Anda di halaman 1dari 9

UNIT KEGIATAN BELAJAR MANDIRI (UKBM)

(B.Jawa 3.5 - 4.5/1/5/5)

1. Identitas
a. Nama Mata Pelajaran : Basa Jawa
b. Kelas / Semester : XII / Ganjil/Gabungan Bab 8 (Genap)
c. Kompetensi Dasar :

3.5 Mengidentifikasi kaidah penulisan aksara Jawa dalam 5 (lima )


paragraph yang menggunakan aksara swara.
4.5 Menulis dan menyajikan teks berhuruf jawa lima paragraph yang
menggunakan aksara swara Jawa.

d. Indikator Pencapaian Kompetensi :

3.5.1 Siswa mampu mengidentifikasi kaidah penulisan aksara Jawa dalam 5


(lima) paragraph yang menggunakan aksara Jawa swara.
3.5.2 Siswa mampu menggunakan aksara jawa swara sesuai dengan kaidah.
3.5.3 Siswa mampu mengartikan lima paragraf yang menggunakan aksara swara
Jawa.
4.5.1 Siswa mampu menulis lima paragraph berhuruf aksara swara Jawa yang
menggunakan aksara Jawa.
4.5.2 Siswa mampu menulis jawaban yang berkaitan dengan paragraf berhuruf
Jawa .
e. Materi Pokok : Nulis Aksara Jawa
f. Alokasi Wekdal : 8 x 90 menit
g. Ancas Piwulangan :

Melalui kegiatan tanya jawab peserta didik dapat menandai tata tulis dan
mengelompokkan tata tulis aksara Jawa/ carakan Madura sesuai dengan
fungsinya dengan tepat. Setelah itu, siswa dapat menulis kalimat,paragraf,
dan mengalihfungsikan paragraf dengan menggunakan aksara Jawa/
carakan Madura sesuai dengan fungsinya secara benar dan tepat. Sehingga
peserta didik dapat menghayati dan mengamalkan ajaran agama yang
dianutnya melalui belajar menulis aksara Jawa, mengembangakan sikap
jujur, peduli, dan bertanggungjawab, serta dapat mengembangkan
kemampuan berpikir kritis, komunikasi, kolaborasi, kreativitas (4C).

h. Materi Piwulangan :

a. Materi Pembelajaran
Lihat dan baca pada Buku Teks Pelajaran (BTP):
Sudi Yatmana . 2015. Kabeh Bisa Basa Jawa. XII. Jakarta: Yudhistira
Gadung Widaryatmo, dkk. Prigel Basa Jawa. XII. Jakarta: Erlangga
2. Peta Konsep

1. Peta Konsep

Nulis Aksara Jawa

Sandhangan swara
Carakan nglegena
Sandhangan Panyigeg lan
Pasangan Aksara Jawa pangkon

Sandhangan Wyanjana lan


Sandhangan Aksara Jawa Panjingan

Tandha pawacan

Aksara Murda

Aksara Swara

3. Kegiatan Pembelajaran
a. Purwaka
Sakderenge piwulangan dina saiki coba bacah - bocah gatekana wacan ing ngisor iki
coba wacanen alon !

1. Sadhurunge pasinaon ngenani aksara murda lan swara. Coba sebutna cacahe
aksara ngiegena ana pira?

2. Tulisen wujude aksara ngiena Ian pasangane!

Kanggo ngrampungake soal ana ing dhuwur kasebut, coba bocah - bocah nglanjutake
kagiatan sinau ana ing petunjuk UKBM ngisor iki.
b. Inti
1) Pituduh Umum UKBM
A. Coba gatekana lan wacanen mangertenana materi ing buku Gadung
Widaryanto , dkk Prigel Basa Jawa. Hal 51 sd 54.
B. Sabanjure mangerteni isi materi ana ing wacan kasebut basa
Jawa kanthi cara individu, karo kanca sabangku, utawa kanca
liyane sakelas.
C. Garapen UKB ing buku tulis utawa langsung ana ing papan wangsulan
utawa buku tulis.
D. Siswa bisa sinau kanthi cara mangsuli saben gladhen, saumpama
siswa wis yakin Ian bisa nggarap gladhen 1, 2, 3. Banjur saben
siswa nggarap tes formatif UKB.
2) Kagiatan Pasinaon
Ayo…. nyimak pasinaon ing ngisor iki kanhi trep, pener,
sabar lan konsentrasi ya caah. !!! semangaaat yaaa.

Kegiatan Belajar 1

Gatekna tulisan jawa ing ngisor iki lan mangertenana tuladha tulisan jawa kanti
patitis!
Aksara Murda )

Aksara murda cacahe winates. Ora saben aksara legena ana aksara murdane.
Kang lumrah cacahe aksara murda ana 7

No. Aksara Murda lan Aksara Latin


Pasangane
1. !® Na

2. @¯ Ka

3. #° Ta
4. $± Sa
5. %² Pa

6. ^³ Ga

7. *µ Ba

Aksara murda yaiku aksara sesirah utawa aksara sesirah (huruf kapital). Aksara murda iku
mung kanggo pakurmatan. Lumrahe kanggo nulis jenenge utawa jejuluktitah kang tata caraning urip
kaya manungsa lanj enenge padunungan.

Aksara murda ora kena dadi sesigeging wanda. Saben satembung cukup aksara siji bae. Yen
aksara sing ngarep ora ana murdane, ya aksara burine, yen burine ora ana, ya burine maneh.
Panemu I (miturut wewaton Sriwedari)

Asmane ratu utawa raj a katulis nganggo aksara murda kabeh.

Tuladhane : Sri Sultan Hamengkubuwana $i] $ulTnam_kubuwn.

Asmane panggedhe utawa para ngaluhur cukup katulis nganggo aksara murda mung salah siji
ing saben tembunge, yaiku kapilih aksara perangan ngarep.

Tuladha: Gubernur Ganjar Pranawa : gub/nu/ &n/J%]nw.

Panemu II

Kanthi anane pambudidaya kanggo nyampumakake tititulis basa jawa kang dianakake rikala
taun 1974, cak-cakane aksara murda uga dadi owah, yaiku kaj aba kanggo nulis j enenge wong kang
katemtoake ing wewaton Sriwedari. Aksara murda uga kena kanggo nulisake :
pangkat/gelar/kalungguhan, papan panggonan tinamtu, kantor/bebadan, Lsp. Dene panulise mung
salah siji saben tembung, dipilih aksara kang mapane luwih ngarep tinimbang aksara liyane kang ana
murdane.

Tuladha:

a. Prabu Jaya Baya = %] bu jy*y

b. Presiden Sukarno= %}sifn|±k/[no

Aksara kang mati pangucape utawa antuk pasangan/kapangkon, senajan ana murdane, mula
panulise tetep migunakake aksara denta (biasa) ora migunakake aksara murda. Tuladha:

Raden Ngabehi = rfen\z*eai

Sakwise gatekake piwulangan latihan aksara jawa ing dhuwur gawea kelompok kurang luwih
anggotane 5 bocah. Diskusina karo kanca sakbangku kanca sakelas, lan kanca beda kelas :

Salinana ukara ing ngisor iki dadi aksara Latin !

?8]bu%unT[fwaikuntai=p]jAm/t,kgu=znS[d[rkHi=gihpunik:r[fe/Wkufr, r[fn²e/ mfi,r[fn®kulln±[w.

?%nemBhAa[n±nptintai=mtrmK=sepisnNput]jlukiag_%mnhan\.

Salinana ukara ing ngisor iki dadi aksara Jawa!

1. Ken Arok lan Ken Dhedhes kang anuranake para nata ing tanah Jawa, kang isih lestari nganti jaman iki.

2. Sultan Hadiwijaya nalika timur asmane Maskarebet utawa Jaka Tingkir.


Ayoo latihan !

Sakwise paham karo materi kegiatan pasinaon ing dhuwur kanggo ngukur sepira
pengerten babagan aksara Murda, bocah - bocah coba mangsuli pitakon lan diskusi karo
kanca - kancamu, coba tindakana soal-soal ing ngisor iki .…. semangat yaa caah.
Salinana ukara ing ngisor iki dadi aksara Jawa!

1. Layone Presidhen Sukarno iku di petak ing kutha Blitar.

2. Kabupaten Kediri kondhangpecel tumpange.

3. Gunung Kelud kuwi kalebu wewengkon Kediri karo Blitar.

4. Wayang minangka salah sawijining budaya Jawa sing wis kaloka saindhenging bawana.

5. Suparna lan Tanto lungan menyang Tasikmalaya arep lomba Geguritan.

Pethilan teks ing ngisor iki owahana nganggo aksara Jawa kanthi nggatekake panganggone
aksara murda!

Lawang Sèwu punika satunggaling gedhong ing Semarang, Jawa Tengah tilasipun kantor
Pamarentah Walanda. Dipunbangun ing taun 1903 lan rampung ing taun 1907. Dumunung ing
bunderan Tugu Muda, ing jaman rumiyin dipunsebat Wilhelminaplein. Warga Semarang
kathah ingkang nyebat Lawang Sèwu amargi kathah kori lan cendhéla kang ageng lan wiyar.
Nanging wonten ing kasunyatan saleresipun boten wonten satunggal èwu. Gedhong kina lan
éndah punika kawangun tingkat kalih.
Salinana ukara ing ngisor iki dadi aksara Latin!

?mBh$siMnTmnQ|kMnQ|k")Ñzukt]z[nN#sinh.lnSyk[tonKXgnHti[nbx= prp_z] wit|MdaikuwiwitZ[tonN


[kkwsisS[nN aulhkrwitTn\,

?lzi[tD[$me/Bm}m_BkebkeMn|=D.senjnHuf[nN[aortumurun\azenTnSha=g}metiT kulit\ k]savp\,


Kegiatan Belajar 2
Sakderenge pinuju kegiatan pasinaon 2, gatekana ing ngisor iki.

AKSARA SWARA

- Aksara swara cacahe ana 5, digunakake kanggo nulis jeneng, gelar jeneng panggonan
lan jeneng lembaga. Carane nulis saben satembung sa-aksara ing wanda ngarep dhewe yen
ora ana ngarep dhewe isa ing wanda candhake.
A I U E O
A I U E 0

Tuladha
Allah : ALlh
Ibrahim : I b]aim\
Universitas : Uni[p+/sits\
Eropa : E[rop
Oktober : O [kTo[b/

Sakwise gatekake piwulangan latihan aksara jawa ing dhuwur, gawea kelompok kurang luwih
anggotane 5 bocah. Diskusiana karo kanca sakbangku kanca sakelas, lan kanca beda kelas :

Salinana ukara ing ngisor iki dadi aksara Latin!

?!/ssilulusSnHkunT n Si [zL [nDtHi= punD[kK E/kn\,


?AliUsnNlikaisihaumu/lim=taunSene=[zmenwweruhs}[z[z.
?aufkrssiO[kTobe/aikiIrax[pHn |Òk|Bbuzh.
Salinana nganggo aksara jawa !

1. Indonesia Negara kang makmur loh jinawi.

2. Presidhen Joko Widodo mentas kondur saka Arab

3. Umar nalika dugi Semarang tabuh 5 sore mau krasa pating greges mula ngombe vitamin.
4. Sasi Oktober dinajumataku ulangane basa Jawa.

5. Mas El a ngga Ru di sida lunga menyang Eropa karo mbak Patria Indriyanti kanggo golek
berita piala dunia.
Ayoo Berlatih !
Sakwise paham karo materi pasinaon ing dhuwur kanggo ngukur sepira pengerten babagan
aksara Swara, bocah - bocah coba mangsuli pitakon lan diskusi karo kanca - kancamu, coba
tindakana soal-soal ing ngisor iki .…. semangat yaa caahh!

Salinana ukara ing ngisor iki dadi aksara Latin!

1. ?A/gln\UsM[nBoch[apinTe/tu/s}gepiZbfh?
2. ?p+hriln|®A/j+ij+hkuliyh[wonTenHi=Unip+e/sits\Al\Aj+/me$i/wiwitTaun\;2015;nzi=!u/
Aj+ij+hsgef|ÓlusHi=taun\;2017;?
2. ?IfulP+éiti]aikutibai=t=gl\;1;swlSefyUmt\IsLmPdma/g-ai=finIzpur.
4. ?*ufi[yo[noln\UsWtunSinaubbHkSrjwam/gmi=guzxpHnaujiynP]kTikN|lisHkSr.
[boch[lo[romaunF|
[wkp]igelL[nBf[bf.*ufi[yo[nowisBiszennia=k[f[nUsWtunBisvertSnDznMnFsWr.
3.
.

Salinana ukara ing ngisor iki dadi aksara Jawa !

1. Wayah esuk Sartono wis ubet nyambut gawe, merga ing desane arep ana acara pengetan dina
kamardikan 17 Agustus 1945. Zulkifli anake uga ngewangi ben ndang rampung.
2. Raden Ajeng Kartini meniko seda surya kaping 17 September 1804 antawis sekawan dinten
kagungan putra.
3. Wayah esuk Erwandi wis ubet nyambut gawe, merga ing desane arep ana acara pengetan
dina kamardikan 17 Agustus 1945. Zulkifli anake uga ngewangi ben ndang rampung.

4. Wisata tirta kang nemsemake dumunung ing Bandungan yaiku tuk utawa umbul, yaiku
Umbul sidamukti,menawa dijujug saka Ungaran adohe 12 kilometer, saka Ambarawa 7
kilometer, saka Semarang 23 Kilometer.
5. Olifiana Denira Putri lahir tanggal 14 sasi Agustus 1998 wonten ing Rumah Sakit Karyadi
Semarang.
6. Eriko Septianto mbayar zakat fitrah ing masjid Al-Munawir wanci tabuh 19.00.
7. Budhe yanti kagungan putra kembar dampit. Putra putrine paring asma Abdul Ghofur
Elsanto lan Gilda Elsanti Zaskia.
8. Jaringan kang bisa sasambungan antarane komputer ing Universitas California Santa
barbara. Program iki gawe merine Universitas liyane kang padha kepengin melu dhaptar.
Bagaimana kalian
c. Penutup sekarang?

Setelah kalian belajar bertahap dan berlanjut melalui kegiatan belajar 1, 2 dan 3, berikut
diberikan Tabel untuk mengukur diri kalian terhadap materi yang sudah kalian pelajari. Jawablah
sejujurnya terkait dengan penguasaan materi pada UKB ini di Tabel berikut.

Tabel Refleksi Diri Pemahaman Materi


No Pertanyaan Ya Tidak
1. Apakah kalian telah memahmi pengertian ............. ?
2. Apakah kalian telah memahmi pengertian ............. ?
3. Apakah kalian telah memahmi pengertian ............. ?
4. Dapatkah kalian menyebutkan factor-faktor ............. ?
5. Dapatkah kalian menyebutkan factor-faktor ............. ?
6. Apakah kalian memahami perilaku ............. ?
7. Apakah kalian memahami perilaku ............. ?
8. Dapatkah menghitung ............. ?

Jika menjawab “TIDAK” pada salah satu pertanyaan di atas, maka pelajarilah kembali
materi tersebut dalam Buku Teks Pelajaran (BTP) dan pelajari ulang kegiatan belajar
1, 2 dan 3 yang sekiranya perlu kalian ulang dengan bimbingan Guru atau teman
sejawat. Jangan putus asa untuk mengulang lagi!. Dan apabila kalian menjawab
“YA” pada semua pertanyaan, maka lanjutkan berikut.
Dimana posisimu?
Ukurlah diri kalian dalam menguasai materi pelaku ekonmi dalam kegiatan ekonomi
dalam rentang 0 – 100, tuliskan ke dalam kotak yang tersedia.
Setelah kalian menuliskan penguasaanmu terhadap materi .................. lanjutkan
kegiatan berikut secara mandiri untuk mengevaluasi penguasaan kalian !
Kerjakan di buku kerja masing-masing.…

Setelah menyelesaikan soal di atas dan mengikuti kegiatan belajar, silahkan


kalian berdiskusi dengan teman lalu tuliskan penyelesaian permasalahan diatas
ke buku kerja masing-masing !
Ini adalah bagian akhir dari UKBM materi ..............., mintalah tes formatif kepada
Guru kalian sebelum belajar ke UKBM berikutnya.
Sukses untuk kalian !!!

Anda mungkin juga menyukai