Tarikh latihan dibuat : ____________

Unit : 4.1 Tumbuhan

Standard kandungan : 4.1 Kemandirian spesies tumbuhan

Standard pembelajaran : 4.1.1, 4.1.2 dan 4.1.3

Objektif pembelajaran : Murid- murid dapat menjelaskan dengan contoh ciri khas tumbuhan
melindungi diri daripada musuh dan menyesesuaikan diri dengan iklim dan perubahan musim
(TP3)

Apa anda perlu tahu? Baca nota ringkas

tersebut atau imbas kod bar ini sebelum
menjawab latihan.

1
 Tarikh latihan dibuat : ____________

A. Jawab latihan berikut :

1. Apakah maksud kemandirian spesies tumbuhan?

______________________________________________________________

______________________________________________________________

2. Nyatakan ciri- ciri khas tumbuhan tersebut melindungi diri daripada musuhnya.

a. Serai : ______________________________________

b. Nanas : _____________________________________

c. Cempedak : _____________________________________

d. Pong- pong : _____________________________________

e. Bunga tahi ayam : ____________________________________

3. Terangkan kegunaan ciri pada tumbuhan tersebut untuk lindungi diri daripada musuh.

a. Getah yang ada pada buah cempedak

______________________________________________________________

____________________________________________________________

b. Duri yang pada pada daun dan buah nanas

______________________________________________________________

______________________________________________________________

c. Bau busuk yang ada pada bunga tahi ayam

______________________________________________________________

______________________________________________________________

d. Miang yang ada pada daun serai

______________________________________________________________

______________________________________________________________

TP2

2
 Tarikh latihan dibuat : ____________

B. Padankan jenis tumbuhan dengan ciri khas tumbuhan yang betul.

Jenis tumbuhan Ciri khas tumbuhan

 Bau yang tidak

 Pokok oleander
menyenangkan dapat
 Pokok Nangka
1. menghindar musuh dari
 Pokok keladi
memakannya

 Cendawan  Getah yang melekit akan

2.  Pokok keladi menghindarkan haiwan
 Pokok pong-pong daropada memakannya

 Mengandungi racun yang

3.  Rafflesia menyebabkan musuhnya sakit
 Tembakau atau mati apabila
 Bunga tahi ayam memakannya

4.
 Pokok tebu  Durinya yang tajam
 Pokok buluh menyebabkan musuh tidak
 Pokok serai dapat menghampirinya

5.
 Pokok bunga mawar  Bulu halus pada tumbuhan
 Pokok semalu menyebabkan kegatalan pada
 Pokok kaktus musuhnya

TP3

3
 Tarikh latihan dibuat : ____________

C i. Lengkapkan jadual di bawah dengan jawapan yang betul.

Jenis tumbuhan Ciri khas tumbuhan bagi menyesesuaikan diri dengan iklim
dan perubahan musim

Menggulungkan _______________ bagi mengelakkan

kehilangan ______________________
Pokok kunyit

mempunyai akar yang ____________________ untuk

_____________________________________ dari
dalam tanah.
Pokok kaktus

Daun ________________________ untuk mengurangkan

rintangan _________________________.

Pokok kelapa

Meluruhkan ___________________ pada musim kemarau

untuk menjimatkan penggunaan ___________________.

Pokok getah

ii. Rajah di bawah menunjukkan tiga jenis tumbuhanyang ditanam oleh datuk Zizi di
kebunya.

Pokok tebu Pokok cili Pokok terung

Sewaktu musim kemarau, Zizi mendapati pokok cili dan terung telah mati tetapi pokok tebu
masih hidup. Berikan satu inferens tentang keadaan pokok tebu tersebut.

Pokok tebu masih hidup kerana ___________________________________________

_________________________________________________________________.

4
 Tarikh latihan dibuat : ____________

D. Rajah di bawah menunjukkan pokok ru yang hidup subur di persisiran pantai.

1. Apakah ciri khas yang membolehkan pokok ru dapat menyesesuaikan diri dengan iklim
di tepi pantai?

2. Ramalkan apa yang akan terjadi pada pokok ru ini, jika angin kencang melanda
persisiran pantai. Tandakan (√) pada petak yang betul.

a. Pokok ru akan tumbang

b. Pokok ru sukar untuk tumbang.

3. Berikan satu sebab bagi jawapan yang kamu pilih pada soalan nombor (2) di atas.

______________________________________________________________

______________________________________________________________

4. Selain dari pokok ru, berikan satu contoh lagi tumbuhan yang mempunyai ciri yang
sama tumbuh di kawasan yang berangin kencang.

______________________________________________________________
5. Kemarau melanda kawasan Bintulu selama 3 minggu. Aini mendapati daun pokok
pisang, daun kunyit dan daun tomato di kebun ibunya bergulung. Berikn sebab
(inferens) ke atas keadaan daun ketiga- tiga tumbuhan tersebut.

______________________________________________________________

______________________________________________________________

TP5

5
 Tarikh latihan dibuat : ____________

Standard kandungan : 4.2 Pencaran biji benih tumbuhan

Standard pembelajaran : 4.2.1, 4.2.2., 4.2.3 dan 4.2.4
Objektif pembelajaran : Murid- murid dapat :

i. Menyokong ramalan tentang cara tumbuhan lain melindungi diri dan menyesuaikan
diri berdasarkan pengetahuan ciri khas tumbuhan tersebut.(TP5)
ii. Berkomunikasi secara kreatif dan inovatif tentang kepentingan kemandirian spesies
haiwan dan tumbuhan dalam memastikan keseimbangan alam.(TP6)

Apa anda perlu tahu? Baca nota ringkas tersebut atau imbas
kod bar ini sebelum menjawab latihan.

b. Melalui air
a. Melalui angin
 Kulit yang berlilin
 Kecil
(kalis air)
 Nipis
 Sabut yang berongga
 Ringan
(supaya mudah terapung)
 Struktur bersayap
 Berbulu halus Teratai, kelapa, pandan, nipah,
pong-pong
Lalang, kapas, meranti, angsana

Cara pencaran
biji benih dan
ciri- cir biji benih

d. Melalui mekanisma
c. Melalui haiwan dan manusia letupan
C. i.IsiBerikut merupakan
buah yang biji benih yang diperolehi oleh Adi semasamelawat
boleh dimakan kemengering
Lenggai kebun
 datuknya.
Warna buahLengkapkan  Lenggai merekah
peta pokok di bawah dengan memasukkan biji benih tersebut
yang menarik(warna
cerah)
ke dalam kumpulan mengikut cara biji benih dipencarkan. *Lenggai adalah kulit buah
 Bau yang harum bila masak
yang keras dan boleh
 Bercangkuk supaya mudah lekat memecah kepada dua
pada bulu haiwan dan pakaian
manusia
 Kecil supaya boleh ditelan dan
Buah getah, buah keembung,
dikeluarkan bersama najis haiwan
biji saga, buah kacang bendi
 Ringan

Mangga, betik, durian, rambutan, cili,

buah kelulut, pokok kemuncup

Kepentingan pencaran biji benih tumbuhan:

1.Memastikan sumber makanan bagi hidupan lain berterusan
6 2. Mengekalkan keseimbangan alam
3. Menjadi tempat perlindungan kepada hidupan lain apabila
pokok membesar
 Tarikh latihan dibuat : ____________

A. Tandakan ( √ ) bagi ciri- ciri yang terdapat pada biji benih berikut yang membolehkannya
dipencarkan jauh dari pokok induknya.

1.

Bercangkuk

Kecil dan ringan

Mempunyai struktur seperti sayap

Biji benih ini dipencarkan oleh

_______________________

2. Mempunyai kulit yang kalis air

Mempunyai warna yang menarik

Mempunyai pudung berongga

Biji benih ini dipencarkan oleh

_______________________

3. Mempunyai rongga udara

Keras dan kering apabila matang

Dinding buah akan pecah dan biji

Benih akan tercampak keluar apabila
Buah matang.

Biji benih ini dipencarkan oleh

_______________________

4. Isi yang boleh dimakan

Warna dan bau yang menarik

Bersayap atau berbulu halus

Biji benih ini dipencarkan oleh

_______________________

7
 Tarikh latihan dibuat : ____________

B. i.Berikut merupakan biji benih yang diperolehi oleh Adi semasa melawat ke kebun
datuknya. Lengkapkan peta pokok di bawah dengan memasukkan biji benih tersebut ke
dalam kumpulan mengikut cara biji benih itu dipencarkan

Manggis Pong-pong Getah Pandan Cili Saga

Tomato Cempedak Meranti Kekabu Kelapa Keembung

Cara pencaran biji benih

Melalui angin Melalui air Melalui haiwan Melalui mekanisme

dan manusia letupan

iii. Adi kemudian mendapati terdapat banyak biji sejenis rumput melekat di
seluarnya. Dia terpaksa mengambil sedikit masa untuk membuang biji benih
rumput tersebut. Sila lakarkan apakah biji benih yang melekat pada seluar Adi
pada bulatan di bawah.

a. Apakah nama biji benih tersebut ?

______________________________

b. Mengapakah biji benih itu

dapat melekat di seluar Adi?

_________________________________
_________________________________

TP4
8
 Tarikh latihan dibuat : ____________

C. Tulis jawapan kamu pada ruangan yang disediakan.

Rajah di bawah menunjukkan sejenis tumbuhan.

a. Bagaimanakah tumbuhan ini memencarkan biji benihnya?

_________________________________________________________________

b. Berikan satu contoh tumbuhan lain yang memencarkan biji benih sama seperti
tumbuhan di atas.

_________________________________________________________________

c. Mengapakah tumbuhan ini perlu memencarkan biji benih jauh dari pokok induknya?

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

d. Ramalkan apa akan berlaku sekiranya tumbuhan ini tidak memencarkan biji benihnya?

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

e. Tuliskan satu kepentingan pencaran biji benih kepada haiwan dan manusia?

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

TP5

9
 Tarikh latihan dibuat : ____________

D. Lakarkan atau gunting dan lekatkan satu jenis biji benih dan nyatakan ciri- ciri biji benih
tersebut. Persembahkan idea kamu secara kreatif.

TP6

10