kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi

Abd Nasir Ismail Ibrahim

2005

34
'
Kandungan
Pelajaran Isi Muka surat
Pelajaran 1 Mengenal Huruf Hijaiyyah 1
Pelajaran 2 Membunyikan Huruf Hijaiyyah 2
Pelajaran 3 Mengenal Huruf Jawi 3
Pelajaran 4 Membunyikan Huruf Jawi 4
Pelajaran 5 Hubungan Huruf Jawi & Rumi 5
Pelajaran 6 Menyambungkan Huruf 6
Pelajaran 7 Huruf Asas Dalam Tulisan Jawi 10
Pelajaran 8 Membentuk Tulisan Jawi & Rumi 13
Pelajaran 9 Mengenal Sukukata 17
Pelajaran 10 Menulis Jawi 19

1
Huruf- Huruf Hi jaiyyah
Pelajaran 1
,
, ,
_ _
_
,
,

, ,
_
_

_
,

Mengenal Huruf
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1
s
s
2
Membunyi kan Huruf
Pelajaran 2
,

,
,
_
_

_
,
,
,
,
_
_
_
,

Alif
Ba
Ta
Tha
Jim
Ha
Kha
Dal
Dzai
Ra
Zai
Sin
Shin
Shad
Dhad
Tho
Dzo
Ain
Ghin
Fa
Qaf
Kaf
Lam
Min
Nun
Wau
Ha
Lam-alif
Hamzah
Ya
Mengenal Huruf
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1


3
Mengenal Huruf Jawi ( bertanda bul atan )
Pelajaran 3
,
, ,
_ _
_
,
,

, ,
_
_

)
_

_
_

Mengenal Huruf
s
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1
4
Membunyi kan Huruf-Huruf Jawi
Pelajaran 4
_
_

Ca
Nga
Ga
Nya
Pa Va
Mengenal Huruf
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1

5
Persamaan Huruf Jawi Dengan Huruf Rumi
Pelajaran 5
_
_
,

,
,
_
_

_
,
,
,
,
_
_
_

,
,

A =
B =
T =
J =
C =
D =
Z =
R =
Ng =
F =
K =
G =
L =
M =
N =
W,O,U =
A =
Y,I =
S =
P =
K =
Ny =
H =
V =
Mengenal Huruf
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1
s
6
Pelajaran 6
,
.
.
_
_
_
:
Menyambungkan Huruf-Huruf
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1
Awal
Perkataan
Huruf
Tengah
Perkat aan
Akhir
Perkat aan
, ., > ,
! ,! ., !
_
_. _. l ..
_. . > .s
_ > , ; . _:
_ > . > _
_> _ > _>
_> _ . _ >
_: _ . ::





7
Pelajaran 6
Menyambungkan Huruf-Huruf
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1
Awal
Perkataan
Huruf
Tengah
Perkat aan
Akhir
Perkat aan
:

_
_
_
_
J
J
_.
c: , . l . .
. . s
_ . > .
. l
_> _..
_: .
.
,.
1 .
_
_ .: _
_.. _>
_ L , .
, L : 1 >
8
Pelajaran 6
Menyambungkan Huruf-Huruf
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1
Awal
Perkataan
Huruf
Tengah
Perkat aan
Akhir
Perkat aan
g
g
.
_
c
_
g
.
c
_ s
s
_:
_:
, s
:
_ . _ ,
_ : , l
_ , _ .
.> .a s
.a . _ :
_. _ l
_:
_l .
: c l >
c . ,>.
l _ >



9
Pelajaran 6
Menyambungkan Huruf-Huruf
kaedah alternati f mempelajari tul isan & bacaan jawi -1
Awal
Perkataan
Huruf
Tengah
Perkataan
Akhir
Perkataan
,
_

_
_

_ >
., .
_
!
, > ,. .
_ . s
_ , . l ,
. . l _
!
:
_!
,
_ l
> _ . _s
: ..
_l ., .
10
Huruf asas dal am tul isan dan bacaan j awi
Pelajaran 7
Huruf Asas Dalam Jawi

mewakil i huruf
a
o , u atau w
As as membunyikan huruf jawi
,
_,
mewakil i huruf
_
i atau y
mewakil i huruf
, ba = ,

( b + a = ) +
bu = , ( b + u = ) +

_
,
bo = , ( b + o = ) +

bi = , ( b + i = ) +
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1

11
Pelajaran 7
As as membunyikan huruf jawi
sa =

( s + a = ) +
su = ( s + u = ) +
_
so = ( s + o = ) +
si = ( s + i = ) +
_
.
.
_.
_
_
_
.
nga =

( ng + a = ) +
ngu = ( ng + u = ) +
_
ngo = ( ng + o = ) +
ngi = ( ng + i = ) +
_
.
,.
_.
,.
_
_
_
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1
12
Pelajaran 7
As as membunyikan huruf jawi
ya =

( y + a = ) +
yu = ( y + u = ) +
_
yo = ( y + o = ) +
yi = ( y + i = ) +
wa =

( w + a = ) +
wu = ( w + u = ) +
_
wo = ( w + o = ) +
wi = ( w + i = ) +

_
_
_
_
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1


13
kebanyakkan huruf rumi bol eh diwakil i dengan huruf jawi
Pelajaran 8
Hubungan Jawi & Rumi
batu terdiri daripada 4 huruf b , a , t , u
ia juga digabungkan
kepada 2 sukukata iaitu ba + tu
sukukata 2
sukukata 1
ejaan batu dalam tulisan jawi adalah seperti berikut :
b
a
t
u
,
!
.

# oleh kerana tulisan jawi bermula dari kanan ke kiri

maka ia di tulis ;
batu
.,
kaedah alternatif mempel ajari tulisan & bacaan jawi -1
14
Pelajaran 8
Hubungan Jawi & Rumi
tong terdiri daripada 4 huruf t , o , n , g
ia juga digabungkan
kepada 1 sukukata iaitu tong
1 sukukata
ejaan tong dalam tulisan jawi adalah seperti berikut :
t
o
ng
.

# oleh kerana tulisan jawi bermula dari kanan ke kiri

maka ia di tulis ;
tong
_
_,
kaedah alternatif mempel ajari tulisan & bacaan jawi -1

15
Pelajaran 8
Hubungan Jawi & Rumi
sunting terdiri daripada 7 huruf s , u , n , t , i , n , g
ia juga digabungkan
kepada 2 sukukata iaitu sun + ting
sukukata 2
sukukata 1
ejaan sunting dalam tulisan jawi adalah seperti berikut :
s u n t i n g
# oleh kerana tulisan jawi bermula dari kanan ke kiri
maka ia di tulis ;
sunting

_,.,.

_
,
_
kaedah alternatif mempel ajari tulisan & bacaan jawi -1
16
Pelajaran 8
Hubungan Jawi & Rumi
luntur terdiri daripada 6 huruf l , u , n , t . u , r
ia juga digabungkan
kepada 2 sukukata iaitu lun + tur
ejaan luntur dalam tulisan jawi adalah seperti berikut :
l u n t u r
.

sukukata 1
sukukata 2
# oleh kerana tulisan jawi bermula dari kanan ke kiri
maka ia di tulis ;
luntur

..l

_
_
kaedah alternatif mempel ajari tulisan & bacaan jawi -1

17
Semua perkataan terdiri daripada satu , dua atau l ebi h sukukata
Pelajaran 9
Mengenal sukukata
terdi ri dari pada 1 sukukata gam gam
terdi ri dari pada 2 sukukata ka + wan kawan
terdi ri dari pada 2 sukukata ki + lang kilang
terdi ri dari pada 2 sukukata sam + pan sampan
terdi ri dari pada 3 sukukata ca + ha + ya cahaya
terdi ri dari pada 3 sukukata ma + ka + nan makanan
terdi ri dari pada 3 sukukata je + ra + mi jerami
terdi ri dari pada 4 sukukata per + sem + ba + han persembahan
terdi ri dari pada 4 sukukata me + ma + suk + kan memasukkan
terdi ri dari pada 5 sukukata ke + bu + da + ya +an kebudayaan
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1
18
Perkataan jawi juga terbina dar ipada satu , dua atau l ebih sukukata
Pelajaran 9
Mengenal sukukata
terdiri daripada 1 sukukata iai tu ,> ,>
terdiri daripada 2 sukukata iai tu
terdiri daripada 2 sukukata iai tu
terdiri daripada 2 sukukata iai tu
terdiri daripada 2 sukukata iai tu
terdiri daripada 2 sukukata iai tu
terdiri daripada 3 sukukata iai tu
terdiri daripada 3 sukukata iai tu
terdiri daripada 4 sukukata iai tu
., . ,
` `
,, _,
,: , :
_>. _> .
_. : , _.>
..,, . . _,
_s !: c _s!:.:
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1


19
Membaca dan menuli s perkataan jawi mudah
Pelajaran 10
Menuli s Jawi
., . , batu = ( ba + tu = )
sukukata 1
sukukata 2
sukukata 1
sukukata 2
jiwa = ( ji + wa = )
sukukata 1
sukukata 2
sukukata 1
sukukata 2
!,> ! _>
curi = ( cu + ri = )
sukukata 1
sukukata 2
sukukata 1
sukukata 2
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1
_ > _>
20
Membaca dan menuli s perkataan jawi mudah
Pelajaran 10
Menuli s Jawi
mulut = ( mu + lut = )
sukukata 1
sukukata 2
masin = ( ma + sin = )
sukukata 1
sukukata 2
.l .l
sukukata 1
sukukata 2
sukukata 1
sukukata 2
_,. _,.
pasung = ( pa + sung = )
sukukata 1
sukukata 2
sukukata 1
sukukata 2
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1
g.: g. :











21
Membaca dan menuli s perkataan jawi mudah
Pelajaran 10
Menuli s Jawi
timbang = ( tim + bang = )
sukukata 1
sukukata 2
sumbing = ( sum + bing = )
sukukata 1
sukukata 2
sukukata 1
sukukata 2
sukukata 1
sukukata 2
minda = ( min + da = )
sukukata 1
sukukata 2
sukukata 1
sukukata 2
!..,
!: _,
g, ,,. g,.,.
_,,. _,, ,.
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1
...semoga hasil kerja yang tidak seberapa ini dapat dimanafaatkan oleh semua
dalam usaha untuk menobatkan tulisan jawi sebagai tulisan indentiti bangsa
dan penghayatan terhadap al quran...
Imam Kabir al Yaman
12 Disember 2004 bersamaan 29 Syawal 1425
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1






1
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi
Abd Nasir Ismail Ibrahim
2005

34
Kandungan
Pelajaran Isi Muka surat
Pelajaran 12 Kaedah Pertama 1
Pelajaran 13 Kaedah Kedua 3
Pelajaran 14 Kaedah Ketiga 5
Pelajaran 15 Kaedah Keempat ( i ) 6
Pelajaran 16 Kaedah Keempat ( ii ) 7
Pelajaran 17 Kaedah Kelima 8
Pelajaran 18 Kaedah Keenam 9
Pelajaran 19 Kaedah Ketujuh 10
Pelajaran 20 Kaedah Kelapan 11
Pelajaran 21 Kaedah Kesembilan 12
Pelajaran 22 Kaedah Kesepuluh 13
Pelajaran 23 Kaedah Kesebelas 14
Pelajaran 24 Kaedah Kedua Belas 15
Pelajaran 25 Kaedah Ketiga Belas 16
Pelajaran 26 Kaedah Keempat Belas 17
Pelajaran 27 Kaedah Kelima Belas 18



1
huruf e dibunyikan bersama huruf lain
Pelajaran 12
Kaedah Pertama
,
contoh :
be
je
se
le
_
_
_
perkataan yang mempunyai huruf e ditulis dalam jawi seperti berikut
belut ( be + l ut )
jeruk ( je + ruk )
letih ( le + tih )
sistem ( sis + tem )
jerami ( je + ra + mi )
( .l , } .l,
( ,. _,. } ,..,.
_!>
( ,. _ } ,.l
( _ _ } _>
( _ ! _ }
kaedah al ternatif mempelajari tuli san & bacaan jawi -1
2
Pelajaran 12
belatuk ( be + la + tuk )
sedih ( se + dih )
tetamu ( te + ta + mu )
selesa ( se + le + sa )
membuat ( mem + bu + at )
tembok ( tem + bok )
jemput ( jem + put )
kelakar ( ke + la + kar )
jerung ( je + rung )
.!,.
..
_.;,
..
.l.
( . .}
(. _ _}
(: _}
(_. ` ,}
(.! , ,}
:;:
_,..
,,..-
_-
[,,-,-
[_-_
(_, ,.}
(: : c}
kaedah al ternatif mempelajari tuli san & bacaan jawi -1


3
huruf tidak ditulis apabila ia berada ditengah pada satu sukukata
yang mempunyai tiga huruf
Pelajaran 13
Kaedah Kedua
contoh :
budak ( bu + dak )
dendam ( den + dam )
kambing ( kam + bing )
lampu ( lampu )
hidangan ( hi + da + ngan)
!
(_ :} _:
kawan ( ka + wan )
sukukata 1
sukukata 2 - huruf tidak ditulis ( ' }
huruf a tidak ditulis dalam jawi
_:,
,..:
(_: ,}
(,: _:}
_,,.
_..,-
,..
[_,-,
[,-,
[_.-,-_-
kaedah al ternatif mempelajari tuli san & bacaan jawi -1
4
Pelajaran 13
bulan ( bu + lan )
makan ( ma + kan )
hitam ( hi + tam )
jaminan ( ja + mi + nan )
hampar ( ham + par )
cermat ( cer + mat )
pindah ( pin + dah )
nyaman ( nya + man )
siang ( si + ang )
jangan ( ja + ngan )
_:
,.,s
_.,>
_l, (_l ,}
(,. _s}
(_: }
(_. _ >}
_._
,.
_,.
...,
..- [-,-
[_.-_
[_-_.
[.,-_,
[,.-
[_.-- _.-
kaedah al ternatif mempelajari tuli san & bacaan jawi -1


huruf digunakan pada akhir perkataan sahaja .
Pelajaran 14
Kaedah Ketiga
contoh :
katak
bentuk
_
_.:
_..,
5
budak ( bu + dak )
damak ( da + mak )
ketiak ( ke + tiak )
selak ( se + lak )
habuk ( ha + buk )
dedak ( de + dak )
_:,
_!:
_,.:
_l.
_,s
_::
kaedah al ternatif mempelajari tuli san & bacaan jawi -1
6
Pelajaran 14
budak ( bu + dak )
bentuk ( ben + tuk )
fakta ( fak + tar )
ketawa ( ke + ta + wa )
kaktus ( kak + tus )
kuntum ( kun + tum )
kotak ( ko + tak )
kukus ( ku + kus )
kikir ( ki + kir )
kuala ( kua + la )
_:,
_..,
.>:
!.:
_.>:
,..:
_.:
_::
,>,:
`!:
(_: ,}
(_. _,}
(. c:}
(! . c}
(_. c:}
(,. _:}
(_. :}
(_: :}
(,: _:}
(` !:}
kaedah al ternatif mempelajari tuli san & bacaan jawi -1


huruf digunakan bagi mengantikan huruf a yang berturutan
pada satu perkataan .
Pelajaran 15
Kaedah Keempat ( i )
contoh :
penggunaan
perasaan
7
penjagaan
pemetaan
percubaan
kepuraan
kenderaan
tajaan
keadaan

kaedah al ternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1

_.>:
_.!:
_..:
_!..:
_>.
_!::
_!:
_,>:
_>;.:
huruf digunakan bagi membezakan antara huruf o dan
u dengan huruf w atau huruf i dengan huruf y .
Pelajaran 16
Kaedah Keempat ( ii )
contoh :
8

sauh ( sa uh )
sawah ( sa wah )
laut ( la ut )
lawat ( la wat )
daik ( da ik )
dayak ( dayak )
raut ( ra ut )
rawat ( ra wat )
:.
:.
.`
.`
_!:
_!:
.!
.!
kaedah al ternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1

huruf a pada sukukata ditengah di kekal kan pada satu perkataan
tiga sukukata yang masing-masing hanya mempunyai 2 huruf sahaja .
Pelajaran 17
Kaedah Kelima
contoh :
9
bahasa ( ba ha sa )
bahaya ( ba ha ya )
cahaya ( ca ha ya )
dahaga ( da ha ga )
papaya ( pa pa ya )
pagaga ( pa ga ga )
_,
_,
_,
,-,
_.
,
kaedah al ternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1
huruf yang dimulai dengan e, i , o, u hendaklah ditambah
huruf pada awalnya .
Pelajaran 18
Kaedah Keenam
contoh :
10
ekor ( e kor )
elok ( e lok )
itik ( i tik )
ibu ( i bu )
ikan ( i kan )
inti ( in ti )
obor ( o bor )
ombak ( om bak )
!
>!
_,.!
,!
_>!
,!
_,!
_l!
_..!
kaedah al ternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1

Pelajaran 18
11
operasi ( o pe ra si )
opah ( o pah )
ubi ( u bi )
unta ( un ta )
usang ( u sang )
utama ( u ta ma )
ulam ( u lam )
unggas ( ung gas )
_.

_
.
_.
.
,
_.
kaedah al ternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1
berikut adalah antara tulisan jawi yang ti dak mengi kut sebarang
kaedah i a perlu dihafal dan dii ngat .
Pelajaran 19
Kaedah Ketujuh
12
ini
itu
dari
pada
daripada
maka
_!
.!
_:
.
.,
c
kaedah alternatif mempelajari tul isan & bacaan jawi -1

13
huruf e ditulis sebagai bagi membezakan perkataan yang
mempunyai dua makna .
Pelajaran 20
Kaedah Kelapan
contoh :
gelang
semak
perang
_
_.
_.,
_..
_.,.
_
_,
kaedah altenatif mempelajari tuli san & bacaan jawi - 1
tupai
gulai
petai
pulau
cabai
sungai
lambai
14
semua huruf sukukata kedua di kekalkan pada jenis perkataan yang
seperti ini .
Pelajaran 21
Kaedah Kesembil an
contoh :
_,
_),
_.
_
_.,.
_,.
),
kaedah altenatif mempelajari tuli san & bacaan jawi - 1

15
huruf bagi menggantikan huruf V dalam tulisan rumi .
Pelajaran 22
Kaedah Kesepuluh
contoh :
van
vanila
virus
vaksin
violin
visual
dividen
vol vo

),

_,.
_,,
_.,,
,
,.
kaedah altenatif mempelajari tuli san & bacaan jawi - 1
16
ejaan pinjaman bahasa Inggeris yang menggunakan huruf S
dihujung hendaklah ditulis dengan huruf yang berasingan .
Pelajaran 23
Kaedah Kesebelas
contoh :
indeks
teks
sains
insurans
kompleks
kont eks
_
,..
,,
_.
,..
,,...,
,,.,
kaedah altenatif mempelajari tuli san & bacaan jawi - 1




17
perkataan dari bahasa Arab atau bahasa Inggeris hendaklah ditulis
mengikut ejaan asalnya .
Pelajaran 24
Kaedah Kedua Belas
contoh :
qunut
sol at
asal
taat
faham
sivik
romantik
imigran
elektronik
,,..
,,,.
,,
..
.
.).
,,.
,.
,,.,.
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1
21
Pelajaran 27
dimakan
diatas
memakai
ke bandar
pasukan
batasan
temui
pendidikan
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1
_::
_.!:
_:.
..,:
_:.:
_..,
_..
_...:

...semoga hasil kerja yang tidak seberapa ini dapat dimanafaatkan oleh semua
dalam usaha untuk menobatkan tulisan jawi sebagai tulisan indentiti bangsa
dan penghayatan terhadap al quran...
Imam Kabir al Yaman
12 Disember 2004 bersamaan 29 Syawal 1425
kaedah alternatif mempelajari tulisan & bacaan jawi -1