DEBIT ANDALAN
Hidrologi Dasar 1
Apa itu debit andalan?
Tersedia sepanjang tahun
Ada risiko gagal
Metode:
Q rata-rata minimum
Flow characteristic
Tahun dasar perencanaan
Bulan dasar perencanaan
Hidrologi Dasar 2
I. Metode Q rata-rata minimum :
2. cocok untuk:
Hidrologi Dasar 3
Debit Rata-Rata Bulanan di Daerah Irigasi (DI) Kedungkandang sebagai
berikut:
Ta- Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Ags Sep Okt Nov Des Q
hun rerata
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14)
1991 4.978 5.182 5.259 5.057 5.136 5.146 4.975 4.174 3.956 4.152 4.258 4.762
4.753
1992 5.259 5.113 4.956 5.074 5.272 4.952 4.712 4.307 4.271 3.502 4.036 4.606
4.672
1993 4.166 2.929 3.484 5.306 4.833 4.959 4.668 4.215 3.385 3.421 4.371 4.870
4.217
1994 5.975 4.960 4.891 4.670 4.571 4.548 5.160 4.520 3.553 2.881 3.332 5.237
4.525
1995 5.971 6.159 6.151 4.996 4.750 4.631 4.607 4.018 4.066 3.911 3.680 5.259
4.850
1996 4.683 4.803 5.058 4.832 5.326 5.107 5.211 4.230 4.070 3.650 3.350 4.737
4.588
1997 5.411 5.566 5.457 5.462 5.413 4.575 3.896 3.649 3.289 3.055 3.827 4.804
4.534
1998 4.540 4.675 5.328 5.329 5.143 5.143 5.183 4.248 3.477 4.484 5.057 5.136
4.812
1999 5.303 5.038 5.066 4.883 4.665 4.989 4.892 4.706 4.507 4.405 5.037 5.182
4.889
2000 5.295 5.190 5.112 4.868 4.386 4.772 5.087 5.046 4.958 5.079 4.780 4.704
4.940
Hidrologi Dasar 4
Keterangan:
Catatan:
Hidrologi Dasar 5
Analisa Dengan Metode Gumbel:
Hidrologi Dasar 6
Rerata debit tahunan kolom 14: X = 4,678 m3/dt
Tr
yT ln ln
Tr 1
1,2
= ln ln = -0,583
1,2 1
Hidrologi Dasar 7
yT yn
x x n
Sn
0,583 0,4952
4,678 0,219
0,9497
= 4,429
Hidrologi Dasar 8
Dengan Metode Log Perason III
n Tahun Qrerata p={m/(n+1)}x100% Log Q
(1) (2) .(3) (4) (5)
1 1993 4.271 9.09 0.6305
2 1994 4.525 18.18 0.6556
3 1997 4.534 27.27 0.6565
4 1996 4.588 36.36 0.6616
5 1992 4.672 45.45 0.6695
6 1991 4.753 54.55 0.6770
7 1998 4.812 63.64 0.6823
8 1995 4.850 72.73 0.6857
9 1999 4.889 81.82 0.6892
10 2000 4.940 90.91 0.6937
Log Q rerata
= 0.6702
Simp baku: S
= 0.0194
Skewness: Cs = -0.8088
Hidrologi Dasar 9
Log Q rerata = 0,6702
Hidrologi Dasar 10
II. Flow characteristic:
dengan:
Hidrologi Dasar 11
2. Keandalan berdasar kondisi debit:
Hidrologi Dasar 12
3. cocok untuk:
- DAS dengan fluktuasi Qmak & Qmin relatif > dari tahun
ke tahun
Hidrologi Dasar 13
Contoh Soal
Ta- Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Ags Sep Okt Nov Des Q
hun rerata
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14)
1991 4.978 5.182 5.259 5.057 5.136 5.146 4.975 4.174 3.956 4.152 4.258 4.762
4.753
1992 5.259 5.113 4.956 5.074 5.272 4.952 4.712 4.307 4.271 3.502 4.036 4.606
4.672
1993 4.166 2.929 3.484 5.306 4.833 4.959 4.668 4.215 3.385 3.421 4.371 4.870
4.217
1994 5.975 4.960 4.891 4.670 4.571 4.548 5.160 4.520 3.553 2.881 3.332 5.237
4.525
1995 5.971 6.159 6.151 4.996 4.750 4.631 4.607 4.018 4.066 3.911 3.680 5.259
4.850
1996 4.683 4.803 5.058 4.832 5.326 5.107 5.211 4.230 4.070 3.650 3.350 4.737
4.588
1997 5.411 5.566 5.457 5.462 5.413 4.575 3.896 3.649 3.289 3.055 3.827 4.804
4.534
1998 4.540 4.675 5.328 5.329 5.143 5.143 5.183 4.248 3.477 4.484 5.057 5.136
4.812
1999 5.303 5.038 5.066 4.883 4.665 4.989 4.892 4.706 4.507 4.405 5.037 5.182
4.889
2000 5.295 5.190 5.112 4.868 4.386 4.772 5.087 5.046 4.958 5.079 4.780 4.704 4.940
Hidrologi Dasar 14
Keterangan:
Yang dipakai untuk analisa adalah Q rerata (kolom 14) dan dianalisa
dengan Metode Log Pearson III.
Jadi debit andalan 75,3% (debit air rendah) adalah 4,548 m3dt
Hidrologi Dasar 15
Skewness: Cs = -0,8088, untuk debit andalan 97,3%,
pada tabel dengan didapat G = -2,488, sehingga
_____
log X = log X + G * S
log X = 0,6702 -2,488 x 0,0194
log X = 0,622 X = 4,187 m3dt
Catatan:
n
1. R80 = +1
5
n/5 = kala ulang pengamatan yang diingini ( n = jumlah data)
R80 = debit yang terjadi < R80 adalah 20%, dan R80
Hidrologi Dasar 17
Contoh Soal:
Hidrologi Dasar 19
Sesuai dengan rumus di atas: (jumlah data: n = 20)
n 20
R80 = +1= +1=5
5 5
Hidrologi Dasar 20
Metode Bulan Dasar Perencanaan
hampir sama dengan Metode Flow characteristic, yang dianalisa
untuk bulan-bulan tertentu.
Contoh Soal:
Hidrologi Dasar 21
Ta- Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Ags Sep Okt Nov Des Q
hun rerata
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14)
1991 4.978 5.182 5.259 5.057 5.136 5.146 4.975 4.174 3.956 4.152 4.258 4.762
4.753
1992 5.259 5.113 4.956 5.074 5.272 4.952 4.712 4.307 4.271 3.502 4.036 4.606
4.672
1993 4.166 2.929 3.484 5.306 4.833 4.959 4.668 4.215 3.385 3.421 4.371 4.870
4.217
1994 5.975 4.960 4.891 4.670 4.571 4.548 5.160 4.520 3.553 2.881 3.332 5.237
4.525
1995 5.971 6.159 6.151 4.996 4.750 4.631 4.607 4.018 4.066 3.911 3.680 5.259
4.850
1996 4.683 4.803 5.058 4.832 5.326 5.107 5.211 4.230 4.070 3.650 3.350 4.737
4.588
1997 5.411 5.566 5.457 5.462 5.413 4.575 3.896 3.649 3.289 3.055 3.827 4.804
4.534
1998 4.540 4.675 5.328 5.329 5.143 5.143 5.183 4.248 3.477 4.484 5.057 5.136
4.812
1999 5.303 5.038 5.066 4.883 4.665 4.989 4.892 4.706 4.507 4.405 5.037 5.182
4.889
2000 5.295 5.190 5.112 4.868 4.386 4.772 5.087 5.046 4.958 5.079 4.780 4.704
4.940
Hidrologi Dasar 22
Sebagai contoh analisa, dilakukan perhitungan debit andalan 80%
untuk Bulan Januari, untuk bulan-bulan yang lain dapat dilakukan
dengan analisa yang sama.
Hidrologi Dasar 23
n Tahun Januari p={m/(n+1)}x100% Log Q
(2) (3)
(1) (4) (5)
1 1993 4,166 9,09 0,620
2 1998 4,540 18,18 0,657
3 1996 4,683 27,27 0,671
4 1991 4,978 36,36 0,697
5 1992 5,259 45,45 0,721
6 2000 5,295 54,55 0,724
7 1999 5,303 63,64 0,725
8 1997 5,411 72,73 0,733
5,971
9 1995 81,82 0,776
5,975
10 1994 90,91 0,776
Log Q rerata = 0,710
Simp baku: S = 0,050
Skewness: Cs = -0,382
Hidrologi Dasar 24
Uji kesesuaian distribusi:
Pe-Pt |Pe-Pt|
(2) (3)
(1) (4) (5) (6) (7) (8)
4,166
1 1993 0,091 0,953 0,047 0,044 0,044
4,540
2 1998 0,182 0,853 0,147 0,035 0,035
4,683
3 1996 0,273 0,791 0,209 0,064 0,064
4,978
4 1991 0,364 0,552 0,448 -0,084 0,084
5,259
5 1992 0,455 0,433 0,567 -0,112 0,112
5,295
6 2000 0,545 0,409 0,591 -0,046 0,046
5,303
7 1999 0,636 0,401 0,599 0,037 0,037
5,411
8 1997 0,727 0,336 0,664 0,063 0,063
5,971
9 1995 0,818 0,082 0,918 -0,100 0,100
5,975
10 1994 0,909 0,081 0,919 -0,010 0,010
Hidrologi Dasar 26
Dari tabel di atas didapat maks = 0,112.
Hidrologi Dasar 27
Uji Chi Square
Hidrologi Dasar 28
k
( Fe Ft ) 2
X2hitung =
i 1 Ft =4
Hidrologi Dasar 29
No Pr (%) Log Xrt Cs G S Log X X
(1) (2) (3) (3) (4) (5) (6) (7)
1 20 0,710 -0,382 -0,815 0,050 0,669 4,670
2 40 0,710 -0,382 -0,172 0,050 0,701 5,028
3 60 0,710 -0,382 -0,485 0,050 0,686 4,850
4 80 0,710 -0,382 1,144 0,050 0,767 5,850
Fe Ft
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)
1 0,000 - 4,670 2 2 0 0 0
2 4,671 - 5,028 2 2 0 0 0
3 5,029 - 5,423 4 2 2 2 2
4 5,424 - 5,850 0 2 -2 2 2
5 5,861 - ~ 2 2 0 0 0
Jumlah 10 10 4
Hidrologi Dasar 30
Debit Andalan untuk Bulan Jan s/d Des
Tahun Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Ags Sep Okt Nov Des
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13)
1991 4,978 5,182 5,259 5,057 5,136 5,146 4,975 4,174 3,956 4,152 4,258 4,762
1992 5,259 5,113 4,956 5,074 5,272 4,952 4,712 4,307 4,271 3,502 4,036 4,606
1993 4,166 2,929 3,484 5,306 4,833 4,959 4,668 4,215 3,385 3,421 4,371 4,870
1994 5,975 4,960 4,891 4,670 4,571 4,548 5,160 4,520 3,553 2,881 3,332 5,237
1995 5,971 6,159 6,151 4,996 4,750 4,631 4,607 4,018 4,066 3,911 3,680 5,259
1996 4,683 4,803 5,058 4,832 5,326 5,107 5,211 4,230 4,070 3,650 3,350 4,737
1997 5,411 5,566 5,457 5,462 5,413 4,575 3,896 3,649 3,289 3,055 3,827 4,804
1998 4,540 4,675 5,328 5,329 5,143 5,143 5,183 4,248 3,477 4,484 5,057 5,136
1999 5,303 5,038 5,066 4,883 4,665 4,989 4,892 4,706 4,507 4,405 5,037 5,182
2000 5,295 5,190 5,112 4,868 4,386 4,772 5,087 5,046 4,958 5,079 4,780 4,704
Q
and
4,669 4,353 4,592 5,253 4,653 4,690 4,559 4,628 4,377 3,268 3,624 5,131
80%
Hidrologi Dasar 31