NIM : 2601419049
INDIKATOR :
ALOKASI WAKTU
2 JP X 4 Pertemuan
MATERI REGULER
PERTEMUAN PERTAMA :
Indikator :
Tujuan Pembelajaran :
Setelah melalui proses pembelajaran dengan model discovery learning peserta didik mampu
memahami pengertian, uns dalam teks dialog dengan tepat. Serta memiliki sikap kerja sama,
percaya diri, dan selalu bersyukur pada Tuhan Yang Maha Esa
Dhateng Ngayogyakarta
Adi lan Bambang minangka kanca karib, kanca sasekolahan biyen ana SMA ing Yogyakarta.
Bocah loro mau lagi ana dalan arep menyang Yogyakarta, menyang kampung halamane Adi.
Bambang wis suwe ora nang Yogyakarta. Bocah loro mau lunga numpak sepur Argo
Dwipangga.
MATERI REGULER
PERTEMUAN KEDUA :
Tujuan Pembelajaran :
Setelah melalui proses pembelajaran dengan model discovery learning peserta didik mampu
memahami kebahasaan dalam teks dialog dan mampu menaggapi secara lisan ini teks dialog
yang dibaca dengan tepat. Serta memiliki sikap mandiri, percaya diri, dan selalu bersyukur
pada Tuhan Yang Maha Esa
Supaya bisa ngerti lan paham, sarta bisa nyimpulake isi pacelathon, sing kudu
kolakokake yaiku kaya mangkene iki :
MATERI REGULER
PERTEMUAN KETIGA :
Indikator :
.4.3 Memahami cara penulisan teks dialog lan unggah-ungguh nalika pacelathon.
.4.3 Menulis teks dialog sederhana.
Tujuan Pembelajaran :
Setelah melalui proses pembelajaran dengan model discovery learning peserta didik mampu
memahami cara menulis teks dialog dan mampu menulis teks dialog sederhana dengan tepat.
Serta memiliki sikap mandiri, percaya diri, dan selalu bersyukur pada Tuhan Yang Maha Esa
E. Cara Nulis Teks Pacelathon
a. Nulis jenenge paraga
b. Salebare jeneng paraga diwenehi tandha titik loro ( : )
c. Nulis wujude guneman
d. Guneman ditulis ing njero tandha kutip (“…”)
e. Katrangan panggonan, wektu, lan swasana ditulis ing njero tandha kurung ( )
F. Unggah-Ungguh Nalika Pacelathon
Unggah-ungguh utawa patrap kang kudu digatekaken nalika nindakake pacelathon yaiku :
a. Guneman gunakake aturan, tegese ora waton guneman ananging guneman mau kudu
nganggo aturan.
b. Ngadege, lungguhe, lan obahing awak uga nganggo waton (aturan).
c. Swara nalika guneman, banter lan lirihe uga nganggo waton.
d. Polatan (ekspresi wajah) nalika guneman uga kudu jumbuh karo topik guneman
e. Intonasi (lagune) uga nganggo aturan, ora angger bengak-bengok.
*Materi reguler ini diberikan sebagai bekal bagi para siswa dalam mencapai Kompetensi
Dasar dalam Teks Dialog sebelum diadakannya penilaian.
MATERI REMEDIAL
1. Peserta didik diberikan materi yang lebih detail terkait contoh pacelathon, cara
memahami isi pacelathon, dan bagaimana cara menyusun pacelathon untuk
memudahkan dalam memahami.
2. Peserta didik diberikan teks pacelathon dan diminta untuk menganalisis pokok-
pokok isi dalam pacelathon.
Wayah sore, Ira lagi nyirami kembang mawar kang ditandur ing pot ngarep omahe.
Saka kadohan, Ratna mlaku dhewekan karo nyangking rantang kanthi laku ora kaya
biyasane. Ira weruh Ratna banjur nyelukke sampi ngawe-awe.
Ratna : “Iki Ra, aku lebar ndherekake ibu dhateng dalemipun Pakdhe Yatno.
Pakdheku lagi gerah, Ra”
Ira : “Oalah Pakdhe Yatno, pantes wis pirang-pirang dina aku ora tau weruh,
wong saben esuk yen arep tindak pasar mesthi liwat ngarep omah kene.
Gerah apa ta?”
Ratna : “Durung ngerti, Ra. Mengko lebar mahrib lagi arep menyang dhokter.”
Ratna : “Apa iya, Ra? apa pakdheku tipes ya? Amarga, panjenengane uga gadhah
maag, biyasane nek wis ngonjuk obat maag ra suwe banjur dhangan.
Nanging iki kok ora padha biyasane.”
Ira : “Wis coba ngonjuk waluh jipang? Jarene bisa kanggo ngedhunke panase
lan ngurangi mumete.”
Ratna : “Lha waluhe diapakke kuwi?”
Ira : “Waluhe diparut, diwenehi banyu segelas banjur disaring, diunjuk esuk lan
sore.”
Ratna : “Coba sesuk aku tak matur Budhe Yati, supaya njajal diparutke waluh
jipang. Matur nuwun ya Ra. Ya wis aku tak pamit dhisik ya Ra.
Ira : Iya Na. muga-muga pakdhe enggal dangan ya Na.
Pacelathon ing nduwur diparagakake dening wong diwasa lan wong diwasa,
yaiku antarane Ira lan Ratna. Ing sawijining wayah sore (katrangan wektu), Ira lagi
nyirami kembang mawar ana ing ngarep omahe (katrangan panggonan) lan weruh
Ratna mlaku dhewekan. Ira nyelukake Ratna kang ora biyasane sore-sore mlaku
dhewekan, nyangking rantang, lan praupane ora sumringah (kahanan kang
nyedhehake). Ratna kang dicelukake lan diawe-awe dening Ira banjur mara nyedhaki
lan cerita yen dheweke sore-sore mlaku dhewekan amarga lebar ndherekake ibune nang
daleme Pakdhe Yatno kang lagi gerah. Ratna nyaritakake kang diraoske Pakdhe Yatno
nalika gerah. Ira kang krungu caritane saka Ratna banjur menehi panyaruwe supaya
Pakdhe Yatno diparutake waluh jipang kanggo ngedhunake panase lan ngurangi
mumete. Ratna banjur pamit bali marang Ira lan ngucapake matur nuwun amarga wis
menehi saran supaya Pakdhe Yatno cepet sehat.
Tuladha pacelathon antarane bocah cilik lan bocah cilik migunakake krama lugu :
Pak Pri : “ Sugeng enjing Bu Wati. Jenengan badhe tindak pundi kok
kadose radi kesesa? ”
Bu Wati : “ (Rada kaget) Ehh, boten kok Pak, niki namung mlampah-
mlampah mawon. Teng griya terus radi boten kepenak.
Mlampah-mlampah ningali sabin, lepen..rak nggih
nyenengake. ”
Tuladha pacelathon antarane bocah cilik lan bocah cilik migunakake ngoko alus :
Arin : “ Iya Mas Fadli, kae isih tilem mas. Sik tak gugahane ”
Aldo : “ (kahanan rame ing lapangan) Eko, ayo melu bal-balan kene.
Kurang siji meneh ”
Eko : “ (rada mlayu) wah kebeneran nek ngono, aku tak melu. ”
Tuladha pacelathon antarane bocah cilik lan bocah cilik migunakake ngoko lugu :
*Materi remedial dipersiapkan bagi siswa yang setelah menjalani penilaian terhadap KD
Teks Dialog masih belum menyampai kompetensi yang diharapkan. Pada materi
remedial ini berisi tentang contoh teks dialog dan analisis terhadap teks dialog untuk
menemukan pokok-pokok isi yang ada dalam teks dialog. Selain itu, pada materi
remedial ini juga berisi bagaimana langkah menulis teks dialog beserta contoh petikan
dialog dengan menggunakan tingkat tutur atau unggah-ungguh bahasa yang berbeda-
beda. Tujuannya yaitu untuk memudahkan peserta didik dalam memahami materi.
SOAL REMIDI
Waca lan gatekake teks pecelathon ing ngisor iki banjur analisisa unsur-unsur lan isi
saka teks pacelathon ngisor iki!
Bada
Dewi Setyowati lan adhine, Budi Santosa lagi anak ing pawon. Dewi lagi masak lan Budi lagi
ngenteni giliran arep adus. Bocah loro mau ngomongake acara ing dina Riyaya.
MATERI PENGAYAAN
1. Peserta didik diberikan materi lanjutan yang masih berkaitan dengan KD Teks
Dialog untuk menambah pengetahuan.
2. Peserta didik diberikan latihan soal yang berkaitan dengan KD Teks Dialog.
Ana ing bebrayan diperlokake nindakake pacelathon karo wong liya supaya bisa oleh
informasi utawa bebrayan bisa mlaku kanthi becik. Sajroning nindakake pacelathon kudu
nggatekake unggah-ungguh. Unggah-ungguh kanggo wong kang luwih tuwa beda karo
unggah-ungguh kanggo kanca kang saumuran. Karo wong luwih tuwa nggunakake basa krama,
dene karo kanca sapadha-padha utawa luwih enom nggunakake basa ngoko.
Basa Jawa iku duweni tingkatan tutur utawa undha-usuk basa utawa unggah-ungguh
basa. Wong Jawa nalika guneman utawa pacelathon prayogane kudu bisa nggunakake tata
krama lan subasita. Pacelathon marang wong liya iku ana tata krama utawa unggah-ungguhe
basa. Unggah-ungguh yaiku sopan-santun, tata susila, tata pranataning basa miturut lungguhing
tata krama utawa nggunakake basa.
Tata krama iku ora mung kalaku ing solah bawa nanging uga ing pacelathon mau. Tata
krama kang ngrembug bab pacelathon iku kang aran undha-usuk utawa unggah-ungguh basa.
Unggah-ungguh basa mau kang nuduhake pribadi masyarakat Jawa. Babagan unggah-ungguh
basa dibutuhake ing jaman modheren iki wigatine para siswa supaya mangerti lan bisa maca
pacelathon kanthi trep marang kancane uga marang wong kang luwih tuwa. Unggah-ungguh
basa Jawa kabagi dadi loro yaiku ngoko lan krama. Manawa ngoko kabagi dadi loro yaiku
ngoko lugu lan ngoko alus, menawa krama uga kabagi dadi loro yaiku krama lugu lan krama
alus. Ing ngisor iki bakal dijlentrehake bab basa krama lan basa ngoko.
*Materi Pengayaan ini diperuntukkan bagi peserta didik yang setelah melakukan
penilaian harian mampu mencapai kompetensi yang diharapkan. Sehingga materi
pengayaaan ini bertujuan sebagai penguatan terhadap materi yang telah dikuasai di KD
Teks Dialog.
SOAL PENGAYAAN
1. Sawise maca materi pengayaan, kanggo ngukur sepira pemahaman para siswa ngenani
materi teks pacelathon, coba gaweya teks pacelathon kanthi gatekake unggah-ungguh basa
kang trep!
2. Teks pacelathon ditulis ana ing salembar kertas, wenehana jeneng lan kelas, banjur aturna
marang gurumu!
Sumber :
Buku Format Bahan Ajar Pendamping Bahasa Jawa Kelas VII Semester 2
https://youtu.be/77r7EonQF_M
https://www.ruangguru.com/blog/pengertian-dan-unsur-unsur-teks-drama