Anda di halaman 1dari 8

AKSARA JAWA (AKSARA SWARA)

UKBM
3.5 & 4.5

Nama Mata Pelajaran : Bahasa Jawa


Kelas/Semester : XII/Ganjil
Alokasi Waktu : 3 Jam Pelajaran
Materi Pelajaran : Aksara Jawa (Aksara Swara)

A. KOMPETENSI DASAR

3.5 Mengidentifikasi kaidah penulisan teks berhuruf jawa


menggunakan aksara swara.

4.5 Menulis dan menyajikan teks berhuruf jawa lima paragraf


yang menggunakan aksara swara.

B. INDIKATOR PENCAPAIAN KOMPETENSI

3.5.1 Menganalisis struktur, kaidah penulisan aksara Jawa yang menggunakan aksara
swara.
3.5.2 Menemukan pokok-pokok isi yang terkandung di dalam teks aksara Jawa yang
mengintegrasikan aksara swara.

4.5.1 Menulis teks dari aksara Jawa ke aksara latin yang mengintegrasikan aksara
swara.
4.5.2 Menulis teks dari aksara latin ke aksara jawa yang mengintegrasikan aksara swara.

C. TUJUAN PEMBELAJARAN

Melalui model pembelajaran Problem Based Learning, peserta didik dapat


menganalisis struktur, kaidah penulisan aksara swara, menemukan pokok-pokok isi
yang terkandung di dalam teks aksara jawa (aksara swara), menulis teks dari aksara
jawa menjadi aksara latin yang mengintegrasikan aksara swara, menulis teks dari
aksara latin menjadi aksara jawa yang mengintegrasikan aksara swara. Sehingga
peserta didik dapat menghayati dan mengamalkan ajaran agama yang dianutnya,
mengembangakan religius, penuh tanggung jawab, bekerja keras, serta dapat
mengembangkan kemampuan berpikir kritis, kreatifitas, kolaboratif, dan
komunikasi.

D. MATERI PEMBELAJARAN

1. Aksara Swara
2. Teknik penulisan aksara swara
3. Membacara teks aksara jawa (aksara swara)
AKSARA JAWA (AKSARA SWARA)
UKBM
3.5 & 4.5

E. PETA KONSEP

Aksara Rekan

Aksara Legena Aksara Pasangan Sandhangan Aksara Rekan

Kegiyatan Pasinaon

a) Purwaka
Saderunge sinau materi iki sumangga para siswa migatekake gambar ing ngisor iki!

Kanggo ngrampungake perkara ing dhuwur, coba kowe terusna kegiatan sinau iki lan melu pituduh kang ana
ing UKB iki.

Pituduh UKBM

Wacanen lan pahamana materi kang ana ing Buku Teks Pelajaran Prigel Basa Jawa Kelas XII
utawi buku Pesisir Bahasa Jawa utawa buku liyane!
a) Sawise paham isi materi kang ana ing wacan, ayo padha gladhen mikir kang luwih
njlimet lan tliti lumantar tugas-tugas kang ana ing UKBM iki, kanthi gladhen pribadhi
utawa gladhen bareng karo kanca sabangku.
b) Garapen UKBM iki ing buku tugas utawa langsung mangsuli pitakonan ing papan kang
wis disedhiyakake.
c) Para siswa bisa sinau kanthi tahapan-tahapan lumantar kegiyatakan ayo gladhen,
menawa kowe wis paham lan bisa ngudhari masalah kang ana ing kegiyatan pasinaon,
kowe bisa kanthi pribadhi utawa karo kancamu liyane kanggo nglaksanakake tes
formatif supaya kowe bisa nyinaoni UKBM sabacute.
AKSARA JAWA (AKSARA SWARA)
Kelas XII
3.5 & 4.5

Para siswa siappp ???

Ayo sinau kanthi semangat lan konsentrasi !!!

Sugeng enjing? Pripun kabare para putra siswa? Alhamdulillah sumangga tansah syukur marang Gusti Kang
Murbeng Akasa amarga nganti titi wanci iki awake dhewe kabeh padha pinarangan bagas waras!

Sadurunge mlebu ing materi aksara Jawa, kanggo ngukur sepira pangertene babagan aksara jawa, siswa
dijaluk mangsuli pitakon iki. Para siswa gatekna aksara jawa ana ing ngisor iki. Banjur coba tulisna
latine!

Aksara Legena lan Pasangan


AKSARA JAWA (AKSARA SWARA)
Kelas XII
3.5 & 4.5

Sandhangan
 Sandhangan Swara

 Sandhangan Panyigeg
AKSARA JAWA (AKSARA SWARA)
Kelas XII
3.5 & 4.5

Aksara Swara

A I U E O

 Aksara swara yaiku aksara kang gunane kanggo nulis tebung-tembung manca. Aksara swara bisa
kawuwuhan sandhangan panyigeg wanda yaiku wignyan, layar, lan cecak.
Sing kalebu tembung manca yaiku :
 Nama orang
 Nama organisasi/instansi
 Nama tempat
 Nama bulan
 Istilah-istilah
Tuladha:

 Kaidah Penulisan Aksara Swara


 Aksara swara ora kena dadi pasangan. Manawa dumunung ing samburine wanda sigeg, aksara
sesigeging wanda iku kudu dipaten/dipangku.
Tuladha:
.

 Aksara swara iku ora kena ditrapi sandhangan swara (kayata suku, taling, pepet, taling tarung).
Tuladha:

 Aksara swara iku bisa ditrapi sandhangan panyigeg.


Tuladha:
AKSARA JAWA (AKSARA SWARA)
Kelas XII
3.5 & 4.5

Catethan

1. Saben nulis ukara lan paragraf kudu diwiwiti nganggo adeg-adeg ( )

2. Pada lingsa dinggo kanggo tandha koma ( ), dene pada lungsi dinggo kanggo

titik ( ). Nalika sakdurunge titik iku ana pangkon, maka cukup ditulis

nganggo pada lingsa ( ) karna wis diwakili dening pangkon lan nalika

sakdurunge koma iku pangkon, maka ora usah ditulis pada lingsa ( )

karna wis diwakili pangkon.

Tuladha:

3. Tanda ( ) uga dinggo ing panulisan singkatan.

4. Nalika nulis aksara jawa banjur ketemu huruf (n+j lan n+c) maka panulisane
diganti dadi “ny”.
Tuladha:

Kegiyatan Sinau 1

Sawise para siswa mangerteni materi lan literasi ana ing ndhuwur, banjur gatekna wacan ana ing ngisor iki
kanthi permati!

1. Tradisi mudik iku ana ing dina riyaya Idul Fitri.


2. Universitas Erlangga ana ing kutha Surabaya.
3. Ovita mancing ing wulan Oktober.
4. Universitas uga nganakake panaliten babagan anti virus corona.
5. Anita lair ing Kutha Sala sasi Oktober.
6. Indonesia ibu kota ana ing Jakarta.
7. Imam jalan-jalan ana ing Kutha pelajar yaiku Yogyakarta.
8. Amal jalan-jalan numpak sepur lunga menyang Semarang ajejuluk Kota Atlas
AKSARA JAWA (AKSARA SWARA)
Kelas XII
3.5 & 4.5

Kegiyatan Sinau 2

Saka andheran wacana kasebut, tulisna aksara


latine lan tuduhna kang ngemot aksara swara
(digaris bawah)! Digarap kanthi kelompok,
saben kelompok 3 bocah.
Kelas XII
AKSARA JAWA (AKSARA SWARA)
3.5 & 4.5

Kegiyatan Sinau 3

Sawise nggarap saperangan gladhen kang cumawis, ing trap iki para siswa wis kaanggap ngerteni
babagan aksara rekan. Mula saka iku, supaya nambahi kaprigelane kanthi mandiri siswa
kadhawuhan: owahna ukaea ing ngisor iki dadi aksara jawane!

Satriya Pandhawa iku kabeh ana lima, sing mbarep Puntadewa, banjur Werkudara,
Arjuna, Nakula lan Sadewa. Yen dietung saka urut-urutane umur, Arjuna iki satriya Pandhawa
sing nomer telu, mula kala-kala Arjuna kaceluk panengahing Pandhawa. Arjuna uga duweni
jeneng liyane yakuwi Janaka, Premadi, Dananjaya lan Pandhu Tanaya. Arjuna putrane Prabu
Pandhudewwata lan ibune asmane Dewi Kunthi.

Panutup

Kepiye sakiki?

Sakwise sampeyan sinau lumantar kegiatan pasinaonan 1,2 lan 3, dicawiske Tabel kanggo ngukur diri
pribadimu tumrap materi kang wis kok sinaoni. Wangsulana kanthi jujur !

Tabel Refleksi Diri Pemahaman Materi


No Pertanyaan Ya Ora

1. Apa bisa maca tuladha paragraf teks aksara Jawa


kang nyakup aksara swara?

2. Apa bisa mahami kaidah panulian aksara Jawa


(aksara swara)?

3. Apa bisa nemokake sandhangan mandaswara ing


sajroning teks?

4. Apa wis bisa nulis aksara jawa sing nganggo aksara


swara?

Menawa wangsulan "ORA" ana ing salah sawijining pitakonan ing dhuwur, mula sinaoni maneh
materi kasebut ana ing Buku Teks Pelajaran (BTP) lan sinaoni maneh kegiatan pasinaonan 1 lan 2 kang
perlu dibaleni kanthi bimbingan Guru utawa kanca. Aja nglokro kanggo mbaleni! Lan menawa mangsuli
"YA" ana ing kabeh pitakonan mula lanjutake!
Ana ngendi posisimu?
Ukuren diri pribadimu nalika nguwasani materi sandhangan Mandswara ana ing 0-10, tulisen ing kotak kang wis
dicawisake!

Anda mungkin juga menyukai