Anda di halaman 1dari 110

Pusat Pengembangan Tenaga Kependidikan

Badan Pengembangan Sumber Daya Manusia


Pendidikan dan Penjaminan Mutu Pendidikan
Kementerian Pendidikan Nasional
Tahun 2011
Pusat Pengembangan Tenaga Kependidikan
?Komplek Kemdiknas, Gedung D Lt. 17
J l. J enderal Sudirman, Senayan, J akarta Pusat 10270
Telp. (021) 57946110, Fax. (021) 57946110
?Kampus Pusbang Tendik, J l. Raya Cinangka Km.19
Bojongsari, Depok 16517
Telp. (021) 7490411, Fax. (021) 7491174
Website: http://tendik.kemdiknas.go.id
e-mail: tendik@kemdiknas.go.id
Pusat Pengembangan Tenaga Kependidikan
Badan Pengembangan Sumber Daya Manusia
Pendidikan dan Penjaminan Mutu Pendidikan
Kementerian Pendidikan Nasional
Tahun 2011
Diterbitkan oleh :
Pusat Pengembangan Tenaga Kependidikan
Badan PSDMP dan PMP
Kementerian Pendidikan Nasional
Alamat :
Komplek Kementerian Pendidikan Nasional
Gedung D Lantai 17
Jl. Jenderal Sudirman, Pintu I
Senayan - Jakarta
Telp. 021-57946110 Fax. 021-57946110
Website: http://tendik.kemdiknas.go.id
Email: tendik@kemdiknas.go.id
Pengarah :
Prof. Dr. Syawal Gultom, M.Pd.
Dr. Abi Sujak, M.Sc.
Penanggung Jawab :
Drs. Miftah, M.Pd.
Drs. Budi Supriyatno, M.Si.
Drs. Johan Maulana, M.Pd.
Tim Penyusun :
Prof. Dr. Husaini Usman
Sugiarto, Ph.D.
Dra. Sri Handayani, M.M.
Drs. Sutirto
Drs. Sadar, M.M
Drs. HA. Sholeh Dimyathi, MM
Drs. Udit, M.M
Drs. Sugimin, M.Pd
H. Pramono, M.Pd
Drs. H. Tajudin
Tim Sekretariat :
Wining Widiharti, Martono, Ngadimin
Otong Kusnadi, M. Noer Solichin
Abdul Ghafur, Widya Kersana
Darmawan Affandi, Fahrial Hamdi
M.Yusuf Wibisono, Ratikun, Nina Utami
Nisa Afrilina, Dien Burhanudin,
Achmad Fauzi, Prih Yudianto
i
Sambutan
Kepala Badan Pengembangan Sumber Daya Manusia
Pendidikan dan Penjaminan Mutu Pendidikan
Kementerian Pendidikan Nasional
eberhasilan penyelenggaraan pendidikan yang berkualitas sangat terkait
erat dengan keberhasilan peningkatan kompetensi dan profesionalisme K
Pendidik dan Tenaga Kependidikan (PTK) tanpa mengabaikan faktor-faktor lainnya
seperti sarana dan prasarana serta pembiayaan. Kepala sekolah merupakan salah
satu PTK yang posisinya memegang peran sangat signifikan dan strategis dalam
meningkatkan profesionalisme guru dan mutu pendidikan di sekolah.
Kegiatan kekepalasekolahan adalah kegiatan dalam menyusun program,
melaksanakan program, evaluasi hasil pelaksanaan program, dan melaporkan
pelaksanaan program. Peraturan Pemerintah Nomor 74 Tahun 2008 tentang Guru
pada pasal 15 ayat 3 menyatakan bahwa guru yang telah memperoleh sertifikat
pendidik dapat diberi tugas tambahan sebagai kepala sekolah dengan beban kerja
sesuai beban kerja kepala satuan pendidikan.
Kepala sekolah profesional adalah kepala sekolah yang melaksanakan tugas
pokok dan fungsinya sebagaimana diatur dalam Peraturan Menteri Pendidikan
Nasional Nomor 13 Tahun 2007 tentang Standar Kepala Sekolah/Madrasah meliputi:
dimensi kompetensi kepribadian, manajerial, supervisi, kewirausahaan, dan sosial.
Selain itu, untuk meningkatkan profesionalisme kepala sekolah maka perlu
dilaksanakan Pengembangan Keprofesian Berkelanjutan (PKB). Tujuannya adalah
untuk menjawab tantangan dunia pendidikan yang semakin kompleks dan untuk
lebih mengarahkan sekolah ke arah pencapaian tujuan pendidikan nasional yang
efektif, efisien, dan produktif. Mengingat pentingnya peran kepala sekolah dalam
memajukan mutu pendidikan nasional sehingga tuntutan dan tanggung jawab yang
harus dipikul oleh kepala sekolah menjadi besar.
Saya menyambut baik upaya Pusat Pengembangan Tenaga Kependidikan
untuk menyusun Buku Kerja Kepala Sekolah. Saya harapkan buku ini dapat dipakai
sebagai salah satu pegangan atau acuan bagi kepala sekolah agar dapat
meningkatkan kinerjanya dalam melaksanakan tugasnya. Dengan demikian, pada
gilirannya mutu pendidikan semakin meningkat.
Jakarta, Agustus 2011
Prof. Dr. Syawal Gultom, M.Pd.
NIP. 196202031987031002
iii
Daftar Isi
Kata Sambutan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i
Kata Pengantar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii
Daftar Isi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii
Daftar Lampiran . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv
Bab I Pendahuluan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
A. Latar Belakang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
B. Tujuan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
C. Manfaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
D. Dasar Hukum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
E. Ruang Lingkup . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Bab II Kepala Sekolah Profesional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
A. Kepala Sekolah Sebagai Pemimpin Profesional. . . . . . . . . . . . . . . . . 4
B. Ciri-ciri Kepala Sekolah Profesional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
C. Peranan Kepemimpinan Kepala Sekolah Profesional . . . . . . . . . . . . 5
Bab III Tugas Pokok dan Fungsi Kepala Sekolah. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
A. Perencanaan Program. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
B. Pelaksanaan Rencana Kerja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
C. Pengawasan dan Evaluasi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
D. Kepemimpinan Sekolah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
E. Sistem Informasi Manajemen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Bab IV Tahapan Kegiatan Kepala Sekolah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
A. Merencanakan Program . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
B. Melaksanakan Rencana Kerja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
C. Melaksanakan Pengawasan dan Evaluasi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
D. Menjalankan Kepemimpinan Sekolah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
E. Menerapkan Sistem Informasi Sekolah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Kata Pengantar
ii
eraturan Pemerintah Nomor 74 Tahun 2008 tentang Guru, Pasal 15 ayat 3
P menyatakan bahwa guru yang telah bersertifikat profesi dapat diangkat
menjadi kepala satuan pendidikan dengan beban kerja satuan pendidikan.
Implementasi tugas tersebut tertuang dalam Peraturan Menteri Pendidikan
Nasional Nomor 28 Tahun 2010 tentang Penugasan Guru sebagai Kepala Sekolah,
Pasal 12 yang secara garis besar dapat dirangkum dalam tiga aspek yaitu: usaha
pengembangan sekolah/madrasah, peningkatan kualitas sekolah/madrasah
berdasarkan 8 (delapan) standar nasional pendidikan, dan usaha pengembangan
profesionalisme sebagai kepala sekolah/madrasah.
Untuk melaksanakan kegiatan tersebut, maka Pusat Pengembangan Tenaga
Kependidikan Badan Pengembangan Sumber Daya Manusia Pendidikan dan
Penjaminan Mutu Pendidikan menyusun buku ini sebagai pedoman/acuan bagi
kepala sekolah. Pengalaman sejumlah sekolah yang termuat dalam buku ini mungkin
belum yang terbaik, namun bisa menjadi best practices yang menjadi acuan
tambahan dalam mengembangkan manajemen sekolah di tanah air. Saya berharap
buku ini bisa menumbuhkan inspirasi bagi para pendidik dan tenaga kependidikan
yang merupakan ujung tombak peningkatan mutu pendidikan dalam rangka
meningkatkan mutu pendidikan nasional. Dalam kesempatan ini, saya mengucapkan
terima kasih atas peran aktif semua pihak yang telah memberikan kontribusi dalam
penyusunan buku ini.
Jakarta, Agustus 2011
Kepala Pusat Pengembangan
Tenaga Kependidikan,
Dr. Abi Sujak, M.Sc.
NIP. 196210111986011001
1
Pendahuluan
BAB
I
A. Latar Belakang
Penerapan standar nasional pendidikan merupakan serangkaian proses untuk
memenuhi tuntutan mutu pendidikan nasional. Pelaksanaannya diatur secara
bertahap, terencana, terarah, dan berkelanjutan sesuai dengan tuntutan
perubahan kehidupan lokal, nasional, dan global. Dalam proses pemenuhan
standar tersebut diperlukan indikator.
Peraturan Pemerintah Republik Indonesia Nomor 19 Tahun 2005 tentang
Standar Nasional Pendidikan telah menetapkan delapan standar nasional
pendidikan, yaitu standar isi, standar proses, standar kompetensi lulusan,
standar pendidik dan tenaga kependidikan, standar sarana dan prasarana,
standar pengelolaan, standar pembiayaan, dan standar penilaian pendidikan.
Standar-standar tersebut merupakan acuan dan kriteria dalam menetapkan
keberhasilan penyelenggaraan pendidikan.
Salah satu standar yang penting dalam pelaksanaan pendidikan di sekolah
adalah standar pendidik dan tenaga kependidikan. Kepala sekolah merupakan
salah satu tenaga kependidikan yang memiliki peran strategis dalam
meningkatkan profesionalisme guru dan mutu pendidikan di sekolah.
Peraturan Menteri Pendidikan Nasional Nomor 28 Tahun 2010 Pasal 12 tentang
Penugasan Guru sebagai Kepala Sekolah/Madrasah menyatakan bahwa guru
yang diberi tugas tambahan sebagai kepala sekolah/madrasah dinilai kinerjanya
secara berkala setiap tahun dan secara kumulatif selama 4 tahun yang akan
dijadikan dasar bagi promosi atau demosi yang bersangkutan. Penilaian kinerja
tersebut dilakukan berdasarkan implementasi tugas pokok dan fungsi (tupoksi)
sebagai kepala sekolah/madrasah. Oleh karena itu, dalam menjalankan tugas
pokok dan fungsinya, kepala sekolah/madrasah perlu diberikan buku kerja
sebagai acuan/pedoman sehingga pelaksanaan tupoksi tersebut dapat efektif,
efisien, dan produktif.
Daftar Lampiran
iv
HAL :
Lampiran 1 Contoh Visi, Misi, dan Tujuan Sekolah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Lampiran 2 Contoh Format Rencana Kerja Jangka Menengah,
Rencana Kerja Tahunan, Rencana Kegiatan Anggaran
Sekolah, Program Prioritas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Lampiran 3 Contoh Struktur Organisasi Sekolah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Lampiran 4 Contoh Kelengkapan Administrasi Kepala Sekolah . . . . . . . . . . 49
Lampiran 5 Contoh Petunjuk Teknis Pengembangan Diri Peserta Didik. . . . . 69
Lampiran 6 Contoh Kalender Pendidikan Sekolah. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
Lampiran 7 Perencanaan Program Induksi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
Lampiran 8 Contoh Pedoman Kerja Sekolah. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
Lampiran 9 Kode Etik Guru Indonesia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
Lampiran 10 Contoh Sistematika Pengembangan KTSP . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Lampiran 11 Contoh Format Program Supervisi dan Evaluasi Kinerja . . . . . . . 95
Lampiran 12 Contoh Analisis Kebutuhan Tenaga Pendidik
dan Kependidikan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Lampiran 13 Contoh MoU Kemitraan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
Lampiran 14 Contoh Pedoman Akademik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Lampiran 15 Contoh Penulusuran Alumni/Tamatan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
Lampiran 16 Contoh Format Pendayagunaan Pendidik
dan Tenaga Kependidikan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
Lampiran 17 Contoh Kode Etik Warga Sekolah. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
Lampiran 18 Contoh Tata Tertib Peserta Didik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
Lampiran 19 Contoh Format Laporan Bulan Kepala Sekolah . . . . . . . . . . . . . 114
Lampiran 20 Manajemen Sekolah dalam Foto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
3
BAB
1 7. Peraturan Menteri Pendidikan Nasional Republik Indonesia Nomor 39 Tahun
2009 tentang Beban Kerja Guru dan Pengawas.
8. Peraturan Menteri Pendidikan Nasional Republik Indonesia Nomor 27 Tahun
2010 tentang Program Induksi bagi Guru Pemula.
9. Peraturan Menteri Pendidikan Nasional Republik Indonesia Nomor 28 Tahun
2010 tentang Penugasan Guru sebagai Kepala Sekolah/Madrasah.
Ruang lingkup Buku Kerja Kepala Sekolah ini meliputi: (1) pengertian kepala
sekolah profesional, (2) tupoksi kepala sekolah, dan (3) tahapan kegiatan kepala
sekolah.
E. Ruang Lingkup
2
Berdasarkan uraian di atas, Pusat Pengembangan Tenaga Kependidikan, Badan
Pengembangan Sumber Daya Manusia Pendidikan dan Penjaminan Mutu
Pendidikan, Kementerian Pendidikan Nasional memberikan perhatian terhadap
peningkatan kinerja kepala sekolah dalam rangka peningkatan mutu pendidikan
melalui penerbitan Buku Kerja Kepala Sekolah. Buku ini diharapkan dapat
dipakai sebagai salah satu acuan/pedoman bagi kepala sekolah dalam
melaksanakan tugasnya.
Buku Kerja Kepala Sekolah disusun untuk menjadi:
1. acuan/pedoman bagi kepala sekolah dalam melaksanakan tupoksinya
sehari-hari; dan
2. acuan/pedoman bagi pengawas sekolah dan dinas pendidikan dalam
melakukan pembinaan dan penilaian kepala sekolah.
Buku Kerja Kepala Sekolah ini diharapkan dapat:
1. memudahkan kepala sekolah dalam melaksanakan tupoksinya secara rinci;
dan
2. membantu kepala sekolah dalam meningkatkan kinerjanya.
Dasar hukum penyusunan Buku Kerja Kepala Sekolah adalah sebagai berikut:
1. Undang-Undang Republik Indonesia Nomor 20 Tahun 2003 tentang Sistem
Pendidikan Nasional.
2. Peraturan Pemerintah Republik Indonesia Nomor 19 Tahun 2005 tentang
Standar Nasional Pendidikan.
3. Peraturan Pemerintah Nomor 74 Tahun 2008 tentang Guru.
4. Peraturan Menteri Pendayagunaan Aparatur Negara dan Reformasi Birokrasi
Nomor 16 Tahun 2009 tentang Jabatan Fungsional Guru dan Angka
Kreditnya.
5. Peraturan Menteri Pendidikan Nasional Republik Indonesia Nomor 13 Tahun
2007 tentang Standar Kepala Sekolah/Madrasah.
6. Peraturan Menteri Pendidikan Nasional Republik Indonesia Nomor 19 Tahun
2000 tentang Standar Pengelolaan Satuan Pendidikan.
B. Tujuan
C. Manfaat
D. Dasar Hukum
5
B. Ciri-ciri Kepala Sekolah Profesional
C. Peranan Kepemimpinan Kepala Sekolah Profesional
Seorang kepala sekolah profesional antara lain memiliki:
1. kejujuran;
2. kompetensi yang tinggi;
3. harapan yang tinggi (high expectation);
4. standar kualitas kerja yang tinggi;
5. motivasi yang kuat untuk mencapai tujuan;
6. integritas yang tinggi;
7. komitmen yang kuat;
8. etika kepemimpinan yang luhur (menjadi teladan);
9. kecintaan terhadap profesinya;
10. kemampuan untuk berpikir strategis (strategic thinking); dan
11. memiliki pandangan jauh ke depan (visionary).
Sejalan dengan semakin meningkatnya tuntutan masyarakat terhadap
akuntabilitas sekolah, maka meningkat pula tuntutan terhadap kinerja kepala
sekolah . Kepala Sekolah diharapkan melaksanakan tugas pokok dan fungsinya
sebagai manajer dan leader. Sebagai pemimpin pendidikan di sekolah, kepala
sekolah memiliki tanggung jawab sepenuhnya untuk mengembangkan seluruh
sumber daya sekolah. Efektivitas kepemimpinan kepala sekolah tergantung
kepada kemampuan bekerjasama dengan seluruh warga sekolah, serta
kemampuannya mengendalikan pengelolaan sekolah untuk menciptakan
proses belajar mengajar.
Di samping itu, Iklim, suasana, dan dinamika sekolah memiliki peranan yang
sangat penting dalam peningkatan motivasi belajar, kerjasama sehingga
masing-masing peserta didik memiliki kesempatan yang optimal untuk
mengembangkan potensi dirinya. Sebagaimana dinyatakan oleh Gardner
bahwa peserta didik memiliki 8 kecerdasan (Fisik, Linguistik, Matematis /Logis,
Visual/Spasial, Musikal, Naturalis, Interpersonal, Intrapersonal).
Sistem Penjaminan mutu pendidikan merupakan standar mutu pendidikan yang
harus diwujudkan oleh semua warga sekolah agar proses belajar mengajar
dapat menghasilkan lulusan yang berkualitas.
4
Kepala Sekolah Profesional
Sesuai Peraturan Menteri Pendidikan Nasional Nomor 28 Tahun 2010 tentang
Penugasan Guru sebagai Kepala Sekolah/Madrasah, Bab I Ketentuan Umum, Pasal 1,
menyatakan bahwa kepala sekolah adalah guru yang diberi tugas tambahan untuk
memimpin Taman Kanak- Kanak/Raudhotul Athfal (TK/RA), Taman Kanak-Kanak Luar
Biasa (TKLB), Sekolah Dasar/Madrasah Ibtidaiyah (SD/MI), Sekolah Dasar Luar Biasa
(SDLB), Sekolah Menengah Pertama/Madrasah Tsanawiyah (SMP/MTs), Sekolah
Menengah Pertama Luar Biasa (SMPLB), Sekolah Menengah Atas/Madrasah Aliyah
(SMK/MA), Sekolah Menengah Kejuruan/Madrasah Aliyah Kejuruan (SMK/MAK), atau
Sekolah Menengah Atas Luar Biasa (SMALB) yang bukan Sekolah Bertaraf
Internasional (SBI) atau yang tidak dikembangkan menjadi Sekolah Bertaraf
Internasional (SBI).
Seorang kepala sekolah disebut profesional apabila:
1. memiliki kejujuran dan integritas pribadi;
2. mendedikasikan sebagian besar waktunya untuk bekerja di bidangnya;
3. memiliki pengetahuan dan keterampilan yang dapat dikategorikan ahli
pada suatu bidang;
4. berusaha mencapai tujuan dengan target-target yang ditetapkan secara rasional;
5. memiliki standar yang tinggi dalam bekerja;
6. memiliki motivasi yang kuat untuk mencapai keberhasilan dengan standar
kualitas yang tinggi;
7. mencintai dan memiliki sikap positif terhadap profesinya yang antara lain
tercermin dalam perilaku profesionalnya dan respons orang-orang yang
berkaitan dengan profesi/ pekerjaannya;
8. memiliki pandangan jauh ke depan (visionary);
9. menjadi agen perubahan;
10. memiliki kode etik, dan
11. memiliki lembaga profesi.
A. Kepala Sekolah Sebagai Pemimpin Profesional
BAB
II
Tugas Pokok dan Fungsi
Kepala Sekolah
Permendiknas Nomor 28 Tahun 2010 tentang Penugasan Guru sebagai Kepala
Sekolah/Madrasah, Pasal 12 ayat (4) menyatakan bahwa penilaian kinerja kepala
sekolah meliputi:
a. usaha pengembangan sekolah/madrasah yang dilakukan selama menjabat
kepala sekolah/madrasah;
b. peningkatan kualitas sekolah/madrasah berdasarkan 8 (delapan) standar
nasional pendidikan selama di bawah kepemimpinan yang bersangkutan; dan
c. usaha pengembangan profesionalisme sebagai kepala sekolah/madrasah.
Penilaian kinerja kepala sekolah dilaksanakan berdasarkan tupoksinya. Oleh sebab
itu, tupoksi kepala sekolah mengacu pada tiga (3) butir di atas. Tupoksi kepala
sekolah juga harus mengacu pada Permendiknas Nomor 19 Tahun 2007 tentang
standar pengelolaan sekolah, meliputi (1) perencanaan program, (2) pelaksanaan
rencana kerja, (3) pengawasan dan evaluasi, (4) kepemimpinan sekolah, (5) sistem
informasi sekolah,
1. Merumuskan, menetapkan, dan mengembangkan visi sekolah.
2. Merumuskan, menetapkan, dan mengembangkan misi sekolah.
3. Merumuskan, menetapkan, dan mengembangkan tujuan sekolah.
4. Membuat Rencana Kerja Sekolah (RKS) dan Rencana Kegiatan dan Anggaran
Sekolah (RKAS).
5. Membuat perencanaan program induksi.
1. Menyusun pedoman kerja;
2. Menyusun struktur organisasi sekolah;
A. Perencanaan Program
B. Pelaksanaan Rencana Kerja
7
BAB
III
6
Peranan penting kepemimpinan kepala sekolah ini sebagaimana dalam gambar
berikut :
Proses
Belajar
Mengajar
Peserta
Didik
Lulusan
Kepe-
mimpinan
Kepala sekolah
Manajemen
Sekolah
Sumber Daya
(Manusia, Sarana dan
Prasarana, Informasi)
Ik
lim
, S
u
a
s
a
n
a
,
d
a
n
D
in
a
m
ik
a
S
e
k
o
la
h
S
is
t
e
m
P
e
n
ja
m
in
a
n
M
u
t
u
(
8
S
t
a
n
d
a
r
N
a
s
io
n
a
l P
e
n
d
id
ik
a
n
)
8
3. Menyusun jadwal pelaksanaan kegiatan sekolah per semester dan Tahunan;
4. Menyusun pengelolaan kesiswaan yang meliputi:
a. melaksanakan penerimaan peserta didik baru;
b. memberikan layanan konseling kepada peserta didik;
c. melaksanakan kegiatan ekstra dan kokurikuler untuk para peserta didik;
d. melakukan pembinaan prestasi unggulan;
e. melakukan pelacakan terhadap alumni;
5. Menyusun KTSP, kalender pendidikan, dan kegiatan pembelajaran;
6. Mengelola pendidik dan tenaga kependidikan;
7. Mengelola sarana dan prasarana;
8. Membimbing guru pemula;
9. Mengelola keuangan dan pembiayaan;
10. Mengelola budaya dan lingkungan sekolah;
11. Memberdayakan peran serta masyarakat dan kemitraan sekolah;
12. Melaksanakan program induksi.
1. Melaksanakan program supervisi.
2. Melaksanakan Evaluasi Diri Sekolah (EDS)
3. Melaksanakan evaluasi dan pengembangan KTSP
4. Mengevaluasi pendayagunaan pendidik dan tenaga kependidikan.
5. Menyiapkan kelengkapan akreditasi sekolah.
Kepala sekolah melaksanakan tugas kepemimpinan sebagai berikut.
1. menjabarkan visi ke dalam misi target mutu;
2. merumuskan tujuan dan target mutu yang akan dicapai;
3. menganalisis tantangan, peluang, kekuatan, dan kelemahan sekolah/madrasah;
4. membuat rencana kerja strategis dan rencana kerja tahunan untuk
pelaksanaan peningkatan mutu;
5. bertanggung jawab dalam membuat keputusan anggaran sekolah/madrasah;
6. melibatkan guru, komite sekolah dalam pengambilan keputusan penting
sekolah/madrasah. Dalam hal sekolah/madrasah swasta, pengambilan
keputusan tersebut harus melibatkan penyelenggara sekolah/madrasah;
7. berkomunikasi untuk menciptakan dukungan intensif dari orang tua peserta
didik dan masyarakat;
8. menjaga dan meningkatkan motivasi kerja pendidik dan tenaga
C. Supervisi dan Evaluasi
D. Kepemimpinan Sekolah
9
kependidikan dengan menggunakan sistem pemberian penghargaan atas
prestasi dan sangsi atas pelanggaran peraturan dan kode etik;
9. menciptakan lingkungan pembelajaran yang efektif bagi peserta didik;
10. bertanggung jawab atas perencanaan partisipatif mengenai pelaksanaan
kurikulum;
11. melaksanakan dan merumuskan program supervisi, serta memanfaatkan
hasil supervisi untuk meningkatkan kinerja sekolah/madrasah;
12. memberi teladan dan menjaga nama baik lembaga, profesi, dan kedudukan
sesuai dengan kepercayaan yang diberikan kepadanya;
13. memfasilitasi pengembangan, penyebarluasan, dan pelaksanaan visi
pembelajaran yang dikomunikasikan dengan baik dan didukung oleh
komunitas sekolah/madrasah;
14. membantu, membina, dan mempertahankan lingkungan sekolah/madrasah
dan program pembelajaran yang kondusif bagi proses belajar peserta didik
dan pertumbuhan profesional para guru dan tenaga kependidikan;
15. menjamin manajemen organisasi dan pengoperasian sumber daya
sekolah/madrasah untuk menciptakan lingkungan belajar yang aman,
sehat, efisien, dan efektif;
16. menjalin kerja sama dengan orang tua peserta didik dan masyarakat, dan
komite sekolah/madrasah menanggapi kepentingan dan kebutuhan
komunitas yang beragam, dan memobilisasi sumber daya masyarakat;
17. memberi contoh/teladan/tindakan yang bertanggung jawab;
18. mendelegasikan sebagian tugas dan kewenangan kepada wakil kepala
sekolah sesuai dengan bidangnya;
19. merencanakan pelaksanaan Program Induksi Guru Pemula (PIGP) di Sekolah/
Madrasah;
20. menyiapkan Buku Pendoman Pelaksanaan Program Induksi di sekolah dan
dokumen terkait seperti KTSP, silabus, peraturan dan tata tertib sekolah baik
bagi guru maupun bagi siswa, prosedur-prosedur P3K, prosedur keamanan
sekolah;
21. melakukan analisis kebutuhan guru pemula;
22. menunjuk pembimbing dari guru yang dianggap layak (profesional)
23. membuat surat keputusan pengangkatan guru menjadi pembimbing bagi
guru pemula;
24. menjadi pembimbing, jika pada satuan pendidikan yang dipimpinnya tidak
terdapat guru yang memenuhi kriteria sebagai pembimbing;
25. mengajukan pembimbing dari satuan pendidikan lain kepada dinas
pendidikan terkait jika tidak memiliki pembimbing dan kepala sekolah/
madrasah tidak dapat menjadi pembimbing;
26. memantau secara reguler proses pembimbingan dan perkembangan guru
pemula;
10
27. memantau kinerja guru pembimbing dalam melakukan pembimbingan;
28. melakukan observasi kegiatan mengajar yang dilakukan guru pemula dan
memberikan masukan untuk perbaikan;
29. memberi penilaian kinerja kepada guru pemula;
30. menyusun Laporan Hasil Penilaian Kinerja untuk disampaikan kepada Kepala
Dinas Pendidikan dengan mempertimbangkan masukan dan saran dari
pembimbing, pengawas sekolah/ madrasah, dan memberikan salinan
laporan tersebut kepada guru pemula;
31. memberi teladan dan menjaga nama baik lembaga, profesi, dan kedudukan
sesuai dengan kepercayaan yang diberikan kepadanya;
32. memfasilitasi pengembangan, penyebarluasan, dan pelaksanaan visi
pembelajaran yang dikomunikasikan dengan baik dan didukung oleh
komunitas sekolah/madrasah;
33. membantu, membina, dan mempertahankan lingkungan sekolah/madrasah
dan program pembelajaran yang kondusif bagi proses belajar peserta didik
dan pertumbuhan profesional para guru dan tenaga kependidikan;
34. menjamin manajemen organisasi dan pengoperasian sumber daya
sekolah/madrasah untuk menciptakan lingkungan belajar yang aman,
sehat, efisien, dan efektif;
35. menjalin kerja sama dengan orang tua peserta didik dan masyarakat, dan
komite sekolah/madrasah menanggapi kepentingan dan kebutuhan
komunitas yang beragam, dan memobilisasi sumber daya masyarakat;
36. memberi contoh/teladan/tindakan yang bertanggung jawab;
37. mendelegasikan sebagian tugas dan kewenangan kepada wakil kepala
sekolah sesuai dengan bidangnya.
Kepala sekolah, dalam sistem informasi sekolah perlu:
1. menciptakan atmosfer akademik yang kondusif dengan membangun
budaya sekolah untuk menciptakan suasana yang kompetitif bagi siswa,
rasa tanggung jawab bagi guru dan karyawan, menimbulkan rasa nyaman
dalam bekerja dan belajar, menumbuhkan kesadaran tentang arti penting
kemajuan, dan menumbuhkan kedisiplinan tinggi;
2. melakukan penataan tugas dan tanggung jawab yang jelas bagi warga
sekolah berbasis kinerja;
3. menjalinan kerjasama dengan pihak lain;
4. didukung oleh penerapan TIK dalam manajemen sekolah;
5. didukung oleh kepemimpinan/manajerial yang kuat, dan memiliki tingkat
sustainabilitas tinggi;
E. Sistem Informasi Sekolah
11
6. penguatan eksistensi lembaga dengan melakukan sosialisasi kepada semua
pihak untuk memberikan informasi dan pemahaman yang sama sehingga
sekolah/madrasah memperoleh dukungan secara maksimal;
7. penguatan manajemen sekolah dengan melakukan restrukturisasi dan
reorganisasi intern sekolah apabila dipandang perlu (tanpa mengubah atau
bertentangan dengan peraturan yang ada) sebagai bentuk pengembangan
dan pemberdayaan potensi sekolah;
8. melakukan penguatan kerjasama dengan membangun jaringan yang lebih
luas dengan berbagai pihak baik di dalam maupun di luar negeri, yang
dibuktikan dengan adanya nota kesepahaman (MoU);
9. meminimalkan masalah yang timbul di sekolah melalui penguatan rasa
kekeluargaan dan kebersamaan untuk memajukan sekolah;
10. melakukan penguatan input sekolah dengan melengkapi berbagai fasilitas
(perangkat keras dan lunak) manajemen sekolah, agar implementasi Sistem
Informasi Manajemen (SIM) berbasis TIK lebih efektif.
Bagan Tupoksi Kepala Sekolah
Meren-
canakan
Program
Melak-
sanakan
Program
Melak-
sanakan
Pengawasan
Melaksanakan
Kepemim-
pinan
Sekolah
Menerapkan
Sistem
Informasi
Sekolah
13
Misi sekolah:
a. memberikan arah dalam mewujudkan visi sekolah sesuai dengan tujuan
pendidikan nasional;
b. merupakan tujuan yang akan dicapai dalam kurun waktu tertentu;
c. menjadi dasar program pokok sekolah/madrasah;
d. menekankan pada kualitas layanan peserta didik dan mutu lulusan yang
diharapkan oleh sekolah/madrasah;
e. memuat pernyataan umum dan khusus yang berkaitan dengan program
sekolah;
f. memberikan keluwesan dan ruang gerak pengembangan kegiatan
satuan-satuan unit sekolah yang terlibat;
g. dirumuskan berdasarkan masukan dari segenap pihak yang
berkepentingan termasuk komite sekolah dan diputuskan oleh rapat
dewan pendidik yang dipimpin oleh kepala sekolah;
h. disosialisasikan kepada warga sekolah dan segenap pihak yang
berkepentingan;
i. ditinjau dan dirumuskan kembali secara berkala sesuai dengan
perkembangan dan tantangan di masyarakat.
Tujuan sekolah adalah hasil penyelenggaraan pendidikan yang akan dicapai.
Tujuan sekolah:
a. menggambarkan tingkat kualitas yang perlu dicapai dalam jangka
menengah (empat tahunan);
b. mengacu pada visi, misi, dan tujuan pendidikan nasional serta relevan
dengan kebutuhan masyarakat;
c. mengacu pada standar kompetensi lulusan yang sudah ditetapkan oleh
sekolah dan pemerintah;
d. mengakomodasi masukan dari berbagai pihak yang berkepentingan
termasuk komite sekolah/madrasah dan diputuskan oleh rapat dewan
pendidik yang dipimpin oleh kepala sekolah;
e. disosialisasikan kepada warga sekolah dan segenap pihak yang
berkepentingan.
a. Sekolah membuat:
1) rencana kerja jangka menengah yang menggambarkan tujuan yang
akan dicapai dalam kurun waktu empat tahun yang berkaitan
dengan mutu lulusan yang ingin dicapai dan perbaikan komponen
3. Tujuan Sekolah
4. Rencana Kerja Sekolah
12
Tahapan Kegiatan Kepala Sekolah
Kepala Sekolah merupakan salah satu unsur penjaminan mutu pendidikan. Dalam
pelaksanaan tugasnya ada beberapa tahapan yang harus dilakukan antara lain: (a)
merencanakan program, (b) melaksanakan rencana kerja, (c) melaksanakan
pengawasan dan evaluasi, (d) menjalankan kepemimpinan sekolah, dan (e)
menerapkan sistem informasi sekolah.
Visi merupakan impian/harapan cita-cita yang ingin dicapai oleh warga sekolah.
Visi sekolah:
a. dijadikan sebagai cita-cita bersama warga sekolah dan segenap pihak
yang berkepentingan pada masa yang akan datang;
b. mampu memberikan inspirasi, motivasi, dan kekuatan pada warga
sekolah dan segenap pihak yang berkepentingan;
c. dirumuskan berdasar masukan dari berbagai warga sekolah dan pihak-
pihak yang berkepentingan, selaras dengan visi institusi di atasnya serta
visi pendidikan nasional;
d. diputuskan oleh rapat dewan pendidik yang dipimpin oleh kepala
sekolah dengan memperhatikan masukan komite sekolah;
e. disosialisasikan kepada warga sekolah dan segenap pihak yang
berkepentingan;
f. ditinjau dan dirumuskan kembali secara berkala sesuai dengan
perkembangan dan tantangan di masyarakat.
Misi sekolah merupakan upaya/tindakan yang dilakukan oleh warga sekolah
untuk mewujudkan visi sekolah.
A. Merencanakan Program
1. Visi Sekolah
2. Misi Sekolah
BAB
IV
14
yang mendukung peningkatan mutu lulusan;
2) rencana kerja tahunan yang dinyatakan dalam Rencana Kegiatan
dan Anggaran Sekolah (RKAS) dilaksanakan berdasarkan rencana
jangka menengah.
b. Rencana kerja jangka menengah dan tahunan sekolah:
1) disetujui rapat dewan pendidik setelah memperhatikan
pertimbangan dari komite sekolah dan disahkan berlakunya oleh
dinas pendidikan kabupaten/kota. Pada sekolah swasta rencana
kerja ini disahkan berlakunya oleh penyelenggara sekolah;
2) dituangkan dalam dokumen yang mudah dibaca oleh pihak-pihak
yang terkait.
c. Rencana kerja empat tahunan disesuaikan dengan persetujuan rapat
dewan pendidik dan pertimbangan komite sekolah.
d. Rencana kerja tahunan dijadikan dasar pengelolaan sekolah yang
ditunjukkan dengan kemandirian, kemitraan, partisipasi, keterbukaan,
dan akuntabilitas.
e. Rencana kerja tahunan memuat ketentuan yang jelas mengenai 8
Standar Nasional Pendidikan:
1) Standar Isi;
2) Standar Proses;
3) Standar Kompetensi Lulusan;
4) Standar Pendidik dan Tenaga Kependidikan;
5) Standar Sarana dan Prasarana;
6) Standar Pengelolaan;
7) Standar Pembiayaan;
8) Standar Penilaian.
a. Sekolah membuat dan memiliki pedoman yang mengatur berbagai
aspek pengelolaan secara tertulis yang mudah dibaca oleh pihak-pihak
yang terkait.
b. Perumusan pedoman sekolah:
1) mempertimbangkan visi, misi dan tujuan sekolah;
2) ditinjau dan dirumuskan kembali secara berkala sesuai dengan
perkembangan masyarakat.
B. Melaksanakan Rencana Kerja
1. Pedoman Sekolah
15
c. Pedoman pengelolaan sekolah meliputi:
1) Kurikulum Tingkat Satuan Pendidikan (KTSP);
2) kalender pendidikan/akademik;
3) struktur organisasi sekolah;
4) pembagian tugas di antara guru;
5) pembagian tugas di antara tenaga kependidikan;
6) peraturan akademik;
7) tata tertib sekolah;
8) kode etik sekolah;
9) biaya operasional sekolah.
d. Pedoman sekolah berfungsi sebagai petunjuk pelaksanaan operasional.
e. Pedoman pengelolaan KTSP, kalender pendidikan dan pembagian tugas
pendidik dan tenaga kependidikan dievaluasi dalam skala tahunan,
sementara lainnya dievaluasi sesuai kebutuhan.
a. Struktur organisasi sekolah berisi tentang sistem penyelenggaraan dan
administrasi yang diuraikan secara jelas dan transparan.
b. Semua pimpinan, pendidik, dan tenaga kependidikan mempunyai
uraian tugas, wewenang, dan tanggung jawab yang jelas tentang
keseluruhan penyelenggaraan dan administrasi sekolah.
c. Pedoman yang mengatur tentang struktur organisasi sekolah:
1) memasukkan unsur staf administrasi dengan wewenang dan
tanggungjawab yang jelas untuk menyelenggarakan administrasi
secara optimal;
2) dievaluasi secara berkala untuk melihat efektifitas mekanisme kerja
pengelolaan sekolah;
3) diputuskan oleh kepala sekolah dengan mempertimbangkan
pendapat dari komite sekolah.
a. Kegiatan sekolah:
1) dilaksanakan berdasarkan rencana kerja tahunan;
2) dilaksanakan oleh penanggung jawab kegiatan yang didasarkan
pada ketersediaan sumber daya yang ada.
b. Pelaksanaan kegiatan sekolah yang tidak sesuai RKS yang sudah
ditetapkan perlu mendapat persetujuan melalui rapat dewan pendidik
dan komite sekolah.
2. Struktur Organisasi Sekolah
3. Pelaksanaan Kegiatan Sekolah
16
c. Kepala sekolah/madrasah mempertanggungjawabkan pelaksanaan
pengelolaan bidang akademik dan non akademik pada rapat dewan
pendidik dan komite sekolah dalam bentuk laporan pada akhir tahun
ajaran yang disampaikan sebelum penyusunan rencana kerja tahunan
berikutnya.
a. Sekolah menyusun dan menetapkan petunjuk pelaksanaan operasional
mengenai proses penerimaan peserta didik yang meliputi:
1) kriteria calon peserta didik:
a) SD berusia sekurang-kurangnya 6 (enam) tahun, pengecualian
terhadap usia peserta didik yang kurang dari 6 (enam) tahun
dilakukan atas dasar rekomendasi tertulis dari pihak yang
berkompeten, seperti konselor sekolah maupun psikolog;
b) SDLB/SMPLB/SMALB berasal dari peserta didik yang memiliki
kelainan fisik, emosional, intelektual, mental, sensorik, dan/atau
sosial;
c) SMP berasal dari lulusan SD, Paket A atau satuan pendidikan
bentuk lainnya yang sederajat;
d) SMA/SMK, berasal dari anggota masyarakat yang telah lulus dari
SMP, Paket B atau satuan pendidikan lainnya yang sederajat.
2) Penerimaan peserta didik sekolah dilakukan:
a) secara obyektif, transparan, dan akuntabel sebagaimana
tertuang dalam aturan sekolah;
b) tanpa diskriminasi atas dasar pertimbangan gender, agama,
etnis, status sosial, kemampuan ekonomi bagi SD, SMP
penerima subsidi dari Pemerintah dan/atau Pemerintah Daerah;
c) berdasar kriteria hasil ujian nasional bagi SMA/SMK, dan
kriteria tambahan bagi SMK;
d) sesuai dengan daya tampung sekolah.
3) Orientasi peserta didik baru yang bersifat akademik dan pengenalan
lingkungan tanpa kekerasan dengan pengawasan guru.
b. Sekolah:
1) memberikan layanan konseling kepada peserta didik;
2) melaksanakan kegiatan ekstra dan kokurikuler untuk para peserta
didik;
3) melakukan pembinaan prestasi unggulan;
4) melakukan pelacakan terhadap alumni.
4. Bidang Kesiswaan
17
a. Kurikulum Tingkat Satuan Pendidikan (KTSP)
1) Sekolah menyusun KTSP.
2) Penyusunan KTSP memperhatikan Standar Kompetensi Lulusan,
Standar Isi, dan peraturan pelaksanaannya.
3) KTSP dikembangkan sesuai dengan kondisi sekolah, potensi atau
karakteristik daerah, sosial budaya masyarakat setempat, dan
peserta didik.
4) Kepala Sekolah bertanggungjawab atas tersusunnya KTSP.
5) Wakil Kepala SMP dan wakil kepala SMA/SMK bidang kurikulum
bertanggungjawab atas pelaksanaan penyusunan KTSP.
6) Setiap guru bertanggungjawab menyusun silabus setiap mata
pelajaran yang diampunya sesuai dengan Standar Isi, Standar
Kompetensi Lulusan, dan Panduan Penyusunan KTSP.
7) Dalam penyusunan silabus, guru dapat bekerjasama dengan
Kelompok Kerja Guru (KKG), Musyawarah Guru Mata Pelajaran
(MGMP), Lembaga Penjaminan Mutu Pendidikan (LPMP), atau
Perguruan Tinggi.
8) Penyusunan KTSP tingkat SD dan SMP dikoordinasi, disupervisi, dan
difasilitasi oleh Dinas Pendidikan Kabupaten/Kota sedangkan SDLB,
SMPLB, SMALB, SMA dan SMK oleh Dinas Pendidikan Provinsi yang
bertanggung jawab di bidang pendidikan.
b. Kalender Pendidikan
1) Sekolah menyusun kalender pendidikan/akademik yang meliputi
jadwal pembelajaran, ulangan, ujian, kegiatan ekstrakurikuler, dan
hari libur.
2) Penyusunan kalender pendidikan/akademik:
a) didasarkan pada Standar Isi;
b) berisi mengenai pelaksanaan aktivitas sekolah selama satu
tahun dan dirinci secara semesteran, bulanan, dan mingguan;
c) diputuskan dalam rapat dewan pendidik dan ditetapkan oleh
kepala sekolah.
3) Sekolah menyusun jadwal penyusunan KTSP.
4) Sekolah menyusun mata pelajaran yang dijadwalkan pada semester
gasal, dan semester genap.
5. Bidang Kurikulum dan Kegiatan Pembelajaran
18
c. Program Pembelajaran
1) Sekolah menjamin mutu kegiatan pembelajaran untuk setiap mata
pelajaran dan program pendidikan tambahan yang dipilihnya.
2) Kegiatan pembelajaran didasarkan pada Standar Kompetensi
Lulusan, Standar Isi, dan peraturan pelaksanaannya, serta Standar
Proses dan Standar Penilaian.
3) Mutu pembelajaran di sekolah dikembangkan dengan:
a) model kegiatan pembelajaran yang mengacu pada Standar
Proses;
b) melibatkan peserta didik secara aktif, demokratis, mendidik,
memotivasi, mendorong kreativitas, dan dialogis;
c) tujuan agar peserta didik mencapai pola pikir dan kebebasan
berpikir sehingga dapat melaksanakan aktivitas intelektual yang
berupa berpikir, berargumentasi, mempertanyakan, mengkaji,
menemukan, dan memprediksi;
d) pemahaman bahwa keterlibatan peserta didik secara aktif
dalam proses belajar yang dilakukan secara sungguh-sungguh
dan mendalam untuk mencapai pemahaman konsep, tidak
terbatas pada materi yang diberikan oleh guru.
4) Setiap guru bertanggungjawab terhadap mutu perencanaan
kegiatan pembelajaran untuk setiap mata pelajaran yang
diampunya agar peserta didik mampu:
a) meningkat rasa ingin tahunya;
b) mencapai keberhasilan belajarnya secara konsisten sesuai
dengan tujuan pendidikan;
c) memahami perkembangan pengetahuan dengan kemampuan
mencari sumber informasi;
d) mengolah informasi menjadi pengetahuan;
e) menggunakan pengetahuan untuk menyelesaikan masalah;
f) mengkomunikasikan pengetahuan pada pihak lain; dan
g) mengembangkan belajar mandiri dan kelompok dengan
proporsi yang wajar.
5) Kepala sekolah bertanggungjawab terhadap kegiatan pembelajaran
sesuai dengan peraturan yang ditetapkan Pemerintah.
6) Kepala SD/SDLB/SMPLB/SMALB, wakil kepala SMP, dan wakil kepala
SMA/SMK bidang kurikulum bertanggung jawab terhadap mutu
kegiatan pembelajaran.
7) Setiap guru bertanggung jawab terhadap mutu kegiatan
19
pembelajaran untuk setiap mata pelajaran yang diampunya dengan
cara:
a) merujuk perkembangan metode pembelajaran mutakhir;
b) menggunakan metoda pembelajaran yang bervariasi, inovatif
dan tepat untuk mencapai tujuan pembelajaran;
c) menggunakan fasilitas, peralatan, dan alat bantu yang tersedia
secara efektif dan efisien;
d) memperhatikan sifat alamiah kurikulum, kemampuan peserta
didik, dan pengalaman belajar sebelumnya yang bervariasi serta
kebutuhan khusus bagi peserta didik dari yang mampu belajar
dengan cepat sampai yang lambat;
e) memperkaya kegiatan pembelajaran melalui lintas kurikulum,
hasil-hasil penelitian dan penerapannya;
f) mengarahkan kepada pendekatan kompetensi agar dapat
menghasilkan lulusan yang mudah beradaptasi, memiliki
motivasi, kreatif, mandiri, mempunyai etos kerja yang tinggi,
memahami belajar seumur hidup, dan berpikir logis dalam
menyelesaikan masalah.
d. Penilaian Hasil Belajar Peserta Didik
1) Sekolah menyusun program penilaian hasil belajar yang
berkeadilan, bertanggung jawab dan berkesinambungan.
2) Penyusunan program penilaian hasil belajar didasarkan pada
Standar Penilaian Pendidikan.
3) Sekolah menilai hasil belajar untuk seluruh kelompok mata
pelajaran, dan membuat catatan keseluruhan, untuk menjadi
bahan program remedial, klarifikasi capaian ketuntasan yang
direncanakan, laporan kepada pihak yang memerlukan,
pertimbangan kenaikan kelas atau kelulusan, dan dokumentasi.
4) Seluruh program penilaian hasil belajar disosialisasikan kepada guru.
5) Program penilaian hasil belajar perlu ditinjau secara periodik,
berdasarkan data kegagalan/kendala pelaksanaan program
termasuk temuan penguji eksternal dalam rangka mendapatkan
rencana penilaian yang lebih adil dan bertanggung jawab.
6) Sekolah menetapkan prosedur yang mengatur transparansi sistem
evaluasi hasil belajar untuk penilaian formal yang berkelanjutan.
7) Semua guru mengembalikan hasil kerja siswa yang telah dinilai.
8) Sekolah menetapkan petunjuk pelaksanaan operasional yang
mengatur mekanisme penyampaian ketidakpuasan peserta didik
dan penyelesaiannya mengenai penilaian hasil belajar.
9) Penilaian meliputi semua kompetensi dan materi yang diajarkan.
20
10) Seperangkat metode penilaian perlu disiapkan dan digunakan
secara terencana untuk tujuan diagnostik, formatif dan sumatif,
sesuai dengan metode/strategi pembelajaran yang digunakan.
11) Sekolah menyusun ketentuan pelaksanaan penilaian hasil belajar
sesuai dengan Standar Penilaian Pendidikan.
12) Kemajuan yang dicapai oleh peserta didik dipantau, didokumentasikan
secara sistematis, dan digunakan sebagai balikan kepada peserta didik
untuk perbaikan secara berkala.
13) Penilaian yang didokumentasikan disertai bukti kesahihan, keandalan,
dan dievaluasi secara periodik untuk perbaikan metode penilaian.
14) Sekolah melaporkan hasil belajar kepada orang tua peserta didik,
komite sekolah, dan institusi di atasnya.
e. Peraturan Akademik
1) Sekolah menyusun dan menetapkan Peraturan Akademik.
2) Peraturan Akademik berisi:
a) persyaratan minimal kehadiran siswa untuk mengikuti pelajaran
dan tugas dari guru;
b) ketentuan mengenai ulangan, remedial, ujian, kenaikan kelas,
dan kelulusan;
c) ketentuan mengenai hak siswa untuk menggunakan fasilitas
belajar, laboratorium, perpustakaan, penggunaan buku
pelajaran, buku referensi, dan buku perpustakaan;
d) ketentuan mengenai layanan konsultasi kepada guru mata
pelajaran, wali kelas, dan konselor.
3) Peraturan akademik diputuskan oleh rapat dewan pendidik dan
ditetapkan oleh kepala sekolah.
a. Sekolah menyusun program pendayagunaan pendidik dan tenaga
kependidikan termasuk guru induksi.
b. Program pendayagunaan pendidik dan tenaga kependidikan:
1) disusun dengan memperhatikan Standar Pendidik dan Tenaga
Kependidikan;
2) dikembangkan sesuai dengan kondisi sekolah, termasuk
pembagian tugas, mengatasi bila terjadi kekurangan tenaga,
menentukan sistem penghargaan, dan pengembangan profesi bagi
setiap pendidik dan tenaga kependidikan serta menerapkannya
secara profesional, adil, dan terbuka.
6. Bidang Pendidik dan Tenaga Kependidikan
21
c. Pengangkatan pendidik dan tenaga kependidikan tambahan dilaksanakan
berdasarkan ketentuan yang ditetapkan oleh penyelenggara sekolah.
d. Sekolah/Madrasah perlu mendukung upaya:
1) promosi pendidik dan tenaga kependidikan berdasarkan asas
kemanfaatan, kepatutan, dan profesionalisme;
2) pengembangan pendidik dan tenaga kependidikan yang
diidentifikasi secara sistematis sesuai dengan aspirasi individu,
kebutuhan kurikulum dan sekolah/madrasah;
3) penempatan tenaga kependidikan disesuaikan dengan kebutuhan
baik jumlah maupun kualifikasinya dengan menetapkan prioritas;
4) mutasi tenaga kependidikan dari satu posisi ke posisi lain
didasarkan pada analisis jabatan dengan diikuti orientasi tugas oleh
pimpinan tertinggi sekolah/madrasah yang dilakukan setelah
empat tahun, tetapi bisa diperpanjang berdasarkan alasan yang
dapat dipertanggungjawas tenaga kependidikan tambahan tidak
ada mutasi.
e. Sekolah mendayagunakan:
1) kepala sekolah melaksanakan tugas dan tanggung jawabnya
sebagai pimpinan pengelolaan sekolah;
2) wakil kepala SMP melaksanakan tugas dan tanggung jawabnya
sebagai pembantu kepala sekolah;
3) wakil kepala SMA/SMK, bidang kurikulum melaksanakan tugas dan
tanggung jawabnya sebagai pembantu kepala sekolah dalam
mengelola bidang kurikulum;
4) wakil kepala SMA/SMK, bidang sarana prasarana melaksanakan
tugas dan tanggung jawabnya sebagai pembantu kepala
sekolah/madrasah dalam mengelola sarana prasarana;
5) wakil kepala SMA/SMK, bidang kesiswaan melaksanakan tugas dan
tanggung jawabnya sebagai pembantu kepala sekolah/madrasah
dalam mengelola peserta didik;
6) wakil kepala SMK bidang hubungan industri melaksanakan tugas
dan tanggung jawabnya sebagai pembantu kepala sekolah/
madrasah dalam mengelola kemitraan dengan dunia usaha dan
dunia industri;
7) guru melaksanakan tugas dan tanggungjawabnya sebagai agen
pembelajaran yang memotivasi, memfasilitasi, mendidik,
membimbing, dan melatih peserta didik sehingga menjadi manusia
berkualitas dan mampu mengaktualisasikan potensi kemanusiaannya
secara optimum;
8) konselor melaksanakan tugas dan tanggung jawabnya dalam
22
memberikan layanan bimbingan dan konseling kepada peserta
didik;
9) pelatih/instruktur melaksanakan tugas dan tanggung jawabnya
memberikan pelatihan teknis kepada peserta didik pada kegiatan
pelatihan;
10) tenaga perpustakaan melaksanakan tugas dan tanggung jawabnya
melaksanakan pengelolaan sumber belajar di perpustakaan;
11) tenaga laboratorium melaksanakan tugas dan tanggung jawabnya
membantu guru mengelola kegiatan praktikum di laboratorium;
12) teknisi sumber belajar melaksanakan tugas dan tanggung jawabnya
mempersiapkan, merawat, memperbaiki sarana dan prasarana
pembelajaran;
13) tenaga administrasi melaksanakan tugas dan tanggung jawabnya
dalam menyelenggarakan pelayanan administratif;
14) tenaga kebersihan melaksanakan tugas dan tanggung jawabnya
dalam memberikan layanan kebersihan lingkungan.
a. Sekolah menetapkan kebijakan program secara tertulis mengenai
pengelolaan sarana dan prasarana.
b. Program pengelolaan sarana dan prasarana mengacu pada Standar
Sarana dan Prasarana dalam hal:
1) merencanakan, memenuhi dan mendayagunakan sarana dan
prasarana pendidikan;
2) mengevaluasi dan melakukan pemeliharaan sarana dan prasarana
agar tetap berfungsi mendukung proses pendidikan;
3) melengkapi fasilitas pembelajaran pada setiap tingkat kelas di
sekolah;
4) menyusun skala prioritas pengembangan fasilitas pendidikan sesuai
dengan tujuan pendidikan dan kurikulum masing-masing tingkat;
5) pemeliharaan semua fasilitas fisik dan peralatan dengan
memperhatikan kesehatan dan keamanan lingkungan.
c. Seluruh program pengelolaan sarana dan prasarana pendidikan
disosialisasikan kepada pendidik, tenaga kependidikan dan peserta
didik.
d. Pengelolaan sarana prasarana sekolah:
1) direncanakan secara sistematis agar selaras dengan pertumbuhan
kegiatan akademik dengan mengacu Standar Sarana dan Prasarana;
2) dituangkan dalam rencana pokok (master plan) yang meliputi
gedung dan laboratorium serta pengembangannya.
7. Bidang Sarana dan Prasarana
23
e. Pengelolaan perpustakaan sekolah perlu:
1) menyediakan petunjuk pelaksanaan operasional peminjaman buku
dan bahan pustaka lainnya;
2) merencanakan fasilitas peminjaman buku dan bahan pustaka
lainnya sesuai dengan kebutuhan peserta didik dan pendidik;
3) membuka pelayanan minimal enam jam sehari pada hari kerja;
4) melengkapi fasilitas peminjaman antar perpustakaan, baik internal
maupun eksternal;
5) menyediakan pelayanan peminjaman dengan perpustakaan dari
sekolah/madrasah lain baik negeri maupun swasta.
f. Pengelolaan laboratorium dikembangkan sejalan dengan perkembangan
ilmu pengetahuan dan teknologi serta dilengkapi dengan manual yang
jelas sehingga tidak terjadi kekeliruan yang dapat menimbulkan
kerusakan.
g. Pengelolaan fasilitas fisik untuk kegiatan ekstra-kurikuler disesuaikan
dengan perkembangan kegiatan ekstra-kurikuler peserta didik dan
mengacu pada Standar Sarana dan Prasarana.
a. Sekolah/Madrasah menyusun pedoman pengelolaan biaya investasi dan
operasional yang mengacu pada Standar Pembiayaan.
b. Pedoman pengelolaan biaya investasi dan operasional Sekolah
mengatur:
1) sumber pemasukan, pengeluaran dan jumlah dana yang dikelola;
2) penyusunan dan pencairan anggaran, serta penggalangan dana di
luar dana investasi dan operasional;
3) kewenangan dan tanggung jawab kepala sekolah dalam
membelanjakan anggaran pendidikan sesuai dengan peruntukannya;
4) pembukuan semua penerimaan dan pengeluaran serta penggunaan
anggaran, untuk dilaporkan kepada komite sekolah/madrasah, serta
institusi di atasnya.
c. Pedoman pengelolaan biaya investasi dan operasional sekolah
diputuskan oleh komite sekolah dan ditetapkan oleh kepala sekolah
serta mendapatkan persetujuan dari institusi di atasnya.
d. Pedoman pengelolaan biaya investasi dan operasional sekolah
disosialisasikan kepada seluruh warga sekolah/madrasah untuk
menjamin tercapainya pengelolaan dana secara transparan dan
akuntabel.
8. Bidang Keuangan dan Pembiayaan
24
a. Sekolah menciptakan suasana, iklim, dan lingkungan pendidikan yang
kondusif untuk pembelajaran yang efisien dalam prosedur pelaksanaan.
9. Budaya dan Lingkungan Sekolah
25
b. Prosedur pelaksanaan penciptaan suasana, iklim, dan lingkungan
pendidikan:
1) berisi prosedur tertulis mengenai informasi kegiatan penting
minimum yang akan dilaksanakan;
2) memuat judul, tujuan, lingkup, tanggung jawab dan wewenang,
serta penjelasannya;
3) diputuskan oleh kepala sekolah dalam rapat dewan pendidik.
c. Sekolah menetapkan pedoman tata-tertib yang berisi:
1) tata tertib pendidik, tenaga kependidikan, dan peserta didik,
termasuk dalam hal menggunakan dan memelihara sarana dan
prasarana pendidikan;
2) petunjuk, peringatan, dan larangan dalam berperilaku di Sekolah,
serta pemberian sangsi bagi warga yang melanggar tata tertib.
d. Tata tertib sekolah ditetapkan oleh kepala sekolah melalui rapat dewan
pendidik dengan mempertimbangkan masukan komite sekolah, dan
peserta didik.
e. Sekolah menetapkan kode etik warga sekolah yang memuat norma
tentang:
1) hubungan sesama warga di dalam lingkungan sekolah dan
hubungan antara warga sekolah dengan masyarakat;
2) sistem yang dapat memberikan penghargaan bagi yang mematuhi
dan sangsi bagi yang melanggar.
f. Kode etik sekolah ditanamkan kepada seluruh warga sekolah/madrasah
untuk menegakkan etika sekolah.
g. Sekolah perlu memiliki program yang jelas untuk meningkatkan
kesadaran beretika bagi semua warga sekolah.
h. Kode etik sekolah yang mengatur peserta didik memuat norma untuk:
1) menjalankan ibadah sesuai dengan agama yang dianutnya;
2) menghormati pendidik dan tenaga kependidikan;
3) mengikuti proses pembelajaran dengan menjunjung tinggi
ketentuan pembelajaran dan mematuhi semua peraturan yang
berlaku;
4) memelihara kerukunan dan kedamaian untuk mewujudkan
harmoni sosial di antara teman;
5) mencintai keluarga, masyarakat, dan menyayangi sesama;
6) mencintai lingkungan, bangsa, dan negara; serta
7) menjaga dan memelihara sarana dan prasarana, kebersihan,
ketertiban, keamanan, keindahan, dan kenyamanan sekolah.
26
a. Sekolah melibatkan warga dan masyarakat pendukung sekolah dalam
mengelola pendidikan.
b. Warga sekolah dilibatkan dalam pengelolaan akademik.
c. Masyarakat pendukung sekolah dilibatkan dalam pengelolaan non-
akademik.
d. Keterlibatan peranserta warga sekolah dan masyarakat dalam
pengelolaan dibatasi pada kegiatan tertentu yang ditetapkan.
e. Setiap sekolah menjalin kemitraan dengan lembaga lain yang relevan,
berkaitan dengan input, proses, output, dan pemanfaatan lulusan.
f. Kemitraan sekolah dilakukan dengan lembaga pemerintah atau non-
pemerintah.
g. Kemitraan SD/SDLB atau yang setara dilakukan minimal dengan
SMP/SMPLB atau yang setara, serta dengan TK/RA/BA atau yang setara di
lingkungannya.
h. Kemitraan SMP/SMPLB, atau yang setara dilakukan minimal dengan
SMA/SMK/SMALB, SD atau yang setara, serta dunia usaha dan dunia
industri.
i. Kemitraan SMA/SMK, atau yang setara dilakukan minimal dengan
perguruan tinggi, SMP atau yang setara, serta dunia usaha dan dunia
industri di lingkungannya.
j. Sistem kemitraan sekolah/madrasah ditetapkan dengan perjanjian
secara tertulis.
10. Peranserta Masyarakat dan Kemitraan Sekolah
Contoh Kegiatan
Kemitraan Sekolah
dengan
Dunia Usaha
27
Contoh Kegiatan Interaksi dengan Masyarakat
C. Melaksanakan Pengawasan dan Evaluasi
1. Program Pengawasan
a) Sekolah menyusun program pengawasan secara obyektif, bertanggung
jawab dan berkelanjutan.
b) Penyusunan program pengawasan di sekolah didasarkan pada Standar
Nasional Pendidikan.
c) Program pengawasan disosialisasikan ke seluruh pendidik dan tenaga
kependidikan.
d) Pengawasan pengelolaan sekolah meliputi pemantauan, supervisi,
evaluasi, pelaporan, dan tindak lanjut hasil pengawasan.
e) Pemantauan pengelolaan sekolah dilakukan oleh komite sekolah atau
bentuk lain dari lembaga perwakilan pihak-pihak yang berkepentingan
secara teratur dan berkelanjutan untuk menilai efisiensi, efektivitas, dan
akuntabilitas pengelolaan.
28
f) Supervisi pengelolaan akademik dilakukan secara teratur dan
berkelanjutan oleh kepala sekolah dan pengawas sekolah/madrasah.
g) Guru melaporkan hasil evaluasi dan penilaian sekurang-kurangnya
setiap akhir semester yang ditujukan kepada kepala sekolah/madrasah
dan orang tua/wali peserta didik.
h) Tenaga kependidikan melaporkan pelaksanaan teknis dari tugas
masing-masing sekurang-kurangnya setiap akhir semester yang
ditujukan kepada kepala sekolah. kepala sekolah, secara terus menerus
melakukan pengawasan pelaksanaan tugas tenaga kependidikan.
i) Kepala sekolah/madrasah melaporkan hasil evaluasi kepada komite
sekolah dan pihak-pihak lain yang berkepentingan sekurang-kurangnya
setiap akhir semester.
j) Pengawas sekolah melaporkan hasil pengawasan di sekolah kepada
bupati/walikota melalui Dinas Pendidikan Kabupaten/Kota yang
bertanggung jawab di bidang pendidikan dan sekolah yang
bersangkutan, setelah dikonfirmasikan pada sekolah terkait.
k) Setiap pihak yang menerima laporan hasil pengawasan menindaklanjuti
laporan hasil pengawasan tersebut dalam rangka meningkatkan mutu
sekolah, termasuk memberikan sanksi atas penyimpangan yang
ditemukan.
l) Sekolah mendokumentasikan dan menggunakan hasil pemantauan,
supervisi, evaluasi, dan pelaporan serta catatan tindak lanjut untuk
memperbaiki kinerja sekolah, dalam pengelolaan pembelajaran dan
pengelolaan secara keseluruhan.
a. Sekolah melakukan evaluasi diri terhadap kinerja sekolah.
b. Sekolah menetapkan prioritas indikator untuk mengukur, menilai
kinerja, dan melakukan perbaikan dalam rangka pelaksanaan Standar
Nasional Pendidikan.
c. Sekolah melaksanakan:
1) evaluasi proses pembelajaran secara periodik, sekurang-kurangnya
dua kali dalam setahun, pada akhir semester akademik;
2) evaluasi program kerja tahunan secara periodik sekurang-
kurangnya satu kali dalam setahun, pada akhir tahun anggaran
sekolah/madrasah.
3) Evaluasi diri sekolah dilakukan secara periodik berdasar pada data
dan informasi yang sahih.
2. Evaluasi Diri Sekolah (EDS)
29
d. Langkah-langkah pelaksanaan EDS sebagai berikut:
1) Sekolah membentuk Tim Pengembang Sekolah.
2) Sekolah melakukan sosialisasi EDS.
3) Sekolah melakukan pengisian instrumen EDS kualitatif.
4) Sekolah menyusun Rencana Kerja Sekolah (RKS) berdasarkan hasil
EDS.
5) Sekolah melakukan pengisian EDS online.
6) Sekolah menyusun laporan EDS.
Proses evaluasi dan pengembangan KTSP dilaksanakan secara:
a. komprehensif dan fleksibel dalam mengadaptasi kemajuan ilmu
pengetahuan dan teknologi yang mutakhir;
b. berkala untuk merespon perubahan kebutuhan peserta didik dan
masyarakat, serta perubahan sistem pendidikan, maupun perubahan
sosial;
c. integratif dan monolitik sejalan dengan perubahan tingkat mata
pelajaran;
d. menyeluruh dengan melibatkan berbagai pihak meliputi: dewan
pendidik, komite sekolah, pemakai lulusan, dan alumni.
a. Evaluasi pendayagunaan pendidik dan tenaga kependidikan
direncanakan secara komprehensif pada setiap akhir semester dengan
mengacu pada Standar Pendidik dan Tenaga Kependidikan,
b. Evaluasi pendayagunaan pendidik dan tenaga kependidikan meliputi
kesesuaian penugasan dengan keahlian, keseimbangan beban kerja,
dan kinerja pendidik dan tenaga kependidikan dalam pelaksanaan
tugas.
c. Evaluasi kinerja pendidik harus memperhatikan pencapaian prestasi dan
perubahan-perubahan peserta didik.
a. Sekolah menyiapkan bahan-bahan yang diperlukan untuk mengikuti
akreditasi sesuai dengan peraturan perundang-undangan yang berlaku.
b. Sekolah meningkatkan status akreditasi, dengan menggunakan
lembaga akreditasi eksternal yang memiliki legitimasi.
c. Sekolah harus terus meningkatkan kualitas kelembagaannya secara
holistik dengan menindaklanjuti saran-saran hasil akreditasi.
3. Evaluasi dan Pengembangan Kurikulum Tingkat Satuan Pendidikan (KTSP)
4. Evaluasi Pendayagunaan Pendidik dan Tenaga Kependidikan
5. Akreditasi Sekolah
30
D. Menjalankan Kepemimpinan Sekolah
1. Setiap sekolah dipimpin oleh seorang kepala sekolah.
2. Kriteria untuk menjadi kepala dan wakil kepala sekolah berdasarkan
ketentuan dalam standar pendidik dan tenaga kependidikan
3. Kepala SMP/SMPLB dibantu minimal oleh satu orang wakil kepala sekolah
4. Kepala SMA dibantu minimal tiga wakil kepala sekolah untuk bidang
akademik, sarana-prasarana, dan kesiswaan. Sedangkan kepala SMK
dibantu empat wakil kepala sekolah untuk bidang akademik, sarana-
prasarana, kesiswaan, dan hubungan dunia usaha dan dunia industri.
Dalam hal tertentu atau sekolah yang masih dalam taraf pengembangan,
kepala sekolah/madrasah dapat menugaskan guru untuk melaksanakan
fungsi wakil kepala sekolah.
5. Wakil kepala sekolah dipilih oleh dewan pendidik, dan proses pengangkatan
serta keputusannya, dilaporkan secara tertulis oleh kepala sekolah kepada
institusi di atasnya. Dalam hal sekolah/madrasah swasta, institusi dimaksud
adalah penyelenggara sekolah.
6. Kepala dan wakil kepala sekolah/madrasah memiliki kemampuan memimpin
yaitu seperangkat pengetahuan, keterampilan, dan perilaku yang dimiliki,
dihayati, dikuasai, dan diwujudkannya dalam melaksanakan tugas
keprofesionalan sesuai dengan Standar Pengelolaan Satuan Pendidikan.
7. Kepala sekolah:
a. menjabarkan visi ke dalam misi target mutu;
b. merumuskan tujuan dan target mutu yang akan dicapai;
c. menganalisis tantangan, peluang, kekuatan, dan kelemahan sekolah;
d. membuat rencana kerja strategis dan rencana kerja tahunan untuk
pelaksanaan peningkatan mutu;
e. bertanggung jawab dalam membuat keputusan anggaran sekolah;
f. melibatkan guru, komite sekolah dalam pengambilan keputusan
penting sekolah. Dalam hal sekolah swasta, pengambilan keputusan
tersebut harus melibatkan penyelenggara sekolah;
g. berkomunikasi untuk menciptakan dukungan intensif dari orang tua
peserta didik dan masyarakat;
h. menjaga dan meningkatkan motivasi kerja pendidik dan tenaga
kependidikan dengan menggunakan sistem pemberian penghargaan
atas prestasi dan sangsi atas pelanggaran peraturan dan kode etik;
i. menciptakan lingkungan pembelajaran yang efektif bagi peserta didik;
j. bertanggung jawab atas perencanaan partisipatif mengenai pelaksanaan
kurikulum;
31
k. melaksanakan dan merumuskan program supervisi, serta memanfaatkan
hasil supervisi untuk meningkatkan kinerja sekolah;
l. meningkatkan mutu pendidikan;
m. memberi teladan dan menjaga nama baik lembaga, profesi, dan
kedudukan sesuai dengan kepercayaan yang diberikan kepadanya;
n. memfasilitasi pengembangan, penyebarluasan, dan pelaksanaan visi
pembelajaran yang dikomunikasikan dengan baik dan didukung oleh
komunitas sekolah;
o. membantu, membina, dan mempertahankan lingkungan sekolah/
madrasah dan program pembelajaran yang kondusif bagi proses belajar
peserta didik dan pertumbuhan profesional para guru dan tenaga
kependidikan;
p. menjamin manajemen organisasi dan pengoperasian sumber daya
sekolah untuk menciptakan lingkungan belajar yang aman, sehat,
efisien, dan efektif;
q. menjalin kerja sama dengan orang tua peserta didik dan masyarakat,
dan komite sekolah menanggapi kepentingan dan kebutuhan
komunitas yang beragam, dan memobilisasi sumber
r. memberi contoh/teladan/tindakan yang bertanggung jawab.
8. Kepala sekolah dapat mendelegasikan sebagian tugas dan kewenangan
kepada wakil kepala sekolah sesuai dengan bidangnya.
1. Dalam rangka menerapkan sistem informasi, sekolah:
a. mengelola sistem informasi manajemen yang memadai untuk
mendukung administrasi pendidikan yang efektif, efisien dan akuntabel;
b. menyediakan fasilitas informasi yang efesien, efektif dan mudah
diakses;
c. menugaskan seorang guru atau tenaga kependidikan untuk melayani
permintaan informasi maupun pemberian informasi atau pengaduan
dari masyarakat berkaitan dengan pengelolaan sekolah/madrasah baik
secara lisan maupun tertulis dan semuanya direkam dan
didokumentasikan;
d. melaporkan data informasi sekolah yang telah terdokumentasikan
kepada Dinas Pendidikan Kabupaten/Kota.
2. Komunikasi antarwarga sekolah di lingkungan sekolah dilaksanakan secara
efisien dan efektif.
E. Menerapkan Sistem Informasi Sekolah
32
Situasi Pendidikan
yang Diharapkan
Situasi Pendidikan
Saat Ini
Analisis Lingkungan
Strategis
Kesenjangan
Visi
Misi
Tujuan Sekolah
Selama 4 tahun
Strategi
Pelaksanaan Program
Target Pencapaian
(Milestones)
Rencana
Anggaran Biaya
Monitoring dan Evaluasi
Situasi Pendidikan
yang Diharapkan
Situasi Pendidikan
Saat Ini
Analisis Lingkungan
Strategis
Kesenjangan
Visi
Misi
Tujuan Sekolah
Selama 4 tahun
Strategi
Pelaksanaan Program
Target Pencapaian
(Milestones)
Rencana
Anggaran Biaya
Monitoring dan Evaluasi
Alur Tahapan Kegiatan Kepala Sekolah
LAMPIRAN-LAMPIRAN
33
35
Lampiran 1
Visi : TERWUJUDNYA PESERTA DIDIK YANG BERIMAN,
CERDAS, TERAMPIL, MANDIRI DAN BERWAWASAN
GLOBAL
Misi : 1. Menanamkan Keimanan dan ketakwaan melalui
pengamalan ajaran agama
2. Mengoptimalkan proses pembelajaran dan bimbingan.
3. Mengembangkan bidang Ilmu Pengetahuan dan
Teknologi berdasarkan minat, bakat, dan potensi
peserta didik.
4. Membina kemandirian peserta didik melalui kegiatan
pembiasaan, kewirausahaan, dan pengembangan diri
yang terencana dan berkesinambungan.
5. Menjalin kerjasama yang harmonis antar warga
sekolah, dan lembaga lain yang terkait.
Tujuan : Mengacu pada visi dan misi sekolah, serta tujuan umum
pendidikan dasar, tujuan sekolah dalam mengembangkan
pendidikan ini adalah sebagai berikut ini.
a. Mengembangkan budaya sekolah yang religius melalui
kegiatan keagamaan
b. Semua kelas melaksanakan pendekatan pembelajaran
aktif pada semua mata pelajaran.
c. Mengembangkan berbagai kegiatan dalam proses
belajar di kelas berbasis pendidikan karakter bangsa.
d. Menyelenggarakan berbagai kegiatan sosial yang
menjadi bagian dari pendidikan karakter bangsa.
e. Menjalin kerja sama dengan lembaga lain dalam
merealisasikan program sekolah.
f. Memanfaatkan dan memelihara fasilitas mendukung
proses pembelajaran berbasis TIK.
Contoh : Visi, Misi, dan Tujuan Sekolah
34
C
o
n
t
o
h

:

F
o
r
m
a
t

A
n
a
l
i
s
i
s

K
e
s
e
n
j
a
n
g
a
n

a
n
t
a
r
a

s
i
t
u
a
s
i

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

s
e
k
o
l
a
h

s
a
a
t

i
n
i

d
a
n

y
a
n
g

d
i
h
a
r
a
p
k
a
n

4

t
a
h
u
n

k
e

d
e
p
a
n
.
N
o
.
K
o
n
d
i
s
i

s
a
a
t

i
n
i
K
o
n
d
i
s
i

y
a
n
g

d
i
h
a
r
a
p
k
a
n
(
l
i
m
a

t
a
h
u
n

k
e

d
e
p
a
n
)
B
e
s
a
r
n
y
a
T
a
n
t
a
n
g
a
n

N
y
a
t
a
1
S
t
a
n
d
a
r
I
s
i
:
K
u
r
i
k
u
l
u
m
1
.
1
K
u
r
i
k
u
l
u
m

7
0
%

m
e
m
e
n
u
h
i

s
t
a
n
d
a
r

n
a
s
i
o
n
a
l

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

(
p
e
r
a
n
g
k
a
t

p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n

b
e
l
u
m

d
i
s
u
s
u
n
u
n
t
u
k
k
e
l
a
s
1
-
6
s
e
m
u
a
m
a
p
e
l
)
D
a
n
s
e
b
a
g
a
i
n
y
a
2
.
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

P
r
o
s
e
s
P
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
:
2
.
1
P
r
o
s
e
s

p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n


b
e
l
u
m

m
e
m
e
n
u
h
i

s
t
a
n
d
a
r

n
a
s
i
o
n
a
l

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
,

y
a
i
t
u

b
a
r
u

5
0
%

g
u
r
u

m
e
l
a
k
s
a
n
a
k
a
n
C
T
L
D
a
n
s
e
b
a
g
a
i
n
y
a
3
.
S
t
a
n
d
a
r
K
e
l
u
l
u
s
a
n
:
3
.
1
P
r
e
s
t
a
s
i

a
k
a
d
e
m
i
k

l
u
l
u
s
a
n

b
e
l
u
m

m
e
m
e
n
u
h
i

s
t
a
n
d
a
r

n
a
s
i
o
n
a
l

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

(
r
a
t
a
-
r
a
t
a

K
K
M

5
0
%

d
a
n
r
a
t
a
-
r
a
t
a
N
U
A
N
6
,
0
0
)
3
.
2
P
r
e
s
t
a
s
i

n
o
n

a
k
a
d
e
m
i
k

s
e
k
o
l
a
h

m
a
s
i
h

r
e
n
d
a
h

(
r
a
t
a
-
r
a
t
a
m
e
n
c
a
p
a
i
k
e
j
u
a
r
a
a
n
t
i
n
g
k
a
t
k
a
b
u
p
a
t
e
n
/
k
o
t
a
)
D
a
n
s
e
b
a
g
a
i
n
y
a
S
t
a
n
d
a
r
I
s
i
:
K
u
r
i
k
u
l
u
m

1
0
0
%

m
e
m
e
n
u
h
i

s
t
a
n
d
a
r

n
a
s
i
o
n
a
l

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

(
p
e
r
a
n
g
k
a
t

p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n

s
u
d
a
h

d
i
s
u
s
u
n
u
n
t
u
k
k
e
l
a
s
1
-
6
s
e
m
u
a
m
a
p
e
l
)
D
a
n
s
e
b
a
g
a
i
n
y
a
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

P
r
o
s
e
s
P
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
:
P
r
o
s
e
s

p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n

s
u
d
a
h

m
e
m
e
n
u
h
i

s
t
a
n
d
a
r

n
a
s
i
o
n
a
l

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
,

y
a
i
t
u

1
0
0
%

g
u
r
u

m
e
l
a
k
s
a
n
a
k
a
n
C
T
L
D
a
n
s
e
b
a
g
a
i
n
y
a
S
t
a
n
d
a
r
K
e
l
u
l
u
s
a
n
:
P
r
e
s
t
a
s
i

a
k
a
d
e
m
i
k

l
u
l
u
s
a
n

s
u
d
a
h

m
e
m
e
n
u
h
i

s
t
a
n
d
a
r

n
a
s
i
o
n
a
l

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

(
K
K
M

1
0
0
%

d
a
n

N
U
A
N
8
,
0
0
)
P
r
e
s
t
a
s
i

n
o
n

a
k
a
d
e
m
i
k

s
e
k
o
l
a
h

t
i
n
g
g
i

(
r
a
t
a
-
r
a
t
a

m
i
n
i
m
a
l
m
e
n
c
a
p
a
i
k
e
j
u
a
r
a
a
n
t
i
n
g
k
a
t
n
a
s
i
o
n
a
l
)

D
a
n
s
e
b
a
g
a
i
n
y
a
S
t
a
n
d
a
r
I
s
i
:
3
0
%
5
0
%
S
t
a
n
d
a
r
K
e
l
u
l
u
s
a
n
:
K
K
M
:
5
0
%
N
U
A
N
:
2
,
0
0
2
t
i
n
g
k
a
t
37 36
Lampiran 2
Contoh : Proses Penyusunan RKS/M dan RKT
Melakukan Acuan Standar Sekolah
Langkah 1: Merumuskan Visi
Langkah 2: Merumuskan Misi
Langkah 3: Merumuskan Tujuan
Langkah 4: Merumuskan Sasaran
& Indikator Kinerja
TAHAP II
MENETAPKAN
KONDISI SEKOLAH/
MADRASAH YANG
DIHARAPKAN
Harapan
Pemangku
Kepentingan
SPM, SNP
Tantangan (Utama)
Visi/Misi Dinas
Pendidikan
Kabupaten/Kota
TAHAP I
MENETAPKAN
KONDISI SEKOLAH/
MADRASAH SAAT INI Kondisi Nyata
Sekolah/Madrasah
TAHAP III
MENYUSUN
PROGRAM &
KEGIATAN
Langkah 1: Merumuskan Program dan
Menetapkan Penanggungjawab Program
Langkah 2: Menentukan Kegiatan,
Indikator Kegiatan, dan Jadwal Kegiatan
Langkah 1: Membuat Rencana Biaya Program
Langkah 1: Membuat Rencana Pendanaan Program
Langkah 3: Menyesuaikan Rencana Biaya
dengan Sumber Pendanaan
TAHAP IV
MENYUSUN RENCANA
ANGGARAN SEKOLAH/
MADRASAH
Langkah 1: Merumuskan
Rencana Kerja
Tahunan (RKT)
Langkah 2: Membuat Rencana
Kegiatan dan Anggaran
Sekolah/Madrasah
(RKAS/M)
1. Menetapkan
Program/Kegiatan
Strategis
2. Menetapkan
Program/Kegiatan
Rutin
3. Menetapkan
Jadwal RKT
TAHAP V
MENYUSUN RKT -
RKAS/M
N
o
.
K
o
n
d
i
s
i

s
a
a
t

i
n
i
K
o
n
d
i
s
i

y
a
n
g

d
i
h
a
r
a
p
k
a
n
(
l
i
m
a

t
a
h
u
n

k
e

d
e
p
a
n
)
B
e
s
a
r
n
y
a
T
a
n
t
a
n
g
a
n

N
y
a
t
a
7
.
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

P
e
m
b
i
a
y
a
a
n
:
7
.
1
P
e
m
b
i
a
y
a
a
n

m
a
s
i
h

r
e
n
d
a
h

(
d
i

b
a
w
a
h

7
0
.
0
0
0

r
u
p
i
a
h
p
e
r
b
u
l
a
n
p
e
r
a
n
a
k
a
t
a
u
s
e
k
i
t
a
r
4
0
-
%
)
D
a
n
s
e
b
a
g
a
i
n
y
a
8
.
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n
P
e
n
i
l
a
i
a
n
:
8
.
1
G
u
r
u

d
a
n

s
e
k
o
l
a
h

8
0
%

m
e
l
a
k
s
a
n
a
k
a
n

s
i
s
t
e
m

p
e
n
i
l
a
i
a
n

s
e
s
u
a
i

d
e
n
g
a
n

t
u
n
t
u
t
a
n

k
u
r
i
k
u
l
u
m

a
t
a
u

s
t
a
n
d
a
r

n
a
s
i
o
n
a
l

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

(
r
a
t
a
-
r
a
t
a

m
a
s
i
h

d
i

b
a
w
a
h

s
t
a
n
d
a
r

n
a
s
i
o
n
a
l
,

b
a
i
k

t
i
n
g
k
a
t

k
e
s
u
l
i
t
a
s

m
a
u
p
u
n
m
o
d
e
l
-
m
o
d
e
l
y
a
n
g
d
i
g
u
n
a
k
a
n
)
D
a
n
s
e
b
a
g
a
i
n
y
a
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

P
e
m
b
i
a
y
a
a
n
:
P
e
m
b
i
a
y
a
a
n

m
e
m
e
n
u
h
i

s
t
a
n
d
a
r

n
a
s
i
o
n
a
l

(
d
i

a
t
a
s

1
5
0
.
0
0
0
r
u
p
i
a
h
p
e
r
b
u
l
a
n
p
e
r
a
n
a
k
)
D
a
n
s
e
b
a
g
a
i
n
y
a
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n
P
e
n
i
l
a
i
a
n
:
G
u
r
u

d
a
n

s
e
k
o
l
a
h

1
0
0
%

m
e
l
a
k
s
a
n
a
k
a
n

s
i
s
t
e
m

p
e
n
i
l
a
i
a
n

s
e
s
u
a
i

d
e
n
g
a
n

t
u
n
t
u
t
a
n

k
u
r
i
k
u
l
u
m

a
t
a
u

s
t
a
n
d
a
r
n
a
s
i
o
n
a
l
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
D
a
n
s
e
b
a
g
a
i
n
y
a
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n


P
e
m
b
i
a
y
a
a
n
:
6
0
%
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n


P
e
n
i
l
a
i
a
n
:
2
0
%
39
N
o
.
K
o
n
d
i
s
i

s
a
a
t

i
n
i
K
o
n
d
i
s
i

y
a
n
g

d
i
h
a
r
a
p
k
a
n
(
l
i
m
a

t
a
h
u
n

k
e

d
e
p
a
n
)
B
e
s
a
r
n
y
a
T
a
n
t
a
n
g
a
n

N
y
a
t
a
4
.
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

P
e
n
d
i
d
i
k

d
a
n

T
e
n
a
g
a

K
e
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
:
4
.
1
P
e
n
d
i
d
i
k

d
a
n

t
e
n
a
g
a

k
e
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

t
e
r
d
a
p
a
t

8
0
%

m
e
m
e
n
u
h
i
s
t
a
n
d
a
r
n
a
s
i
o
n
a
l
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
D
a
n
s
e
b
a
g
a
i
n
y
a
5
.
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n
P
r
a
s
a
r
a
n
a
d
a
n
S
a
r
a
n
a
:
5
.
1
P
r
a
s
a
r
a
n
a
,

s
a
r
a
n
a
,

m
e
d
i
a

p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
,

b
a
h
a
n

a
j
a
r
,

s
u
m
b
e
r

b
e
l
a
j
a
r

t
e
r
d
a
p
a
t

r
a
t
a
-
r
a
t
a

7
5
%

m
e
m
e
n
u
h
i
s
t
a
n
d
a
r
n
a
s
i
o
n
a
l
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
D
a
n
s
e
b
a
g
a
i
n
y
a
6
.
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

P
e
n
g
e
l
o
l
a
a
n
:
6
.
1
7
0
%

F
u
n
g
s
i
-
f
u
n
g
s
i

p
e
n
g
e
l
o
l
a
a
n

s
e
k
o
l
a
h

m
e
m
e
n
u
h
i
s
t
a
n
d
a
r
n
a
s
i
o
n
a
l
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
D
a
n
s
e
b
a
g
a
i
n
y
a
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

P
e
n
d
i
d
i
k

d
a
n

T
e
n
a
g
a

K
e
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
:
P
e
n
d
i
d
i
k

d
a
n

t
e
n
a
g
a

k
e
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

t
e
r
d
a
p
a
t

1
0
0
%

s
u
d
a
h

m
e
m
e
n
u
h
i

s
t
a
n
d
a
r

n
a
s
i
o
n
a
l

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
D
a
n
s
e
b
a
g
a
i
n
y
a
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n
P
r
a
s
a
r
a
n
a
d
a
n
s
a
r
a
n
a
:
P
r
a
s
a
r
a
n
a
,

s
a
r
a
n
a
,

m
e
d
i
a

p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
,

b
a
h
a
n

a
j
a
r
,

s
u
m
b
e
r

b
e
l
a
j
a
r

1
0
0
%

m
e
m
e
n
u
h
i

s
t
a
n
d
a
r

n
a
s
i
o
n
a
l
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
D
a
n
s
e
b
a
g
a
i
n
y
a
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n
P
e
n
g
e
l
o
l
a
a
n
:
1
0
0
%

F
u
n
g
s
i
-
f
u
n
g
s
i

p
e
n
g
e
l
o
l
a
a
n

s
e
k
o
l
a
h

m
e
m
e
n
u
h
i
s
t
a
n
d
a
r
n
a
s
i
o
n
a
l
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
D
a
n
s
e
b
a
g
a
i
n
y
a
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n
P
e
n
d
i
d
i
k

d
a
n

T
e
n
a
g
a

K
e
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
:
2
0
%
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n


P
r
a
s
a
r
a
n
a

d
a
n

s
a
r
a
n
a
:
2
5
%
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n


P
e
n
g
e
l
o
l
a
a
n
:
3
0
%
38
41
C
o
n
t
o
h

F
o
r
m
a
t

:

R
K
A
S
R
E
N
C
A
N
A

K
E
G
I
A
T
A
N

D
A
N

A
N
G
G
A
R
A
N

S
E
K
O
L
A
H
T
A
H
U
N

P
E
L
A
J
A
R
A
N

:

.
.
/

.
N
o
U
r
a
i
a
n

P
r
o
g
r
a
m
V
o
l
u
m
e
S
a
t
u
a
n
H
a
r
g
a
S
a
t
u
a
n
J
u
m
l
a
h
H
a
r
g
a
A
P
B
D
K
a
b
A
P
B
D

P
r
o
p
A
P
B
N
M
a
s
y
a
r
a
k
a
t
B
a
g
u
s
B
O
S

R
T
N
B
O
S
B
U
K
U
S
u
m
b
B
a
n
g
u
n
a
n
S
u
m
b
S
u
k
a
r
e
l
a
K
o
m
p
u
t
e
r
S
u
m
b
e
r
D
a
n
a
L
a
i
n
n
y
a
11
.
1
1
.
1
.
1
22
.
1
2
.
1
.
1
3
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

S
t
a
n
d
a
r

I
s
i

P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

S
t
a
n
d
a
r

P
r
o
s
e
s

J
u
m
l
a
h

0
1
J
u
m
l
a
h

0
2
d
s
t
J
u
m
l
a
h

T
o
t
a
l
40
C
o
n
t
o
h

F
o
r
m
a
t

:

R
K
J
M
R
E
N
C
A
N
A

K
E
R
J
A

S
E
K
O
L
A
H

J
A
N
G
K
A

M
E
N
E
N
G
A
H

(
R
K
J
M
)
S
E
K
O
L
A
H


K
A
B
.

.
.

P
R
O
V
I
N
S
I

.
P
R
O
G
R
A
M
-
P
R
O
G
R
A
M
S
T
R
A
T
E
G
I
S
T
A
H
U
N

D
A
N

S
U
M
B
E
R

D
A
N
A
T
A
H
U
N

I
T
A
H
U
N

I
I
D
s
t
,

s
.
d

t
a
h
u
n

k
e

I
V
R U T I N
B O S
K O M I T E
S E K O L A H
S S N
. . . . . . . . . . . . . .
S U M B E R
D A N A
L A I N N Y A
R U T I N
B O S
K O M I T E
S E K O L A H
S S N
. . . . . . . . . . . . . .
S U M B E R
D A N A
L A I N N Y A
. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .
J U M L A H
( R U P I A H )
11
.
1

1
.
2


D
S
T
22
.
1

2
.
2


D
S
T
J
U
M
L
A
H
(
R
P
)
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

S
t
a
n
d
a
r

I
s
i
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

S
t
a
n
d
a
r

P
r
o
s
e
s
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

S
t
a
n
d
a
r

I
s
i
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

S
t
a
n
d
a
r

P
r
o
s
e
s
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.

.
.
.

.
.
.

.
.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

43
N
O
S
T
A
N
D
A
R
R
E
K
O
M
E
N
D
A
S
I

P
R
O
G
R
A
M
S
K
A
L
A

P
R
I
O
R
I
T
A
S
1
2
3
4
1
.
2
.
S
e
k
o
l
a
h

m
e
n
y
e
d
i
a
k
a
n

k
e
b
u
t
u
h
a
n

p
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

p
r
i
b
a
d
i

p
e
s
e
r
t
a

d
i
d
i
k
2
.
S
T
A
N
D
A
R

P
R
O
S
E
S
2
.
1
.
S
i
l
a
b
u
s

s
u
d
a
h

s
e
s
u
a
i
/
r
e
l
e
v
a
n

d
e
n
g
a
n

s
t
a
n
d
a
2
.
2
.
R
P
P

d
i
r
a
n
c
a
n
g

u
n
t
u
k

m
e
n
c
a
p
a
i

p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n

e
f
e
k
t
i
f

d
a
n

s
e
s
u
a
i

d
e
n
g
a
n

k
e
b
u
t
u
h
a
n

p
e
s
e
r
t
a

d
i
d
i
k
1
.
2
.
1
.
S
e
k
o
l
a
h

m
e
n
y
e
d
i
a
k
a
n

l
a
y
a
n
a
n

b
i
m
b
i
n
g
a
n

d
a
n

k
o
n
s
e
l
i
n
g

u
n
t
u
k

m
e
m
e
n
u
h
i

k
e
b
u
t
u
h
a
n

p
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

p
r
i
b
a
d
i

p
e
s
e
r
t
a

d
i
d
i
k
.

1
.
2
.
2
.
S
e
k
o
l
a
h

m
e
n
y
e
d
i
a
k
a
n

k
e
g
i
a
t
a
n

e
k
s
t
r
a

k
u
r
i
k
u
l
e
r

u
n
t
u
k

m
e
m
e
n
u
h
i

k
e
b
u
t
u
h
a
n

p
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

p
r
i
b
a
d
i

p
e
s
e
r
t
a

d
i
d
i
k
.
2
.
1
.
1
.
S
i
l
a
b
u
s

d
i
k
e
m
b
a
n
g
k
a
n

b
e
r
d
a
s
a
r
k
a
n

S
t
a
n
d
a
r

I
s
i

(
S
I
)
,

S
t
a
n
d
a
r

K
o
m
p
e
t
e
n
s
i

L
u
l
u
s
a
n

(
S
K
L
)

d
a
n

p
a
n
d
u
a
n

K
T
S
P
.
2
,
1
,
2
,

S
i
l
a
b
u
s

d
i
a
r
a
h
k
a
n

p
a
d
a

p
e
n
c
a
p
a
i
a
n


S
K
L
.
D
s
t
42
P
R
O
G
R
A
M

P
R
I
O
R
I
T
A
S

(
R
E
N
C
A
N
A

K
E
R
J
A

T
A
H
U
N
A
N
)
N
a
m
a

S
e
k
o
l
a
h
:

A
l
a
m
a
t
:

K
e
c
a
m
a
t
a
n
:

K
a
b

/

K
o
t
a
:

P
r
o
v
i
n
s
i

:

N
O
S
T
A
N
D
A
R
R
E
K
O
M
E
N
D
A
S
I

P
R
O
G
R
A
M
S
K
A
L
A

P
R
I
O
R
I
T
A
S
1
2
3
4
2
0
1
1
/
2
0
1
2
2
0
1
2
/
2
0
1
3
2
0
1
3
/
2
0
1
4
2
0
1
4
/
2
0
1
5
1
S
T
A
N
D
A
R

I
S
I
1
.
1
.
K
u
r
i
k
u
l
u
m

s
u
d
a
h

s
e
s
u
a
i

d
a
n

r
e
l
e
v
a
n
1
.
1
.
1
.
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

k
u
r
i
k
u
l
u
m

p
a
d
a

t
i
n
g
k
a
t

s
a
t
u
a
n

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

m
e
n
g
g
u
n
a
k
a
n

p
a
n
d
u
a
n

y
a
n
g

d
i
s
u
s
u
n

B
S
N
P
.
1
.
1
.
2
.
K
u
r
i
k
u
l
u
m

d
i
b
u
a
t

d
e
n
g
a
n

m
e
m
p
e
r
t
i
m
b
a
n
g
k
a
n

k
a
r
a
k
t
e
r

d
a
e
r
a
h
,

k
e
b
u
t
u
h
a
n

s
o
s
i
a
l

m
a
s
y
a
r
a
k
a
t
,

k
o
n
d
i
s
i

b
u
d
a
y
a
,

u
s
i
a

p
e
s
e
r
t
a

d
i
d
i
k
,

d
a
n

k
e
b
u
t
u
h
a
n

p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
.
1
.
1
.
3
.
K
u
r
i
k
u
l
u
m

t
e
l
a
h

m
e
n
u
n
j
u
k
a
n

a
d
a
n
y
a

a
l
o
k
a
s
i

w
a
k
t
u
,

r
e
n
c
a
n
a

p
r
o
g
r
a
m

r
e
m
e
d
i
a
l
,

d
a
n

p
e
n
g
a
y
a
a
n

b
a
g
i

s
i
s
w
a
.
44
K
a
j
i
a
n

F
a
k
t
o
r
L
i
n
g
k
u
n
g
a
n
P
e
r
u
m
u
s
a
n

S
t
r
a
t
e
g
i
I
m
p
l
e
m
e
n
t
a
s
i

S
t
r
a
t
e
g
i
E
v
a
l
u
a
s
i
P
e
n
g
e
n
d
a
l
i
a
n
V
i
s
i
-
M
i
s
i
T
u
j
u
a
n
S
t
r
a
t
e
g
i
K
e
b
i
j
a
k
a
n
P
r
o
g
r
a
m
A
n
g
g
a
r
a
n
P
r
o
s
e
d
u
r
K
i
n
e
r
j
a
E
k
s
t
e
r
n
a
l
L
i
n
g
k
u
n
g
a
n
S
o
s
i
a
l
I
n
t
e
r
n
a
l
S
t
r
u
k
t
u
r
B
u
d
a
y
a
S
u
m
b
e
r

D
a
y
a
A
l
u
r

M
a
n
a
j
e
m
e
n

S
t
r
a
t
e
j
i
k

P
e
n
g
e
l
o
l
a
a
n

S
e
k
o
l
a
h
45
L
a
m
p
i
r
a
n

3
C
o
n
t
o
h

:

S
T
R
U
K
T
U
R

O
R
G
A
N
I
S
A
S
I

S
E
K
O
L
A
H
S
D

.
K
O
M
I
T
E

S
E
K
O
L
A
H
K
E
P
A
L
A

S
E
K
O
L
A
H
T
E
N
A
G
A

A
D
M
I
N
I
S
T
R
A
S
I
S
E
K
O
L
A
H

(
T
A
S
)
L
A
B
O
R
A
N
P
U
S
T
A
K
A
W
A
N
G
U
R
U
K
E
L
A
S

I
G
U
R
U
K
E
L
A
S

I
I
G
U
R
U
K
E
L
A
S

I
I
I
G
U
R
U
K
E
L
A
S

I
V
G
U
R
U
K
E
L
A
S

V
G
U
R
U
K
E
L
A
S

V
I
G
U
R
U
A
G
A
M
A
G
U
R
U
P
E
N
J
A
S
G
U
R
U
M
U
L
O
K
P
E
N
J
A
G
A

S
E
K
O
L
A
H
P
E
N
J
A
G
A

S
E
K
O
L
A
H
P
E
S
E
R
T
A

D
I
D
I
K
K
e
t
:















I
n
s
t
r
u
k
s
i















K
o
o
r
d
i
n
a
s
i
C
o
n
t
o
h

:

S
T
R
U
K
T
U
R

O
R
G
A
N
I
S
A
S
I

S
E
K
O
L
A
H
47
C
o
n
t
o
h

:

S
T
R
U
K
T
U
R

O
R
G
A
N
I
S
A
S
I

S
E
K
O
L
A
H
S
M
A

.
K
e
t
:















I
n
s
t
r
u
k
s
i















K
o
o
r
d
i
n
a
s
i
K
O
M
I
T
E

S
E
K
O
L
A
H
K
E
P
A
L
A

S
E
K
O
L
A
H
T
E
N
A
G
A

A
D
M
I
N
I
S
T
R
A
S
I
S
E
K
O
L
A
H

(
T
A
S
)
L
A
B
O
R
A
N
P
U
S
T
A
K
A
W
A
N
W
A
L
I
K
E
L
A
S

V
I
I
P
E
S
E
R
T
A

D
I
D
I
K
W
A
K
A
W
A
L
I
K
E
L
A
S

V
I
I
W
A
L
I
K
E
L
A
S

V
I
I
G
U
R
U

M
A
T
A
P
E
L
A
J
A
R
A
N
G
U
R
U
B
P
/
B
K
W
A
K
A
W
A
K
A
46
C
o
n
t
o
h

:

S
T
R
U
K
T
U
R

O
R
G
A
N
I
S
A
S
I

S
E
K
O
L
A
H
S
M
P

.
K
e
t
:















I
n
s
t
r
u
k
s
i















K
o
o
r
d
i
n
a
s
i
K
O
M
I
T
E

S
E
K
O
L
A
H
K
E
P
A
L
A

S
E
K
O
L
A
H
T
E
N
A
G
A

A
D
M
I
N
I
S
T
R
A
S
I
S
E
K
O
L
A
H

(
T
A
S
)
L
A
B
O
R
A
N
P
U
S
T
A
K
A
W
A
N
W
A
L
I
K
E
L
A
S

V
I
I
P
E
S
E
R
T
A

D
I
D
I
K
W
A
K
A
W
A
L
I
K
E
L
A
S

V
I
I
W
A
L
I
K
E
L
A
S

V
I
I
G
U
R
U

M
A
T
A
P
E
L
A
J
A
R
A
N
G
U
R
U
B
P
/
B
K
48
C
o
n
t
o
h

:

S
T
R
U
K
T
U
R

O
R
G
A
N
I
S
A
S
I

S
E
K
O
L
A
H
S
M
K

.
K
e
t
:















I
n
s
t
r
u
k
s
i















K
o
o
r
d
i
n
a
s
i
K
O
M
I
T
E

S
E
K
O
L
A
H
K
E
P
A
L
A

S
E
K
O
L
A
H
W
A
K
A
S
E
K
M
A
N
A
J
E
M
E
N

M
U
T
U
K
E
P
A
L
A
T
A
T
A

U
S
A
H
A
P
E
S
E
R
T
A

D
I
D
I
K
S
T
A
F
T
A
T
A

U
S
A
H
A
W
A
K
A

S
E
K
H
U
B
I
N
/
H
U
M
A
S
W
A
K
A

S
E
K
H
U
B
I
N
/
H
U
M
A
S
W
A
K
A

S
E
K
S
A
R
P
R
A
S
W
A
K
A

S
E
K
K
E
S
I
S
W
A
A
N
K
A
P
R
O
G
K
A
P
R
O
G
K
A
P
R
O
G
K
A
P
R
O
G
K
O
O
R
D
I
N
A
T
O
R
K
O
O
R
D
I
N
A
T
O
R
K
O
O
R
D
.

B
P
/
B
K
K
E
P
A
L
A
P
U
S
T
A
K
A
W
A
N
G
U
R
U
W
A
L
I

K
E
L
A
S
49
L
a
m
p
i
r
a
n

4
C
o
n
t
o
h

:

K
E
L
E
N
G
K
A
P
A
N

A
D
M
I
N
I
S
T
R
A
S
I

K
E
P
A
L
A

S
E
K
O
L
A
H
N
O
K
O
M
P
O
N
E
N
K
E
T
E
R
A
N
G
A
N
A
D
A
T
I
D
A
K

A
D
A
A
D
M
I
N
I
S
T
R
A
S
I

P
R
O
G
R
A
M

P
E
N
G
A
J
A
R
A
N
R
e
n
c
a
n
a

K
e
r
j
a
:
-
R
e
n
c
a
n
a

K
e
r
j
a

J
a
n
g
k
a

M
e
n
e
n
g
a
h

(
R
K
J
M
)
-
R
e
n
c
a
n
a

K
e
r
j
a

T
a
h
u
n
a
n

(
R
K
T
)
-
R
K
A
S
P
K
-
1
J
a
d
w
a
l

P
e
l
a
j
a
r
a
n

S
e
k
o
l
a
h
P
K
-
2
D
a
f
t
a
r

P
e
m
b
a
g
i
a
n

T
u
g
a
s

G
u
r
u
P
K
-
3
D
a
f
t
a
r

P
e
m
e
r
i
k
s
a
a
n

P
e
r
s
i
a
p
a
n

M
e
n
g
a
j
a
r
P
K
-
4
D
a
f
t
a
r

P
e
n
y
e
l
e
s
a
i
a
n

K
a
s
u
s

K
h
u
s
u
s

d
i

S
e
k
o
l
a
h
P
K
-
5
D
a
f
t
a
r

H
a
s
i
l

U
A
S
P
K
-
6
R
e
k
a
p
i
t
u
l
a
s
i

K
e
n
a
i
k
a
n

K
e
l
a
s
P
K
-
7
D
a
f
t
a
r

P
e
n
y
e
r
a
h
a
n

S
T
T
B
P
K
-
8
C
a
t
a
t
a
n

p
e
l
a
k
s
a
n
a
a
n

S
u
p
e
r
v
i
s
i

K
e
l
a
s
P
K
-
9
H
u
b
u
n
g
a
n

K
e
m
a
s
y
a
r
a
k
a
t
a
n
P
K
-
1
0
L
a
p
o
r
a
n

P
e
n
i
l
a
i
a
n

H
a
s
i
l

B
e
l
a
j
a
r
A
D
M
I
N
I
S
T
R
A
S
I


K
E
S
I
S
W
A
A
N
F
o
r
m
u
l
i
r

P
e
n
d
a
f
t
a
r
a
n

S
i
s
w
a

B
a
r
u
D
a
f
t
a
r

C
a
l
o
n

S
i
s
w
a

B
a
r
u

K
e
l
a
s

I
D
a
f
t
a
r

S
i
s
w
a

B
a
r
u

K
e
l
a
s

I
B
u
k
u

I
n
d
u
k

S
i
s
w
a
B
u
k
u

K
l
a
p
e
r
J
m
l
.

S
i
s
w
a

M
e
n
u
r
u
t

K
e
l
a
s
,

A
s
a
l
,

d
a
n

J
K
I
123456789
1
0
1
1
I
I
123456
51
N
O
K
O
M
P
O
N
E
N
K
E
T
E
R
A
N
G
A
N
A
D
A
T
I
D
A
K

A
D
A
D
a
f
t
a
r

S
u
s
u
n
a
n

K
e
l
u
a
r
g
a
D
a
f
t
a
r

H
a
d
i
r

T
i
d
a
k

H
a
d
i
r

P
e
g
.
/
G
u
r
u
D
a
f
t
a
r

R
a
n
g
k
u
m
a
n

T
i
d
a
k

H
a
d
i
r

P
e
g
a
w
a
i
/
G
u
r
u

(
b
u
l
a
n
a
n
)
D
a
t
a

K
e
p
e
g
a
w
a
i
a
n
K
a
r
t
u

P
r
i
b
a
d
i

P
e
g
a
w
a
i
/
g
u
r
u
P
a
p
a
n

K
e
g
i
a
t
a
n

K
e
p
a
l
a

S
e
k
o
l
a
h
F
i
l
e

D
a
t
a

K
e
p
e
g
a
w
a
i
a
n
A
D
M
I
N
I
S
T
R
A
S
I


K
E
U
A
N
G
A
N
K
E
U
-
1
R
A
P
B
S
K
E
U
-
2
B
u
k
u

K
a
s

U
m
u
m
K
E
U
-
3
B
u
k
u

K
a
s

P
e
m
b
a
n
t
u
K
E
U
-
4
R
a
n
g
k
u
m
a
n

P
e
n
e
r
i
m
a
a
n

d
a
n

P
e
n
g
e
l
u
a
r
a
n

K
e
u
a
n
g
a
n

S
e
k
o
l
a
h
K
E
U
-
5
L
a
p
o
r
a
n

P
e
n
e
r
i
m
a
a
n

d
a
n

P
e
n
g
e
l
u
a
r
a
n

S
e
k
o
l
a
h
A
D
M
I
N
I
S
T
R
A
S
I

P
E
R
L
E
N
G
K
A
P
A
N
P
E
R
L
-
1
B
u
k
u

P
e
m
e
r
i
k
s
a
a
n

P
e
r
l
e
n
g
k
a
p
a
n
/
B
a
r
a
n
g
P
E
R
L
-
4
B
u
k
u

I
n
v
e
n
t
a
r
i
s

P
e
r
l
e
n
g
k
a
p
a
n
/
B
a
r
a
n
g
P
E
R
L
-
5
D
a
f
t
a
r

U
s
u
l

P
e
n
g
a
d
a
a
n

B
a
r
a
n
g
-
B
u
k
u

P
e
n
g
u
m
u
m
a
n
-
B
u
k
u

A
g
e
n
d
a
-
B
u
k
u

E
k
s
p
e
d
i
s
i
-
B
u
k
u

A
d
m
i
n
i
s
t
r
a
s
i

P
e
r
p
u
s
t
a
k
a
a
n
-
B
u
k
u

N
o
t
u
l
e
n

R
a
p
a
t
-
D
a
t
a

S
t
a
t
i
s
t
i
k

S
e
k
o
l
a
h
-
S
t
r
u
k
t
u
r

O
r
g
a
n
i
s
a
s
i

S
e
k
o
l
a
h
1
0
1
1
1
2
1
3
1
4
1
5
1
6
I
V
12345
V
123456789
1
0
50
N
O
K
O
M
P
O
N
E
N
K
E
T
E
R
A
N
G
A
N
A
D
A
T
I
D
A
K

A
D
A
J
m
l
.

S
i
s
w
a

M
e
n
u
r
u
t

U
s
i
a
,

K
e
l
a
s
,

d
a
n

J
K
P
a
p
a
n

A
b
s
e
n
s
i

H
a
r
i
a
n

S
i
s
w
a
B
u
k
u

R
e
k
a
p
i
t
u
l
a
s
i

H
a
r
i
a
n

A
b
s
e
n
s
i

S
i
s
w
a
B
u
k
u

A
b
s
e
n
s
i

B
u
l
a
n
a
n

S
i
s
w
a
B
u
k
u

R
e
k
a
p
i
t
u
l
a
s
i

B
u
l
a
n
a
n

A
b
s
e
n
s
i

S
i
s
w
a
S
u
r
a
t

p
e
r
m
o
h
o
n
a
n

P
i
n
d
a
h

S
e
k
o
l
a
h
S
u
r
a
t

K
e
t
e
r
a
n
g
a
n

P
i
n
d
a
h

S
e
k
o
l
a
h
M
u
t
a
s
i

S
i
s
w
a

S
e
l
a
m
a

S
e
m
e
s
t
e
r
D
a
f
t
a
r

C
a
l
o
n

P
e
s
e
r
t
a

U
j
i
a
n

S
e
k
o
l
a
h
D
a
f
t
a
r

P
e
s
e
r
t
a

U
A
S

d
a
n

P
r
e
s
t
a
s
i
n
y
a
T
a
n
d
a

P
e
s
e
r
t
a

U
A
S
D
a
f
t
a
r

M
a
s
u
k

S
M
P
D
a
f
t
a
r

K
e
n
a
i
k
a
n

K
e
l
a
s
D
a
f
t
a
r

R
e
k
a
p
i
t
u
l
a
s
i

K
e
n
a
i
k
a
n

K
e
l
a
s
/
L
u
l
u
s
a
n
T
a
t
a

T
e
r
t
i
b

S
i
s
w
a
A
D
M
I
N
I
S
T
R
A
S
I


K
E
P
E
G
A
W
A
I
A
N
R
e
n
c
a
n
a

K
e
b
u
t
u
h
a
n

P
e
g
a
w
a
i
/
G
u
r
u
U
s
u
l
a
n

P
e
n
g
a
d
a
a
n

P
e
g
a
w
a
i

d
a
n

T
e
n
a
g
a


K
e
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

U
s
u
l

P
e
n
g
a
n
g
k
a
t
a
n

C
P
N
S
D
a
f
t
a
r

R
i
w
a
y
a
t

H
i
d
u
p
U
s
u
l

K
e
n
a
i
k
a
n

G
a
j
i
D
a
f
t
a
r

U
s
u
l

P
e
n
e
t
a
p
a
n

A
n
g
k
a

K
r
e
d
i
t
B
u
k
u

C
a
t
a
t
a
n

P
e
n
i
l
a
i
a
n

P
N
S
D
P
-
3

P
N
S
D
a
f
t
a
r

U
r
u
t

K
e
p
a
n
g
k
a
t
a
n


P
N
S
B
u
k
u

C
u
t
i

P
e
g
a
w
a
i

789
1
0
1
1
1
2
1
3
1
4
1
5
1
6
1
7
1
8
1
9
2
0
2
1
I
I
I
123456789
53
P
E
R
H
I
T
U
N
G
A
N

H
A
R
I

S
E
K
O
L
A
H

D
A
N

L
I
B
U
R

S
E
K
O
L
A
H
I
d
e
n
t
i
t
a
s

s
e
k
o
l
a
h
:

.
.
.

.
.
.
.
.
.
(
N
a
m
a

d
a
n

A
l
a
m
a
t

S
e
k
o
l
a
h
)
:

.
.
.
.
.
.
.
.

.
P
E
R
H
I
T
U
N
G
A
N

H
A
R
I

S
E
K
O
L
A
H

D
A
N

L
I
B
U
R

S
E
K
O
L
A
H
J
E
N
I
S

S
E
K
O
L
A
H
:

T
A
H
U
N

P
E
L
A
J
A
R
A
N
:

N
O
S
E
M
E
S
T
E
R
B
U
L
A
N
H
A
R
I
K
E
R
J
A
H
A
R
I

L
I
B
U
R
S
M
T
M
I
N
G
G
U
U
M
U
M
P
U
A
S
A
K
H
U
S
U
S
H
A
R
I
B
E
L
A
J
A
R
1
S
E
M
E
S
T
E
R

1
J
u
l
i
A
g
u
s
t
u
s
S
e
p
t
e
m
b
e
r
O
k
t
o
b
e
r
N
o
p
e
m
b
e
r
D
e
s
e
m
b
e
r

2
S
E
M
E
S
T
E
R

2
J
a
n
u
a
r
i

F
e
b
r
u
a
r
i
M
a
r
e
t
A
p
r
i
l
M
e
i
J
u
n
i

J
u
m
l
a
h
J
U
M
L
A
H

S
A
T
U

T
A
H
U
N

P
E
L
A
J
A
R
A
N
52
C
O
N
T
O
H

:

F
O
R
M
A
T

A
D
M
I
N
I
S
T
R
A
S
I

S
E
K
O
L
A
H
I
d
e
n
t
i
t
a
s

s
e
k
o
l
a
h
:

.
.
.

.
.
.
.
.
.
(
N
a
m
a

d
a
n

A
l
a
m
a
t

S
e
k
o
l
a
h
)
:

.
.
.
.
.
.
.
.

.
J
A
D
W
A
L

K
E
G
I
A
T
A
N

S
E
K
O
L
A
H
T
A
H
U
N

P
E
L
A
J
A
R
A
N

2
0
1
0
/
2
0
1
1
N
O
K
E
G
/
B
L
N
J
U
L
I
A
G
S
S
E
P
T
O
K
T
N
O
P
D
E
S
J
A
N
F
E
B
M
A
R
A
P
R
M
E
I
J
U
N
1
P
e
r
s
i
a
p
a
n

t
a
h
u
n

p
e
l
a
j
a
r
a
n
a
.
P
e
n
d
a
f
t
a
r
a
n

c
a
l
o
n

s
i
s
w
a
b
.
S
e
l
e
k
s
i

c
a
l
o
n

s
i
s
w
a
c
.
P
e
n
d
a
f
t
a
r
a
n

c
a
l
o
n

s
i
s
w
a

y
a
n
g

d
i
t
e
r
i
m
a
d
.
P
e
r
p
i
n
d
a
h
a
n

s
i
s
w
a
e
.
P
e
r
e
n
c
a
n
a
a
n

k
e
l
a
s
f
.
P
e
n
y
u
s
u
n
a
n

j
a
d
w
a
l

p
e
l
a
j
a
r
a
n
g
.
P
e
m
b
a
g
i
a
n

t
u
g
a
s

g
u
r
u
2
H
a
r
i

p
e
r
t
a
m
a

m
a
s
u
k

s
e
k
o
l
a
h
a
.
P
e
k
a
n

o
r
i
e
n
t
a
s
i
b
.
P
e
n
j
e
l
a
s
a
n

T
T

s
e
k
o
l
a
h
c
.
P
e
n
j
e
l
a
s
a
n

T
T

f
a
s
i
l
i
t
a
s

s
e
k
o
l
a
h
3
K
e
g
i
a
t
a
n

B
e
l
a
j
a
r

M
e
n
g
a
j
a
r
a
.
P
e
r
s
i
a
p
a
n

m
e
n
g
a
j
a
r
b
.
P
e
n
y
a
j
i
a
n

p
e
l
a
j
a
r
a
n
c
.
E
v
a
l
u
a
s
i

b
e
l
a
j
a
r
d
.
K
e
n
a
i
k
a
n

t
k
/
p
e
n
j
u
r
u
s
a
n
e
.
T
a
m
a
t

b
e
l
a
j
a
r
4
U
p
a
c
a
r
a

S
e
k
o
l
a
h
5
K
e
g
i
a
t
a
n

d
a
l
a
m

l
i
b
u
r
6
K
e
g
i
a
t
a
n

E
k
s
t
r
a
k
u
r
i
k
u
l
e
r
7
B
i
m
b
i
n
g
a
n

s
i
s
w
a
P
E
R
H
I
T
U
N
G
A
N

K
A
L
E
N
D
E
R

P
E
N
D
I
D
I
K
A
N
S
E
M
E
S
T
E
R

G
A
N
J
I
L
/
G
E
N
A
P
S
e
k
o
l
a
h
:

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
M
a
t
a

P
e
l
a
j
a
r
a
n
:

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

T
a
h
u
n

P
e
l
a
j
a
r
a
n
:

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
S
E
M
E
S
T
E
R

G
A
N
J
I
L
I
.
J
u
m
l
a
h

(

)

M
i
n
g
g
u
/
S
e
m
e
s
t
e
r
;

N
o
.
N
a
m
a

B
u
l
a
n
J
u
m
l
a
h

M
i
n
g
g
u
1
J
u
l
i
5


M
i
n
g
g
u
2
A
g
u
s
t
u
s
5


M
i
n
g
g
u
3
S
e
p
t
e
m
b
e
r
5


M
i
n
g
g
u
4
O
k
t
o
b
e
r
5


M
i
n
g
g
u
5
N
o
v
e
m
b
e
r
5


M
i
n
g
g
u
6
D
e
s
e
m
b
e
r

5


M
i
n
g
g
u
J
u
m
l
a
h
3
0

M
i
n
g
g
u
I
I
.
J
u
m
l
a
h

(

)

M
i
n
g
g
u

t
i
d
a
k

E
f
e
k
t
i
f

;

N
o
.
N
a
m
a

B
u
l
a
n
J
u
m
l
a
h

M
i
n
g
g
u
1

J
u
l
i
2



M
i
n
g
g
u
2

A
g
u
s
t
u
s
0



M
i
n
g
g
u
3

S
e
p
t
e
m
b
e
r
2


M
i
n
g
g
u
4

O
k
t
o
b
e
r
2


M
i
n
g
g
u
5

N
o
v
e
m
b
e
r
0


M
i
n
g
g
u
6

D
e
s
e
m
b
e
r

1


M
i
n
g
g
u
J
u
m
l
a
h

h
a
r
i

t
d
k

m
a
s
u
k
3


M
i
n
g
g
u
J
u
m
l
a
h

h
a
r
i

k
e
g
i
a
t
a
n

s
e
k
o
l
a
h
1


M
i
n
g
g
u
J
u
m
l
a
h
1
1

M
i
n
g
g
u
54 55
I
I
I
.
J
u
m
l
a
h

(

)

m
i
n
g
g
u

e
f
e
k
t
i
f

r
i
i
l

=


m
i
n
g
g
u
/
s
e
m
e
s
t
e
r

3
0


m
i
n
g
g
u

t
i
d
a
k

e
f
e
k
t
i
f
1
1

=

1
9

m
i
n
g
g
u
/
j
a
m

t
a
t
a
p

m
u
k
a
N
o
.
N
a
m
a

B
u
l
a
n
J
u
m
l
a
h

M
i
n
g
g
u
1

J
u
l
i
2


M
i
n
g
g
u
2

A
g
u
s
t
u
s
5


M
i
n
g
g
u
3

S
e
p
t
e
m
b
e
r
3


M
i
n
g
g
u
4

O
k
t
o
b
e
r
3

M
i
n
g
g
u
5

N
o
v
e
m
b
e
r
4


M
i
n
g
g
u
6

D
e
s
e
m
b
e
r

2

M
i
n
g
g
u
J
u
m
l
a
h
1
9

M
i
n
g
g
u
S
E
M
E
S
T
E
R

G
E
N
A
P
I
.
J
u
m
l
a
h

(

)

M
i
n
g
g
u
/
S
e
m
e
s
t
e
r
;

N
o
.
N
a
m
a

B
u
l
a
n
J
u
m
l
a
h

M
i
n
g
g
u
1

J
a
n
u
a
r
i
5


M
i
n
g
g
u
2

F
e
b
r
u
a
r
i
4


M
i
n
g
g
u
3

M
a
r
e
t




5


M
i
n
g
g
u
4

A
p
r
i
l


4


M
i
n
g
g
u
5

M
e
i





5


M
i
n
g
g
u
6

J
u
n
i





5


M
i
n
g
g
u
J
u
m
l
a
h
2
8

M
i
n
g
g
u
I
I
.
J
u
m
l
a
h

(

)

M
i
n
g
g
u

t
i
d
a
k

E
f
e
k
t
i
f

;

N
o
.
N
a
m
a

B
u
l
a
n
J
u
m
l
a
h

M
i
n
g
g
u
1

J
a
n
u
a
r
i
1


M
i
n
g
g
u
2

F
e
b
r
u
a
r
i
1


M
i
n
g
g
u
3

M
a
r
e
t




1


M
i
n
g
g
u
4

A
p
r
i
l


1


M
i
n
g
g
u
56
5

M
e
i





2


M
i
n
g
g
u
6

J
u
n
i





2


M
i
n
g
g
u
J
u
m
l
a
h

h
a
r
i

k
e
m
u
n
g
k
i
n
a
n

t
i
d
a
k

m
a
s
u
k
2


M
i
n
g
g
u
J
u
m
l
a
h

h
a
r
i

k
e
g
i
a
t
a
n

s
e
k
o
l
a
h
2


M
i
n
g
g
u
J
u
m
l
a
h
1
2

M
i
n
g
g
u
I
I
I
.
J
u
m
l
a
h

(

)

m
i
n
g
g
u

e
f
e
k
t
i
f

r
i
i
l

=


m
i
n
g
g
u
/
s
e
m
e
s
t
e
r

2
8


m
i
n
g
g
u

t
i
d
a
k

e
f
e
k
t
i
f
1
2

=

1
6

m
i
n
g
g
u
/
j
a
m

t
a
t
a
p

m
u
k
a
N
o
.
N
a
m
a

B
u
l
a
n
J
u
m
l
a
h

M
i
n
g
g
u
1

J
a
n
u
a
r
i
4


M
i
n
g
g
u
2

F
e
b
r
u
a
r
i
3


M
i
n
g
g
u
3

M
a
r
e
t




4


M
i
n
g
g
u
4

A
p
r
i
l


2


M
i
n
g
g
u
5

M
e
i





2


M
i
n
g
g
u
6

J
u
n
i





1


M
i
n
g
g
u
J
u
m
l
a
h
1
6

M
i
n
g
g
u
I
V
.
J
u
m
l
a
h

(

)

j
a
m

e
f
e
k
t
i
f
/
s
e
m
e
s
t
e
r

g
a
n
j
i
l


=

.
.
.
.
.
.

x

.
.
.
.
.
.

j
a
m

t
a
t
a
p

m
u
k
a

=

.
.
.
.
.
.

j
a
m

t
a
t
a
p

m
u
k
a
.
J
u
m
l
a
h

(

)

j
a
m

e
f
e
k
t
i
f
/
s
e
m
e
s
t
e
r

g
e
n
a
p

=
.
.
.
.
.
.

x

.
.
.
.
.
.
.

j
a
m

t
a
t
a
p

m
u
k
a

=
.
.
.
.
.
.
.

j
a
m

t
a
t
a
p

m
u
k
a
.
M
e
n
g
e
t
a
h
u
i
,
J
a
k
a
r
t
a
,

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
K
e
p
a
l
a

S
e
k
o
l
a
h
.
.
.
G
u
r
u

M
a
p
e
l
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

C
a
t
a
t
a
n
:
1
.
J
u
m
l
a
h

j
a
m

t
a
t
a
p

m
u
k
a

d
i
s
e
s
u
a
i
k
a
n

d
e
n
g
a
n

j
u
m
l
a
h

j
a
m

m
a
s
i
n
g
-
m
a
s
i
n
g

m
a
t
a

p
e
l
a
j
a
r
a
n
/
k
o
m
p
e
t
e
n
s
i

y
a
n
g

t
e
r
t
e
r
a

p
a
d
a

J
a
d
u
a
l

t
a
t
a
p

m
u
k
a
,

t
i
a
p

s
e
m
e
s
t
e
r

j
u
m
l
a
h

j
a
m

s
a
t
u

m
a
t
a

p
e
l
a
j
a
r
a
n
/
k
o
m
p
e
t
e
n
s
i

k
e
m
u
n
g
k
i
n
a
n

b
e
r
b
e
d
a
.
2
.
U
n
t
u
k

m
e
n
e
n
t
u
k
a
n

j
u
m
l
a
h

j
a
m

d
a
r
i

m
a
s
i
n
g
-
m
a
s
i
n
g

m
a
t
a

p
e
l
a
j
a
r
a
n
/
k
o
m
p
e
t
e
n
s
i

b
e
d
a
s
a
r
k
a
n

p
a
d
a

a
n
a
l
i
s
i
s

S
K
/
K
D
a
t
a
u
p
e
m
e
t
a
a
n
k
u
r
i
k
u
l
u
m
i
m
p
l
e
m
e
n
t
a
t
i
f
y
a
n
g
t
e
l
a
h
d
i
v
a
l
i
d
a
s
i
.
57
C
o
n
t
o
h
:

F
O
R
M
A
T

D
A
F
T
A
R

K
E
A
D
A
A
N

S
I
S
W
A
D
A
F
T
A
R

K
E
A
D
A
A
N

S
I
S
W
A
J
E
N
I
S

S
E
K
O
L
A
H
:
T
A
H
U
N

P
E
L
A
J
A
R
A
N
:

S
E
M
E
S
T
E
R
:

T
I
N
G
K
A
T
P
R
O
G
R
A
M

S
T
U
D
I
B
U
L
A
N
/
S
I
S
W
A
N
O
I
I
I
I
I
I
L
P
J
L
P
J
1
J
u
l
i
2
A
g
u
s
t
u
s
3
S
e
p
t
e
m
b
e
r

4
O
k
t
o
b
e
r

5
N
o
p
e
m
b
e
r

6
D
e
s
e
m
b
e
r

.
.
,

.
.
.
.
.
.
.

.
.
K
e
p
a
l
a

S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.
.
.

.
.
N
I
P
.
K
e
t
e
r
a
n
g
a
n

:
U
n
t
u
k

s
e
m
e
s
t
e
r

2

d
i
b
u
a
t

s
a
m
a

d
e
n
g
a
n

s
e
m
e
s
t
e
r

1
b
u
l
a
n
n
y
a

d
i
g
a
n
t
i
.
59
C
O
N
T
O
H
:

F
O
R
M
A
T

R
E
K
A
P
I
T
U
L
A
S
I

P
E
L
A
K
S
A
N
A
A
N

P
R
O
S
E
S

B
E
L
A
J
A
R

S
E
K
O
L
A
H
:

.
A
L
A
M
A
T
:

.
R
E
K
A
P
I
T
U
L
A
S
I
T
A
H
U
N

P
E
L
A
J
A
R
A
N
:

.
.
M
A
T
A

P
E
L
A
J
A
R
A
N
/
K
L
S
:

.
.
S
E
M
E
S
T
E
R
:

.
.
1
.
J
u
m
l
a
h

m
i
n
g
g
u

b
e
l
a
j
a
r

:

.
.
m
i
n
g
g
u
2
.
P
e
n
c
a
p
a
i
a
n

t
a
r
g
e
t

S
i
l
a
b
u
s
:

.
.
%
3
.
P
e
l
a
k
s
a
n
a
a
n

F
o
r
m
a
t
i
f

d
a
n

n
i
l
a
i

y
a
n
g

d
i
c
a
p
a
i
3
.
1
U
l
a
n
g
a
n

f
o
r
m
a
t
i
f

k
e

1

d
i
l
a
k
s
a
n
a
k
a
n

p
a
d
a

t
a
n
g
g
a
l


n
i
l
a
i

r
a
t
a
-
r
a
t
a

k
e
l
a
s

.
.
.
.
.
.
.
3
.
2
U
l
a
n
g
a
n

f
o
r
m
a
t
i
f

k
e

2

d
i
l
a
k
s
a
n
a
k
a
n

p
a
d
a

t
a
n
g
g
a
l


n
i
l
a
i

r
a
t
a
-
r
a
t
a

k
e
l
a
s

3
.
3
U
l
a
n
g
a
n

f
o
r
m
a
t
i
f

k
e

3

d
i
l
a
k
s
a
n
a
k
a
n

p
a
d
a

t
a
n
g
g
a
l

.
.
.

n
i
l
a
i

r
a
t
a
-
r
a
t
a

k
e
l
a
s

.
3
.
4
U
l
a
n
g
a
n

f
o
r
m
a
t
i
f

k
e

4

d
i
l
a
k
s
a
n
a
k
a
n

p
a
d
a

t
a
n
g
g
a
l

.
.
.

n
i
l
a
i

r
a
t
a
-
r
a
t
a

k
e
l
a
s

.
4
.
E
v
a
l
u
a
s
i

b
e
l
a
j
a
r

s
e
m
e
s
t
e
r

(
s
u
m
a
t
i
f
/
u
l
a
n
g
a
n

u
m
u
m
)

n
i
l
a
i

r
a
t
a
-
r
a
t
a

k
e
l
a
s

.
.
.
.
.
.
.
D
i
l
a
k
s
a
n
a
k
a
n

p
a
d
a

t
a
n
g
g
a
l

.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
5
.
M
a
s
a
l
a
h

d
a
n

h
a
m
b
a
t
a
n

y
a
n
g

t
i
m
b
u
l
5
.
1
d
a
r
i

b
u
t
i
r

1

5
.
2
d
a
r
i

b
u
t
i
r

2

5
.
3
d
a
r
i

b
u
t
i
r

3

6
.
P
e
m
e
c
a
h
a
n
n
y
a
R
E
K
A
P
I
T
U
L
A
S
I

P
E
L
A
K
S
A
N
A
A
N

P
R
O
S
E
S

B
E
L
A
J
A
R

M
E
N
G
A
J
A
R
58
C
O
N
T
O
H
:

F
O
R
M
A
T

L
A
P
O
R
A
N

K
E
N
A
I
K
A
N

T
I
N
G
K
A
T
/
K
E
L
U
A
R
/
L
U
L
U
S
P
R
O
G
R
A
M

S
T
U
D
I
0
1
T
I
N
G
K
A
T
0
2
0
3
0
4
0
5
0
6
0
7
0
8
0
9
1
0
1
1
1

(
d
i
i
s
i

a
w
a
l

t
a
h
u
n
)
2S
i
s
w
a

y
a
n
g

t
i
n
g
g
a
l

k
e
l
a
s
P
r
o
g
r
a
m

s
t
u
d
i
T
i
n
g
g
a
l

k
l
s
K
e
l
u
a
r
L
u
l
u
s
P
r
o
g
r
a
m

s
t
u
d
i
T
i
n
g
g
a
l

k
l
s
K
e
l
u
a
r
L
u
l
u
s
d
s
t
I
d
e
n
t
i
t
a
s

s
e
k
o
l
a
h
:

.
.
.

.
.
.
.
.
.
(
N
a
m
a

d
a
n

A
l
a
m
a
t

S
e
k
o
l
a
h
)
:

.
.
.
.
.
.
.
.

.
L
A
P
O
R
A
N

K
E
N
A
I
K
A
N

T
I
N
G
K
A
T
/
K
E
L
U
A
R
/
L
U
L
U
S
J
E
N
I
S

S
E
K
O
L
A
H
:

T
A
H
U
N

P
E
L
A
J
A
R
A
N
:

J
U
M
L
A
H
I
I
I
I
I
I
O
r
a
n
g
%
O
r
a
n
g
%
O
r
a
n
g
%
O
r
a
n
g
%

.
.
,

2
0
1
1
K
e
p
a
l
a

S
e
k
o
l
a
h

.
.
N
I
P
.
61
C
O
N
T
O
H
:

F
O
R
M
A
T

D
A
F
T
A
R

K
E
A
D
A
A
N

S
I
S
W
A

M
E
N
U
R
U
T

T
I
N
G
K
A
T
I
d
e
n
t
i
t
a
s

s
e
k
o
l
a
h
:

.
.
.

.
.
.
.
.
.
(
N
a
m
a

d
a
n

A
l
a
m
a
t

S
e
k
o
l
a
h
)
:

.
.
.
.
.
.
.
.

.
D
A
F
T
A
R

K
E
A
D
A
A
N

S
I
S
W
A

M
E
N
U
R
U
T

T
I
N
G
K
A
T
T
A
H
U
N

P
E
L
A
J
A
R
A
N
B
U
L
A
N
:

.
.
,

.
.
.
.
.
.
.
.
K
e
p
a
l
a

S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.
.
.
.
N
I
P
.
P
R
O
G
R
A
M

S
T
U
D
I
L
P
L
P
L
P
L
P
L
P
L
P
L
P
L
P
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
B
A
N
Y
A
K
K
E
L
A
S
J
M
L

S
I
S
W
A
B
L
N

Y
A
N
G

L
A
L
U
J
M
L

S
I
S
W
A
B
L
N

I
N
I
J
M
L
J
M
L
J
M
L
K
L
S
60
6
.
1
d
a
r
i

b
u
t
i
r

1

6
.
2
d
a
r
i

b
u
t
i
r

2

6
.
3
d
a
r
i

b
u
t
i
r

3

7
.
K
e
s
i
m
p
u
l
a
n
n
y
a

:

M
e
n
g
e
t
a
h
u
i

,
2
0
1
1
K
e
p
a
l
a

S
e
k
o
l
a
h
G
u
r
u

y
b
s
,

.
.

.
.
N
I
P
.
N
I
P
.
63
C
O
N
T
O
H
:

F
O
R
M
A
T

P
E
N
G
A
N
T
A
R

S
U
R
A
T
K
O
P

S
U
R
A
T
L
E
M
B
A
R

P
E
N
G
A
N
T
A
R

S
U
R
A
T

R
U
T
I
N
U
n
i
t

P
e
n
g
o
l
a
h
/
P
e
n
e
r
i
m
a
T
a
n
g
g
a
l

P
e
n
y
a
m
p
a
i
a
n
N
o
m
o
r

u
r
u
t
0
1
A
s
a
l

s
u
r
a
t
0
2
T
a
n
g
g
a
l
0
3
N
o
m
o
r
0
4
P
e
r
i
h
a
l
0
5
K
e
t
.
0
6
J
u
m
l
a
h
D
i
t
e
r
i
m
a

o
l
e
h

:

.
.
.

T
g
l
.
/
j
a
m










:

.
.
.

62
C
O
N
T
O
H
:

F
O
R
M
A
T

B
U
K
U

C
A
T
A
T
A
N

P
E
N
I
L
A
I
A
N

P
E
G
A
W
A
I

N
E
G
E
R
I

S
I
P
I
L
I
d
e
n
t
i
t
a
s

s
e
k
o
l
a
h
:

.
.
.

.
.
.
.
.
.
(
N
a
m
a

d
a
n

A
l
a
m
a
t

S
e
k
o
l
a
h
)
:

.
.
.
.
.
.
.
.

.
R
A
H
A
S
I
A
B
U
K
U

C
A
T
A
T
A
N

P
E
N
I
L
A
I
A
N

P
E
G
A
W
A
I

N
E
G
E
R
I

S
I
P
I
L
N
a
m
a

:

.
.
N
I
P
:

.
.
N
o
.

K
a
r
p
e
g
:

.
.

.
.
,

.
.
.
.
.
.
.
.
K
e
p
a
l
a

S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.
.
.
.
N
I
P
.
N
o
.
T
a
n
g
g
a
l
,

B
u
l
a
n

d
a
n

T
a
h
u
n
U

r

a

i

a

n
N
a
m
a

d
a
n

P
a
r
a
f

P
e
j
a
b
a
t

P
e
n
i
l
a
i
C
A
T
A
T
A
N

:
S
;


S
a
k
i
t
I
;


I
z
i
n
A
;


A
l
p
a

65
C
O
N
T
O
H
:

F
O
R
M
A
T

S
U
R
A
T

R
A
H
A
S
I
A
K
O
P

S
U
R
A
T
L
E
M
B
A
R

P
E
N
G
A
N
T
A
R

S
U
R
A
T

R
A
H
A
S
I
A
U
n
i
t

P
e
n
g
o
l
a
h

:

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.


T
a
n
g
g
a
l

P
e
n
y
a
m
p
a
i
a
n

:

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
N
O
.

U
R
U
T
A
S
A
L

S
U
R
A
T
T
G
L

S
U
R
A
T
N
O
.

S
U
R
A
T
K
E
T
.
J
u
m
l
a
h
D
i
t
e
r
i
m
a

o
l
e
h

:

.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

T
g
l
.
/
j
a
m










:

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

64
C
O
N
T
O
H
:

F
O
R
M
A
T

K
A
R
T
U

K
E
N
D
A
L
I
C
O
N
T
O
H

K
A
R
T
U

K
E
N
D
A
L
I
K
O
P

S
U
R
A
T
I
n
d
e
k
s
:
H
a
l
:
L
a
m
p
i
r
a
n
:
D
a
r
i
:

N
o
m
o
r
:
P
e
n
g
o
l
a
h
:
C
a
t
a
t
a
n
:
K
o
d
e
T
g
l

.
:





















M
N
o
.
U
r
u
t
:





















K
67
K
O
P

S
E
K
O
L
A
H
C
O
N
T
O
H
:

S
U
R
A
T

P
E
N
G
U
M
U
M
A
N

N
a
m
a

J
a
b
a
t
a
n
C
a
p

D
i
n
a
s
T
a
n
d
a

t
a
n
g
a
n
N
a
m
a

t
e
r
a
n
g
N
I
P
S
U
R
A
T

P
E
N
G
U
M
U
M
A
N
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
C
o
n
t
o
h
:

S
u
r
a
t

P
e
n
g
u
m
u
m
a
n

K
O
P

S
U
R
A
T
S
U
R
A
T

P
E
N
G
A
N
T
A
R
N
o
m
o
r
:

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
66
C
O
N
T
O
H
:

F
O
R
M
A
T

S
U
R
A
T

P
E
N
G
A
N
T
A
R
N
a
m
a

J
a
b
a
t
a
n
C
a
p

D
i
n
a
s
T
a
n
d
a

t
a
n
g
a
n
N
a
m
a

t
e
r
a
n
g
N
I
P
N
o
m
o
r
I
s
i

s
u
r
a
t
/
b
a
r
a
n
g
J
u
m
l
a
h
K
e
t
e
r
a
n
g
a
n
T
e
m
b
u
s
a
n

Y
t
h

:
K
e
p
a
d
a
Y
t
h

.
.

.
.

.
.
69
C
O
N
T
O
H
:

P
E
T
U
N
J
U
K

T
E
K
N
I
S

P
E
N
G
E
M
B
A
N
G
A
N

D
I
R
I

P
E
S
E
R
T
A

D
I
D
I
K
K
E
P
A
L
A

S
E
K
O
L
A
H

.
1
.


B
a
h
w
a

d
a
l
a
m

r
a
n
g
k
a

p
e
n
c
a
p
a
i
a
n

t
u
j
u
a
n

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

d
i

S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.


d
a
n

t
e
r
p
a
d
u
n
y
a

k
e
g
i
a
t
a
n

i
n
t
r
a

k
u
r
i
k
u
l
e
r
,

k
o
k
u
r
i
k
u
l
e
r

d
a
n

e
k
s
t
r
a

k
u
r
i
k
u
l
e
r

s
e
r
t
a

u
n
t
u
k

t
e
r
c
i
p
t
a
n
y
a

p
e
m
b
e
n
t
u
k
a
n

t
a
m
a
t
a
n

S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.


y
a
n
g

b
e
r
t
a
n
g
g
u
n
g

j
a
w
a
b
,

m
a
k
a

d
i
p
a
n
d
a
n
g

p
e
r
l
u

u
n
t
u
k

d
i
k
e
l
u
a
r
k
a
n

S
t
a
n
d
a
r

O
p
e
r
a
s
i
o
n
a
l

P
r
o
s
e
d
u
r

P
e
m
b
i
n
a
a
n

K
e
g
i
a
t
a
n

K
e
s
i
s
w
a
a
n

b
e
r
b
a
s
i
s
k
a
r
a
k
t
e
r
b
a
n
g
s
a
b
a
g
i
S
i
s
w
a

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

2
.
B
a
h
w
a

s
e
s
u
a
i

d
e
n
g
a
n

p
e
n
g
a
l
a
m
a
n

d
a
n

p
e
r
k
e
m
b
a
n
a
g
n

s
i
s
t
e
m

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

y
a
n
g

a
d
a

d
i

S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
,

d
i
p
a
n
d
a
n
g

p
e
r
l
u
u
n
t
u
k
s
e
g
e
r
a
d
i
a
d
a
k
a
n
p
e
n
y
e
m
p
u
r
n
a
a
n
d
a
n
p
e
m
a
n
t
a
p
a
n
k
e
g
i
a
t
a
n
k
e
s
i
s
w
a
a
n
d
i
S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
.
P
a
n
c
a
s
i
l
a
d
a
n
U
n
d
a
n
g
-
U
n
d
a
n
g
D
a
s
a
r
1
9
4
5
2
.
U
n
d
a
n
g
-
U
n
d
a
n
g
N
o
.
2
0
T
a
h
u
n
2
0
0
3
t
e
n
t
a
n
g
S
i
s
t
e
m
P
e
n
d
i
d
i
k
a
n
N
a
s
i
o
n
a
l
3
.
I
n
p
r
e
s
N
o
.
6
T
a
h
u
n
2
0
0
9
4
.
I
n
p
r
e
s
N
o
,
1
T
a
h
u
n
2
0
1
0
5
.
S
K
M
e
n
d
i
k
b
u
d
N
o
.
0
4
6
1
/
I
I
/
1
9
8
4
t
e
n
t
a
n
g
P
e
m
b
i
n
a
a
n
K
e
s
i
s
w
a
a
n
6
.
S
K
D
i
t
j
e
n
D
i
k
d
a
s
m
e
n
N
o
.
2
2
6
/
C
/
K
e
p
/
O
/
1
9
9
2
T
e
n
t
a
n
g
P
e
d
o
m
a
n
P
e
m
b
i
n
a
a
n
K
e
s
i
s
w
a
a
n
7
.
R
K
A
S

S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.

t
a
h
u
n

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
8
.
S
t
r
a
t
e
g
i
k
P
l
a
n
i
n
g
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n
S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
t
a
h
u
n
p
e
l
a
j
a
r
a
n

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
M
E
N
I
M
B
A
N
G

:
M
E
N
G
I
N
G
A
T

:
L
a
m
p
i
r
a
n

5
B
U
K
U

T
A
M
U

P
E
M
B
I
N
A
A
N
68
C
O
N
T
O
H
:

F
O
R
M
A
T

B
U
K
U

T
A
M
U

P
E
M
B
I
N
A
A
N
T
a
n
g
g
a
l
N
o
.
N
a
m
a
P
e
k
e
r
j
a
a
n
D
i
t
e
r
i
m
a
M
a
k
s
u
d
C
a
t
a
t
a
n
71
4
.
M
e
n
g
h
a
r
g
a
i
p
e
r
a
n
a
k
t
i
f
s
i
s
w
a
d
a
l
a
m
k
e
g
i
a
t
a
n
k
o
k
u
r
i
k
u
l
e
r
d
a
n
e
k
s
t
r
a
k
u
r
i
k
u
l
e
r
5
.
M
e
n
g
e
m
b
a
n
g
k
a
n

d
a
n

m
e
n
i
n
g
k
a
t
k
a
n

k
e
g
i
a
t
a
n

k
o

k
u
r
i
k
u
l
e
r

d
a
n

e
k
s
t
r
a

k
u
r
i
k
u
l
e
r

m
e
l
a
l
u
i

p
e
n
g
a
m
a
t
a
n

a
k
t
i
f

d
a
n

p
e
n
i
l
a
i
a
n

y
a
n
g

t
e
r
a
t
u
r
6
.
U
n
t
u
k

m
e
m
b
e
r
i

k
e
m
u
d
a
h
a
n

d
i
d
a
l
a
m

m
e
m
b
e
r
i
k
a
n

p
e
n
i
l
a
i
a
n

d
a
n

p
e
m
b
i
n
a
a
n

k
e
g
i
a
t
a
n

s
i
s
w
a

y
a
n
g

b
e
r
s
i
f
a
t

k
o

k
u
r
i
k
u
l
e
r

d
a
n

e
k
s
t
r
a

k
u
r
i
k
u
l
e
r
S
i
f
a
t

K
e
g
i
a
t
a
n
S
a
t
u
a
n

K
e
g
i
a
t
a
n

P
e
m
b
i
n
a
a
n

K
a
r
a
k
t
e
r

B
a
n
g
s
a

b
a
g
i

S
i
s
w
a

(
P
K
B
S
)

b
e
r
s
i
f
a
t

i
n
d
i
v
i
d
u
a
l

y
a
i
t
u

m
a
s
i
n
g
-
m
a
s
i
n
g

s
i
s
w
a

y
a
n
g

m
e
n
c
i
p
t
a
k
a
n

a
t
a
u

b
e
r
i
n
i
s
i
a
t
i
f

u
n
t
u
k

m
e
n
g
a
d
a
k
a
n
,

m
e
n
g
i
k
u
t
i

s
u
a
t
u

k
e
g
i
a
t
a
n

k
o

k
u
r
i
k
u
l
e
r

d
a
n

e
k
s
t
r
a

k
u
r
i
k
u
l
e
r

y
a
n
g

t
e
l
a
h

d
i
t
e
n
t
u
k
a
n

a
s
p
e
k
n
y
a

s
e
b
a
g
a
i
m
a
n
a

a
k
a
n
d
i
a
t
u
r
d
a
l
a
m
p
a
s
a
l
5
.
P

e

m

b

i

n

a
1
.
P
e
m
b
i
n
a

k
e
g
i
a
t
a
n

k
e
s
i
s
w
a
a
n

a
d
a
l
a
h

g
u
r
u

p
e
m
b
i
n
a

s
i
s
w
a
,

g
u
r
u

m
a
t
a

p
e
l
a
j
a
r
a
n
/
g
u
r
u

k
e
l
a
s

y
a
n
g

b
e
r
s
a
n
g
k
u
t
a
n

d
a
n

d
i
t
e
t
a
p
k
a
n

o
l
e
h

s
e
k
o
l
a
h
.
2
.
T
u
g
a
s
d
a
n
t
a
n
g
g
u
n
g
j
a
w
a
b
p
e
m
b
i
n
a
a
d
a
l
a
h
:
a
.
M
e
n
g
e
r
a
h
k
a
n
,
m
e
m
b
e
r
i
m
o
t
i
v
a
s
i
d
a
n
m
e
n
g
o
n
t
r
o
l
k
e
g
i
a
t
a
n
s
i
s
w
a
y
a
n
g
d
i
b
i
n
a
n
y
a
d
a
l
a
m
m
e
m
p
r
a
k
t
i
k
k
a
n
n
i
l
a
i
-
n
i
l
a
i
k
a
r
a
k
t
e
r
b
.
M
e
m
b
e
r
i
n
i
l
a
i
k
e
p
a
d
a
s
i
s
w
a
y
a
n
g
d
i
b
i
n
a
n
y
a
s
e
s
u
a
i
d
e
n
g
a
n
k
e
t
e
n
t
u
a
n
y
a
n
g
d
i
t
e
t
a
p
k
a
n
d
a
l
a
m
l
a
m
p
i
r
a
n
I
I
k
e
p
u
t
u
s
a
n
i
n
i
.
c
.
M
e
m
b
e
r
i
r
e
k
o
m
e
n
d
a
s
i
d
a
n
k
e
t
e
r
a
n
g
a
n
m
e
n
g
e
n
a
i
s
i
s
w
a
y
a
n
g
d
i
b
i
n
a
k
e
p
a
d
a
p
i
h
a
k
-
p
i
h
a
k
y
a
n
g
m
e
m
e
r
l
u
k
a
n
.
1
.
A
s
p
e
k
-
a
s
p
e
k
k
e
g
i
a
t
a
n
k
e
s
i
s
w
a
a
n
y
a
n
g
d
a
p
a
t
d
i
p
e
r
h
i
t
u
n
g
k
a
n
n
i
l
a
i
k
e
g
i
a
t
a
n
p
e
m
b
i
n
a
a
n
k
a
r
a
k
t
e
r
b
a
n
g
s
a
b
a
g
i
s
i
s
w
a
m
e
l
i
p
u
t
i
:
a
.
A
s
p
e
k
k
e
a
g
a
m
a
a
n
d
a
n
m
o
r
a
l
P
a
n
c
a
s
i
l
a
P
a
s
a
l

3
P
a
s
a
l

4
P
a
s
a
l

5
B
A
B

I
I
A
S
P
E
K
-
A
S
P
E
K

K
E
G
I
A
T
A
N
70
M
E
M
U
T
U
S
K
A
N
M
E
N
E
T
A
P
K
A
N
:
K
e
p
u
t
u
s
a
n

K
e
p
a
l
a

S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.

t
e
n
t
a
n
g

S
t
a
n
d
a
r

O
p
e
r
a
s
i
o
n
a
l

P
r
o
s
e
d
u
r

P
e
m
b
i
n
a
a
n

K
e
g
i
a
t
a
n

K
e
s
i
s
w
a
a
n

S
i
s
w
a
S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
P
e
n
g
e
r
t
i
a
n
1
.
S
a
t
u
a
n

K
e
g
i
a
t
a
n

P
e
m
b
i
n
a
a
n

K
a
r
a
k
t
e
r

B
a
n
g
s
a

b
a
g
i

s
i
s
w
a

(
P
K
B
S
)

a
d
a
l
a
h

s
a
t
u
a
n

k
e
g
i
a
t
a
n

k
e
s
i
s
w
a
a
n

d
a
l
a
m

j
a
n
g
k
a

w
a
k
t
u

t
e
r
t
e
n
t
u

y
a
n
g

d
i
p
r
o
g
r
a
m
k
a
n

u
n
t
u
k

m
e
m
e
n
u
h
i

p
e
r
s
y
a
r
a
t
a
n

d
a
l
a
m

p
e
n
y
e
l
e
s
a
i
a
n

s
t
u
d
i

p
a
d
a

s
e
t
i
a
p

s
e
m
e
s
t
e
r

a
t
a
u

t
a
h
u
n

d
i

S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
2
.
K
e
g
i
a
t
a
n

P
e
m
b
i
n
a
a
n

K
a
r
a
k
t
e
r

B
a
n
g
s
a

b
a
g
i

s
i
s
w
a

(
P
K
B
S
)

a
d
a
l
a
h

k
e
g
i
a
t
a
n

s
i
s
w
a

S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.

y
a
n
g

m
e
n
u
n
j
a
n
g

k
e
g
i
a
t
a
n

k
u
r
i
k
u
l
e
r

d
a
n

m
e
r
u
p
a
k
a
n

s
a
l
a
h

s
a
t
u

j
a
l
u
r

p
e
m
b
i
n
a
a
n

d
a
n

p
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

p
o
t
e
n
s
i

d
a
n

b
a
k
a
t

s
i
s
w
a

d
i

S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
.
K
e
g
i
a
t
a
n

P
e
m
b
i
n
a
a
n

K
a
r
a
k
t
e
r

B
a
n
g
s
a

b
a
g
i

s
i
s
w
a

(
P
K
B
S
)

d
a
p
a
t

d
i
j
a
d
i
k
a
n

s
e
b
a
g
a
i

p
e
r
t
i
m
b
a
n
g
a
n

u
n
t
u
k

p
e
n
g
u
s
u
l
a
n

b
e
a

s
i
s
w
a
,

m
e
n
j
a
d
i
p
e
n
g
u
r
u
s
o
r
g
a
n
i
s
a
s
i
i
n
t
r
a
s
e
k
o
l
a
h
(
O
S
I
S
)
s
e
r
t
a
p
r
e
d
i
k
a
t
l
u
l
u
s
a
n
t
e
r
b
a
i
k
,
s
i
s
w
a
t
e
l
a
d
a
n
/
b
e
r
p
r
e
s
t
a
s
i
d
a
n
f
a
s
i
l
i
t
a
s
l
a
i
n
n
y
a
.
T

u

j

u

a

n
S
a
t
u
a
n
K
e
g
i
a
t
a
n
P
e
m
b
i
n
a
a
n
K
a
r
a
k
t
e
r
B
a
n
g
s
a
b
a
g
i
s
i
s
w
a
(
P
K
B
S
)
b
e
r
t
u
j
u
a
n
:
1
.
M
e
m
b
a
n
t
u
t
e
r
c
a
p
a
i
n
y
a
p
e
e
m
b
e
n
t
u
k
a
n
m
a
n
u
s
i
a
I
n
d
o
n
e
s
i
a
y
a
n
g
b
e
r
k
w
a
l
i
t
a
s
2
.
M
e
n
g
e
m
b
a
n
g
k
a
n

d
a
n

m
e
n
i
n
g
k
a
t
k
a
n

b
a
k
a
t

d
a
n

m
i
n
a
t

s
i
s
w
a

d
a
l
a
m

u
s
a
h
a

m
e
n
g
h
a
s
i
l
k
a
n

t
a
m
a
t
a
n

y
a
n
g

b
e
r
i
m
a
n
,

b
e
r
i
l
m
u

a
m
a
l
i
y
a
h

d
a
n
b
e
r
a
m
a
l
i
l
m
i
a
h
y
a
n
g
p
e
n
u
h
t
a
n
g
g
u
n
g
j
a
w
a
b
d
a
n
p
r
o
f
e
s
i
o
n
a
l
i
s
m
e
.
3
.
M
e
m
b
a
n
t
u
m
e
m
p
e
r
l
a
n
c
a
r
p
r
o
s
e
s
b
e
l
a
j
a
r
s
i
s
w
a
d
a
l
a
m
m
e
n
u
n
j
a
n
g
k
e
m
a
m
p
u
a
n
n
y
a
d
i
b
i
d
a
n
g
a
k
a
d
e
m
i
k
d
a
n
n
o
n
a
k
a
d
e
m
i
k
.
B
A
B

I
K
E
T
E
N
T
U
A
N

U
M
U
M
P
a
s
a
l

1
P
a
s
a
l

2
73
a
.
A
s
p
e
k
k
e
a
g
a
m
a
a
n
d
a
n
M
o
r
a
l
P
a
n
c
a
s
i
l
a
s
e
k
u
r
a
n
g
-
k
u
r
a
n
g
n
y
a
3
0
%
b
.
A
s
p
e
k
p
e
n
a
l
a
r
a
n
d
a
n
i
d
i
a
l
i
s
m
e
s
e
k
u
r
a
n
g
-
k
u
r
a
n
g
n
y
a
2
0
%
c
.
A
s
p
e
k
k
e
p
e
m
i
m
p
i
n
a
n
d
a
n
l
o
y
a
l
i
t
a
s
s
e
k
u
r
a
n
g
-
k
u
r
a
n
g
n
y
a
2
0
%
d
.
A
s
p
e
k
p
e
m
e
n
u
h
a
n
b
a
k
a
t
d
a
n
m
i
n
a
t
s
e
k
u
r
a
n
g
-
k
u
r
a
n
g
n
y
a
2
0
%
e
.
A
s
p
e
k
p
e
n
g
a
b
d
i
a
n
m
a
s
y
a
r
a
k
a
t
s
e
k
u
r
a
n
g
-
k
u
r
a
n
g
n
y
a
1
0
%
1
.
N
i
l
a
i

k
e
g
i
a
t
a
n

d
i
b
e
r
i
k
a
n

k
e
p
a
d
a

s
i
s
w
a

y
a
n
g

m
e
l
a
k
s
a
n
a
k
a
n

k
e
g
i
a
t
a
n

d
e
n
g
a
n

m
e
n
u
n
j
u
k
k
a
n

b
u
k
t
i

r
e
s
m
i

b
a
i
k

b
e
r
u
p
a

s
e
r
t
i
f
i
k
a
t
/
p
i
a
g
a
m
,

k
e
t
e
r
a
n
g
a
n
p
e
n
y
e
l
e
n
g
g
a
r
a
,
t
u
l
i
s
a
n
m
a
u
p
u
n
k
e
t
e
r
a
n
g
a
n
l
a
i
n
y
a
n
g

d
a
p
a
t
d
i
p
e
r
t
a
n
g
g
u
n
g
j
a
w
a
b
k
a
n
.
2
.
Y
a
n
g
b
e
r
h
a
k
m
e
m
b
e
r
i
k
a
n
n
i
l
a
i
a
d
a
l
a
h
G
u
r
u
P
e
m
b
i
n
a
K
e
g
i
a
t
a
n
y
a
n
g
b
e
r
s
a
n
g
k
u
t
a
n
.
3
.
P
r
e
d
i
k
a
t

n
i
l
a
i

a
k
h
i
r

k
e
g
i
a
t
a
n

k
e
s
i
s
w
a
a
n

d
i
d
a
s
a
r
k
a
n

o
l
e
h

t
i
n
g
g
i

r
e
n
d
a
h
n
y
a

n
i
l
a
i

k
r
e
d
i
t

k
e
g
i
a
t
a
n

k
e
s
i
s
w
a
a
n

y
a
n
g

d
i
p
e
r
o
l
e
h
,

d
i
n
y
a
t
a
k
a
n

d
a
l
a
m
t
a
b
l
e
b
e
r
i
k
u
t
:
B
A
B

I
V
S
I
S
T
E
M

P
E
N
I
L
A
I
A
N

D
A
N

A
D
M
I
N
I
S
T
R
A
S
I
P
a
s
a
l

9
N
i
l
a
i
K
r
e
d
i
t
y
a
n
g
d
i
p
e
r
o
l
e
h
P
r
e
d
i
k
a
t
S
i
m
b
o
l
8
6
-
k
e
a
t
a
s
I
s
t
i
m
e
w
a
A
7
6
-
8
5
B
a
i
k
S
e
k
a
l
i
A
B
6
6
-
7
5
B
a
i
k
B
5
0
-
6
5
C
u
k
u
p
C
0
0
-
4
9
K
u
r
a
n
g
D
72
b
.
A
s
p
e
k
P
e
n
a
l
a
r
a
n
d
a
n
I
d
e
a
l
i
s
m
e
c
.
A
s
p
e
k
K
e
p
e
m
i
m
p
i
n
a
n
d
a
n
l
o
y
a
l
i
t
a
s
t
e
r
h
a
d
a
p
s
e
k
o
l
a
h
,
n
e
g
a
r
a
,
b
a
n
g
s
a
d
a
n
a
g
a
m
a
.
d
.
A
s
p
e
k
p
e
m
e
n
u
h
a
n
m
i
n
a
t
d
a
n
b
a
k
a
t
s
i
s
w
a
e
.
A
s
p
e
k
p
e
n
g
a
b
d
i
a
n
p
a
d
a
m
a
s
y
a
r
a
k
a
t
2
.
J
e
n
i
s
d
a
n
b
o
b
o
t
n
i
l
a
i
d
a
r
i
b
e
r
b
a
g
a
i
a
s
p
e
k
d
a
l
a
m
a
y
a
t
(
1
)
p
a
s
a
l
i
n
i
s
e
b
a
g
a
i
m
a
n
a
t
e
r
d
a
p
a
t
d
a
l
a
m
l
a
m
p
i
r
a
n
I
d
a
n
I
I
p
a
d
a
K
e
p
u
t
u
s
a
n
i
n
i
.
1
.
K
e
g
i
a
t
a
n

P
e
m
b
i
n
a
a
n

K
a
r
a
k
t
e
r

B
a
n
g
s
a

b
a
g
i

s
i
s
w
a

(
P
K
B
S
)


p
a
d
a

d
a
s
a
r
n
y
a

m
e
r
u
p
a
k
a
n

k
e
g
i
a
t
a
n

y
a
n
g

t
e
r
i
n
t
e
g
r
a
s
i

s
e
t
i
a
p

m
a
t
a
p
e
l
a
j
a
r
a
n

d
a
r
i
b
e
r
b
a
g
a
i
a
s
p
e
k
y
a
n
g
w
a
j
i
b
d
i
i
k
u
t
i
o
l
e
h
s
i
s
w
a
.
2
.
K
e
p
a
l
a

S
e
k
o
l
a
h

/

W
a
k
i
l

K
e
p
a
l
a

S
e
k
o
l
a
h
/

K
e
t
u
a

P
r
o
g
r
a
m
/
W
a
l
i

k
e
l
a
s
/

P
e
m
b
i
n
a

K
e
s
i
s
w
a
a
n

d
a
p
a
t

m
e
n
e
n
t
u
k
a
n

p
r
o
g
r
a
m

k
e
g
i
a
t
a
n

k
e
s
i
s
w
a
a
n
w
a
j
i
b
d
a
n
p
i
l
i
h
a
n
b
a
g
i
s
e
t
i
a
p
s
i
s
w
a
.
1
.
B
e
b
a
n

s
a
t
u
a
n

k
e
g
i
a
t
a
n

k
e
s
i
s
w
a
a
n

y
a
n
g

h
a
r
u
s

d
i
t
e
m
p
u
h

o
l
e
h

s
e
t
i
a
p

s
i
s
w
a

y
a
n
g

a
k
a
n

m
e
n
y
e
l
e
s
a
i
k
a
n

s
t
u
d
i
n
y
a

p
a
d
a

s
e
t
i
a
p

s
e
m
e
s
t
e
r

d
i

S
e
k
o
l
a
h
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.

s
e
k
u
r
a
n
g
-
k
u
r
a
n
g
n
y
a

a
d
a
l
a
h

b
e
r
n
i
l
a
i

B
A
I
K

u
n
t
u
k

s
e
t
i
a
p

s
a
t
u
a
n

k
e
g
i
a
t
a
n

k
e
s
i
s
w
a
a
n

(
P
K
B
S
)

y
a
n
g
h
a
r
u
s
d
i
t
e
m
p
u
h
/
d
i
s
e
l
e
s
a
i
k
a
n
/
d
i
m
i
l
i
k
i
s
e
b
e
l
u
m
m
e
l
a
n
j
u
t
k
a
n
s
e
m
e
s
t
e
r
b
e
r
i
k
u
t
n
y
a
.
2
.
B
e
b
a
n

s
a
t
u
a
n

k
e
g
i
a
t
a
n

k
e
s
i
s
w
a
a
n

u
n
t
u
k

p
e
r
t
i
m
b
a
n
g
a
n

b
a
g
i

s
i
s
w
a

y
a
n
g

a
k
a
n

m
e
n
j
a
d
i

p
e
n
g
u
r
u
s

O
S
I
S
,

c
a
l
o
n

p
e
n
e
r
i
m
a

b
e
a

s
i
s
w
a

d
a
n

p
e
n
e
n
t
u
a
n

p
r
e
d
i
k
a
t

s
i
s
w
a

b
e
r
p
r
e
s
t
a
s
i
/
t
e
l
a
d
a
n

s
e
r
t
a

t
a
m
a
t
a
n

t
e
r
b
a
i
k

a
d
a
l
a
h

d
i
a
m
b
i
l

y
a
n
g

t
e
r
b
a
n
y
a
k

j
u
m
l
a
h

s
a
t
u
a
n

k
e
g
i
a
t
a
n

k
e
s
i
s
w
a
a
n
(
P
K
B
S
)
d
a
r
i
j
u
m
l
a
h
s
i
s
w
a
y
a
n
g
d
i
u
s
u
l
k
a
n
d
a
r
i
m
a
s
i
n
g
-
m
a
s
i
n
g
k
e
l
a
s
/
j
u
r
u
s
a
n
/
p
r
o
g
r
a
m
k
e
a
h
l
i
a
n
.
P
r
o
s
e
n
t
a
s
e

m
a
s
i
n
g
-
m
a
s
i
n
g

a
s
p
e
k

k
e
g
i
a
t
a
n

s
e
b
a
g
a
i
m
a
n
a

d
i
a
t
u
r

d
a
l
a
m

p
a
s
a
l

6

y
a
n
g

h
a
r
u
s

d
i
t
e
m
p
u
h

o
l
e
h

s
i
s
w
a

y
a
n
g

a
k
a
n

m
e
n
y
e
l
e
s
a
i
k
a
n

s
t
u
d
i
n
y
a
p
a
d
a
s
e
t
i
a
p
s
e
m
e
s
t
e
r
s
e
b
a
g
a
i
m
a
n
a
t
e
r
s
e
b
u
t
p
a
d
a
p
a
s
a
l
7
a
y
a
t
(
1
)
a
d
a
l
a
h
:
P
a
s
a
l

6
P
a
s
a
l

7
P
a
s
a
l

8
B
A
B

I
I
I
B
E
B
A
N

S
A
T
U
A
N

K
E
G
I
A
T
A
N

P
E
M
B
I
N
A
A
N

K
A
R
A
K
T
E
R

K
E
S
I
S
W
A
A
N
75
L
A
M
P
I
R
A
N

I

:
N
o
.
J
E
N
I
S

D
A
N

S
I
F
A
T

K
E
G
I
A
T
A
N
S
I
F
A
T

K
E
G
I
A
T
A
N
W
a
j
i
b
P
i
l
i
h
a
n

I
P
i
l
i
h
a
n

I
I
P
i
l
i
h
a
n

I
I
I
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n
A
.
A
s
p
e
k

K
e
a
g
a
m
a
a
n

d
a
n

M
o
r
a
l

P
a
n
c
a
s
i
l
a
:
1
.
R
o
h
i
s
/
R
o
k
r
i
s
/
R
o
h
a
n
i

H
i
n
d
u
/
R
o
h
a
n
i

B
u
d
h
a
2
.
P
e
r
i
n
g
a
t
a
n

H
a
r
i

B
e
s
a
r

A
g
a
m
a
/
N
a
s
i
o
n
a
l
3
.
D
a
k
w
a
h

s
e
k
o
l
a
h
/
P
e
r
s
e
k
u
t
u
a
n

D
o
a
4
.
D
a
k
w
a
h
/
P
e
n
y
u
l
u
h
a
n
/
K
h
o
t
b
a
h
5
.
P
r
a
k
t
i
k
u
m

A
g
a
m
a
6
.
d
s
t
B
.
A
s
p
e
k

P
e
n
a
l
a
r
a
n

d
a
n

I
d
e
a
l
i
s
m
e
:
1
.
D
i
s
k
u
s
i

I
l
m
i
a
h
/
P
a
n
e
l
2
.
S
e
m
i
n
a
r
3
.
D
e
b
a
t

B
a
h
a
s
a

I
n
g
g
r
i
s
4
.
P
e
n
e
l
i
t
i
a
n

R
e
m
a
j
a
5
.
L
o
k
a
k
a
r
y
a
6
.
L
o
m
b
a

P
K
S
/
O
S
N
7
.
L
o
m
b
a

P
i
d
a
t
o
8
.
K
u
r
s
u
s
/
D
i
k
l
a
t
9
.
M
a
d
i
n
g
1
0
.
B
e
d
a
h

B
u
k
u
1
1
.
B
u
l
l
e
t
i
n
/
M
a
j
a
l
a
h
1
2
.
d
s
t
C
.
A
s
p
e
k

K
e
p
e
m
i
m
p
i
n
a
n

d
a
n

L
o
y
a
l
i
t
a
s
:
1
.
P
e
n
g
u
r
u
s

O
S
I
S
2
.
P
e
n
g
u
r
u
s

/
a
n
g
g
o
t
a

O
r
g
a
n
i
s
a
s
i

s
e
k
o
l
a
h
3
.
L
D
K
S
74
4
.
S
e
t
i
a
p

s
i
s
w
a

m
e
n
d
a
p
a
t
k
a
n

b
u
k
u

k
e
g
i
a
t
a
n

y
a
n
g

b
e
r
i
s
i

r
i
n
c
i
a
n

k
e
g
i
a
t
a
a
n

y
a
n
g

d
i
l
a
k
u
k
a
n

d
a
n

p
e
n
i
l
a
i
a
n

d
a
r
i

p
e
m
b
i
m
b
i
n
g
/
p
e
m
b
i
n
a

k
e
g
i
a
t
a
n
.
1
.
D
e
n
g
a
n

b
e
r
l
a
k
u
n
y
a

S
t
a
n
d
a
r

O
p
e
r
a
s
i
o
n
a
l

P
r
o
s
e
d
u
r

K
e
g
i
a
t
a
n

K
e
s
i
s
w
a
a
n

i
n
i
,

m
a
k
a

s
e
m
u
a

k
e
t
e
n
t
u
a
n

y
a
n
g

b
e
r
t
e
n
t
a
n
g
a
n

d
e
n
g
a
n

p
e
d
o
m
a
n
i
n
i
d
i
n
y
a
t
a
k
a
n
t
i
d
a
k
b
e
r
l
a
k
u
.
2
.
B
a
g
i

B
a
p
a
k
/
I
b
u

g
u
r
u

y
a
n
g

a
k
a
n

m
e
m
b
e
r
i
k
a
n

t
u
g
a
s

k
o

k
u
r
i
k
u
l
e
r

d
a
n

e
k
s
t
r
a

k
u
r
i
k
u
l
e
r


k
e
p
a
d
a

s
i
s
w
a

s
u
p
a
y
a

m
e
n
g
a
c
u

p
a
d
a

p
e
d
o
m
a
n

i
n
i
.
H
a
l
-
h
a
l

y
a
n
g

b
e
l
u
m

d
i
a
t
u
r

d
a
l
a
m

p
e
d
o
m
a
n

i
n
i

a
k
a
n

d
i
t
e
n
t
u
k
a
n

k
e
m
u
d
i
a
n
.
K
e
p
u
t
u
s
a
n

i
n
i

b
e
r
l
a
k
u

m
u
l
a
i

t
a
h
u
n

a
j
a
r
a
n

.
.
.


d
e
n
g
a
n

k
e
t
e
n
t
u
a
n

a
p
a
b
i
l
a

d
i
k
e
m
u
d
i
a
n

h
a
r
i

t
e
r
n
y
a
t
a

t
e
r
d
a
p
a
t

k
e
k
e
l
i
r
u
a
n

a
k
a
n

d
i
a
d
a
k
a
n
p
e
r
b
a
i
k
a
n
d
a
n
p
e
n
y
e
s
u
a
i
a
n
s
e
b
a
g
a
i
m
a
n
a
m
e
s
t
i
n
y
a
.
D
i
t
e
t
a
p
k
a
n
d
i
:

P
a
d
a
t
a
n
g
g
a
l

:

.
.
.
.
.

.
.
K
e
p
a
l
a
S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.

.
.

.
.
.
.
.
.

.
.
.
B
A
B

V
P
E
N
U
T
U
P
P
a
s
a
l

1
0
P
a
s
a
l

1
1
P
a
s
a
l

1
2
76
4
.
K
o
p
e
r
a
s
i

S
i
s
w
a
5
.
W
i
r
a
u
s
a
h
a
6
.
S
t
u
d
i

B
a
n
d
i
n
g
7
.
K
u
n
j
u
n
g
a
n

I
n
d
u
s
t
r
i
8
.
D
s
t
D
.
A
s
p
e
k

P
e
m
e
n
u
h
a
n

B
a
k
a
t

d
a
n

M
i
n
a
t

S
i
s
w
a

:
(
1
)
C
a
b
a
n
g

O
l
a
h

R
a
g
a
:
1
.
B
o
l
a

V
o
l
l
y
2
.
B
u
l
u
t
a
n
g
k
i
s
3
.
T
e
n
i
s

l
a
p
a
n
g
a
n
4
.
B
o
l
a

B
a
s
k
e
t
5
.
S
e
p
a
k

B
o
l
a
6
.
S
i
l
a
t
7
.
K
a
r
a
t
e
8
.
Y
u
d
o
9
.
C
a
t
u
r
1
0
.
B
r
i
d
g
e
1
1
.
A
t
l
e
t
i
k
1
2
.
d
s
t
(
2
)
C
a
b
a
n
g

K
e
s
e
n
i
a
n
:
1
.
S
e
n
i

B
a
c
a

A
l
-
Q
u
r
'a
n
2
.
B
a
n
d
/
V
o
k
a
l

G
r
o
u
p
3
.
O
r
k
e
s

M
e
l
a
y
u
4
.
K
a
s
i
d
a
h

N
a
s
i
d
5
.
F
o
l
k
s
o
n
g
6
.
P
a
d
u
a
n

S
u
a
r
a
7
.
T
e
a
t
h
e
r
8
.
T
a
r
i

T
r
a
d
i
s
i
o
n
i
l
9
.
K
a
l
i
g
r
a
f
i
/
M
e
l
u
k
i
s
1
0
.
d
s
t
E
.
A
s
p
e
k

P
e
n
g
a
b
d
i
a
n

p
a
d
a

M
a
s
y
a
r
a
k
a
t
:
1
.
B
a
n
s
o
s
2
.
D
o
n
o
r

d
a
r
a
h
3
.
S
A
R
/
P
M
R
4
.
K
h
o
t
b
a
h
/
P
e
n
g
a
j
i
a
n
5
.
d
s
t
C
a
t
a
t
a
n

:
J
e
n
i
s

k
e
g
i
a
t
a
n

d
i
s
e
s
u
a
i
k
a
n

d
e
n
g
a
n

J
e
n
i
s

d
a
n

J
e
n
j
a
n
g

s
e
k
o
l
a
h
77
79
S
E
M
E
S
T
E
R

I
I
M
i
n
g
g
u
S
e
n
i
n
S
e
l
a
s
a
R
a
b
u
K
a
m
i
s
J
u
m
'a
t
S
a
b
t
u
F
e
b
r
u
a
r
i

2
0
1
2
H
B
E

=

2
1
4
P
e
r
k
ir
a
a
n

L
ib
u
r

U
m
u
m
6
1
3
2
0
2
7
7
1
4
2
1
2
8
1
8
1
5
2
2
2
9
2
9
1
6
2
3
3
1
0
1
7
2
4
4
1
1
1
8
2
5
5
1
2
1
9
2
6
M
i
n
g
g
u
S
e
n
i
n
S
e
l
a
s
a
R
a
b
u
K
a
m
i
s
J
u
m
'a
t
S
a
b
t
u
M
a
r
e
t

2
0
1
2
H
B
E

=

1
8
1
9
-
2
2
U
T
S
3
1
P
e
n
e
r
im
a
a
n

R
a
p
o
r

U
T
S
5
1
2
1
9
2
6
6
1
3
2
0
2
7
7
1
4
2
1
2
8
1
8
1
5
2
2
2
9
2
9
1
6
2
3
3
0
3
1
0
1
7
2
4
3
1
4
1
1
1
8
2
5
M
i
n
g
g
u
S
e
n
i
n
S
e
l
a
s
a
R
a
b
u
K
a
m
i
s
J
u
m
'a
t
S
a
b
t
u
M
e
i

2
0
1
2
H
B
E

=

1
9
1
-
6

U
N
1
7

P
e
r
k
ir
a
a
n

L
ib
u
r

U
m
u
m
7
1
4
2
1
2
8
1
8
1
5
2
2
2
9
2
9
1
6
2
3
3
0
3
1
0
1
7
2
4
3
1
4
1
1
1
8
2
5
5
1
2
1
9
2
6
6
1
3
2
0
2
7
M
i
n
g
g
u
S
e
n
i
n
S
e
l
a
s
a
R
a
b
u
K
a
m
i
s
J
u
m
'a
t
S
a
b
t
u
J
u
n
i

2
0
1
2
H
B
E

=

1
2
1
1
-
1
5
U
K
K

I
-
V
3
0
P
e
n
e
r
im
a
a
n

R
a
p
o
r
t
/
P
e
n
k
r
e
4
1
1
1
8
2
5
5
1
2
1
9
2
6
6
1
3
2
0
2
7
7
1
4
2
1
2
8
1
8
1
5
2
2
2
9
2
9
1
6
2
3
3
0
3
1
0
1
7
2
4
M
i
n
g
g
u
S
e
n
i
n
S
e
l
a
s
a
R
a
b
u
K
a
m
i
s
J
u
m
'a
t
S
a
b
t
u
J
a
n
u
a
r
i

2
0
1
2
H
B
E

=

1
6
1
-
7

L
ib
u
r

T
h
.

B
a
r
u

d
a
n

s
e
m

I
2
3
P
e
r
k
ir
a
a
n

lib
u
r

u
m
u
m
2
9
1
6
2
3
3
0
3
1
0
1
7
2
4
3
1
4
1
1
1
8
2
5
5
1
2
1
9
2
6
6
1
3
2
0
2
7
7
1
4
2
1
2
8
1
8
1
5
2
2
2
9
M
i
n
g
g
u
S
e
n
i
n
S
e
l
a
s
a
R
a
b
u
K
a
m
i
s
J
u
m
'a
t
S
a
b
t
u
A
p
r
i
l

2
0
1
2
H
B
E

=

1
2
6
P
e
r
k
ir
a
a
n

L
ib
u
r

U
m
u
m
9
-
1
2
U
K
K

K
e
la
s

V
I
1
6
-
1
9
U
S
2
9
1
6
2
3
3
0
3
1
0
1
7
2
4
4
1
1
1
8
2
5
5
1
2
1
9
2
6
6
1
3
2
0
2
7
7
1
4
2
1
2
8
1
8
1
5
2
2
2
9
K
E
P
A
L
A

S
E
K
O
L
A
H
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
N
I
P
:
.
78
C
o
n
t
o
h

:

K
a
l
e
n
d
e
r

P
e
n
d
i
d
i
k
a
n

S
e
k
o
l
a
h
L
a
m
p
i
r
a
n

6
K
A
L
E
N
D
E
R

P
E
N
D
I
D
I
K
A
N
T
A
H
U
N

P
E
L
A
J
A
R
A
N

2
0
1
1
-
2
0
1
2
S
E
M
E
S
T
E
R

I
M
i
n
g
g
u
S
e
n
i
n
S
e
l
a
s
a
R
a
b
u
K
a
m
i
s
J
u
m
'a
t
S
a
b
t
u
J
u
l
i

2
0
1
1









H
B
E

=

1
5
1
1
H
a
r
i
P
e
r
t
a
m
a

m
a
s
u
k

s
e
k
o
la
h
3
0
P
e
r
k
ir
a
a
n

lib
u
r

A
w
a
l
R
a
m
a
d
h
a
n
3
1
0
1
7
2
4
3
1
4
1
1
1
8
2
5
5
1
2
1
9
2
6
6
1
3
2
0
2
7
7
1
4
2
1
2
8
1
8
1
5
2
2
2
9
2
9
1
6
2
3
3
0
M
i
n
g
g
u
S
e
n
i
n
S
e
l
a
s
a
R
a
b
u
K
a
m
i
s
J
u
m
'a
t
S
a
b
t
u
A
g
u
s
t
u
s

2
0
1
1
H
B
E

=

1
4
1

-
2
L
ib
u
r

A
w
a
l
R
a
m
a
d
h
a
n
1
7
H
U
T

R
I

K
e
-
6
7
2
3
-
2
9
L
ib
u
r

R
a
m
a
d
h
a
n
3
0
-
3
1
I
d
u
l
F
it
r
i
7
1
4
2
1
3
0
1
7
3
1
2
8
1
8
1
5
2
2
2
9
2
9
1
6
2
3
3
1
0
2
4
4
1
1
1
8
2
5
5
1
2
1
9
2
6
6
1
3
2
0
2
7
M
i
n
g
g
u
S
e
n
i
n
S
e
l
a
s
a
R
a
b
u
K
a
m
i
s
J
u
m
'a
t
S
a
b
t
u
S
e
p
t
e
m
b
e
r

2
0
1
1
H
B
E

=

1
7
1
-
7
L
ib
u
r

I
d
u
l
F
it
r
i
1
4
3
2

H
5
1
2
1
9
2
6
6
1
3
2
0
2
7
7
1
4
2
1
2
8
1
8
1
5
2
2
2
9
2
9
1
6
2
3
3
0
3
1
0
1
7
2
4
4
1
1
1
8
2
5
M
i
n
g
g
u
S
e
n
i
n
S
e
l
a
s
a
R
a
b
u
K
a
m
i
s
J
u
m
'a
t
S
a
b
t
u
N
o
v
e
m
b
e
r

2
0
1
1
H
B
E

=

2
2
6
I
d
u
l
A
d
h
a
2
5
H
a
r
i
G
u
r
u

N
a
s
io
n
a
l
2
7
T
a
h
u
n

B
a
r
u

H
ijr
ia
h
7
1
4
2
1
2
8
1
8
1
5
2
2
2
9
2
9
1
6
2
3
3
0
3
1
0
1
7
2
4
4
1
1
1
8
2
5
5
1
2
1
9
2
6
6
1
3
2
0
2
7
M
i
n
g
g
u
S
e
n
i
n
S
e
l
a
s
a
R
a
b
u
K
a
m
i
s
J
u
m
'a
t
S
a
b
t
u
O
k
t
o
b
e
r

2
0
1
1









H
B
E

=

2
1
1
0
-
1
3
U
jia
n

T
e
n
g
a
h

S
e
m
e
s
t
e
r
1
7
-
1
9
P
o
r
s
e
n
i/
w
a
k
t
u

je
d
a
2
2
P
e
n
e
r
im
a
a
n

R
a
p
o
r
t

U
T
S
3
1
0
1
7
2
4
3
1
4
1
1
1
8
2
5
5
1
2
1
9
2
6
6
1
3
2
0
2
7
7
1
4
2
1
2
8
1
8
1
5
2
2
2
9
2
9
1
6
2
3
3
0
M
i
n
g
g
u
S
e
n
i
n
S
e
l
a
s
a
R
a
b
u
K
a
m
i
s
J
u
m
'a
t
S
a
b
t
u
D
e
s
e
m
b
e
r

2
0
1
1
H
B
E

=

8
1
2
-
1
5
U
A
S
2
4
P
e
n
e
r
im
a
a
n

R
a
p
o
r
t
2
6
-
3
1
L
ib
u
r

A
k
h
ir

S
e
m
e
s
t
e
r

I
5
1
2
1
9
2
6
6
1
3
2
0
2
7
7
1
4
2
1
2
8
1
8
1
5
2
2
2
9
2
9
1
6
2
3
3
0
3
1
0
1
7
2
4
4
1
1
1
8
2
5
3
1
81
A
L
U
R


P
I
G
P
2
D
i
n
a
s
P
n
d
k
/
K
a
n
t
o
r
A
g
a
m
a
S
E
R
T
I
F
I
K
A
T
P
I
J
a
b
a
t
a
n
f
u
n
g
s
i
o
n
a
l

G
u
r
u
M
i
n
i
m
a
l
n
i
l
a
i
B
A
I
K
Y
A
Y
A
M
i
n
i
m
a
l
n
i
l
a
i
B
A
I
K
t
i
d
a
k
P
e
r
p
a
n
j
a
n
g
a
n
i
n
d
u
k
s
i
t
i
d
a
k
P
N
S

y
a
n
g

d
i
b
e
r
i
t
u
g
a
s
m
e
n
g
a
j
a
r
t
a
n
p
a

j
a
b
a
t
a
n
f
u
n
g
s
i
o
n
a
l
D
a
p
a
t

d
i
u
s
u
l
k
a
n

u
n
t
u
k

d
i
a
n
g
k
a
t

d
a
l
a
m

J
a
b

F
u
n
g

g
u
r
u

b
i
l
a
t
e
l
a
h

d
a
p
a
t

n
i
l
a
i

m
i
n

B
a
i
k

p
a
d
a

t
a
h
u
n

b
e
r
i
k
u
t
n
y
a
.
80
C
o
n
t
o
h

:

P
e
r
e
n
c
a
n
a
a
n

P
r
o
g
r
a
m

I
n
d
u
k
s
i
L
a
m
p
i
r
a
n

7
S
1

&
P
P
G
B
I
n
-
1
N
e
e
d
A
n
a
l
y
s
i
s
P
e
n
u
n
j
u
k
a
n
P
B
K
S
B
I
n

2

-

9
P
B
B
I
n

1
0
K
S
P
S
P
B
B
I
n

1
1
P
e
l
a
p
o
r
-
a
n
K
S
P
e
m
b
i
m
b
i
n
g
-
a
n
(
a
s
e
s
m
n
-
2
)
P
e
m
b
i
m
b
i
n
g
-
a
n
(
a
s
e
s
m
n
-
1
)
D
i
n
a
s
P
n
d
k
/
K
a
n
t
o
r
A
g
a
m
a
S
E
R
T
I
F
I
K
A
T
P
I
J
a
b
a
t
a
n
f
u
n
g
s
i
o
n
a
l

G
u
r
u
A
L
U
R


P
I
G
P
1
83
3
.
K
e
g
i
a
t
a
n

T
a
h
u
n
a
n

:
a
.
P
e
l
a
k
s
a
n
a
a
n

P
e
s
a
n
t
r
e
n

K
i
l
a
t

2

k
a
l
i

d
a
l
a
m

s
a
t
u

t
a
h
u
n
,

p
a
d
a

l
i
b
u
r
a
n

s
e
m
e
s
t
e
r

g
e
n
a
p

d
a
n

b
u
l
a
n

s
u
c
i

R
a
m
a
d
h
a
n

d
i
i
k
u
t
i

o
l
e
h

p
e
s
e
r
t
a
d
i
d
i
k
y
a
n
g
m
a
s
u
k
k
r
e
t
e
r
i
a
s
e
b
a
g
a
i
b
e
r
i
k
u
t
:

N
i
l
a
i
N
o
r
m
a
t
i
f
t
i
d
a
k
m
e
n
c
a
p
a
i
k
o
m
p
e
t
e
n
s
i

A
d
a
n
i
l
a
i
A
d
a
p
t
i
f
a
t
a
u
p
r
o
d
u
k
t
i
f
y
a
n
g
t
i
d
a
k
m
e
n
c
a
p
a
i
k
o
m
p
e
t
e
n
s
i

J
u
m
l
a
h
p
e
l
a
n
g
g
a
r
a
n
t
a
t
a
t
e
r
t
i
b
s
e
k
o
l
a
h
t
e
l
a
h
m
e
n
c
a
p
a
i
4
5
p
o
i
n

S
e
r
i
n
g
t
e
r
l
a
m
b
a
t
m
a
s
u
k
s
e
k
o
l
a
h

P
e
s
e
r
t
a
d
i
d
i
k
b
e
r
m
a
s
a
l
a
h
b
.
P
e
l
a
k
s
a
n
a
a
n
P
H
B
I
y
a
n
g
t
e
r
d
i
r
i
;
M
a
u
l
i
d
N
a
b
i
,
I
s
r
a
' d
a
n
M
i
'r
a
j
,
d
a
n
M
u
h
a
r
a
m
(
T
a
h
u
n
B
a
r
u
H
i
j
r
i
y
a
h
)
c
.
B
i
m
b
i
n
g
a
n
S
h
a
l
a
t
I
d
u
l
Q
u
r
b
a
n
d
a
n
P
e
n
y
e
m
b
e
l
i
h
a
n
h
e
w
a
n
q
u
r
b
a
n
d
.
B
i
m
b
i
n
g
a
n
p
e
n
g
u
m
p
u
l
a
n
,
p
e
m
b
a
g
i
a
n
z
a
k
a
t
f
i
t
h
r
a
h
d
a
n
s
h
a
l
a
t
I
d
u
l
F
i
t
h
r
i
e
.
B
u
k
a
P
u
a
s
a
B
e
r
s
a
m
a
d
a
n
S
h
a
l
a
t
T
a
r
a
w
i
h
d
a
n
k
e
g
i
a
t
a
n
p
e
s
e
r
t
a
d
i
d
i
k
l
a
i
n
n
y
a
s
e
p
e
r
t
i
;

S
I
I
=
S
t
u
d
i
I
s
l
a
m
I
n
t
e
n
s
i
f

K
a
d
e
r
i
s
a
s
i
R
e
m
a
j
a
I
s
l
a
m
(
C
a
l
o
n
a
n
g
g
o
t
a
D
K
M
=
D
e
w
a
n
K
e
m
a
k
m
u
r
a
n
M
a
s
j
i
d
/
R
O
H
I
S
)

L
D
K
I
=
L
a
t
i
h
a
n
D
a
s
a
r
K
e
p
e
m
i
m
p
i
n
a
n
I
s
l
a
m
(
C
a
l
o
n
P
e
n
g
u
r
u
s
D
K
M
/
R
O
H
I
S
)

S
E
M
I
L
O
K
A
I
S
L
A
M

T
A
F
A
K
K
U
R
A
L
A
M

P
e
l
a
t
i
h
a
n
M
E
N
T
O
R

B
e
d
a
h
B
u
k
u

D
l
l
.
1
.
P
e
n
e
r
a
p
a
n
M
P
M
B
S
(
M
a
n
a
j
e
m
e
n
P
e
n
i
n
g
k
a
t
a
n
M
u
t
u
B
e
r
b
a
s
i
s
S
e
k
o
l
a
h
)
y
a
n
g
t
a
a
t
a
s
a
z
B
E
R
S
I
H

M
e
n
g
a
n
d
u
n
g
n
i
l
a
i

n
i
l
a
i
;
K
e
j
u
j
u
r
a
n
,
K
e
t
u
l
u
s
a
n
d
a
n
t
i
d
a
k
K
o
r
u
p

B
e
r
t
e
k
a
d
u
n
t
u
k
;
B
e
r
p
r
i
l
a
k
u
j
u
j
u
r
,

m
e
n
j
u
n
j
u
n
g
t
i
n
g
g
i
i
n
t
e
g
r
i
t
a
s
d
a
n
k
r
e
d
i
b
i
l
i
t
a
s
,
t
i
d
a
k
K
K
N

B
e
r
s
i
h
f
i
s
i
k
d
a
n
b
e
r
s
i
h
h
a
t
i
B
.
P
e
m
a
n
t
a
p
a
n

K
o
m
i
t
m
e
n
,

B
u
d
a
y
a

M
a
n
a
j
e
m
e
n

B
y

F
a
c
t

d
a
n

B
T
P
82
C
o
n
t
o
h

:

P
e
d
o
m
a
n

K
e
r
j
a

S
e
k
o
l
a
h
L
a
m
p
i
r
a
n

8
P
O
K
O
K
-
P
O
K
O
K

S
T
R
A
T
E
G
I

K
E
B
I
J
A
K
A
N
A
.
M
e
n
c
i
p
t
a
k
a
n

s
i
t
u
a
s
i

k
e
i
m
a
n
a
n

d
a
n

k
e
t
a
q
w
a
a
n

k
e
p
a
d
a

T
u
h
a
n

Y
M
E
1
.
K
e
g
i
a
t
a
n
H
a
r
i
a
n

:
a
.
T
a
d
a
r
u
s
A
l
-
Q
u
r
'a
n


0
7
.
0
0

0
7
.
1
5


s
e
t
i
a
p
k
e
l
a
s
b
a
g
i
p
e
s
e
r
t
a
d
i
d
i
k
m
u
s
l
i
m
d
a
n
k
e
b
a
k
t
i
a
n
d
o
'a
d
i
r
u
a
n
g
a
u
l
a
b
a
g
i
p
e
s
e
r
t
a
d
i
d
i
k
n
o
n

m
u
s
l
i
m
b
.
B
i
m
b
i
n
g
a
n

s
h
a
l
a
t

d
z
u
h
a

p
a
d
a

w
a
k
t
u

i
s
t
i
r
a
h
a
t

p
e
r
t
a
m
a

(
p
u
k
u
l

;

1
0
,
0
0
)

s
e
c
a
r
a

b
e
r
g
i
l
i
r
a
n

s
e
t
i
a
p

h
a
r
i

2

k
e
l
a
s

d
i
b
a
w
a
h

b
i
m
b
i
n
g
a
n

d
a
n
t
a
n
g
g
u
n
g
j
a
w
a
b
g
u
r
u
y
a
n
g
m
e
n
g
a
j
a
r
p
a
d
a
k
e
l
a
s
b
e
r
s
a
n
g
k
u
t
a
n
c
.
S
h
a
l
a
t

D
z
u
h
u
r

b
e
r
j
a
m
a
'a
h

p
a
d
a

w
a
k
t
u

i
s
t
i
r
a
h
a
t

k
e
d
u
a

p
u
k
u
l

1
1
.
5
0
-
1
2
.
1
0

d
e
n
g
a
n

I
m
a
m

o
l
e
h

G
u
r
u

p
u
t
r
a

s
e
c
a
r
a

b
e
r
g
a
n
t
i
a
n
,

b
a
g
i
a
n
d
e
p
a
n
l
a
k
i
-
l
a
k
i
d
a
n
b
a
g
i
a
n
b
e
l
a
k
a
n
g
p
e
r
e
m
p
u
a
n
d
i
i
k
u
t
i
o
l
e
h
s
e
l
u
r
u
h
g
u
r
u
,
k
a
r
y
a
w
a
n
d
a
n
p
e
s
e
r
t
a
d
i
d
i
k
d
.
I
m
p
l
e
m
e
n
t
a
s
i

I
M
T
A
Q

d
e
n
g
a
n

m
a
t
a

d
i
k
l
a
t
/
k
o
m
p
e
t
e
n
s
i

l
a
i
n

b
a
g
i

g
u
r
u
-
g
u
r
u

m
u
s
l
i
m

s
e
t
i
a
p

j
a
m

p
e
l
a
j
a
r
a
n

d
a
n

p
a
d
a

s
a
a
t

s
h
a
l
a
t

d
z
u
h
u
r
t
i
d
a
k
a
d
a
a
k
t
i
v
i
t
a
s
l
a
i
n
d
i
r
u
a
n
g
k
e
l
a
s
,
r
u
a
n
g
g
u
r
u
d
a
n
k
a
n
t
i
n
k
e
c
u
a
l
i
m
e
l
a
k
s
a
n
a
k
a
n
s
h
a
l
a
t
b
e
r
j
a
m
a
a
h
e
.
P
r
o
g
r
a
m

k
e
p
e
d
u
l
i
a
n

s
o
s
i
a
l

s
i
s
w
a

y
a
n
g

d
i
k
u
m
p
u
l
k
a
n

o
l
e
h

R
O
H
I
S
/
R
O
K
R
I
S

s
e
b
a
g
a
i

u
p
a
y
a

u
n
t
u
k

m
e
m
b
a
n
t
u

p
e
s
e
r
t
a

d
i
d
i
k

y
a
n
g

k
u
r
a
n
g
m
a
m
p
u
s
u
p
a
y
a
d
a
p
a
t
m
e
l
a
n
j
u
t
k
a
n
b
e
l
a
j
a
r
f
.
P
e
n
e
r
a
p
a
n
D
a
k
w
a
h
S
i
s
t
e
m
L
a
n
g
s
u
n
g
(
D
S
L
)
d
a
l
a
m
p
r
o
g
r
a
m
p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
P
e
n
d
i
d
i
k
a
n
A
g
a
m
a
2
.
K
e
g
i
a
t
a
n
M
i
n
g
g
u
a
n
:
a
.
P
e
n
y
e
l
e
n
g
g
a
r
a
a
n

S
h
a
l
a
t

J
u
m
'a
t

d
e
n
g
a
n

k
h
a
t
i
b

o
l
e
h

G
u
r
u

P
A
I
/
U
m
u
m

d
a
n

U
s
t
a
d
z

d
a
r
i

l
u
a
r

s
e
c
a
r
a

b
e
r
g
a
n
t
i
a
n

d
a
n

w
a
j
i
b

d
i
i
k
u
t
i

o
l
e
h
G
u
r
u
l
a
k
i
-
l
a
k
i
d
a
n
p
e
s
e
r
t
a
d
i
d
i
k
l
a
k
i
-
l
a
k
i
m
u
s
l
i
m
.

U
n
t
u
k
n
o
n
m
u
s
l
i
m
m
e
l
a
k
u
k
a
n
k
e
b
a
k
t
i
a
n
b
e
r
s
a
m
a
d
i
r
u
a
n
g
A
u
l
a
b
.
P
e
n
y
e
l
e
n
g
a
r
a
a
n

K
a
j
i
a
n

A
g
a
m
a

K
e
p
u
t
r
i
a
n

p
a
d
a

w
a
k
t
u

S
h
a
l
a
t

J
u
m
'a
t

d
e
n
g
a
n

B
i
m
b
i
n
g
a
n

G
u
r
u

W
a
n
i
t
a

M
u
s
l
i
m

d
a
n

d
i
l
a
n
j
u
t
k
a
n

S
h
a
l
a
t
D
z
u
h
u
r
b
e
r
j
a
m
a
a
h
c
.
M
e
n
t
o
r
i
n
g
A
g
a
m
a
d
i
i
k
u
t
i
s
e
l
u
r
u
h
p
e
s
e
r
t
a
d
i
d
i
k
s
e
c
a
r
a
k
e
l
o
m
p
o
k
d
i
b
i
m
b
i
n
g
p
a
r
a
t
u
t
o
r
d
i
b
a
w
a
h
k
o
o
r
d
i
n
a
s
i
G
u
r
u
A
g
a
m
a
d
.
M
e
m
a
k
a
i
p
a
k
a
i
a
n
m
u
s
l
i
m
b
a
g
i
p
e
s
e
r
t
a
d
i
d
i
k
,
g
u
r
u
,
d
a
n
k
a
r
y
a
w
a
n
.
e
.
K
e
g
i
a
t
a
n

M
A
B
I
D

(

S
h
a
l
a
t

T
a
u
b
a
t
,

T
a
s
b
i
h
,

D
z
i
k
i
r

d
a
n

M
u
h
a
s
a
b
a
h
)

y
a
n
g

d
i
i
k
u
t
i

o
l
e
h

p
e
s
e
r
t
a

d
i
d
i
k

t
i
n
g
k
a
t

I
I
I

s
e
t
i
a
p

p
r
o
g
r
a
m

k
e
a
h
l
i
a
n

s
e
c
a
r
a
b
e
r
g
i
l
i
r
a
n
d
e
n
g
a
n
d
i
p
a
n
d
u
/
d
i
b
i
m
b
i
n
g
o
l
e
h
G
u
r
u
A
g
a
m
a
/
p
e
m
b
i
n
a
O
S
I
S
f
.
P
e
n
e
r
b
i
t
a
n
b
u
l
e
t
i
n
d
a
k
w
a
h
y
a
n
g
k
e
l
o
l
a
o
l
e
h
D
K
M
M
a
s
j
i
d
S
M
K
N
e
g
e
r
i
5
6
J
a
k
a
r
t
a
d
a
n
R
O
H
I
S
85
d
.
K
e
k
o
m
p
a
k
a
n

d
a
n

k
e
b
e
r
s
a
m
a
a
n

a
d
a
l
a
h

J
i
w
a

s
a
y
a
e
.
K
e
b
e
r
h
a
s
i
l
a
n
S
M
K
N
e
g
e
r
i
5
6

a
d
a
l
a
h
k
e
b
e
r
h
a
s
i
l
a
n
s
a
y
a
f
.
B
e
k
e
r
j
a
d
i
l
a
n
d
a
s
i
b
e
r
b
u
a
t
b
a
i
k
b
a
g
i

n
e
g
a
r
a
d
a
n
s
e
b
a
g
a
i
i
b
a
d
a
h
3
.
M
e
l
a
k
s
a
n
a
k
a
n
T
u
j
u
h
P
i
l
a
r
K
B
M
a
.
P
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
T
u
n
t
a
s
(
m
a
s
t
e
r
y
l
e
a
r
n
i
n
g
)
b
.
P
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
b
e
r
b
a
s
i
s
P
r
o
d
u
k
s
i
(
P
B
T
)
c
.
P
e
m
e
l
a
j
a
r
a
n
M
a
n
d
i
r
i
/
I
n
d
i
v
i
d
u
a
l
d
.
P
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
b
e
r
b
a
s
i
s
K
o
m
p
e
t
e
n
s
i
(
C
B
T
)
e
.
P
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
b
e
r
w
a
w
a
s
a
n
l
i
n
g
k
u
n
g
a
n


f
.
P
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
b
e
r
b
a
s
i
s
n
o
r
m
a
t
i
v
e
d
a
n
a
d
a
p
t
i
f
g
.
P
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
s
e
p
a
n
j
a
n
g
h
a
y
a
t
d
a
n
l
i
f
e
s
k
i
l
l
1
.
S
t
a
n
d
a
r
T
a
m
a
t
a
n
B
e
r
m
u
t
u
2
.
S
t
a
n
d
a
r
K
B
M
B
e
r
m
u
t
u
3
.
S
t
a
n
d
a
r
P
e
n
i
l
a
i
a
n
/
V
e
r
i
f
i
k
a
s
i
I
n
t
e
r
n
a
l
4
.
S
t
a
n
d
a
r
L
a
y
a
n
a
n
(
S
P
M
)
5
.
S
t
a
n
d
a
r
I
n
s
e
n
t
i
f
d
a
n
P
e
m
b
i
a
y
a
a
n
6
.
S
t
a
n
d
a
r
P
r
o
d
u
c
d
a
n
J
a
s
a
7
.
S
t
a
n
d
a
r
P
r
o
g
r
a
m
K
e
g
i
a
t
a
n
8
.
S
t
a
n
d
a
r
P
r
o
m
o
s
i
g
u
r
u
d
a
n
k
a
r
y
a
w
a
n
9
.
S
t
a
n
d
a
r
K
e
g
i
a
t
a
n
d
a
n
k
e
h
a
d
i
r
a
n
1
0
.
S
t
a
n
d
a
r
I
n
f
o
r
m
a
s
i
d
a
n
k
e
t
e
r
b
u
k
a
a
n
1
1
.
S
t
a
n
d
a
r
P
e
n
g
a
d
a
a
n
d
a
n
P
e
n
e
r
i
m
a
a
n
B
a
r
a
n
g
1
2
.
S
t
a
n
d
a
r
D
o
k
u
m
e
n
1
.
P
e
n
i
n
g
k
a
t
a
n
k
e
s
e
j
a
h
t
e
r
a
a
n
2
.
P
e
n
e
g
a
k
k
a
n
d
i
s
i
p
l
i
n
s
e
c
a
r
a
t
e
r
u
s
m
e
n
e
r
u
s
D
.
K
o
n
t
r
o
l

P
r
o
s
e
s

/
A
u
d
i
t

M
u
t
u
E
.
P
e
n
i
n
g
k
a
t
a
n

S
D
M

d
a
n

S
u
m
b
e
r

D
a
y
a

P
e
n
d
i
d
i
k
a
n
84
T
R
A
N
S
P
A
R
A
N

M
e
n
g
a
n
d
u
n
g
n
i
l
a
i
-
n
i
l
a
i
y
a
n
g
d
a
p
a
t
d
i
a
u
d
i
t
/
d
i
a
k
s
e
s
o
l
e
h
s
i
a
p
a
s
a
j
a
d
a
n
d
a
p
a
t
d
i
p
e
r
t
a
n
g
g
u
n
g
j
a
w
a
b
k
a
n
s
e
r
t
a
k
e
t
e
r
b
u
k
a
a
n

B
e
r
t
e
k
a
d

u
n
t
u
k

m
e
l
a
k
s
a
n
a
k
a
n

t
u
g
a
s

d
e
n
g
a
n

p
e
n
u
h

t
a
n
g
g
u
n
g

j
a
w
a
b

d
a
n

d
a
p
a
t

d
i
k
e
t
a
h
u
i

o
l
e
h

f
i
h
a
k
-
f
i
h
a
k

y
a
n
g

m
e
m
p
u
n
y
a
i
k
e
w
e
n
a
n
g
a
n
u
n
t
u
k
m
e
n
g
e
t
a
h
u
i

B
u
d
a
y
a
t
e
r
b
u
k
a
,
t
e
r
b
u
k
a
d
a
l
a
m
p
r
o
g
r
a
m
d
a
n
t
e
r
b
u
k
a
d
a
l
a
m
a
n
g
g
a
r
a
n

B
e
r
f
i
k
i
r
p
o
s
i
t
i
f
P
R
O
F
E
S
I
O
N
A
L

M
e
m
i
l
i
k
i
i
n
t
e
g
r
i
t
a
s
y
a
n
g
t
a
n
p
a
k
o
m
p
r
o
m
i
,
j
u
j
u
r
,
d
i
s
i
p
l
i
n
d
a
n
t
a
n
g
g
u
n
g
j
a
w
a
b

M
a
m
p
u
m
e
n
g
a
t
a
k
a
n
y
a
n
g
b
e
n
a
r
y
a
b
e
n
a
r
d
a
n
y
a
n
g
s
a
l
a
h
y
a
s
a
l
a
h

M
e
m
i
l
i
k
i

t
i
n
g
k
a
t

k
o
m
p
e
t
e
n
s
i

y
a
n
g

t
i
n
g
g
i
,

k
e
m
a
m
p
u
a
n
n
y
a

p
r
i
m
a
,

m
e
n
g
u
a
s
a
i

b
i
d
a
n
g

t
u
g
a
s
n
y
a
,

m
a
u

b
e
l
a
j
a
r

t
e
r
u
s

m
e
n
e
r
u
s
.

M
e
m
i
l
i
k
i
p
e
r
h
a
t
i
a
n
t
i
n
g
g
i
p
a
d
a
p
e
l
a
n
g
g
a
n
m
e
l
a
l
u
i
p
e
l
a
y
a
n
a
n
p
r
i
m
a
,
t
e
p
a
t
w
a
k
t
u
d
a
n
t
i
d
a
k
K
K
N

M
e
m
i
l
i
k
i
p
r
i
b
a
d
i
p
r
i
m
a
;
p
r
i
m
a
d
a
l
a
m
i
n
t
e
l
e
k
t
u
a
l
,
p
r
i
m
a
d
a
l
a
m
p
e
n
a
m
p
i
l
a
n
d
a
n
p
r
i
m
a
d
a
l
a
m
p
e
n
y
a
m
p
a
i
a
n
m
a
t
e
r
i

M
e
m
i
l
i
k
i
i
n
t
e
r
p
e
r
s
o
n
a
l
y
a
n
g
b
a
i
k

M
e
m
i
l
i
k
i
k
o
m
i
t
m
e
n
y
a
n
g
k
u
a
t
t
e
r
h
a
d
a
p
s
u
a
t
u
p
a
n
g
g
i
l
a
n
t
u
g
a
s

M
e
m
i
l
i
k
i
s
i
k
a
p
m
e
n
t
a
l
y
a
n
g
p
o
s
i
t
i
f
,
d
a
l
a
m
s
e
t
i
a
p
t
i
n
d
a
k
a
n
d
i
p
e
l
a
j
a
r
i
d
u
l
u
t
i
d
a
k
l
a
n
g
s
u
n
g
m
e
n
g
a
m
b
i
l
k
e
p
u
t
u
s
a
n
2
.
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n
B
u
d
a
y
a
S
e
k
o
l
a
h
P
e
n
c
i
p
t
a
a
n
s
u
a
s
a
n
a
b
e
l
a
j
a
r
y
a
n
g
k
o
n
d
u
s
i
f
d
a
n
k
o
n
s
i
s
t
e
n
t
e
r
h
a
d
a
p
a
t
u
r
a
n
y
a
n
g
d
i
s
e
p
a
k
a
t
i
b
e
r
s
a
m
a
o
l
e
h
s
e
l
u
r
u
h
u
n
s
u
r
s
e
k
o
l
a
h
.
3
.
P
e
l
a
k
s
a
n
a
a
n
K
u
r
i
k
u
l
u
m
K
T
S
P
B
e
r
b
a
s
i
s
K
a
r
a
k
t
e
r
d
a
n
K
e
w
i
r
a
u
s
a
h
a
a
n
4
.
P
e
n
c
a
n
a
n
g
a
n

t
a
r
g
e
t
;

S
M
K
S
N
P
,

I
S
O
-
9
0
0
-
2
0
0
0
d
a
n
S
M
K
R
S
B
I
1
.
R
e
o
r
i
e
n
t
a
s
i
P
e
m
e
l
a
j
a
r
a
n
N
o
r
m
a
t
i
f
,
A
d
a
p
t
i
f
d
a
n
P
R
O
D
U
K
T
I
F
2
.
K
o
m
i
t
m
e
n
W
a
r
g
a

S
e
k
o
l
a
h
a
.
W
u
j
u
d
S
M
K
N
e
g
e
r
i
5
6

a
d
a
l
a
h
w
u
j
u
d
s
a
y
a
b
.
K
e
p
e
n
t
i
n
g
a
n
K
B
M
d
i
a
t
a
s
s
e
g
a
l
a
k
e
p
e
n
t
i
n
g
a
n
c
.
L
i
m
a
m
e
n
i
t
s
e
b
e
l
u
m
b
e
l
p
e
r
t
a
m
a
s
u
d
a
h
a
d
a
d
i
k
e
l
a
s
/
s
e
k
o
l
a
h
C
.
P
e
n
e
r
a
p
a
n

o
r
g
a
n
i
s
a
s
i

p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
87
C
o
n
t
o
h

:

K
o
d
e

E
t
i
k

G
u
r
u
L
a
m
p
i
r
a
n

9
K
O
D
E

E
T
I
K

G
U
R
U

I
N
D
O
N
E
S
I
A
1
.
G
u
r
u
b
e
r
b
a
k
t
i
m
e
m
b
i
m
b
i
n
g
a
n
a
k
d
i
d
i
k
s
e
u
t
u
h
n
y
a
u
n
t
u
k
m
e
m
b
e
n
t
u
k
m
a
n
u
s
i
a
p
e
m
b
a
n
g
u
n
y
a
n
g
b
e
r
j
i
w
a
P
a
n
c
a
s
i
l
a
2
.
G
u
r
u
m
e
m
i
l
i
k
i
k
e
j
u
j
u
r
a
n
P
r
o
f
e
s
i
o
n
a
l
d
a
l
a
m
m
e
n
e
r
a
p
k
a
n
K
u
r
i
k
u
l
u
m
s
e
s
u
a
i
d
e
n
g
a
n
k
e
b
u
t
u
h
a
n
a
n
a
k
d
i
d
i
k
m
a
s
i
n
g
-
m
a
s
i
n
g
.
3
.
G
u
r
u

m
e
n
g
a
d
a
k
a
n

k
o
m
u
n
i
k
a
s
i

t
e
r
u
t
a
m
a

d
a
l
a
m

m
e
m
p
e
r
o
l
e
h

i
n
f
o
r
m
a
s
i

t
e
n
t
a
n
g

a
n
a
k

d
i
d
i
k
,

t
e
t
a
p
i

m
e
n
g
h
i
n
d
a
r
k
a
n

d
i
r
i

d
a
r
i

s
e
g
a
l
a
b
e
n
t
u
k
p
e
n
y
a
l
a
h
g
u
n
a
a
n
.
4
.
G
u
r
u

m
e
n
c
i
p
t
a
k
a
n

s
u
a
s
a
n
a

k
e
h
i
d
u
p
a
n

s
e
k
o
l
a
h

d
a
n

m
e
m
e
l
i
h
a
r
a

h
u
b
u
n
g
a
n

d
e
n
g
a
n

o
r
a
n
g

t
u
a

m
u
r
i
d

s
e
b
a
i
k
-
b
a
i
k
n
y
a

b
a
g
i

k
e
p
e
n
t
i
n
g
a
n
a
n
a
k
d
i
d
i
k

5
.
G
u
r
u

m
e
m
e
l
i
h
a
r
a

h
u
b
u
n
g
a
n

d
e
n
g
a
n

m
a
s
y
a
r
a
k
a
t

d
i
s
e
k
i
t
a
r

s
e
k
o
l
a
h
n
y
a

m
a
u
p
u
n

m
a
s
y
a
r
a
k
a
t

y
a
n
g

l
u
a
s

u
n
t
u
k

k
e
p
e
n
t
i
n
g
a
n

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
.
6
.
G
u
r
u
s
e
c
a
r
a
s
e
n
d
i
r
i
-
s
e
n
d
i
r
i
d
a
n
a
t
a
u
b
e
r
s
a
m
a
-
s
a
m
a
b
e
r
u
s
a
h
a
m
e
n
g
e
m
b
a
n
g
k
a
n
d
a
n
m
e
n
i
n
g
k
a
t
k
a
n
m
u
t
u
P
r
o
f
e
s
i
n
y
a
.
7
.
G
u
r
u

m
e
n
c
i
p
t
a
k
a
n

d
a
n

m
e
m
e
l
i
h
a
r
a

h
u
b
u
n
g
a
n

a
n
t
a
r
a

s
e
s
a
m
a

g
u
r
u

b
a
i
k

b
e
r
d
a
s
a
r
k
a
n

l
i
n
g
k
u
n
g
a
n

m
a
u
p
u
n

d
i
d
a
l
a
m

h
u
b
u
n
g
a
n
k
e
s
e
l
u
r
u
h
a
n
.
8
.
G
u
r
u

b
e
r
s
a
m
a
-
s
a
m
a

m
e
m
e
l
i
h
a
r
a

m
e
m
b
i
n
a

d
a
n

m
e
n
i
n
g
k
a
t
k
a
n

m
u
t
u

O
r
g
a
n
i
s
a
s
i

G
u
r
u

P
r
o
f
e
s
i
o
n
a
l

s
e
b
a
g
a
i

s
a
r
a
n
a

p
e
n
g
a
b
d
i
a
n
n
y
a
.
9
.
G
u
r
u
m
e
l
a
k
s
a
n
a
k
a
n
s
e
g
a
l
a
k
e
t
e
n
t
u
a
n
y
a
n
g
m
e
r
u
p
a
k
a
n
k
e
b
i
j
a
k
s
a
n
a
a
n
P
e
m
e
r
i
n
t
a
h
d
a
l
a
m
b
i
d
a
n
g
P
e
n
d
i
d
i
k
a
n
.
86
3
.
P
e
l
a
k
s
a
n
a
a
n

p
e
r
a
t
u
r
a
n

t
a
a
t

a
s
a
s

d
a
n

m
e
m
b
e
r
i

s
a
n
g
s
i

b
a
g
i

y
a
n
g

m
e
l
a
n
g
g
a
r
4
.
P
e
m
b
a
g
i
a
n
t
u
g
a
s
s
e
c
a
r
a
p
r
o
p
o
r
s
i
o
n
a
l
5
.
P
e
m
e
t
a
a
n

S
D
M

(
S
u
m
b
e
r

D
a
y
a

M
a
n
u
s
i
a
)
,

A
M
T

(
A
s
s
e
s
m
e
n
t

M
o
t
i
v
a
t
i
o
n

T
r
a
i
n
i
n
g
)
,

U
K
B
I

(
U
j
i

K
e
m
a
m
p
u
a
n

B
a
h
a
s
a

I
n
d
o
n
e
s
i
a
)

d
a
n

P
e
n
i
n
g
k
a
t
a
n
K
o
m
p
e
t
e
n
s
i
6
.
M
e
n
d
o
r
o
n
g
s
e
l
u
r
u
h
w
a
r
g
a
s
e
k
o
l
a
h
u
n
t
u
k
b
e
k
e
r
j
a
k
e
r
a
s
7
.
M
e
n
g
a
n
g
g
a
p
s
e
k
o
l
a
h
s
e
b
a
g
a
i
r
u
m
a
h
k
e
d
u
a
8
.
P
e
m
a
n
f
a
a
t
a
n
a
s
e
t
s
e
k
o
l
a
h
u
n
t
u
k
p
e
n
i
n
g
k
a
t
a
n
m
u
t
u
s
e
k
o
l
a
h
d
a
n
k
e
s
e
j
a
h
t
e
r
a
a
n
1
.
S
e
s
u
a
i
S
i
s
t
e
m
d
a
n
P
r
o
s
e
d
u
r
2
.
P
e
n
y
u
s
u
n
a
n
T
O
R
(
T
e
r
m
o
f
R
e
f
f
e
r
e
n
c
e
)
3
.
P
e
n
g
e
n
d
a
l
i
a
n
P
e
l
a
k
s
a
n
a
a
n
p
r
o
g
r
a
m
k
e
g
i
a
t
a
n
4
.
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n
S
i
s
t
e
m
J
a
r
i
n
g
a
n
F
.
S
e
d
e
r
h
a
n
a

d
a
l
a
m

P
r
o
s
e
s

.
.
,

.
.
.
.
.
.
.
.
K
e
p
a
l
a

S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.
.
.
.
N
I
P
.
89
N
O
K
O
M
P
O
N
E
N
A
S
P
E
K
4
.
D
a
f
t
a
r

I
s
i
5
.
G
l
o
s
a
r
i
u
m
B
.
B
A
G
I
A
N

P
E
N
D
A
H
U
L
U
A
N
1
.
R
a
s
i
o
n
a
l
2
.
L
a
n
d
a
s
a
n

F
i
l
o
s
o
f
i
s
3
.
L
a
n
d
a
s
a
n

Y
u
r
u
d
i
s
5
.
U
c
a
p
a
n

t
e
r
i
m
a

k
a
s
i
h

k
e
p
a
d
a

p
i
h
a
k

y
a
n
g

t
e
l
a
h

t
e
r
l
i
b
a
t

d
a
l
a
m

p
e
n
y
u
s
u
n
a
n

k
u
r
i
k
u
l
u
m
S
M
K
;
6
.
K
o
t
a
t
e
m
p
a
t
K
u
r
i
k
u
l
u
m
S
M
K
d
i
s
u
s
u
n
,
b
u
l
a
n
,
t
a
h
u
n
;
1
.
H
e
a
d
i
n
g
k
a
l
i
m
a
t
D
A
F
T
A
R
I
S
I
d
e
n
g
a
n
h
u
r
u
f
k
a
p
i
t
a
l
;
2
.
T
u
l
i
s
a
n

c
o
v
e
r
,

l
e
m
b
a
r

p
e
n
e
t
a
p
a
n
,

k
a
t
a

p
e
n
g
a
n
t
a
r
,

d
a
f
t
a
r

i
s
i
,

g
l
o
s
a
r
i
u
m

d
i
s
e
r
t
a
i

h
a
l
a
m
a
n
m
e
n
g
g
u
n
a
k
a
n
a
n
g
k
a
r
o
m
a
w
i
k
e
c
i
l
(
i
,
i
i
,
i
i
i
,
i
v
,
v
)
;
3
.
T
u
l
i
s
a
n

b
a
b
,

s
u
b

b
a
b

y
a
n
g

d
i
l
e
n
g
k
a
p
i

d
e
n
g
a
n

n
o
m
o
r

h
a
l
a
m
a
n

y
a
n
g

m
e
n
g
g
u
n
a
k
a
n
a
n
g
k
a
A
r
a
b
;
4
.
T
u
l
i
s
a
n

l
a
m
p
i
r
a
n
-
l
a
m
p
i
r
a
n

d
i
s
e
r
t
a
i

n
o
m
o
r

h
a
l
a
m
a
n

l
a
m
p
i
r
a
n

m
e
n
g
g
u
n
a
k
a
n

a
n
g
k
a
A
r
a
b
.
P
e
n
g
e
r
t
i
a
n
-
p
e
n
g
e
r
t
i
a
n

d
a
l
a
m

K
T
S
P

m
e
r
u
j
u
k

k
e
p
a
d
a

U
U

S
i
s
d
i
k
n
a
s

N
o
.

2
0

t
a
h
u
n

2
0
0
3
,

P
P

N
o
.

1
9

t
a
h
u
n

2
0
0
3
,

P
e
r
m
e
n
d
i
k
n
a
s

2
2
,

2
3
,
d
a
n

2
4

t
a
h
u
n

2
0
0
6
,

R
e
n
s
t
r
a

D
i
k
n
a
s
,

P
e
r
d
a

P
r
o
p
i
n
s
i

s
e
r
t
a

P
e
r
d
a

K
o
t
a

d
a
n

K
a
b
u
p
a
t
e
n

y
a
n
g

r
e
l
e
v
a
n
,

d
a
n

P
e
r
a
t
u
r
a
n
Y
a
y
a
s
a
n
(
b
a
g
i
s
e
k
o
l
a
h
s
w
a
s
t
a
)
,
d
i
s
u
s
u
n
s
e
c
a
r
a
a
l
f
a
b
e
t
i
s
.
L
a
t
a
r

b
e
l
a
k
a
n
g

p
e
n
y
u
s
u
n
a
n

k
u
r
i
k
u
l
u
m

S
M
K

m
e
n
g
u
r
a
i
k
a
n

m
e
n
g
e
n
a
i

a
l
a
s
a
n

y
a
n
g

m
e
l
a
t
a
r
b
e
l
a
k
a
n
g
i

p
e
n
y
u
s
u
n
a
n

k
u
r
i
k
u
l
u
m

S
M
K
:

t
u
n
t
u
t
a
n

e
r
a

g
l
o
b
a
l
,

k
e
b
i
j
a
k
a
n

p
u
s
a
t
,

k
e
b
i
j
a
k
a
n

d
a
e
r
a
h

d
a
l
a
m

b
i
d
a
n
g

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

s
e
r
t
a

k
e
b
u
t
u
h
a
n

s
e
k
o
l
a
h
u
n
t
u
k
b
e
r
a
d
a
p
t
a
s
i
t
e
r
h
a
d
a
p
p
e
r
k
e
m
b
a
n
g
a
n
I
P
T
E
K
.
K
u
r
i
k
u
l
u
m

d
i
s
u
s
u
n

a
n
t
a
r
a

l
a
i
n

a
g
a
r

d
a
p
a
t

m
e
m
b
e
r
i

k
e
s
e
m
p
a
t
a
n

p
e
s
e
r
t
a

d
i
d
i
k

u
n
t
u
k

:
(
a
)

b
e
l
a
j
a
r

u
n
t
u
k

b
e
r
i
m
a
n

d
a
n

b
e
r
t
a
k
w
a

k
e
p
a
d
a

T
u
h
a
n

Y
a
n
g

M
a
h
a

E
s
a
,
(
b
)

b
e
l
a
j
a
r

u
n
t
u
k

m
e
m
a
h
a
m
i

d
a
n

m
e
n
g
h
a
y
a
t
i
,
(
c
)

b
e
l
a
j
a
r

u
n
t
u
k

m
a
m
p
u

m
e
l
a
k
s
a
n
a
k
a
n

d
a
n

b
e
r
b
u
a
t

s
e
c
a
r
a

e
f
e
k
t
i
f
,
(
d
)

b
e
l
a
j
a
r

u
n
t
u
k

h
i
d
u
p

b
e
r
s
a
m
a

d
a
n

b
e
r
g
u
n
a

u
n
t
u
k

o
r
a
n
g

l
a
i
n
,

d
a
n

(
e
)
b
e
l
a
j
a
r

u
n
t
u
k

m
e
m
b
a
n
g
u
n

d
a
n

m
e
n
e
m
u
k
a
n

j
a
t
i
d
i
r
i
m
e
l
a
l
u
i
p
r
o
s
e
s
b
e
l
a
j
a
r
y
a
n
g
a
k
t
i
f
,
k
r
e
a
t
i
f
,
e
f
e
k
t
i
f
d
a
n
m
e
n
y
e
n
a
n
g
k
a
n
.
1
.
L
a
n
d
a
s
a
n
y
u
r
i
d
i
s
d
i
k
e
m
b
a
n
g
k
a
n
d
a
r
i
U
U
D
4
5
d
a
n
a
m
a
n
d
e
m
e
n
n
y
a
2
.
U
U
S
i
s
d
i
k
n
a
s
N
o
.
2
0
t
a
h
u
n
2
0
0
3
,
88
C
o
n
t
o
h

:

S
i
s
t
e
m
a
t
i
k
a

P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

K
T
S
P
L
a
m
p
i
r
a
n

1
0
N
O
K
O
M
P
O
N
E
N
A
S
P
E
K
A
.
B
A
G
I
A
N

S
A
M
P
U
L
1
.
S
a
m
p
u
l

K
T
S
P
2
.
L
e
m
b
a
r

p
e
n
e
t
a
p
a
n
3
.
K
a
t
a

P
e
n
g
a
n
t
a
r
1
.
L
o
g
o
S
a
t
u
a
n
P
e
n
d
i
d
i
k
a
n
d
a
n
a
t
a
u
l
o
g
o
d
a
e
r
a
h
;
2
.
J
u
d
u
l
(
c
o
n
t
o
h
:
K
u
r
i
k
u
l
u
m
S
e
k
o
l
a
h
M
e
n
e
n
g
a
h
K
e
j
u
r
u
a
n
(
S
M
K
)
T
u
n
a
s
B
a
n
g
s
a
)
;
3
.
J
u
d
u
l
(
c
o
n
t
o
h
:
K
u
r
i
k
u
l
u
m
S
e
k
o
l
a
h
M
e
n
e
n
g
a
h
K
e
j
u
r
u
a
n
(
S
M
K
)
T
u
n
a
s
B
a
n
g
s
a
)
;
4
.
A
l
a
m
a
t
S
a
t
u
a
n
P
e
n
d
i
d
i
k
a
n
(
C
o
n
t
o
h
:
J
l
.
R
a
y
a

J
a
k
a
r
t
a
T
i
m
u
r
)
;
5
.
T
a
h
u
n
P
e
n
y
u
s
u
n
a
n
;
(
C
o
n
t
o
h
:
2
0
0
7
)
6
.
H
a
l
a
m
a
n

m
e
n
g
g
u
n
a
k
a
n

a
n
g
k
a

r
o
m
a
w
i

k
e
c
i
l

(
i
)
,

b
e
r
h
u
b
u
n
g

l
e
t
a
k
n
y
a

p
a
l
i
n
g

d
e
p
a
n

m
a
k
a

n
o
m
o
r

h
a
l
a
m
a
n

d
i
s
e
m
b
u
n
y
i
k
a
n

a
r
t
i
n
y
a

t
i
d
a
k

m
u
n
c
u
l

d
i

c
e
t
a
k
a
n
,

h
a
l
a
m
a
n
b
e
r
i
k
u
t
n
y
a
(
i
i
)
,
d
s
t
.
.
.
d
i
m
u
n
c
u
l
k
a
n
.
1
.
H
e
a
d
e
r
y
a
n
g
b
e
r
i
s
i






K
a
t
a
P
E
N
E
T
A
P
A
N
m
e
n
g
g
u
n
a
k
a
n
h
u
r
u
f
k
a
p
i
t
a
l
;
2
.
D
i
k
t
u
m

P
e
n
e
t
a
p
a
n
.

(
C
o
n
t
o
h
:

B
e
r
d
a
s
a
r
k
a
n

p
e
r
t
i
m
b
a
n
g
a
n

K
o
m
i
t
e

S
e
k
o
l
a
h
,

d
e
n
g
a
n

i
n
i

K
u
r
i
k
u
l
u
m

S
M
K

.
.
.
.
.
.

J
a
k
a
r
t
a

d
i
t
e
t
a
p
k
a
n

u
n
t
u
k

d
i
b
e
r
l
a
k
u
k
a
n

m
u
l
a
i

t
a
h
u
n
p
e
l
a
j
a
r
a
n
2
0
0
7
/
2
0
0
8
)
;
3
.
K
o
t
a
t
e
m
p
a
t
p
e
n
e
t
a
p
a
n
;
4
.
T
a
n
g
g
a
l
p
e
n
e
t
a
p
a
n
;
5
.
P
e
j
a
b
a
t

y
a
n
g

m
e
n
a
n
d
a
t
a
n
g
a
n
i

a
d
a
l
a
h

K
e
p
a
l
a

S
e
k
o
l
a
h
,


K
e
t
u
a

K
o
m
i
t
e

S
e
k
o
l
a
h
,

d
a
n
d
i
k
e
t
a
h
u
i
o
l
e
h
d
i
n
a
s
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
p
r
o
v
i
n
s
i
.
1
.
H
e
a
d
i
n
g
K
A
T
A
P
E
N
G
A
N
T
A
R
m
e
n
g
g
u
n
a
k
a
n
h
u
r
u
f
k
a
p
i
t
a
l
;
2
.
J
u
m
l
a
h
h
a
l
a
m
a
n
c
u
k
u
p
s
a
t
u
h
a
l
a
m
a
n
;
3
.
a
.
m
e
n
y
e
b
u
t
d
a
n
s
e
d
i
k
i
t
m
e
n
g
u
r
a
i
m
e
n
g
e
n
a
i
U
U
S
P
N
,

b
.
m
e
n
y
e
b
u
t
d
a
n
s
e
d
i
k
i
t
m
e
n
g
u
r
a
i
m
e
n
g
e
n
a
i
P
P
N
o
.
1
9
t
a
h
u
n
2
0
0
5

c
.
m
e
n
y
e
b
u
t
d
a
n
s
e
d
i
k
i
t
m
e
n
g
u
r
a
i
P
e
r
m
e
n
2
2
,
2
3
d
a
n
2
4
;
4
.
U
r
a
i
a
n
t
e
n
t
a
n
g
p
e
n
t
i
n
g
n
y
a
K
T
S
P
b
a
g
i
p
r
o
s
e
s
p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
d
i
S
M
K
;
91
N
O
K
O
M
P
O
N
E
N
A
S
P
E
K
3
.
D
i
a
g
r
a
m

P
e
n
c
a
p
a
i
n

K
o
m
p
e
t
e
n
s
i
4
.
M
u
a
t
a
n

L
o
k
a
l
5
.
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

D
i
r
i
6
.
P
e
n
d
i
d
i
k
a
n

B
e
r
b
a
s
i
s

K
e
u
n
g
u
l
a
n

L
o
k
a
l
d
a
n

G
l
o
b
a
l
7
.
P
e
n
d
i
d
i
k
a
n

K
e
c
a
k
a
p
a
n

H
i
d
u
p
8
.
S
i
l
a
b
u
s

d
a
n

R
P
P
D
i
a
g
r
a
m

p
e
n
c
a
p
a
i
a
n

k
o
m
p
e
t
e
n
s
i

m
e
n
u
n
j
u
k
k
a
n

t
a
h
a
p
a
n

a
t
a
u

t
a
t
a

u
r
u
t
a
n

k
o
m
p
e
t
e
n
s
i

y
a
n
g

a
k
a
n

d
i
a
j
a
r
k
a
n

d
a
n

d
i
l
a
t
i
h
k
a
n

k
e
p
a
d
a

p
e
s
e
r
t
a

d
i
d
i
k

d
a
l
a
m

k
u
r
u
n

w
a
k
t
u

y
a
n
g

d
i
b
u
t
u
h
k
a
n

s
e
r
t
a

k
e
m
u
n
g
k
i
n
a
n

m
u
l
t
i

e
x
i
t

m
u
l
t
i
-
e
n
t
r
y

y
a
n
g

d
a
p
a
t

d
i
t
e
r
a
p
k
a
n
.
P
r
o
s
e
d
u
r
p
e
n
e
t
a
p
a
n
M
u
l
o
k
d
i
l
a
k
u
k
a
n
d
e
n
g
a
n
;
a
.
M
e
n
g
i
d
e
n
t
i
f
i
k
a
s
i
k
e
a
d
a
a
n
d
a
n
k
e
b
u
t
u
h
a
n
d
a
e
r
a
h
b
.
M
e
n
e
n
t
u
k
a
n
f
u
n
g
s
i
d
a
n
s
u
s
u
n
a
n
a
t
a
u
k
o
m
p
o
s
i
s
i
m
u
a
t
a
n
l
o
k
a
l
c
.
M
e
n
g
i
d
e
n
t
i
f
i
k
a
s
i
b
a
h
a
n
k
a
j
i
a
n
m
u
a
t
a
n
l
o
k
a
l
d
.
M
e
n
e
n
t
u
k
a
n
M
a
t
a
P
e
l
a
j
a
r
a
n
M
u
a
t
a
n
L
o
k
a
l
e
.
M
e
n
g
e
m
b
a
n
g
k
a
n

S
t
a
n
d
a
r

K
o
m
p
e
t
e
n
s
i

d
a
n

K
o
m
p
e
t
e
n
s
i

D
a
s
a
r

s
e
r
t
a

s
i
l
a
b
u
s
,

d
e
n
g
a
n
m
e
n
g
a
c
u
p
a
d
a
S
t
a
n
d
a
r
I
s
i
y
a
n
g
d
i
t
e
t
a
p
k
a
n
o
l
e
h
B
S
N
P
B
e
n
t
u
k

p
e
l
a
k
s
a
n
a
a
n

p
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

d
i
r
i

a
d
a
l
a
h

t
e
r
p
r
o
g
r
a
m

d
a
n

t
i
d
a
k

t
e
r
p
r
o
g
r
a
m
.

P
e
l
a
k
s
a
n
a
a
n

t
e
r
p
r
o
g
r
a
m

t
e
r
d
i
r
i

a
t
a
s

l
a
y
a
n
a
n

k
o
n
s
e
l
i
n
g

d
a
n

e
k
s
t
r
a

k
u
r
i
k
u
l
e
r
.

P
e
l
a
k
s
a
n
a
a
n
t
i
d
a
k
t
e
r
p
r
o
g
r
a
m
t
e
r
d
i
r
i
a
t
a
s
r
u
t
i
n
,
s
p
o
n
t
a
n
d
a
n
k
e
t
e
l
a
d
a
n
a
n
.
S
a
t
u
a
n

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

y
a
n
g

m
e
l
a
k
u
k
a
n

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

b
e
r
b
a
s
i
s

m
u
a
t
a
n

l
o
k
a
l

d
a
n

g
l
o
b
a
l

m
e
l
a
l
u
i

p
e
n
g
i
n
t
e
g
r
a
s
i
a
n

s
e
m
u
a

p
e
l
a
j
a
r
a
n

d
a
n

d
a
p
a
t

m
e
n
j
a
d
i

m
a
t
a

p
e
l
a
j
a
r
a
n

m
u
a
t
a
n
l
o
k
a
l
.
P
e
l
a
k
s
a
n
a
a
n

p
r
o
g
r
a
m

k
e
c
a
k
a
p
a
n

h
i
d
u
p

(
l
i
f
e

s
k
i
l
l
)

d
i
l
a
k
u
k
a
n

d
e
n
g
a
n

s
t
r
a
t
e
g
i

s
e
b
a
g
a
i
b
e
r
i
k
u
t
:
a
.
t
i
d
a
k
b
e
r
u
p
a
m
a
t
a
p
e
l
a
j
a
r
a
n
t
e
r
s
e
n
d
i
r
i
b
.
t
o
p
i
c

p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n

y
a
n
g

d
i
a
j
a
r
k
a
n

a
t
a
u

d
i
l
a
t
i
h
k
a
n

k
e
p
a
d
a

s
i
s
w
a
,

m
e
n
y
a
t
u

d
a
n

d
i
p
a
d
u
k
a
n
d
e
n
g
a
n
t
o
p
i
c
d
a
n
p
o
k
o
k
b
a
h
a
s
a
n
/
m
a
t
e
r
i
l
a
i
n
y
a
n
g
a
d
a
,
d
a
n
c
.
p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n

k
e
c
a
k
a
p
a
n

h
i
d
u
p

d
i
p
o
s
i
s
i
k
a
n

s
e
b
a
g
a
i

t
u
j
u
a
n

t
i
d
a
k

l
a
n
g
s
u
n
g

d
a
r
i

k
u
r
i
k
u
l
u
m
L
a
n
g
k
a
h
-
l
a
n
g
k
a
h
y
a
n
g
d
i
l
a
k
u
k
a
n
;
1
.
m
e
n
g
k
a
j
i
S
K
/
K
D
2
.
m
e
n
g
i
n
d
e
n
t
i
f
i
k
a
n
m
a
t
e
r
i
p
o
k
o
k
p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
90
N
O
K
O
M
P
O
N
E
N
A
S
P
E
K
4
.
T
u
j
u
a
n

P
e
n
d
i
d
i
k
a
n

S
M
K
5
.
V
i
s
i

S
M
K
M
i
s
i

S
M
K
6
.
T
u
j
u
a
n

P
r
o
g
r
a
m

K
e
a
h
l
i
a
n
C
.
S
T
R
U
K
T
U
R

K
U
R
I
K
U
L
U
M
1
.
K
e
l
o
m
p
o
k

M
a
t
a

P
e
l
a
j
a
r
a
n
2
.
S
t
r
u
k
t
u
r

K
u
r
i
k
u
l
u
m
3
.
P
P
N
o
.
1
9
t
a
h
u
n
2
0
0
3
,

4
.
P
e
r
m
e
n
2
2
,
2
3
,
d
a
n
2
4
t
a
h
u
n
2
0
0
6
,

5
.
R
e
n
s
t
r
a
K
e
m
e
n
d
i
k
n
a
s

6
.
P
e
r
d
a

p
r
o
p
i
n
s
i

s
e
r
t
a

P
e
r
d
a

K
o
t
a

d
a
n

K
a
b
u
p
a
t
e
n

y
a
n
g

r
e
l
e
v
a
n
,

d
a
n

P
e
r
a
t
u
r
a
n

Y
a
y
a
s
a
n
(
s
e
k
o
l
a
h
s
w
a
s
t
a
)
.
T
u
j
u
a
n

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

S
M
K

d
i
k
e
m
b
a
n
g
k
a
n

d
a
r
i
;

U
U

S
i
s
d
i
k
n
a
s

N
o
.
2
0

T
a
h
u
n

2
0
0
3
,

P
P

N
o
.
1
9
t
a
h
u
n
2
0
0
5
;
d
a
n
R
e
n
s
t
r
a
K
e
m
e
n
d
i
k
n
a
s
.
R
u
m
u
s
a
n

v
i
s
i

t
e
n
t
a
n
g

t
e
n
t
a
n
g

g
a
m
b
a
r
a
n

u
m
u
m

k
o
n
d
i
s
i

o
r
g
a
n
i
s
a
s
i

y
a
n
g

d
i
i
n
g
i
n
k
a
n

u
n
t
u
k

m
a
s
a

y
a
n
g

a
k
a
n

d
a
t
a
n
g

m
e
n
g
e
n
a
i

:
T
u
j
u
a
n

P
e
n
d
i
d
i
k
a
n

N
a
s
i
o
n
a
l

(
T
P
N
)

y
a
n
g

t
e
r
d
a
p
a
t

d
a
l
a
m

U
U

N
o
.

2
0

t
a
h
u
n

2
0
0
3

t
e
n
t
a
n
g

U
U

S
i
s
d
i
k
n
a
s
;
T
u
j
u
a
n

I
n
s
t
i
t
u
s
i
o
n
a
l

y
a
n
g

t
e
r
d
a
p
a
t

d
a
l
a
m

P
P

N
o
.

1
9

t
a
h
u
n

2
0
0
5
;
P
e
r
d
a

P
r
o
v
i
n
s
i
.
d
a
n

B
e
r
s
i
f
a
t

U
n
i
v
e
r
s
a
l

s
e
r
t
a
b
e
r
j
a
n
g
k
a
p
a
n
j
a
n
g
.
M
i
s
i

S
M
K

d
i
k
e
m
b
a
n
g
k
a
n

d
a
r
i
:
V
i
s
i

S
M
K
;
T
u
j
u
a
n

i
n
t
r
a

d
a
n

e
k
s
t
r
a

k
u
r
i
k
u
l
e
r

y
a
n
g

m
e
r
u
j
u
k

k
e
p
a
d
a

P
P

N
o
.
1
9


t
a
h
u
n

2
0
0
5
;
R
e
n
s
t
r
a

D
i
n
a
s
;
P
e
r
d
a

P
r
o
v
i
n
s
i

d
a
n


B
e
r
s
i
f
a
t

o
p
e
r
a
s
i
o
n
a
l
.
T
u
j
u
a
n

p
r
o
g
r
a
m

k
e
a
h
l
i
a
n

d
i
r
u
j
u
k

d
a
r
i

S
K
L

(
S
t
a
n
d
a
r

K
o
m
p
e
t
e
n
s
i

l
u
l
u
s
a
n
)

d
a
l
a
m

P
e
r
m
e
n
N
o
.
2
3
t
a
h
u
n
2
0
0
6
.
;
B
e
r
s
i
f
a
t
t
e
k
n
i
s
d
a
n
S
a
s
a
r
a
n
t
e
r
u
k
u
r
.
U
r
a
i
a
n

t
e
n
t
a
n
g

k
e
l
o
m
p
o
k

m
a
t
a

p
e
l
a
j
a
r
a
n

b
e
r
i
s
i

d
e
s
k
r
i
p
s
i

k
e
l
o
m
p
o
k

m
a
t
a

p
e
l
a
j
a
r
a
n

y
a
n
g
s
p
e
s
i
f
i
k
S
M
K
,
m
e
r
u
j
u
k
k
e
p
a
d
a
P
e
r
m
e
n
2
2
t
a
h
u
n
2
0
0
6
.
U
r
a
i
a
n

t
e
n
t
a
n
g

j
u
m
l
a
h

j
a
m

p
e
l
a
j
a
r
a
n

s
e
t
i
a
p

m
a
t
a
p
e
l
a
j
a
r
a
n
,

m
i
n
i
m
a
l

s
e
s
u
a
i

d
e
n
g
a
n

s
t
a
n
d
a
r

i
s
i

u
n
t
u
k

s
e
m
u
a

j
e
n
i
s

p
r
o
g
r
a
m
/
j
u
r
u
s
a
n

p
a
d
a

s
e
k
o
l
a
h

u
n
t
u
k

s
e
t
i
a
p

s
e
m
e
s
t
e
r

y
a
n
g

b
e
r
l
a
k
u

p
a
d
a

t
a
h
u
n

p
e
l
a
j
a
r
a
n

i
t
u
.

S
t
a
n
d
a
r

i
s
i

m
e
r
u
j
u
k

k
e
p
a
d
a

P
e
r
m
e
n

2
2

t
a
h
u
n

2
0
0
6
,

m
e
r
u
j
u
k

k
e
p
a
d
a

p
a
n
d
u
a
n

p
e
n
y
u
s
u
n
a
n

k
u
r
i
k
u
l
u
m

K
T
S
P

j
e
n
j
a
n
g

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

d
a
s
a
r
d
a
n
m
e
n
e
n
g
a
h
y
a
n
g
d
i
s
u
s
u
n
o
l
e
h
B
S
N
P
.
S
t
r
u
k
t
u
r
K
u
r
i
k
u
l
u
m
d
i
t
u
a
n
g
k
a
n
d
a
l
a
m

b
e
n
t
u
k

m
a
t
r
i
k
,

y
a
n
g

m
e
m
u
a
t

t
e
n
t
a
n
g

n
o
m
o
r
,

k
o
d
e

k
o
m
p
e
t
e
n
s
i
,

k
e
l
o
m
p
o
k

m
a
t
a

p
e
l
a
j
a
r
a
n
/
k
o
m
p
e
t
e
n
s
i
,
t
a
h
u
n
/
t
i
n
g
k
a
t
d
a
n
s
e
m
e
s
t
e
r
s
e
r
t
a
j
u
m
l
a
h
j
a
m
.
93
N
O
K
O
M
P
O
N
E
N
A
S
P
E
K
2
.
P
e
n
i
l
a
i
a
n

U
j
i
a
n
3
.
M
u
t
u

K
o
m
p
e
t
e
n
s
i
4
.
P
e
n
i
l
a
i
a
n

S
i
k
a
p
5
.
P
r
o
j
e
c
t

W
o
r
k

d
a
n

U
j
i

P
r
o
d
u
k
t
i
f
6
K
e
n
a
i
k
a
n

K
e
l
a
s

d
a
n

L
u
l
u
s
a
n
p
e
s
e
r
t
a

d
i
d
i
k
,

s
e
r
t
a

k
e
m
a
m
p
u
a
n

s
u
m
b
e
r

d
a
y
a

p
e
n
d
u
k
u
n
g

d
a
l
a
m

p
e
n
y
e
l
e
n
g
g
a
r
a
a
n

p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
.
K
e
t
u
n
t
a
s
a
n

b
e
l
a
j
a
r

k
o
m
p
e
t
e
n
s
i

k
e
j
u
r
u
a
n

d
i
t
e
t
a
p
k
a
n

m
e
n
g
a
c
u

k
e
p
a
d
a

s
t
a
n
d
a
r

m
i
n
i
m
a
l

p
e
n
g
u
a
s
a
a
n
k
o
m
p
e
t
e
n
s
i
y
a
n
g
b
e
r
l
a
k
u
d
i
d
u
n
i
a
k
e
r
j
a
y
a
n
g
b
e
r
s
a
n
g
k
u
t
a
n
.
H
a
l
-
h
a
l
y
a
n
g
p
e
r
l
u
d
i
p
e
r
h
a
t
i
k
a
n
d
a
l
a
m
p
e
n
i
l
a
i
a
n
.
1
.
P
e
n
i
l
a
i
a
n
d
i
a
r
a
h
k
a
n
u
n
t
u
k
m
e
n
g
u
k
u
r
p
e
n
c
a
p
a
i
a
n
k
o
m
p
e
t
e
n
s
i
.

2
.
P
e
n
i
l
a
i
a
n
m
e
n
g
g
u
n
a
k
a
n
a
c
u
a
n
k
r
i
t
e
r
i
a
;

3
.
S
i
s
t
e
m
y
a
n
g
d
i
r
e
n
c
a
n
a
k
a
n
a
d
a
l
a
h
s
i
s
t
e
m
p
e
n
i
l
a
i
a
n
y
a
n
g
b
e
r
k
e
l
a
n
j
u
t
a
n
.

4
.
H
a
s
i
l
p
e
n
i
l
a
i
a
n
d
i
a
n
a
l
i
s
i
s
u
n
t
u
k
m
e
n
e
n
t
u
k
a
n
t
i
n
d
a
k
l
a
n
j
u
t
.

5
.
S
i
s
t
e
m

p
e
n
i
l
a
i
a
n

h
a
r
u
s

d
i
s
e
s
u
a
i
k
a
n

d
e
n
g
a
n

p
e
n
g
a
l
a
m
a
n

b
e
l
a
j
a
r

y
a
n
g

d
i
t
e
m
p
u
h

d
a
l
a
m
p
r
o
s
e
s
p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
.

A
d
a

k
e
t
e
n
t
u
a
n

K
r
i
t
e
r
i
a

K
e
t
u
n
t
a
s
a
n

M
i
n
i
m
a
l

d
a
r
i

m
a
s
i
n
g

m
a
s
i
n
g

m
a
t
a

p
e
l
a
j
a
r
a
n

b
a
i
k

n
o
r
m
a
t
i
v
e
,
a
d
a
p
t
i
f
d
a
n
p
r
o
d
u
k
t
i
f
y
a
n
g
d
i
t
e
t
a
p
k
a
n
b
e
r
d
a
s
a
r
S
u
r
a
t
K
e
p
u
t
u
s
a
n
K
e
p
a
l
a
S
e
k
o
l
a
h
.
P
e
n
i
l
a
i
a
n

s
i
k
a
p

d
i
d
a
s
a
r
k
a
n

p
a
d
a

p
e
d
o
m
a
n

y
a
n
g

d
i
k
e
l
u
a
r
k
a
n

o
l
e
h

D
i
r
e
k
t
o
r
a
t

P
M
K

d
a
n

a
t
a
u
d
i
t
e
n
t
u
k
a
n
o
l
e
h
s
e
k
o
l
a
h
.
M
e
n
g
a
c
u
p
a
d
a
P
e
d
o
m
a
n
y
a
n
g
d
i
k
e
l
u
a
r
k
a
n
D
i
r
e
k
t
o
r
a
t
P
M
K
.
S
e
s
u
a
i

d
e
n
g
a
n

k
e
t
e
n
t
u
a
n

P
P

1
9
/
2
0
0
5

P
a
s
a
l

7
2

A
y
a
t

(
1
)
,

p
e
s
e
r
t
a

d
i
d
i
k

d
i
n
y
a
t
a
k
a
n

l
u
l
u
s

d
a
r
i
s
a
t
u
a
n
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
p
a
d
a
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
d
a
s
a
r
d
a
n
m
e
n
e
n
g
a
h
s
e
t
e
l
a
h
:
a
.
m
e
n
y
e
l
e
s
a
i
k
a
n
s
e
l
u
r
u
h
p
r
o
g
r
a
m
p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
;
b
.
m
e
m
p
e
r
o
l
e
h

n
i
l
a
i

m
i
n
i
m
a
l

b
a
i
k

p
a
d
a

p
e
n
i
l
a
i
a
n

a
k
h
i
r

u
n
t
u
k

s
e
l
u
r
u
h

m
a
t
a

p
e
l
a
j
a
r
a
n

k
e
l
o
m
p
o
k

m
a
t
a

p
e
l
a
j
a
r
a
n

a
g
a
m
a

d
a
n

a
k
h
l
a
k

m
u
l
i
a
,

k
e
l
o
m
p
o
k

k
e
w
a
r
g
a
n
e
g
a
r
a
a
n

d
a
n

k
e
p
r
i
b
a
d
i
a
n
,

k
e
l
o
m
p
o
k

m
a
t
a

p
e
l
a
j
a
r
a
n

e
s
t
e
t
i
k
a
,

d
a
n

k
e
l
o
m
p
o
k

m
a
t
a

p
e
l
a
j
a
r
a
n

j
a
s
m
a
n
i
,
o
l
a
h
r
a
g
a
,
d
a
n
k
e
s
e
h
a
t
a
n
;
c
.
l
u
l
u
s

u
j
i
a
n

s
e
k
o
l
a
h

u
n
t
u
k

k
e
l
o
m
p
o
k

m
a
t
a

p
e
l
a
j
a
r
a
n

i
l
m
u

p
e
n
g
e
t
a
h
u
a
n

d
a
n

t
e
k
n
o
l
o
g
i
;
d
a
n
d
.
l
u
l
u
s
U
j
i
a
n
N
a
s
i
o
n
a
l
.
92
N
O
K
O
M
P
O
N
E
N
A
S
P
E
K
9
P
r
o
f
i
l

T
a
m
a
t
a
n
D
P
E
L
A
K
S
A
N
A
A
N

P
E
M
B
E
L
A
J
A
R
A
N
1
.
S
t
a
t
e
g
i

p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
2
.
K
a
l
e
n
d
e
r

P
e
n
d
i
d
i
k
a
n
3
.
T
e
m
p
a
t

P
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
4
.
K
a
l
e
n
d
e
r

P
e
n
d
i
d
i
k
a
n
5
.
H
a
r
i

B
e
l
a
j
a
r

E
f
e
k
t
i
f
E
.
P
E
N
I
L
A
I
A
N
1
.
K
e
t
u
n
t
a
s
a
n

B
e
l
a
j
a
r
3
.
m
e
n
g
e
m
b
a
n
g
k
a
n
k
e
g
i
a
t
a
n
p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
4
.
m
e
r
u
m
u
s
k
a
n
i
n
d
i
c
a
t
o
r
p
e
n
c
a
p
a
i
a
n
k
o
m
p
e
t
e
n
s
i
5
.
p
e
n
e
n
t
u
a
n
j
e
n
i
s
p
e
n
i
l
a
i
a
n
6
.
m
e
n
e
n
t
u
a
k
a
n
a
l
o
k
a
s
i
w
a
k
t
u
7
.
m
e
n
e
n
t
u
k
a
n
s
u
m
b
e
r
b
e
l
a
j
a
r
B
e
r
i
s
i
t
e
n
t
a
n
g
;
1
.
K
o
m
p
o
t
e
n
s
i
U
m
u
m
2
.
T
u
n
t
u
t
a
n
D
u
n
i
a
K
e
r
j
a
3
.
R
u
a
n
g
L
i
n
g
k
u
p
P
e
k
e
r
j
a
a
n
1
.
P
e
n
g
a
t
u
r
a
n
b
e
b
a
n
b
e
l
a
j
a
r
2
.
P
e
n
d
e
k
a
t
a
n
p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
3
.
T
e
m
p
a
t
b
e
l
a
j
a
r
d
i
s
e
k
o
l
a
h
d
a
n
D
U
D
I
K
a
l
e
n
d
e
r

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

m
e
m
u
a
t
;

a
l
o
k
a
s
i

w
a
k
t
u

m
i
n
g
g
u

e
f
e
k
t
i
f

b
e
l
a
j
a
r
,

w
a
k
t
u

p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n

e
f
e
k
t
i
f
,
w
a
k
t
u
l
i
b
u
r
d
a
n
k
e
g
i
a
t
a
n
l
a
i
n
n
y
a
s
e
r
t
a
K
a
l
e
n
d
e
r
a
k
a
d
e
m
i
k
s
e
k
o
l
a
h
.
K
e
g
i
a
t
a
n
P
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
d
i
r
a
n
c
a
n
g
d
a
n
d
i
s
e
l
e
n
g
g
a
r
a
k
a
n
d
i
S
e
k
o
l
a
h
,
d
u
n
i
a
u
s
a
h
a
a
t
a
u
m
a
s
y
a
r
a
k
a
t
.

P
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
d
i
s
e
k
o
l
a
h
(
k
e
l
a
s
,
l
a
b
o
r
a
t
o
r
i
u
m
,
b
e
n
g
k
e
l
/
w
o
r
k
s
h
o
p
d
a
n
d
i
l
u
a
r
s
e
k
o
l
a
h
)
.

B
e
r
i
s
i

u
r
a
i
a
n

t
e
n
t
a
n
g

p
e
n
g
e
r
t
i
a
n

1

j
a
m

p
e
l
a
j
a
r
a
n
,

h
a
r
i

b
e
l
a
j
a
r
,

t
e
r
m
a
s
u
k

b
e
b
a
n

d
i

l
u
a
r

t
a
t
a
p

m
u
k
a
,

p
e
n
u
g
a
s
a
n

t
e
r
s
t
r
u
k
t
u
r

d
a
n

k
e
g
i
a
t
a
n

m
a
n
d
i
r
i

t
i
d
a
k

t
e
r
s
t
r
u
k
t
u
r
.

P
e
n
g
e
r
t
i
a
n

d
i

a
t
a
s

m
e
r
u
j
u
k

k
e
p
a
d
a

s
t
a
n
d
a
r

i
s
i

d
i

d
a
l
a
m

P
e
r
m
e
n
d
i
k
n
a
s

N
o
.

2
2

t
a
h
u
n

2
0
0
6

s
e
r
t
a

p
a
n
d
u
a
n

P
e
n
y
u
s
u
n
a
n
K
T
S
P
j
e
n
j
a
n
g
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
d
a
s
a
r
d
a
n
m
e
n
e
n
g
a
h
y
a
n
g
d
i
s
u
s
u
n
o
l
e
h
B
S
N
P
.
M
i
n
i
m
u
m
3
4
m
i
n
g
g
u
d
a
n
m
a
k
s
i
m
u
m
3
8
m
i
n
g
g
u
.
K
e
t
u
n
t
a
s
a
n

b
e
l
a
j
a
r

N
/
P

s
e
t
i
a
p

i
n
d
i
k
a
t
o
r

y
a
n
g

t
e
l
a
h

d
i
t
e
t
a
p
k
a
n

d
a
l
a
m

s
u
a
t
u

k
o
m
p
e
t
e
n
s
i

d
a
s
a
r

b
e
r
k
i
s
a
r

a
n
t
a
r
a

0
-
1
0
0
%
.

K
r
i
t
e
r
i
a

i
d
e
a
l

k
e
t
u
n
t
a
s
a
n

u
n
t
u
k

m
a
s
i
n
g
-
m
a
s
i
n
g

i
n
d
i
k
a
t
o
r

7
5
%
.

S
a
t
u
a
n

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

h
a
r
u
s

m
e
n
e
n
t
u
k
a
n

k
r
i
t
e
r
i
a

k
e
t
u
n
t
a
s
a
n

m
i
n
i
m
a
l

d
e
n
g
a
n

m
e
m
p
e
r
t
i
m
b
a
n
g
k
a
n

u
r
g
e
n
s
i

m
a
s
i
n
g
-
m
a
s
i
n
g

k
o
m
p
e
t
e
n
s
i
,

t
i
n
g
k
a
t

k
e
m
a
m
p
u
a
n

r
a
t
a
-
r
a
t
a
94
N
O
K
O
M
P
O
N
E
N
A
S
P
E
K
F
B
A
G
I
A
N

P
E
N
U
T
U
P
1
.
K
e
s
i
m
p
u
l
a
n
2
.
S
a
r
a
n
G
.

L
A
M
P
I
R
A
N
-
L
A
M
P
I
R
A
N
1
.
2
.
3
.
4
.
5
.
6
.
8
.
9
.
1
0
.
C
a
t
a
t
a
n

:

L
a
m
p
i
r
a
n

d
i
s
e
s
u
a
i
k
a
n

d
e
n
g
a
n

j
e
n
j
a
n
g

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
.
K
e
s
i
m
p
u
l
a
n
m
e
l
i
p
u
t
i
u
r
a
i
a
n
t
e
n
t
a
n
g
:
a
.
K
T
S
P

m
e
r
u
p
a
k
a
n

k
u
r
i
k
u
l
u
m

o
p
e
r
a
s
i
o
n
a
l

y
a
n
g

d
i
s
u
s
u
n

o
l
e
h

m
a
s
i
n
g
-
m
a
s
i
n
g

s
a
t
u
a
n

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
d
e
n
g
a
n
m
e
m
p
e
r
h
a
t
i
k
a
n
s
t
a
n
d
a
r
k
o
m
p
e
t
e
n
s
i
;

b
.
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

K
T
S
P

d
i
s
e
r
a
h
k
a
n

k
e
p
a
d
a

p
a
r
a

p
e
l
a
k
s
a
n
a

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

(
K
e
p
a
l
a

S
e
k
o
l
a
h
,

G
u
r
u
,

K
o
m
i
t
e

S
e
k
o
l
a
h
,

D
e
w
a
n

P
e
n
d
i
d
i
k
a
n

d
a
n

T
e
n
a
g
a

K
e
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
)

u
n
t
u
k

m
e
n
g
e
m
b
a
n
g
k
a
n

b
e
r
b
a
g
a
i

k
o
m
p
e
t
e
n
s
i

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

(
p
e
n
g
e
t
a
h
u
a
n
,

k
e
t
e
r
a
m
p
i
l
a
n
,

d
a
n

s
i
k
a
p
)

p
a
d
a

s
e
t
i
a
p

s
a
t
u
a
n

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

d
i

s
e
k
o
l
a
h

d
a
n

d
i

d
a
e
r
a
h

m
a
s
i
n
g
-
m
a
s
i
n
g
;

h
a
r
a
p
a
n
,

s
a
r
a
n
d
a
n
k
r
i
t
i
k
t
e
r
h
a
d
a
p
K
T
S
P
y
a
n
g
t
e
l
a
h
t
e
r
s
u
s
u
n
.
S
a
r
a
n

m
e
l
i
p
u
t
i

:
H
a
r
a
p
a
n

d
a
n

s
a
r
a
n

t
e
r
h
a
d
a
p

s
t
a
k
e
h
o
l
d
e
r
s
,

m
a
s
y
a
r
a
k
a
t

d
a
n

d
u
n
i
a

U
s
a
h
a
-
I
n
d
u
s
t
r
i
d
a
n
u
n
s
u
r
-
u
n
s
u
r
l
a
i
n
y
a
n
g
m
e
n
d
u
k
u
n
g
k
e
t
e
r
l
a
k
s
a
n
a
a
n
K
T
S
P
,
d
a
n
k
r
i
t
i
k
t
e
r
h
a
d
a
p
K
T
S
P

y
a
n
g
t
e
l
a
h
t
e
r
s
u
s
u
n
.
S
t
a
n
d
a
r
K
e
l
u
l
u
s
a
n
(
S
K
L
)
S
t
a
n
d
a
r
i
s
i
(
S
K
/
K
D
)
S
i
l
a
b
u
s
P
r
o
g
r
a
m
N
o
r
m
a
t
i
f
S
i
l
a
b
u
s
P
r
o
g
r
a
m
A
d
a
p
t
i
f
S
i
l
a
b
u
s
P
r
o
g
r
a
m
P
r
o
d
u
k
t
i
f
S
i
l
a
b
u
s
M
u
a
t
a
n
L
o
k
a
l
P
r
o
g
r
a
m
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n
D
i
r
i
P
a
n
d
u
a
n
A
k
a
d
e
m
i
k
M
o
d
e
l
R
P
P

.
.
,

.
.
.
.
.
.
.
.
K
e
p
a
l
a

S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.
.
.
.
N
I
P
.
95
K
E
T
E
R
A
N
G
A
N
:
P
P
:
P
r
o
g
r
a
m
P
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
R
P
P
:
R
e
n
c
a
n
a
P
r
o
g
r
a
m
P
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
B
A
:
B
a
h
a
n
A
j
a
r
C
K
S
:
C
a
t
a
t
a
n
K
e
m
a
j
u
a
n
S
i
s
w
a
M
E
:
M
e
l
a
k
s
a
n
a
k
a
n
E
v
a
l
u
a
s
i
P
R
P
:
P
r
o
g
r
a
m
R
e
m
e
d
i
a
l
/
P
e
n
g
a
y
a
a
n
A
H
:
A
n
a
l
i
s
i
s
H
a
s
i
l
A
k
h
i
r
U
j
i
a
n
S
P
M
:
S
t
a
n
d
a
r
P
e
l
a
y
a
n
a
n
M
i
n
i
m
a
l
C
o
n
t
o
h

:

F
o
r
m
a
t

P
r
o
g
r
a
m

S
u
p
e
r
v
i
s
i

d
a
n

E
v
a
l
u
a
s
i

K
i
n
e
r
j
a
L
a
m
p
i
r
a
n

1
1
P
R
O
G
R
A
M

S
U
P
E
R
V
I
S
I

D
A
N

E
V
A
L
U
A
S
I

K
I
N
E
R
J
A

P
E
N
D
I
D
I
K

D
A
L
A
M

M
E
L
A
K
S
A
N
A
K
A
N

T
U
G
A
S
T
A
H
U
N

P
E
L
A
J
A
R
A
N

.
N
o
N
A
M
A
G
U
R
U
K
O
M
P
O
N
E
N
K
e
g
.
S
e
k
lh
S
u
p
v
.
K
a
.
S
e
k
A
D
M
I
N
I
S
T
R
A
S
I

G
U
R
U
P
P
R
P
P
B
A
C
K
S
M
E
P
R
P
A
H
(
2
0
)
(
2
0
)
(
2
0
)
(
1
0
)
(
1
5
)
(
1
0
)
(
5
)
N
I
L
A
I

S
U
P
E
R
V
I
S
I
R
E
K
A
P
E
V
A
L
U
A
S
I
D
I
R
I
T
I
M
E
S
I
S
W
A
S
C
O
R
E
A
B
S
E
N
S
I
A
C
I
S
T
J
M
L
W
A
J
I
B
H
A
D
I
R
5

X

4
J
U
M
L
A
H

L
A
Y
A
N
A
N
(
1
0
0
)
S
C
O
R
E
T
o
t
a
l
S
c
o
r
e
N
i
l
a
i
S
P
M
P
R
E
-
D
I
K
A
T
S
E
M
E
S
T
E
R
G
A
S
A
L
T
A
H
U
N

:
9
1
-
1
0
0
=
A
A
m
a
t
B
a
i
k
:
8
2
-
9
0
,
9
9
=
B
B
a
i
k
:
7
0
-
8
1
,
9
9
=
C
C
u
k
u
p
:
4
0

-
6
9
,
9
9
=
K
K
u
r
a
n
g
S
E
M
E
S
T
E
R
G
E
N
A
P
T
A
H
U
N

:
9
2
-
1
0
0
=
A
A
m
a
t
B
a
i
k
:
8
2
-
9
1
,
9
9
=
B
B
a
i
k
:
7
0
-
8
1
,
9
9
=
C
C
u
k
u
p
:
4
0

-
6
9
,
9
9
=
K
K
u
r
a
n
g
M
e
n
g
e
t
a
h
u
i
K
a
S
e
k
o
l
a
h
K
e
p
a
l
a
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
N
I
P
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
J
a
k
a
r
t
a
,
3

.
.
W
a
k
i
l
S
D
M

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
97
C
o
n
t
o
h

2

:

A
n
a
l
i
s
i
s

K
e
b
u
t
u
h
a
n

P
e
n
d
i
d
i
k

d
a
n

T
e
n
a
g
a

K
e
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
R
u
m
u
s

K
e
b
u
t
u
h
a
n

G
u
r
u

:

G

=


J
P

X

K
P


X


K
B
J
W
K
E
L
A
S
P
R
O
G
R
A
M

S
T
U
D
I
/
J
U
R
U
S
A
N
J
U
M
L
A
H
12
D
s
t
.
J
u
m
l
a
h
A
n
a
l
i
s
a

K
e
b
u
t
u
h
a
n

G
u
r
u

.
N
o
K
e
l
o
m
p
o
k
M
a
t
a

P
e
l
a
j
a
r
a
n
M
A
T
A
P
E
L
A
J
A
R
A
N
J
U
M
L
A
H

J
A
M

P
E
R

M
I
N
G
G
U
K
e
l
a
s

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
K
e
l
a
s

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
K
e
l
a
s

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
5
6
7
8
9
1
0
1
1
1
2
1
2
3
1
3
1
4
1
5
1
6
1
7
1
8
J
u
m
l
a
h
J
a
m
H
T
B
u
t
u
h
A
d
a
K
u
r
a
n
g
L
e
b
i
h
1
.
2
.
3
.
4
.
5
.
J
u
m
l
a
h

J
u
m
l
a
h

J
u
m
l
a
h

G
u
r
u

B
P

J
u
m
l
a
h
J
u
m
l
a
h

S
i
s
w
a


(

.




:

1
5
0

)
a
.
96
C
o
n
t
o
h

1

:

A
n
a
l
i
s
i
s

K
e
b
u
t
u
h
a
n

T
e
n
a
g
a

P
e
n
d
i
d
i
k

d
a
n

T
e
n
a
g
a

K
e
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
L
a
m
p
i
r
a
n

1
2
K
E
B
U
T
U
H
A
N

P
E
N
D
I
D
I
K

D
A
N

T
E
N
A
G
A

K
E
P
E
N
D
I
D
I
K
A
N

S
A
A
T

I
N
I

(
E
X
I
S
T
I
N
G
)


S
D

N
o
J
e
n
j
a
n
g

S
e
k
K
e
b
u
t
u
h
a
n

G
u
r
u
G
u
r
u

B
i
d
.
S
t
u
d
y
/
M
a
p
e
l
/
K
l
s
K
u
r
a
n
g

L
e
b
i
h
B
i
d
.
S
t
u
d
i
/
M
a
p
e
l
/
K
l
s
J
u
m
l
a
h
P
N
S
P
T
T
H
O
N
O
R
K
u
r
a
n
g
L
e
b
i
h
K
e
t
e
r
a
n
g
a
n
K
e
k
u
r
a
n
g
a
n

G
u
r
u

P
N
S
5

o
r
a
n
g

g
u
r
u

t
e
r
d
i
r
i

d
a
r
i

:

-

2

g
u
r
u

k
e
l
a
s

-

1

G
u
r
u

O
l
a
h

R
a
g
a

-

1

G
u
r
u

B
a
h
a
s
a

I
n
g
g
r
i
s

-

1

G
u
r
u

K
e
s
e
n
i
a
n
/
S
B
K


1
S
D
2
1
2
1
1
4
2
5
5
-
N
o
N
a
m
a

S
e
k
o
l
a
h
R
o
m
b
e
l

K
e
l
a
s
I
I
I
I
I
I
I
V
V
V
I
J
u
m
l
a
h

R
o
m
b
o
n
g
a
n
1
2

R
o
m
b
e
l


1
S
D

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
2
2
2
2

.
.
,

.
.
.
.
.
.
.
.
K
e
p
a
l
a

S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.
.
.
.
N
I
P
.
99
8
.
C
a
r
a
k
a
/
P
e
s
u
r
u
h

K
e
b
e
r
s
i
h
a
n
9
.
T
u
k
a
n
g

K
e
b
u
n

T
a
m
a
n
1
0
.
S
a
t
p
a
m
/
P
e
n
j
a
g
a

S
e
k
o
l
a
h
1
1
.
S
u
p
i
r
1
2
.
P
u
s
t
a
k
a
w
a
n
1
3
.
J
u
r
u

B
e
n
g
k
e
l
1
4
.
L
a
b
o
r
a
n
G
e
d
u
n
g

1

l
a
n
t
a
i

1

O
r
a
n
g
/
1
0
0
0

m
2
G
e
d
u
n
g

2

l
a
n
t
a
i

1

O
r
a
n
g
/
7
5
0

m
2
1

O
r
a
n
g

/

4
0
0
0

m
2

a
t
a
u

M
a
k
s
i
m
a
l
3

o
r
a
n
g
2

O
r
a
n
g

/
2
0
0
0

m
2

(
L
a
n
t
a
i
)

a
t
a
u

M
a
k
s
i
m
u
m

3

o
r
a
n
g
1

O
r
a
n
g

/

S
e
k
o
l
a
h
1

O
r
a
n
g

/

1
0
0
0

e
k
s
.

B
u
k
u

a
t
a
u

1

o
r
a
n
g

/

5
0
0

J
u
d
u
l
1

O
r
a
n
g

/

P
r
o
g
r
a
m

K
e
a
h
l
i
a
n

a
t
a
u

1

O
r
a
n
g

/

B
e
n
g
k
e
l
2

O
r
a
n
g

/
S
e
k
o
l
a
h
J
U
M
L
A
H
J
a
k
a
r
t
a
,



.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
M
e
n
g
e
t
a
h
u
i
K
a
s
u
b
a
g

T
a
t
a

U
s
a
h
a
K
e
p
a
l
a

S
e
k
o
l
a
h
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
98
K
e
t
e
r
a
n
g
a
n

:

G


=

J
u
m
l
a
h

k
e
b
u
t
u
h
a
n

g
u
r
u

p
e
r
m
a
t
a

p
e
l
a
j
a
r
a
n
J
P
=

J
u
m
l
a
h

m
a
t
a

p
e
l
a
j
a
r
a
n

K
P
=

J
u
m
l
a
h

k
e
l
o
m
p
o
k

b
e
l
a
j
a
r

m
a
s
i
n
g
-
m
a
s
i
n
g

m
a
t
a

p
e
l
a
j
a
r
a
n
J
W
=

J
u
m
l
a
h

j
a
m

w
a
j
i
b

m
e
n
g
a
j
a
r

(
2
4

j
a
m
)
S
e
k
o
l
a
h
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
T
a
h
u
n
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
N
O
.
J
A
B
A
T
A
N
S
T
A
N
D
A
R

K
E
B
U
T
U
H
A
N
J
U
M
L
A
H
K
e
b
u
t
u
h
a
n
A
d
a
K
u
r
a
n
g
L
e
b
i
h
4
5
6
7
1
2
3
C
o
n
t
o
h

:

A
N
A
L
I
S
I
S

K
E
B
U
T
U
H
A
N

T
E
N
A
G
A

K
E
P
E
N
D
I
D
I
K
A
N
1
.
K
a
s
u
b
a
g

T
U
2
.
U
r
.

K
e
p
e
g
a
w
a
i
a
n
3
.
U
r
.

K
e
u
a
n
g
a
n
4
.
U
r
.

S
a
r
p
r
a
s
d
i
k
5
.
U
r
.

K
e
s
k
r
e
t
a
i
a
t
a
n

d
a
n

k
e
r
u
m
a
h
t
a
n
g
g
a
a
n
6
.
U
r
.

K
e
s
i
s
w
a
a
n
7
.
U
r
.

A
k
a
d
e
m
i
k

d
a
n

S
I
M
1

O
r
a
n
g

/

S
e
k
o
l
a
h
1

O
r
a
n
g

/

5
0

p
e
g
a
w
a
i
1

O
r
a
n
g

b
e
n
d
a
h
a
r
a

P
K
C

d
a
n

1

O
r
a
n
g

b
e
n
d
a
h
a
r
a

R
u
t
i
n
1

O
r
a
n
g

/

<

5
0
0

s
i
s
w
a

a
t
a
u

2

O
r
a
n
g

/

>

5
0
0

s
i
s
w
a
1

O
r
a
n
g

/

2
0
0

s
i
s
w
a
1

O
r
a
n
g

/

3
0
0

s
i
s
w
a

a
t
a
u

m
a
k
s
i
m
u
m
3

o
r
a
n
g
1

O
r
a
n
g

/

3
0
0

s
i
s
w
a

a
t
a
u

m
a
k
s
i
m
u
m
3

o
r
a
n
g
101
D
a
l
a
m

h
a
l

i
n
i

B
e
r
t
i
n
d
a
k

u
n
t
u
k

d
a
n

a
t
a
s

n
a
m
a

P
T

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

I
n
d
o
n
e
s
i
a

s
e
l
a
n
j
u
t
n
y
a

d
i
s
e
b
u
t

s
e
b
a
g
a
i

P
I
H
A
K

K
E
D
U
A
.
D
e
n
g
a
n

i
n
i

m
e
n
y
a
t
a
k
a
n

b
a
h
w
a
,

K
e
d
u
a

b
e
l
a
h

p
i
h
a
k

t
e
l
a
h

s
e
p
a
k
a
t

u
n
t
u
k

m
e
n
g
a
d
a
k
a
n

K
e
r
j
a
s
a
m
a

d
a
l
a
m

h
a
l

P
r
o
g
r
a
m

P
e
n
a
t
a
a
n

K
a
n
t
i
n

S
e
h
a
t

S
e
k
o
l
a
h
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

K
a
b
/
K
o
t
a
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
d
e
n
g
a
n
k
e
t
e
n
t
u
a
n
y
a
n
g
t
e
l
a
h
d
i
s
e
p
a
k
a
t
i
p
a
d
a
p
a
s
a
l
-
p
a
s
a
l
t
e
r
s
e
b
u
t
d
i
b
a
w
a
h
i
n
i
:
K
e
r
j
a
s
a
m
a

y
a
n
g

d
i
l
a
k
u
k
a
n

a
d
a
l
a
h

K
e
r
j
a
s
a
m
a

y
a
n
g

b
e
r
s
i
f
a
t

s
a
l
i
n
g

m
e
n
g
u
n
t
u
n
g
k
a
n

d
a
n

s
a
l
i
n
g

m
e
n
u
n
j
a
n
g

b
a
g
i

k
e
d
u
a

b
e
l
a
h

p
i
h
a
k

a
t
a
s

d
a
s
a
r

M
u
s
y
a
w
a
r
a
h
d
a
n
K
e
k
e
l
u
a
r
g
a
a
n
.
1
.
U
n
d
a
n
g
-
u
n
d
a
n
g
N
o
m
o
r
4
0
t
a
h
u
n
2
0
0
7
t
e
n
t
a
n
g
P
e
r
s
e
r
o
a
n
T
e
r
b
a
t
a
s
.
P
a
s
a
l
1

A
y
a
t

(
3
)
:

T
a
n
g
g
u
n
g

J
a
w
a
b

S
o
s
i
a
l

d
a
n

L
i
n
g
k
u
n
g
a
n

a
d
a
l
a
h

k
o
m
i
t
m
e
n

P
e
r
s
e
r
o
a
n

u
n
t
u
k

b
e
r
p
e
r
a
n

s
e
r
t
a

d
a
l
a
m

p
e
m
b
a
n
g
u
n
a
n

e
k
o
n
o
m
i

b
e
r
k
e
l
a
n
j
u
t
a
n

g
u
n
a

m
e
n
i
n
g
k
a
t
k
a
n

k
u
a
l
i
t
a
s

k
e
h
i
d
u
p
a
n

d
a
n

l
i
n
g
k
u
n
g
a
n

y
a
n
g

b
e
r
m
a
n
f
a
a
t
,

b
a
i
k

b
a
g
i

P
e
r
s
e
r
o
a
n

s
e
n
d
i
r
i
,

k
o
m
u
n
i
t
a
s

s
e
t
e
m
p
a
t
,
m
a
u
p
u
n
m
a
s
y
a
r
a
k
a
t
p
a
d
a
u
m
u
m
n
y
a
.
2
.
P
e
r
a
t
u
r
a
n
M
e
n
t
e
r
i
P
e
n
d
i
d
i
k
a
n
N
a
s
i
o
n
a
l
N
o
m
o
r
4
1
T
a
h
u
n
2
0
0
7
t
e
n
t
a
n
g
S
t
a
n
d
a
r
P
r
o
s
e
s
u
n
t
u
k
S
a
t
u
a
n
P
e
n
d
i
d
i
k
a
n
D
a
s
a
r
d
a
n
M
e
n
e
n
g
a
h
;
3
.
K
e
p
u
t
u
s
a
n
M
e
n
t
e
r
i
P
e
n
d
i
d
i
k
a
n
N
a
s
i
o
n
a
l
N
o
m
o
r
0
4
4
/
U
/
2
0
0
2
t
e
n
t
a
n
g
D
e
w
a
n
P
e
n
d
i
d
i
k
a
n
d
a
n
K
o
m
i
t
e
S
e
k
o
l
a
h
;
P
I
H
A
K

K
E
D
U
A

m
e
n
a
t
a

s
a
r
a
n
a

d
a
n

p
r
a
s
a
r
a
n
a

K
a
n
t
i
n

S
e
h
a
t

S
D
N

C
i
j
a
n
t
u
n
g

0
3

P
a
g
i

k
e
p
a
d
a

P
I
H
A
K

P
E
R
T
A
M
A

u
n
t
u
k

d
a
p
a
t

d
i
g
u
n
a
k
a
n

o
l
e
h

P
I
H
A
K

P
E
R
T
A
M
A
d
a
n
P
I
H
A
K
K
E
D
U
A
m
e
n
d
a
p
a
t
k
e
s
e
m
p
a
t
a
n
u
n
t
u
k
m
e
m
p
r
o
m
o
s
i
k
a
n
l
a
b
e
l
p
r
o
d
u
k
.
M
a
k
s
u
d

d
a
n

t
u
j
u
a
n

d
a
r
i

k
e
r
j
a
s
a
m
a

i
n
i

p
a
d
a

h
a
k
e
k
a
t
n
y
a

a
d
a
l
a
h

u
n
t
u
k

t
u
r
u
t

s
e
r
t
a

m
e
n
i
n
g
k
a
t
k
a
n

m
u
t
u

p
e
n
d
i
d
i
k
a
n

I
n
d
o
n
e
s
i
a
,

k
h
u
s
u
s
n
y
a

p
a
d
a

s
i
s
w
a
t
i
n
g
k
a
t
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
s
e
k
o
l
a
h
d
a
s
a
r
a
g
a
r
m
e
n
j
a
d
i
s
u
m
b
e
r
d
a
y
a
m
a
n
u
s
i
a
y
a
n
g
b
e
r
k
u
a
l
i
t
a
s
t
i
n
g
g
i
.
P
A
S
A
L

1
S
I
F
A
T

K
E
R
J
A

S
A
M
A
P
A
S
A
L


2
P
E
D
O
M
A
N

D
A
N

D
A
S
A
R

K
E
R
J
A
S
A
M
A
P
A
S
A
L


3
R
U
A
N
G

L
I
N
G
K
U
P

K
E
R
J
A
S
A
M
A
P
A
S
A
L


4
M
A
K
S
U
D

D
A
N

T
U
J
U
A
N
100
C
o
n
t
o
h

:

M
o
U

K
e
m
i
t
r
a
a
n
L
a
m
p
i
r
a
n

1
3
N
A
S
K
A
H

P
E
R
J
A
N
J
I
A
N

K
E
R
J
A
S
A
M
A
P
E
N
A
T
A
A
N

K
A
N
T
I
N

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
A
N
T
A
R
A
S
E
K
O
L
A
H

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
N
O
M
O
R

:

0
1
8
/
1
.
8
5
1
.
2
.
0
2
6

/

2
0
1
1
D
E
N
G
A
N
P
T

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

I
N
D
O
N
E
S
I
A
N
O
M
O
R

:

1
0
/
M
O
U
/
2
0
1
1
P
a
d
a
h
a
r
i
i
n
i
,
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
t
a
n
g
g
a
l
.
.
.
.
.
,
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
T
a
h
u
n
D
u
a
R
i
b
u
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
,
k
a
m
i
y
a
n
g
b
e
r
t
a
n
d
a
t
a
n
g
a
n
d
i
b
a
w
a
h
i
n
i
:
I
.
N
a
m
a
:
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
J
a
b
a
t
a
n
:
K
e
p
a
l
a
S
e
k
o
l
a
h
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
K
a
b
/
K
o
t
a
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
B
e
r
t
i
n
d
a
k
A
t
a
s
N
a
m
a
:
S
e
k
o
l
a
h
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
K
a
b
/
K
o
t
a
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
A
l
a
m
a
t
:
J
l
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
D
a
l
a
m
P
e
r
j
a
n
j
i
a
n
i
n
i
B
e
r
t
i
n
d
a
k
u
n
t
u
k
d
a
n
a
t
a
s
n
a
m
a
S
e
k
o
l
a
h
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
,
K
a
b
/
K
o
t
a
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
,
s
e
l
a
n
j
u
t
n
y
a
d
i
s
e
b
u
t
P
I
H
A
K

P
E
R
T
A
M
A
.
I
I
.
N
a
m
a
:
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
J
a
b
a
t
a
n
:
M
a
n
a
g
e
r
P
T
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
I
n
d
o
n
e
s
i
a
B
e
r
t
i
n
d
a
k
A
t
a
s
N
a
m
a
:
P
T
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
I
n
d
o
n
e
s
i
a
A
l
a
m
a
t
:
J
l
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
T
l
p
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
103
P
A
S
A
L


8
F
O
R
C
E

M
A
J
E
U
R
E
P
A
S
A
L

9
P
E
R
S
E
L
I
S
I
H
A
N
P
A
S
A
L


1
0
P
E
M
B
A
T
A
L
A
N

P
E
R
J
A
N
J
I
A
N
P
A
S
A
L


1
1
H
A
L
-
H
A
L

L
A
I
N
1
Y
a
n
g

d
i
m
a
k
s
u
d

F
o
r
c
e

M
a
j
e
u
r
e

a
d
a
l
a
h

k
e
b
a
k
a
r
a
n
,

b
e
n
c
a
n
a

a
l
a
m
,

h
u
r
u

h
a
r
a
,

p
e
p
e
r
a
n
g
a
n
,

p
e
m
o
g
o
k
a
n

y
a
n
g

m
e
n
y
e
l
u
r
u
h

d
a
n

a
d
a
n
y
a

p
e
r
a
t
u
r
a
n
p
e
m
e
r
i
n
t
a
h
y
a
n
g
s
e
c
a
r
a
l
a
n
g
s
u
n
g
d
a
p
a
t
m
e
m
p
e
n
g
a
r
u
h
i
k
e
w
a
j
i
b
a
n
m
a
s
i
n
g
-
m
a
s
i
n
g
.

2
K
E
D
U
A

B
E
L
A
H

P
I
H
A
K

d
a
p
a
t

m
e
n
u
n
d
a

a
t
a
u

m
e
m
b
e
b
a
s
k
a
n

k
e
w
a
j
i
b
a
n

m
a
s
i
n
g
-
m
a
s
i
n
g

b
i
l
a

t
e
r
j
a
d
i

h
a
l
-
h
a
l

d
i
l
u
a
r

k
e
k
u
a
s
a
a
n

m
a
n
u
s
i
a

/

F
o
r
c
e

M
a
j
e
u
r
e
,
d
a
n
h
a
r
u
s
m
e
m
b
e
r
i
t
a
h
u
k
a
n
k
e
p
a
d
a
p
i
h
a
k
y
a
n
g
l
a
i
n
s
e
c
a
r
a
t
e
r
t
u
l
i
s
d
i
s
e
r
t
a
i
b
u
k
t
i
-
b
u
k
t
i
y
a
n
g
l
a
y
a
k
.
1
A
p
a
b
i
l
a

d
i
k
e
m
u
d
i
a
n

h
a
r
i

t
e
r
j
a
d
i

p
e
r
s
e
l
i
s
i
h
a
n

y
a
n
g

b
e
r
s
u
m
b
e
r

d
a
r
i

p
e
r
j
a
n
j
i
a
n

i
n
i
,

m
a
k
a

K
E
D
U
A

B
E
L
A
H

P
I
H
A
K

s
e
p
a
k
a
t

u
n
t
u
k

m
e
n
y
e
l
e
s
a
i
k
a
n

s
e
c
a
r
a
M
u
s
y
a
w
a
r
a
h
.
2
A
p
a
b
i
l
a

t
i
d
a
k

t
e
r
c
a
p
a
i

k
a
t
a

s
e
p
a
k
a
t

s
e
b
a
g
a
i
m
a
n
a

d
i
m
a
k
s
u
d

a
y
a
t

1

p
a
s
a
l

i
n
i
,

m
a
k
a

K
E
D
U
A

B
E
L
A
H

P
I
H
A
K

s
e
t
u
j
u

u
n
t
u
k

m
e
n
y
e
l
e
s
a
i
k
a
n

p
e
r
s
e
l
i
s
i
h
a
n
t
e
r
s
e
b
u
t
m
e
l
a
l
u
i
B
a
d
a
n
p
e
r
a
d
i
l
a
n
u
m
u
m
y
a
n
g
d
a
l
a
m
h
a
l
i
n
i
a
d
a
l
a
h
p
e
n
g
a
d
i
l
a
n
N
e
g
e
r
i
J
a
k
a
r
t
a
T
i
m
u
r
.
1
P
e
m
b
a
t
a
l
a
n

p
e
r
j
a
n
j
i
a
n

s
e
d
a
p
a
t

m
u
n
g
k
i
n

d
i
h
i
n
d
a
r
i
,

t
e
t
a
p
i

b
i
l
a

h
a
l

i
n
i

t
i
d
a
k

d
a
p
a
t

d
i
e
l
a
k
k
a
n

m
a
k
a

p
e
r
j
a
n
j
i
a
n

i
n
i

h
a
n
y
a

d
a
p
a
t

d
i
l
a
k
u
k
a
n

a
t
a
s

p
e
r
s
e
t
u
j
u
a
n
K
E
D
U
A
B
E
L
A
H
P
I
H
A
K
.
2
A
p
a
b
i
l
a

k
a
r
e
n
a

s
e
s
u
a
t
u

h
a
l
,

s
a
l
a
h

s
a
t
u

p
i
h
a
k

b
e
r
m
a
k
s
u
d

m
e
m
b
a
t
a
l
k
a
n

p
e
r
j
a
n
j
i
a
n

i
n
i
,

m
a
k
a

d
i
w
a
j
i
b
k
a
n

m
e
n
g
a
j
u
k
a
n

u
s
u
l
a
n

s
e
c
a
r
a

t
e
r
t
u
l
i
s

d
a
l
a
m

w
a
k
t
u

3

(
t
i
g
a
)

b
u
l
a
n

s
e
b
e
l
u
m
n
y
a
,

s
e
h
i
n
g
g
a

k
e
g
i
a
t
a
n

p
e
n
a
t
a
a
n

K
a
n
t
i
n

S
e
h
a
t

S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

d
a
p
a
t

d
i
t
a
n
g
g
u
l
a
n
g
i

d
a
n

S
e
k
o
l
a
h
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
t
i
d
a
k
d
i
r
u
g
i
k
a
n
.
1
P
e
r
j
a
n
j
i
a
n
i
n
i
t
i
d
a
k
d
a
p
a
t
d
i
a
l
i
h
k
a
n
k
e
p
a
d
a
p
i
h
a
k
l
a
i
n
t
a
n
p
a
p
e
r
s
e
t
u
j
u
a
n
t
e
r
t
u
l
i
s
d
a
r
i
K
E
D
U
A
B
E
L
A
H
P
I
H
A
K
2
H
a
l
-
h
a
l

y
a
n
g

b
e
l
u
m

c
u
k
u
p

d
i
a
t
u
r

d
a
l
a
m

p
e
r
j
a
n
j
i
a
n

i
n
i

a
k
a
n

d
i
a
t
u
r

l
e
b
i
h

l
a
n
j
u
t

d
a
l
a
m

s
u
a
t
u

a
d
d
e
n
d
u
m

a
t
a
s

p
e
r
s
e
t
u
j
u
a
n

K
E
D
U
A

B
E
L
A
H

P
I
H
A
K
d
a
n
m
e
r
u
p
a
k
a
n
s
a
t
u
k
e
s
a
t
u
a
n
d
a
l
a
m
p
e
r
j
a
n
j
i
a
n
i
n
i
.
102
P
A
S
A
L

5
H
A
K

D
A
N

K
E
W
A
J
I
B
A
N
P
A
S
A
L


6
P
E
M
B
I
A
Y
A
A
N

K
E
G
I
A
T
A
N
P
A
S
A
L


7
J
A
N
G
K
A

W
A
K
T
U
H
a
k
d
a
n
k
e
w
a
j
i
b
a
n
P
I
H
A
K
P
E
R
T
A
M
A
,
m
e
l
i
p
u
t
i
:
1
.
B
e
r
h
a
k
m
e
n
g
g
u
n
a
k
a
n
s
a
r
a
n
a
K
a
n
t
i
n
S
e
h
a
t
S
e
k
o
l
a
h
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
.
B
e
r
h
a
k

m
e
m
p
e
r
o
l
e
h

d
u
k
u
n
g
a
n

d
a
r
i

P
I
H
A
K

K
E
D
U
A

d
a
l
a
m

m
e
n
i
n
g
k
a
t
k
a
n

s
a
r
a
n
a

d
a
n

p
r
a
s
a
r
a
n
a

K
a
n
t
i
n

S
e
h
a
t

S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
.
B
e
r
h
a
k
M
e
n
g
a
t
u
r
j
a
d
w
a
l
m
e
n
u
m
a
k
a
n
a
n
y
a
n
g
d
i
s
a
j
i
k
a
n
.
4
B
e
r
k
e
w
a
j
i
b
a
n
m
e
r
a
w
a
t
s
a
r
a
n
a
d
a
n
p
r
a
s
a
r
a
n
a
y
a
n
g
d
i
b
e
r
i
k
a
n
o
l
e
h
P
T
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

I
n
d
o
n
e
s
i
a
.
H
a
k
d
a
n
K
e
w
a
j
i
b
a
n
P
I
H
A
K
K
E
D
U
A
,
m
e
l
i
p
u
t
i
:
1
.
B
e
r
h
a
k
m
e
m
p
e
r
o
l
e
h
k
e
s
e
m
p
a
t
a
n
u
n
t
u
k
m
e
n
j
u
a
l
p
r
o
d
u
k
y
a
n
g
m
e
m
e
n
u
h
i
s
t
a
n
d
a
r
k
e
s
e
h
a
t
a
n
B
a
d
a
n
P
O
M
I
n
d
o
n
e
s
i
a
.
2
.
B
e
r
h
a
k
m
e
n
g
g
u
n
a
k
a
n
s
a
r
a
n
a
P
I
H
A
K
P
E
R
T
A
M
A
u
n
t
u
k
d
a
p
a
t
d
i
p
e
r
g
u
n
a
k
a
n
m
e
m
a
j
a
n
g
p
r
o
m
o
s
i
p
r
o
d
u
k
.
3
.
B
e
r
k
e
w
a
j
i
b
a
n
i
k
u
t
s
e
r
t
a
m
e
n
i
n
g
k
a
t
k
a
n
m
u
t
u
p
e
l
a
y
a
n
a
n
k
a
n
t
i
n
s
e
h
a
t
.
4
.
B
e
r
k
e
w
a
j
i
b
a
n
m
e
m
a
t
u
h
i
p
e
r
a
t
u
r
a
n
M
O
U
y
a
n
g
t
e
l
a
h
d
i
s
e
p
a
k
a
t
i
.
1
.
K
E
D
U
A
P
I
H
A
K
m
e
n
y
e
t
u
j
u
i
b
i
a
y
a
p
e
n
g
a
d
a
a
n
s
a
r
a
n
a
K
a
n
t
i
n
S
e
h
a
t
S
e
k
o
l
a
h
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
d
i
t
a
n
g
g
u
n
g
o
l
e
h
P
I
H
A
K
K
E
D
U
A
.
2
B
i
a
y
a
o
p
e
r
a
s
i
o
n
a
l
d
a
n
p
e
n
a
t
a
a
n
K
a
n
t
i
n
S
e
h
a
t
S
e
k
o
l
a
h
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
d
i
t
a
n
g
g
u
n
g
P
I
H
A
K
K
E
D
U
A
.
1
.
P
e
r
j
a
n
j
i
a
n

k
e
r
j
a
s
a
m
a

i
n
i

b
e
r
l
a
k
u

s
e
l
a
m
a

1

(
s
a
t
u
)

t
a
h
u
n

t
e
r
h
i
t
u
n
g

s
e
j
a
k

d
i
t
a
n
d
a
t
a
n
g
a
n
i

s
u
r
a
t

p
e
r
j
a
n
j
i
a
n

i
n
i

d
e
n
g
a
n

t
i
d
a
k

m
e
n
g
u
r
a
n
g
i

h
a
k

m
a
s
i
n
g
-
m
a
s
i
n
g

p
i
h
a
k

u
n
t
u
k

m
e
n
g
a
k
h
i
r
i

s
e
b
e
l
u
m

w
a
k
t
u
n
y
a
,

d
e
n
g
a
n

c
a
t
a
t
a
n

m
e
m
b
e
r
i
t
a
h
u
k
a
n

m
a
k
s
u
d
n
y
a

s
e
c
a
r
a

t
e
r
t
u
l
i
s

k
e
p
a
d
a

p
i
h
a
k

l
a
i
n
s
e
l
a
m
b
a
t
-
l
a
m
b
a
t
n
y
a
t
i
g
a
b
u
l
a
n
s
e
b
e
l
u
m
n
y
a
.
2
.
A
p
a
b
i
l
a

M
a
s
a

b
e
r
l
a
k
u

P
e
r
j
a
n
j
i
a
n

i
n
i

t
e
l
a
h

b
e
r
a
k
h
i
r
,

s
e
d
a
n
g
k
a
n

p
e
r
j
a
n
j
i
a
n

b
a
r
u

s
e
b
a
g
a
i

p
e
r
p
a
n
j
a
n
g
a
n

b
e
l
u
m

t
e
r
b
i
t
,

m
a
k
a

k
e
d
u
a

b
e
l
a
h

p
i
h
a
k
s
e
p
a
k
a
t
u
n
t
u
k
t
e
t
a
p
m
e
m
b
e
r
l
a
k
u
k
a
n
p
e
r
j
a
n
j
i
a
n
i
n
i
s
a
m
p
a
i
p
a
l
i
n
g
l
a
m
b
a
t
2
(
d
u
a
)
b
u
l
a
n
.
104
P
A
S
A
L

1
2
P

E

N

U

T

U

P
P
e
r
j
a
n
j
i
a
n

i
n
i

d
i
b
u
a
t

d
a
l
a
m

r
a
n
g
k
a
p

2

(
d
u
a
)
,

b
e
r
m
a
t
e
r
a
i

c
u
k
u
p

s
e
r
t
a

m
e
m
p
u
n
y
a
i

k
e
k
u
a
t
a
n

h
u
k
u
m

y
a
n
g

s
a
m
a
,

d
a
n

m
a
s
i
n
g
-
m
a
s
i
n
g

p
i
h
a
k

m
e
n
d
a
p
a
t
s
a
t
u
r
a
n
g
k
a
p
.
P
I
H
A
K
P
E
R
T
A
M
A
:
P
I
H
A
K
K
E
D
U
A
:
K
E
P
A
L
A
S
E
K
O
L
A
H
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
M
A
N
A
G
E
R
P
T
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
I
N
D
O
N
E
S
I
A
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
_
N
I
P
:
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
M
A
N
A
G
E
R
105
C
o
n
t
o
h

:

P
e
d
o
m
a
n

A
k
a
d
e
m
i
k
L
a
m
p
i
r
a
n

1
4
K
R
I
T
E
R
I
A

K
E
N
A
I
K
A
N

K
E
L
A
S

D
A
N

K
E
L
U
L
U
S
A
N
1
.
K
e
n
a
i
k
a
n

K
e
l
a
s
K
e
n
a
i
k
a
n
k
e
l
a
s
d
i
l
a
k
s
a
n
a
k
a
n
p
a
d
a
s
e
t
i
a
p
a
k
h
i
r
t
a
h
u
n
p
e
l
a
j
a
r
a
n
d
e
n
g
a
n
K
r
i
t
e
r
i
a
s
e
b
a
g
a
i
b
e
r
i
k
u
t
:
S
i
s
w
a
d
i
n
y
a
t
a
k
a
n
n
a
i
k
k
e
l
a
s
s
e
t
e
l
a
h
m
e
n
y
e
l
e
s
a
i
k
a
n
s
e
l
u
r
u
h
p
r
o
g
r
a
m
p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
p
a
d
a
d
u
a
s
e
m
e
s
t
e
r
d
i
k
e
l
a
s
y
a
n
g
d
i
i
k
u
t
i
.
T
i
d
a
k
t
e
r
d
a
p
a
t
n
i
l
a
i
d
i
b
a
w
a
h
K
r
i
t
e
r
i
a
K
e
t
u
n
t
a
s
a
n
M
i
n
i
m
a
l
(
K
K
M
)
m
a
k
s
i
m
a
l
3
(
t
i
g
a
)
M
a
t
a
P
e
l
a
j
a
r
a
n

y
a
n
g
d
i
a
j
a
r
k
a
n
d
i
s
e
k
o
l
a
h
M
e
m
i
l
i
k
i
n
i
l
a
i
m
i
n
i
m
a
l
b
a
i
k
u
n
t
u
k
a
s
p
e
k

k
e
p
r
i
b
a
d
i
a
n
p
a
d
a
s
e
m
e
s
t
e
r

y
a
n
g
d
i
i
k
u
t
i

s
e
s
u
a
i
d
e
n
g
a
n

a
t
u
r
a
n
t
a
m
b
a
h
a
n
b
o
b
o
t

p
o
i
n
r
e
w
a
r
d

d
a
n
f
u
n
i
s
m
e
y
a
n
g
b
e
r
l
a
k
u
2
.
K
e
l
u
l
u
s
a
n
S
i
s
w
a
d
i
n
y
a
t
a
k
a
n
l
u
l
u
s
/
t
a
m
a
t
b
e
l
a
j
a
r
j
i
k
a
:
M
e
n
y
e
l
e
s
a
i
k
a
n
s
e
l
u
r
u
h
p
r
o
g
r
a
m
p
e
m
b
e
l
a
j
a
r
a
n
.
M
e
m
p
e
r
o
l
e
h

n
i
l
a
i

m
i
n
i
m
a
l

B
a
i
k

u
n
t
u
k

s
e
l
u
r
u
h

k
e
l
o
m
p
o
k

M
a
t
a

P
e
l
a
j
a
r
a
n
;

A
g
a
m
a

d
a
n

A
k
h
l
a
q

m
u
l
i
a
,

K
e
w
a
r
g
a
n
e
g
a
r
a
a
n

d
a
n

k
e
p
r
i
b
a
d
i
a
n
,
E
s
t
e
t
i
k
a
,
J
a
s
m
a
n
i
O
l
a
h
r
a
g
a
d
a
n
k
e
s
e
h
a
t
a
n
s
e
s
u
a
i
d
e
n
g
a
n
a
t
u
r
a
n
b
o
b
o
t
p
o
i
n
t
L
u
l
u
s
U
j
i
a
n
s
e
k
o
l
a
h
u
n
t
u
k
k
e
l
o
m
p
o
k
m
a
t
a
p
e
l
a
j
a
r
a
n
I
l
m
u
P
e
n
g
e
t
a
h
u
a
n
d
a
n
T
e
k
n
o
l
o
g
i
.
L
u
l
u
s
U
j
i
a
n
N
a
s
i
o
n
a
l
s
e
s
u
a
i
d
e
n
g
a
n
S
t
a
n
d
a
r

M
i
n
i
m
a
l
K
e
l
u
l
u
s
a
n
(
S
M
K
)
d
a
n
S
t
a
n
d
a
r
k
e
l
u
l
u
s
a
n
y
a
n
g
t
e
l
a
h
d
i
t
e
n
t
u
k
a
n
o
l
e
h
s
e
k
o
l
a
h
.
3
.
S
t
r
a
t
e
g
i

P
e
n
a
n
g
a
n
a
n

S
i
s
w
a

y
a
n
g

T
i
d
a
k

N
a
i
k

K
e
l
a
s

d
a
n

T
i
d
a
k

L
u
l
u
s
a
.
P
e
n
a
n
g
a
n
a
n
S
i
s
w
a
y
a
n
g
t
i
d
a
k
n
a
i
k
k
e
l
a
s
1
)
S
i
s
w
a
y
a
n
g
t
i
d
a
k
n
a
i
k
d
a
p
a
t
m
e
l
a
n
j
u
t
k
a
n
d
e
n
g
a
n
m
e
n
g
u
l
a
n
g
d
i
k
e
l
a
s
t
i
n
g
k
a
t
y
a
n
g
s
a
m
a
2
)
O
r
a
n
g

t
u
a

b
e
r
h
a
k

u
n
t
u
k

m
e
m
i
n
d
a
h
k
a
n

a
n
a
k
n
y
a

k
e

s
e
k
o
l
a
h

l
a
i
n

d
e
n
g
a
n

c
a
t
a
t
a
n

t
e
t
a
p

t
i
d
a
k

n
a
i
k

s
e
s
u
a
i

d
e
n
g
a
n

k
e
l
a
s

y
a
n
g

d
i
t
i
n
g
g
a
l
k
a
n
b
.
P
e
n
a
n
g
a
n
a
n
s
i
s
w
a
y
a
n
g
t
i
d
a
k
l
u
l
u
s
1
)
S
i
s
w
a
y
a
n
g
t
i
d
a
k
l
u
l
u
s
b
e
r
h
a
k
u
n
t
u
k
m
e
n
g
u
l
a
n
g
d
i
k
e
l
a
s
t
i
n
g
k
a
t
y
a
n
g
s
a
m
a
2
)
S
i
s
w
a
y
a
n
g
t
i
d
a
k
l
u
l
u
s

b
e
r
h
a
k
u
n
t
u
k
p
i
n
d
a
h
s
e
k
o
l
a
h
d
e
n
g
a
n
c
a
t
a
t
a
n
m
e
n
g
u
l
a
n
g
d
i
k
e
l
a
s
y
a
n
g
s
a
m
a
107
C
o
n
t
o
h

:
I
N
S
T
R
U
M
E
N

P
E
N
E
L
U
S
U
R
A
N

L
U
L
U
S
A
N

P
R
O
G
R
A
M

S
T
U
D
I

A
.
I
D
E
N
T
I
T
A
S

R
E
S
P
O
N
D
E
N
N
a
m
a
L
u
l
u
s
a
n
:

A
n
g
k
a
t
a
n
:

A
l
a
m
a
t

:

N
o
.
K
o
n
t
a
k
:

E
m
a
i
l
:

B
.
I
D
E
N
T
I
T
A
S

P
E
K
E
R
J
A
A
N
B
e
k
e
r
j
a

d
i
:

B
i
d
a
n
g
P
e
k
e
r
j
a
a
n
:

L
a
m
a
b
e
k
e
r
j
a
:

M
a
s
a
m
e
n
u
n
g
g
u
s
e
t
e
l
a
h
l
u
l
u
s
:

A
p
a
k
a
h
b
i
d
a
n
g
p
e
k
e
r
j
a
a
n
s
e
s
u
a
i
d
e
n
g
a
n
b
i
d
a
n
g
s
t
u
d
i
?
Y
a
/
T
i
d
a
k
C
.
P
E
T
U
N
J
U
K
D
a
l
a
m

r
a
n
g
k
a

m
e
n
e
l
u
s
u
r
i

l
u
l
u
s
a
n

P
r
o
d
i

.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.

,

k
a
m
i

b
e
r
m
a
k
s
u
d

m
e
n
g
e
d
a
r
k
a
n

i
n
s
t
r
u
m
e
n

k
e
p
a
d
a

a
l
u
m
n
i

P
r
o
d
i

.
.

.
.
.
.
.
.
.


y
a
n
g

s
u
d
a
h

b
e
k
e
r
j
a
.

P
e
n
e
l
u
s
u
r
a
n

i
n
i

b
e
r
t
u
j
u
a
n

u
n
t
u
k

m
e
n
g
e
t
a
h
u
i

d
a
y
a

s
e
r
a
p

l
u
l
u
s
a
n

P
r
o
d
i

.
.
.
.
.
.
.



O
l
e
h

k
a
r
e
n
a

i
t
u

k
a
m
i

m
o
h
o
n

k
e
r
j
a
s
a
m
a
n
y
a

u
n
t
u
k

m
e
n
g
i
s
i

i
n
s
t
r
u
m
e
n

b
e
r
i
k
u
t
,

d
e
n
g
a
n

c
a
r
a

m
e
m
b
u
b
u
h
k
a
n

c
h
e
k
l
i
s
t

(

)
p
a
d
a
k
o
l
o
m
y
a
n
g
t
e
r
s
e
d
i
a
.
106
C
o
n
t
o
h

:

P
e
n
e
l
u
s
u
r
a
n

A
l
u
m
n
i

/
T
a
m
a
t
a
n
L
a
m
p
i
r
a
n

1
5
D
A
F
T
A
R

P
E
N
E
L
U
S
U
R
A
N

T
A
M
A
T
A
N
M
e
n
u
r
u
t

J
u
r
u
s
a
n

/

B
i
d
a
n
g

K
e
a
h
l
i
a
n
T
a
h
u
n

P
e
l
a
j
a
r
a
n

.
N
O
T
A
H
U
N
J
U
M
L
A
H

S
I
S
W
A

D
A
N
P
R
O
G
R
A
M
/
J
U
R
U
S
A
N
B
E
K
E
R
J
A
M
e
l
a
n
j
u
t
k
a
n

k
e
P
T
N
/
P
T
S
W
i
r
a

u
s
a
h
a
T
I
D
A
K

D
I
K
E
T
A
H
U
I
109
C
o
n
t
o
h

:

F
o
r
m
a
t

P
e
n
d
a
y
a
g
u
n
a
a
n

P
e
n
d
i
d
i
k

d
a
n

T
e
n
a
g
a

K
e
p
e
n
d
i
d
i
k
a
n
L
a
m
p
i
r
a
n

1
6
N
O
N
A
M
A
T
U
G
A
S

P
O
K
O
K
K
E
A
H
L
I
A
N
K
H
U
S
U
S
T
U
G
A
S

T
A
M
B
A
H
A
N
K
E
T
E
R
A
N
G
A
N
1
.
B
a
m
b
a
n
g
G
u
r
u

M
a
t
e
m
a
t
i
k
a
A
h
l
i

K
e
y
b
o
a
r
d
M
e
n
g
a
j
a
r

E
k
s
k
u
l

M
u
s
i
k
108
D
.
I
N
S
T
R
U
M
E
N
P
E
N
U
T
U
P
U
n
t
u
k

m
e
m
p
e
r
o
l
e
h

i
n
f
o
r
m
a
s
i

y
a
n
g

a
k
u
r
a
t

m
o
h
o
n

m
e
n
g
i
s
i

s
e
m
u
a

f
o
r
m

d
e
n
g
a
n

b
e
n
a
r
.

I
n
f
o
r
m
a
s
i

y
a
n
g

a
n
d
a

b
e
r
i
k
a
n

s
a
n
g
a
t

m
e
m
b
a
n
t
u

P
r
o
g
r
a
m
S
t
u
d
i
d
a
l
a
m
m
e
n
e
n
t
u
k
a
n
k
e
b
i
j
a
k
a
n
k
e
d
e
p
a
n
y
a
n
g
l
e
b
i
h
b
a
i
k
.
D
e
m
i
k
i
a
n
a
t
a
s
k
e
r
j
a
s
a
m
a
y
a
n
g
b
a
i
k
k
a
m
i
u
c
a
p
k
a
n
t
e
r
i
m
a
k
a
s
i
h
.

.
.

R
e
s
p
o
n
d
e
n
T
a
n
g
g
a
p
a
n

P
i
h
a
k

P
e
n
g
g
u
n
a
S
a
n
g
a
t
B
a
i
k
(
%
)
(
3
)
B
a
i
k
(
%
)
C
u
k
u
p
(
%
)
K
u
r
a
n
g
(
%
)
(
4
)
(
5
)
(
6
)
(
1
)
(
2
)
1
S
e
b
a
g
a
i

a
l
u
m
n
i

P
r
o
d
i

.
.

i
n
t
e
g
r
i
t
a
s

m
o
r
a
l

d
a
n

e
t
i
k
a

t
e
r
h
a
d
a
p

l
e
m
b
a
g
a

m
e
r
u
p
a
k
a
n
h
a
l
y
a
n
g
p
e
n
t
i
n
g
2
L
u
l
u
s
a
n

P
r
o
g
r
a
m

S
t
u
d
i

.
.

m
e
m
a
n
d
a
n
g

b
a
h
w
a

K
e
a
h
l
i
a
n

b
e
r
d
a
s
a
r
k
a
n

b
i
d
a
n
g
i
l
m
u
(
p
r
o
f
e
s
i
o
n
a
l
i
s
m
e
)
m
e
r
u
p
a
k
a
n
k
e
h
a
r
u
s
a
n
3
B
a
h
a
s
a

i
n
g
g
r
i
s

b
a
g
i

a
l
u
m
n
i

m
e
r
u
p
a
k
a
n

h
a
l

y
a
n
g

p
e
n
t
i
n
g
,

k
a
r
e
n
a

a
k
a
n

s
a
n
g
a
t

b
e
r
g
u
n
a
d
a
l
a
m
d
u
n
i
a
k
e
r
j
a
.

4
P
e
n
g
g
u
n
a
a
n

T
e
k
n
o
l
o
g
i

I
n
f
o
r
m
a
s
i

b
a
g
i

a
l
u
m
n
i

a
d
a
l
a
h

h
a
l

y
a
n
g

p
e
n
t
i
n
g
,

u
n
t
u
k

m
e
n
g
i
k
u
t
i
p
e
r
k
e
m
b
a
n
g
a
n
T
I
K
.
5
J
a
l
i
n
a
n

K
o
m
u
n
i
k
a
s
i

a
n
t
a
r
a

P
r
o
d
i

d
a
n

a
l
u
m
n
i

p
e
r
l
u

d
i
l
a
k
u
k
a
n

u
n
t
u
k

m
e
n
j
a
g
a

k
e
s
t
a
b
i
l
a
n
h
u
b
u
n
g
a
n
a
n
t
a
r
a
a
l
u
m
n
i
d
a
n
P
r
o
g
r
a
m
S
t
u
d
i
.
6
U
n
t
u
k

m
e
n
j
a
l
i
n

k
e
r
j
a
m
a

a
n
t
a
r

l
u
l
u
s
a
n

d
a
n

p
r
o
g
r
a
m

s
t
u
d
i

d
i
p
e
r
l
u
k
a
n

k
e
r
j
a

t
i
m

y
a
n
g

b
a
i
k
.
7
P
e
n
g
e
m
b
a
n
g
a
n

d
i
r
i

a
d
a
l
a
h

h
a
l

y
a
n
g

s
a
n
g
a
t

b
e
r
g
u
n
a

u
n
t
u
k

m
e
n
i
n
g
k
a
t
k
a
n

k
a
r
i
r

p
a
r
a

a
l
u
m
n
i
,
p
r
o
d
i
p
e
r
l
u
m
e
m
f
a
s
i
l
i
t
a
s
i
.
N
o
.
J
e
n
i
s

K
e
m
a
m
p
u
a
n
111
C
o
n
t
o
h

:

T
a
t
a

T
e
r
t
i
b

P
e
s
e
r
t
a

D
i
d
i
k
L
a
m
p
i
r
a
n

1
8
T
A
T
A

T
E
R
T
I
B

P
E
S
E
R
T
A

D
I
D
I
K
S
D

.
I
.
W
A
K
T
U

M
A
S
U
K

D
A
N

P
U
L
A
N
G
I
I
.
T
A
T
A

T
E
R
T
I
B
B
E
R
P
A
K
A
I
A
N
I
I
I
.
T
A
T
A

T
E
R
T
I
B
U
P
A
C
A
R
A

B
E
N
D
E
R
A
1
.
H
a
r
i
S
e
n
i
n
,
S
e
l
a
s
a
,
R
a
b
u
,
d
a
n
K
a
m
i
s
,
s
e
k
o
l
a
h
m
u
l
a
i
b
e
l
a
j
a
r
p
a
g
i
p
u
k
u
l
6
.
3
0

1
2
.
4
0
2
.
K
h
u
s
u
s
H
a
r
i
J
u
m
a
t
m
a
s
u
k
p
u
k
u
l
6
.
3
0
-
1
0
.
1
5
.
3
.
S
i
s
w
a
k
e
l
a
s
I
I
I
d
a
n
I
V
m
a
s
u
k
p
u
k
u
l
1
0
.
0
0
-
1
5
.
2
5
.
4
.
U
n
t
u
k

P
i
k
e
t

K
e
l
a
s

h
a
r
u
s

d
a
t
a
n
g

1
5

m
e
n
i
t

s
e
b
e
l
u
m

b
e
l

m
a
s
u
k
,

u
n
t
u
k

m
e
m
b
e
r
s
i
h
k
a
n

k
e
l
a
s

d
a
n

h
a
l
a
m
a
n

t
e
r
a
s

s
e
k
o
l
a
h

s
e
r
t
a

p
u
l
a
n
g

b
e
l
a
k
a
n
g
a
n
u
n
t
u
k
m
e
m
b
e
r
s
i
h
k
a
n
k
e
l
a
s
d
a
n
m
e
n
u
t
u
p
j
e
n
d
e
l
a
t
e
r
l
e
b
i
h
d
a
h
u
l
u
.
5
.
S
e
b
e
l
u
m
m
a
s
u
k
k
e
l
a
s
,
m
u
r
i
d
-
m
u
r
i
d
b
e
r
b
a
r
i
s
d
i
d
e
p
a
n
k
e
l
a
s
n
y
a
m
a
s
i
n
g
-
m
a
s
i
n
g
d
i
p
i
m
p
i
n
o
l
e
h
k
e
t
u
a
k
e
l
a
s
.
1
.
S
e
n
i
n

S
e
l
a
s
a
,
p
a
k
a
i
a
n
p
u
t
i
h
m
e
r
a
h
,
b
e
r
d
a
s
i
,
b
e
r
l
o
k
a
s
i
,
k
a
o
s
k
a
k
i
p
u
t
i
h
,
s
e
p
a
t
u
h
i
t
a
m
,
b
a
j
u
d
i
m
a
s
u
k
a
n
.
r
o
k
w
a
n
i
t
a
d
i
b
a
w
a
h
b
e
t
i
s
.
2
.
R
a
b
u
,
k
e
l
a
s
I
,
I
I
d
a
n
I
I
I
P
a
k
a
i
a
n
P
r
a
m
u
k
a
S
i
a
g
a
,
K
e
l
a
s
I
V
,
V
d
a
n
V
I
P
a
k
a
i
a
n
P
r
a
m
u
k
a
P
e
n
g
g
a
l
a
n
g
l
e
n
g
k
a
p
.
3
.
K
a
m
i
s
,
b
a
j
u
b
a
t
i
k
d
a
n
b
a
w
a
h
a
n
p
u
t
i
h
,
k
a
o
s
k
a
k
i
p
u
t
i
h
,
s
e
p
a
t
u
h
i
t
a
m
d
a
n
b
a
j
u
d
i
m
a
s
u
k
a
n
.
4
.
J
u
m
a
t
,
b
a
j
u
m
u
s
l
i
m
b
a
t
i
k
w
a
r
n
a
h
i
j
a
u
,
b
a
g
i
y
a
n
g
n
o
n
m
u
s
l
i
m
b
a
j
u
p
u
t
i
h
m
e
r
a
h
,
k
a
o
s
k
a
k
i
p
u
t
i
h
d
a
n
s
e
p
a
t
u
h
i
t
a
m
.
5
.
S
a
b
t
u
,
p
a
k
a
i
a
n
s
e
n
a
m
d
a
n
m
e
m
b
a
w
a
p
a
k
a
i
a
n
e
k
s
k
u
l
.
6
.
R
a
m
b
u
t
h
a
r
u
s
d
i
s
i
s
i
r
,
w
a
n
i
t
a
d
i
i
k
a
t
r
a
p
i
,
k
h
u
s
u
s
y
a
n
g
p
u
t
r
a
t
i
d
a
k
b
o
l
e
h

m
e
l
e
b
i
h
i
d
a
u
n
t
e
l
i
n
g
a
.
1
.
S
e
m
u
a
m
u
r
i
d
w
a
j
i
b
m
e
n
g
i
k
u
t
i
u
p
a
c
a
r
a
p
e
n
a
i
k
a
n
b
e
n
d
e
r
a
p
a
d
a
h
a
r
i
S
e
n
i
n
.
2
.
P
e
m
b
i
n
a
u
p
a
c
a
r
a
d
i
p
i
m
p
i
n
o
l
e
h
K
e
p
a
l
a
S
e
k
o
l
a
h
/
S
a
l
a
h
s
a
t
u
G
u
r
u
.
3
.
S
e
t
i
a
p
k
e
t
u
a
k
e
l
a
s
h
a
r
u
s
m
e
m
b
a
r
i
s
k
a
n
t
e
m
a
n
-
t
e
m
a
n
n
y
a
d
i
l
a
p
a
n
g
a
n
d
e
n
g
a
n
t
e
r
t
i
b
.
4
.
P
e
t
u
g
a
s
u
p
a
c
a
r
a
h
a
r
u
s
m
e
m
p
e
r
s
i
a
p
k
a
n
n
a
s
k
a
h
-
n
a
s
k
a
h
p
e
r
s
i
a
p
a
n
u
p
a
c
a
r
a
.
110
C
o
n
t
o
h

:

K
o
d
e

E
t
i
k

W
a
r
g
a

S
e
k
o
l
a
h
L
a
m
p
i
r
a
n

1
7
K
O
M
I
T
M
E
N

W
A
R
G
A

S
E
K
O
L
A
H

S
D
/
S
M
P
/
S
M
A
/
S
M
K
.
.
.
.
.
.
.
.
B
i
s
m
i
l
l
a
h
i
r
r
a
h
m
a
n
i
r
r
a
h
i
m
P
a
d
a

h
a
r
i

i
n
i

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
,
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
,

k
a
m
i

y
a
n
g

b
e
t
a
n
d
a

t
a
n
g
a
n

d
i
b
a
w
a
h

i
n
i

G
u
r
u

d
a
n

K
a
r
y
a
w
a
n

S
D
/
S
M
P
/
S
M
A
/
S
M
K
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

d
e
n
g
a
n

i
n
i

m
e
m
b
u
a
t

k
o
m
i
t
m
e
n

b
e
r
s
a
m
a

s
e
b
a
g
a
i

b
e
r
i
k
u
t

:
1
.
W
u
j
u
d
S
D
/
S
M
P
/
S
M
A
/
S
M
K
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
a
d
a
l
a
h
w
u
j
u
d
s
a
y
a
2
.
K
e
p
e
n
t
i
n
g
a
n
K
B
M
d
i
a
t
a
s
s
e
g
a
l
a
k
e
p
e
n
t
i
n
g
a
n
3
.
L
i
m
a
m
e
n
i
t
s
e
b
e
l
u
m
b
e
l
p
e
r
t
a
m
a
s
u
d
a
h
a
d
a
d
i
s
e
k
o
l
a
h
4
.
K
e
k
o
m
p
a
k
a
n
,
k
e
b
e
r
s
a
m
a
a
n
d
a
n
k
e
k
e
l
u
a
r
g
a
a
n
a
d
a
l
a
h
w
i
b
a
w
a
k
o
r
p
.
5
.
K
e
b
e
r
h
a
s
i
l
a
n
S
D
/
S
M
P
/
S
M
A
/
S
M
K
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
a
d
a
l
a
h
k
e
b
e
r
h
a
s
i
l
a
n
s
a
y
a
6
.
B
e
k
e
r
j
a
d
i
l
a
n
d
a
s
i
b
e
r
b
u
a
t
b
a
i
k
b
a
g
i
n
e
g
a
r
a
d
a
n
s
e
b
a
g
a
i
i
b
a
d
a
h
T
a
n
d
a

T
a
n
g
a
n

G
u
r
u

d
a
n

K
a
r
y
a
w
a
n

S
D
/
S
M
P
/
S
M
A
/
S
M
K
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
112
5
.
S
e
t
i
a
p
p
e
s
e
r
t
a
u
p
a
c
a
r
a
h
a
r
u
s
t
e
r
t
i
b
,
t
i
d
a
k
b
o
l
e
h
b
e
r
i
s
i
k
.
6
.
S
e
l
e
s
a
i
u
p
a
c
a
r
a
,
s
i
s
w
a
l
a
n
g
s
u
n
g
m
e
n
g
i
k
u
t
i
k
e
g
i
a
t
a
n
e
k
s
t
r
a
k
u
r
i
k
u
l
e
r
.
1
.
S
e
t
e
l
a
h
t
a
n
d
a
b
e
l
m
a
s
u
k
d
i
b
u
n
y
i
k
a
n
s
e
m
u
a
s
i
s
w
a
h
a
r
u
s
s
u
d
a
h
b
e
r
a
d
a
d
i
k
e
l
a
s
;
2
.
S
i
s
w
a
/
s
i
s
w
i
d
i
h
a
r
u
s
k
a
n
b
e
r
d
o
'a
s
e
b
e
l
u
m
p
e
l
a
j
a
r
a
n
d
i
m
u
l
a
i
d
a
n
s
e
t
e
l
a
h
p
e
l
a
j
a
r
a
n
b
e
r
a
k
h
i
r
d
i
p
i
m
p
i
n
o
l
e
h
k
e
t
u
a
k
e
l
a
s
;
3
.
1
0
m
e
n
i
t
s
e
t
e
l
a
h
b
e
l
m
a
s
u
k
,
g
u
r
u
b
e
l
u
m
b
e
r
a
d
a
d
i
k
e
l
a
s
,
k
e
t
u
a
k
e
l
a
s
s
e
g
e
r
a
m
e
n
g
h
u
b
u
n
g
i
g
u
r
u
p
i
k
e
t
;
4
.
M
u
r
i
d
-
m
u
r
i
d
y
a
n
g
t
e
r
l
a
m
b
a
t
h
a
r
u
s
m
e
m
p
e
r
l
i
h
a
t
k
a
n
s
u
r
a
t
i
z
i
n
d
a
r
i
g
u
r
u
p
i
k
e
t
s
e
b
e
l
u
m
m
e
m
a
s
u
k
i
k
e
l
a
s
;
5
.
A
n
a
k

y
a
n
g

d
a
t
a
n
g

t
e
r
l
a
m
b
a
t


t
a
n
p
a

a
l
a
s
a
n

y
a
n
g

t
e
p
a
t

t
i
d
a
k

d
i
p
e
r
k
e
n
a
n
k
a
n

m
e
n
g
i
k
u
t
i

p
e
l
a
j
a
r
a
n

j
a
m

p
e
r
t
a
m
a

d
a
n

h
a
r
i

b
e
r
i
k
u
t
n
y
a

h
a
r
u
s
m
e
m
b
a
w
a
s
u
r
a
t
k
e
t
e
r
a
n
g
a
n
d
a
r
i
o
r
a
n
g
t
u
a
.
6
.
T
u
g
a
s

y
a
n
g

d
i
b
e
r
i
k
a
n

g
u
r
u

(
P
R
)

s
e
t
e
l
a
h

d
i
k
e
r
j
a
k
a
n

h
a
r
u
s

d
i
m
i
n
t
a
k
a
n

t
a
n
d
a

t
a
n
g
a
n

d
a
r
i

o
r
a
n
g

t
u
a
/
w
a
l
i

d
a
n

T
i
d
a
k

b
o
l
e
h

m
e
n
g
e
r
j
a
k
a
n

P
R
d
i
s
e
k
o
l
a
h
.
7
.
S
e
l
a
m
a
b
e
l
a
j
a
r
m
u
r
i
d
-
m
u
r
i
d
t
i
d
a
k
d
i
p
e
r
k
e
n
a
n
k
a
n
m
e
n
i
n
g
g
a
l
k
a
n
k
e
l
a
s
t
a
n
p
a
s
e
i
z
i
n
g
u
r
u
.
8
.
M
u
r
i
d
-
m
u
r
i
d

y
a
n
g

t
i
d
a
k

m
a
s
u
k

s
e
k
o
l
a
h
,

p
a
d
a

h
a
r
i

b
e
r
i
k
u
t
n
y
a

h
a
r
u
s

m
e
m
b
a
w
a

s
u
r
a
t

i
j
i
n

d
a
r
i

o
r
a
n
g

t
u
a
/
w
a
l
i

a
t
a
u

p
e
m
b
e
r
i
t
a
h
u
a
n

l
e
w
a
t
t
e
l
e
p
o
n
.
9
.
M
u
r
i
d
-
m
u
r
i
d
t
i
d
a
k
d
i
p
e
r
k
e
n
a
n
k
a
n
p
i
n
d
a
h
-
p
i
n
d
a
h
t
e
m
p
a
t
d
u
d
u
k
s
e
l
a
m
a
b
e
l
a
j
a
r
,
k
e
c
u
a
l
i
s
e
l
a
m
a
b
e
l
a
j
a
r
k
e
l
o
m
p
o
k
.
1
0
.
S
e
l
a
m
a

K
B
M

b
e
r
l
a
n
g
s
u
n
g

m
u
r
i
d
-
m
u
r
i
d

t
i
d
a
k

d
i
p
e
r
k
e
n
a
n
k
a
n

b
e
r
c
a
n
d
a
,

b
e
r
i
s
i
k
,

d
a
n

m
e
l
a
k
u
k
a
n

k
e
g
i
a
t
a
n

y
a
n
g

m
e
n
g
g
a
n
g
g
u

p
r
o
s
e
s

b
e
l
a
j
a
r
m
e
n
g
a
j
a
r
.
1
1
.
M
u
r
i
d
-
m
u
r
i
d
w
a
j
i
b
m
e
m
i
l
i
k
i
b
u
k
u
p
e
l
a
j
a
r
a
a
n
b
a
g
i
y
a
n
g
m
a
m
p
u
.
1
2
.
S
e
l
u
r
u
h
m
u
r
i
d
b
e
r
k
e
w
a
j
i
b
a
n
m
e
n
j
a
g
a
d
a
n
m
e
r
a
w
a
t
s
a
r
a
n
a
d
a
n
p
r
a
s
a
r
a
n
a
d
i
k
e
l
a
s
t
e
r
m
a
s
u
k
m
e
j
a

k
u
r
s
i
,
p
a
p
a
n
t
u
l
i
s
,
a
l
a
t
k
e
b
e
r
s
i
h
a
n

d
a
n
l
a
i
n
-
l
a
i
n
.
1
3
.
K
e
b
e
r
s
i
h
a
n
,
k
e
r
a
p
i
h
a
n
d
a
n
k
e
i
n
d
a
h
a
n
k
e
l
a
s
m
e
n
j
a
d
i
t
a
n
g
g
u
n
g
j
a
w
a
b
k
e
t
u
a
k
e
l
a
s
,
g
u
r
u
p
i
k
e
t
d
a
n
s
e
l
u
r
u
h
s
i
s
w
a
.
1
.
S
e
m
u
a
m
u
r
i
d
w
a
j
i
b
m
e
m
b
u
a
n
g
s
a
m
p
a
h
p
a
d
a
t
e
m
p
a
t
n
y
a
.
2
.
M
u
r
i
d
y
a
n
g
b
e
r
t
u
g
a
s
m
e
n
j
a
d
i
p
i
k
e
t
p
a
d
a
h
a
r
i
i
t
u
w
a
j
i
b
m
e
n
y
i
r
a
m
t
a
n
a
m
a
n
y
a
n
g
b
e
r
a
d
a
d
i
d
e
p
a
n
k
e
l
a
s
n
y
a
.
3
.
T
i
d
a
k
b
o
l
e
h
m
e
n
c
o
r
e
t
-
c
o
r
e
t
m
e
j
a

k
u
r
s
i
p
a
k
a
i
T
i
p
-
e
x
,
m
e
n
g
h
a
p
u
s
p
a
p
a
n
a
b
s
e
n
k
e
l
a
s
t
a
n
p
a
s
e
i
j
i
n
g
u
r
u
.
4
.
M
e
m
b
u
a
n
g
s
a
m
p
a
h
p
a
d
a
t
e
m
p
a
t
n
y
a
,
d
a
n
m
e
m
p
e
r
h
a
r
t
i
k
a
n
k
e
b
e
r
s
i
h
a
n
l
i
n
g
k
u
n
g
a
n
s
e
k
i
t
a
r
s
e
k
o
l
a
h
.
5
.
B
e
r
p
e
r
i
l
a
k
u
s
e
n
y
u
m
,
s
a
l
a
m
,
s
a
p
a
,
s
o
p
a
n
d
a
n
s
a
n
t
u
n
.
I
V
.
T
A
T
A

T
E
R
T
I
B
K
E
L
A
S
V
.
T
A
T
A

T
E
R
T
I
B
7
K
113
V
I
.
L
A
I
N
-
L
A
I
N
V
I
.
S
A
N
K
S
I
A
T
A
U

P
E
L
A
N
G
G
A
R
A
N
1
.
M
u
r
i
d
-
m
u
r
i
d
t
i
d
a
k
d
i
p
e
r
k
e
n
a
n
k
a
n
m
e
m
b
a
w
a
,
m
e
n
g
g
u
n
a
k
a
n

H
P
b
e
r
k
a
m
e
r
a
,
m
a
k
a
n
d
a
n
t
i
d
u
r
d
i
k
e
l
a
s
s
a
a
t
b
e
l
a
j
a
r
.
2
.
T
i
d
a
k
b
o
l
e
h
m
e
r
o
k
o
k
d
i
s
e
k
o
l
a
h
d
a
n
d
i
l
i
n
g
k
u
n
g
a
n
s
e
k
o
l
a
h
.
3
.
D
i
l
a
r
a
n
g
m
e
m
b
a
w
a
d
a
n
m
i
n
u
m
m
i
n
u
m
a
n
y
a
n
g
b
e
r
a
l
k
o
h
o
l
.
4
.
T
i
d
a
k
d
i
p
e
r
k
e
n
a
n
k
a
n
m
e
m
b
a
w
a
s
e
n
j
a
t
a
t
a
j
a
m
d
a
n
s
e
j
e
n
i
s
n
y
a
.
1
.
M
u
r
i
d
y
a
n
g
m
e
l
a
n
g
g
a
r
t
a
t
a
t
e
r
t
i
b
a
k
a
n
d
i
b
e
r
i
k
a
n
t
e
g
u
r
a
n
/
p
e
r
i
n
g
a
t
a
n
l
i
s
a
n
d
a
r
i
g
u
r
u
(
p
e
r
i
n
g
a
t
a
n
p
e
r
t
a
m
a
)
2
.
B
a
g
i
y
a
n
g
m
a
s
i
h
m
e
l
a
n
g
g
a
r
,
o
r
a
n
g
t
u
a
/
w
a
l
i
n
y
a
a
k
a
n
d
i
p
a
n
g
g
i
l
d
a
n
m
e
n
d
a
p
a
t
p
e
r
i
n
g
a
t
a
n
s
e
c
a
r
a
t
e
r
t
u
l
i
s
.
3
.
B
a
g
i
m
u
r
i
d
y
a
n
g
m
a
s
i
h
m
e
l
a
n
g
g
a
r
k
e
t
i
g
a
k
a
l
i
n
y
a
a
k
a
n
d
i
b
e
r
i
k
a
n
s
a
n
k
s
i
s
k
o
r
s
i
n
g
s
e
l
a
m
a
3
h
a
r
i
u
n
t
u
k
d
i
b
i
n
a
o
l
e
h
o
r
a
n
g
t
u
a
n
y
a
.

4
.
S
a
n
k
s
i
t
e
r
a
k
h
i
r
d
i
k
o
n
s
u
l
t
a
s
i
k
a
n
d
e
n
g
a
n
o
r
a
n
g
t
u
a
a
t
a
u
d
i
k
e
m
b
a
l
i
k
a
n
k
e
p
a
d
a
o
r
a
n
g
t
u
a
/
w
a
l
i
u
r
i
d
.

.
.
,

.
.
.
.
.
.
.
.
K
e
p
a
l
a

S
e
k
o
l
a
h

.
.
.
.
.
.
.
.
N
I
P
.
115
L
A
P
O
R

B
U
L
A
N

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

2
0
.
.
.
.
.
A
.
I
D
E
N
T
I
T
A
S

S
E
K
O
L
A
H
1
.
N
a
m
a

S
e
k
o
l
a
h
:

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
.
S
t
a
t
u
s
:

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
.


A
l
a
m
a
t
:

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
a
.
T
e
l
e
p
o
n
:

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
b
.
K
e
l
u
r
a
h
a
n
:

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
c
.
K
e
c
a
m
a
t
a
n
:

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
d
.
K
a
b
/
K
o
t
a
:

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
B
.
K
E
A
D
A
A
N

P
E
S
E
R
T
A

D
I
D
I
K
:
K
e
l
a
s

I
R
o
m
b
:

2
K
e
l
a
s

I
I
R
o
m
b
:

2
K
e
l
a
s

I
I
I
R
o
m
b
:

2
K
e
l
a
s

I
V
R
o
m
b
:

2
K
e
l
a
s

V
R
o
m
b
:

2
K
e
l
a
s

V
I
R
o
m
b
:

2
K
e
l
a
s

V
I
I
R
o
m
b
:

2
J
u
m
l
a
h

S
e
m
u
a
R
o
m
b
:

1
2
L
k
L
k
L
k
L
k
L
k
L
k
L
k
L
k
P
r
P
r
P
r
P
r
P
r
P
r
P
r
P
r
J
m
l
J
m
l
J
m
l
J
m
l
J
m
l
J
m
l
J
m
l
J
m
l
1
.
M
u
t
a
s
i

:
a
.
A
w
a
l

B
u
l
a
n
b
.
M
a
s
u
k
/
N
a
i
k
/
T
N
c
.
K
e
l
u
a
r
/
L
u
l
u
s
d
.
A
k
h
i
r

B
u
l
a
n
2
.
A
g
a
m
a

:
a
.
I
s
l
a
m
b
.
K
r
i
s
t
e
n
c
.
K
a
t
o
l
i
k
d
.
B
u
d
h
a
e
.
H
i
n
d
u
J
u
m
l
a
h
3
.
K
e
w
a
r
g
a
n
e
g
a
r
a
a
n

:
a
.
W
N
I
b
.
W
N
A
J
u
m
l
a
h
K
e
t
e
r
a
n
g
a
n
C
a
t
a
t
a
n

:
C
o
r
e
t

y
a
n
g

t
i
d
a
k

p
e
r
l
u
U
n
t
u
k

S
e
k
o
l
a
h

S
w
a
s
t
a
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
K
e
p
a
l
a

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
114
C
o
n
t
o
h

:

F
o
r
m
a
t

L
a
p
o
r
a
n

B
u
l
a
n

k
e
p
a
l
a

S
e
k
o
l
a
h
P
a
n
g
k
a
t
/
G
o
l
N
o
.

S
k
T
a
n
g
g
a
l
T
M
T
N
o
N
a
m
a

G
u
r
u

/
P
e
g
a
w
a
i
N
I
P

/

N
R
K
T
e
m
p
a
t

/
T
g
l
L
a
h
i
r
J
e
n
i
s
K
e
l
(
L
/
P
)
S
K

T
e
r
a
k
h
i
r
S
t
a
t
u
s
P
e
g
T
/

T
T
J
a
b
a
t
a
n
I
j
a
z
a
h
T
e
r
a
k
h
i
r

M
a
t

P
e
l
Y
g
D
i
a
j
a
r
k
a
n
M
e
n
g
a
j
a
r
d
i

k
e
l
a
s


J
m
l

J
a
m
M
e
n
g
a
j
a
r
K
e
t
12
D
s
t
.
6
3
6
3
6
D
A
F
T
A
R

N
A
M
A

G
U
R
U

D
A
N

K
A
R
Y
A
W
A
N

S
E
K
O
L
A
H

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
P
a
n
g
k
a
t
/
G
o
l
T
M
T
N
o
N
a
m
a

G
u
r
u

/

P
e
g
a
w
a
i
N
I
P

/

N
R
K
T
e
m
p
a
t

/
T
g
l
L
a
h
i
r
S
K

T
e
r
a
k
h
i
r
S
t
a
t
u
s
P
e
g
J
a
b
a
t
a
n
I
j
a
z
a
h
T
e
r
a
k
h
i
r
123
D
s
t
.
D
A
F
T
A
R

N
A
M
A

T
E
N
A
G
A

P
E
N
D
I
D
I
K

D
A
N

K
E
P
E
N
D
I
D
I
K
A
N
S
E
K
O
L
A
H

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
K
a
w
i
n
/
T
d
k
A
g
a
m
a
J
e
n
i
s
K
e
l
(
L
/
P
)
M
u
l
a
i

T
u
g
a
s
C
P
N
S
d
i

S
e
k
i
n
i
A
l
a
m
a
t
L
a
m
p
i
r
a
n

1
9
116 117
Manajemen Sekolah
Dalam Foto
Lampiran 20
118
119
Visi Misi
121
Program
Kerja Sekolah
120
122 123
124 125
Profil Sekolah
126 127
128 129
130 131
Tata Tertib
132 133
135 134
136 137
138
Pembelajaran
Dalam Kelas
139
140 141
143 142
Pembelajaran
di Luar Kelas
145 144
147 146
149 148
Kewirausahaan
150 151
152 153
154
Kemitraan
155
Slogan-slogan
Pembentukan Karakter
156 157
Pembentukan Karakter Kerja Keras
158 159
Pembentukan Karakter Jujur
Pembentukan Karakter Hemat
160
Pembentukan Karakter Hidup Bersih
161
Pembentukan Karakter Cinta Lingkungan
162
Pembentukan Karakter Ramah
163
165
1. GERBANG SEKOLAH
Dari depan gerbang sudah ditanamkan
karakter disiplin
164
167
3.1. HALAMAN SEKOLAH
166
2. POS KEAMANAN
Tata tertib juga terdapat di Pos Keamanan Sekolah
168 169
3.2. TAMAN SEKOLAH
Pemanfatan taman sekolah sebagai sumber belajar
dan penanaman karakter
170 171
4. SERAMBI SEKOLAH
Pemanfaatan ruang kosong untuk apresiasi prestasi siswa
Pemanfatan ruang kosong untuk sumber belajar
173
5. LAPANGAN SEKOLAH
172
Pemanfatan ruang kosong untuk penanaman karakter hidup bersih
174 175
6. PAGAR SEKOLAH
Pemanfaatan pagar pengaman sebagai sumber belajar
177
8.
RUANG
KEPALA SEKOLAH
176
7. PARKIR SEKOLAH
Penanaman budaya tertib
178 179
9. RUANG GURU
180
10. RUANG TATA USAHA
TULIS APA YANG DILAKUKAN
DAN
LAKUKAN APA YANG DITULIS
CERMAT CEPAT TEPAT
181
11. RUANG UKS
182 183
12. LABORATORIUM
185 184
186
13. RUANG KELAS
Pembiasaan meninggalkan kelas dalam keadaan bersih dan rapi
187
14. PERPUSTAKAAN
188
15.
RUANG
IBADAH
189
16. KANTIN
191
18. TOILET
190
17. KOPERASI SEKOLAH
Penanaman nilai Kewirausahaan dan Ekonomi Kreatif
193
19. RUANG SERBA GUNA
192
195
21. RUANG
PRAMUKA
194
20.
RUANG
KOMITE
196
22. RUANG KESENIAN
197
Peserta didik berlatih menari
Seorang peserta didik berlatih membaca puisi
199 198
23.
RUANG
BK
201
25.
RUANG
MULTIMEDIA
200
24.
RUANG
OSIS
202 203
Pembiasaan
Pembiasaan bersalaman dengan guru
[ SDN Cijantung 3 JAKTIM ]
Pembiasaan bersalaman antar sesama guru
[ SDN Kaliasin Surabaya ]
204
Pembiasaan peduli lingkungan
[ foto peserta didik di SMPN 1 Eromoko, Wonogiri ]
Pembiasaan budaya antri
[ peserta didik SMPN 2 Pemalang ]
205
Kegiatan Patroli Keamanan
[ Sekolah SMPN 2 Pemalang ]
206
Pembiasaan kegiatan upacara bendera
untuk menanamkan cinta tanah air
Pembiasaan gemar membaca
207
Pembiasaan sikap mandiri
208
Penanaman nilai kerjasama

Anda mungkin juga menyukai