Buku Denggi PAKAT

KEMENTERIAN KESIHATAN
MALAYSIA
GARIS PANDUAN
AKTIVITI PENDIDIKAN KESIHATAN
SEMASA WABAK DENGGI
&
PASUKAN KHAS
PENDIDIKAN KESIHATAN (PAKAT)
BAHAGIAN PENDIDIKAN KESIHATAN

KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA
2021
KANDUNGAN MUKA SURAT
Kata-kata Aluan Pengarah Bahagian Pendidikan Kesihatan 5

Akronim 6
Pengenalan 7
Objektif 8
Pelaksanaan Aktiviti Pendidikan Kesihatan di Lokaliti

A. Satu Kes 10
B. Wabak Terkawal (WT) 14
C. Wabak Tidak Terkawal (WTK) 22
D. Hotspot 30
Definisi Aktiviti Pendidikan Kesihatan

A. Taklimat 37
B. Ceramah 37
C. Hebahan Awam 37
D. Edaran Risalah 39
E. Poster 39
F. Media Luar 39
G. Perbincangan Kumpulan Kecil 40
H. Tunjuk Cara 40
I. Nasihat Individu 40
J. Pameran 41
K. Pondok Panas (Kiosk Pendidikan Kesihatan) 41
L. Mobilisasi Komuniti (Gotong-Royong / Cari dan Musnah) 42
M. Town Hall Meeting (THM) 43
Pasukan Khas Pendidikan Kesihatan (PAKAT)
1.0 Pengenalan 46
2.0 Terma dan Tafsiran 46
3.0 Keperluan Penubuhan PAKAT 47
4.0 Matlamat PAKAT 47
5.0 Indikator Petunjuk Prestasi (KPI) 47
6.0 Strategi PAKAT 48
7.0 Pelaksanaan PAKAT 49
8.0 Langkah-Langkah Dalam Pelaksanaan PAKAT 50
9.0 Terma Rujukan Pegawai Penyelaras PAKAT 51
10.0 Keanggotaan PAKAT 53
11.0 Taklimat PAKAT 53
12.0 Profil Lokaliti 54
13.0 Pelan Intervensi PAKAT 58
14.0 Pelaksanaan Intervensi 60
15.0 Penilaian 60
AKTIVITI PENDIDIKAN KESIHATAN SEMASA WABAK DENGGI & PASUKAN KHAS PENDIDIKAN KESIHATAN (PAKAT) 3
16.0 Penyediaan Laporan 61
17.0 Mesyuarat Penyelaras PAKAT 61
RUJUKAN 62
4 AKTIVITI PENDIDIKAN KESIHATAN SEMASA WABAK DENGGI & PASUKAN KHAS PENDIDIKAN KESIHATAN (PAKAT)
KATA-KATA ALUAN PENGARAH BAHAGIAN PENDIDIKAN KESIHATAN
Assalamualaikum
Salam sejahtera dan salam hormat,
Pertama sekali saya ingin mengucapkan syabas atas penghasilan Garis Panduan
Aktiviti Pendidikan Kesihatan Semasa Wabak Denggi dan Pasukan Khas Pendidikan
Kesihatan (PAKAT). Garis panduan ini merupakan edisi kedua selepas semakan dan
penambahbaikan Garis Panduan Pelaksanaan Aktiviti Pendidikan Kesihatan Sebelum
dan Semasa Wabak Denggi yang diterbitkan pada tahun 2008.
Penyakit Demam Denggi masih menjadi masalah kesihatan awam di Malaysia. Pelbagai
usaha berterusan telah dibuat untuk aktiviti kawalan dan pencegahan di semua peringkat.
Pencegahan dan kawalan denggi juga memerlukan perancangan yang teliti dan intervensi
yang strategik dengan mengambil kira pelbagai faktor seperti geografi lokaliti wabak,
tahap pengetahuan, nilai kepercayaan dan amalan kumpulan sasar yang terlibat serta
faktor sosial, persekitaran dan lain-lain.
Dengan adanya gabungan kedua-dua garis panduan ini, dapat menyediakan maklumat
terperinci mengenai langkah-langkah dan indikator aktiviti pendidikan kesihatan termasuk
kekerapan, masa dan tempoh pelaksanaan yang khusus dengan keperluan kumpulan
sasar. Ianya juga dapat membantu setiap peringkat pelaksana sama ada anggota
kesihatan atau pihak lain untuk merancang aktiviti yang hendak dilaksanakan.
Adalah menjadi harapan saya supaya garis panduan ini dapat memberi manfaat kepada
setiap anggota kesihatan dan pihak lain yang menjalankan aktiviti pendidikan kesihatan
di lapangan untuk mencegah dan mengawal denggi serta penyakit berjangkit lain yang
disebabkan wabak atau bencana agar semua usaha yang dirancang dapat dilaksanakan
dengan berkesan.
Sekian, terima kasih.
SURAIYA SYED MOHAMED

Pengarah
Bahagian Pendidikan Kesihatan
Kementerian Kesihatan Malaysia
AKRONIM
AI Aedes Index
ADUN Ahli Dewan Undangan Negeri
AJK Ahli Jawatankuasa
APM Angkatan Pertahanan Awam
BI Breteau Index
BPK Bahagian Pendidikan Kesihatan
CDCIS Communicable Diseases Control Information System
CI Container Index
COMBI Communication for Behavioural Impact
CPRC Crisis Preparedness and Response Centre
HI House Index
IPT Institut Pengajian Tinggi
IPTK Institut Penyelidikan Tingkahlaku Kesihatan
JKKP Jabatan Kesihatan dan Keselamatan Pekerjaan
JKN Jabatan Kesihatan Negeri
JPKK Jawatankuasa Pembangunan dan Keselamatan Kampung
JMB Joint Management Body
KEMAS Jabatan Kemajuan Masyarakat
KKM Kementerian Kesihatan Malaysia
KOSPEN Komuniti Sihat Pembina Negara
KPI Indikator Petunjuk Prestasi
KPIN Kementerian Perpaduan dan Integrasi Nasional
KPK Ketua Pengarah Kesihatan
KPKT Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan
KRT Kawasan Rukun Tetangga
LO Liason Officer
MP Majlis Perbandaran
MPKK Majlis Pengurusan Komuniti Kampung
NGO Non-Governmental Organization
PAKAT Pasukan Khas Pendidikan Kesihatan
PBT Pihak Berkuasa Tempatan
PI Premise Index
PKA Pembantu Kesihatan Awam
PKD Pejabat Kesihatan Daerah
PKK Perbincangan Kumpulan Kecil
PPKP Penolong Pegawai Kesihatan Persekitaran
PSA Public Service Announcement
PTJ Pusat Tanggungjawab
PTP Penghapusan Tempat Pembiakan
SWOT Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats
TABIKA Taman Bimbingan Kanak-Kanak
THM Town Hall Meeting
TOR Terms of Reference
UBPK Unit Bergerak Pendidikan Kesihatan
WHO World Health Organization
WT Wabak Terkawal
WTK Wabak Tak Terkawal
PENGENALAN
Penyakit Demam Denggi masih menjadi masalah kesihatan awam di Malaysia. Pusat
Kesiapsiagaan dan Tindak Cepat Krisis Kebangsaan (Crisis Preparedness and Response
Center – CPRC), Kementerian Kesihatan Malaysia melaporkan terdapat 496 kes sehingga
Minggu epid 16 Tahun 2021 dengan kumulatif kes sebanyak 8,809 dari 3 Januari hingga
24 April 2021.
Pelbagai usaha berterusan telah dibuat untuk aktiviti kawalan dan pencegahan di semua
peringkat oleh pelbagai pihak. Pencegahan dan kawalan denggi juga memerlukan
perancangan yang teliti dan intervensi yang strategik dengan mengambil kira pelbagai
faktor seperti geografi lokaliti wabak, tahap pengetahuan, nilai kepercayaan dan amalan
kumpulan sasar yang terlibat serta faktor sosial, persekitaran dan lain-lain.
Sehubungan itu, garis panduan ini dihasilkan dengan harapan akan dapat membantu setiap
peringkat pelaksana sama ada anggota kesihatan mahupun pihak lain untuk merancang
aktiviti khususnya dalam menangani wabak. Tindakan awal yang sewajarnya akan dapat
dilaksanakan dengan berkesan sekiranya berlaku sebarang wabak tanpa diduga. Di
samping itu, masyakarat perlu diberikan pengetahuan segera agar mereka tidak mudah
panik dan mencari sumber yang tidak sahih dalam menghadapi wabak yang melanda.
Maka, dengan adanya gabungan kedua-dua garis panduan ini, penyediaan maklumat
yang terperinci mengenai langkah-langkah dan indikator aktiviti pendidikan kesihatan
dapat dilaksanakan dengan teratur sekaligus mempunyai kekerapan, masa dan tempoh
pelaksanaan yang khusus dengan keperluan kumpulan sasar.
OBJEKTIF
Umum
Untuk memberi maklumat terperinci kepada anggota kesihatan, ahli COMBI mahupun
pihak-pihak lain yang terlibat dalam perancangan aktiviti pendidikan dan promosi kesihatan
sebelum melaksanakan aktiviti pencegahan penyakit berjangkit di lapangan.
Khusus
i. Untuk menyampaikan maklumat berkaitan perancangan dan langkah-langkah serta
jenis aktiviti pendidikan kesihatan yang sesuai dijalankan dalam pencegahan penyakit
Demam Denggi
ii. Untuk mengenal pasti kaedah dan kesesuaian aktiviti pendidikan kesihatan yang
dijalankan semasa menggerakkan PAKAT di sesuatu lokasi tertentu yang diakibatkan
oleh sesuatu wabak atau bencana.
DI LOKALITI SATU KES
PELAKSANAAN AKTIVITI PENDIDIKAN KESIHATAN DI LOKALITI
A. SATU KES
Satu kes adalah apabila terdapat satu kes Demam Denggi yang disahkan melalui ujian
makmal sebagai Demam Denggi dan dinotifikasi ke dalam Sistem CDCIS eNotifikasi.
Indeks-indeks yang digunakan sebagai indikator:
• Indeks Aedes/House Index (AI/HI) < 1% = Bil. Rumah Positif Pembiakan Aedes
Bil. Rumah Diperiksa X 100
• Indeks Breteau (BI) < 5 = Bil. Bekas Positif Pembiakan Aedes

• Indeks Bekas/Container Index (CI) <10% = Bil. Bekas Positif Pembiakan Aedes
Bil. Bekas Diperiksa X 100
• Indeks Premis (PI) < 1% = Bil. Premis Positif Pembiakan Aedes

Bil. Premis Diperiksa X 100
Aktiviti Pendidikan Kesihatan di lokaliti Satu Kes:

BIL AKTIVITI OBJEKTIF/ PANDUAN INDIKATOR TANGGUNG-
TUJUAN PELAKSANAAN JAWAB
1 Hebahan Memaklumkan • Hebahan siaraya • Sekurang- • UBPK
Awam: kepada komuniti: perlu dilakukan kurangnya Negeri/
sebaik sahaja satu (1) Daerah
a) Hebahan • Tentang kejadian kes dilaporkan hebahan
Siaraya kes denggi di (dalam tempoh setiap 100 • Unit Vektor
melalui lokaliti 24 jam) meter Negeri/
Unit Daerah
• Langkah-langkah • Unit Bergerak
Bergerak pencegahan dan • Agensi-
perlu digerakkan
kawalan seperti: agensi lain
• Semasa yang berkaitan
i. Cari dan musnah hebahan dibuat, (contohnya
tempat kenderaan Jabatan
pembiakan Unit Bergerak Penerangan,
jentik-jentik mesti berhenti PBT)
ii. Guna repelan • Hebahan dibuat
sebagai langkah setiap 100 meter
pelindungan diri jarak perjalanan
iii. Dapatkan kenderaan
rawatan
segera
• Mesej spesifik
yang relevan
dengan situasi/
masalah lokaliti
berkenaan
b) Hebahan Memaklumkan • Hebahan • Sekurang- • UBPK
Media kepada komuniti: media sosial kurangnya Negeri/
Sosial perlu dilakukan satu (1) Daerah
• Tentang kejadian sebaik sahaja hebahan
- WhatsApp kes denggi kes dilaporkan melalui • Unit Vektor
- Facebook di lokaliti (dalam tempoh saluran Negeri/
- Instagram 24 jam) media Daerah
- Twitter • Langkah-langkah sosial
- Telegram pencegahan dan • Hebahan media kepada • Agensi-
- Lain-lain kawalan seperti: sosial melalui penghuni agensi lain
platform WhatsApp/ dalam yang
media i. Cari dan musnah Facebook/ tempoh 24 berkaitan
sosial tempat Instagram/ jam (contohnya
sedia ada pembiakan Twitter/ Jabatan
jentik-jentik Telegram dll Penerangan,
platform media PBT)
ii.Guna repelan sosial sedia ada
sebagai langkah • Pasukan
pelindungan diri COMBI
iii.Dapatkan
rawatan segera
• Mesej spesifik
yang relevan
dengan situasi/
masalah lokaliti
berkenaan
2 Edaran • Memberi • Edaran risalah • Sekurang - • Unit

Risalah kefahaman tentang termasuk kurangnya Pendidikan
Termasuk penyakit Demam notis semburan satu (1) Kesihatan
Notis Denggi kabus dalam risalah / Negeri/
Semburan tempoh 24 premis kes Daerah
Kabus • Memberi jam dari tarikh
maklumat tentang daftar kes • Satu (1) • Unit Vektor
langkah-langkah risalah / Negeri/
pencegahan dan • Setiap premis Daerah
kawalan seperti: premis yang dalam
ada kes mesti lingkungan • Pasukan
i. Cari dan dibekalkan 200 meter Penghapusan
musnah tempat dengan risalah dari Tempat
pembiakan dalam premis Pembiakan
jentik-jentik lingkungan kes (PTP)
200 meter dari
ii. Guna repelan premis yang
sebagai langkah ada kes
pelindungan diri
iii. Dapatkan
rawatan segera
• Mesej spesifik
yang relevan
dengan situasi/
masalah lokaliti
berkenaan
• Memaklumkan
tentang semburan
kabus (fogging)
dan memohon
kerjasama
penduduk
3 Nasihat • Beri penerangan/ • Semua • Satu (1) • Unit
Individu khidmat nasihat penghuni nasihat Pendidikan
terperinci tentang premis diberi individu/ Kesihatan
masalah Demam nasihat premis kes Negeri/
Denggi dan Daerah
tindakan yang • Penghuni setiap • Satu (1)
harus diambil premis yang nasihat • Unit Vektor
tinggal 200 individu/ Negeri/
• Mendapatkan meter dari premis Daerah
maklum balas dalam
premis kes • Pasukan
penduduk
mesti diberi lingkungan Penghapusan
• Memahami nasihat individu 200 meter Tempat
halangan/ Pembiakan
masalah dihadapi
(PTP)
penduduk dan
cadangan
mengatasinya
(cth: pungutan
sampah atau
pembersihan
longkang oleh
pihak berwajib
(contohnya PBT)
4 Pemasangan • Memberi • Gegantung/kain • Sekurang- • Unit
Media Luar kesedaran dan rentang perlu kurangnya Pendidikan
maklumat kepada digantung di dua (2) Kesihatan
- Gegantung komuniti bahawa: dalam lokaliti media luar Negeri/
(Bunting) dalam tempoh seperti Daerah
i. Terdapat kes 24 jam gegantung
denggi di lokaliti
- Kain • Penggantungan atau kain
Rentang ii.Mesej spesifik kain rentang/ rentang
(Banner) yang relevan gegantung di dalam
dengan situasi/ di tempat lokaliti
masalah lokaliti strategik dan dalam
berkenaan, dan; tumpuan awam
tempoh
seperti balai
iii.Tindakan yang raya, sekolah, 24 jam
perlu diambil oleh tempat ibadat,
komuniti tempat kerja,
pusat bayaran
bil setempat,
pasaraya dll
DI LOKALITI
WABAK TERKAWAL (WT)
B. WABAK TERKAWAL (WT)
Wabak Terkawal (WT) di sesuatu lokaliti berlaku apabila terdapat dua (2) atau lebih kes
Demam Denggi yang disahkan melalui ujian makmal sebagai Demam Denggi dan
dinotifikasi ke dalam Sistem CDCIS eNotifikasi dalam tempoh masa empat belas (14) hari
daripada tarikh notifikasi kes pertama.
• Indeks Bekas/Container Index (CI) < 10% = Bil. Bekas Positif Pembiakan Aedes
Aktiviti Pendidikan Kesihatan di lokaliti Wabak Terkawal (WT):

BIL AKTIVITI OBJEKTIF/ PANDUAN INDIKATOR TANGGUNG
TUJUAN PELAKSANAAN -JAWAB
1 Hebahan Memaklumkan • Hebahan siaraya • Sekurang- • UBPK
Awam: kepada komuniti: perlu dilakukan kurangnya Negeri/
sebaik sahaja satu (1) Daerah
a) Hebahan • Tentang kejadian
kes dilaporkan hebahan
Siaraya kes denggi di
lokaliti (dalam tempoh setiap 100 • Unit Vektor
melalui 24 jam dari meter Negeri/
Unit • Langkah-langkah tarikh wabak Daerah
Bergerak pencegahan dan diisytihar)
kawalan seperti: • Agensi-
i. Cari dan • Unit Bergerak agensi lain
musnah tempat perlu digerakkan yang berkaitan
pembiakan (contohnya
jentik-jentik • Semasa Jabatan
hebahan dibuat, Penerangan,
ii. Guna repelan kenderaan Unit PBT)
sebagai Bergerak mesti
langkah
berhenti
pelindungan diri
iii. Dapatkan • Hebahan dibuat

rawatan setiap 100 meter
segera jarak perjalanan
kenderaan
• Mesej spesifik
yang relevan
dengan situasi/
masalah lokaliti
berkenaan
b) Hebahan Memaklumkan • Hebahan • Sekurang- • Unit
Media kepada komuniti: media sosial kurangnya Pendidikan
Sosial perlu dilakukan satu (1) Kesihatan
• Tentang kejadian
sebaik sahaja hebahan Negeri/
kes denggi
- WhatsApp kes dilaporkan melalui Daerah
di lokaliti
- Facebook (dalam tempoh saluran
- Instagram • Langkah-langkah 24 jam) dan media • Unit Vektor
- Twitter pencegahan dan dihebahkan sosial Negeri/
- Telegram kawalan seperti dalam masa kepada Daerah
- Lain-lain i. Cari dan tiga (3) hari penghuni
platform musnah dalam • Pasukan
media tempat • Hebahan tempoh 24 Penghapusan
sosial pembiakan media jam Tempat
sedia ada jentik-jentik sosial melalui Pembiakan
WhatsApp/ • Satu (1) (PTP)
ii. Guna repelan Facebook/ hebahan
sebagai Instagram/ media • Agensi-
langkah
Twitter/ sosial/ agensi lain
pelindungan
diri Telegram lokaliti/ yang
dll platform tiga (3) hari berkaitan
iii. Dapatkan media sosial (contohnya
rawatan segera sedia ada Jabatan
• Mesej spesifik Penerangan,
yang relevan PBT)
dengan situasi/
masalah lokaliti • Pasukan
berkenaan COMBI
c) Hebahan Memaklumkan • Waktu yang • Sekurang- • Unit
Media kepada komuniti: diutamakan kurangnya Pendidikan
Elektronik • Tentang untuk hebahan satu (1) Kesihatan
situasi semasa radio tempatan hebahan Negeri/
- Radio kes denggi adalah pada pada Daerah
tempatan di lokaliti waktu puncak setiap
bermasalah seperti: waktu • Agensi-agensi
denggi puncak lain yang
- 7.30 pagi – setiap hari berkaitan
• Langkah-langkah 8.30 pagi (contohnya
pencegahan dan Jabatan
kawalan seperti: - 12.00 tgh – Penerangan)
i.Cari dan 2.00 ptg
musnah tempat
pembiakan - 4.30 ptg –
jentik-jentik 6.30 ptg
ii. Guna repelan - 8.00 mlm –
sebagai langkah 10.00 mlm
pelindungan diri
iii. Dapatkan
rawatan segera
2 Edaran • Memberi • Edaran risalah • Sekurang- • Unit
Risalah kefahaman termasuk kurangnya Pendidikan
Termasuk tentang penyakit notis semburan satu (1) Kesihatan
Notis Demam Denggi kabus dalam risalah/ Negeri/
Semburan • Memberi tempoh 24 premis kes Daerah
Kabus maklumat tentang jam dari tarikh
langkah-langkah daftar kes • Satu (1) • Unit Vektor
pencegahan dan risalah/ Negeri/
kawalan seperti: • Setiap premis Daerah
premis yang dalam
i. Cari dan ada kes mesti lingkungan • Pasukan
musnah dibekalkan 200 meter Penghapusan
tempat dengan dari premis Tempat
pembiakan risalah dalam kes Pembiakan
jentik-jentik lingkungan (PTP)
200 meter dari
ii. Guna repelan premis yang • Pasukan
sebagai langkah ada kes COMBI
pelindungan diri
iii. Dapatkan
rawatan
segera
• Mesej spesifik
yang relevan
dengan situasi/
masalah lokaliti
berkenaan
• Memaklumkan
tentang semburan
kabus (fogging)
dan memohon
kerjasama
penduduk
3 Nasihat • Beri • Semua penghuni • Satu (1) • Unit

Individu penerangan/ premis diberi nasihat Pendidikan
khidmat nasihat individu/ Kesihatan
nasihat terperinci premis kes Negeri/
tentang masalah • Penghuni setiap Daerah
Demam Denggi premis yang • Satu (1)
tinggal 200 nasihat • Unit Vektor
dan tindakan yang
meter dari individu/ Negeri/
harus diambil
premis kes premis kes Daerah
• Mendapatkan mesti diberi dalam • Pasukan
maklum balas nasihat lingkungan Penghapusan
penduduk individu 200 meter Tempat
Pembiakan
(PTP)
• Memahami • Pasukan
halangan/ COMBI
masalah dihadapi
penduduk dan
cadangan
mengatasinya
(cth: pungutan
sampah atau
pembersihan
longkang oleh
pihak berwajib
(contohnya PBT)
4 Pemasangan • Memberi • Gegantung/ kain • Sekurang- • Unit
Media Luar kesedaran rentang perlu kurangnya Pendidikan
dan maklumat digantung di dua (2) Kesihatan
- Gegantung kepada komuniti dalam lokaliti media luar Negeri/
(Bunting) bahawa: dalam tempoh seperti Daerah
24 jam gegantung
- Kain i. Terdapat kes • Penggantungan atau kain
Rentang denggi kain rentang/ rentang di
(Banner) di lokaliti gegantung di dalam
ii. Mesej spesifik tempat lokaliti
yang relevan strategik dan dalam
dengan situasi/ tumpuan awam tempoh
masalah lokaliti seperti balai 24 jam
berkenaan, dan; raya, sekolah,
iii.Tindakan yang tempat ibadat,
perlu diambil tempat kerja,
oleh komuniti pusat bayaran
bil setempat,
pasaraya dll
5 Tunjuk Cara • Membina • Dijalankan • Satu (1) • Unit

(Demonstrasi) kemahiran cari di kalangan tunjuk Pendidikan
dan musnah penghuni cara/ Kesihatan
tempat setiap premis premis kes Negeri/
pembiakan yang ada kes (24 jam) Daerah
di dalam dan luar dalam tempoh
• Satu (1)
premis 24 jam • Unit Vektor
tunjuk Negeri/
• Membina • Dijalankan cara/ Daerah
kefahaman di kalangan premis/
dan kemahiran penghuni 200 meter • Pasukan
membuang di setiap (tujuh (7) Penghapusan
sampah premis yang hari) Tempat
dengan betul berada dalam
Pembiakan
dan teratur lingkungan
(PTP)
200 meter dari
premis kes
• Pasukan
dalam tempoh
COMBI
tujuh (7) hari
• Membina • Dikendalikan
kemahiran dan mengikut
kefahaman kaedah yang
mengenai tanda betul:
dan gejala serta
tindakan segera i. Anggota
untuk dapatkan kesihatan
rawatan awal tunjuk cara
(lakukan
demonstrasi)
ii.Kumpulan
sasaran
mencuba dan
ulang hingga
faham serta
melakukan
dengan betul
6 Ceramah • Memberi • Ceramah • Sekurang- • Unit
kefahaman dilaksanakan kurangnya Pendidikan
tentang penyakit kepada kumpulan satu (1) Kesihatan
Demam Denggi sasar di lokasi ceramah Negeri/
berikut: bagi setiap Daerah
• Memberi malumat lokaliti
tentang langkah- i. Sekolah dalam • Agensi-
langkah ii. Pejabat tempoh agensi lain
pencegahan dan kerajaan/ 14 hari yang
kawalan seperti: swasta berkaitan
iii. Kilang (contohnya
i. Cari dan iv. Tempat ibadat Jabatan
musnah tempat v. Balai raya Penerangan,
pembiakan vi. Pusat Jabatan
jentik- jentik Komuniti Pendidikan,
vii. Klinik/ JKKP,
ii. Guna repelan Hospital Jabatan
sebagai viii. IPT Perpaduan
langkah ix. Tadika/ Negara, PBT
pelindungan Tabika/ dll)
diri Tempat
jagaan • Pasukan
iii. Tindakan kanak-kanak COMBI
untuk dapatkan
rawatan segera
• Mesej spesifik
yang relevan
dengan situasi/
masalah lokaliti
berkenaan
7 Pameran • Memberi • Pameran • Sekurang- • Unit
kefahaman dijalankan kurangnya Pendidikan
tentang penyakit secara statik satu (1) Kesihatan
Demam Denggi atau bergerak pameran Negeri/
bagi setiap Daerah
• Memberi • Pameran untuk lokaliti
maklumat kumpulan dalam • Agensi-
tentang langkah- sasar mesti tempoh 14 agensi lain
langkah dilaksanakan hari yang berkaitan
pencegahan di tempat- (contohnya
dan kawalan tempat PBT)
seperti: strategik
seperti berikut: • Pasukan
i.Cari dan COMBI
musnah tempat i. Sekolah
pembiakan ii. Pejabat
jentik-jentik kerajaan/
swasta
ii.Guna repelan iii. Kilang
sebagai langkah iv. Tempat ibadat
pelindungan diri v. Balai raya
vi. Pusat
iii.Tindakan Komuniti
untuk dapatkan vii. Klinik/
rawatan segera hospital
viii. IPT
• Mesej spesifik ix. Tadika/
yang relevan Tabika/
dengan situasi/ Tempat
masalah lokaliti jagaan kanak-
berkenaan kanak
x. Kedai/
pasaraya/
pasar awam
8 Mobilisasi Menggerakkan • Mobilisasi • Satu (1) • Unit

Komuniti komuniti komuniti mobilisasi Pendidikan
menjalankan dilaksanakan komuniti di Kesihatan
aktiviti: Negeri/
- Gotong- dalam tempoh lokaliti Daerah
royong/ 14 hari dari dalam
Cari dan i. Cari dan tarikh wabak tempoh 14 • Unit Vektor
Musnah musnah diisytihar hari Negeri/
tempat tempat di lokaliti Daerah
pembiakan
pembiakan nyamuk berlakunya • Agensi-
Aedes di wabak agensi lain
dalam dan luar yang
premis berkaitan
(contohnya
PBT)
• Pasukan
COMBI
ii.Gotong-
royong di
kalangan
penghuni
premis
iii.Gotong-
royong di
kalangan
komuniti di
lokaliti
berkenaan
DI LOKALITI
WABAK TIDAK TERKAWAL (WTK)
C.WABAK TIDAK TERKAWAL (WTK)

Wabak Tidak Terkawal (WTK) di sesuatu lokaliti berlaku apabila terdapat kes yang
disahkan melalui ujian makmal sebagai Demam Denggi dan dinotifikasi ke dalam
Sistem CDCIS eNotifikasi selepas tempoh empat belas (14) hari wabak.
Aktiviti Pendidikan Kesihatan di lokaliti Wabak Tidak Terkawal (WTK):

1 Hebahan Memaklumkan • Hebahan siaraya • Satu (1) • UBPK
Awam: kepada komuniti: perlu dilakukan hebahan Negeri/
ke seluruh setiap 100 Daerah
a) Hebahan • Tentang kejadian lokaliti sebaik meter
Siaraya kes denggi di sahaja wabak • Unit Vektor
melalui lokaliti dilaporkan • Hebahan Negeri/
Unit (dalam tempoh perlu dibuat Daerah
Bergerak • Langkah-langkah 24 jam dari selang
pencegahan dan tarikh wabak satu (1) hari • Agensi-agensi
kawalan seperti: diisytihar) lain yang
berkaitan
i.Cari dan • Unit Bergerak (contohnya
musnah perlu digerakkan Jabatan
tempat Penerangan,
pembiakan • Semasa PBT dll)
jentik-jentik hebahan dibuat,
kenderaan Unit
ii. Guna repelan Bergerak mesti
sebagai langkah berhenti
pelindungan diri
• Hebahan dibuat
iii. Dapatkan setiap 100 meter
rawatan segera jarak perjalanan
kenderaan
• Mesej spesifik
yang relevan
dengan situasi/
masalah lokaliti
berkenaan
• Semburan kabus
(fogging) yang akan
diadakan di lokaliti
dan memohon
kerjasama
penduduk/
komuniti
b) Hebahan Memaklumkan • Hebahan media • Sekurang- • Unit
Media kepada komuniti: sosial perlu kurangnya Pendidikan
Sosial dilakukan sebaik satu (1) Kesihatan
• Tentang kejadian sahaja kes hebahan Negeri/
- WhatsApp kes denggi di dilaporkan melalui Daerah
lokaliti
- Facebook (dalam tempoh saluran • Unit Vektor
- Instagram 24 jam) dan media Negeri/
• Langkah-langkah
- Twitter pencegahan dan dihebahkan sosial Daerah
- Telegram kawalan seperti: dalam masa tiga kepada
Lain-lain (3) hari penghuni • Pasukan
platform i. Cari dan musnah dalam Penghapusan
media tempat • Hebahan media tempoh 24 Tempat
sosial pembiakan sosial melalui jam Pembiakan
sedia ada jentik-jentik WhatsApp/ (PTP)
ii. Guna repelan Facebook/ • Satu (1)
Instagram/ • Agensi-agensi
sebagai langkah hebahan
Twitter/ lain yang
pelindungan diri media
Telegram dll berkaitan
iii. Dapatkan sosial/
platform media (contohnya
rawatan segera lokaliti/
sosial sedia ada Jabatan
tiga (3) hari
• Mesej spesifik Penerangan,
yang relevan PBT)
dengan situasi/
berkenaan COMBI
c) Hebahan Memaklumkan • Waktu yang • Sekurang- • Unit
Media kepada komuniti: diutamakan kurangnya Pendidikan
Elektronik • Tentang untuk hebahan satu (1) Kesihatan
situasi semasa radio tempatan hebahan Negeri/
- Radio kes denggi adalah pada pada setiap Daerah
tempatan di lokaliti waktu puncak waktu
bermasalah • Agensi-agensi
seperti: puncak
denggi lain yang
- 7.30 pagi – setiap hari
• Langkah-langkah berkaitan
8.30 pagi
pencegahan dan (contohnya
- 12.00 tgh –
kawalan seperti: Jabatan
2.00 ptg Penerangan)
i.Cari dan - 4.30 ptg –
musnah tempat 6.30 ptg
pembiakan - 8.00 mlm –
jentik-jentik 10.00 mlm
ii. Guna repelan
sebagai langkah
pelindungan diri
iii. Dapatkan
rawatan segera
2 Edaran • Memberi • Edaran risalah • Satu (1) • Unit
Risalah kefahaman termasuk notis risalah/ Pendidikan
tentang penyakit semburan kabus premis kes Kesihatan
Termasuk Demam Denggi dalam tempoh Negeri/
Notis 24 jam dari
Semburan • Memberi • Satu (1) Daerah
maklumat tarikh daftar kes risalah/
Kabus tentang • Setiap premis premis • Unit Vektor
langkah-langkah
pencegahan dan yang ada kes dalam Negeri/
kawalan seperti: mesti dibekalkan lingkungan Daerah
dengan risalah 400 meter
i. Cari dan musnah dalam dari premis • Pasukan
tempat lingkungan 400 kes Penghapusan
pembiakan meter dari
jentik-jentik Tempat
premis kes • 80% premis Pembiakan
ii. Guna repelan • Sekurang- dibekalkan (PTP)
sebagai langkah kurangnya 80% dengan
pelindungan diri premis di lokaliti risalah • Pasukan
iii.Dapatkan telah dibekalkan COMBI
rawatan segera dengan risalah
• Mesej spesifik
yang relevan
dengan situasi/
masalah lokaliti
berkenaan
• Memaklumkan
tentang
semburan kabus
(fogging) dan
memohon
kerjasama
penduduk
3 Nasihat • Beri penerangan • Semua penghuni • Satu (1) • Unit
Individu /khidmat nasihat di premis kes nasihat Pendidikan
terperinci tentang diberi nasihat individu/ Kesihatan
masalah Demam premis kes Negeri/
Denggi dan • Penghuni setiap (24 jam) Daerah
tindakan yang premis yang
harus diambil tinggal 400 • Satu (1) • Unit Vektor
meter dari nasihat Negeri/
• Mendapatkan premis kes individu/ Daerah
maklum balas mesti diberi premis
penduduk nasihat individu dalam • Pasukan
dalam tempoh lingkungan Penghapusan
• Memahami tujuh (7) hari 400 meter Tempat
halangan/ (tujuh (7) Pembiakan
masalah hari) (PTP)
dihadapi
penduduk • Pasukan
dan cadangan COMBI
mengatasinya
cth: pungutan
sampah atau
pembersihan
longkang oleh
pihak berwajib
(contohnya PBT)
4 Pemasangan • Memberi • Gegantung/kain • Sekurang- • Unit
Media Luar kesedaran dan rentang kurangnya Pendidikan
maklumat digantung di 2-5 kain Kesihatan
- Gegantung kepada dalam lokaliti rentang Negeri/
(Bunting) komuniti dalam tempoh (banner) di Daerah
- Kain bahawa: 24 jam setiap
lokaliti
Rentang • Unit Vektor
i. Terdapat kes • Pemasangan strategik/
(Banner) denggi di lokaliti kain rentang/ jalan utama Negeri/
-Papan gegantung di dalam Daerah
Iklan ii. Mesej spesifik tempat strategik tempoh 24
(Billboard) yang relevan dan tumpuan jam dalam • Pasukan
dengan situasi/ awam masa tiga Penghapusan
masalah lokaliti seperti balai (3) hari Tempat
berkenaan, dan; raya, sekolah, Pembiakan
tempat ibadat, • Sekurang-
kurangnya (PTP)
iii.Tindakan yang tempat kerja,
perlu diambil pusat 2-5
oleh komuniti bayaran bil gegantung • Agensi-agensi
setempat, (bunting) di lain yang
pasaraya dll setiap lokaliti berkaitan
strategik/ (contohnya
jalan utama BPK, PBT dll)
di lokaliti
dalam • Pasukan
tempoh 24 COMBI
jam dalam
masa tiga
(3) hari
5 Tunjuk Cara • Membina • Dijalankan di • Satu (1) • Unit
(Demonstrasi) kemahiran cari kalangan tunjuk cara/ Pendidikan
dan musnah penghuni setiap premis kes Kesihatan
tempat premis yang ada
kes (24 jam) Negeri/
pembiakan di Daerah
dalam dan luar • Dijalankan • Satu (1)
premis di kalangan tunjuk cara/ • Unit Vektor
penghuni di
• Membina setiap premis premis/400 Negeri/
kefahaman dan yang berada meter Daerah
kemahiran dalam (tujuh (7)
lingkungan 400 hari) • Pasukan
membuang meter dari Penghapusan
sampah dengan premis kes
betul dan teratur Tempat
dalam tempoh
tujuh (7) hari Pembiakan
• Membina (PTP)
kemahiran dan • Dikendalikan
kefahaman mengikut • Pasukan
mengenai tanda kaedah yang COMBI
dan gejala serta betul:
tindakan segera i.Anggota
untuk dapatkan kesihatan
rawatan awal lakukan tunjuk
cara
(demonstrasi)
ii.Kumpulan
sasaran mencuba
dan ulang hingga
faham dan
melakukan
dengan betul
tentang penyakit kepada satu (1) Kesihatan
Demam Denggi kumpulan ceramah Negeri/
• Memberi sasar di lokasi bagi setiap Daerah
maklumat berikut: lokaliti
tentang dalam • Agensi-agensi
langkah-langkah i. Sekolah
ii. Pejabat tempoh 14 lain yang
pencegahan dan hari berkaitan
kawalan seperti: kerajaan/
swasta (contohnya
i. Cari dan iii. Kilang Jabatan
musnah tempat iv. Tempat Penerangan,
pembiakan ibadat Jabatan
jentik-jentik v. Balai raya Pendidikan,
ii.Guna repelan vi. Pusat JKKP,
sebagai Komuniti Jabatan
langkah vii. Klinik/
Hospital Perpaduan
pelindungan diri Negara, PBT
viii. IPT
iii. Tindakan ix. Tadika/ dll)
untuk dapatkan Tabika/
rawatan segera
Tempat • Pasukan
• Mesej spesifik jagaan COMBI
yang relevan kanak-kanak
dengan situasi/
masalah lokaliti
berkenaan
7 Pondok • Memberi • Pondok Panas • Sekurang- • Unit
Panas kefahaman (Kiosk kurangnya Pendidikan
(Kiosk tentang penyakit Pendidikan satu (1) Kesihatan
Demam Denggi Kesihatan) Pondok Negeri/
Pendidikan dijalankan
Kesihatan) Panas Daerah
• Memberi secara statik bagi setiap
maklumat tentang atau bergerak
langkah-langkah lokaliti • Agensi-agensi
• Pondok Panas sepanjang lain yang
pencegahan dan (Kiosk Pendidikan
kawalan seperti: tempoh berkaitan
Kesihatan)
untuk kumpulan wabak (contohnya
i. Cari dan sasar mesti PBT)
musnah tempat dilaksanakan di
pembiakan tempat-tempat • Pasukan
jentik-jentik strategik seperti COMBI
berikut:
ii. Guna repelan
sebagai i. Sekolah
langkah ii. Pejabat
pelindungan kerajaan/
diri swasta
iii. Kilang
iii.Tindakan iv. Tempat ibadat
untuk dapatkan v. Balai raya
rawatan segera vi. Pusat
Komuniti
• Mesej spesifik vii. Klinik/hospital
yang relevan viii. IPT
dengan situasi/ ix. Tadika/tabika/
masalah lokaliti tempat jagaan
berkenaan kanak-kanak
x. Kedai/
pasaraya/pasar
awam
8 Perbincangan • Aktiviti secara • PKK mesti • Satu (1) • Unit
Kumpulan terancang dan diadakan di PKK/ Pendidikan
Kecil (PKK) bersemuka kalangan: premis ada Kesihatan
antara anggota kes/14 hari Negeri/
kesihatan dan i. Penghuni Daerah
kumpulan sasar premis yang • Sekurang-
ada kes
• Berkongsi kurangnya • Unit Vektor
maklumat dan ii. Penghuni satu (1) Negeri/
bertukar setiap premis PKK dalam Daerah
pandangan dalam lingkungan
mengenai lingkungan 400 meter • Pasukan
sesuatu topik 400 meter dari Penghapusan
atau masalah premis kes Tempat
yang dihadapi Pembiakan
dan cara iii. Penghuni (PTP)
penyelesaian lokaliti yang
dikenal pasti
terdapat • Pasukan
pembiakan di COMBI
premis mereka
(Bilangan
kehadiran dalam
setiap PKK antara
2-10 orang)

Komuniti komuniti komuniti Mobilisasi Pendidikan
menjalankan dilaksanakan Komuniti di Kesihatan
- Gotong- aktiviti: dalam tempoh lokaliti Negeri/
royong/ 14 hari dari dalam Daerah
i. Cari dan musnah tarikh wabak
Cari dan tempoh
tempat diisytihar
musnah pembiakan di lokaliti 14 hari • Agensi-agensi
tempat nyamuk Aedes di berlakunya lain yang
pembiakan dalam dan luar wabak berkaitan
premis (contohnya
PBT)
ii. Gotong-royong
di kalangan • Pasukan
penghuni premis COMBI
iii.Gotong-royong
di kalangan
komuniti
di lokaliti
berkenaan
10 Town Hall • Memberi • THM • Satu (1) • JKN/PKD
Meeting kefahaman dilaksanakan THM
(THM) tentang penyakit dalam tempoh di lokaliti • Unit
Demam Denggi 14 hari dari wabak Pendidikan
kepada komuniti tarikh wabak dalam Kesihatan
dan pihak diisytihar tempoh Negeri/
berwajib (cth
PBT/ pemimpin • Aktiviti lain 14 hari Daerah
setempat/NGO/ yang turut dari tarikh
swasta dll) dijalankan wabak • Unit Vektor
seperti diisytihar Negeri/
• Memberi taklimat, Daerah
maklumat ceramah,
tentang pameran, • Agensi-agensi
langkah-langkah tunjuk cara, lain yang
pencegahan dan edaran bahan berkaitan
kawalan seperti: pendidikan dan (contohnya
lain-lain
i. Cari dan aktiviti yang PBT)
musnah tempat sesuai
pembiakan mengikut
jentik-jentik keadaan
ii. Guna repelan

sebagai
langkah
pelindungan
diri
iii. Tindakan
untuk
dapatkan
rawatan
segera
• Mesej spesifik
yang relevan
dengan situasi/
masalah lokaliti
berkenaan
• Memberi ruang
untuk hadirin
menyuarakan
pandangan/
dialog
DI LOKALITI HOTSPOT
D. HOTSPOT
Hotspot bermula apabila tempoh wabak melebihi 30 hari dari tarikh mula wabak.
Aktiviti Pendidikan Kesihatan di lokaliti Hotspot:

1 Hebahan Memaklumkan • Hebahan siaraya • Satu (1) • UBPK
Awam: kepada komuniti: perlu dilakukan hebahan Negeri/
ke seluruh setiap 100 Daerah
a) Hebahan • Tentang lokaliti sebaik meter
Siaraya kejadian kes sahaja wabak • Unit Vektor
denggi di lokaliti • Hebahan
melalui dilaporkan Negeri/
• Langkah-langkah perlu dibuat
Unit (dalam Daerah
pencegahan dan selang satu
Bergerak tempoh 24
kawalan seperti: (1) hari
jam dari tarikh • Agensi-agensi
i. Cari dan wabak lain yang
musnah diisytihar) berkaitan
tempat (contohnya
pembiakan • Unit Bergerak Jabatan
jentik-jentik perlu digerakkan
Penerangan,
ii.Guna repelan • Semasa PBT dll)
sebagai langkah hebahan dibuat,
pelindungan diri kenderaan Unit
Bergerak mesti
iii.Dapatkan
berhenti
rawatan segera
• Mesej spesifik • Hebahan dibuat

yang relevan setiap 100 meter
dengan situasi/ jarak perjalanan
masalah lokaliti kenderaan
berkenaan
• Semburan kabus
(fogging) yang
akan diadakan
di lokaliti dan
memohon
kerjasama
penduduk
komuniti
b) Hebahan Memaklumkan • Hebahan media • Sekurang- • Unit
Media kepada komuniti: sosial perlu kurangnya Pendidikan
Sosial • Tentang kejadian dilakukan sebaik satu (1) Kesihatan
kes denggi di sahaja kes hebahan Negeri/
- WhatsApp lokaliti dilaporkan melalui Daerah
- Facebook • Langkah-langkah (dalam tempoh saluran • Unit Vektor
- Instagram pencegahan dan 24 jam) dan media Negeri/
- Twitter kawalan seperti: dihebahkan sosial Daerah
- Telegram dalam masa tiga kepada
i.Cari dan • Pasukan
- Lain-lain (3) hari penghuni
musnah tempat Penghapusan
platform dalam
pembiakan • Hebahan media Tempat
media jentik-jentik tempoh 24
sosial melalui Pembiakan
sosial jam
WhatsApp/ (PTP)
sedia ada ii.Guna repelan Facebook/
sebagai langkah • Satu (1) • Agensi-agensi
Instagram/
pelindungan diri hebahan lain yang
Twitter/
iii.Dapatkan media berkaitan
Telegram dll
rawatan segera sosial/ (contohnya
platform media
lokaliti/ Jabatan
• Mesej spesifik sosial sedia ada
tiga (3) hari Penerangan,
yang relevan PBT)
dengan situasi/
berkenaan COMBI
c) Hebahan Memaklumkan • Waktu yang • Sekurang- • Bahagian
Media kepada komuniti diutamakan kurangnya Pendidikan
Konvensional untuk hebahan satu (1) Kesihatan,
• Tentang situasi
radio tempatan hebahan tv KKM
semasa kes
- Radio denggi di lokaliti adalah pada /radio pada
• Unit
tempatan bermasalah waktu puncak setiap
Pendidikan
denggi seperti: waktu
Kesihatan
- Stesen - 7.30 pagi – puncak
• Langkah-langkah Negeri/
televisyen 8.30 pagi setiap hari
pencegahan dan Daerah
kawalan seperti: - 12.00 tgh – • Sekurang-
- Surat 2.00 ptg • Agensi-agensi
kurangnya
khabar i.Cari dan - 4.30 ptg – lain yang
satu (1)
musnah 6.30 ptg artikel berkaitan
tempat - 8.00 mlm – (contohnya
di surat
pembiakan 10.00 mlm Jabatan
khabar
jentik-jentik
dalam Penerangan)
• Waktu yang
ii.Guna repelan disarankan tempoh
sebagai untuk stesen wabak
langkah televisyen
pelindungan adalah pada
diri waktu puncak
seperti;
iii. Dapatkan
rawatan segera - 7.00 mlm –
11.00 mlm
• Artikel di surat
khabar
2 Edaran • Memberi • Edaran risalah • Satu (1) • Unit
Risalah kefahaman termasuk notis risalah/ Pendidikan
Termasuk tentang penyakit semburan kabus premis kes Kesihatan
Notis Demam Denggi dalam tempoh Negeri/
• Satu (1)
Semburan • Memberi 24 jam dari Daerah
risalah/
Kabus maklumat tentang tarikh daftar kes • Unit Vektor
premis
langkah-langkah • Setiap premis dalam Negeri/
pencegahan dan Daerah
yang ada kes lingkungan
kawalan seperti:
mesti dibekalkan 400 meter
i. Cari dan musnah • Pasukan
dengan dari premis
tempat Penghapusan
risalah dalam kes
pembiakan Tempat
lingkungan
jentik-jentik • 80% premis Pembiakan
400 meter dari
ii.Guna repelan dibekalkan (PTP)
premis kes
sebagai dengan
• Sekurang- • Pasukan
langkah risalah
kurangnya 80% COMBI
pelindungan diri
iii. Dapatkan premis di lokaliti
rawatan segera telah dibekalkan
dengan risalah
• Mesej spesifik
yang relevan
dengan situasi/
masalah lokaliti
berkenaan
• Memaklumkan
tentang semburan
kabus (fogging)
dan memohon
kerjasama
penduduk
3 Nasihat • Beri penerangan/ • Semua • Satu (1) • Unit
Individu khidmat nasihat penghuni di nasihat Pendidikan
terperinci tentang premis kes individu/ Kesihatan
masalah Demam diberi nasihat premis kes Negeri/
Denggi dan (24 jam) Daerah
tindakan yang • Penghuni setiap
harus diambil premis yang • Satu (1) • Unit Vektor
• Mendapatkan tinggal 400 nasihat Negeri/
maklum balas meter dari individu/ Daerah
penduduk premis kes premis
mesti diberi • Pasukan
dalam
• Memahami Penghapusan
nasihat individu lingkungan
halangan/ Tempat
dalam tempoh 400 meter
masalah Pembiakan
dihadapi penduduk tujuh (7) hari (tujuh (7)
(PTP)
dan cadangan hari)
mengatasinya
• Pasukan
(cth: pungutan
sampah atau COMBI
pembersihan
longkang oleh
pihak berwajib
(contohnya PBT)
4 Pemasangan Memberi • Gegantung/ • Sekurang- • Unit
Media Luar kesedaran dan kain rentang kurangnya Pendidikan
maklumat kepada digantung di 2-5 kain Kesihatan
rentang
- Gegantung komuniti bahawa: dalam lokaliti (banner) Negeri/
(Bunting) i.Terdapat kes dalam tempoh dipasang Daerah
denggi di lokaliti 24 jam di setiap • Unit Vektor
- Kain lokaliti
strategik/ Negeri/
Rentang ii.Mesej spesifik • Penggantungan
yang relevan jalan utama Daerah
(Banner) kain rentang/
dengan situasi/ dalam tempoh
gegantung di
masalah lokaliti 24 jam dalam • Pasukan
- Papan tempat strategik masa tiga Penghapusan
berkenaan, dan; dan tumpuan
Iklan (3) hari Tempat
(Billboard) iii.Tindakan yang awam Pembiakan
• Sekurang-
seperti balai kurangnya 2-5 (PTP)
perlu diambil
oleh komuniti raya, sekolah, gegantung • Agensi-agensi
tempat ibadat, (bunting) di yang berkaitan
tempat kerja, setiap lokaliti
strategik/ (contohnya
pusat
jalan utama BPK, Jabatan
bayaran bil
di lokaliti Penerangan,
setempat,
dalam tempoh PBT dll)
pasaraya dll 24 jam dalam • Pasukan
masa tiga
(3) hari COMBI
5 Tunjuk Cara • Membina • Dijalankan di • Satu (1) • Unit
(Demonstrasi) kemahiran cari kalangan tunjuk cara/ Pendidikan
dan musnah penghuni setiap premis kes Kesihatan
tempat pembiakan premis yang ada
kes (24 jam) Negeri/
di dalam dan luar Daerah
premis • Dijalankan • Satu (1)
di kalangan tunjuk cara/
• Membina • Unit Vektor
penghuni premis/
kefahaman dan di setiap premis Negeri/
400 meter
kemahiran yang berada Daerah
(tujuh (7)
membuang dalam
lingkungan hari)
sampah dengan • Pasukan
betul dan teratur 400 meter dari Penghapusan
premis kes
dalam tempoh Tempat
• Membina Pembiakan
tujuh (7) hari
kemahiran dan (PTP)
kefahaman • Dikendalikan
mengenai tanda mengikut
dan gejala serta kaedah yang • Pasukan
tindakan segera betul: COMBI
untuk dapatkan i. Anggota
rawatan awal kesihatan
lakukan
tunjuk cara
(demonstrasi)
ii. Kumpulan
sasaran
mencuba dan
ulang hingga
faham dan
melakukan
dengan betul
tentang penyakit kepada satu (1) Kesihatan
Demam Denggi Negeri/
kumpulan sasar ceramah Daerah
• Memberi maklumat di lokasi berikut: bagi setiap
tentang langkah- lokaliti • Agensi-agensi
langkah i. Sekolah
dalam lain yang
pencegahan dan ii. Pejabat berkaitan
kawalan seperti: kerajaan/ tempoh
(contohnya
swasta 14 hari Jabatan
i. Cari dan musnah Penerangan,
tempat pembiakan iii. Kilang
iv. Tempat ibadat Jabatan
jentik-jentik Pendidikan,
v. Balai raya JKKP,
ii. Guna repelan vi. Pusat
sebagai langkah Jabatan
pelindungan diri Komuniti Perpaduan
vii. Klinik/ Negara, PBT
iii.Dapatkan rawatan Hospital dll)
segera viii. IPT
• Pasukan
• Mesej spesifik ix. Tadika/
COMBI
yang relevan Tabika/
dengan situasi/ Tempat
masalah lokaliti jagaan
berkenaan
kanak-kanak
7 Pondok • Memberi • Pondok Panas • Sekurang- • Unit
Panas (Kiosk kefahaman (Kiosk Pendidikan kurangnya Pendidikan
Pendidikan tentang penyakit Kesihatan) satu (1) Kesihatan
Kesihatan) Demam Denggi dijalankan Pondok Negeri/
secara statik Panas bagi Daerah
• Memberi atau bergerak setiap
maklumat tentang
• Pondok Panas lokaliti • Agensi-agensi
langkah-langkah
(Kiosk Pendidikan sepanjang lain yang
pencegahan dan
Kesihatan) tempoh berkaitan
kawalan seperti:
untuk kumpulan wabak (contohnya
sasar mesti PBT)
i. Cari dan musnah
dilaksanakan di
tempat
tempat-tempat
pembiakan • Pasukan
strategik seperti
jentik-jentik COMBI
berikut:
ii.Guna repelan i. Sekolah
sebagai langkah ii. Pejabat
kerajaan/
pelindungan diri swasta
iii. Kilang
iii.Tindakan iv. Tempat ibadat
untuk dapatkan v. Balai raya
rawatan segera vi. Pusat Komuniti
vii. Klinik/
Hospital
• Mesej spesifik viii. IPT
yang relevan ix. Tadika/Tabika/
dengan situasi/ Tempat jagaan
kanak-kanak
masalah lokaliti x. Kedai/
berkenaan pasaraya/
pasar awam
8 Perbincangan • Aktiviti secara • PKK mesti • Satu (1) • Unit Pendidikan
Kumpulan terancang dan diadakan PKK/ Kesihatan
Kecil (PKK) bersemuka antara di kalangan: premis ada Negeri/
anggota kes/14 hari Daerah
kesihatan dan i.Penghuni
kumpulan sasar premis yang • Sekurang- • Unit Vektor
ada kes kurangnya Negeri/
• Berkongsi
maklumat dan satu (1) Daerah
bertukar ii. Penghuni PKK dalam
pandangan setiap premis lingkungan • Pasukan
mengenai dalam 400 meter Penghapusan
sesuatu topik lingkungan 400 Tempat
atau masalah meter dari Pembiakan
yang dihadapi dan premis kes (PTP)
cara penyelesaian
iii.Penghuni • Agensi-agensi
lokaliti yang lain yang
dikenal pasti berkaitan
terdapat (contohnya
pembiakan PBT)
di premis
mereka
• Pasukan
(Bilangan kehadiran COMBI
dalam setiap PKK
antara 2-10 orang)

Komuniti: komuniti komuniti Mobilisasi Pendidikan
- Gotong- menjalankan dilaksanakan Komuniti di Kesihatan
royong/ aktiviti: dalam tempoh lokaliti Negeri/
Cari dan 14 hari dari dalam Daerah
Musnah i. Cari dan musnah tarikh wabak tempoh
tempat tempat diisytihar
14 hari • Unit Vektor
pembiakan pembiakan
nyamuk Aedes di Negeri/
dalam dan luar Daerah
premis
• Agensi-agensi
ii.Gotong-royong di lain yang
kalangan berkaitan
penghuni premis (contohnya
PBT)
iii.Gotong-royong
di kalangan • Pasukan
komuniti di
COMBI
lokaliti
berkenaan
10 Town Hall • Memberi • THM • Satu (1) • JKN/PKD
Meeting kefahaman dilaksanakan THM di
(THM) tentang penyakit dalam tempoh lokaliti • Unit
Demam Denggi 14 hari dari wabak Pendidikan
kepada tarikh wabak dalam Kesihatan
komuniti dan diisytihar tempoh 14 Negeri/
pihak berwajib
hari dari Daerah
(cth: PBT/ • Aktiviti lain yang
pemimpin turut dijalankan tarikh
setempat/NGO/ seperti taklimat, wabak • Unit Vektor
swasta dll) ceramah, diisytihar Negeri/
pameran, tunjuk Daerah
• Memberi cara, edaran
maklumat tentang bahan • Agensi-agensi
langkah-langkah pendidikan lain yang
pencegahan dan dan lain-lain berkaitan
kawalan seperti: aktiviti yang (contohnya
sesuai mengikut PBT)
i. Cari dan keadaan
musnah tempat
pembiakan
jentik-jentik
ii. Guna repelan

sebagai langkah
pelindungan diri
iii. Tindakan
untuk dapatkan
rawatan segera
• Mesej spesifik
yang relevan
dengan situasi/
masalah lokaliti
berkenaan
• Memberi ruang
untuk hadirin
menyuarakan
pandangan/
dialog
DEFINISI AKTIVITI PENDIDIKAN KESIHATAN
A. TAKLIMAT
Penerangan ringkas tentang pencegahan denggi yang diadakan sama ada oleh Pegawai
di peringkat Negeri ATAU Daerah/Bahagian ATAU Kawasan dalam satu-satu lokaliti pada
bulan berkenaan.
Contoh:
Situasi 1:
Pada 2 Februari 2019, lokaliti Taman Kajang Mewah, mengadakan taklimat antara
Penyelaras Daerah/Bahagian/Kawasan dengan penduduk setempat.
Situasi 2:
Pada 7 Februari 2019, lokaliti Taman Kajang Mewah, mengadakan taklimat antara
penduduk setempat.
Kesimpulan:
Terdapat dua (2) bilangan taklimat yang direkodkan di bawah lokaliti Taman Kajang
Mewah pada bulan Februari 2019.
B. CERAMAH
Satu aktiviti penyampaian maklumat kesihatan yang khusus, formal dan berstruktur
kepada kumpulan sasaran. Tajuk ceramah mestilah fokus dan melibatkan kumpulan
sasaran yang ramai. Contohnya ceramah kebersihan persekitaran, bahaya denggi dan
sebagainya. Dalam konteks ceramah Denggi bilangan yang hadir hendaklah LEBIH
daripada sepuluh (10) orang. Jika KURANG daripada sepuluh (10) orang, masukkan
kaedah aktiviti itu di dalam Perbincangan Kumpulan Kecil (PKK).
C. HEBAHAN AWAM
i. Hebahan Unit Bergerak
Satu aktiviti menguar-uarkan mesej kesihatan kepada kumpulan sasaran melalui

pengumuman awam oleh kenderaan yang dilengkapi dengan peralatan siaraya.
Kenderaan tersebut hendaklah berhenti pada satu-satu kawasan (pengumuman tidak
boleh dibuat sambil kenderaan bergerak).
Pengumuman awam yang dibuat di tempat-tempat awam seperti di masjid, surau,

gereja, balai raya dan sebagainya bagi menyampaikan mesej denggi juga dianggap
telah melaksanakan aktiviti hebahan awam. Catat bilangan aktiviti hebahan mengenai
denggi yang dibuat dalam sesuatu lokaliti.
Bilangan aktiviti hebahan bagi satu-satu lokaliti dikira berdasarkan beberapa kali
kenderaan berhenti dalam satu-satu kawasan/taman/kampung untuk membuat
pengumuman.
Contoh:
Pada 27 Mac 2019, kenderaan Unit Bergerak, PKD Gombak telah melaksanakan aktiviti
hebahan awam di Kampung Selayang Indah, Gombak, Selangor. Pada waktu itu, kenderaan
ini telah melaksanakan aktiviti hebahan dan berhenti di 28 tempat (pit stop) di taman
tersebut.
Catatkan bilangan hebahan awam sebanyak 28 kali di dalam ruangan bilangan sesi
hebahan awam.
ii. Hebahan Media Sosial
Hebahan Awam melalui media sosial adalah platform yang digunakan terus secara
bertalian dengan memudahkan penyampaian mesej atau maklumat terus kepada orang
ramai untuk menyertai, berkongsi, dan mencipta isi kandungan tersendiri. Hebahan
media sosial antara contoh yang kerap digunakan seperti Facebook, Instagram,
Whatsapp, Twitter, YouTube dan sebagainya. Sekurang-kurangnya satu hebahan
melalui saluran media sosial kepada penghuni dalam tempoh 24 jam bagi Lokaliti Satu
Kes. Hebahan melalui media sosial dalam tempoh tiga (3) hari bagi Lokaliti Wabak
Terkawal/Wabak Tak Terkawal/Hotspot.
Contoh:
Pada 30 Mac 2020, PKD Putrajaya telah membuat hebahan media sosial melalui WhatsApp
/Facebook/Instagram/Twitter/Telegram kepada Pengerusi Persatuan Penduduk
Perumahan Penjawat Awam Malaysia (PPAM) Seruling Presint 5 untuk hebahan penduduk
di Blok A, B dan C kerana terdapat wabak di kawasan tersebut.
Catatkan hebahan yang dibuat mengikut aplikasi media sosial yang digunakan diruang
sesi hebahan awam.
iii. Hebahan Media Konvensional
Hebahan Media Konvensional terdiri daripada hebahan media elektronik dan

media cetak. Hebahan di media elektronik seperti melalui televisyen, radio dan
laman sesawang (website).
Hebahan media cetak seperti artikel/sisipan yang dimuatkan dalam surat

khabar dan majalah.
Contoh:
Pada 15 Jun 2020, Bahagian Pendidikan Kesihatan (BPK) telah membuat hebahan media
elektronik di stesen TV, radio dan laman sesawang KKM. BPK juga membuat hebahan
media cetak di surat khabar utama untuk memberi maklumat kepada masyarakat agar
mengambil tindakan pencegahan Demam Denggi kerana terdapat peningkatan kes
di lokaliti Hotspot Denggi.
Catatkan bilangan hebahan media elektronik dan media cetak yang dilaksanakan di
ruangan hebahan awam.
Contoh: Dua (2) rerayap (crawler) telah dilaksanakan di stesen televisyen dan lima (5)
hebahan khidmat awam (Public Service Announcement – PSA) telah dilaksanakan di
stesen radio pelbagai bahasa.
D. RISALAH YANG DIEDARKAN

Bilangan risalah denggi yang diedarkan kepada individu atau penghuni rumah di suatu
lokaliti.
E. POSTER YANG DITAMPAL

Bilangan poster denggi yang ditampal di suatu lokaliti, sama ada yang ditampal di kedai,
sekolah, rumah ibadat (masjid, surau, kuil, gereja dll), dewan orang ramai dan sebagainya.
F. MEDIA LUAR DIPASANG

Bilangan media luar seperti kain rentang (banner), gegantung (bunting), papan iklan
(billboard) dan sebagainya yang dipasang di suatu lokaliti.
Contoh:
Situasi 1:
Pada 9 Mac 2019, berlaku wabak denggi di Taman Tas, Kuantan.
• JKN Pahang telah memasang satu (1) unit papan iklan di pintu masuk Taman Tas.
• PKD Kuantan telah memasang tiga (3) helai kain rentang iaitu di sekolah, masjid dan
dewan orang ramai.
• MP Kuantan telah memasang satu (1) unit papan iklan di sekolah berhampiran.
• Lokaliti Taman Tas telah memasang lima (5) helai gegantung.
Kesimpulan:
Terdapat sebanyak sepuluh (10) unit/helai media luar telah dipasang di lokaliti Taman Tas,
Kuantan pada bulan Mac 2019.
Situasi 2:
Pada bulan April berikutnya, situasi denggi di Taman Tas, Kuantan masih dalam wabak.
Dua (2) daripada tiga (3) helai kain rentang yang dipasang oleh PKD pada bulan Mac 2019,
telah hilang dan koyak di mana hanya tinggal satu (1) helai sahaja yang boleh digunakan.
PKD telah menggantikan satu (1) helai kain rentang sahaja. Manakala dua (2) helai
gegantung telah rosak dan bakinya hanya ada tiga (3) helai dan tidak ada penggantian
dibuat.
Kesimpulan:
Terdapat sebanyak tujuh (7) unit/helai media luar yang dipasang di Taman Tas, Kuantan,
iaitu terdiri daripada dua (2) papan iklan, dua (2) kain rentang dan tiga (3) gegantung.
G. PERBINCANGAN KUMPULAN KECIL (PKK)
Satu aktiviti perbincangan untuk berkongsi maklumat dan bertukar pandangan mengenai
sesuatu topik atau masalah, sama ada secara lisan dan bukan lisan untuk mempengaruhi
antara satu sama lain. Perbincangan kumpulan kecil merupakan satu perbincangan
terancang secara bersemuka antara anggota kesihatan dalam kumpulan sasar yang
melibatkan bilangan ahli KURANG daripada sepuluh (10) orang. Jika kehadiran LEBIH
daripada sepuluh (10) orang, maka masukkan dalam ceramah.
H. TUNJUK CARA
Satu aktiviti di mana seorang individu menunjukkan cara melakukan sesuatu kemahiran
di hadapan kumpulan sasaran. Ia sesuai dilaksanakan dalam kumpulan kurang daripada
10 orang.
Jika melebihi sepuluh (10) orang, pecahkan kumpulan sasaran kepada dua (2) kumpulan.
Ini bertujuan agar latihan amali (praktikal) menjadi lebih berkesan.
I. NASIHAT INDIVIDU
Aktiviti penyampaian mesej/nasihat/saranan daripada penyampai kepada penerima. Ia

melibatkan HANYA DUA (2) ORANG individu iaitu penyampai dan penerima mesej sahaja.
Jika aktiviti ini melibatkan bilangan orang yang ramai mendengarnya (contohnya anggota
kesihatan bersama sepasang suami isteri dan seorang anak), masukkan aktiviti ini dalam
kaedah Perbincangan Kumpulan Kecil (PKK).
J. PAMERAN
Pameran ialah pertunjukan bahan-bahan promosi kesihatan mengenai denggi untuk
ditonton / dilihat oleh orang ramai yang dilakukan di kawasan yang ditentukan dalam
tempoh yang ditetapkan oleh pihak penganjur. Pameran di lokaliti pada kebiasaannya
dipasang di sekolah, dewan orang ramai, rumah ibadat dan sebagainya.
Bilangan sesi bermaksud, berapa KALI bahan pameran dipasang, BUKANNYA beberapa
HARI bahan pameran dipamerkan di sesuatu tempat.
K. PONDOK PANAS (KIOSK PENDIDIKAN KESIHATAN)

Pondok Panas merupakan salah satu kiosk bagi kemudahan anggota kesihatan/COMBI
menjalankan aktiviti Pendidikan Kesihatan seperti Edaran Risalah, Nasihat Individu, Tunjuk
Cara (Demonstrasi) dan pengumuman/hebahan. Aktiviti yang dilaksanakan di lokaliti
Hotspot Denggi dalam menyalurkan maklumat berkaitan Demam Denggi mendorong
komuniti/kumpulan sasaran untuk mengubah tingkah laku dan memastikan wabak denggi
dapat dikawal.
Pondok Panas di lokaliti hotspot dilaksanakan bagi tujuan:
i. Menyalurkan maklumat yang tepat, bersesuaian dan terkini kepada penduduk

setempat tentang situasi semasa wabak denggi di lokaliti berkenaan.
ii. Memupuk kesedaran penduduk setempat tentang situasi wabak denggi di lokaliti
berkenaan yang mengancam nyawa mereka.
iii. Menggalakkan penduduk setempat mengambil tindakan pencegahan segera.
Contoh:
Pada 20 Ogos 2020, PKD Petaling bersama Pasukan COMBI mendirikan pondok panas di
salah sebuah pasaraya bagi memberi maklumat kepada pengunjung pasaraya mengenai
situasi Demam Denggi kerana lokaliti tersebut telah menjadi Hotspot.
Catatkan kekerapan pondok panas didirikan di lokasi tersebut sepanjang tempoh

Hotspot.
L. MOBILISASI KOMUNITI (GOTONG-ROYONG / CARI DAN MUSNAH)
Aktiviti yang dijalankan secara berkumpulan, bersama-sama atau saling bantu membantu.
Ia melibatkan penyertaan komuniti bagi aktiviti pembersihan persekitaran dan mencari
serta memusnahkan tempat-tempat berpotensi untuk pembiakan nyamuk Aedes, sama
ada di dalam atau di luar rumah.
Bagi kawasan bandar, aktiviti pembersihan dan pemusnahan tempat pembiakan Aedes
yang dilakukan dengan mengupah pihak ketiga (outsource) oleh Persatuan Penduduk,
boleh dianggap sebagai aktiviti gotong-royong.
Aktiviti cari dan musnah (search and destroy) yang dilakukan bersama ahli keluarga dalam
rumah masing-masing setelah Penghapusan Tempat Pembiakan (PTP) dilakukan oleh
anggota kesihatan juga boleh dianggap sebagai telah melakukan aktiviti gotong-royong.
Anggota kesihatan hendaklah memastikan bahawa aktiviti cari dan musnah (search and
destroy) telah benar-benar dilakukan dalam lawatan susulan berikutnya.
Dalam konteks gotong-royong memerangi denggi, penyertaan kumpulan sasaran tidak

semestinya dalam skala yang besar. Penglibatan beberapa buah rumah/zon/jalan dalam
sesuatu taman/kampung dalam aktiviti pembersihan dan cari serta musnah tempat
pembiakan nyamuk Aedes juga dianggap telah menjalankan satu (1) aktiviti gotong-
royong.
Aktiviti cari dan musnah (search and destroy) atau gotong-royong kendiri yang dilakukan
oleh individu semasa berlakunya wabak penyakit berjangkit/pandemik. Contohnya:
COVID-19 yang tidak membenarkan penyertaan komuniti secara berkumpulan, boleh
dikira sebagai aktiviti gotong-royong.
Contoh:
Situasi 1:
Memandangkan terdapat peningkatan kes denggi, pada 2 April 2018, Persatuan Penduduk
Taman Tun Sadon, Gelugur, Pulau Pinang telah mengupah satu pasukan pembersihan
untuk melakukan gotong-royong di kawasan taman mereka. Penduduk di sini tidak dapat
melakukannya kerana komitmen tugas masing-masing dan mereka terpaksa mengupah
pasukan pembersihan luar. Aktiviti mengupah satu pasukan lain (outsource) ini juga
dianggap telah melaksanakan satu aktiviti gotong-royong.
Situasi 2:
Pandemik COVID-19 yang melanda negara pada tahun 2020 telah mengekang pelaksanaan
aktiviti cari dan musnah / gotong-royong komuniti Taman Chempaka, Ampang Selangor
kerana telah berlaku Wabak Tidak Terkawal di lokaliti tersebut. Sehubungan itu, PKD
Hulu Langat telah meminta penduduk lokaliti itu menjalankan aktiviti gotong-royong
kendiri di rumah dan persekitaran masing-masing dengan mengamalkan norma baharu
bagi mengelak penularan kes Demam Denggi dan dalam masa yang sama memutuskan
rantaian penularan COVID-19.
M. TOWN HALL MEETING (THM)
Town Hall Meeting (THM) merupakan satu perjumpaan / pertemuan / acara awam di
mana hadirin boleh memberikan idea, menyuarakan pandangan dan bertanyakan soalan
terhadap sesuatu perkara yang dibincangkan di dalam dewan serbaguna / komuniti dan
melibatkan pelbagai pihak/ agensi/ peringkat komuniti.
Ia memberikan ruang seramai mungkin hadirin untuk menyertai, berbincang dan bersuara.
Adakalanya hadirin yang ramai dipecahkan kepada kumpulan dan wakil kumpulan akan
merumuskan isi-isu utama perbincangan kepada hadirin dalam kumpulan yang besar.
Bagi menganjurkan sesi THM, sesi ceramah, taklimat, tunjuk cara (demonstrasi) serta
edaran bahan pendidikan kesihatan turut diadakan bagi memberi penerangan yang lebih
jelas kepada kumpulan sasaran.
Contoh:
Satu Town Hall Meeting (THM) telah dilaksanakan di Bandar Rinching, Semenyih,
Selangor pada 2 April 2019 memandangkan terdapat peningkatan kes denggi sehingga
menjadi kawasan Hotspot. Pasukan COMBI bersama dengan PKD Hulu Langat telah
menganjurkan sesi THM bersama penduduk, ADUN kawasan dan Majlis Perbandaran
Kajang untuk berdialog, mengutarakan masalah, menyuarakan pendapat dan mencapai
jalan penyelesaian untuk mengurangkan kes denggi di kawasan tersebut.
Semasa mengendalikan sesi THM, aktiviti lain turut dilaksanakan seperti pameran, edaran
bahan pendidikan dan tunjuk cara.
PASUKAN KHAS
PENDIDIKAN KESIHATAN
(PAKAT)
1.0 PENGENALAN
Pada Ogos 2014, Bahagian Pendidikan Kesihatan, Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM)
telah mengambil inisiatif menubuhkan dan menggerakkan Pasukan Khas Pendidikan
Kesihatan atau singkatannya PAKAT bagi tujuan memobilisasi komuniti di lokaliti Hotspot
Denggi di negeri Selangor.
Lanjutan dari itu, garis panduan PAKAT ini didokumentasikan bagi tujuan menjadi panduan
kepada pelaksanaan PAKAT yang lebih efektif dan berkesan pada masa hadapan.
Memandangkan perkembangan semasa dan keberkesanan pelaksanaan aktiviti yang

dilaksanakan oleh PAKAT, ia telah diperluaskan lagi untuk wabak, bencana dan pengenalan
inisiatif baru berskala besar kepada masyarakat.
Rekod pelaksanaan PAKAT adalah seperti berikut:

Bil Tahun Negeri Daerah Isu
1. 2014 Selangor Petaling, Hulu Langat Denggi
2. 2014 Kelantan Kota Bharu Denggi
3. 2015 Johor Johor Bahru Denggi
4. 2015 Kelantan Gua Musang, Kuala Krai, Tanah Banjir
Merah, Pasir Mas, Kota Bharu, Tumpat
5. 2015 Pahang Temerloh, Maran, Kuantan Banjir
6. 2019 Selangor Petaling Projek Wolbachia
7. 2019 Kuala Lumpur Cheras, Lembah Pantai, Titiwangsa Projek Wolbachia
dan Putrajaya
8. 2021 Selangor dan Hulu Langat, Lembah Pantai, Cheras, COVID-19
Kuala Lumpur Kepong, Hospital Serdang
2.0 TERMA DAN TAFSIRAN
2.1 Pasukan Khas Pendidikan Kesihatan (PAKAT)

PAKAT merupakan gerak kerja (task force) yang menggembleng tenaga Pegawai
Pendidikan Kesihatan dalam melaksanakan mobilisasi komuniti.
2.2 Pegawai Pendidikan Kesihatan

Pegawai Pendidikan Kesihatan yang telah tamat menjalani Kursus Ijazah Lanjutan
Pendidikan Kesihatan di Institut Penyelidikan Tingkahlaku Kesihatan (IPTK). Pegawai
Pendidikan Kesihatan dari semua peringkat dapat membentuk satu pasukan yang mantap
dengan membawa kepakaran masing-masing dalam menyelesaikan isu kesihatan dalam
kalangan komuniti.
2.3 Pegawai Pengantara (Liason Officer)

Pegawai Pengantara mesti terdiri daripada Pegawai Pendidikan Kesihatan Daerah.
Bagi Daerah yang tidak mempunyai Pegawai Pendidikan Kesihatan, Penolong Pegawai
Kesihatan Persekitaran (PPKP) atau Pembantu Kesihatan Awam (PKA) yang bertugas
di Pejabat Kesihatan Daerah (PKD) yang menghadapi wabak atau krisis boleh dilantik
sebagai Pegawai Pengantara.
2.4 Lokaliti
Kawasan yang diberi persempadanan bagi tujuan pencegahan dan kawalan wabak,
bencana dan pengenalan inisiatif baru berskala besar kepada masyarakat.
2.5 Pemegang Taruh (Stakeholder)

Individu, kumpulan atau komuniti yang berkepentingan dalam sesuatu perkara.
3.0 KEPERLUAN PENUBUHAN PAKAT
Melalui Mesyuarat Pengurusan BPK akan mengarahkan untuk menggerakkan pasukan

PAKAT berdasarkan analisa situasi semasa wabak, bencana dan pengenalan inisiatif baru
berskala besar.
4.0 MATLAMAT PAKAT
Matlamat penubuhan PAKAT adalah untuk memainkan peranan dalam pengurusan

wabak, bencana dan pengenalan inisiatif baru berskala besar adalah seperti berikut :
a. Mengenal pasti isu/masalah sebenar yang berlaku melalui analisa situasi

di kawasan wabak, bencana dan krisis. PAKAT juga boleh digerakkan dalam
pelaksanaan program pengenalan inisiatif baru berskala besar seperti Operasi
Nyamuk Aedes BerWolbachia.
b. Mewujudkan kesepakatan di dalam komuniti untuk menghasilkan keputusan yang

positif dalam menangani wabak, bencana dan pengenalan inisiatif baru berskala
besar (bridging the gaps).
c. Mobilisasi komuniti di lokaliti wabak, bencana dan pengenalan inisiatif baru

berskala besar untuk mereka melaksanakan aktiviti yang disyorkan berdasarkan
daripada hasil analisa yang diperolehi.
5.0 INDIKATOR PETUNJUK PRESTASI (KPI)
KPI hendaklah ditetapkan bagi menilai prestasi PAKAT. KPI ini perlu mengambil kira
impak atau outcome ke atas isu yang ditugaskan kepada PAKAT dalam tempoh masa
yang ditetapkan.
Contoh :
a) Menubuhkan pasukan COMBI
b) Melaksanakan sekurang-kurangnya satu (1) gotong-royong di setiap lokaliti hotspot
c) Melaksanakan gotong-royong yang melibatkan 80% penduduk tempatan bagi
aktiviti seperti pencegahan denggi dan aktiviti selepas banjir.NDIKATOR
PETUNJUK PRESTASI (KPI)

6.0 STRATEGI PAKAT
PAK
A- Advocate
Mewujudkan kerjasama dengan pemimpin dan agensi setempat bagi menyelesaikan
isu-isu yang berkaitan, disamping mengerakkan penglibatan komuniti dalam membuat
keputusan yang akan memberi kesan kepada kehidupan harian mereka.
Contoh aktiviti :
i. Mengadakan perjumpaan dengan pemimpin-pemimpin utama tempatan
ii. Mengenal pasti agensi/Badan Bukan Kerajaan (NGO)/Swasta berkaitan untuk
terlibat dalam sumbangan kepada komuniti (Community Service Responsibility)
E- Engagement
Membina hubungan baik (rapport building) dengan komuniti, pemegang taruh (stakeholder)
dan agensi yang berkaitan.
Contoh aktiviti :
Mengadakan perjumpaan dengan pemimpin-pemimpin utama tempatan (mesyuarat atau
libat urus)
O- Organise
Melakukan perancangan dan menglibatkan organisasi bagi pelaksanaan aktiviti intervensi
pendidikan kesihatan bersama komuniti, pemegang taruh (stakeholder) dan agensi yang
berkaitan.
Contoh aktiviti :
i. Mewujudkan jaringan kerjasama dengan agensi-agensi yang berkaitan bagi mencapai
matlamat (mesyuarat, Townhall dan dialog)
F- Facilitate
Membantu dan memudahcara kepada komuniti jika menghadapi masalah dalam
pelaksanaan intervensi pendidikan kesihatan.
Contoh aktiviti :
i. Menjadi pegawai penghubung antara komuniti dengan agensi-agensi yang terlibat
(mewujudkan sistem kampung angkat)
M- Manage and Monitor

Mengurus dan mengawasi pelaksanaan intervensi pendidikan kesihatan mengikut
perancangan dan menilai keberkesanan intervensi tersebut.
Contoh aktiviti :
i. Menilai keberkesanan sesuatu inovasi atau inisiatif yang diperkenalkan bagi mencapai
matlamat yang telah ditetapkan (penilaian proses dan impak)
7.0 PELAKSANAAN PAKAT
PAKAT boleh dilaksanakan melalui proses kerja seperti Carta 1 dibawah:
Carta 1: Aliran Proses Pelaksanaan Pakat
Keputusan penubuhan PAKAT di lokaliti wabak,

bencana dan pengenalan inisiatif baru berskala besar
Lantik Penyelaras PAKAT
Penyelarasan Penilaian
PAKAT Negeri Intervensi
dan Daerah PAKAT
Penubuhan PAKAT
Lapor Diri di PKD
Analisa Lokaliti Wabak, Bencana dan Pengenalan

Inisiatif Baru Berskala Besar
Perundingan
stakeholder/komuniti
Pelan Intervensi
Pelaksanaan
Intervensi
Tidak Berjaya
Berjaya
Laporan
8.0 LANGKAH-LANGKAH DALAM PELAKSANAAN PAKAT
Langkah-langkah untuk melaksanakan PAKAT adalah sepertimana dinyatakan pada
Jadual 1 di bawah:
Jadual 1: Langkah-Langkah Dalam Pelaksanaan PAKAT
Perkara Tanggungjawab Tempoh Masa
Keputusan bagi Pengarah Berdasarkan minit
melaksanakan PAKAT di Bahagian Pendidikan mesyuarat
lokaliti wabak, bencana Kesihatan
dan pengenalan inisiatif
baru berskala besar
Kelulusan bagi Pengarah Berdasarkan minit
Pelaksanaan PAKAT Bahagian Pendidikan Kesihatan mesyuarat
Lantik Pegawai Pengarah Satu (1) hari selepas
Penyelaras Bahagian Pendidikan kelulusan PAKAT
Kesihatan
Penubuhan PAKAT Penyelaras PAKAT
Kebangsaan
Lapor diri di PKD Pegawai Kesihatan
Daerah Sepuluh (10) hari
Pasukan PAKAT bekerja
Penyelaras PAKAT Daerah
Taklimat Pengurusan Penyelaras PAKAT
PAKAT Kebangsaan
Pasukan PAKAT
Penyelaras PAKAT Negeri
Pegawai Pasukan Penilaian
Analisa Lokaliti Pasukan PAKAT Tiga (3) hari
Wabak, Bencana dan
Pengenalan Inisiatif Baru
Berskala Besar
Perundingan dengan Pasukan PAKAT
stakeholder/komuniti
Pelan Intervensi Pasukan PAKAT Dalam tempoh
pelaksanaan PAKAT yang
Pelaksanaan Pasukan PAKAT telah ditetapkan
Intervensi
Penilaian Unit Penyelidikan,
Bahagian Pendidikan
Kesihatan
Penyediaan Laporan Pasukan PAKAT Sepuluh (10) hari bekerja
Penyelaras PAKAT Kebangsaan
Penyelaras PAKAT Negeri
Penyelaras Penilaian
9.0 TERMA RUJUKAN PEGAWAI PENYELARAS PAKAT
Pegawai yang akan dilantik sebagai Pegawai Penyelaras PAKAT adalah:
i. Pegawai Pendidikan Kesihatan, Bahagian Pendidikan Kesihatan sebagai Pegawai

Penyelaras PAKAT Kebangsaan.
ii. Pegawai Pendidikan Kesihatan, Unit Promosi Kesihatan Negeri sebagai Pengawai
Penyelaras PAKAT Negeri.
iii. Pegawai Pendidikan Kesihatan, Unit Promosi Kesihatan Daerah sebagai Pegawai
Penyelaras PAKAT Daerah.
iv. Sekiranya daerah berkenaan tidak mempunyai Pegawai Pendidikan Kesihatan, mana-
mana Pegawai yang menjaga Unit Promosi dan Pendidikan Kesihatan Daerah akan
dilantik sebagai Pegawai Penyelaras PAKAT Daerah.
9.1 Terma Rujukan Pegawai Penyelaras PAKAT Kebangsaan
i. Kenal pasti Pegawai Pendidikan Kesihatan yang akan terlibat.

ii. Mengedar surat pelepasan Pegawai Pendidikan Kesihatan yang ditandatangani
oleh Ketua Pengarah Kesihatan kepada semua Pusat Tanggungjawab (PTJ).
iii. Membentuk kumpulan-kumpulan PAKAT (jika perlu).
iv. Menetapkan tempoh masa operasi PAKAT.
v. Menyediakan jadual bertugas.
vi. Menggariskan tugas dan tanggungjawab (TOR) PAKAT.
vii. Mengenal pasti dan melantik Penyelaras PAKAT Negeri dan Daerah.
viii. Mendapatkan kerjasama dari kementerian/agensi yang berkaitan peringkat
kebangsaan, cth: Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan (KPKT),
Kementerian Perpaduan dan Integrasi Nasional (KPIN), Angkatan Pertahanan
Awam (APM), Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) dan mana-mana agensi yang
berkaitan.
ix. Membina jaringan komunikasi antara ahli PAKAT dan Penyelaras PAKAT melalui
pelbagai saluran komunikasi. Contoh: Whatsapp, emel.
x. Memberi taklimat Terma Rujukan (TOR) PAKAT.
xi. Menentukan penggunaan media untuk aktiviti hebahan PAKAT (contohnya media
sosial, media konvensional dan media massa).
9.2 Terma Rujukan Pegawai Penyelaras PAKAT Negeri
i. Menentukan penempatan kumpulan PAKAT di Pejabat Kesihatan Daerah (PKD).

ii. Mendapatkan maklum balas pelaksanaan aktiviti PAKAT daripada Penyelaras
PAKAT Daerah.
iii. Mengadakan mesyuarat dan menyediakan laporan mingguan penyelarasan aktiviti
PAKAT.
iv. Menyelaras pelbagai jenis bantuan yang diperlukan oleh PKD seperti bantuan
sumber manusia, bahan-bahan promosi kesihatan, barang dan peralatan,
kewangan, pengangkutan dan lain-lain.
v. Memberi taklimat modus operandi PAKAT.
9.3 Terma Rujukan Penilai Negeri
i. Membantu Penyelaras Kebangsaan membuat analisa keperluan situasi (need

assessment).
ii. Memberi maklum balas analisa keperluan situasi kepada Penyelaras Kebangsaan.
iii. Memberi taklimat kepada ahli PAKAT mengenai hasil dapatan analisa keperluan
situasi dan pelaksanaan penilaian aktiviti (penilaian proses/output).
iv. Menyediakan kaedah pengumpulan data bagi penilaian aktiviti oleh ahli PAKAT.
v. Menyediakan format penilaian aktiviti PAKAT.
vi. Membantu ahli PAKAT dalam pelaksanaan penilaian.
vii. Melaksanakan Penilaian Impak sekurang-kurangnya sepuluh (10) hari bekerja selepas
aktiviti PAKAT.
9.4 Terma Rujukan Pegawai Penyelaras Daerah
i. Menyediakan maklumat profil lokaliti dari rekod PKD.

ii. Memberi taklimat profil lokaliti.
iii. Menyelaras bantuan kepada PAKAT dalam urusan logistik dan kemudahan pejabat
(penggunaan telefon, faks, komputer, kenderaan, bilik mesyuarat).
iv. Menyelaras keperluan sumber (Liason Officer, bahan promosi kesihatan).
v. Mendapatkan maklum balas aktiviti harian daripada kumpulan PAKAT.
vi. Mewujudkan dan menyediakan peralatan Bilik Gerakan PAKAT dan mengemaskini
maklumat aktiviti PAKAT di Bilik Gerakan dari masa ke semasa.
vii. Melaporkan dan membincangkan aktiviti harian PAKAT kepada Pegawai Kesihatan
Daerah.
viii. Memberi maklum balas pencapaian mingguan PAKAT kepada Pegawai Penyelaras
Negeri.
ix. Menyelaras mesyuarat bersama stakeholder terlibat.
9.5 Terma Rujukan Pegawai Kesihatan Daerah
i. Membantu menyelesaikan masalah yang berkaitan dengan pengurusan dan

pentadbiran PKD.
ii. Menyediakan Bilik Gerakan berserta kemudahan komputer, internet, telefon, faksimili
dan lain-lain.
iii. Menyediakan kemudahan logistik seperti kenderaan dan pemandu untuk kegunaan
ahli PAKAT.
iv. Melantik Liason Officer bagi setiap kumpulan PAKAT.
10.0 KEANGGOTAAN PAKAT
Setiap pasukan PAKAT perlu dianggotai oleh dua (2) orang Pegawai Pendidikan Kesihatan
dan seorang Liason Officer (LO). PKD perlu menyediakan sebuah kenderaan Jabatan
untuk kegunaan PAKAT. Keterangan berkaitan keperluan anggota dan bidang tugas adalah
sebagaimana dinyatakan pada Jadual 2 di bawah.
Jadual 2: Keperluan Anggota PAKAT dan Bidang Tugas

Bil Jawatan Bidang Tugas
1 Pegawai Pendidikan Mengetuai pasukan
Kesihatan (Ketua)
2 Pegawai Pendidikan • Menganalisa lokaliti
Kesihatan • Berunding dengan stakeholder/
komuniti
• Membuat pelan intervensi
• Melaksana intervensi
• Membantu dalam penilaian
intervensi
• Membuat laporan
3 Liason Officer (LO) • Membantu mendapatkan data-data
untuk tujuan analisis PAKAT
• Membantu PAKAT semasa tinjauan di
lapangan
• Membantu PAKAT menjalinkan
hubungan baik dengan stakeholder
• Membantu PAKAT dalam
melaksanakan aktiviti di lapangan
*Kumpulan PAKAT akan bertugas sepenuh masa di lapangan sepanjang tempoh operasi PAKAT.
11.0 TAKLIMAT PAKAT
Pegawai Penyelaras PAKAT Negeri perlu mengatur satu sesi taklimat kepada semua
anggota PAKAT. Taklimat akan diberikan oleh pegawai-pegawai PAKAT seperti Jadual 3
di bawah:
Jadual 3: Isi Kandungan Taklimat Kepada Penyelaras PAKAT
1 Penyelaras PAKAT Daerah Antara bahan taklimat :
• Lokaliti wabak, bencana dan pengenalan
inisiatif baru berskala besar
• Pengagihan tugas PAKAT (lokaliti wabak,
bencana dan pengenalan inisiatif baru
berskala besar)
• Profil setiap lokaliti wabak
• LO bagi PAKAT
• Kemudahan dan logistik yang disediakan
untuk PAKAT di PKD
• Peranan Pasukan
2 Penyelaras Penilaian Antara bahan taklimat :
• Fokus penilaian
• Format penilaian
• Kaedah pengumpulan data
12.0 PROFIL LOKALITI

12.1 Profil Lokaliti Wabak, Bencana dan Pengenalan Inisiatif Baru Berskala Besar.
Penyelaras PAKAT Daerah hendaklah mendapatkan maklumat profil setiap
lokaliti yang ada dalam rekod PKD untuk dibentangkan semasa taklimat.
Perkara ini dijelaskan sebagaimana pada Jadual 4 di bawah.
Jadual 4: Keterangan Profil Lokaliti
Bil Perkara Keterangan
1 Nama Lokaliti Mengetuai pasukan
2 No. wabak, bencana dan No. pendaftaran lokaliti dalam sistem
pengenalan inisiatif baru
berskala besar
3 Tarikh wabak, bencana dan Tarikh lokaliti wabak, bencana dan
pengenalan inisiatif baru pengenalan inisiatif baru berskala besar
berskala besar mula dan tarikh dijangka tamat yang
didaftarkan dalam sistem
4 Masalah yang dihadapi Masalah yang dihadapi oleh PKD
dalam melaksanakan aktiviti kawalan
dan pencegahan wabak, bencana dan
pengenalan inisiatif baru berskala besar
5 Aktiviti pendidikan kesihatan Aktiviti pendidikan kesihatan :
yang telah dilaksanakan di • Media luar
lokaliti bermula dari tarikh • Edaran risalah
wabak, bencana dan • Poster
pengenalan inisiatif baru • Nasihat individu
berskala besar diisytiharkan. • Hebahan awam (Media sosial,
media konvensional dan media
massa)
• Perbincangan Kumpulan Kecil
• Dialog
• Gotong-royong
• Pameran
• Ceramah
• Tunjuk cara
6 Punca berlakunya wabak, Lokasi:
bencana dan pengenalan • Dalam premis
inisiatif baru berskala besar • Luar premis
7 Sosio demografi Bilangan

Pecahan populasi mengikut:
• Bangsa
• Agama
• Umur
• Pendapatan
• Pekerjaan
8 Jenis Penempatan Kawasan :
• Bandar
• Luar Bandar
Jenis rumah :
• Pangsapuri
• Teres
• Banglo
• Kampung
• Ladang
9 Struktur kepimpinan Nama, jawatan, no. telefon dan emel:
• Ahli Parlimen
• ADUN
• Ahli Majlis
• Penghulu
• Ketua Kampung
• Pengerusi KRT
• Pengurus JMB
• Pengerusi COMBI
10 Organisasi Pertubuhan dan Persatuan dalam
komuniti:
• Persatuan Belia
• NGO
• Kelab Sukan dan Rekreasi
11 Kemudahan awam • Rumah ibadat (masjid/surau/
kuil/gereja/tokong
• Pusat komuniti/balai raya/
pusat desa
• Dewan orang ramai
• Sekolah
• Restoran
• Padang
12.2 Analisa Lokaliti Wabak, Bencana Dan Pengenalan Inisiatif Baru Berskala Besar
Penyelaras PAKAT Daerah perlu menganalisa maklumat profil setiap lokaliti yang
diperoleh dari PKD untuk digunakan sebagai input perancangan aktiviti intervensi.
Perkara ini dijelaskan sebagaimana pada Jadual 5 di bawah.
Jadual 5: Analisa Profil Lokaliti

1 Analisa situasi lokaliti • Dapatkan maklumat lokaliti dari PKD
& PBT
• Membuat analisa SWOT
2 Analisa masalah/isu komuniti • Lakukan tinjauan lokaliti dan komuniti
• Penilaian komuniti dengan
menggunakan Teori Diffusion
of Innovation (Everett Rogers)
• Membuat analisa SWOT
3 Tarikh wabak, bencana dan • Dapat data wabak, bencana dan
pengenalan inisiatif baru pengenalan inisiatif baru berskala besar
berskala besar
4 Analisa aktiviti pendidikan • Dapatkan maklumat aktiviti
kesihatan yang telah pendidikan kesihatan yang telah
dilaksanakan di lokaliti dijalankan
• Penilaian keberkesanan aktiviti
pendidikan kesihatan yang dijalankan
5 Segmentasi kumpulan • Lokasi. Contoh: bandar, luar bandar,
sasaran terlibat kampung
• Jenis penempatan. Contoh: taman
perumahan, pangsapuri
• Sosio-demografi. Contoh: umur,
pendapatan, bangsa, pekerjaan
• Struktur kepimpinan. Contoh: COMBI,
JKKK, Rukun Tetangga, AJK Masjid,
pemimpin berpengaruh
• Organisasi. Contoh: KEMAS, Kelab
Sukan, NGO
• Kemudahan. Contoh: balai raya, masjid,
restoran, padang dan tadika
• Psikografi. Contoh: tingkah laku,
persepsi, sikap, amalan, nilai dan
gaya hidup
6 Menilai tahap penerimaan • Model Tahap Perubahan Tingkah Laku
perubahan komuniti oleh Prochaska & DiClemente (1977).
7 Menilai stakeholder Stakeholder terdiri daripada :

(individu atau kumpulan yang • Ketua-ketua Unit di PKD
berkepentingan dalam • Pihak Berkuasa Tempatan
intervensi PAKAT) dari aspek • Joint Management Body
kesedaran, kefahaman, • Pertubuhan dalam komuniti (AJK
kesediaan dan minat untuk Masjid, Rukun Tetangga, COMBI,
KOSPEN dan lain-lain)
menjayakan intervensi PAKAT • Pemimpin masyarakat tempatan
• Individu berpengaruh dalam komuniti
12.3 Perundingan dengan Komuniti
Perundingan dengan komuniti merupakan satu sesi yang amat penting. Di sinilah
bermulanya proses mencipta hubungan komunikasi dengan komuniti. Penyelaras
PAKAT Daerah perlu mempunyai kemahiran berkomunikasi dan memujuk yang
baik. Secara terperinci perkara ini dijelaskan sebagaimana pada Jadual 6 di
bawah.
Jadual 6: Perundingan Dengan Komuniti
1 Menyediakan jadual • Merekod segala aktiviti yang dijalankan
perancangan • Jadual perjumpaan dengan stakeholder dan
komuniti
• Lihat Jadual 8 (Senarai Semak Pergerakan
Aktiviti Lapangan)
2 Membina hubungan baik • Sentiasa berhubung/berkomunikasi
dengan stakeholder dan • Menggunakan sepenuh saluran komunikasi
komuniti (cth telefon, internet, media sosial, emel dll)
3 Memberi maklum balas • Pembentangan hasil penilaian dan
penemuan hasil analisa pemantauan lokaliti wabak, bencana dan
lokaliti wabak, bencana dan pengenalan inisiatif baru berskala besar
kepada komuniti
pengenalan inisiatif baru • Cadangan aktiviti pendidikan kesihatan yang
berskala besar hendak dijalankan
4 Meyakinkan komuniti • Memberi penerangan kepada komuniti akan
melaksanakan aktiviti pendidikan ancaman yang mereka hadapi.
kesihatan yang telah dirancang • Memberikan cadangan pilihan tindakan yang
di lokaliti wabak, bencana dan boleh dijalankan oleh komuniti
pengenalan inisiatif baru • Menggunakan Teori Health Belief Model
berskala besar
5 Mendapatkan komitmen Teknik yang boleh digunakan adalah :
komuniti untuk melaksanakan • Membina perhubungan yang baik. Cth:
aktiviti intervensi kesihatan Perundingan (negotiation), Win-Win
Theory, perjumpaan bersama komuniti
mengikut kesesuaian masa mereka
• Konfrontasi (confrontation), cth:
perjumpaan bersemuka bersama komuniti
• Kolaborasi, cth: mendapat kerjasama dari
syarikat swasta
6 Melakukan advokasi komuniti • Melibatkan diri dalam perbincangan
bagi tujuan melibatkan bersama komuniti. Cth : Mesyuarat bersama
mereka dalam membuat Jawatankuasa Surau atau Jawatankuasa
keputusan yang akan Penduduk
memberi kesan kepada • Menyesuaikan diri dengan situasi keadaan
kehidupan harian mereka semasa. Cth: Memberi tazkirah denggi
bersama komuniti di surau
• Mengaplikasikan teori yang berkaitan
advokasi komuniti. Cth: Theory of Planned
Behavioral
7 Mengubah tingkah laku • Untuk meningkatkan perubahan tingkah laku
komuniti, khususnya pembuat ke arah positif dalam komuniti setempat
keputusan, agar mereka menggunakan teori Stimulus Response, teori
menyokong, memberi Transtheoritical Model, Intrapersonal-level
kerjasama dan melibatkan diri Intervention, Stimulus Response Theory (cth:
dalam aktiviti intervensi bersetuju untuk menubuhkan COMBI)
13.0 PELAN INTERVENSI PAKAT
13.1 PAKAT hendaklah merancang pelaksanaan aktiviti intervensi bersama komuniti

dan stakeholder. Ia perlu mengikuti pelan yang telah ditetapkan supaya
pelaksanaan aktiviti menepati matlamat yang dirancang. Perkara ini dijelaskan
pada Jadual 7 beserta dengan senarai semak sebagaimana dinyatakan pada
Jadual 8 di bawah.
Jadual 7: Pelan Intervensi PAKAT

Tempoh (minggu)
Aktiviti 1 2 3 4 5 6 7 8
Keputusan Menubuhkan PAKAT
Surat Panggilan
PAKAT Lapor Diri
Taklimat PAKAT
Laporan Harian / Mingguan
PAKAT Turun Lapangan
Perjumpaan Dengan Komuniti, PBT
Pelan Pelaksanaan
Pelaksanaan Aktiviti
Penilaian
Penyediaan Laporan
Jadual 8: Senarai Semak Pergerakan Aktiviti Lapangan
Aktiviti Aktiviti (Letak Tarikh)

1 2 3 4 5 6 7 8
Perjumpaan stakeholder
Kali Pertama
Kali Kedua
Kali Ketiga
Perjumpaan komuniti
Kali Pertama
Kali Kedua
Kali Ketiga
Rangka Aktiviti
Gotong-Royong / PTP / Cari dan Musnah
COMBI
Pondok Panas (Kiosk Pendidikan Kesihatan)
Pemeriksaan Kesihatan
Edaran Bahan Pendidikan Kesihatan
Aktiviti Sokongan (cth: kuiz, pertandingan mewarna
kanak-kanak dll)
Webinar dan Mesyuarat Secara Fizikal / Maya
Penilaian
Laporan Penulisan
13.2 Langkah-langkah perancangan aktiviti:
1. Membentuk matlamat dan objektif.
2. Merangka aktiviti intervensi.
• Intervensi adalah aktiviti atau pengalaman yang akan didedahkan atau disertai
oleh kumpulan sasaran. Intervensi berlaku di antara permulaan dan akhir program
atau di antara penilaian pra dan pos program.
• Merangka intervensi dengan berpandukan kepada model konseptual.
• Perkara yang perlu dipertimbangkan:

a) Apakah matlamat dan objektif program?
b) Apakah hasil yang dijangka dari program?
c) Apakah teori atau model yang sejajar dengan hasil yang dijangka?
d) Apakah elemen tertentu yang digunakan dan bagaimana diterjemahkan
kepada pemboleh ubah?
e) Apakah tahap pengaruh yang perlu dipertimbangkan?
f) Bagaimana dan bila intervensi akan dinilai?
• Pilih aktiviti intervensi yang sesuai.

a) Adakah aktiviti intervensi sesuai dengan matlamat dan objektif program?
b) Apakah tahap pengaruh aktiviti intervensi yang akan diberi tumpuan?
c) Adakah aktiviti berdasarkan teori yang sesuai?
d) Adakah intervensi sesuai untuk kumpulan sasaran?
e) Adakah sumber yang diperlukan mencukupi untuk melaksanakan intervensi
yang dipilih?
f) Apakah jenis aktiviti intervensi yang berkesan (contoh: telah terbukti berkesan
dalam program sebelumnya)?
g) Adakah lebih sesuai untuk melaksanakan intervensi yang mengandungi satu
aktiviti atau pelbagai aktiviti?
• Jenis aktiviti intervensi
a) Aktiviti komunikasi - media massa, papan iklan, buku kecil, buletin, risalah, surat,
poster, notis, video dan komunikasi interpersonal.
b) Aktiviti pendidikan - ceramah, perbincangan kumpulan kecil, demonstrasi
c) Aktiviti perubahan tingkah laku (intervensi intrapersonal) - kumpulan sasaran
mencatatkan rekod untuk masa spesifik (diari, logbook) - aktiviti dirancang
berdasarkan maklumat yang direkod.
d) Aktiviti perubahan persekitaran - elemen sekeliling individu yang boleh
mempengaruhi kesedaran, pengetahuan, sikap, kemahiran, dan tingkah laku
e) Aktiviti pengawalan - arahan, polisi, dasar, ordinan, kenyataan, peraturan formal
dan peraturan tidak rasmi.
f) Aktiviti advokasi komuniti - aktiviti yang digunakan untuk mempengaruhi
perubahan sosial. Antara aktiviti yang boleh dilakukan seperti nasihat individu,
tunjuk cara, dan hebahan awam termasuk di dalam media elektronik dan media
sosial.
g) Aktiviti budaya organisasi - budaya menggambarkan apa yang dianggap penting
atau tidak penting kepada organisasi.
h) Insentif
i) Aktiviti penilaian status kesihatan.
j) Aktiviti sosial.
k) Aktiviti berpandukan teknologi.
14.0 PELAKSANAAN INTERVENSI
a) PAKAT memastikan pelaksanaan intervensi mengikut Pelan Pelaksanaan Intervensi

yang telah ditetapkan.
b) PAKAT memberi maklum balas terhadap aktiviti yang dilaksanakan untuk
penambahbaikan pada masa hadapan.
15.0 PENILAIAN
a) Bahagian Pendidikan Kesihatan adalah Penyelaras dalam aktiviti penilaian PAKAT.
b) Dua bentuk penilaian yang perlu dilaksanakan adalah:
• Penilaian proses/formatif
- Tujuan untuk mengetahui penerimaan masyarakat terhadap mesej-mesej
kawalan dan pencegahan wabak, bencana serta pengenalan inisiatif baru
berskala besar dan pencapaian objektif intervensi/aktiviti.
- Dilaksanakan selepas intervensi/aktiviti pendidikan kesihatan dilaksanakan.
- Pengutipan data dilaksanakan sendiri oleh anggota PAKAT.
- Menggunakan format soal selidik yang disediakan.
• Penilaian impak/sumatif
- Tujuan untuk mengetahui keberkesanan intervensi/aktiviti kawalan dan
pencegahan wabak, bencana serta pengenalan inisiatif baru berskala besar
- Dilaksanakan sekurang-kurangnya 14 hari bekerja selepas intervensi/
aktiviti tamat.
- Pelaksanaan penilaian impak dikelolakan oleh Penyelaras Penilaian PAKAT.
c) Penilaian dikelolakan oleh Bahagian Pendidikan Kesihatan dan dilaksanakan

oleh Institut Penyelidikan Tingkah Laku Kesihatan (IPTK).
16.0 PENYEDIAAN LAPORAN
Laporan yang disediakan hendaklah disertakan dengan bukti dan fakta.

(Contoh gambar dan lain-lain)
16.1 Laporan Mingguan Aktiviti PAKAT

Laporan ini disediakan oleh Pegawai Penyelaras PAKAT Negeri menerusi Mesyuarat
Mingguan Penyelarasan PAKAT yang dihadiri semua Pegawai Penyelaras PAKAT
Negeri serta Pegawai Penyelaras PAKAT Kebangsaan.
16.2 Laporan Harian Pencapaian Setiap Lokaliti Wabak, Bencana dan Pengenalan Inisiatif
Baru Berskala Besar disediakan oleh kumpulan PAKAT.
16.3 Laporan Pencapaian PAKAT

Laporan ini disediakan oleh Pegawai Penyelaras PAKAT Negeri.
17.0 MESYUARAT PENYELARAS PAKAT
Mesyuarat Penyelaras PAKAT diadakan secara mingguan dengan dihadiri oleh Pegawai-
Pegawai Penyelaras PAKAT Kebangsaan, Negeri dan Daerah.
Mesyuarat ini memberi tumpuan kepada:

a) Menilai pencapaian kumpulan PAKAT.
b) Menyediakan Laporan Pencapaian Mingguan PAKAT.
c) Penyelarasan pelaksanaan gotong-royong dan COMBI.
d) Menguruskan bantuan yang diperlukan oleh kumpulan PAKAT dalam pelaksanaan
gotong-royong dan COMBI.
e) Membincangkan masalah yang dihadapi PAKAT dan cadangan penyelesaian.
RUJUKAN
1. Alice M. Kiger (1995), Teaching for Health, Churchill Livingstone, New York.
2. Bahagian Pendidikan Kesihatan, KKM (2011), Garis Panduan Amalan Promosi

Kesihatan Untuk Anggota Kesihatan, KKM, Malaysia.
3. Bahagian Pendidikan Kesihatan, Kementerian Kesihatan Malaysia (2013): Garis

Panduan Langkah Memperkasa Komuniti.
4. Barry J. Smith (1983), How To Be An Effective Trainers, USA.
5. Brad L. Neiger, Rosemary Thackeray (2012). Planning, Implementing, & Evaluating

Health Promotion Programs: A Primer (6th Edition).
6. Cancer Prevention Research Centre.

http://www.uri.edu/research/cprc/TTM/detailedoverview.htm.
7. Ee Ah Meng (2005), Ilmu Pendidikan – Pengetahuan dan Ketrampilan Ikhtisas,

Fajar Bakti, Selangor.
8. Garis Panduan Pelaksanaan Aktiviti Pendidikan Kesihatan Sebelum Dan Semasa

Wabak Denggi, Bahagian Pendidikan Kesihatan, Kementerian Kesihatan Malaysia.
9. Garis Panduan Penggunaan Borang Pemantauan Aktiviti Promosi Kesihatan Bagi

Projek COMBI Untuk Pencegahan Denggi (2016), Bahagian Pendidikan Kesihatan,
Kementerian Kesihatan Malaysia.
10. Glen G. Gilbert & Robin G. Sawyer (1995), Health Education – Creating Strategies
for School and Community Health, Boston, USA.
11. Janet E. Wall, EdD, CDFI, PROGRAM EVALUATION MODEL: 9-STEP PROCESS,
sagesolutions@earthlink.net www.janetwall.net 2014.
12. Will Parks and Linde Lloyd (2004), planning social mobilization and
communication for dengue fever prevention and control (A Step-by-step Guide),
World Health Organization, Geneva.
GARIS PANDUAN
AKTIVITI PENDIDIKAN KESIHATAN SEMASA WABAK DENGGI

&
PASUKAN KHAS PENDIDIKAN KESIHATAN (PAKAT)
BAHAGIAN PENDIDIKAN KESIHATAN

KEMENTERIAN KESIHATAN KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA
MALAYSIA 2021

Buku Denggi PAKAT

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Buku Denggi PAKAT

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

KEMENTERIAN KESIHATAN

BAHAGIAN PENDIDIKAN KESIHATAN

Kata-kata Aluan Pengarah Bahagian Pendidikan Kesihatan 5

Pelaksanaan Aktiviti Pendidikan Kesihatan di Lokaliti

Definisi Aktiviti Pendidikan Kesihatan

Pasukan Khas Pendidikan Kesihatan (PAKAT)

Sekian, terima kasih.

SURAIYA SYED MOHAMED

Indeks-indeks yang digunakan sebagai indikator:

• Indeks Breteau (BI) < 5 = Bil. Bekas Positif Pembiakan Aedes

• Indeks Premis (PI) < 1% = Bil. Premis Positif Pembiakan Aedes

Aktiviti Pendidikan Kesihatan di lokaliti Satu Kes:

2 Edaran • Memberi • Edaran risalah • Sekurang - • Unit

B. WABAK TERKAWAL (WT)

Indeks-indeks yang digunakan sebagai indikator:

Aktiviti Pendidikan Kesihatan di lokaliti Wabak Terkawal (WT):

iii. Dapatkan • Hebahan dibuat

3 Nasihat • Beri • Semua penghuni • Satu (1) • Unit

5 Tunjuk Cara • Membina • Dijalankan • Satu (1) • Unit

8 Mobilisasi Menggerakkan • Mobilisasi • Satu (1) • Unit

C.WABAK TIDAK TERKAWAL (WTK)

Aktiviti Pendidikan Kesihatan di lokaliti Wabak Tidak Terkawal (WTK):

9 Mobilisasi Menggerakkan • Mobilisasi • Satu (1) • Unit

ii. Guna repelan

Aktiviti Pendidikan Kesihatan di lokaliti Hotspot:

• Mesej spesifik • Hebahan dibuat

9 Mobilisasi Menggerakkan • Mobilisasi • Satu (1) • Unit

ii. Guna repelan

i. Hebahan Unit Bergerak

Satu aktiviti menguar-uarkan mesej kesihatan kepada kumpulan sasaran melalui

Pengumuman awam yang dibuat di tempat-tempat awam seperti di masjid, surau,

ii. Hebahan Media Sosial

iii. Hebahan Media Konvensional

Hebahan Media Konvensional terdiri daripada hebahan media elektronik dan

Hebahan media cetak seperti artikel/sisipan yang dimuatkan dalam surat

D. RISALAH YANG DIEDARKAN

E. POSTER YANG DITAMPAL

F. MEDIA LUAR DIPASANG

G. PERBINCANGAN KUMPULAN KECIL (PKK)

Aktiviti penyampaian mesej/nasihat/saranan daripada penyampai kepada penerima. Ia

K. PONDOK PANAS (KIOSK PENDIDIKAN KESIHATAN)

Pondok Panas di lokaliti hotspot dilaksanakan bagi tujuan:

i. Menyalurkan maklumat yang tepat, bersesuaian dan terkini kepada penduduk

Catatkan kekerapan pondok panas didirikan di lokasi tersebut sepanjang tempoh

Dalam konteks gotong-royong memerangi denggi, penyertaan kumpulan sasaran tidak

M. TOWN HALL MEETING (THM)

Memandangkan perkembangan semasa dan keberkesanan pelaksanaan aktiviti yang

Rekod pelaksanaan PAKAT adalah seperti berikut:

2.0 TERMA DAN TAFSIRAN

2.1 Pasukan Khas Pendidikan Kesihatan (PAKAT)

2.2 Pegawai Pendidikan Kesihatan

2.3 Pegawai Pengantara (Liason Officer)

2.5 Pemegang Taruh (Stakeholder)

3.0 KEPERLUAN PENUBUHAN PAKAT

Melalui Mesyuarat Pengurusan BPK akan mengarahkan untuk menggerakkan pasukan

4.0 MATLAMAT PAKAT

Matlamat penubuhan PAKAT adalah untuk memainkan peranan dalam pengurusan

a. Mengenal pasti isu/masalah sebenar yang berlaku melalui analisa situasi

b. Mewujudkan kesepakatan di dalam komuniti untuk menghasilkan keputusan yang

c. Mobilisasi komuniti di lokaliti wabak, bencana dan pengenalan inisiatif baru

5.0 INDIKATOR PETUNJUK PRESTASI (KPI)

PETUNJUK PRESTASI (KPI)

M- Manage and Monitor

PAKAT boleh dilaksanakan melalui proses kerja seperti Carta 1 dibawah: