FAKTOR FAKTOR YANG

MEMPENGARUHI METABOLISME
OBAT

Faktor faktor yang mempengar!" meta#o$"%me o#at antara

$a"n &
Faktor genet"k ata ketrnan
•

Per#e'aan %pe%"e% 'an ga$r

•

Per#e'aan (en"% ke$am"n

•

Per#e'aan
Per#e'aa
•
n mr 'an peng!am#at en)"m meta#o$"%me
In'k%" en)"m meta#o$"%me
•

*an faktor $a"n+

•
Skema meta#o$"%me o#at ,reak%" fa%a - 'an
./
0 Faktor genet"k 'an ketrnan

Faktor genet"k ata ketrnan "kt #erperan

ter!a'ap a'anya per#e'aan ke1epatan meta#o$"%me
o#at+
2onto! &
3 meta#o$"%me "%on"a)"'+ %at o#at ant"t#erko$o%"%4
tertama pro%e% N3a%et"$a%"+ Pa'a orang (epang 'an
e%k"mo $e#"! 1epat '"#an'"ngk
'"#an'"ngkan
an meta#o$"%me pa'a
orang eropa t"mr 'an me%"r
3 H"'ra$a)"n4 proka"nam"' 'an 'ep%on (ga
'ep%on (ga
menn(kkan ke1epatan
ke1epatan a%et"$a%" yang #er#e'a %e1ara
genet"k
0 Per#e'aan Spe%"e% 'an ga$r

Pengamatan pengar! per#e'aan %pe%"e% 'an ga$r ter!a'ap

meta#o$"%me o#at %'a! #anyak '"$akkan ya"t pa'a t"pe reak%"
meta#o$"t ata per#e'aan ka$"tat"f 'an pa'a ke1epatan meta#o$"%me
ata per#e'aan kant"tat"f+
2onto! &
a+Fen"$a%etat4
Fen"$a%etat4
pa'a man%"a terkon(ga%" 'engan g$"%"n 'an g$tam"n4
%e'angkan pa'a ke$"1" 'an tk% terko(ga%" pa'a g$"%"n %a(a
#+A%am#en)oat4
#en)oat4 pa'a #e#ek '"ek%kre%"kan %e#ga" a%am orn"trat4
%e'angkan pa'a an("ng '"ek%kre%"kan %e#aga" a%am !"prat
1+Amfetam"n4
Amfetam"n 4 pa'a man%"a4 ke$"n1" 'an marmot menga$am" 'eam"na%"
ok%"'at"f4 %e'angkan pa'a t"k% menga$m" !"'ro%"$a%" aromat"k
'+Feno$4
Feno$4pa'a k1"ng terkon(ga%" 'engan a%am %$fat4 %e'angakan pa'a
#a#" terkon(ga%" 'engan a%am g$koronat4 karena k1"ng mengan'ng
$e#"! %e'"k"t en)"m g$kora"$ tranfera%e
e+Fen"to"n4
Fen"to"n4pa'a man%"a menga$am" ok%"'a%" aromat"k meng!a%"$kan
S,3/para3!"'rok%"fen"t"on4 %e'angkan pa'a an("ng meng!a%"$kan R,5/3
orto !"'rok%"fen"t"on+
0 Per#e'aan (en"% ke$am"n

St'" efek !ormon an'rogen4 %epert" te%teron4 pa'a %"%tem

m"kro%om !at" menn(kkan #a!6a rang%angan en)"m
ok%"'a%" pa'a t"k% (antan ternyata #er!#ngan 'engan
akt"7"ta% ana#o$"k 'an t"'ak #er!#ngan 'engan efek
an'rogen"k +
Pa'a man%"a #ar %e'"k"t yang '"keta!" tentang a'anya
pengar! per#e'aan (en"% ke$am"n ter!a'ap pro%e% meta#o$"t
o#at+
2onto! &
3 N"kot"n 'an a%eto%a$ '"meta#o$"%"% %e1ara #er#e'a pa'a pr"a
'an 6an"ta
0 Per#e'aan Umr

Bay" 'a$am kan'ngan 'an #ay" yang #ar $a!"r (m$a!

en)"m en)"m m"kro%om !at" yang '"per$kan ntk
memeta#o$"%"% o#at re$at"f ma%"! %e'"k"t %e!"ngga %angat peka
ter!a'ap o#at+
2onto! &
a+Hek%o#ar#"ta$4#"$a '"#er"kan pa'a t"k% yang #ar $a!"r
'engan 'o%"% -8mg9kg #erat #a'an4 menye#a#kan t"k% tert"'r
%e$ama : (am4 %e'ang pem#er"an 'engan 'o%"% yang %ama pa'a
t"k% 'e6a%a !anya menye#a#kan tert"'r krang 'ar" ; men"t
#+ To$#tam"'4
pa'a #ay" yang #ar $a!"r mempnya" 6akt paro
5 <8 (am4 %e'angkan pa'a orang 'e6a%a 5 = (am
1+K$oramfen"ko$ pa'a #ay" men"m#$kan %"'rom #ay" ke$a#
'+Pem#er"antrnan %a$"%"$at4 k$oramfen"ko$ 'an k$orproma)"n
'apat men"m#$kan neonatal hyperbilirubinemia.
0 Peng!am#at en)"m
meta#o$"%me
Pem#er"an ter$e#"! 'a!$ ata %e1ara #er%ama %ama %at
%enya6a yang meng!am#at ker(a en)"m en)"m meta#o$"%me
'apat men"ngkatkan "nten%"ta% efek o#at4 memperpan(ang
ma%a ker(a o#at 'an kemngk"nan (ga men"ngkatkan efek
%amp"ng 'an tok%"%"ta%+
2onto! &
a+*"kmora$4 k$oramfen"ko$4 %$fonam"'a 'an fen"$#ta)on4 'apat
meng!am#at en)"m en)"m yang memeta#o$"%"% to$#tam"' 'an
k$orpropa)"' %e!"ngga menye#a#kan kena"kan re%po% g$"kem"+
#+*"kmora$4K$oramfen"ko$ 'an "%on"a)"'4 'apat menga!am#at
en)"m meta#o$"%me 'ar" fen"to"n4 %$fonam"'a4 %"k$ore%"n 'an
para am"no 'an men"ngkat p$a to%"%"ta%nya
1+Fen"$#ta)on4
%e1ara %tereo%e$ekt"f 'apat meng!am#at
meta#o$"%me ,S/36arfar"n4 %e!"ngga men"ngkatkan akt"7"ta%
ant"koag$annya+
 Reak%" Ok%"'a%"

 Ok%"'a%" @eno#"ot"k me$"#atkan pemt%an

re'kt"f ok%"gen ,O./ mo$ek$ar meng!a%"$kan
tran%fer - atom O pa'a %#%trat4 'an
meng!a%"$kan - mo$ek$ H .O+
 Pro%e% "n" mem#t!kan . e$ektron yang
'"tran%fer me$a$" NA*PH 2yp P<;8
re'kta%e+
Ok%"'a%" o$e! P<;8 yang tama &

-+ H"'rok%"$a%" kar#on a$"fat"k (en!+

.+ H"'rok%"$a%" kar#on %p  terakt"7a%" ,'ekat 'engan "nt" %p . ata
%p/
+ Epok%"'a%" a$kena
<+ H"'rok%"$a%" aromat"k
;+ Ok%"gena%"3N
:+ Ok%"gena%"3S
Perge%eran3NIH
 Se$ama !"'rok%"$a%" 1"n1"n aromat"%4 penata$angan
"ntramo$ek$er ter(a'" yang merpakan !a%"$ mekan"%me
ok%"'at"f ,7"a o@"'a arena/+
 Pertama ka$" '"temkan '" Nat"ona$ In%t"tte of Hea$t! ,NIH/
ket"ka meng"'ent">ka%" meta#o$"t tama 'ar" <3 H3
fen"$a$an"n a'a$a! 3 H3para t"ro%"n+
 Perge%eran3NIH
Spe%" Fe3o@o pa'a !eme terakt"7a%" ma%k ke 'a$am 1"n1"n aromat"% meng!a%"$kan "nterme'"at
tetra!e'ra$ yang kem'"an '"tata $ang me$a$" epok%"'a ata keton men(a'" feno$ ,1"n1"n ter!"'rok%"$a%"/+
-+;+ Ok%"gena%" N
 Meta#o$"%me %enya6a mengan'ng atom N& komp$ek%+
 Ok%"gena%" atom N '"k$a%">ka%"kan #er'a%ar ke$a%& am"'a4 am"na  o4
am"na .o 'an am"na - o+
 Am"na #a%a ,pKa =3--/ o$e! F$a7"n31onta"n"ng MonoO@ygena%e ,FMO/
 Senya6a N non#a%a ,am"'a/ o$e! 2yP<;8
 Senya6a N 'gn ke#a%aan "nterme'"at ,e@& am"n aromat"%/ '"ok%"gena%"
o$e! ke'a en)"m+ Tap" P<;8 t'k mengkata$"%"% reak%" ok%"gena%"3N yang
ter(a'" pa'a proton3C ,'eam"na%" ok%"'at"f/
-+;+ Ok%"gena%" N
 FMO pent"ng ntk ok%"gena%" @eno#"ot"k ,tertama !eteroatom
N4 S/+
 Sat atom O '"%atkan 'ar" ok%"gen mo$ek$ar ke 'a$am %#%trat+
 *"'ga !"'roperok%"'a a7"n merpakan "nterme'"at 'a$am
pro%e% "n"+ Mekan"%menya me$"#atkan %erangan nk$eo>$"k o$e!
%#%trat ke ok%"gen3'"%ta$ 'ar" !"'roperok%"'a a7"n +
  ?a'" %#%trat @eno#"ot"k ntk FMO mmnya nkeo>$ ,am"na4
t!"o$4%$>'a/
R"ngka%an reak%" am"na 'an am"'a
R"ngka%an reak%" am"na 'an am"'a
-+;+ Ok%"gena%" S
 A'a  (a$r #"otran%forma%" %enya6a 'engan atom S&
S3'ea$k"$a%" ok%"'at"f 4 *e%$fra%" 'an Ok%"'a%"3S+
 S3'ea$k"$a%" ok%"'at"f #kan (a$r tama4 tap" #"%a ter(a'"+
-+;+ Ok%"gena%" S
 *e%$fra%" mengkon7er%" "katan rangkap 2JS men(a'"
2JO

 Ok%"'a%"3S men(a'" %$fok%"'a '"kata$"%"% o$e! FMO 'an

P<;8+