Anda di halaman 1dari 20

LIMIT FUNGSI

M
A TRIGONOMETRI
T
E
M Matematika
A Kelas XI MIA
T
I
Semester 2
K
A
S
M
A
l im tan
h
0 x
h
tan
h x

Disusun oleh :

Markus Yuniarto, S.Si


Tahun Pelajaran 2016– 2017
SMA Santa Angela
Jl. Merdeka No. 24Bandung
--------------------------------------------------------------------------------------SMA Santa Angela
PENGANTAR :

Modul ini kami susunsebagai salahsatusumber belajar untuk siswa agar dapat dipelajari dengan lebih
mudah. Kami menyajikanmateri dalammodul ini berusaha mengacu pada pendekatan kontekstual dengan
diharapkan matematika akan makin terasa kegunaannya dalam kehidupan sehari-hari.

STANDAR KOMPETENSI :

Menggunakan konseplimitfungsi dan turunanfungsi dalampemecahanmasalah.

KOMPETENSI DASAR :

Menjelaskansecara intuitifarti limit fungsi di suatu titikdan di takhingga.

Menggunakan sifatlimitfungsi untukmenghitung bentuktak tentufungsi aljabar dantrigonometri.

Menentukaninverssuatufungsi

TUJUAN PEMBELAJARAN:

1. Menjelaskan arti limit fungsi di satu titik melalui perhitungan nilai-nilai disekitar titik tersebut
2. Menjelaskanarti limitfungsi di takberhingga melalui grafikdanperhitungan.
3. Menghitunglimitfungsi aljabar dantrigonometri di satu titik.
4. Menjelaskansifat-sifatyang digunakan dalamperhitunganlimit.
5. Menjelaskanarti bentuktaktentu dari limit fungsi.
6. Menghitunglimitfungsi aljabar dantrigonometri denganmenggunakansifat-sifat limit

Limit Fungsi Trigonometri XI IPA ====================== 2


--------------------------------------------------------------------------------------SMA Santa Angela
RUMUS TRIGONOMETRI

I. RUMUS JUMLAH DANSELISIH SUDUT


(1) sin(A+ B) = sin AcosB + cos Asin B
(2) sin(A– B) = sin AcosB – cos Asin B
(3) cos(A + B) = cosAcosB – sinA sinB
(4) cos(A – B) = cosAcosB + sinA sinB
tan A tan B
(5) tan(A + B) =
1 tan A tan B
tan A tan B
(6) tan(A – B) =
1 tan A tan B

II. RUMUS SUDUTRANGKAP DAN SUDUT PERSETENGAHAN


1. RUMUS SUDUTRANGKAP.
(1) sin 2A = 2sinAcos A
(2) cos 2A = cos2A– sin2A= 1– 2sin2A= 2cos2A– 1
2 tan A
(3) tan 2A =
1 tan 2 A
(4) sin 3A = 3sinA– 4sin3A
(5) cos 3A = 4cos3A– 3cos A
3 tan A tan 3 A
(6) tan 3A =
1 3 tan 2 A
2. RUMUS SUDUTPERSETENGAHAN.
1 1 cos A
(1) sin A=
2 2
1 1 cos A
(2) cos A
2 2
1 1 cos A sin A 1 cos A
(3) tan A =
2 1 cos A 1 cos A sin A

Limit Fungsi Trigonometri XI IPA ====================== 3


--------------------------------------------------------------------------------------SMA Santa Angela
III. RUMUS HASIL KALI SINUS DANKOSINUS
(1) 2sinA cos B= sin(A+ B)+ sin(A – B)
(2) 2cos A sin B= sin(A+ B) – sin(A– B)
(3) 2cos A cos B= cos(A+ B)+ cos(A – B)
(4) 2sin A sin B= - cos(A+ B)+ cos(A– B)

IV. RUMUS JUMLAH DANSELISIH SINUSDANKOSINUS


1 1
(1) sin A + sin B= 2sin (A+ B)cos (A– B )
2 2
1 1
(2) sin A – sin B= 2cos (A+ B)sin (A– B)
2 2
1 1
(3) cos A + cosB = 2cos (A+ B)cos (A– B)
2 2
1 1
(4) cos A – cosB = -2sin (A+ B)sin (A– B)
2 2

V. BENTUK a cos x+ b sin x


a cos x + b sin x= k cos(x- )

i. k = a2 b2
b
ii. tan = ( i ) a(+), b(+) kw ( I )
a
(ii ) a(-), b(+) kw (II) (180– )

(iii) a(-), b(-) kw (III) (180+ )

(iv) a(+), b(-) kw (IV) (360– )

Limit Fungsi Trigonometri XI IPA ====================== 4


--------------------------------------------------------------------------------------SMA Santa Angela
Ex. 14. Hitunglah:

sin 2 x 2 sin x cos x


a. lim lim
x 0 sin x x 0 sin x

lim 2 cos x
x 0

2. cos 0
2.1
2

b. lim sin x cos x sin cos


x

= 0– (-1)
=1

1 cos 2x 1 cos 0
c. lim
x 0 1 cos 4 x 1 cos 0

1 1 0
(gagal)
1 1 0

1 cos 2 x 1 (cos2 x sin2 x)


lim lim
x 0 1 cos 4 x x 0 1 (cos2 2 x sin2 2 x)
1 (cos2 x sin2 x 2 sin2 x)
lim
x 0 1 (cos2 2 x sin2 2 x 2 sin2 2 x)
1 (1 2 sin2 x)
lim
x 0 1 (1 2(2 sinx cos x)2
2 sin2 x
lim
x 0 8 sin2 x cos 2 x
1
4

Limit Fungsi Trigonometri XI IPA ====================== 5


--------------------------------------------------------------------------------------SMA Santa Angela

Secara Umum:

sin x nx n
1. lim 1 7. lim
x 0 x x 0 tan mx m

x tan mx m
2. lim 1 8. lim
x 0 sinx x 0 nx n

x sin mx m
3. lim 1 9. lim
x 0 tan x x 0 sin nx n

tan x tan mx m
4. lim 1 10. lim
x 0 x x 0 tan nx n

sin mx m sin mx m
5. lim 11. lim
x 0 nx n x 0 tan nx n

nx n tan mx m
6. lim 12. lim
x 0 sin mx m x 0 sin nx n

Ex. 15. Selesaikan:

tan 7x tan 7x 7x
a. lim lim .
x 0 5x x 0 7 x 5x

7
5

Limit Fungsi Trigonometri XI IPA ====================== 6


--------------------------------------------------------------------------------------SMA Santa Angela
2
tan3 5x tan 5x tan 5x
b. lim lim .
x 0 1 x 0 10 1
(10 x)2 . sin x sin x
2 2

1
2 x
tan 5x 5x tan 5x 2 5x
lim . . lim . .
x 0 5x 10 x x 0 5x 1 1
sin x x
2 2
2
1 tan 5x
. lim . 1.1.10
2 x 0 5x
2
1
.1 .10
2
5
2

sin2 x sin x sin x x


2 2 2 2
c. lim lim . .
x x 3x
2 x (3x) 2 x x
2 2 2

0
1.1.
3
2
0

Ex. 16. Hitunglah:

sin 4 x tan 3x sin 5x 3 5


a. lim 2.1 1. .1 1
x 0 2x 2 2

cot 5p
b. lim
p 0 cot 10 p

3x 1 sin x 1
c. lim
x 1 x 2 2x 3

Limit Fungsi Trigonometri XI IPA ====================== 7


--------------------------------------------------------------------------------------SMA Santa Angela
tan p sin p
d. lim
p 0 p cos p

Ex. 17. Selesaikan:

1 1
2 sin 2x p sin p
cos x p cos x 2 2
a. lim lim
p 0 p p 0 p

1
sin p
1 2
lim sin 2 x p .
p 0 2 1
p
2
1
sin p
1 2
lim sin 2 x p lim
p 0 2 p 0 1
p
2
1
sin (2 x p).1
2
sin x

tan x h tan x
b. lim
h 0 h

sin x sin p
c. lim
x p x p

In Ingat :

tan A tan B
1. tan A B
1  tan A. tan B

1 1
2. 2. sin A sin B 2 cos A B sin A B
2 2

1 1
3. cos A cos B 2 cos A B cos A B
2 2
Limit Fungsi Trigonometri XI IPA ====================== 8
--------------------------------------------------------------------------------------SMA Santa Angela

1 2 cos x cos 2x
d. lim
x 0 x2

Ingat :

n
1. cos 2 x 2 cos2 x 1 3. 1 cos nx 2 sin2 x
2

1 2 1 2
m a
1 cos mx 2 1 cos ax 2 a2
2. lim 4. lim
x 0 nx 2
n2 x 0 bx2 b 2b

3.

Latihan
1. Tentukan nilai :

sin 7x tan 3x sin 5x


a. lim
x 0 tan 9 x tan 3x sin x

2x 2 x
b. lim
x 0 sin x

x 2 1 sin 6 x
c. lim
x 0 x3 3x 2 2x

tan 3x tan 3x cos 2x P2


2. Tentukan nilai Pagar lim
x 0 4x 3 2

3. Hitunglah :

a. l i m ta n 3x s ec 2x
x 0

Limit Fungsi Trigonometri XI IPA ====================== 9


--------------------------------------------------------------------------------------SMA Santa Angela
b. lim cos ec 2 x cos ec x. cot x
x
2

x3
4. Diketahui lim A 2 , maka tentukan nilai dari A + 2.
x 0 tan x sin x

5. Tentukan nilaia dan b yangmemenuhi persamaan :

a cos x
a. lim 2
x 0 bx sin x

ax b 1
b. lim
x cos x 2
2

ax sin x b
c. lim 1
x 0 cos x 1

6. Tentukan nilaidari :

1 cos x
a. lim
x 0 x2

1 sin x 1 sin x
b. lim
x 0 x

1 x2
c. lim
x 1 sin x

1 cos 2p 2
d. lim 2
p 0 sin p

Limit Fungsi Trigonometri XI IPA ====================== 10


--------------------------------------------------------------------------------------SMA Santa Angela
Latihan Soal

SOAL PENYELESAIAN
1. UN 2011PAKET 12
1 cos 2 x
Nilai lim =…
x 0 2 x sin2 x

a. 1 d. 1
8 2

b. 1 e. 1
6

c. 1
4

Jawab : d

2. UN 2011PAKET 46
1 cos 2x
Nilai lim =…
x 0 1 cos 4 x

a. 1 d. 1
2 16

b. 1 e. 1
4 4

c. 0

Jawab : e

3. UN 2010PAKET A
cos 4 x sin3x
Nilai dari lim = ….
x 0 5x

a. 5
3
d. 15

Limit Fungsi Trigonometri XI IPA ====================== 11


--------------------------------------------------------------------------------------SMA Santa Angela
b. 1 e. 0

c. 3
5

Jawab : c

4. UN 2010PAKET B
sinx sin5x
Nilai dari lim = ….
x 0 6x

a. 2 d. 13

b. 1 e. –1

c. 12

Jawab : b

5. UN 2009PAKET A/B
x 2 6x 9
Nilai dari lim adalah ..
x 3 2 2 cos(2 x 6)

a. 3
b. 1
c. 1
2
d. 1
3
e. 1
4
Jawab : e

6. UN 2007PAKET A

Limit Fungsi Trigonometri XI IPA ====================== 12


--------------------------------------------------------------------------------------SMA Santa Angela
2x sin3x
Nilai lim =…
x 0 1 cos6 x

a. –1 d. 1
3

b. – 1 e. 1
3

c. 0

Jawab : d

7. UN 2007PAKET B
sin(x 2)
Nilai lim 2 =…
x 2x 3x 2

a. – 1
2
b. – 1
3
c. 0
d. 1
2
e. 1
Jawab : e

8. UN 2006
cos x sin
Nilai lim 6 =…
x
x
3
6 2

a. – 1 3 d. –2 3
2

b. – 1 3 e. –3 3
3

Limit Fungsi Trigonometri XI IPA ====================== 13


--------------------------------------------------------------------------------------SMA Santa Angela
c. 3

Jawab : c

9. UN 2005
sin12 x
Nilai lim 2
=…
x 0 2 x( x 2x 3)

a. –4
b. –3
c. –2
d. 2
e. 6
Jawab : c

10. UN 2004
1 cos4 x
Nilai lim =…
x 0 x2

a. –8
b. –4
c. 2
d. 4
e. 8
Jawab : e

11. UAN 2003


cos2 x
Nilai dari lim =…
x cos x sinx
4

a. – 2

b. – 12 2

c. 12 2

Limit Fungsi Trigonometri XI IPA ====================== 14


--------------------------------------------------------------------------------------SMA Santa Angela
d. 2

e. 2 2

Jawab: d

12. EBTANAS 2002


1 1
sin x cos x
lim ....
x
1 1
4 x
4

a. –2 2 d. 2

b. – 2 e. 2 2

c. 0

Jawab : a

13. EBTANAS 2002


cos x cos5x
Nilai dari lim =…
x 0 x tan2x

a. –4
b. –2
c. 4
d. 6
e. 8
Jawab : d
cos 2a cos 2b
14. Nilai lim adalah ....
a b a b
a. – 4sin 2b
b. – 2sin 2b
c. sin 2b
d. 2sin 2b
e. 4sin 2b

Limit Fungsi Trigonometri XI IPA ====================== 15


--------------------------------------------------------------------------------------SMA Santa Angela
15. Jika diketahui
1 sin x 1 sin x
p lim dan
x 0 2x
q lim 4x 2 x 4x 2 x , maka
x
nilai p + q adalah ....
a. 2
b. 1
c. 0
1
d.
2
1
e.
4
cos 4 x sin3x
16. Nilai dari lim = ….
x 0 5x
a. 5
3

b. 1

c. 3
5

d. 1
5

e. 0

sin12 x
17. Nilai lim =…
x 0 2 x( x 2 2x 3)
a. –4

b. –3

c. – 2

d. 2

Limit Fungsi Trigonometri XI IPA ====================== 16


--------------------------------------------------------------------------------------SMA Santa Angela
e. 6

sin(x 2)
18. Nilai lim =…
x 2 x2 3x 2
a. – 1
2

1
b. 3

c. 0

d. 1
2

e. 1

cos x sin6
19. Nilai lim x
=…
x 6 2
3
1
a. 3
2

1
b. 3
3

c. 3

d. 2 3

e. 3 3

x 2 6x 9
20. Nilai dari lim adalah ....
x 3 2 2 cos(2 x 6)

a. 3

b. 1

Limit Fungsi Trigonometri XI IPA ====================== 17


--------------------------------------------------------------------------------------SMA Santa Angela
1
c.
2

1
d.
3

1
e.
4

Limit Fungsi Trigonometri XI IPA ====================== 18


--------------------------------------------------------------------------------------SMA Santa Angela
Daftar Pustaka

Nanang Priatna, Mathematics2. Grafindo.

Sukino,MatematikaXIIPA2B.PenerbitErlangga.

Sartono Wirodikromo, Matematika XIIPA. Penerbit Erlangga.

Sobirin, Fokus Matematika SMA.PenerbitErlangga

Limit Fungsi Trigonometri XI IPA ====================== 19


--------------------------------------------------------------------------------------SMA Santa Angela

Limit Fungsi Trigonometri XI IPA ====================== 20

Anda mungkin juga menyukai