KURIKULUM STANDARD SEKOLAH MENENGAH

Geografi
Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran

Tingkatan 2
 Geografi
Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran

Tingkatan 2
Bahagian Pembangunan Kurikulum

APRIL 2016
Terbitan 2016

© Kementerian Pendidikan Malaysia

Hak Cipta Terpelihara. Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian artikel, ilustrasi dan isi kandungan buku ini dalam
apa juga bentuk dan dengan cara apa jua sama ada secara elektronik, fotokopi, mekanik, rakaman atau cara lain sebelum mendapat
kebenaran bertulis daripada Pengarah, Bahagian Pembangunan Kurikulum, Kementerian Pendidikan Malaysia, Aras 4-8, Blok E9,
Parcel E, Kompleks Pentadbiran Kerajaan Persekutuan, 62604 Putrajaya.
KANDUNGAN

Rukun Negara....................................................................................................................................................................... v

Falsafah Pendidikan Kebangsaan........................................................................................................................................ vi

Definisi Kurikulum Kebangsaan .......................................................................................................................................... vii

Kata Pengantar ................................................................................................................................................................... ix

Pendahuluan......................................................................................................................................................................... 1

Matlamat .............................................................................................................................................................................. 2

Objektif ................................................................................................................................................................................. 2

Kerangka Kurikulum Standard Sekolah Menengah.............................................................................................................. 3

Fokus ................................................................................................................................................................................... 4

Kemahiran Abad Ke-21 ........................................................................................................................................................ 8

Kemahiran Berfikir Aras Tinggi............................................................................................................................................. 10

Strategi Pengajaran dan Pembelajaran ............................................................................................................................... 12

Elemen Merentas Kurikulum ................................................................................................................................................ 15

Pentaksiran
 RUKUN NEGARA
BAHAWASANYA Negara kita Malaysia mendukung cita-cita hendak:
Mencapai perpaduan yang lebih erat dalam kalangan seluruh masyarakatnya;
Memelihara satu cara hidup demokratik;
Mencipta satu masyarakat yang adil di mana kemakmuran negara
akan dapat dinikmati bersama secara adil dan saksama;
Menjamin satu cara yang liberal terhadap tradisi-tradisi
kebudayaannya yang kaya dan berbagai corak;
Membina satu masyarakat progresif yang akan menggunakan
sains dan teknologi moden;

MAKA KAMI, rakyat Malaysia, berikrar akan menumpukan seluruh tenaga dan usaha
kami untuk mencapai cita-cita tersebut berdasarkan prinsip-prinsip yang berikut:

KEPERCAYAAN KEPADA TUHAN

KESETIAAN KEPADA RAJA DAN NEGARA
KELUHURAN PERLEMBAGAAN
KEDAULATAN UNDANG-UNDANG
KESOPANAN DAN KESUSILAAN

v
 FALSAFAH PENDIDIKAN KEBANGSAAN

“Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha berterusan

ke arah memperkembangkan lagi potensi individu secara menyeluruh
dan bersepadu untuk mewujudkan insan yang seimbang dan harmonis
dari segi intelek, rohani, emosi dan jasmani berdasarkan kepercayaan
dan kepatuhan kepada Tuhan. Usaha ini adalah bertujuan
untuk melahirkan warganegara Malaysia yang berilmu pengetahuan,
berketerampilan, berakhlak mulia, bertanggungjawab
dan berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri serta memberi
sumbangan terhadap keharmonian dan kemakmuran keluarga,
masyarakat dan negara.”

Sumber: Akta Pendidikan 1996 (Akta 550)

vi
 DEFINISI KURIKULUM KEBANGSAAN

3. Kurikulum Kebangsaan

(1) Kurikulum Kebangsaan ialah suatu program pendidikan yang termasuk

kurikulum dan kegiatan kokurikulum yang merangkumi semua pengetahuan,
kemahiran, norma, nilai, unsur kebudayaan dan kepercayaan
untuk membantu perkembangan seseorang murid dengan sepenuhnya dari
segi jasmani, rohani, mental dan emosi serta untuk menanam
dan mempertingkatkan nilai moral yang diingini dan untuk menyampaikan
pengetahuan.

Sumber:Peraturan-Peraturan Pendidikan (Kurikulum Kebangsaan) 1997

[PU(A)531/97]

vii
KATA PENGANTAR
DSKP yang dihasilkan juga telah menyepadukan enam
Kurikulum Standard Sekolah Menengah (KSSM) yang
tunjang Kerangka KSSM, mengintegrasikan pengetahuan,
dilaksanakan secara berperingkat mulai tahun 2017 akan
kemahiran dan nilai, serta memasukkan secara eksplisit
menggantikan Kurikulum Bersepadu Sekolah Menengah
Kemahiran Abad Ke-21 dan Kemahiran Berfikir Aras Tinggi
(KBSM) yang mula dilaksanakan pada tahun 1989. KSSM
(KBAT). Penyepaduan tersebut dilakukan untuk melahirkan
digubal bagi memenuhi keperluan dasar baharu di bawah
insan seimbang dan harmonis dari segi intelek, rohani, emosi
Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia (PPPM) 2013-2025
dan jasmani sebagaimana tuntutan Falsafah Pendidikan
agar kualiti kurikulum yang dilaksanakan di sekolah menengah
Kebangsaan.
setanding dengan standard antarabangsa. Kurikulum
berasaskan standard yang menjadi amalan antarabangsa Bagi menjayakan pelaksanaan KSSM, pengajaran dan
telah dijelmakan dalam KSSM menerusi penggubalan pembelajaran guru perlu memberi penekanan kepada KBAT
Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran (DSKP) untuk dengan memberi fokus kepada pendekatan Pembelajaran
semua mata pelajaran yang mengandungi Standard Berasaskan Inkuiri dan Pembelajaran Berasaskan Projek,
Kandungan, Standard Pembelajaran dan Standard Prestasi. supaya murid dapat menguasai kemahiran yang diperlukan
dalam abad ke-21.
Usaha memasukkan standard pentaksiran dalam dokumen
kurikulum telah mengubah landskap sejarah sejak Kurikulum Kementerian Pendidikan Malaysia merakamkan setinggi-tinggi
Kebangsaan dilaksanakan di bawah Sistem Pendidikan penghargaan dan ucapan terima kasih kepada semua pihak
Kebangsaan. Menerusinya murid dapat ditaksir secara yang terlibat dalam penggubalan KSSM. Semoga
berterusan untuk mengenal pasti tahap penguasaannya pelaksanaan KSSM akan mencapai hasrat dan matlamat
dalam sesuatu mata pelajaran, serta membolehkan guru Sistem Pendidikan Kebangsaan.
membuat tindakan susulan bagi mempertingkatkan
pencapaian murid. Dr. SARIAH BINTI ABD. JALIL
Pengarah
Bahagian Pembangunan Kurikulum

ix
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

PENDAHULUAN

Geografi merupakan disiplin ilmu yang mengkaji tentang Strategi pengajaran dan pembelajaran (PdP) dalam kurikulum
organisasi ruang dan persekitaran yang melibatkan saling Geografi menekankan kepada pendekatan berpusatkan murid.
kaitan dan interaksi antara manusia dengan manusia, manusia Pendekatan berpusatkan murid menjadikan mata pelajaran ini
dengan alam sekitar dan antara komponen alam sekitar di lebih menyeronokkan terutamanya apabila murid diberi
peringkat tempatan dan global. Seseorang itu boleh peluang untuk mengemukakan pendapat tentang sesuatu isu
memahami bentuk fizikal dan budaya setiap tempat dan atau tajuk yang dipelajari berkaitan geografi. Guru hendaklah
perkaitannya dengan unsur alam sekitar di permukaan bumi merancang strategi PdP yang boleh menarik minat murid.
melalui ilmu geografi.
Pentaksiran dalam mata pelajaran Geografi menjadi
Kandungan kurikulum Geografi bertujuan untuk melengkapkan sebahagian daripada proses pengajaran dan diharapkan dapat
murid dengan pengetahuan geografi, penguasaan kemahiran memperbaiki proses pembelajaran murid. Penilaian tahap
geografi dan pemupukan nilai bagi melahirkan warganegara kefahaman dan penguasaan murid dalam pembelajaran
yang berdaya saing, berwawasan serta berkebolehan Geografi perlu dilaksanakan secara berterusan bagi
menguruskan alam dan sumber negara secara memastikan objektif kurikulum Geografi dapat dicapai.
bertanggungjawab. Kandungan kurikulum Geografi juga dapat
meningkatkan kefahaman murid tentang alam sekitar fizikal DSKP bagi Geografi merupakan dokumen wajib yang mesti
dan manusia, memupuk semangat patriotisme serta peka dirujuk oleh guru semasa merancang dan mentaksir PdP. Guru
terhadap fenomena alam setempat dan global. Kandungan hendaklah memastikan PdP mencapai standard kurikulum
kurikulum Geografi ini dapat dipelajari melalui Kemahiran yang ditetapkan dalam DSKP.
Geografi, Geografi Fizikal, Geografi Manusia, Geografi
Kawasan serta Isu dan Pengurusan Alam Sekitar.

1
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

MATLAMAT

KSSM Geografi bermatlamat untuk melahirkan insan 4. Menghubungkaitkan pengetahuan dan kemahiran
bermaklumat geografi yang berupaya berinteraksi dengan berkaitan ilmu geografi.
persekitaran secara berhemah ke arah kelestarian alam dan 5. Merumus data dan maklumat geografi berbentuk
kesejahteraan hidup. kuantitatif dan kualitatif.

OBJEKTIF

KSSM Geografi bertujuan membolehkan murid mencapai

objektif berikut:

1. Menerangkan ciri-ciri geografi negara Malaysia yang unik

dan istimewa.
2. Mengenal pasti ciri fizikal, manusia dan fenomena alam di
Asia Tenggara, Asia dan dunia.
3. Membincangkan kesan kegiatan manusia ke atas alam
sekitar.

kesanms- 48ng (ms-MY)>> BDC BT1 06/MMerumus dp6kesanms- 48ng€@1à(ms-MY)>

àäx @w‚S`€@àÀgdp6kesanms-
‚]E0•
tg
> BDC
°P°0EÐB6k
S 0p0`48ng
Úàè°P°0` (ms-MY)>> BD /P <5872(ET EMC /P 53(ome> BD48ng (ms-M2-4>> BD
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

FOKUS

KSSM Geografi peringkat menengah rendah memberi fokus
kepada penguasaan ilmu tentang bentuk dan ciri reruang serta
persekitaran untuk melahirkan murid yang bersikap positif
terhadap kelestarian alam sekitar.
Hasrat ini dapat dicapai dengan mempelajari lima bahagian
dalam kandungan kurikulum Geografi peringkat menengah
rendah iaitu Kemahiran Geografi, Geografi Fizikal, Geografi
Manusia, Geografi Kawasan serta Isu dan Pengurusan Alam
Sekitar seperti Rajah 2.

Kemahiran
Geografi

Geografi Geografi
Fizikal Manusia
Melestari
alam
sekitar

Isu dan
Geografi Pengurusan
Kawasan Alam
Sekitar

Rajah 2: Fokus Kurikulum Geografi

4
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

Kemahiran Geografi Geografi Manusia

Kemahiran Geografi merangkumi kemahiran memerhati, Geografi Manusia mengkaji tentang corak dan kedinamikan
mengukur, merekod, menyampaikan maklumat, membina aktiviti manusia serta hubung kaitnya dengan alam sekitar
jadual dan graf, melakar peta serta mentafsir jadual, graf dan fizikal. Geografi Manusia terdiri daripada tema Penduduk dan
peta. Kemahiran ini dipelajari melalui tajuk arah, kedudukan, Petempatan, Pengangkutan dan Telekomunikasi serta
peta, skala dan jarak, jadual, graf dan carta pai. Tajuk-tajuk Sumber Semula Jadi dan Kegiatan Ekonomi.
dalam Kemahiran Geografi membolehkan murid mengkaji dan
menghubungkaitkannya dalam organisasi ruang. Kemahiran Geografi Kawasan
Geografi memberi tumpuan kepada pemerolehan kemahiran Geografi Kawasan merupakan cabang geografi yang
menggunakan kompas, alat ukur, atlas dan glob. mempelajari tentang kawasan-kawasan di dunia yang
mempunyai keunikan dari segi alam sekitar fizikal dan
Geografi Fizikal manusia. Geografi Kawasan memberi fokus kepada negara

Geografi Fizikal membincangkan tentang keadaan fizikal bumi tertentu di rantau Asia Tenggara, Asia dan dunia sebagai

berdasarkan tema Bentuk Muka Bumi dan Saliran, Cuaca dan rujukan kes.

Iklim serta Tumbuh-Tumbuhan Semula Jadi dan Hidupan Liar.

Geografi Fizikal membolehkan murid mengetahui tentang ciri- Isu dan Pengurusan Alam Sekitar

ciri serta proses asas pembentukan permukaan dan lapisan Isu dan Pengurusan Alam Sekitar dalam kurikulum Geografi

bumi, kejadian sesuatu fenomena dan melihat sejauh mana membincangkan tajuk berkaitan Sumber Air, Sisa Domestik,

alam sekitar fizikal bumi dipengaruhi oleh kegiatan manusia Pemanasan Global, Teknologi Hijau, Sumber Hutan serta Kitar

dan sebaliknya. Semula. Isu dan Pengurusan Alam Sekitar dapat melahirkan
murid yang mencintai dan menghargai alam sekitar.

5
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

Kandungan kurikulum Geografi bukan sahaja dibina dan pelaporan. Peringkat persediaan melibatkan prosedur,
berdasarkan ilmu pengetahuan semata-mata tetapi mengambil penentuan kawasan, taklimat dan penyediaan peralatan
kira penguasaan kemahiran dan penerapan nilai. kajian. Peringkat pengumpulan maklumat melibatkan aktiviti
Penguasaan kemahiran dapat melahirkan murid yang kreatif seperti mencerap, memerhati, menemu bual dan soal selidik.
dan inovatif, berdaya saing dan berketerampilan. Kemahiran Pelaporan kerja lapangan perlu dihasilkan dalam bentuk
yang diberi fokus dalam kurikulum Geografi adalah seperti penulisan. Panduan Kerja Lapangan disediakan untuk
berikut: membantu guru membimbing murid melaksanakan kerja
lapangan (sila rujuk muka surat 33).
Kemahiran Kerja Lapangan
Kemahiran melaksanakan kerja lapangan merupakan Kemahiran Kajian Masa Depan
pendekatan PdP yang dijalankan di luar bilik darjah. Kerja Kemahiran mengkaji masa depan membolehkan murid
lapangan memberi peluang kepada murid untuk mengaplikasi menyedari tentang isu atau fenomena alam yang berlaku pada
kemahiran geografi secara bersepadu untuk lebih memahami masa lampau, masa kini dan jangkaan isu atau fenomena
interaksi antara manusia dengan alam sekitar. Kerja lapangan alam masa depan. Kemahiran ini membantu murid membuat
dapat memberi pengukuhan terhadap ilmu yang telah ramalan, menjangka akibat dan bersedia menyesuaikan diri
dipelajari dan difahami di dalam bilik darjah dengan keadaan serta merancang langkah pencegahan terhadap perubahan
dunia yang sebenar. Kerja lapangan mesti dilaksanakan sekali yang mungkin berlaku.
dalam setiap tingkatan. Tempoh pelaksanaannya ialah 6 jam
daripada waktu yang diperuntukkan bagi PdP mata pelajaran Kemahiran Sosial
Geografi. Kerja lapangan ini wajib dilaksanakan oleh setiap Kemahiran sosial membolehkan murid berkomunikasi dan
murid. berinteraksi secara berkesan dengan orang lain dalam situasi
yang boleh diterima oleh masyarakat. Kemahiran ini juga
Pelaksanaan kerja lapangan boleh dibahagikan kepada tiga merupakan nilai tambah yang boleh meningkatkan
peringkat iaitu peringkat persediaan, pengumpulan maklumat kebolehpasaran murid di samping dapat menyumbang ke arah

6
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

keberhasilan dalam semua aspek yang diceburi. Kemahiran

sosial dapat diterapkan dalam mata pelajaran Geografi
melalui temu bual untuk mendapatkan data dan maklumat
semasa menjalankan kerja lapangan.

Kemahiran Berkomunikasi
Kemahiran berkomunikasi membolehkan murid memberi
pandangan, idea dan maklumat dengan yakin dan kreatif
secara lisan dan bertulis. Murid boleh menyampaikan dan
mempersembahkan maklumat tentang isu atau tajuk yang
dipelajari dalam mata pelajaran Geografi.

Penerapan nilai-nilai murni serta unsur-unsur patriotisme

diberi penekanan dalam kurikulum Geografi. Nilai murni
seperti amanah, bertanggungjawab, bersyukur, rasa bangga
serta semangat patriotik boleh dipupuk dalam mata pelajaran
Geografi mengikut kesesuaian tajuk. Pemupukan nilai-nilai
murni serta unsur-unsur patriotisme ini diharap melahirkan
murid yang dapat melestarikan alam sekitar pada masa
hadapan.

7
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

PROFIL MURID PENERANGAN PROFIL MURID PENERANGAN

melalui aktiviti kolaboratif dan ini keperluan dan perasaan orang lain.
menjadikan mereka pemimpin dan ahli Mereka komited untuk berkhidmat
pasukan yang lebih baik. kepada masyarakat dan memastikan
kelestarian alam sekitar.
Bersifat Ingin Mereka membangunkan rasa ingin tahu
Tahu semula jadi untuk meneroka strategi Patriotik Mereka mempamerkan kasih sayang,
dan idea baharu. Mereka mempelajari sokongan dan rasa hormat terhadap
kemahiran yang diperlukan untuk negara.
menjalankan inkuiri dan penyelidikan,
serta menunjukkan sifat berdikari dalam
pembelajaran. Mereka menikmati
pengalaman pembelajaran sepanjang
hayat secara berterusan.

Berprinsip Mereka berintegriti dan jujur,

kesamarataan, adil dan menghormati
maruah individu, kumpulan dan
komuniti. Mereka bertanggungjawab
atas tindakan, akibat tindakan serta
keputusan mereka.

Bermaklumat Mereka mendapatkan pengetahuan dan

membentuk pemahaman yang luas dan
seimbang merentasi pelbagai disiplin
pengetahuan. Mereka meneroka
pengetahuan dengan cekap dan
berkesan dalam konteks isu tempatan
dan global. Mereka memahami isu-isu
etika atau undang-undang berkaitan
maklumat yang diperoleh.

Penyayang Mereka menunjukkan empati, belas

atau Prihatin kasihan dan rasa hormat terhadap

9
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

KEMAHIRAN BERFIKIR ARAS TINGGI

KBAT dinyatakan dalam kurikulum secara eksplisit supaya

guru dapat menterjemahkan dalam PdP bagi merangsang
pemikiran berstruktur dan berfokus dalam kalangan murid.
Penerangan KBAT adalah berfokus kepada empat tahap
pemikiran seperti Jadual 2.

Jadual 2: Tahap Pemikiran dalam KBAT

TAHAP
PENERANGAN
PEMIKIRAN

Mengaplikasi Menggunakan pengetahuan, kemahiran

dan nilai dalam situasi berlainan untuk
melaksanakan sesuatu perkara.

Menganalisis Mencerakinkan maklumat kepada

bahagian kecil untuk memahami dengan
lebih mendalam serta hubung kait antara
bahagian berkenaan.

Menilai Membuat pertimbangan dan keputusan

menggunakan pengetahuan,
pengalaman, kemahiran dan nilai serta

10
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

Strategi berfikir merupakan cara berfikir yang berstruktur dan

berfokus untuk menyelesaikan masalah.

KBAT boleh diaplikasikan di dalam bilik darjah melalui aktiviti

berbentuk menaakul, pembelajaran inkuiri, penyelesaian
masalah dan kerja projek. Guru dan murid perlu menggunakan
alat berfikir seperti peta pemikiran dan peta minda serta
penyoalan aras tinggi untuk menggalakkan murid berfikir.

11
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

STRATEGI PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN

Strategi PdP mata pelajaran Geografi yang berkesan dapat Strategi PdP yang berpusatkan murid ini dapat memberi
mewujudkan situasi PdP yang menyeronokkan di dalam dan peluang kepada murid untuk melahirkan pendapat sendiri,
luar bilik darjah. Penggabungjalinan kepelbagaian strategi PdP membina sikap sentiasa mencari ilmu dan belajar sepanjang
membolehkan murid memahami kandungan mata pelajaran hayat. Guru pula hendaklah berperanan sebagai pemudah
Geografi. Terdapat pelbagai strategi PdP yang boleh cara dalam proses PdP. Guru perlu menggunakan bahan
dilaksanakan oleh guru untuk membantu murid menguasai bantu mengajar yang bersesuaian bagi mewujudkan suasana
kurikulum Geografi. Antara strategi PdP yang diberi PdP yang menyeronokkan dan berkesan.
penekanan adalah seperti berikut:
Pendekatan Bersepadu
Berpusatkan Murid Pendekatan bersepadu merupakan satu strategi yang penting
Penggunaan pelbagai strategi PdP yang melibatkan murid untuk menjalin dan mengadunkan unsur-unsur ilmu,
secara aktif perlu untuk menjamin perkembangan potensi kemahiran, bahasa, nilai-nilai murni dan unsur-unsur
dan kebolehan murid. Kepelbagaian teknik dan kaedah PdP patriotisme. Melalui pendekatan ini perkembangan kemahiran
mata pelajaran Geografi seperti kerja berkumpulan, berfikir, kemahiran generik dan kemahiran belajar diberi
perbincangan, inkuiri, kerja luar dan penyelesaian masalah penekanan. Pengetahuan dan kemahiran daripada mata
dapat memberi peluang kepada murid memahami apa yang pelajaran lain serta pengalaman hidup juga perlu dihubungkait
dipelajari dengan lebih jelas dan mudah. Murid hendaklah dalam proses PdP mata pelajaran Geografi.
dilibatkan secara aktif dalam proses pembelajaran bermula
dari mencari maklumat, membina kefahaman hingga membuat Pembelajaran Berasaskan Kerja Projek
refleksi pembelajaran. Pembelajaran berasaskan kerja projek merupakan satu
pendekatan PdP yang melibatkan murid mengkaji secara
mendalam sesuatu isu, menyiasat isu tersebut dan

12
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

menghasilkan sesuatu produk. Produk pembelajaran ingin tahu murid dan memotivasikan mereka untuk membuat
berasaskan kerja projek boleh dalam bentuk laporan, tugasan sehingga mendapat jawapan. Murid akan terlibat
persembahan atau hasil kerja tangan. Pengalaman secara aktif dalam proses pembelajaran manakala guru
pembelajaran murid dalam mata pelajaran Geografi tidak berperanan hanya sebagai pemudah cara.
terhad di dalam bilik darjah sahaja tetapi melangkaui
pengalaman di lapangan. Pembelajaran berasaskan inkuiri sangat digalakkan dalam
proses PdP mata pelajaran Geografi. Antara kaedah dan
Salah satu pembelajaran berasaskan kerja projek dalam mata teknik yang boleh digunakan termasuk aktiviti berkumpulan,
pelajaran Geografi yang mesti dilaksanakan oleh murid ialah pembelajaran luar bilik darjah, simulasi, kuiz, penyelesaian
kerja lapangan. Kerja lapangan membolehkan murid masalah, pameran, perbincangan dan kerja projek.
mengaplikasi konsep-konsep geografi yang dipelajari di dalam Pengalaman pembelajaran seperti ini dapat memberi peluang
bilik darjah dengan situasi sebenar. Melalui pelaksanaan kepada murid untuk meneroka sendiri dan membuat rumusan
pembelajaran berasaskan kerja projek, murid bukan sahaja tentang sesuatu perkara yang dipelajari dalam mata pelajaran
dapat mengaplikasi pengetahuan dan kemahiran mata Geografi.
pelajaran Geografi malah dapat memupuk semangat
bekerjasama, yakin untuk memberi pendapat serta pandangan Pembelajaran Secara Koperatif
dan berupaya untuk menjadi seorang pemimpin. Pembelajaran secara koperatif memerlukan murid daripada
pelbagai kebolehan bekerjasama dalam kumpulan untuk
Pembelajaran Berasaskan Inkuiri mencapai matlamat yang sama. Pembelajaran secara
Pembelajaran berasaskan inkuiri adalah proses pembelajaran koperatif menggalakkan murid berinteraksi secara aktif dan
secara konstruktif yang memerlukan murid berdikari untuk positif dalam kumpulan serta membolehkan perkongsian idea
mencari maklumat berdasarkan sesuatu tajuk atau isu dalam dapat dilaksanakan secara bersama-sama. Dalam mata
mata pelajaran Geografi melalui penerokaan dan penyiasatan. pelajaran Geografi, guru boleh menggalakkan murid
Pembelajaran berasaskan inkuiri dapat meningkatkan rasa bekerjasama melalui perbincangan, pencarian maklumat,

13
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

mengolah dapatan dan mempersembahkan idea secara

berkumpulan berdasarkan tugasan yang diberi.

Pengajaran Tematik
Kaedah pengajaran tematik merupakan suatu kaedah
pengajaran yang menggunakan tema untuk perbincangan.
Semasa PdP mata pelajaran Geografi, tema yang berkaitan
boleh dibahagikan kepada tajuk atau subtajuk untuk
dibincangkan oleh murid dalam kumpulan masing-masing.

Pendekatan serta strategi PdP yang lain seperti pembelajaran

masteri, pembelajaran secara kontekstual, pembelajaran
konstruktivisme dan sebagainya boleh juga dilaksanakan
mengikut keperluan dan kesesuaian.

14
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

ELEMEN MERENTAS KURIKULUM

Elemen Merentas Kurikulum (EMK) ialah unsur nilai tambah  Pengetahuan dan kesedaran terhadap kepentingan
yang diterapkan dalam proses PdP selain yang ditetapkan alam sekitar dapat membentuk etika murid untuk
dalam SK. Elemen-elemen ini diterapkan bertujuan menghargai alam.
mengukuhkan kemahiran dan keterampilan modal insan yang
dihasratkan serta dapat menangani cabaran semasa dan 3. Nilai Murni
masa hadapan. Elemen-elemen dalam EMK adalah seperti  Nilai murni diberi penekanan dalam semua mata
berikut: pelajaran supaya murid sedar akan kepentingan dan
mengamalkannya.
1. Bahasa  Nilai murni merangkumi aspek kerohanian,
 Penggunaan bahasa pengantar yang betul perlu kemanusiaan dan kewarganegaraan yang menjadi
dititikberatkan dalam semua mata pelajaran. amalan dalam kehidupan harian.
 Semasa PdP bagi setiap mata pelajaran, aspek
sebutan, struktur ayat, tatabahasa, istilah dan laras 4. Sains dan Teknologi
bahasa perlu diberi penekanan bagi membantu murid  Menambahkan minat terhadap sains dan teknologi
menyusun idea dan berkomunikasi secara berkesan. dapat meningkatkan literasi sains serta teknologi
dalam kalangan murid.
2. Kelestarian Alam Sekitar  Penggunaan teknologi dalam pengajaran dapat
 Kesedaran mencintai dan menyayangi alam sekitar membantu serta menyumbang kepada pembelajaran
dalam jiwa murid perlu dipupuk melalui PdP semua yang lebih cekap dan berkesan.
mata pelajaran.  Pengintegrasian sains dan teknologi dalam PdP
merangkumi empat perkara iaitu:

15
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

dan menyeronokkan serta meningkatkan kualiti berkeupayaan membuat keputusan kewangan yang
pembelajaran. bijak, mengamalkan pengurusan kewangan yang
 TMK diintegrasikan mengikut kesesuaian topik yang beretika serta berkemahiran menguruskan hal ehwal
hendak diajar dan sebagai pengupaya bagi kewangan secara bertanggungjawab.
meningkatkan lagi kefahaman murid terhadap  Elemen Pendidikan Kewangan boleh diterapkan dalam
kandungan mata pelajaran. PdP secara langsung ataupun secara sisipan.
Penerapan secara langsung adalah melalui tajuk-tajuk
9. Kelestarian Global seperti Wang yang mengandungi elemen kewangan
 Elemen Kelestarian Global bermatlamat melahirkan secara eksplisit seperti pengiraan faedah mudah dan
murid berdaya fikir lestari yang bersikap responsif faedah kompaun. Penerapan secara sisipan pula
terhadap persekitaran dalam kehidupan harian dengan diintegrasikan melalui tajuk-tajuk lain merentas
mengaplikasi pengetahuan, kemahiran dan nilai yang kurikulum. Pendedahan kepada pengurusan kewangan
diperoleh melalui elemen Penggunaan dan dalam kehidupan sebenar adalah penting bagi
Pengeluaran Lestari, Kewarganegaraan Global dan menyediakan murid dengan pengetahuan, kemahiran
Perpaduan. dan nilai yang dapat diaplikasikan secara berkesan dan
 Elemen Kelestarian Global penting dalam bermakna.
menyediakan murid bagi menghadapi cabaran dan isu
semasa di peringkat tempatan, negara dan global.
 Elemen ini diajar secara langsung dan secara sisipan
dalam mata pelajaran yang berkaitan.

10. Pendidikan Kewangan

 Penerapan elemen Pendidikan Kewangan bertujuan
membentuk generasi masa hadapan yang

17
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

PENTAKSIRAN SEKOLAH
Guru boleh mentadbir dan menjalankan pentaksiran formatif
Pentaksiran Sekolah (PS) adalah sebahagian daripada sebelum, semasa dan selepas PdP. Melalui pentaksiran
pendekatan pentaksiran yang merupakan satu proses formatif, guru hendaklah merancang PdP berdasarkan
mendapatkan maklumat tentang perkembangan murid yang kelompok SK dan SP. SK dan SP yang telah dipelajari boleh
dirancang, dilaksana dan dilapor oleh guru yang berkenaan. dinilai melalui kaedah pemerhatian, lisan dan penulisan.
Proses ini berlaku berterusan sama ada secara formal atau Kaedah-kaedah tersebut saling melengkapi antara satu sama
tidak formal supaya guru dapat menentukan tahap lain bagi mendapatkan maklumat berkaitan kebolehan,
penguasaan sebenar murid. PS perlu dilaksanakan secara perkembangan dan kemajuan murid dalam setiap SK dan SP
holistik berdasarkan prinsip inklusif, autentik dan setempat yang telah dipelajari.
(localised). Maklumat yang diperoleh dari PS akan digunakan
oleh pentadbir, guru, ibu bapa dan murid dalam merancang Guru boleh menentukan tahap penguasaan murid dengan
tindakan susulan ke arah peningkatan perkembangan merujuk kepada Standard Prestasi (SPi) yang disediakan bagi
pembelajaran murid. setiap kelompok. Perekodan tahap penguasaan murid hanya
boleh dibuat setelah PdP bagi setiap kelompok SK dan SP
PS boleh dilaksanakan oleh guru secara formatif dan sumatif. selesai dilaksanakan. Bagi menentukan tahap penguasaan
Pentaksiran secara formatif dilaksanakan seiring dengan murid dalam mata pelajaran Geografi secara keseluruhan,
proses PdP manakala pentaksiran secara sumatif guru boleh merujuk kepada pernyataan umum tahap
dilaksanakan pada akhir suatu unit pembelajaran, penggal, penguasaan mata pelajaran Geografi sebagai panduan seperti
semester atau tahun. Dalam melaksanakan PS, guru perlu Jadual 3. Guru boleh menentukan tahap penguasaan murid
merancang, membina item, mentadbir, memeriksa, merekod melalui pemerhatian terhadap perubahan tingkah laku dan
dan melapor tahap penguasaan murid dalam mata pelajaran respons serta pemeriksaan hasil kerja murid sama ada
yang diajar berdasarkan DSKP. sebelum, semasa atau selepas PdP. Guru boleh membuat
pertimbangan profesional untuk menentukan tahap

18

penguasaan keseluruhan murid berdasarkan pengalaman
bersama-sama murid, kebijaksanaan guru serta melalui
perbincangan rakan sejawat.
Manakala melalui pentaksiran sumatif, guru boleh membina
item pentaksiran berdasarkan SK dan SP yang telah
ditentukan. Instrumen pentaksiran sumatif boleh dibina sama
ada dalam bentuk soalan objektif atau subjektif. Guru perlu
merekod tahap penguasaan murid untuk mengetahui
perkembangan dan pencapaian mereka dalam mata pelajaran
Geografi. Pelaporan perlu dilaksanakan oleh guru untuk
membolehkan murid, pihak sekolah dan ibu bapa mengambil
tindakan susulan yang sewajarnya.
Jadual 3 : Pernyataan Tahap Penguasaan Mata Pelajaran
Geografi
TAHAP
TAFSIRAN
PENGUASAAN
Mengetahui perkara asas tentang
1 pengetahuan dan kemahiran geografi
yang dipelajari serta bersikap positif
terhadap alam sekitar.
Memahami perkara asas tentang
2 pengetahuan dan kemahiran geografi
yang dipelajari serta bersikap positif
terhadap alam sekitar.
19
KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2
TAHAP
TAFSIRAN
PENGUASAAN
Menggunakan pengetahuan dan
3 kemahiran geografi yang dipelajari
pada suatu situasi serta bersikap
positif terhadap alam sekitar.
Menguasai pengetahuan dan
kemahiran geografi yang dipelajari
4 pada suatu situasi secara sistematik
serta bersikap positif terhadap alam
sekitar.
Membuat penilaian tentang
pengetahuan dan kemahiran geografi
5 yang dipelajari pada situasi baharu
mengikut prosedur, sistematik, tekal
dan bersikap positif terhadap alam
sekitar.
Menghasilkan idea yang kreatif,
inovatif dan boleh dicontohi serta
6 bersikap positif terhadap alam sekitar
berdasarkan pengetahuan dan
kemahiran geografi yang dipelajari
untuk digunakan pada situasi baharu.
Bagi menentukan tahap penguasaan murid dalam kerja
lapangan, guru hendaklah merujuk kepada pernyataan tahap
penguasaan kerja lapangan yang disediakan dalam Panduan
Kerja Lapangan (sila rujuk muka surat 39).
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

ORGANISASI KANDUNGAN

Organisasi kandungan dalam DSKP merupakan maklumat Lajur SK mengandungi tajuk yang berkaitan dengan
terperinci tentang tajuk-tajuk yang akan dipelajari dan Kemahiran Geografi, Geografi Fizikal, Geografi Manusia,
dinyatakan dalam SK, SP dan SPi seperti Jadual 4. Geografi Kawasan serta Isu dan Pengurusan Alam Sekitar.
Berikut adalah tajuk yang terdapat dalam SK kurikulum
Jadual 4: Organisasi Kandungan Geografi bagi Tingkatan 2:

Kemahiran Geografi
STANDARD STANDARD STANDARD
KANDUNGAN PEMBELAJARAN PRESTASI  Skala dan Jarak
 Peta Topografi
Penyataan Suatu penetapan Suatu set
spesifik kriteria atau kriteria umum
tentang indikator kualiti yang Geografi Fizikal
perkara yang pembelajaran menunjukkan
murid patut dan pencapaian tahap-tahap Cuaca dan Iklim
ketahui dan yang boleh prestasi yang  Pengaruh Pergerakan Bumi Terhadap Cuaca dan Iklim
boleh lakukan diukur bagi perlu murid
dalam suatu setiap standard pamerkan  Cuaca dan Iklim Di Malaysia
tempoh kandungan. sebagai tanda
persekolahan bahawa
merangkumi sesuatu Geografi Manusia
aspek perkara itu
Pengangkutan dan Telekomunikasi
pengetahuan, telah dikuasai
kemahiran murid  Pengangkutan di Malaysia
dan nilai. (indicator of
 Telekomunikasi di Malaysia
success).

20
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

Geografi Kawasan
Asia Setiap tajuk yang terdapat dalam SK diterjemahkan melalui
 Kepelbagaian Iklim dan Pengaruhnya Terhadap Kegiatan SP. Guru perlu merujuk semua maklumat yang terdapat dalam
Manusia di Asia. lajur SK dan SP untuk mengetahui tumpuan, kedalaman dan
 Jenis dan Kemajuan Pengangkutan di Asia. keluasan sesuatu tema atau tajuk dalam kurikulum Geografi.
Murid perlu memahami setiap SP bagi memastikan mereka
Isu dan Pengurusan Alam Sekitar dapat menguasai SK. Manakala SPi mengandungi tahap-
 Pemanasan Global tahap penguasaan yang perlu dikuasai oleh murid. Selain itu,
 Teknologi Hijau terdapat juga lajur Catatan yang mengandungi cadangan
aktiviti PdP. Guru boleh melaksanakan pelbagai aktiviti PdP
selain daripada yang dicadangkan mengikut kreativiti dan
keperluan untuk mencapai SP.

21
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

1.0 KEMAHIRAN GEOGRAFI

22
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

STANDARD PRESTASI
STANDARD STANDARD
TAHAP CATATAN
KANDUNGAN PEMBELAJARAN TAFSIRAN
PENGUASAAN
1.2 Peta Murid boleh:
Topografi Menyenaraikan maklumat yang terdapat
1.2.1 Menyatakan maksud 1
peta topografi.
1.2.2 Mengenal pasti garisan
timuran dan garisan
utaraan dalam peta
topografi.
1.2.3 Menyatakan rujukan
grid.
1.2.4 Menerangkan
perbezaan kegunaan
rujukan grid 4 angka
dan 6 angka.
1.2.5 Menunjuk cara
membaca rujukan grid
4 angka dan 6 angka
untuk menentukan
kedudukan dalam peta
topografi.
1.2.6 Menganalisis hubung
kait ciri pandang darat
fizikal dan ciri pandang
darat budaya dalam
peta topografi.
1.2.7 Mentafsir peta
topografi secara
keseluruhan.

23
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

2.0 GEOGRAFI FIZIKAL: CUACA DAN IKLIM

STANDARD PRESTASI
STANDARD STANDARD
TAHAP CATATAN
KANDUNGAN PEMBELAJARAN TAFSIRAN
PENGUASAAN
2.1 Pengaruh Murid boleh: Cadangan Aktiviti
Pergerakan 2.1.1 Mengenal pasti dua Menyatakan cara pergerakan
1
bumi.  Simulasi tentang jenis
Bumi cara pergerakan bumi. pergerakan bumi.
Terhadap
2.1.2 Menerangkan tentang
Cuaca
putaran bumi dan  Membina peta
dan Iklim Menjelaskan putaran bumi dan pemikiran atau peta
peredaran bumi. 2
peredaran bumi. minda untuk
2.1.3 Menunjukkan kesan merumuskan tentang
putaran bumi. pengaruh pergerakan
2.1.4 Menunjukkan kesan bumi terhadap cuaca
Menunjuk cara salah satu kesan
peredaran bumi. dan iklim.
3 yang berlaku apabila bumi
2.1.5 Membahaskan kesan bergerak.
pergerakan bumi
terhadap cuaca dan
iklim. Membezakan kesan putaran bumi
4
dan kesan peredaran bumi.

Menilai kesan putaran bumi dan

5 kesan peredaran bumi terhadap
cuaca dan iklim.

Mempersembahkan idea yang

kreatif dan menunjukkan keaslian
6
tentang kesan pergerakan bumi
terhadap cuaca dan iklim.

24
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

STANDARD PRESTASI
STANDARD STANDARD
TAHAP CATATAN
KANDUNGAN PEMBELAJARAN TAFSIRAN
PENGUASAAN
2.2 Cuaca Murid boleh: Cadangan Aktiviti
dan Iklim 2.2.1 Mengenal pasti jenis 1 Menyatakan iklim di Malaysia.
 Mencerakinkan
di Malaysia dan ciri iklim maklumat tentang ciri
di Malaysia. iklim Khatulistiwa
2.2.2 Menjelaskan ciri iklim Menerangkan ciri iklim di Malaysia yang
khatulistiwa 2 dikumpul melalui
Khatulistiwa di Malaysia.
di Malaysia. sumber seperti
2.2.3 Menghuraikan internet, buku dan
pengaruh cuaca dan Menyesuaikan pengaruh cuaca pusat kaji cuaca.
iklim terhadap 3 setempat di Malaysia dengan  Membina peta
kegiatan manusia aktiviti harian manusia. pemikiran atau peta
di Malaysia. minda untuk
2.2.4 Menilai kesan Menjelaskan melalui contoh menghubungkaitkan
kegiatan manusia hubung kait iklim Khatulistiwa pengaruh cuaca dan
terhadap cuaca dan 4 iklim terhadap
dengan kegiatan manusia
iklim di Malaysia. di Malaysia. kegiatan manusia
2.2.5 Merumuskan di Malaysia dan
perubahan cuaca dan Membahaskan kesan kegiatan sebaliknya.
iklim di Malaysia. 5 manusia terhadap cuaca dan
iklim di Malaysia.

Mencadangkan langkah-langkah
untuk mengurangkan kesan
6
perubahan cuaca dan iklim
di Malaysia.

25

3.0 GEOGRAFI MANUSIA: PENGANGKUTAN DAN TELEKOMUNIKASI
STANDARD STANDARD
TAHAP
KANDUNGAN PEMBELAJARAN
PENGUASAAN
3.1 Pengangkutan Murid boleh:
di Malaysia 3.1.1 Mengenal pasti jaringan
jalan raya dan jaringan
landasan kereta api
di Malaysia.
3.1.2 Mengenal pasti lapangan
terbang antarabangsa
dan pelabuhan utama
di Malaysia.
3.1.3 Memberi contoh
pengangkutan awam
di Malaysia.
3.1.4 Menghuraikan faktor-
faktor yang
mempengaruhi jaringan
pengangkutan
di Malaysia.
3.1.5 Membezakan
kepentingan
pengangkutan darat,
udara dan air
di Malaysia.
3.1.6 Menilai kepentingan
pengangkutan awam
di Malaysia.
3.1.7 Mencadangkan amalan
pengangkutan dan
perjalanan lestari.
KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2
STANDARD PRESTASI
CATATAN
TAFSIRAN
Menamakan salah satu contoh Cadangan Aktiviti
lebuh raya, landasan kereta api,
1  Membuat pameran
lapangan terbang antarabangsa
mini tentang jenis
dan pelabuhan.
dan kepentingan
pengangkutan.
Menjelaskan salah satu faktor
2 yang mempengaruhi jaringan  Menghasilkan
pengangkutan di Malaysia. buku skrap
tentang
pengangkutan
Menggunakan maklumat berkaitan awam.
3 jaringan pengangkutan untuk ke
sesuatu tempat.  Mengadakan
tayangan video
tentang
Menjelaskan melalui contoh pengangkutan
4 kepentingan pengangkutan awam.
di kawasan setempat.
Membahaskan langkah untuk
5 meningkatkan perkhidmatan
pengangkutan awam di Malaysia.
Menghasilkan idea yang kreatif
dan inovatif berkaitan
6 pengangkutan yang memberi
kesan yang minimum kepada
alam sekitar.
26
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

STANDARD PRESTASI
STANDARD STANDARD
TAHAP CATATAN
KANDUNGAN PEMBELAJARAN TAFSIRAN
PENGUASAAN
3.2 Telekomunikasi Murid boleh:
di Malaysia. 1
3.2.1 Mengenal pasti alat
telekomunikasi
di Malaysia.
3.2.2 Menerangkan
kemajuan alat
telekomunikasi
di Malaysia.
3.2.3 Membahaskan
kepentingan
telekomunikasi
di Malaysia.
3.2.4 Menilai kesan
telekomunikasi
terhadap
pembangunan
negara di Malaysia.
3.2.5 Menentukan
penggunaan alat
telekomunikasi
secara beretika.

27
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

4.0 GEOGRAFI KAWASAN: ASIA

STANDARD PRESTASI
STANDARD STANDARD
TAHAP CATATAN
KANDUNGAN PEMBELAJARAN TAFSIRAN
PENGUASAAN
4.1 Kepelbagaian Murid boleh: Cadangan Aktiviti
Iklim dan Menyatakan sekurang-kurangnya
4.1.1 Mengenal pasti 1
dua jenis iklim di Asia.  Mengadakan aktiviti
Pengaruhnya
kepelbagaian iklim kuiz tentang
Terhadap
di Asia. kepelbagaian iklim
Kegiatan
4.1.2 Menerangkan ciri di benua Asia.
Manusia Menjelaskan jenis iklim dan
di Asia. iklim di zon iklim 2 negara yang mengalaminya di  Membuat
panas, zon iklim setiap zon iklim di Asia. persembahan
panas sederhana, multimedia tentang
zon iklim sejuk dan kepelbagaian iklim
zon iklim sejuk Menyesuaikan kepelbagaian iklim dan pengaruhnya
3
sederhana di Asia. dengan kegiatan manusia di Asia. terhadap kegiatan
4.1.3 Menunjukkan manusia di benua
negara di Asia yang Asia.
Menjelaskan melalui contoh
mengalami iklim kegiatan manusia di mana-mana
di zon iklim panas, 4
negara Asia berdasarkan
zon iklim panas kepelbagaian iklim.
sederhana, zon iklim
sejuk dan zon iklim Menentukan kegiatan manusia
sejuk sederhana. yang boleh dijalankan di empat
5
4.1.4 Membandingkan buah negara Asia di zon iklim
pengaruh iklim yang berbeza.
terhadap kegiatan
manusia di Asia. Menghasilkan idea yang kreatif
dan inovatif berkaitan pengaruh
6
iklim terhadap kegiatan manusia
di salah sebuah negara Asia.

28
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

STANDARD PRESTASI
STANDARD STANDARD
TAHAP CATATAN
KANDUNGAN PEMBELAJARAN TAFSIRAN
PENGUASAAN
4.2 Jenis dan Murid boleh: Menamakan salah satu jaringan Cadangan Aktiviti
Kemajuan landasan kereta api, lapangan
4.2.1 Mengenal pasti  Mengadakan
Pengangkutan 1 terbang antarabangsa dan
jaringan landasan tayangan video
di Asia. pelabuhan utama di mana-mana
kereta api, lapangan tentang pengangkutan
negara Asia.
terbang moden di benua Asia.
antarabangsa dan
pelabuhan utama Menjelaskan kemajuan salah satu  Mereka cipta poster
di Asia. 2 jenis pengangkutan di mana- kemajuan
pengangkutan
4.2.2 Menghuraikan di benua Asia.
kemajuan
pengangkutan  Meramal
di Asia. pengangkutan yang
sesuai bagi
4.2.3 Menilai kesan menghubungkan
pengangkutan negara-negara di Asia
terhadap pada masa hadapan.
masyarakat,
ekonomi dan alam
sekitar di Asia.

29
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

5.0 ISU DAN PENGURUSAN ALAM SEKITAR

STANDARD PRESTASI
STANDARD STANDARD
TAHAP CATATAN
KANDUNGAN PEMBELAJARAN TAFSIRAN
PENGUASAAN
5.1 Pemanasan Murid boleh: Cadangan Aktiviti
Global Memberitahu maksud pemanasan
5.1.1 Menyatakan konsep 1
global.  Mengadakan
pemanasan global. tayangan video
5.1.2 Memberi contoh tentang pemanasan
faktor yang global.
Menjelaskan punca pemanasan
menyebabkan 2
global.  Mengadakan aktiviti
pemanasan global. forum berkaitan
5.1.3 Menghuraikan aktiviti pemanasan global.
manusia yang Menunjukkan langkah untuk
menyebabkan 3 mengurangkan pemanasan
pemanasan global. global.
5.1.4 Menghuraikan faktor
semula jadi yang
menyebabkan Memaparkan maklumat tentang
4
pemanasan global. kesan pemanasan global.

5.1.5 Menilai kesan

pemanasan global. Menilai keberkesanan langkah
5.1.6 Membahaskan 5 mengurangkan kesan pemanasan
langkah-langkah global.
mengurangkan
pemanasan global. Mencadangkan idea yang kreatif
6 dan inovatif untuk mengurangkan
pemanasan global.

30
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

STANDARD PRESTASI
STANDARD STANDARD
TAHAP CATATAN
KANDUNGAN PEMBELAJARAN TAFSIRAN
PENGUASAAN
5.2 Teknologi Murid boleh: Cadangan Aktiviti
Hijau Memberitahu maksud teknologi
5.2.1 Menyatakan konsep 1
hijau.  Mencerakin maklumat
teknologi hijau. tentang teknologi
5.2.2 Menerangkan ciri-ciri hijau yang dikumpul
produk teknologi daripada sumber
hijau. seperti internet, buku,
majalah dan akhbar.
5.2.3 Menunjukkan contoh
produk teknologi  Mengadakan
hijau. pertandingan
menghasilkan alat
5.2.4 Membahaskan atau idea yang
kepentingan mempunyai konsep
teknologi hijau. teknologi hijau.
5.2.5 Mencadangkan
amalan
berkonsepkan
teknologi hijau.

31
PANDUAN
KERJA
LAPANGAN
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

PENDAHULUAN OBJEKTIF

Kerja lapangan merupakan salah satu komponen yang sangat Kerja lapangan dilaksanakan bagi membolehkan murid:
penting dalam kurikulum Geografi. Kerja lapangan dapat
mengukuhkan lagi PdP di dalam bilik darjah dan dapat 1. Memberi pendapat atau idea secara kritis dan kreatif.
memberi peluang kepada murid untuk mengembangkan idea 2. Menghuraikan saling kaitan antara manusia dengan
serta mempraktikkan kemahiran geografi yang dipelajari. alam sekitar di lapangan.
3. Mengenal pasti masalah atau isu yang berkaitan
Kerja lapangan adalah berdasarkan pengetahuan dan geografi di lapangan.
kemahiran kurikulum Geografi yang telah dipelajari daripada 4. Mencadangkan langkah-langkah untuk mengurangkan
bahagian Kemahiran Geografi, Geografi Fizikal, Geografi masalah atau isu yang berkaitan.
Manusia, Geografi Kawasan serta Isu dan Pengurusan Alam 5. Mengaplikasi kemahiran geografi yang telah dipelajari.
Sekitar. Kemahiran seperti Kemahiran Abad Ke-21, KBAT, 6. Mensyukuri, mencintai dan berbangga sebagai rakyat
kemahiran mentafsir, kemahiran kajian masa depan, Malaysia.
kemahiran sosial, kemahiran berkomunikasi dan kemahiran 7. Menjalankan tugasan mengikut prosedur.
TMK dapat disemai melalui pelaksanaan kerja lapangan. Kerja
lapangan wajib dilaksanakan oleh murid sekali di setiap
tingkatan.

Panduan Kerja Lapangan yang disediakan ini diharap dapat

membantu guru untuk merancang pelaksanaan kerja lapangan
dengan lebih mudah, teratur dan sistematik.

35

PROSES MELAKSANAKAN KERJA LAPANGAN
Pelaksanaan kerja lapangan boleh dilaksanakan mengikut
proses seperti Rajah 1 di bawah:
Memilih isu atau tajuk
Menentukan objektif
Menentukan kaedah kajian
Merekod, mengumpul,
menganalisis data atau maklumat
Merumus dan melaporkan
Rajah 1: Proses Kerja Lapangan
36
KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2
Memilih Isu atau Tajuk
Guru berbincang dengan murid untuk memilih isu atau tajuk
berkaitan kerja lapangan. Isu atau tajuk yang dipilih
hendaklah berkaitan dalam kurikulum geografi yang dipelajari.
Murid juga diberi peluang untuk memilih isu atau tajuk yang
sesuai untuk melaksanakan kerja lapangan.
Menentukan Objektif
Murid hendaklah menentukan objektif kajian yang hendak
dilaksanakan dalam kerja lapangan. Guru membimbing murid
menulis objektif kajian.
Menentukan Kaedah Kajian
Murid memilih kaedah kajian yang sesuai untuk melaksanakan
kerja lapangan. Murid boleh menggunakan kaedah kuantitatif
dan kualitatif.
Merekod, Mengumpul dan Menganalisis Data atau
Maklumat
Murid boleh merekod dan mengumpul data atau maklumat
melalui soal selidik, pemerhatian, temu bual dan analisis
dokumen (Lampiran 1). Data atau maklumat yang dikumpul
hendaklah dianalisis.
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

Merumus dan Membuat Pelaporan 7. Membimbing murid untuk menyediakan borang soal
Murid hendaklah membuat rumusan kepada isu atau tajuk selidik, pemerhatian dan temu bual.
yang dikaji berdasarkan data atau maklumat yang diperoleh. 8. Mengadakan taklimat keselamatan semasa
Satu laporan kerja lapangan hendaklah dihasilkan oleh murid menjalankan kerja lapangan.
dan perlu ditaksir oleh guru. 9. Kerja lapangan dilaksanakan selama 6 jam daripada
waktu yang diperuntukkan bagi PdP mata pelajaran
PANDUAN MELAKSANAKAN KERJA LAPANGAN Geografi.
10. Pengumpulan data dan maklumat boleh dibuat di luar
Sebelum melaksanakan kerja lapangan beberapa panduan waktu persekolahan.
perlu diikuti oleh guru dan murid. 11. Penulisan kerja lapangan hendaklah dibuat di dalam
bilik darjah.
Panduan Guru. 12. Proses menilai hasil kerja murid dilakukan di peringkat
perancangan, proses awal dan laporan akhir dengan
1. Bahagian Kemahiran Geografi hendaklah diajar dahulu merujuk kepada kriteria dan proses kerja yang
oleh guru sebelum kerja lapangan dimulakan. disediakan (Jadual 1).
2. Menyediakan surat makluman dan kebenaran
pelaksanaan kerja lapangan kepada ibu bapa atau
penjaga (Lampiran 2).
3. Menyediakan surat akuan diri murid (Lampiran 3).
4. Menyediakan surat kebenaran berada di kawasan
lapangan (jika perlu).
5. Menyediakan borang keaslian kajian (Lampiran 4).
6. Menentukan tajuk atau isu kajian yang sesuai.

37
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

Jadual 1: Kriteria dan Proses Kerja 6. Menggunakan pelbagai bahan media bercetak dan
elektronik yang sesuai untuk mencari dan mengumpul
maklumat.
KRITERIA
7. Menghasilkan penulisan yang jelas bagi menunjukkan
saling kaitan antara maklumat dengan tajuk kajian secara
sistematik.
8. Menyertakan foto, gambar, rajah atau grafik yang
berkaitan untuk menyokong hasil kajian di kawasan
kajian.
9. Petikan dan grafik dari mana-mana bahan rujukan perlu
ditulis sumber rujukan dengan format yang betul.
10. Kerja lapangan dilaksanakan selama 6 jam daripada
waktu yang diperuntukkan bagi PdP mata pelajaran
Geografi.
Panduan Murid
11. Penulisan pelaporan dijalankan di dalam bilik darjah pada
waktu PdP.
1. Berbincang dengan guru untuk memilih tajuk tugasan dan
12. Penulisan perlulah menunjukkan keaslian dan plagiat
kawasan lapangan.
adalah dilarang.
2. Menyediakan jadual kerja dengan bimbingan guru.
3. Membawa surat kebenaran dan akuan diri semasa
menjalankan kerja lapangan.
4. Menjalankan kerja lapangan secara berkumpulan atau
individu.
5. Mencari dan mengumpul maklumat kawasan lapangan
selepas waktu persekolahan.

38
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

PENILAIAN KERJA LAPANGAN PENULISAN LAPORAN KERJA LAPANGAN

Bagi menentukan Tahap Penguasaan murid dalam kerja Penulisan laporan kerja lapangan hendaklah dibuat mengikut
lapangan, guru boleh merujuk kepada tafsiran seperti Jadual kriteria berikut:
2 di bawah. 1. Kertas bersaiz A4.
Jadual 2: Tahap Penguasaan Kerja Lapangan 2. Format asas penulisan laporan hendaklah mengandungi
perkara berikut:
TAHAP
TAFSIRAN
PENGUASAAN
(i) Tajuk kajian di muka depan laporan.
1 Menyediakan perancangan, proses awal dan (ii) Senarai Kandungan (Jadual 3).
laporan akhir yang tidak lengkap.
Jadual 3: Senarai Kandungan
2 Menyediakan perancangan, proses awal dan
laporan akhir yang kurang lengkap.

Menyediakan perancangan, proses awal, BIL. KANDUNGAN MUKA SURAT

3 laporan akhir yang lengkap dan tidak
tersusun.
1. Penghargaan
4 Menyediakan perancangan, proses awal dan
laporan akhir yang lengkap dan tersusun. 2. Pendahuluan
Menyediakan perancangan, proses awal dan 3. Objektif kajian
5 laporan akhir yang lengkap, tepat, tersusun
dan realistik. 4. Kawasan kajian
Menyediakan perancangan, proses awal dan 5. Kaedah kajian
6 laporan akhir yang lengkap, tepat, tersusun
dan realistik serta menunjukkan keaslian 6. Hasil kajian
serta boleh dicontohi.
7. Rumusan

8. Rujukan

39
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

LAMPIRAN 1
Kaedah Pengumpulan Data
d. Menyertakan bukti pemerhatian seperti foto,
Pengumpulan data atau maklumat kerja lapangan boleh gambar atau lakaran.
dilaksanakan melalui kaedah seperti berikut: e. Melampirkan catatan pemerhatian yang
lengkap.
1. Pemerhatian
a. Memerhati ciri-ciri fizikal di kawasan kerja 2. Temu Bual
lapangan seperti bentuk muka bumi, keadaan a. Menemu bual sampel yang dipilih.
cuaca dan tumbuh-tumbuhan semula jadi. b. Bilangan sampel sekurang-kurangnya 3 orang.
b. Memerhati ciri-ciri budaya di kawasan kerja c. Guru membimbing murid untuk membina
lapangan seperti penduduk dan petempatan, soalan yang berkaitan dengan tajuk kerja
pengangkutan dan telekomunikasi serta lapangan yang dipilih.
sumber semula jadi dan kegiatan ekonomi. d. Melampirkan borang temu bual yang telah
c. Memerhati kaitan antara ciri-ciri fizikal dan lengkap diisi.
budaya di kawasan kerja lapangan.
Contoh: 3. Soal Selidik
(i) Perkaitan antara bentuk muka bumi dan a. Soalan bagi soal selidik perlu disediakan
saliran dengan penduduk dan terlebih dahulu dengan bimbingan guru.
petempatan. b. Jumlah soalan bergantung kepada objektif
(ii) Perkaitan antara cuaca dan iklim kajian.
dengan isu alam sekitar. c. Bilangan sampel tidak kurang daripada 10
(iii) Perkaitan antara bentuk muka bumi orang.
dengan pengangkutan.

40
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

d. Soalan-soalan hendaklah mempunyai pilihan b. Sumber rujukan yang digunakan hendaklah

jawapan yang sesuai. berkaitan dengan aspek kerja lapangan.
c. Contoh cara menulis rujukan:
Contoh: (i) Buku
Tema: Kegiatan Ekonomi Baerwald, T.j. C Fraser, 2003. World
Arahan : Sila bulatkan jawapan. Geography: Building A Global Perspective.
New York: Dorling Kindersley Limited.
1. Jenis Pekerjaan:
a) Kerja sendiri Sham Sani, 1995. Iklim Mikro. Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
b) Kakitangan kerajaan
c) Swasta (ii) Jurnal
2. Pendapatan sebulan: Ibrahim Komoo, Mazlin Mokhtar dan Sarah
Aziz. “Pengenalan : Geopark dan
a) Kurang RM1000.00
dalam
b) RM1001.00 – RM3000.00 Akademika. Bil 80, 2010.
c) Lebih RM3001.00
Ahmad Fariz Mohamed, Abdul Samad Hadi,
Shaharudin Idrus, Muhammad Rizal
4. Sumber Rujukan Razman, Abdul Hadi Harman Shah.
a. Sumber rujukan boleh didapati daripada: “Pengembalian Sisa Sebagai Sumber
Proses Metabolisme Untuk Kelestarian
(i) Penyelidikan perpustakaan
dalam Malaysian Journal
(Buku, majalah, jurnal dan sebagainya) of Environmental Management, Bil.12,
(ii) Pelbagai media elektronik 2011.
(iii) Agensi kerajaan (iii) Ensiklopedia
(iv) Agensi swasta Tajuk, jilid dan tahun.
(v) Orang sumber (iv) Akhbar
Berita Harian, 4 Mei 2015, halaman 6.

41
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

(v) Orang Sumber

42
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

LAMPIRAN 2
Contoh Surat Makluman Kepada Ibu Bapa/Penjaga
4. Dimaklumkan juga bahawa kerja lapangan akan
Nama sekolah dijalankan pada *.............................
Alamat sekolah
Sekian, terima kasih.
Rujukan Kami :
Tarikh :
Kepada, “BERKHIDMAT UNTUK NEGARA”

Ibu/Bapa/Penjaga
Saya yang menurut perintah,

Tuan/Puan, …………………………………....
(Nama Pengetua dan Cop Sekolah)

KERJA LAPANGAN MATA PELAJARAN GEOGRAFI *Tarikh dan masa mengikut ketetapan sekolah.
-----------------------------------------------------------------------------------

Dengan hormatnya perkara di atas dirujuk. (Keratan Jawapan)

2. Semua murid Tingkatan .............. sekolah ini akan Saya ........................................................ No. Kad

terlibat dalam kerja lapangan mata pelajaran Geografi bagi Pengenalan ................................... ibu/bapa/penjaga kepada

memenuhi syarat yang ditetapkan oleh Kementerian murid bernama ......................................................... Tingkatan

Pendidikan Malaysia. .......... membenarkan / tidak membenarkan anak di bawah

3. Hasil kerja lapangan ini merupakan sebahagian jagaan saya menjalankan kerja lapangan pada tarikh tersebut.

daripada pentaksiran sekolah. Bagi tujuan ini, semua murid

akan menjalankan kerja lapangan di luar waktu persekolahan Tanda tangan ..................................

untuk mendapatkan maklumat yang diperlukan. Nombor telefon. ...............................

43
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

LAMPIRAN 3
Contoh Surat Akuan Diri Murid
3. Kerjasama dan bantuan tuan/puan didahului dengan
Nama sekolah ucapan terima kasih.
Alamat sekolah
Sekian.
Rujukan Kami :
Tarikh :
“BERKHIDMAT UNTUK NEGARA”
Kepada sesiapa yang berkenaan.

Saya yang menurut perintah,

Tuan/Puan,
……………………………….............
(Nama Pengetua dan Cop Sekolah)
KERJA LAPANGAN MATA PELAJARAN GEOGRAFI

Pembawa surat ini

.......................................................................
No.Kad Pengenalan ........................... ialah seorang murid
Tingkatan ............ di Sekolah Menengah Kebangsaan
..................................................................... Murid ini sedang
melaksanakan kerja lapangan KSSM Geografi.

2. Sehubungan dengan itu, pihak kami berbesar hati jika

pihak tuan/puan dapat memberi kerjasama kepada murid ini
untuk mendapatkan maklumat yang diperlukan.

44
 KSSM GEOGRAFI TINGKATAN 2

LAMPIRAN 4

Contoh Surat Perakuan Murid Tentang Keaslian Kajian

Saya memperakui bahawa kajian bertajuk

……………………………............................................................
ini ialah hasil kerja saya sendiri melainkan petikan, grafik,
gambar dan rajah yang dinyatakan sumber rujukannya.

Saya dengan ini mengaku bahawa kajian ini adalah asli. Saya
ialah satu-satunya penulis kajian ini.

Yang benar,
...........................................................
( )

Disahkan oleh,
……………………………………............
( )

Tarikh:

45
 PANEL PENGGUBAL

1. YBrs. Dr. Kashry bin Ab. Rani Bahagian Pembangunan Kurikulum, Putrajaya
2. En. Mhd Shafiee bin Abd. Ghani Bahagian Pembangunan Kurikulum, Putrajaya
3. Cik Norlei binti Ismail Bahagian Pembangunan Kurikulum, Putrajaya
4. En. Norhaziruldin bin Ibrahim Bahagian Pembangunan Kurikulum, Putrajaya
5. En. Muhamad Zuraidi bin Abd Jalal Bahagian Buku Teks, Putrajaya
6. YBrs. Dr. Mazdi bin Marzuki Universiti Pendidikan Sultan Idris, Tanjong Malim, Perak
7. YBrs. Dr. Mohmadisa bin Hashim Universiti Pendidikan Sultan Idris, Tanjong Malim, Perak
8. YBrs. Prof. Madya Dr. Mohamad Zohir bin Ahmad Universiti Sains Malaysia, Pulau Pinang
9. En. Mohd Masa’ud bin Marzuki PPD Jasin, Jasin, Melaka
10. YBrs. Dr. Abd Aziz bin Ismail IPG Kampus Pendidikan Islam, Bangi, Selangor
11. Pn. Sallina binti Ujang SMK Agama Dato’ Hj. Abu Hassan Hj. Sail, Pedas, Negeri Sembilan
12. Pn. Norsaleha binti Abdul Ghani SMK Agama Johor Bahru, Johor Bahru, Johor
13. Pn. Wan Khairoslina binti Wan Mohd Khairi SMK Bandar Tasik Kesuma, Beranang, Selangor
14. En. Zulkifli bin Ahmad SMK Jalan Kota Tinggi, Kluang, Johor
15. En. Zulkipli bin Ismail SMK Parit Bunga, Muar, Johor
16. En. Razli bin Raais SMK Permata Jaya, Batu Pahat, Johor
17. Pn. Teh Swee Kee SMK(P) Pudu, Kuala Lumpur
18. YBrs. Dr. Thanapackiam a/p Periasamy SMK Seri Pantai, Bangsar, Kuala Lumpur

46
 PENGHARGAAN

Penasihat
YBrs. Dr. Sariah binti Abd. Jalil - Pengarah
En. Shamsuri bin Sujak - Timbalan Pengarah
YBhg. Datin Dr. Ng Soo Boon - Timbalan Pengarah

Penasihat Editorial
YBrs. Dr. A’azmi bin Shahri - Ketua Sektor
En. Mohamed Zaki bin Abd. Ghani - Ketua Sektor
Tn. Haji Naza Idris bin Saadon - Ketua Sektor
Pn. Chetrilah binti Othman - Ketua Sektor
Pn. Zaidah binti Mohd. Yusof - Ketua Sektor
En. Mohd Faudzan bin Hamzah - Ketua Sektor
YBrs. Dr. Rusilawati binti Othman - Ketua Sektor
En. Mohamed Salim bin Taufix Rashidi - Ketua Sektor

48