MATEMATIK

TINGKATAN 3

BAB 4 – LUKISAN
BERSKALA
 BAB 4: LUKISAN BERSKALA

Standard Pembelajaran 1 :

1. Mengkaji dan menerangkan hubungan antara ukuran

sebenar objek dan lukisan pelbagai saiz objek tersebut
2. dan seterusnya menerangkan maksud lukisan berskala.
LUKISAN BERSKALA DALAM KEHIDUPAN SEHARIAN

Peta yang terdapat dalam perisian yang dicipta untuk memudahkan

perjalanan dan pelan lantai yang dilukis sebelum membina rumah adalah
dilukis mengikut suatu skala tertentu?
 Panjang semua
sisi berkurang Panjang semua
Panjang semua dengan suatu sisi bertambah
sisi sama kadaran dengan suatu
dengan objek. berbanding objek kadaran
berbanding objek

saiz semua saiz semua

sudut sama sudut sama
dengan objek. dengan objek. saiz semua sudut sama dengan objek.
Lukisan Berskala ialah lukisan
suatu objek dengan keadaan
semua ukuran dalam lukisan
adalah berkadaran dengan
ukuran pada objek.
 Standard Pembelajaran 2:
Mentafsir skala suatu lukisan berskala
Skala = Ukuran lukisan berskala
Ukuran objek

= Ukuran lukisan berskala : Ukuran objek

= 1 : n
 ---→
Skala = 4: 2
= 4 :1
4 4
Skala = 1: 2
= 1: 1
4

Skala = 2: 2
= 1:1
n < 1
* TIPS: saiz < saiz n > 1
bandingkan panjang
lukisan objek saiz > saiz
sisi yang paling kecil n = 1
(ST dan S'T') lukisan objek
saiz = saiz
lukisan objek
 Standard Pembelajaran 3:
Menentukan skala, ukuran objek atau ukuran lukisan berskala.

Skala = P'Q'
1. Label Objek, O dan
PQ
lukisan, L
= 2 unit
2. Bandingkan panjang 4 unit
sisi paling pendek =1
PQ dan P'Q' 2

3. Rumus Skala O
= Panjang sisi lukisan L Dalam bentuk 1: n
Panjang sisi objek 1 =1:2
=L 2
O
 Standard Pembelajaran 3:
Menentukan skala, ukuran objek atau ukuran lukisan berskala.

untuk skala LUKISAN mesti

Rajah di bawah menunjukkan objek KLM dan lukisan sama dengan 1
berskala K'L'M' yang dilukis pada grid segi empat sama.
Nyatakan skala yang digunakan dalam bentuk
1 : n.
Skala = K'L'
KL
= 9 unit =3:1
3 unit =3:1
=3
1 3 3
= 3: 1 =1:1
3
skala = 1: 1 maka lukisan lebih besar daripada objek
3
 Standard Pembelajaran 3:
Menentukan skala, ukuran objek atau ukuran lukisan berskala.

Lukisan lebih kecil daripada objek

 Standard Pembelajaran 3:
Menentukan ukuran objek atau ukuran lukisan berskala.

Sebuah peta dilukis dengan skala 1 : 300 000. Hitung jarak sebenar, dalam km,
sebatang sungai yang panjangnya 3 cm pada peta tersebut.
skala 1 : 300 000 jarak lukisan = 3cm jarak sebenar =?

1 : 300 000
1 cm : 300 000 cm
1 cm : 3 km
x3 x3
3 cm : 9 km
maka jarak sebenar = 9 km
 Sumber Rujukan:
R Buku Teks
Kementerian Pendidikan
I Malaysia
N K Matematik KSSM
A Tingkatan 3
G N
K D
Disediakan oleh:
Teacher Maria Idayu
A U SMK Kerteh Kemaman,
S N Terengganu

A G
A
N
N

https://t.me/KelasMathTcMary

Teacher Mary Harun

 PRAKTIS 4

Praktis
Lukisan Berskala
4
P R AK TIS F O R MATIF

(iii) Bentuk I dan bentuk II

4.1 Lukisan berskala adalah serupa.
(iv) Bentuk I dan bentuk III
1 Rajah menunjukkan tiga bentuk I, II dan adalah serupa.
III yang dilukis pada grid segi empat sama (v) Bentuk II ialah lukisan
dengan panjang sisi 1 unit. berskala bagi bentuk I.
F E L K (vi) Bentuk III ialah lukisan
berskala bagi bentuk I.
D C
I
A J I 2
U T B
II P
S R
III
P Q G H

(a) Lengkapkan nisbah berikut yang

membanding panjang sisi antara dua A B D
C
bentuk yang berikut.
GH HI =
(i) AB = BC
Bulatkan segi tiga yang merupakan lukisan
berskala bagi segi tiga P.
IJ = JK =
CD DE 3 Padankan yang berikut.
KL = GL = (a)
EF AF

(ii) PQ = QR =
AB BC
RS = ST = Lukisan
CD DE berskala
TU = PU = (b)
EF AF

(b) Tandakan ✓ bagi betul atau ✗ bagi salah Bukan

untuk setiap pernyataan yang berikut. lukisan
(i) Panjang sisi sepadan bagi berskala
bentuk I dan bentuk II adalah
berkadaran. (c)

(ii) Panjang sisi sepadan bagi

bentuk I dan bentuk III adalah
berkadaran.

24
 PRAKTIS 4

4 Nyatakan sama ada setiap segi empat tepat Tandakan ✓ bagi betul atau ✗ bagi salah untuk
yang berikut ialah lukisan berskala bagi segi pernyataan berikut.
empat tepat ABCD itu. (a) S ialah lukisan berskala bagi P
D C dengan skala 1 : 1 .
2
(b) Q ialah lukisan berskala bagi R
dengan skala 1 : 2.
A B

8
(a) (b)
VI I
II

III

IV
V

Rajah menunjukkan enam buah segi empat

5 selari I, II, III, IV, V dan VI.
Lengkapkan jadual berikut.
Lukisan
C D Objek Skala
A B berskala
(a) VI III
(b) V I
Bulatkan bentuk yang merupakan lukisan (c) III II
berskala bagi bentuk berlorek.
(d) II IV

9 Rajah menunjukkan sebuah trapezium.

6
II
I III 6 cm
3 cm
P
IV
6 cm

Tulis skala bagi lukisan dalam jadual di bawah.

Rajah menunjukkan lima buah sisi empat yang
dilukis pada grid segi empat sama. Bulatkan Lukisan Skala
sisi empat yang merupakan lukisan berskala
(a)
bagi sisi empat P. 2 cm
1
1— cm
2
2 cm

7 (b)
Q 6 cm
P
3 cm

6 cm

(c)
R

S
12 cm

6 cm

Rajah menunjukkan empat buah pentagon P,

12 cm
Q, R dan S.

25
PRAKTIS 4

10 13 Hock Thye melukis sebuah segi tiga sama

KBAT
sisi dengan menggunakan skala 1 : 1 . Jika
10
perimeter lukisan berskala bagi segi tiga sama
Q sisi itu ialah 180 cm, maka perimeter, dalam
cm, bagi segi tiga sama sisi yang asal itu ialah

18 36 54 72

P
Soalan 14 hingga 16 adalah berdasarkan
maklumat yang berikut.
R

Dalam rajah, P dan Q ialah bentuk-bentuk C

yang dilukis pada grid segi empat sama. 54 cm
Bentuk Q ialah lukisan berskala bagi bentuk P. 48 cm
Bulatkan skala bagi lukisan itu.
A 5 cm B P Q
1: 1 1: 1 1:2 1:3
3 2
Dalam rajah, segi tiga PQR ialah lukisan berskala
bagi segi tiga ABC mengikut skala 1 : 1 . Luas
11 Sebatang jambatan sepanjang 2.4 km segi tiga ABC ialah 19.9 cm2. 6
dilukis mengikut skala 1 : 30 000. Bulatkan
panjang, dalam cm, bagi lukisan berskala 14 Lengkapkan langkah-langkah kerja yang
jambatan itu. berikut.
PQ =
4 8 12 16

12 PQ = cm

15 Tandakan ‘✓’ atau ‘✗’ pada petak yang

3.2 cm disediakan.
(a) AC = 9 cm

(b) BC = 6 cm

Rajah menunjukkan satu huruf A dengan tinggi

3.2 cm. Seorang pereka grafik ingin melukis 16 Bulatkan jawapan yang betul.
Luas segi tiga PQR
huruf itu mengikut skala 1 : 1 .
5
= 119.4 cm2 716.4 cm2
Lengkapkan pengiraan yang berikut.

H = Tinggi huruf A dalam lukisan berskala 17

H = 1
3.2

H = ×

= cm

26
 PRAKTIS 4

Lengkapkan lukisan berskala bagi bentuk di
atas pada grid segi empat sama yang berikut.
Rajah menunjukkan satu lukisan berskala bagi
sebuah basikal. Skala bagi lukisan berskala itu
ialah 1 : 30.
18 Panjang sebenar basikal itu ialah cm.
KBAT

19 Jika tinggi sebenar basikal itu ialah 90 cm,

maka nilai t ialah .

20 Jarak di antara Batu Pahat dengan Kuala

Terengganu pada suatu peta dengan skala
KBAT

1 : 20 000 000 ialah 2 1 cm. Cari jarak

Soalan 18 dan 19 adalah berdasarkan maklumat 2
berikut. sebenar, dalam km, di antara Batu Pahat
dengan Kuala Terengganu.

t cm

7.2 cm

P R AK TIS SUMATIF

objek lukisan berskala

(a) Nyatakan hubungan antara ukuran sebenar objek dan lukisan berskala yang ditunjukkan di atas.
(b) Terangkan maksud lukisan berskala.
(c) Nyatakan skala bagi lukisan berskala itu.
Jawapan:
(a)

(b)

(c)

27
PRAKTIS 4

2 y cm

61 cm
II 30 m

I 50 cm

x cm
23.4 m

Bentuk I ialah lukisan berskala bagi sekeping tanah berbentuk II.

(a) Tentukan skala yang digunakan dalam lukisan berskala itu.
(b) Hitung nilai x dan nilai y.
Jawapan:
(a)

(b)

3 4

Lukis bentuk di atas pada grid segi empat

Rajah (b) dalam ruang jawapan menunjukkan
sama yang disediakan di bawah.
sebahagian daripada lukisan berskala bagi
bentuk gabungan P di atas. Jawapan:
(a) Nyatakan skala yang digunakan dalam
lukisan itu.
(b) Lengkapkan lukisan berskala itu.

Jawapan:
(a)

(b)

28
 PRAKTIS 4

5 Jawapan:

Lukis bentuk di atas pada grid segi empat

sama yang sama saiz mengikut skala 1 : 2.
Jawapan:

Dengan menggunakan grid segi empat sama

yang disediakan, lukis bentuk di atas mengikut
skala 1 : 1 .
2
Jawapan:
6

Dengan menggunakan skala 1 : 1 , lukis

3
bentuk di atas pada grid segi empat sama yang
disediakan.

29
PRAKTIS 4

8 9

Rajah ialah lukisan berskala bagi suatu bentuk

yang dihasilkan oleh Hamidan. Skala yang
Rajah menunjukkan lukisan berskala bagi suatu
digunakan ialah 1 : 2. Lukis bentuk objek pada
objek yang dilukis mengikut skala 1 : 1 . Pada grid segi empat sama yang berikut.
2
grid segi empat sama yang disediakan, lukis Jawapan:
bentuk objek itu.

Jawapan:

30
 PRAKTIS 4

10 12
KBAT

6.2 cm 36 cm

18.4 cm
27 cm
Rajah menunjukkan lukisan berskala bagi
sebuah papan iklan elektronik segi empat tepat Rajah menunjukkan sebuah bekas minyak. Jika
berdasarkan skala 1 : 50. Hitung bekas itu dilukis mengikut skala 1 : 18, cari
(a) panjang sebenar bagi papan iklan itu, tinggi dan lebar bagi lukisan berskala itu.
(b) lebar sebenar bagi papan iklan itu.
Jawapan:
Jawapan:
(a)

(b)

13
KBAT

11 Rajah menunjukkan lukisan

KBATberskala bagi sebuah menara
dengan tinggi 825 m. Cari
skala bagi lukisan itu. Beri
jawapannya dalam bentuk
1 : n.
Jawapan:
Sebuah syarikat melancarkan sebuah model
telefon bimbit baharu dengan panjang sebenar
12 cm dan lebar sebenar 4.8 cm. Dalam satu
66 cm iklan, telefon bimbit itu dilukis mengikut skala
1 : 1 . Hitung panjang dan lebar bagi lukisan
8
berskala telefon pintar itu.
Jawapan:

31