Anda di halaman 1dari 9

LUH BULAN

Galang bulan, tiang mabalih bulan. Telektekang tiang kanti peteng pisan. Bulane masi
keto. Tusing nyak makisid.Arepina tiang.Misi makenyem. Tiang makesiab. Ia ngomong,
Luh Bulan,mai!Melahang negak! Ajaka ngantih keneh.
Alah kadaut keneh tiange,Nggih, Me.Akudang keneh suba kantih tiang. Nanging
pepesan tusing nyukuh. Samben. Paslingku dini ditu. Meme bulan makenyem. Edengang
tiang kantih tiange.
Adeng-adeng. Eda suud-suud mlajah. Tusing ada anake mara lekad suba dueg
majalan.
Tiang nyautin baan kenyem.Ene ingalin kantihane, Ibi nyak lung. Jani, dadi
kakene?.
Tiang nelektekang.Saja! Tiang masaut di keneh. Dadi ane jani tusing nyak patuh
cara ane ibi.
Nyen nyidayang sayan makelo, sayan ngluungang. Tusing sayan uug.
Nah, Me.Buin lakar jumuin tiang. Tiang suba meled apang maan akebatan tapis.
Nyanan nyen buin tusing nyak luung. Orahin tiang, Me. Dadi suba meme milusin kuping
tiange.
Meme Bulan makenyem.Tusing dadi keto. Yen pelih nyandang benahin. Nyen
nyidayang luung sesai? Nanging yen meme ngerengin luh, eda ulakanga gati di keneh. Baan
tresnan meme teken luh.
Nah, Me. Tiang masi ngalih apang ada nundunin kenah tiange.
Ane sanget inguh ningalin tiang, sing len reraman tiange. Apa buin tiang jani.
Sabilang peteng negak di batune lempeh. Sambilang tiang mamunyi sing karoan.
Makejang nyambat tiang suba buduh. Tusing inget teken awak. Apa buin tiang mara pesan
suuding gagelan. Makejang suba nawang. Tiang suba cara anak luh jalir. Mai kema lemah
peteng ngajak gagelan tiange.
Ane sanget sebetang tiang adepa teken gegelan tiange. Teken anak gede. Yen sing
nyak, tiang lakar matianga. Bandingang mati, tuutang tiang kenehne. Anake gede ento lega
pisan. Uli tiang mara dadi bajang bunga suba ia ngintip. Ipidan taen tiang nagih perkosana.
Aget enggalan teka reraman tiange. Jani kenkenang tiang makelid. Ia kendel gati. Uli pidan di
polone suba ada tiang. Mara jani misi.
Suud ngadep awak tiange. Ia lantas nyuudin tiang. Prajani ngorahang med ajak tiang.
Kenken kaden sakit keneh tiange nyelsel awak. Nyelsel ane tusing mragatang apa-apa.
Reraman tiange suba inguh gati. Kadena tiang lakar nuba awak. Nanging tiang ajanian enu
inget teken awak. Tusing ada keneh megat urip baan pajalan ane tusing beneh. Depang suba
tiang jele. Mirib suba pajalan urip tiange kakene.
Uli sekat ento. Sabilang peteng tiang negak di batune lempeh di natah tiange. Batune
ento tongos kuluk tiange medem. Kuluk ane sanget sayangang tiang. Adanin tiang ia I
Badengan. Tiang tetep mandusang. Baangin tiang amah-amahan ane luungan abedik. Beliang
tiang pupur kuluk apang tusing aas bulune.Apang tusing mebo.Sabilang Redite pandusang
tiang. Tusing masi nyalahang. Ia tresna gati teken tiang.
Mirib ia nawang sebet keneh tiange. Mara tiang nongosin pademanne. Ia tusing
galak.Di samping tiange ia nongos. Ngintil sesai. Ikuhne kutal-kutil. Sambilanga nglinderin
awak tiange.
Kuluk tiange mula soleh pisan.Tusing bisa ngongkong. Pragat nyalung. Yen suba ia
nyalung. Makejang jejeh. Ciri suba lakar ada ane mati. Tumben suba telung bulan ia tusing
nyalung. Uli sasukat tiang nongosin tegakanne. Makejang lega. Krana tusing iju banjare ngae
papaga.
Baan sasai tiang negak mabalih bulan. Tiang gelem. Kuluk tiange masi bareng gelem.
Mirib baan tresnane bareng ia gelem.
Reraman tiange nglemekin. Suud malu ngenehang ane suba liwat! Suud malu nyelsel
awak! Suud malu mabalih bulan! Mirib tusing ia karmane.Melahan ka tengah masare. Tiang
tusing makipekan. Dugase ento, tiang kenjekan mragatang kantihane buin abucu.
Enu liu anak muani ane demen ajak luh. Ibi ada anak ngaku teken bapa ngorahang
demen ajak luh. Diastun luh suba Bapan tiange suud mamunyi.Enggalan yeh
paningalanne nrebes pesu. Bareng kenehne sakit gati. Baan solah tiange ane tusing beneh.
Tiang mendep.Kidemang tiang paningalan tiange. Apang tusing marawat ane soleh-
soleh. Kanti leleh rasane. Masi ngenah ane liwatin tiang ipidan.Kari marawat gegelan tiange
kenyem-kenyem suud ngadep tiang. Suud nadiang tiang anak luh jalir. Kari marawat Bapa
Gede lenganne ngonyang-ngonyang. Mara maan meli tiang.
Luh, Luh Suud nyelsel awak. Yen sayan selselan tusing lakar telah sakit kenehe.
Tusing, Pa. Tiang tusing nyelsel awak,sautin tiang uli di keneh. Tiang jani lakar
dadi tukang kantih keneh. Suba med tiang teken pajalan tiange.
Baan sesai tiang tusing taen nyautin petakon reraman tiange. Tiang ajaka ka psikiater.
Tiang orahanga suba tusing inget teken awak. Tiang takonina. Pragat baan kenyem sautin
tiang. Psikiatere nawang tiang jatine tusing sakit. Mantas besenina reraman tiange apang
melah ngrunguang dogen.
Teka uli psikiater. Petenge drika buin tiang negak di batune mebalih bulan. Muan
tiange sayan putih jani. Paningalan tiange sayan cedang. Kuping tiange sayan luung ningeh.
Jani, anak mamunyi joh-joh nyidayang dingeh tiang. Apa ane ada di keneh anakke bakat baan
tiang nyambat. Kanti anak ane lakar mati masi tepuk tiang.
Pa. Nyanan lakar ada anak mai ngapak-ngapak.
Saja, luh?
Antiang dogen!
Mara teka sandikalane saget ane sambat tiange teka. I Darma adane. Jlema demen
pesan ngae uyut. Matuakan tusing dadi kuangan. Engkahne mebo lau dogen.
Pa, nyanan lakar ada anak mati I Sukerti adane.
Saja, Luh?
Antiang dogen!
Buin jebosne saget suba ada munyi kulkul bulus. Ngorahang ada anak labuh di
jurange.
Bapan tiange lega krana tiang suba nyak ngomong kapah-kapah. Sayan ilang inguh
kenehne. Tusing nyak ngae reraman tiange sakit keneh. Ulian pajalan tiange.
Reraman tiange tusing bani nambakin tiang mabalih bulan. Tusing bani nungkasin
munyin tiange. Tiang orahanga ngiring pakayunan. Liu anakke teka nuturang keweh kenehne.
Liu teka nuturang sebet kenehne. Bisa ulian somah. Bisa ulian panak. Bisa ulian isin basang.
Bisa ulian kuangan pipis. Orahin tiang apang malajah ngantih keneh. Makejang maboya.
Tiang masi tusing nyangetang. Guguna ya dadi. Tusing ya, tusing kenapa. Ada masi ane
ngugu. Nyak mlajah ngantih keneh.Kewala tusing kanti apurnama suba med. Ngorahang
awakne tusing kuat. Tuah abesik ane marengin tiang ngantih keneh sesai. Kuluk tiange I
Badengan.
Petenge ento purnamane sedeng nedengang. Sunaran bulane lung gati ngenah. Barak,
putih, kuning cara mailehan tepukin tiang. Bintange ulap-ulap. Rasa ngaukin keneh tiange.
Teka Meme Bulan. Luh mai! Tekekang magisian. Ajaka ngantih keneh ane luungan.
Ditu di langite gadang
Nah, Me!.
Kuluke masi ajak. Pedalem ia. Pejang dini. Apang taen ia nawang langit ane pinih
tegeha.
Kuluk tiange kutal-kutil. Misi nyalung. Auuuuuuuuuuuuuuuuung! Auuuuuuuuuung!
Auuuuuuuuuuung!
Masrantaban reraman tiange ka natahe. Ulap-Ulap. Luuuuhhhhhhh!
Luuuuuuuuuuuhhhhh! Luuuuuuuhhhhhh! Tuuuuuuuuuunn! Bapa tresna teken Luh.

Kaketus saking : Bangke Matah


Olih IBW Widiasa Keniten

ANALISIS CERPEN
1. SINOPSIS

Galang bulan, Luh Bulan mabalih bulan. Telektekanga teken ia kanti peteng pisan.
Bulanne masi keto. Tusing nyak makisid. Arepina Luh Bulan.Misi makenyem. Luh Bulan
makesiab. Meme Bulan ngajak Luh Bulan ngantih keneh.
Alah kadut keneh Luh Bulanne.Uli sukat ento ia malajah ngantih keneh.Akudang keneh
suba kantihane. Nanging pepesan tusing nyukuh. Samben Paslingkut dini ditu. Meme bulan
makenyem lan ngorahang apang Luh Bulan eda suud-suud melajah. Krana tusing ada anak
ane mara lekad suba dueg majalan.
Sautina baan kenyem teken Luh Bulan. Meme Bulan ngorahin apang Luh Bulan ningalin
kantihane ane ibi lung, nanging jani dadi kakene.
Luh Bulan lantas nelektekang. Mara ia ngerungu, dadi ane jani tusing nyak patuh cara ane
ibi.
Meme Bulan ngorahin teken Luh Bulan apang kantihane sayan ngeluungang, tusing sayan
uug.
Buin lakar jumuina teken Luh Bulan. Ia suba meled apang maan akebatan tapis. Nyanan
nyen buin tusing nyak lung. Lakar orahina teken Luh Bulan. Dadi suba Meme Bulan milusin
kuping Luh Bulanne.
Meme Bulan mekenyem. Ia ngorahin tusing dadi anakke keto. Yen pelih nyandang
benahin. Nanging yen Meme Bulan ngerengin Luh Bulan eda ulakanga gati di keneh, baan
tresnan Memene teken Luh Bulan.
Luh Bulan setuju teken munyin Meme Bulanne. Ia masi ngalih apang ada ane nundunin
kenehnyane. Ane sanget inguh ningalin Luh Bulan, sing len reramane. Apa buin ia jani.
Sabilang peteng negak di batune lempeh. Sambilang mamunyi sing karoan. Makejang
nyambat ia suba buduh. Apa buin ia mara pesan suudin gegelan. Tiang suba cara anak luh
jalir. Mai kema lemah peteng ngajak gegelan tiange.
Ane sanget sebetanga, ia adepa teken gegelanne. Teken anak gede. Yen sing nyak ia lakar
matianga. Bandingang mati, tuutanga kenehne. Uli ia mara dadi bajang bunga suba intipanga.
Anak Gede ento kendel gati. Uli pidan di polonne suba ada Luh Bulan. Mara jani misi.
Suus ngadep Luh bulan, lantas ia suudina. Prajani ngorahang med ajak ia. Kenken kaden
sakit kenehnyane nyelsel awak. Reraman Luh Bulanne suba inguh gati. Kadenna ia lakar
nuba awak. Nanging tusing ada keneh megat urip baan pajalan ane tusing beneh. Mirib suba
pejalan urine kakene.
Uli sekat ento. Sabilang peteng ia negak di batune lempeh di natahe. Batune ento tongos
kulukne medem. Kuluk ane sanget sayangang teken Luh Bulan. Adanina I Badengan.
Mirib I Badengan nawang sebet keneh Luh Bulanne. Mara tongosina pademanne. I
Badengan tusing galak.
I Badengan tusing bisa ngongkong. Pragat nyalung. Yen suba ia nyalung. Ciri suba lakar
ada ane mati. Tumben suba telug bulan ia tusing nyalung sekat Luh Bulan nongosin
tegakanne. Makejang lega krana tusing iju banjare ngae papaga.
Baan sesai Luh Bulan negak mabalih bulan. Ia gelem. Kuluknyane masi bareng gelem.
Reraman Luh Bulanne nglemekin apang ia suud ngenehang ane suba liwat, suud nyelsel
awak, suud mabalih bulan. Nanging Luh Bulan tusing makipekan. Dugase ento ia kenjeakan
mragatang kantihane buin abucu.
Bapan Luh Bulane ngorahang enu liu anak muani ane demen ajak ia, nanging pegat
munyin bapan Luh Bulanne. Enggalan yeh peningalan bapane nrebes pesu. Bareng kenehne
sakit gati baan solah Luh Bulanne ane tusing beneh.
Ia mendep. Kidemanga paningalanne apang tusing marawat ane soleh-soleh. Masi ngenah
ane liwatina teken ia ipidan. Kari marawat gegelanne kenyem-kenyem suud ngadep ia. Kari
marawat Bapa Gede lenganne ngonyang-ngonyang. Mara maan meli ia.
Baan sesai Bapan Luh Bulan ngingetang apang ia suud nyelsel awak. Ia jani lakar dadi
tukang kantih keneh.
Krana sesai tusing taen nyautin petakon reramane, Luh Bulan ajaka ka psikiater. Ia
orahanga suba tusing inget teken awak. Ia takonina, pragat baan kenyem gen sautina.
Psikiatere nawang ia jatine tusing sakit. Lantas pesenina reramane apang melah ngrunguang
dogen.
Teka uli psikiater. Petenge drika buin ia negak di batune mebalih bulan. Muane sayan
putih. Paningalane sayan cedang. Kuping Luh Bulane sayan luung ningeh. Jani, anak
mamunyi joh-joh nyidayang dingeha teken ia. Kanti anak ane lakar mati masi tepukina.
Bapan Luh Bulane lega krana ia suba nyak ngomong kapah-kapah. Sayan ilang inguh
kenehne. Tusing nyak ngae reramane sakit keneh ulian pejalane.
Reramane tusing bani nambakin ia mabalih bulan. Tusing bani nungkasin munyine. Ia
orahanga ngiring pakayunan. Liu anake teka nuturang keweh kenehne. Orahina teken Luh
Bulan apang malajah ngantih keneh. Nanging tuah abesik ane marengin ia ngantih keneh
sesai. Kuluk Luh Bulane I Badengan.
Petenge ento purnamane sedeng nedengang.Sunaran luung gati ngenah.Binange ulap-
ulap. Rasa ngaukin keneh Luh Bulane.
Teka Meme Bulan ngaukin Luh Bulan ajaka ngantih keneh di langite gadang. I Badengan
masi ajaka milu. I Badengan misi nyalung.
Masrantaban reraman Luh Bulane ka natahe.Ulap-ulap. Ngorahin apang ia tuun.

2. TEMA
1) Tema cerpen puniki inggih punika Tresna Asih.
2) Paragraf utawi daging cerita sane negesin tema punika sinalih tungil :
Uli sekat ento. Sabilang peteng tiang negak di batune lempeh di natah tiange.
Batune ento tongos kuluk tiange medem. Kuluk ane sanget sayangang tiang. Adanin
tiang ia I Badengan. Tiang tetep mandusang. Baangin tiang amah-amahan ane
luungan abedik. Beliang tiang pupur kuluk apang tusing aas bulune.Apang tusing
mebo.Sabilang Redite pandusang tiang. Tusing masi nyalahang. Ia tresna gati teken
tiang.

3. TOKOH/PENOKOHAN
1) Luh Bulan
a. Demen nyelsel awak : Ia lantas nyuudin tiang. Prajani ngorahang med ajak
tiang. Kenken kaden sakit keneh tiange nyelsel awak. Nyelsel ane tusing
mragatang apa-apa.
b. Tresna teken rerama : Bapan tiange lega krana tiang suba nyak ngomong
kapah-kapah. Sayan ilang inguh kenehne. Tusing nyak ngae reraman tiange sakit
keneh. Ulian pejalan tiange.
c. Welas asih teken buronan : Kuluk ane sanget sayangang tiang. Adanin tiang
ia I Badengan. Tiang tetep mandusang. Baangin tiang amah-amahan ane luungan
abedik. Beliang tiang pupur kuluk apang tusing aas bulune. Apang tusing mebo.
Sabilang Redite pandusang tiang.
2) Rerama/Bapa
a. Tresna asih teken pianaknyane : Masrantaban reraman tiange ka natahe.
Ulap-Ulap. Luuuuhhhhhhh! Luuuuuuuuuuuhhhhh! Luuuuuuuhhhhhh!
Tuuuuuuuuuunn! Bapa tresna teken Luh.
b. tusing sanget nyelselin ane sampun liwat : Luh, Luh Suud nyelsel
awak. Yen sayan selselan tusing lakar telah sakit kenehe.
3) Meme Bulan
a. Ngajakin lan ngajahin Luh Bulan ngantih keneh : Luh
Bulan,mai!Melahang negak! Ajaka ngantih keneh.
b. Tresna teken Luh Bulan : Meme Bulan makenyem.Tusing dadi keto. Yen
pelih nyandang benahin. Nyen nyidayang luung sesai? Nanging yen meme
ngerengin luh, eda ulakanga gati di keneh. Baan tresnan meme teken luh.
4) I Badengan
a. Kuluk sane soleh : Kuluk tiange mula soleh pisan.Tusing bisa ngongkong.
Pragat nyalung. Yen suba ia nyalung. Makejang jejeh. Ciri suba lakar ada ane
mati.
b. tresna teken Luh Bulan : Baan sasai tiang negak mabalih bulan. Tiang
gelem. Kuluk tiange masi bareng gelem. Mirib baan tresnane bareng ia
gelem.
5) Gegelan
a. Tusing ngelah perikemanusiaan : Luh Bulan ngorahang Ane sanget
sebetang tiang adepa teken gegelan tiange. Teken anak gede. Yen sing nyak,
tiang lakar matianga.
6) Anak Gede
a. Maksain keneh teken anak luh : Anake gede ento lega pisan. Uli tiang
mara dadi bajang bunga suba ia ngintip. Ipidan taen tiang nagih perkosana.
Aget enggalan teka reraman tiange. Jani kenkenang tiang makelid. Ia kendel
gati. Uli pidan di polone suba ada tiang. Mara jani misi.
7) Psikiater
a. Ngerti teken kondisi pasien : Baan sesai tiang tusing taen nyautin petakon
reraman tiange. Tiang ajaka ka psikiater. Tiang orahanga suba tusing inget
teken awak. Tiang takonina. Pragat baan kenyem sautin tiang. Psikiatere
nawang tiang jatine tusing sakit. Mantas besenina reraman tiange apang
melah ngrunguang dogen
4. LATAR
1) Latar waktu
a. Galang bulan, tiang mabalih bulan. Telektekang tiang kanti peteng pisan.=
peteng
b. Tumben suba telung bulan ia tusing nyalung. Uli sasukat tiang nongosin
tegakane.= suba telung bulan Luh Bulan nongosin tegakan I Badengan.
c. Petenge drika buin tiang negak di batune mebalih bulan.
d. Buin jebosne saget suba ada munyi kulkul bulus.
e. Kewala tusing kanti apurnama suba med.= abulan
f. Petenge ento purnamane sedeng sedengang. Sunaran bulane lung gati ngenah.
2) Latar tempat
a. Sabilang peteng tiang negak di batune lempeh di natah tiange.
b. Bapa ngorahang teken Luh Bulan melahang ka tengah masare =di tengah
umah.

5. ALUR
1) Alur cerpen sane majudul Luh Bulan puniki ngangge alur : maju-mundur.
2) Sane negesin alur maju lan mundur ring cerpen, inggih punika :
a. ALUR MAJU : (paragraf 1-9) nyeritayang tatkala Luh Bulan
sedeng negak mabalih bulan lantas matemu teken meme bulan.
b. ALUR MUNDUR : (paragraf 10 lan 11) Luh Bulan inget teken solah
ane suba liwat. Dugas ia adepa teken gegelane teken anak Gede.
c. ALUR MAJU : (paragraf 12 kanti panyuud) cerita
minakadi jalan hidup Luh Bulane jani. Sukat ia suud adepa teken gegelane.
Engkn ia nyelsel awak lan tusing nyautin petakon reramane.
6. AMANAT
Amanat sane kasurat ring cerpen punika :
1) Raga patut masolah ane beneh apang tusing ngae sakit keneh rerama.
2) Tusing sanget nyelsel ane sampun liwat, tusing lakar mragatang apa-apa. Patutne
iraga malajah uli ane sampun liwat apang dadi manusa sane maguna.

7. KALEBIHAN LAN KAKIRANGAN CERPEN


1) Kalebihan :
a. Jalan cerita lan konflik ring cerpen puniki menarik lan tusing ngae med sane
ngewacen.
b. Bahasa sane kaange ring cerpen puniki sanget aluh karesepang olih sane
ngewacen.
2) Kakirangan :
a. Panyuud cerita puniki tusing sanget jelas alurnyane.

-PUPUT-

Anda mungkin juga menyukai