
femoralis L 3-4 rotasi art. Coxae
2 Psoas major Facies lateral discus dan Throcantor minor femoris Ramus muscularis n. Fleksi dan internal
corpus V Th (serabut: femoralis L 2-4 rotasi hip joint
infero lateral)
DAERAH GLUTEAL
NO OTOT ORIGO INSERTIO INERVASI FUNGSI
1 Gluteus maximus Linea glutea superior Bagian superfiscial : tractus n. gluteus inferior Ekstensi hip
Labium externum crista ilio tibialis L5, S1-2 Upward rotasi dan
iliaca Bagian deep : tuberositas abduksi hip
Permukaan posterior os gluteo femoris
sacrum inferior
Lateral os coccygeus
2 Gluteus medius Fascies lateral ossis ilii, Throcantor major femoris n. gluteus superior Abduksi hip
diantara linea glutea L4-5 dan S1-2 Pars posterior :
anterior dan superior ekstensi dan upward
(serabut : infero lateral) rotasi hip
Pars anterior : flexi
dan downward rotasi
hip
3 Gluteus minimus Fascies lateral ossis ilii, Throcantor major femoris n. gluteus superior Abduksi hip
diantara linea glutea L4-5 dan S1-2 Pars anterior : fleksi
anterior dan inferior dan internal rotasi hip
(serabut : miring latero Pars posterior :e dan
anterior) downward rotasi hip
4 Quadratus femoris Uber ischiadicum (serabut : Crista trochanterica femoris Ramus muscularis Abduksi dan
lateral) L4-5, S1 eksternal rotasi hip
Membantu fleksi hip
5 Gamellus Superior dan Superior : Spina ischiadika Fossa trochanterica femoris Ramus muscularis Eksternal rotasi hip
inferior Inferior : Tuber ischiadika plexus sacralis Adduksi hip
Superior : L5, S1-2 Membantu ekstensi
Inferior : L4-5, S1 hip
6 Obturator externus Facies anterior membrana Fossa trochanterica femoris Ramus muscularis External rotasi hip
obturatoria plexus sacralis S1-3 Membantu extensi
Foramen obturatorium hip
(serabut : menyebar ke
lateral)
7 Obturator internus Facies medial membrana Fossa trochanterica femoris Ramus muscularis External rotasi hip
obturatoria plexus sacralis L5,
Foramen obturatorium S1-2
8 Piriformis Facies pelvina ossis sacri Superior trochantor major Ramus muscularis Abduksi hip
Foramen anterior V S1-4 femoris plexus sacralis L1-3 External rotasi hip
DAERAH KAKI
NO OTOT ORIGO INSERTIO INERVASI FUNGSI
1 Flexor hallucis brevis Bagian medial permukaan Sisi medial dan lateral basis os n. plantaris medialis Flexi art. MP jari I
plantar os cuboideum phalangeal proximalis jari I
Bagian lateral os
cuneiformis III
2 Lumbricalis Tendon m. Flexor Basis os phalangeal prox. jari n. plantaris medialis Flexi art. MP jari II-V
digitorum longus, II-V, tendon m. flexor (lumbricalis I)
menyilang sisi medial art. digitorum longus n. plantaris medialis
MP jari II-V (lumbricalis 2-4)
3 Flexor digitorum Processus medialis tuberis Os phalangeal media jari II-V n. plantaris medialis Flexi art. MP dan IP
brevis calcanei, pertangahan prox. jari II-V
telapak kaki
4 Flexor digiti minimi Basis os metatarsus V Basis os phalangeal n. plantaris lateralis Flexi art. MP jari V
brevis proximalis jari V
5 Quadratus plantare Caput mediale os Tendon m. Flexor digitorum n. plantaris lateralis Flexi art. MP dan IP jari
(flexor digitorum calcaneus, caput laterale longus di pertengahan telapak II-V
accesorius) permukaan plantar os kaki
calcaneus
6 Opponens digiti quinti Lig. Plantare longum Sisi lateral os metatarsus V n. plantaris lateralisMembantu flexi dan
adduksi art. MP jari V
7 Extensor hallucis Sisi dorsal os calcaneus, Permukaan dorsal basis n. peroneus Extensi art. MP jari I
brevis sisi lateral os talus phalangeal proximalis jari I profundus
8 Extensor digitorum Sisi dorsal os calcaneus Tendon m. Extensor n. peroneus Extensi art. MP dan IP
brevis digitorum longus jari II-IV profundus jari II-IV
9 Abductor hallucis Processus medialis tuberis Basis os phalangeal prox. jari n. plantaris medialis Abduksi art. MP jari I
calcanei, tuberositas ossis I
navicularis
10 Abduktor digiti Tuber calcanei, tuberositas Sisi lateral basis os phalangeal n. plantaris lateralis Abduksi art. MP jari V
minimi ossis metatarsi V prox. jari V
11 Interossei dorsalis Sisi lateral os metatarsus I- Sisi medial basis os n. plantaris lateralis Abduksi art. MP jari II-
IV, sisi medial os phalangeal prox. jari II-IV IV
metatarsus II-V
12 Adduktor hallucis Caput obliquum : tendon Sisi lateral os phalangeal n. plantaris lateralis Adduksi art. MP jari I
m. Peroneus longus, basis proximalis jari I
os metatarsus II-IV
Caput transversum : lig.
Colateral art. MP jari III-V,
lig. Metatarsus
transversum
13 Interossei plantaris Sisi medial : basis os Sisi medial basis os n. plantaris lateralis Adduksi art. MP jari
metatarsus III-V phalangeal prox. jari III-V, III-V
tendon m. Extensor digitorum
longus
DAERAH BAHU
NO OTOT ORIGO INSERTIO INERVASI FUNGSI
1 Deltoideus Serabut anterior : ⅓ bagian Tuberositas deltoidea n. axilaris C5-6 Serabut anterior : flexi
lateral clavicula adduksi horizontal
Serabut medialis : bagian Serabut medialis :
atas acromeon abduksi 90⁰
Serabut posterior : bagian Serabut posterior :
bawah spina scapula extensi, external rotasi,
abduksi horizontal
2 Supra spinatus Fossa supra spinata Tuberculum major humeri n. supra scapularis Abduksi lengan
3 Infra spinatus Fossa infra spinata Tuberculum major humeri n. supra scapularis External rotasi dan
C5-6 extensi
4 Teres minor Margo axilaris scapula Crista tuberculi major humeri n. axilaris C5-6 External rotasi,
Diatas m. Teres major permukaan dorsal membantu extensi
shoulder
5 Teres major Permukaan dorsal angulus Crista tuberculi minor humeri n. subscapularis External rotasi,
scapula membantu extensi
shoulder
6 Subscapularis Permukaan anterior Tuberculum minor humeri n. subscapularis C5- Internal rotasi shoulder
scapula, margo axilaris 6
DAERAH TANGAN
NO OTOT ORIGO INSERTIO INERVASI FUNGSI
1 Abductor pollicis Tuberositas os navicularis, Basis phalang proximal jari I, n. medianus C6-8 Abduksi dan flexi ibu
brevis lig. Carpi transversarium ossa sesamoidea ibu jari jari
Flexi phalang proximal
jari I
2 Opponens pollicis Tuberositas ossa Ossis metacarpal I n. medianus C6-8, Adduksi dan flexi ibu
multangulum major Th1 jari
3 Mm. Interossei volares Otot I permukaan ulnar Otot II dan III permukaan r. profundus, r. Menarik phalang
manus metacarpal II radial metacarpal IV dan V Volaris manus, n. proximal jari II, IV dan
ulnaris C7-8, Th1 V ke arah jari III
4 Mm. Interossei Melekat dekat permukaan Otot I dan II : samping radial r. profundus, r. Otot I : adduksi ibu jari
dorsalis manus tulang metacarpal jari 2-3 Volaris manus, n. Otot I dan II : menarik
Otot III dan IV : samping ulnaris C7-8, Th1 phalang proximal jari
radial jari 3-4 2-3 ke radial
Otot III dan IV :
menarik jari ke 3 dan 4
ke ulnar
Semua : flexi phalang
proximal jari 2-4
5 Palmaris brevis Apponeurosis palmaris Kulit bagian medial dari r. profundus, r. Memperdalam
telapak tangan Volaris manus, n. cekungan tangan
ulnaris C7-8, Th1