Anda di halaman 1dari 14

HIMPUNAN FATWA MAJELIS ULAMA INDONESIA

28

HUKUM ALKOHOL

FATWA
MAJELIS ULAMA INDONESIA
Nomor : 11 Tahun 2009
Tentang
HUKUM ALKOHOL

Majelis Ulama Indonesia, setelah :

Menimbang : 1. bahwa ajaran Islam bertujuan memelihara


keselamatan agama, jiwa, akal, keturunan,
dan harta. Untuk itu, segala sesuatu yang
memberi manfaat bagi tercapainya tujuan
tersebut diperintahkan, dianjurkan atau
diizinkan untuk dilakukan, sedang yang
merugikan bagi tercapainya tujuan tersebut
dilarang atau dianjurkan untuk dijauhi;
2. bahwa saat ini alkohol banyak digunakan
sebagai bahan baku, bahan tambahan,
ataupun bahan penolong dalam pembuatan
makanan, minuman, obat-obatan, dan
kosmetika, serta kepentingan lainnya;
3. bahwa oleh karena itu dipandang perlu
adanya fatwa tentang alkohol sebagai
upaya memberikan kepastian hukum
bagi para produsen dan konsumen dalam
memanfaatkan dan mengunsumsi produk
yang menggunakan bahan atau perantara
dari alkohol.

683
‫‪BIDANG POM DAN IPTEK‬‬

‫‪Mengingat :‬‬ ‫ ‪1.‬‬ ‫‪Firman Allah SWT:‬‬


‫ﻳ‪‬ﺎ‪‬ﺃﹶﻳ‪‬ﻬ‪‬ﺎ‪‬ﺍﻟﱠﺬ‪‬ﻳﻦ‪‬ﺁَﻣ‪‬ﻨ‪‬ﻮﺍ‪‬ﺇﹺﻧ‪‬ﻤ‪‬ﺎ‪‬ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﻴ‪‬ﺴِﺮ‪‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾﺄﹶﻧ‪‬ﺼ‪‬ﺎﺏ‪‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾﺄﹶﺯ‪‬ﻟﹶﺎﻡ‪‬‬
‫ﺭﹺﺟ‪‬ﺲ‪‬ﻣ‪‬ﻦ‪‬ﻋ‪‬ﻤ‪‬ﻞﹺ‪‬ﺍﻟﺸ‪‬ﻴ‪‬ﻄﹶﺎﻥ‪‬ﻓﹶﺎﺟ‪‬ﺘ‪‬ﻨﹺﺒ‪‬ﻮﻩ‪‬ﻟﹶﻌ‪‬ﻠﱠﻜﹸﻢ‪‬ﺗ‪‬ﻔﹾﻠ‪‬ﺤ‪‬ﻮﻥﹶ‪‬‬
‫‪”Hai‬‬ ‫‪orang-orang‬‬ ‫‪yang‬‬ ‫!‪beriman‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Sesungguhnya‬ﻊ‪‬‬
‫)‪(meminum‬ﻞﹾ ‪‬ﻓ‪‬ﻴﻬﹺﻤ‪‬ﺎ ‪‬ﺇﹺﺛﹾﻢ‪ ‬ﻛﹶﺒﹺﲑ‪ ‬ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﻨ‪‬ﺎﻓ‪‬‬ ‫‪khamar,‬ﻋ‪‬ﻦﹺ ‪‬ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮﹺ ‪‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﻴ‪‬ﺴِﺮﹺ ‪‬ﻗﹸ‬ ‫ﻳ‪‬ﺴ‪‬ﺄﹶﻟﹸﻮﻧ‪‬ﻚ‪ ‬‬
‫‪berjudi, (berkorban untuk) berhala, dan‬‬
‫‪mengundi nasib dengan‬‬ ‫‪panah‬ﻧ‪‬ﻔﹾﻌ‪‬ﻬﹺﻤ‪‬ﺎ‪‬‬ ‫‪adalah‬ﺃﹶﻛﹾﺒ‪‬ﺮ‪‬ﻣ‪‬ﻦ‪‬‬ ‫‪rijs‬ﺱﹺ‪‬ﻭ‪‬ﺇﹺﺛﹾﻤ‪‬ﻬ‪‬ﻤ‪‬ﺎ‬ ‫ﻟ‪‬ﻠﻨ‪‬ﺎ‬
‫ﻳ‪‬ﺎ‪‬ﺃﹶﻳ‪‬ﻬ‪‬ﺎ‪‬ﺍﻟﱠﺬ‪‬ﻳﻦ‪‬ﺁَﻣ‪‬ﻨ‪‬ﻮﺍ‪‬ﺇﹺﻧ‪‬ﻤ‪‬ﺎ‪‬ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﻴ‪‬ﺴِﺮ‪‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾﺄﹶﻧ‪‬ﺼ‪‬ﺎﺏ‪‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾﺄﹶﺯ‪‬ﻟﹶﺎﻡ‪‬‬
‫‪dan‬‬ ‫‪termasuk‬‬ ‫‪perbuatan‬‬ ‫‪syetan.‬‬ ‫‪Maka,‬‬
‫‪jauhilah perbuatan-perbuatan itu agar‬‬
‫‪‬ﻰ‪‬‬ ‫‪kamu‬‬‫‪mendapat‬ﻜﹶﺎﻥﹶﺭ‪‬ﻯ ‪‬ﺣ‪‬ﺘ‬ ‫ﺼ‪‬ﻠﻟﹶﹶﺎﻌ‪‬ﺓﹶﻠﱠ‪‬ﻜﹸﻭ‪‬ﺃﹶﻢﻧ‪‬ﺘ‪‬ﺗ‪‬ﻢ‪‬ﻔﹾﻠ‪‬ﺳ‪‬ﺤ‪‬ﻮ‬ ‫‪(QS.‬ﻋ‪‬ﻦ‪‬ﻤ‪‬ﺁَﻞﹺﻣ‪‬ﻨﺍﻟ‪‬ﻮﺍﺸ‪‬ﻴ‪‬ﻟﹶﺎﻄﹶﺎ‪‬ﺗ‪‬ﻥ‪‬ﻘﹾ‪‬ﺮ‪‬ﻓﺑﹶﺎ‪‬ﻮﺍﺟ‪‬ﺘ‪‬ﻨﹺﺒﺍﻟ‬
‫”‪keuntungan.‬ﻮﻩ‪‬‬ ‫ﺲ‪‬ﺎ‪‬ﻣ‪‬ﺍﻟﱠﻦ‪‬ﺬ‪‬ﻳ‬ ‫‪Al-‬ﻳ‪‬ﻬ‬ ‫ﻳﺭﹺ‪‬ﺎ ‪‬ﺟ‪‬ﺃﹶ‬
‫)‪Ma’idah [5]: 90‬‬ ‫ﺗ‪‬ﻌ‪‬ﻠﹶﻤ‪‬ﻮﺍ‪‬ﻣ‪‬ﺎ‪‬ﺗ‪‬ﻘﹸﻮﻟﹸﻮﻥﹶ‪‬‬
‫ﻳ‪ ‬ﺴ‪‬ﺄﹶﻟﹸﻮﻧ‪‬ﻚ‪ ‬ﻋ‪‬ﻦﹺ ‪‬ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮﹺ ‪‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﻴ‪‬ﺴِﺮﹺ ‪‬ﻗﹸﻞﹾ ‪‬ﻓ‪‬ﻴﻬﹺﻤ‪‬ﺎ ‪‬ﺇﹺﺛﹾﻢ‪ ‬ﻛﹶﺒﹺﲑ‪ ‬ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﻨ‪‬ﺎﻓ‪‬ﻊ‪‬‬
‫ﻳ‪‬ﺎ‪‬ﺃﹶﻳ‪‬ﻬ‪‬ﺎ‪‬ﺍﻟﱠﺬ‪‬ﻳﻦ‪‬ﺁَﻣ‪‬ﻨ‪‬ﻮﺍ‪‬ﺇﹺﻧ‪‬ﻤ‪‬ﺎ‪‬ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﻴ‪‬ﺴِﺮ‪‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾﺄﹶﻧ‪‬ﺼ‪‬ﺎﺏ‪‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾﺄﹶﺯ‪‬ﻟﹶﺎﻡ‪‬‬
‫ﻟﹶ‪‬ﻠﻌ‪‬ﻨ‪‬ﺎﻦ‪‬ﺱﹺ‪‬ﺍﻟﻭ‪‬ﻠﱠﺇﹺﻪ‪‬ﺛﹾﻤ‪‬ﺍﻬ‪‬ﻟﹾﻤ‪‬ﺎﺨ‪‬ﺃﹶﻤ‪‬ﺮ‪‬ﻛﹾﺒ‪‬ﺮ‪‬ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﺷﻦ‪‬ﺎ‪‬ﻧ‪‬ﺭﹺﺑ‪‬ﻔﹾﻬﻌ‪‬ﺎﻬﹺ ‪‬ﻤ‪‬ﺎﻭ‪‬ﺳ‪‬ﺎﻗ‪‬ﻴ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﺑ‪‬ﺎﺋ‪‬ﻌ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﺒ‪‬ﺘ‪‬ﺎﻋ‪‬ﻬ‪‬ﺎ‪‬‬
‫ﺭﹺﺟ‪‬ﺲ‪‬ﻣ‪‬ﻦ‪‬ﻋ‪‬ﻤ‪‬ﻞﹺ‪‬ﺍﻟﺸ‪‬ﻴ‪‬ﻄﹶﺎﻥ‪‬ﻓﹶﺎﺟ‪‬ﺘ‪‬ﻨﹺﺒ‪‬ﻮﻩ‪‬ﻟﹶﻌ‪‬ﻠﱠﻜﹸﻢ‪‬ﺗ‪‬ﻔﹾﻠ‪‬ﺤ‪‬ﻮﻥﹶ‪‬‬
‫ﺃﲪﺪ‪‬‬ ‫‪Mereka‬‬ ‫‪bertanya‬ﻟﹶﻴ‪‬ﻪ‪) ‬ﺭﻭﺍﻩ ‪‬‬ ‫‪kepadamu‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﺤ‪‬ﻤ‪‬ﻮﻟﹶﺔﹶ ‪‬ﺇﹺ‬ ‫‪tentang‬ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﻌ‪‬ﺘ‪‬ﺼ‪‬ﺮ‪‬ﻫ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﺣ‪‬ﺎﻣ‪‬ﻠﹶ‬ ‫ﻭ‪‬ﻋ‪‬ﺎﺻ‪‬ﺮ‪‬ﻫ‪‬ﺎ‬
‫‪khamar dan judi. Katakanlah: “Pada‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬ﻰ‪‬‬ ‫‪terdapat‬ﺘ‪‬ﻢ‪ ‬ﺳ‪‬ﻜﹶﺎﺭ‪‬ﻯ ‪‬ﺣ‪‬ﺘ‬ ‫‪dosa‬ﺑ‪‬ﻮﺍ ‪‬ﺍﻟﺼ‪‬ﻠﹶﺎﺓﹶ ‪‬ﻭ‪‬ﺃﹶﻧ‪‬‬ ‫ﻋﻤﺮ‪‬ﺗ‪(‬ﻘﹾ‪‬ﺮ‪‬‬ ‫‪‬ﻮﺍ ‪‬ﻟﹶﺎ‬ ‫ﺍﺑﻦ‪‬‬ ‫ﻋﻦ‪‬ﺁَﻣ‪‬ﻨ‬ ‫ﺍﻟﻄﱪﺍﱐﺬ‪‬ﻳﻦ‪‬‬ ‫‪besar‬ﺍﻟﱠ‬ ‫ﻳﻭ‪‬ﺎ‪‬ﺃﹶﻳ‪‬ﻬ‪‬ﺎ‬
‫ﺼ‪‬ﺎﻛﹶﺒﹺﺏ‪‬ﲑ‪‬ﻭ‪‬ﺍﻭ‪‬ﻟﹾﺄﹶﻣ‪‬ﻨﺯ‪‬ﺎﻟﻓ‪‬ﹶﺎﻡ‪‬ﻊ‪‬‬
‫‪keduanya‬‬ ‫ﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺴِﺮ‪‬ﺮﹺ‪‬ﻭﻗﹸ‪‬ﺍﻟﹾﻞﹾﻤ‪‬ﻴ‪‬ﻓ‪‬ﻴﺴِﻬﹺﺮ‪‬ﻤ‪‬ﺎﻭ‪‬ﺍ‪‬ﻟﹾﺇﹺﺛﹾﺄﹶﻧ‪‬ﻢ‪ ‬‬ ‫ﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺇﹺﻧ‪‬ﺮﹺﻤ‪‬ﺎﻭ‪‬ﺍﺍﻟﹾﻟﹾﻤ‪‬ﻴ‪‬‬ ‫ﻚ‪‬ﺬ‪‬ﻳﻋ‪‬ﻦ‪‬ﻦﹺ ‪‬ﺍﻟﹾ‬
‫‪yang‬‬ ‫ﻳ‪‬ﻳ‪‬ﺎ‪‬ﺴ‪‬ﺃﹶﺄﹶﻳ‪‬ﻟﻬﹸﻮ‪‬ﺎﻧ‪‬‬
‫‪dan beberapa‬‬ ‫‪manfaat‬‬ ‫‪bagi‬‬ ‫‪manusia,‬ﹸﻮ‪‬ﻟﺁَﹸﻮﻣ‪‬ﻨ‪‬ﻥﹶﻮﺍ‪‬‬
‫‪‬ﻮﺍ‪‬ﺍﻣﻟﱠ‪‬ﺎ‪‬ﺗ‪‬ﻘ‬ ‫ﺗ‪‬ﻌ‪‬ﻠﹶﻤ‬
‫‪‬ﻮﻥﹶ‪tetapi‬‬ ‫‪dosa‬‬ ‫ﺭﻭﺍﻩﻔﹾ‪‬ﻠ‪‬ﺤ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻬ‬
‫ﹺ‬ ‫ﻌ‬
‫‪‬‬ ‫ﻔ‬
‫ﹾ‬ ‫ﻧ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻦ‬
‫‪‬‬ ‫ﻣ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺮ‬
‫‪‬‬ ‫ﺒ‬
‫‪‬‬ ‫ﻛ‬
‫ﹾ‬
‫ﺲ‪‬ﺴ‪‬ﻣ‪‬ﻜ‪‬ﻦ‪‬ﺮﹴ ‪‬ﻋ‪‬ﻤ‪‬ﺧ‪‬ﻞﹺﻤ‪‬ﺮ‪‬ﺍﻟ‪‬ﻭ‪‬ﺸ‪‬ﻴ‪‬ﻛﹸﻄﻞﱡﹶﺎ ‪‬ﻥ‪‬ﻣ‪‬ﻓﹶﺎﺴ‪‬ﻜ‪‬ﺟ‪‬ﺘ‪‬ﺮﹴﻨﹺﺒ‪‬ﻮﺣ‪‬ﻩ‪‬ﺮﻟﹶ‪‬ﺍﻌ‪‬ﻡ‪‬ﻠﱠ‪)‬ﻜﹸﻢ‪‬ﺗ‪‬‬
‫‪keduanya‬‬ ‫‪lebih‬‬ ‫ﺃ‬
‫ﹶ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﺎ‬
‫‪besar‬‬‫ﻤ‬ ‫ﻬ‬
‫‪‬‬ ‫ﻤ‬
‫‪‬‬ ‫ﺛ‬
‫ﹾ‬ ‫ﺇ‬
‫ﹺ‬ ‫ﻭ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺱ‬
‫ﹺ‬
‫‪dari‬‬ ‫ﻟﺭﹺ‪‬ﻠﻨ‪‬ﺎﺟ‪‬‬
‫ﺍﺑﻦ‪‬‬ ‫ﻣﺴﻠﻢ ‪‬ﻋﻦ ‪‬‬
‫‪manfaatnya”.‬‬ ‫ﻛﹸ‪‬ﻞﱡ ‪‬ﻣ‪(QS. Al-Baqarah[2] :219)‬‬
‫‪‬‬
‫ﻋﻤﺮ ‪(‬ﺍﻟﻠﱠ‪‬ﻪ‪ ‬ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪ ‬ﻭ‪‬ﺷ‪‬ﺎﺭﹺﺑ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﺳ‪‬ﺎﻗ‪‬ﻴ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﺑ‪‬ﺎﺋ‪‬ﻌ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﺒ‪‬ﺘ‪‬ﺎﻋ‪‬ﻬ‪‬ﺎ‪‬‬ ‫ﻟﹶﻌ‪‬ﻦ‪‬‬
‫‪‬ﻯﻭ‪‬ﻣ‪‬ﻨﺣ‪‬ﺎﺘﻓ‪‬ﻰﻊ‪‬‬ ‫ﺼ‪‬ﻞﹾﻠﻤ‪‬ﹶﺎﻓﺓﹶ‪‬ﻴﺤ‪‬ﻬﹺﻤﻭ‪‬ﻤﺃﹶ‪‬ﻮ‪‬ﺎﻧ‪‬ﻟﹶﺘ‪‬ﺔﹶ‪‬ﺇﹺﻢ‪‬ﺛﹾﺇﹺﻟﹶ‪‬ﻢ‪‬ﻴ‪‬ﻪ‪‬ﺳ‪‬ﻛﹶﻜ‪)‬ﺒﹺﹶﺎﺭﲑ‪ ‬‬ ‫ﻳ‪‬ﻳ‪‬ﺎﺴ‪‬ﺃﹶﺄﹶﻟﻳ‪‬ﹸﻮﻬﻧ‪‬ﺎ ‪‬ﺍﻟﱠﺬ‪‬ﻳﻦ‪ ‬ﺁَﻣ‪‬ﻨ‪‬ﻮﺍ ‪‬ﻟﹶﺎ ‪‬ﺗ‪‬ﻘﹾﺮ‪‬ﺑ‪‬ﻮﺍ ‪‬ﺍﻟ‬
‫ﺭﻭﺍﻩ ‪‬ﺃﲪﺪ‪‬‬ ‫ﻚ‪‬ﺎ‪‬ﻋ‪‬ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﻦﹺﻌ‪‬ﺘ‪‬ﺍﻟﹾﺼ‪‬ﺨ‪‬ﺮ‪‬ﻤ‪‬ﻫ‪‬ﺎﺮﹺ‪‬ﻭ‪‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾﺣ‪‬ﺎﻤ‪‬ﻴ‪‬ﻣ‪‬ﻠﹶﺴِﻬ‪‬ﺎﺮﹺ‪‬ﻗﹸﻭ‪‬ﺍﻟﹾ‬ ‫ﻭ‪‬ﻋ‪‬ﺎﺻ‪‬ﺮ‪‬ﻫ‬
‫ﻋﻤﺮﻦ‪(‬ﺣ‪‬ﻧ‪‬ﺮﻔﹾ‪‬ﺍﻌ‪‬ﻡ‪‬ﻬﹺ‪)‬ﻤ‪‬ﺎ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻥ‬
‫ﹶ‬ ‫ﹸﻮ‬ ‫ﻟ‬‫ﹸﻮ‬ ‫ﻘ‬ ‫ﺗ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﻮﺍﺷ‪‬ﺮﻭ‪‬ﺍﻣﺇﹺﺛﹾ‬
‫‪‬ﺎ‬ ‫ﻟﺗ‪‬ﻭ‪‬ﻠﻛﹸﻌ‪‬ﻨ‪‬ﻠﹶ‪‬ﺎﻞﱡﻤ‪‬ﺱﹺ‬
‫ﺭﻭﺍﻩ‪‬ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ‪‬ﻋﻦ‪‬ﻋﺎﺋﺸﺔ(‪‬‬ ‫ﺍﺑﻦ‪‬ﺒ‪‬ﻓﹶﺮ‪‬ﻬ‪‬ﻣ‪‬ﻮ‪‬‬
‫ﻋﻦﺳ‪‬ﺎ‪‬ﺃﹶﻜﹶﺮ‪‬ﻛﹾ‬
‫ﺏﹴ‪‬ﻬ‪‬ﺃﹶﻤ‬ ‫ﺍﻟﻄﱪﺍﱐﻤ‪‬‬
‫‪“Hai orang-orang yang beriman, janganlah‬‬ ‫‪‬‬
‫‪kamu shalat, sedang kamu dalam keadaan‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬ﻰ‪‬ﺎ‪‬‬‫‪sehingga‬ﺎﻜﹶﺎ ‪‬ﺭﻭ‪‬ﻯﻣ‪‬ﺒ‪‬ﺘ‪‬ﺎﺣ‪‬ﻋ‪‬ﺘﻬ‬ ‫‪kamu‬ﺎﻠﻗ‪‬ﹶﺎﻴ‪‬ﺓﹶﻬ‪‬ﺎﻭ‪‬ﺃﹶ‪‬ﻧ‪‬ﺘ‪‬ﻭ‪‬ﺑﻢ‪‬ﺎﺋ‪‬ﻌ‪‬ﺳ‪‬ﻬ‬ ‫‪mengerti‬ﺑ‪‬ﺮ‪‬ﺑﻬ‪‬ﺎ‪‬ﻮﺍ ‪‬ﻭ‪‬ﺳ‬ ‫‪apa‬ﻦ‪ ‬ﺨ‪‬ﺁَﻤ‪‬ﻣ‪‬ﻨﺮ‪‬ﻮﺍ‪‬ﻟﻭ‪‬ﹶﺎﺷ‪‬ﺎﺗ‪‬ﺭﹺ‬ ‫ﻟﹶﻳ‪‬ﺎﻌ‪ ‬ﻦ‪‬ﺃﹶﻳ‪‬ﻬ‪‬ﺎﺍﻟﻠﱠﻪ‪ ‬ﺍﻟﹾ‬
‫ﺍﺑﻦ‪‬‬
‫ﺩﺍﻭﻭﺩ‬
‫‪mabuk,‬‬ ‫ﻭﺃﺑﻮ‪ ‬ﻋﻦ ‪‬‬ ‫ﻣﺴﻠﻢ‬ ‫ﺃﲪﺪ ‪‬‬ ‫ﺭﻭﺍﻩ‪ )‬ﺭﻭﺍﻩ ‪‬‬ ‫ﺼ‪‬ﺮ‪‬ﺍﻡ‪‬‬ ‫‪‬ﺍﻡ‪‬ﺍﻟﺣ‪)‬‬ ‫‪‬ﻴﻠﻪ‪‬ﻘﹾﻣ‪‬ﺴ‪‬ﺣ‪‬ﺮﻜ‪‬ﺮﹴ‬ ‫‪‬ﲑﻩﺮ‪ ‬ﻭ‪‬ﻓﹶﻘﹶﻛﹸﻠﻞﱡ‬ ‫‪yang‬ﺴ‪‬ﻜﹶﺍﻟﱠﺮ‪‬ﻜ‪‬ﺬﺮﹴ‪‬ﻳ‪‬ﻛﹶﺜﺧ‪‬ﻤ‪‬‬ ‫ﻣﻛﹸ‪‬ﺎﻞﱡ‪‬ﺃﹶ‪‬ﻣ‪‬ﺳ‪‬‬
‫ﺃﲪﺪ‪‬‬ ‫‪kamu‬‬ ‫”‪ucapkan‬ﺭﻭﺍﻩ ‪‬‬ ‫‪(QS.‬ﺤ‪‬ﻤ‪‬ﻮﻟﹶﺔﹶ ‪‬ﺇﹺﻟﹶﻴ‪‬ﻪ‪) ‬‬ ‫‪An-Nisa[4]:‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬‬ ‫ﺼ‪‬ﺮ‪‬ﻫ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﺣ‪‬ﺎﻣ‪‬ﻠﹶﻬ‬ ‫ﺘ‬
‫‪‬‬‫ﻌ‬
‫‪‬‬ ‫ﻣ‬
‫‪‬‬
‫)‪43‬‬
‫ﻣﺬﻱ‪‬ﺗ‪ ‬ﻘﹸﻮﻟﹸﻮﻥﹶ‬ ‫ﻭ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﺎ‬ ‫ﻫ‬ ‫ﺮ‬
‫‪‬‬
‫‪‬ﻮﺍ(‪‬ﻣ‪‬ﺎ‬ ‫ﺗ‪‬ﻭ‪‬ﻌ‪‬ﻠﹶﻋ‪‬ﺎﻤﺻ‪‬‬
‫ﻭﺍﻟﻨﺴﺎﺋﻲ ‪‬ﻭﺍﺑﻦ ‪‬ﻣﺎﺟﺔ ‪‬ﻭﺍﺑﻦ ‪‬ﺣﺒﺎﻥ ‪‬ﻭﺣﺴﻨﻪ‪‬‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﺮ‬
‫ﻋﻤﺮ‬
‫ ‪2.‬‬ ‫‪Hadis Rasulullah s.a.w.; antara‬‬ ‫‪lain:‬ﺍﺑﻦ‪‬ﻋﻤﺮ(‬ ‫ﻭ‪‬ﺍﻟﻄﱪﺍﱐ‪‬ﻋﻦ‪‬‬
‫ﺍﻟﺘﺮﻣﺬﻱ(‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﺎﺋﺸﺔ‪‬ﺎ(ﻋ‪‬ﻬ‪‬ﺎ‪‬‬ ‫ﻋﻦ‪‬ﺎ‪ ‬ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﺒ‪‬ﺘ‬ ‫ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ‪‬ﺎﺋ‪‬ﻌ‪‬ﻬ‬ ‫ﺭﻭﺍﻩ‪‬ﺎ‪‬ﻗ‪‬ﻴ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﺑ‬ ‫ﻟﹶﻌ‪‬ﻛﹸ‪‬ﻦ‪‬ﻞﱡ‪ ‬ﺷ‪‬ﺍﻟﺮﻠﱠ‪‬ﺍﻪ‪‬ﺏﹴ‪‬ﺍﺃﹶﻟﹾﺳ‪‬ﺨ‪‬ﻜﹶﻤ‪‬ﺮ‪‬ﺮ‪‬ﻓﹶ‪‬ﻬ‪‬ﻭ‪‬ﻮ‪‬ﺷ‪‬ﺎﺣ‪‬ﺭﹺﺑ‪‬ﺮ‪‬ﺍﻬﻡ‪‬ﺎ‪)‬ﻭ‪‬ﺳ‬
‫‪‬‬
‫ﺍﺑﻦ‪‬‬
‫ﻋﻦ ‪‬ﺃﲪﺪ‬ ‫ﺭﻭﺍﻩ ‪‬‬ ‫ﻣﺴﻠﻢ ‪‬‬ ‫‪)‬‬ ‫ﻪ‬
‫‪‬‬ ‫ﻴ‬
‫‪‬‬ ‫ﺭﻭﺍﻩ‪‬ﺇﹺ‪‬‬
‫ﻟ‬
‫ﹶ‬ ‫ﺔ‬
‫ﹶ‬ ‫ﻟ‬
‫ﹶ‬ ‫‪‬ﻮ‬ ‫ﺼ‪‬ﺮ‪‬ﻭ‪‬ﻫ‪‬ﺎﻛﹸ‪‬ﻞﱡﻭ‪‬ﺣﻣ‪‬ﺎﻣ‪‬ﺴ‪‬ﻠﹶﻜ‪‬ﻬ‪‬ﺎﺮﹴ‪‬ﻭ‪‬ﺍﺣ‪‬ﻟﹾﺮﻤ‪‬ﺍﻡ‪‬ﺤ‪)‬‬
‫ﻤ‬ ‫ﺻ‪‬ﺮ‪‬ﺴ‪‬ﻫ‪‬ﺎﻜ‪‬ﺮﹴﻭ‪‬ﻣ‪‬ﺧ‪‬ﻌ‪‬ﺘ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪‬‬ ‫ﻭ‪‬ﻛﹸﻋﻞﱡ‪‬ﺎ ‪‬ﻣ‪‬‬
‫ﺍ ‪‬ﺟﺘﻨﺒﻮﺍ ‪‬ﺍﳋﻤﺮ ‪‬ﻓﺈ‪‬ﺎ ‪‬ﻣﻔﺘﺎﺡ ‪‬ﻛﻞ ‪‬ﺷﺮ ‪)‬ﺭﻭﺍﻩ ‪‬ﺍﳊﺎﻛﻢ‪‬‬
‫‪‬ﻴﻠﻪ‪‬ﺣ‪‬ﺮ‪‬ﺍﻡ ‪)‬ﺭﻭﺍﻩ ‪‬ﺃﲪﺪ ‪‬ﻭﺃﺑﻮ ‪‬ﺩﺍﻭﻭﺩ‪‬‬ ‫ﻋﻤﺮ(‬ ‫‪‬ﲑﻩﺍﺑﻦ‪‬ﻓﹶﻘﹶﻠ‬ ‫ﻋﻦﺜ(‪‬‬ ‫ﺍﻟﻄﱪﺍﱐ‪‬ﻛﹶ‬
‫ﻋﺒﺎﺱ‬ ‫ﺍﺑﻦ‪‬ﻜﹶﺮ‪‬‬ ‫ﻋﻤﺮﺃﹶ(‪‬ﺳ‪‬‬ ‫ﻋﻦ‪‬‬ ‫ﻣﻭ‪‬ﺎ‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪”Allah melaknat (mengutuk) khamar,‬‬
‫ﻭﺣﺴﻨﻪ‪‬‬ ‫‪peminumnya,‬‬
‫‪penyajinya,‬ﻭﺍﺑﻦ ‪‬ﺣﺒﺎﻥ ‪‬‬ ‫ﻭﺍﻟﻨﺴﺎﺋﻲ ‪‬ﻭﺍﺑﻦ ‪‬ﻣﺎﺟﺔ ‪‬‬ ‫‪pedagangnya,‬‬
‫ﻭﺍﻟﺘﺮﻣﺬﻱ ‪‬‬
‫ﺍﺑﻦ‪‬‬ ‫ﻋﺎﺋﺸﺔ‪(‬‬ ‫ﻗﻄﲏ‪‬ﻋﻦ‬ ‫ﻣﺴﻠﻢ‬‫ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ‪‬ﻋﻦ‪‬‬ ‫‪pemeras‬ﺭﻭﺍﻩ‬ ‫ﺭﻭﺍﻩﺮ‪‬ﺍ‬
‫ﺍﻟﻄﱪﺍﱐﻡ‪) ‬‬ ‫‪bahannya,‬ﻡ‪ ‬ﻜ‪)‬ﺮﹴ ‪‬ﺣ‪‬‬ ‫ﻛﹸﻛﹸﻞﱡﻞﱡ‪‬ﻣ‪‬ﺷ‪‬ﺮﺴ‪‬ﺍﻜ‪‬ﺏﹴﺮﹴ‪‬ﺃﹶﺧ‪‬ﺳ‪‬ﻤ‪‬ﻜﹶﺮ‪‬ﺮ‪‬ﻓﹶﻭ‪‬ﻬ‪‬ﻛﹸﻮ‪‬ﻞﱡ ‪‬ﺣ‪‬ﻣ‪‬ﺮ‪‬ﺍ‬
‫ﺭﻭﺍﻩﺴ‪‬‬
‫‪pembelinya,‬‬ ‫ﻭﺍﻟﺪﺍﺭ ‪‬‬ ‫‪penahan‬ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﺒ‪‬ﺎﺋ‪‬ﺚ‪) ‬‬ ‫ﺍﻟﺘﺮﻣﺬﻱﺃﹸ(ﻡ‪‬‬‫ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪ ‬‬
‫‪atau penyimpannya, pembawanya,(dan‬‬ ‫ﻋﻤﺮ‬ ‫‪‬‬
‫ﺣﺒﺎﻥ(‪‬‬ ‫ﺍﺑﻦ‪‬‬ ‫ﻭﺻﺤﺤﻪ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻣ‪‬ﺎ ‪‬ﺃﹶﺳ‪‬ﻜﹶﺮ‪ ‬ﻛﹶﺜ‪‬ﲑﻩ ‪‬ﻓﹶﻘﹶﻠ‪‬ﻴﻠﻪ ‪‬ﺣ‪‬ﺮ‪‬ﺍﻡ ‪)‬ﺭﻭﺍﻩ ‪‬ﺃﲪﺪ ‪‬ﻭﺃﺑﻮ ‪‬ﺩﺍﻭﻭﺩ‪‬‬
‫”‪penerimanya.‬‬ ‫‪(HR.‬‬ ‫‪Ahmad‬‬ ‫‪dan‬‬ ‫‪Thabrani‬‬
‫‪dari Ibnu‬‬ ‫‪Umar,‬ﺍﳊﺎﻛﻢ‬ ‫ﺷﺮ ‪)‬ﺭﻭﺍﻩ ‪‬‬ ‫‪sebagaimana‬‬‫‪dalam‬ﻓﺈ‪‬ﺎ ‪‬ﻣﻔﺘﺎﺡ ‪‬ﻛﻞ ‪‬‬ ‫‪Kitab‬ﺍﳋﻤﺮ ‪‬‬ ‫ﺍ ‪‬ﺟﺘﻨﺒﻮﺍ‬
‫ﻭﺣﺴﻨﻪ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺣﺒﺎﻥ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺍﺑﻦ‬ ‫‪‬‬
‫ﻋﺒﺎﺱ‪‬ﻳﺳ‪(‬ﻜﹸﻜﹶ‪‬ﻢ‪‬ﺮ‪‬ﺇﹺﻓﹶﻟﻬ‪‬ﹶﻰﻮ‪‬ﺍﻟﺘ‪‬ﺣ‪‬ﻬ‪‬ﺮﻠﹸ‪‬ﺍﻡ‪‬ﻜﹶﺔ‪)‬ﺭﻭﺍﻩ‪‬ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ‪‬ﻋﻦ‪‬ﻋﺎﺋﺸﺔ(‪‬‬ ‫ﻣﺎﺟﺔ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺍﺑﻦ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺍﻟﻨﺴﺎﺋﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺬﻱ‬ ‫ﻛﹸﻭﺍﻟﺘﺮ‬
‫ﹸﻮﺍ‪‬ﺑﹺﺏﹴﺄﹶﻳ‪‬ﺃﹶﺪ‬ ‫ﻋﻦﻞﱡ‪‬ﺗ‪‬ﻠﹾﺷ‪‬ﻘ‬
‫ﺍﺑﻦﺮ‪‬ﺍ‬
‫‪Musnad‬‬ ‫‪Ahmad,‬‬ ‫‪juz‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪halaman‬‬ ‫‪97,‬‬ ‫‪hadis‬‬
‫ﻭ‪‬ﻟﹶﺎ‬
‫ﺍﻟﺘﺮﻣﺬﻱ(‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪684‬‬ ‫ﻗﻄﲏ‪‬ﺩﺍﻭﻭﺩ‪‬‬ ‫ﻭﺃﺑﻮ‬‫ﻗﻄﲏ‪(‬‬ ‫ﺃﲪﺪ‬
‫ﻭﺍﻟﺪﺍﺭ‬ ‫ﻭﺍﻟﺪﺍﺭ‪‬‬‫ﺭﻭﺍﻩ‪ ‬‬ ‫ﺍﻟﻄﱪﺍﱐ‬ ‫ﻣﺎﺟﻪ‪)‬‬ ‫ﺍﺑﻦﺣ‪‬ﺮ‪‬ﺍﻡ‬ ‫ﺭﻭﺍﻩ‬‫‪‬ﻴﻠﻪ‪ ‬‬ ‫ﺚ‪‬ﻘﹶﻠ‪)‬‬
‫ﺭﻭﺍﻩ‬ ‫‪‬ﲑﻩﺋ‪‬ﺭ‪)‬ﻓﹶ‬ ‫ﺿ‪‬ﻤ‪ ‬ﺮ‪‬ﺳ‪‬ﺭ‪‬ﻜﹶﺃﹸﺮ‪‬ﻭ‪‬ﻡ‪‬ﻟﹶﺎ‪‬ﺍﻟﹾﻛﹶﺜ‬
‫ﺿ‪‬ﺨ‪‬ﺮﺒ‪‬ﺍ‪‬ﺎ‬ ‫ﺍﻟﻣﻟﹾﹶﺎ‪‬ﺎ‪‬ﺨ‪‬ﺃﹶ‬
‫ﺍﳊﺎﻛﻢ‪‬ﻭﺣﺴﻨﻪ‪‬‬ ‫ﺭﻭﺍﻩ ‪‬ﺣﺒﺎﻥ‬ ‫ﻣﺎﺟﺔﺷﺮ ‪)‬ﻭﺍﺑﻦ‬ ‫ﻭﺍﺑﻦ‪ ‬ﻛﻞ ‪‬‬ ‫ﻣﻔﺘﺎﺡ‬ ‫ﺍﳋﻤﺮ ‪‬ﻓﺈ‪‬ﺎ ‪‬‬
‫ﻭﺍﻟﻨﺴﺎﺋﻲ‪ ‬‬
‫ﺍﺑﻦ‪‬ﺣﺒﺎﻥ(‬ ‫ﻣﺬﻱ‪ ‬‬ ‫ﺟﺘﻨﺒﻮﺍ ‪‬‬
‫ﻭﺻﺤﺤﻪ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﺮ‬ ‫‪‬‬
‫ﺍ‬
‫‪‬‬
‫‪‬ﻮﺍﻤ‪‬ﺎﺍﻟ‪‬ﺼ‪‬ﻠﹶﺎﺓﹶ ‪‬ﻭ‪‬ﺃﹶﻧ‪‬ﺘ‪‬ﻢ‪ ‬ﺳ‪‬ﻜﹶﺎﺭ‪‬ﻯ ‪‬ﺣ‪‬ﺘ‪‬ﻰ‪‬‬ ‫‪‬ﻮﺍﺮ‪‬ﻟﻣ‪‬ﹶﺎ ‪‬ﻦ‪‬ﺗ‪‬ﻧ‪‬ﻘﹾﻔﹾﺮ‪‬ﺑﻌ‪‬ﻬﹺ‬ ‫ﻟﻳ‪‬ﻠ‪‬ﺎ‪‬ﻨ‪‬ﺎﺃﹶﻳ‪‬ﺱﹺﻬ‪‬ﺎﻭ‪‬ﺍﺇﹺﻟﱠﺛﹾﺬﻤ‪‬ﻳﻬ‪‬ﻦ‪‬ﻤ‪‬ﺎ‪‬ﺁَ‪‬ﺃﹶﻣ‪‬ﻨﻛﹾﺒ‪‬‬
‫‪‬ﻮﺍ‪‬ﺍﻟﻠﱠﻣﻪ‪‬ﺎ‪‬ﺗ‪‬ﻘﺍﻟﹾﹸﻮﻟﺨ‪‬ﹸﻮﻤ‪‬ﻥﹶﺮ‪ ‬ﻭ‪‬ﺷ‪‬ﺎﺭﹺﺑ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﺳ‪‬ﺎﻗ‪‬ﻴ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﺑ‪‬ﺎﺋ‪‬ﻌ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﺒ‪‬ﺘ‪‬ﺎﻋ‪‬ﻬ‪‬ﺎ‪‬‬ ‫ﻟﹶﺗ‪‬ﻌ‪‬ﻌ‪‬ﻠﹶﻦ‪‬ﻤ ‪‬‬
‫ﺃﲪﺪ‪‬‬
‫ﺭﻭﺍﻩ ‪‬ﺣ‪‬ﺘ‪‬ﻰ‬ ‫‪)HIMPUNAN‬ﹶﺎﺭ‪‬ﻯ‬
‫‪FATWA‬ﺓﹶﺤ‪‬ﻤﻭ‪‬ﺃﹶ‪‬ﻮﻧ‪‬ﻟﹶﺘ‪‬ﺔﹶﻢ‪‬ﺇﹺﻟﹶ‪‬ﻴ‪‬ﻪ‪‬ﺳ‪‬ﻜ‬
‫ﺼ‪‬ﻠﻤ‪‬ﹶﺎ‬
‫‪‬ﻮﺍﻬ‪‬ﺎ‪‬ﺍﻟﻭ‪‬ﺍﻟﹾ‬ ‫‪ULAMA‬ﻫ‪‬ﺎﻟ‪‬ﹶﺎﻭ‪‬ﺗ‪‬ﺣﻘﹾ‪‬ﺎﺮ‪‬ﻣ‪‬ﺑﻠﹶ‬
‫‪MAJELIS‬‬ ‫‪‬ﻮﺍ‬ ‫ﺼ‪‬ﺮ‪‬‬ ‫‪INDONESIA‬ﻭ‪‬ﻦ‪‬ﻣ‪‬ﻌ‪‬ﺘ‪‬ﺁَﻣ‪‬ﻨ‬ ‫ﺻ‪‬ﺎﺮ‪‬ﺍﻫﻟﱠ‪‬ﺎ ‪‬ﺬ‪‬ﻳ‬ ‫ﻳﻭ‪‬ﺎ‪‬ﻋ‪‬ﺃﹶ‪‬ﺎﻳ‪‬ﻬ‬
‫‪nomor‬ﺎ‪‬‬
‫‪ 5716‬ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﺒ‪‬ﺘ‪‬ﺎﻋ‪‬ﻬ‬ ‫‪dan‬ﻭ‪‬ﺑ‪‬ﺎﺋ‪‬ﻌ‪‬ﻬ‪‬ﺎ‬ ‫‪kitab‬ﻗ‪‬ﻴ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬‬ ‫‪al-Mu’jam‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﺳ‪‬ﺎ‬ ‫ﻋﻤﺮﺷ‪‬ﺎ(ﺭﹺ‪‬ﺑ‪‬ﻬ‬ ‫ﺍﺑﻦ‪ ‬ﻭ‪‬‬ ‫ﻋﻦﻟﺨ‪‬ﹸﻮﻤ‪‬ﻥﹶﺮ‪‬‬ ‫ﺍﻟﻄﱪﺍﱐ‪‬ﺗ‪‬ﻘﺍﻟﹾﹸﻮ‬
‫‪al-Ausath‬‬
‫‪‬ﻮﺍ‪‬ﺍﻟﻠﱠﻣﻪ‪‬ﺎ‬ ‫ﻟﹶﺗ‪‬ﻭﻌ‪‬ﻌ‪‬ﻠﹶﻦ‪‬ﻤ ‪‬‬
‫ﺭﻭﺍﻩ‪juz8‬‬
‫ﺃﲪﺪ‪‬‬ ‫‪halaman‬‬
‫‪16‬ﻤ‪‬ﻮﻟﹶﺔﹶ ‪‬ﺇﹺﻟﹶﻴ‪‬ﻪ‪) ‬‬ ‫‪hadis‬ﻤ‪‬ﺤ‪‬‬ ‫‪nomor‬ﻣ‪‬ﻠﹶﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾ‬ ‫‪7816.‬ﺼ‪‬ﺮ‪‬ﻫ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﺣ‪‬ﺎ‬ ‫ﻭ‪‬ﻋ‪‬ﺎﺻ‪‬ﺮ‪‬ﻫ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﻌ‪‬ﺘ‪‬‬
‫ﺍﺑﻦ‪‬‬
‫ﻋﻦ‪‬ﺎ‪‬ﻋ‪‬ﻬ‪‬ﺎ‬‫ﻣﺴﻠﻢ‪‬ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﺒ‪‬ﺘ‬ ‫ﺭﻭﺍﻩ‪‬ﺎﺋ‪‬ﻌ‪‬ﻬ‪‬ﺎ‬‫ﺴ‪‬ﻪ‪‬ﻜ‪‬ﺮﹴ‪‬ﺍ‪‬ﻟﹾﺧ‪‬ﺨ‪‬ﻤ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪‬ﺮ‪‬ﻭ‪‬ﻭ‪‬ﻛﹸﻞﱡﺷ‪‬ﺎ‪‬ﺭﹺﻣ‪‬ﺑ‪‬ﻬﺴ‪‬ﺎﻜ‪ ‬ﺮﹴ ‪‬ﻭ‪‬ﺣ‪‬ﺳ‪‬ﺎﺮﻗ‪‬ﺍﻴ‪‬ﻡ‪‬ﻬ‪‬ﺎ‪ )‬ﻭ‪‬ﺑ‬ ‫ﻟﹶﻌ‪‬ﻛﹸﻦ‪‬ﻞﱡ ‪‬ﻣ‪‬ﺍﻟﻠﱠ‬
‫ﺍﻟﻄﱪﺍﱐ‪‬ﻋﻦ‪‬ﺍﺑﻦ‪‬ﻋﻤﺮ(‪‬‬ ‫ﻭ‪‬‬
‫ﺃﲪﺪﻡ‪‬‬
‫ﺭﻭﺍﻩ‪‬ﺍ‪‬ﻟﹾﺄﹶﺯ‪‬ﻟﹶﺎ‬
‫ﻋﻤﺮﻬﺻ‪(‬ﺎﺮ‪‬ﺍ‪‬ﻫﻟﱠ‪‬ﺎﺬ‪‬ﻳﻭ‪‬ﻦ‪‬ﻣ‪‬ﻌ‪‬ﺁَﺘ‪‬ﻣ‪‬ﻨ‪‬ﺼ‪‬ﻮﺍﺮ‪‬ﻫﺇﹺ‪‬ﺎﻧ‪‬ﻤ‪‬ﺎﻭ‪‬ﺍﺣﻟﹾ‪‬ﺎﻣ‪‬ﺨ‪‬ﻠﹶﻤ‪‬ﻬ‪‬ﺎﺮ‪‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﻴ‪‬ﺤ‪‬ﺴِﻤﺮ‪‬ﻮ‪‬ﻟﹶﻭﺔﹶ‪‬ﺍﻟﹾ‪‬ﺄﹶﺇﹺﻟﹶﻧ‪‬ﻴ‪‬ﻪ‪‬ﺼ‪‬ﺎ‪)‬ﺏ‪‬ﻭ‬ ‫ﻳﻭ‪‬ﺎﻋ‪‬ﺃﹶ‪‬ﺎﻳ‪‬‬
‫‪”Semua yang memabukkan adalah khamar‬‬
‫‪‬‬
‫ﺍﺑﻦ‪‬‬
‫‪dan‬‬ ‫‪‬‬
‫‪semua‬ﻋﻦ ‪‬‬ ‫ﻥ‬
‫ﹶ‬ ‫‪‬ﻮ‬‫ﺤ‬ ‫ﻠ‬
‫‪‬‬
‫‪yang‬ﺭﻭﺍﻩ ‪‬ﻣﺴﻠﻢ‬‫ﻔ‬
‫ﹾ‬ ‫ﺗ‬
‫‪‬‬‫‪‬‬ ‫ﻢ‬
‫‪‬‬ ‫ﻜ‬
‫ﹸ‬ ‫ﻠ‬
‫ﱠ‬ ‫ﻌ‬
‫‪‬‬ ‫ﻟ‬
‫ﹶ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻩ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ﻮ‬‫ﺒ‬‫ﻨ‬
‫ﹺ‬
‫‪memabukkan‬ﺮﹴ ‪‬ﺣ‪‬ﺮ‪‬ﺍﻡ‪) ‬‬‫ﺘ‬
‫‪‬‬‫ﺟ‬
‫‪‬‬ ‫ﹶﺎ‬‫ﻓ‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻥ‬
‫‪‬‬ ‫(‬ ‫ﹶﺎ‬
‫ﻄ‬
‫ﻋﻤﺮ‬
‫‪adalah‬ﻜ‪‬ﺮﹴ ‪‬ﺧ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪ ‬ﻭ‪‬ﻛﹸﻞﱡ ‪‬ﻣ‪‬ﺴ‪‬ﻜ‪‬‬‫ﻴ‬
‫‪‬‬ ‫ﺸ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺍﻟ‬
‫ﺍﺑﻦ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻞ‬
‫ﹺ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻤ‬
‫‪‬‬‫ﻋﻦ‬ ‫ﻋ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬‫‪‬‬ ‫ﻦ‬
‫‪‬‬ ‫ﺍﻟﻄﱪﺍﱐ‬ ‫ﻣ‬
‫‪‬‬ ‫ﻭﺭﹺﻛﹸﻞﱡ ‪‬ﻣ‪‬ﺴ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺲ‬
‫‪‬‬ ‫ﺟ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪(HR.‬ﻋﻦ‪‬ﻋﺎﺋﺸﺔ(‪‬‬
‫‪haram.‬‬ ‫ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ‪‬‬ ‫‪Muslim‬‬ ‫‪dan‬ﺣ‪‬ﺮ‪‬ﺍﻡ‪)‬ﺭﻭﺍﻩ‪‬‬ ‫‪Ibnu‬ﺮ‪‬ﻓﹶﻬ‪‬ﻮ‪‬‬ ‫‪Umar,‬ﺏﹴ‪‬ﺃﹶﺳ‪‬ﻜﹶ‬ ‫ﻋﻤﺮ‪(‬ﺷ‪‬ﺮ‪‬ﺍ‬ ‫ﻛﹸ‪‬ﻞﱡ‬
‫‪sebagaimana dalam Kitab Shahih Muslim‬‬
‫ﺍﺑﻦﻊ‪‬‬
‫ﻋﻦﻣ‪‬ﻨ‪‬ﺎﻓ‪‬‬
‫‪juz‬‬
‫‪halam‬ﲑ‪3 ‬ﻭ‪‬‬
‫ﺭﻭﺍﻩﺛﹾ‪‬ﻢ‪ ‬ﻛﹶﺒﹺ‬
‫ﻣﺴﻠﻢ‬ ‫‪1587,‬ﺇﹺ‬
‫‪hadis‬ﻞﹾﺮ‪‬ﺍ‪‬ﻡ‪‬ﻓ‪‬ﻴﻬﹺ‪)‬ﻤ‪‬ﺎ‬ ‫ﺴ‪‬ﻜ‪‬ﺴِ ﹴﺮﹺ ‪‬ﻗﹸﺣ‪‬‬ ‫‪nomor‬ﻤ‪‬ﻴ‬ ‫‪2003).‬ﺮ‪ ‬ﺨ‪‬ﻭ‪‬ﻤ‪‬ﺮﹺﻛﹸ ‪‬ﻞﱡﻭ‪‬ﺍﻟﹾﻣ‪‬‬ ‫ﹸﻮﻧ‪‬ﺴ‪‬ﻚ‪‬ﻜ‪‬ﺮﹴﻋ‪‬ﻦﹺﺧ‪‬ﻤ‪‬ﺍﻟﹾ‬ ‫ﻳ‪‬ﻛﹸ‪‬ﺴ‪‬ﻞﱡﺄﹶﻟ‪‬ﻣ‪‬‬
‫ﺩﺍﻭﻭﺩ‪‬‬
‫ﻋﺎﺋﺸﺔ(‪‬‬ ‫ﻋﻦ‪‬ﻭﺃﺑﻮ ‪‬‬ ‫ﺃﲪﺪ ‪‬‬ ‫ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ‪‬‬ ‫ﺭﻭﺍﻩ‪‬ﺭﻭﺍﻩ ‪‬‬ ‫‪‬ﺍﻡ‪‬ﺎ‪)‬‬
‫‪‬ﻴﻠﻪ‪‬ﺣ‪‬ﻧ‪‬ﺮ‪‬ﺍﻔﹾﻡ‪‬ﻌ‪‬ﺣ‪‬ﻬﹺﺮ‪)‬ﻤ‬ ‫‪‬ﲑﻩﺮ‪‬ﻛﹾ‪‬ﺒ‪‬ﻓﹶﻓﹶﺮ‪‬ﻬ‪‬ﻘﹶ‪‬ﻠﻮ‪‬ﻣ‪‬ﻦ‪‬‬ ‫ﻋﻤﺮ‪‬ﺃﹶﺱﹺ(‪‬ﺷ‪‬ﺳ‪‬ﺮ‪‬ﻭ‪‬ﺍﻜﹶﺇﹺﺛﹾﺮ‪‬ﺏﹴﻤ‪‬ﻬ‪‬ﺃﹶﻛﹶﻤﺜﺳ‪‬ﺎ‪‬ﻜﹶﺃﹶ‬ ‫ﻟﻣ‪‬ﻠﻛﹸ‪‬ﺎﻨ‪‬ﺎﻞﱡ‪‬‬
‫ﻭﺣﺴﻨﻪ‪‬‬
‫‪“Setiap‬‬ ‫ﺣﺒﺎﻥ ‪‬‬ ‫‪minuman‬‬ ‫‪ yang‬ﻭﺍﺑﻦ ‪‬‬ ‫‪ memabukkan‬ﻣﺎﺟﺔ‬ ‫ﻣﺬﻱ ‪‬ﻭﺍﻟﻨﺴﺎﺋﻲ ‪‬ﻭﺍﺑﻦ‬ ‫‪adalah‬‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﺮ‬ ‫‪‬‬
‫‪‬ﻰ‪‬‬ ‫ﻋﺎﺋﺸﺔ(ﺣ‪‬ﺘ‪‬‬
‫”‪haram‬‬
‫ﺩﺍﻭﻭﺩ‬ ‫‪‬ﻯ ‪‬‬ ‫ﻋﻦﻜ‪‬ﹶﺎﺭ‬
‫ﻭﺃﺑﻮ ‪‬‬ ‫ﺃﲪﺪ‪‬ﺳ‪‬‬
‫‪(HR.‬‬ ‫‪Bukhari,‬ﺃﹶﻧ‪‬ﺘ‪‬ﻢ‪‬‬
‫ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ‬ ‫ﺭﻭﺍﻩ‪‬ﻭ‪‬‬ ‫ﺼ‪‬ﻠﹶﺎﺓﹶ‬ ‫‪‬ﺍﻡﺍﻟ‪)‬‬
‫ﺭﻭﺍﻩ‬ ‫‪‬ﻮﺍ‪)‬‬ ‫‪sebagaimana‬ﺑﻡ‪‬ﺣ‪‬ﺮ‬
‫‪‬ﻴﻠﻪﺗ‪‬ﺣ‪‬ﻘﹾ‪‬ﺮ‪‬ﺍﺮ‪‬‬
‫‪‬ﻮﺍﻓﹶﻬ‪‬ﻘﹶ‪‬ﻟﻠﻮ‪‬ﹶﺎ‪‬‬
‫‪‬ﲑﻩﻣ‪‬ﺮ‪‬ﻨ‪‬ﻓﹶ‬ ‫‪(dalam‬ﻟﱠﺮ‪‬ﺏﹴﺬ‪‬ﻳ‪‬ﺃﹶﻛﹶﻦ‪‬ﺜﺳ‪‬ﺁَﻜﹶ‬ ‫ﻳﻣ‪‬ﺎﻛﹸ‪‬ﺎ ‪‬ﻞﱡﺃﹶ‪‬ﺃﹶﻳ‪‬ﻬﺷ‪‬ﺳ‪‬ﺎﺮ‬
‫ﺍﻟﺘﺮﻣﺬﻱ‪‬ﺍﻜﹶﺍ‬
‫‪kitab shahih al-Bukhari juz 1 halaman 95‬‬
‫ﻭﺣﺴﻨﻪ‪‬‬
‫‪hadis nomor‬‬ ‫ﻭﺍﺑﻦ ‪‬ﺣﺒﺎﻥ‬ ‫)‪239‬‬ ‫ﻭﺍﻟﻨﺴﺎﺋﻲ ‪‬ﻭﺍﺑﻦ ‪‬ﻣﺎﺟﺔ ‪‬‬ ‫ﻣﺬﻱ‪‬ﺗ‪‬ﻘﹸﻮﻟﹸﻮﻥﹶ‪‬‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﺮ‪‬ﻮﺍ‪‬ﻣ‪‬ﺎ‬ ‫ﺗ‪‬ﻌ‪‬ﻠﹶﻤ‬
‫ﺍﳊﺎﻛﻢ‪‬ﺩﺍﻭﻭﺩ‪‬‬ ‫ﺃﲪﺪ ‪‬ﻭﺃﺑﻮ‬ ‫ﻛﻞ ‪)‬ﺷﺮﺭﻭﺍﻩ‪ )‬ﺭﻭﺍﻩ ‪‬‬ ‫ﻣﻔﺘﺎﺡ ‪‬ﺣ‪‬ﺮ‪‬ﺍﻡ‬ ‫ﻓﺈ‪‬ﺎﻓﹶ‪‬ﻘﹶﻠ‪‬ﻴﻠﻪ ‪‬‬ ‫ﺍﳋﻤﺮﺜ‪‬ﲑﻩ ‪‬‬ ‫ﺟﺘﻨﺒﻮﺍ ‪‬ﻜﹶﺮ‪ ‬ﻛﹶ‬ ‫ﺍﻣ‪‬ﺎ‪ ‬ﺃﹶﺳ‪‬‬
‫ﺍﻟﺘﺮﻣﺬﻱ(‪‬‬
‫ﻭﺣﺴﻨﻪ‪‬ﺎ‪‬‬
‫ﺣﺒﺎﻥ ‪‬ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﺒ‪‬ﺘ‪‬ﺎﻋ‪‬ﻬ‬ ‫ﻭﺍﺑﻦﻭ‪‬ﺑ‪‬ﺎﺋ‪‬ﻌ‪‬ﻬ‪‬ﺎ‬ ‫ﻣﺎﺟﺔ‪‬ﺎﻗ‪‬ﻴ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬‬ ‫ﻭﺍﺑﻦﻬ‪‬ﺎ ‪ ‬ﻭ‪‬ﺳ‬ ‫ﻭﺍﻟﻨﺴﺎﺋﻲﻭ‪ ‬ﺷ‪‬ﺎﺭﹺﺑ‪‬‬ ‫ﻋﺒﺎﺱ(ﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪ ‬‬ ‫ﻣﺬﻱ ‪‬ﺍﻟﹾ‬ ‫ﺍﺑﻦﺍﻟ‪‬ﻠﱠﻪ‪‬‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﺮ ‪‬‬ ‫ﻋﻦﻦ‪‬‬ ‫ﻟﹶﻌ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﺭﻭﺍﻩ ‪‬ﺃﲪﺪ‪‬‬ ‫ﺍﻭ‪‬ﺟﺘﻨﺒﻮﺍ ‪‬ﺍﳋﻤﺮ ‪‬ﻓﺈ‪‬ﺎ ‪‬ﻣﻔﺘﺎﺡ ‪‬ﻛﻞ ‪‬ﺷﺮ ‪)‬ﺭﻭﺍﻩ ‪‬ﺍﳊﺎﻛﻢ‪‬‬
‫‪)‬‬ ‫ﻪ‬
‫‪‬‬ ‫ﻴ‬
‫‪‬‬ ‫ﻟ‬
‫ﹶ‬ ‫ﺇ‬
‫ﹺ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺔ‬
‫ﹶ‬ ‫ﻟ‬
‫ﹶ‬ ‫‪‬ﻮ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺤ‬
‫‪‬‬ ‫ﻤ‬
‫‪‬‬ ‫ﻟ‬
‫ﹾ‬ ‫‪‬ﺍ‬
‫ﻭ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﺎ‬
‫ﻬ‬ ‫ﻠ‬
‫ﹶ‬ ‫ﻣ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ﺎ‬ ‫ﺣ‬ ‫ﻭ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﺎ‬ ‫ﻫ‬ ‫ﺮ‬
‫‪‬‬ ‫ﺼ‬
‫‪‬‬ ‫ﺘ‬
‫‪‬‬ ‫ﻌ‬
‫‪‬‬ ‫ﻣ‬
‫‪‬‬ ‫ﻭ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ﺎ‬ ‫ﻫ‬
‫(‬ ‫ﺮ‬
‫‪‬‬
‫ﺍﻟﺘﺮﻣﺬﻱ‬‫ﺻ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ﺎ‬ ‫ﻋ‬
‫‪Sesuatu‬‬ ‫‪yang‬ﻗﻄﲏ‪‬‬ ‫‪jika‬ﻭﺍﻟﺪﺍﺭ‬ ‫‪banyak‬ﺍﻟﻄﱪﺍﱐ‬ ‫ﺭﻭﺍﻩ ‪‬‬ ‫ﻋﻤﺮ(‪‬‬ ‫ﺚ‪) ‬‬ ‫ﺍﺑﻦ‪‬‬
‫‪memabukkan,‬‬ ‫ﻋﻦ(ﺨ‪‬ﺒ‪‬ﺎﺋ‪‬‬ ‫ﻋﺒﺎﺱ‬ ‫ﺍﻟﻄﱪﺍﱐ‪‬ﺍﻟﹾ‬ ‫ﻋﻦﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪‬ﺍﺑﻦ‪‬ﺃﹸﻡ‪‬‬ ‫ﺍﻟﹾﻭ‪‬‬
‫”‪maka meskipun sedikit adalah haram.‬‬
‫ﺣﺒﺎﻥ(‪‬ﻣﻔﺘﺎﺡ ‪‬ﻛﻞ ‪‬ﺷﺮ ‪)‬ﺭﻭﺍﻩ ‪‬ﺍﳊﺎﻛﻢ‪‬‬ ‫ﺍﳋﻤﺮ‪ ‬ﻓﺈ‪‬ﺎ‬ ‫ﻭﺻﺤﺤﻪ‪‬ﺍﺑﻦ‬ ‫ﺍ ‪‬ﺟﺘﻨﺒﻮﺍ ‪‬‬
‫‪(HR Ahmad, Abu Daud, Tirmidzi, Nasai,‬‬
‫ﺍﺑﻦ‪‬‬‫‪Ibnu‬‬ ‫‪Majah,‬ﻋﻦ ‪‬‬‫ﻭﺍﻟﺪﺍﺭ‪ ‬ﻣﺴﻠﻢ‬
‫ﻗﻄﲏ‬ ‫ﺭﻭﺍﻩ‬ ‫‪dan‬‬ ‫ﺍﻟﻄﱪﺍﱐﻡ‪) ‬‬
‫‪Hibban.‬ﻜ‪‬ﺮﹴ ‪‬ﺣ‪‬ﺮ‪‬ﺍ‬
‫‪Ibnu‬‬ ‫ﺭﻭﺍﻩﺴ‪‬‬ ‫ﺚ‪‬ﻛﹸ‪)‬ﻞﱡ ‪‬ﻣ‪‬‬ ‫‪Perawi‬ﻭ‪‬‬ ‫ﻋﺒﺎﺱﺧ‪(‬ﺨ‪‬ﺒﻤ‪‬ﺎﺋ‪‬ﺮ‪‬‬ ‫‪dalam‬ﺃﹸﻡ‪‬ﻜ‪‬ﺮﹴ‪‬ﺍ‪‬ﻟﹾ‬ ‫ﺍﺑﻦ‪‬ﺴ‪‬‬ ‫ﻋﻦﺨ‪‬ﻞﱡ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪‬ﻣ‪‬‬ ‫ﺍﻟﹾﻛﹸ‪‬‬
‫‪sanad Hadis ini terpercaya, dan at-Tirmidzi‬‬
‫ﻭﺻﺤﺤﻪ‪‬ﺍﺑﻦ‪‬ﺣﺒﺎﻥ(‪menganggapnya hasan). ‬‬
‫ﹸﻮﺍ‪‬ﺑﹺﺄﹶﻳ‪‬ﺪ‪‬ﻳﻜﹸﻢ‪‬ﺇﹺﻟﹶﻰ‪‬ﺍﻟﺘ‪‬ﻬ‪‬ﻠﹸﻜﹶﺔ‪‬‬ ‫ﻋﻤﺮﻠﹾﻘ(‪‬‬ ‫ﻭ‪‬ﻟﹶﺎ‪‬ﺗ‪‬‬
‫ﺍﻟﹾ ‪‬ﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪ ‬ﺃﹸﻡ‪ ‬ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﺒ‪‬ﺎﺋ‪‬ﺚ‪) ‬ﺭﻭﺍﻩ ‪‬ﺍﻟﻄﱪﺍﱐ ‪‬ﻭﺍﻟﺪﺍﺭ ‪‬ﻗﻄﲏ‪‬‬
‫ ‪3.‬‬ ‫ﻋﻦ‪‬ﻋﺎﺋﺸﺔ(‪‬‬
‫‪Dampak‬‬
‫ﻗﻄﲏ(‬ ‫ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ‪‬‬
‫‪buruk‬‬
‫ﻭﺍﻟﺪﺍﺭ‪‬‬ ‫‪yang‬‬ ‫ﺭﻭﺍﻩ‪‬‬ ‫ﻣﺎﺟﻪ‬ ‫ﺍﺑﻦﻡ‪‬ﻜﹶ‪‬ﺔ‪)‬‬
‫‪ditimbulkan‬‬ ‫ﺭﻭﺍﻩﺍﻟﺘ‪‬ﺣ‪‬ﻬ‪‬ﺮﻠﹸ‪‬ﺍ‬
‫ﹶﻰ‪‬ﻮ‪‬‬‫ﺣﺒﺎﻥ)ﻟﻓﹶ(ﻬ‪‬‬
‫‪oleh‬ﻳﺿ‪‬ﺳ‪‬ﺮﻜﹸ‪‬ﺍﻜﹶﺭ‪‬ﻢ‪‬ﺮ‪‬ﺇﹺ‬ ‫ﺍﺑﻦﺪ‬ ‫ﻭﺻﺤﺤﻪ‪‬ﻭ‪‬ﺑﹺﻟﺄﹶﹶﺎ‬
‫ﺏﹴﻳ‪‬ﺃﹶ‬ ‫ﺿ‪‬ﻠﹾﺮ‪‬ﻘﺷ‪‬ﺭ‪‬ﺮ‪‬‬
‫ﹸﻮﺍ‪‬ﺍ‬ ‫ﻟﻭ‪‬ﹶﺎﻟﻛﹸ‪‬ﹶﺎ‪‬ﻞﱡﺗ‪‬‬
‫‪minuman beralkohol, yakni :‬‬ ‫‪‬‬
‫‪e. Dapat mangakibatkan lupa kepada‬‬
‫‪ Allah‬ﺩﺍﻭﻭﺩ‪‬‬ ‫ﻭﺃﺑﻮ‬ ‫ﻗﻄﲏ‪(‬‬ ‫ﺃﲪﺪ‬ ‫‪dan‬‬
‫ﺭﻭﺍﻩ ‪‬‬
‫ﻭﺍﻟﺪﺍﺭ‪‬‬ ‫ﻣﺎﺟﻪ‪)‬‬
‫‪merupakan‬‬
‫‪‬ﺍﻡ‬
‫‪‬ﻴﻠﻪ‪‬ﻬ‪‬ﻠﹸﺍﺑﻦﺣ‪‬ﻜﹶ‪‬ﺔ‪‬ﺮ‪‬‬ ‫ﹶﻰﻠ‪‬‬
‫ﺭﻭﺍﻩﺍﻟﺘ‪‬‬ ‫‪sumber‬ﻓﹶﻘﹶ‬
‫‪‬ﲑﻩﺭ‪‬ﻢ‪‬ﺇﹺ‪)‬ﻟ‬ ‫ﹸﻮﺍﻜﹶ‪‬ﻭ‪‬ﺮ‪‬ﺑﹺﻟﺄﹶﹶﺎﻳ‪‬ﺪﻛﹶ‪‬ﻳﺿ‪‬ﺜﺮﻜﹸ‪‬ﺍ‬ ‫ﺿ‪‬ﺃﹶﻠﹾﺮ‪‬ﻘﺳ‪‬ﺭ‪‬‬
‫‪segala‬‬ ‫ﻟﻭ‪‬ﹶﺎﻣﻟ‪‬ﺎ‪‬ﹶﺎ‪‬ﺗ‪‬‬
‫‪kejahatan,‬ﻭﺣﺴﻨﻪ‪‬‬ ‫ﻣﺎﺟﺔ ‪‬ﻭﺍﺑﻦ ‪‬ﺣﺒﺎﻥ‬ ‫‪karena‬‬ ‫‪ alkohol‬ﻭﺍﺑﻦ ‪‬‬ ‫ﻣﺬﻱ ‪‬ﻭﺍﻟﻨﺴﺎﺋﻲ‬ ‫‪dapat‬‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﺮ‬ ‫‪‬‬
‫‪menimbulkan‬‬ ‫‪dampak‬‬ ‫‪negatif‬‬
‫ﻭﺍﻟﺪﺍﺭ‪‬ﻗﻄﲏ(‪‬‬
‫‪terhadap‬‬ ‫‪kehidupan‬‬ ‫‪pribadi,‬ﺍﺑﻦ‪‬ﻣﺎﺟﻪ‪‬‬ ‫‪keluarga,‬ﺿ‪‬ﺮ‪‬ﺍﺭ‪)‬ﺭﻭﺍﻩ‬ ‫ﺍﻟﺘﺮﻣﺬﻱ(ﻭ‪‬ﻟﹶﺎ‪‬‬ ‫ﻟﹶﺎ‪‬ﺿ‪‬ﺮ‪‬ﺭ‪‬‬
‫‪masyarakat, bangsa dan negara.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺍﺟﺘﻨﺒﻮﺍ ‪‬ﺍﳋﻤﺮ ‪‬ﻓﺈ‪‬ﺎ ‪‬ﻣﻔﺘﺎﺡ ‪‬ﻛﻞ ‪‬ﺷﺮ ‪)‬ﺭﻭﺍﻩ ‪‬ﺍﳊﺎﻛﻢ‪‬‬
‫ﻋﻦ‪‬ﺍﺑﻦ‪‬ﻋﺒﺎﺱ(‪‬‬
‫‪”jauhilah khamar, karena ia adalah‬‬ ‫‪‬‬
‫‪kunci‬‬ ‫‪segala‬‬ ‫”‪keburukan.‬‬ ‫‪(HR.‬‬
‫ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪ ‬ﺃﹸﻡ‪ ‬ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﺒ‪‬ﺎﺋ‪‬ﺚ‪) ‬ﺭﻭﺍﻩ ‪‬ﺍﻟﻄﱪﺍﱐ ‪‬ﻭﺍﻟﺪﺍﺭ ‪‬ﻗﻄﲏ‪‬‬ ‫‪Al-‬‬
‫‪Hakim dan Ibnu Abbas).‬‬
‫ﻭﺻﺤﺤﻪ‪‬ﺍﺑﻦ‪‬ﺣﺒﺎﻥ(‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﻭ‪‬ﻟﹶﺎ‪‬‬
‫‪685‬ﺗ‪‬ﻠﹾﻘﹸﻮﺍ‪‬ﺑﹺﺄﹶﻳ‪‬ﺪ‪‬ﻳﻜﹸﻢ‪‬ﺇﹺﻟﹶﻰ‪‬ﺍﻟﺘ‪‬ﻬ‪‬ﻠﹸﻜﹶﺔ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﻟﹶﺎ‪‬ﺿ‪‬ﺮ‪‬ﺭ‪‬ﻭ‪‬ﻟﹶﺎ‪‬ﺿ‪‬ﺮ‪‬ﺍﺭ‪)‬ﺭﻭﺍﻩ‪‬ﺍﺑﻦ‪‬ﻣﺎﺟﻪ‪‬ﻭﺍﻟﺪﺍﺭ‪‬ﻗﻄﲏ(‪‬‬
(‫ﻋﺎﺋﺸﺔ‬‫ﻋﻦ‬‫ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ‬‫)ﺭﻭﺍﻩ‬‫ﺍﻡ‬‫ﺮ‬‫ﺣ‬‫ﻮ‬‫ﻓﹶﻬ‬‫ﻜﹶﺮ‬‫ﺃﹶﺳ‬‫ﺍﺏﹴ‬‫ﺮ‬‫ﺷ‬‫ﻞﱡ‬‫ﻛﹸ‬
‫ﺍﺑﻦ‬ ‫ﻋﻦ‬‫ﺍﳊﺎﻛﻢ‬
 ‫ﻣﺴﻠﻢ‬ ‫)ﺭﻭﺍﻩ‬ ‫ﺷﺮﻡ‬ ‫ﺍ‬‫ﺮ‬‫ﺣ‬ ‫ﻛﻞ‬
 ‫ﺮﹴ‬‫ﻜ‬‫ﻣﻔﺘﺎﺡﺴ‬
‫ﻣ‬ ‫ﻛﹸﻞﱡ‬ ‫ﺎﻭ‬‫ﻓﺈ‬
 ‫ﺮ‬‫ﻤ‬ ‫ﺍﳋﻤﺮﺧ‬  ‫ﺮﹴ‬‫ﻜ‬‫ﺟﺘﻨﺒﻮﺍﺴ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﻞﱡ‬‫ﺍﻛﹸ‬
BIDANG POM DAN IPTEK ‫ﺩﺍﻭﻭﺩ‬ ‫ﻭﺃﺑﻮ‬ ‫ﺃﲪﺪ‬ ‫)ﺭﻭﺍﻩ‬ ‫ﺍﻡ‬‫ﺮ‬‫ﺣ‬ ‫ﻴﻠﻪ‬‫ﻓﹶﻘﹶﻠ‬ ‫ﲑﻩ‬ ‫ﻛﹶﺜ‬ ‫ﺮ‬‫ﻜﹶ‬‫ﺍﺑﻦ‬‫ﺳ‬(‫ﻋﻤﺮﺃﹶ‬
(‫ﻋﺒﺎﺱ‬ ‫ﺎﻋﻦ‬‫ﻣ‬
‫ﻭﺣﺴﻨﻪ‬ ‫ﺣﺒﺎﻥ‬ ‫ﻭﺍﺑﻦ‬ ‫ﻣﺎﺟﺔ‬ ‫ﻭﺍﺑﻦ‬ ‫ﻭﺍﻟﻨﺴﺎﺋﻲ‬ ‫ﻭﺍﻟﺘﺮﻣﺬﻱ‬ 
‫ﻗﻄﲏ‬‫ﻋﻦ‬
(‫ﻋﺎﺋﺸﺔ‬  ‫ﻭﺍﻟﺪﺍﺭ‬  ‫ﺍﻟﻄﱪﺍﱐ‬
‫ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ‬ ‫)ﺭﻭﺍﻩ‬ ‫ﺭﻭﺍﻩﻡ‬ ‫ﺍ‬‫ﺮ‬‫)ﺣ‬‫ﻮ‬‫ﻬ‬‫ﻓﹶﺚ‬‫ﺋ‬‫ﺎﺮ‬‫ﻜﹶﺒ‬‫ﺨ‬‫ﺃﹶﺍﻟﹾﺳ‬‫ﺏﹴ‬‫(ﺃﹸﻡ‬‫ﺍ‬‫ﺍﻟﺘﺮﻣﺬﻱ‬
‫ﺮ‬‫ﺮ‬‫ﺷ‬‫ﻤ‬‫ﺍﻟﹾﻛﹸﻞﱡﺨ‬
(‫ﺣﺒﺎﻥ‬‫ﺍﺑﻦ‬‫ﻭﺻﺤﺤﻪ‬
‫ﺩﺍﻭﻭﺩ‬”Khamar
‫ﻭﺃﺑﻮ‬ ‫ﺃﲪﺪ‬
‫ﺍﳊﺎﻛﻢ‬  ‫ﺭﻭﺍﻩ‬ )‫ﺭﻭﺍﻩ‬
itu ‫)ﺷﺮ‬sumber
‫ﺍﻡ‬‫ﺮ‬‫ﺣ‬ ‫ﻣﻔﺘﺎﺡ‬
 ‫ﻛﻞ‬  ‫ﻴﻠﻪ‬kejahatan.”
‫ﻘﹶﻠ‬‫ﺎﻓﹶ‬‫ﻓﺈ‬
 ‫ﲑﻩ‬‫ﺍﳋﻤﺮﺜ‬ ‫ﻛﹶ‬ ‫ﻜﹶﺮ‬ ‫ﺟﺘﻨﺒﻮﺍ‬ ‫ﺃﹶ‬‫ﺎ‬‫ﺍﻣ‬
‫(ﺳ‬HR.
at-Tabrani, ad-Daru Quthni, dan Ibnu
‫ﻭﺣﺴﻨﻪ‬Hibban‫ﺣﺒﺎﻥ‬ ‫ﻭﺍﺑﻦ‬  ‫ﻣﺎﺟﺔ‬
menganggapnya
‫ﺔ‬‫ﻭﺍﺑﻦﻜﹶ‬
‫ﻠﹸ‬‫ﻬ‬‫ﺍﻟﺘ‬‫ﻭﺍﻟﻨﺴﺎﺋﻲﹶﻰ‬
‫ﺇﹺﻟ‬‫ﻢ‬shahih)
‫ﻳ(ﻜﹸ‬‫ﻋﺒﺎﺱﺪ‬‫ﻳ‬‫ﺑﹺﺄﹶ‬‫ﻣﺬﻱ‬
‫ﹸﻮﺍ‬‫ﺍﺑﻦ‬ ‫ﻋﻦﹶﺎ‬
‫ﻠﹾﻘ‬‫ﻭﺍﻟﺘﺮﺗ‬ ‫ﻟ‬‫ﻭ‬
f. Dapat merusak kesehatan, (karena ‫ﺍﻟﺘﺮﻣﺬﻱ‬ 
alkohol dapat merusak organ hati,
(‫ﻗﻄﲏ‬
saluran
‫ﻗﻄﲏ‬ ‫ﻭﺍﻟﺪﺍﺭ‬
 ‫ﻭﺍﻟﺪﺍﺭ‬ ‫ﻣﺎﺟﻪ‬‫ﺍﺑﻦ‬
 ‫ﺍﻟﻄﱪﺍﱐ‬
pencernaan, ‫ﺭﻭﺍﻩ‬ ‫ﺭﻭﺍﻩ‬
sistem ‫ﻟﹾ‬‫ﺍ‬‫ﻟﹶﺎ‬‫ﻭ‬‫ﻡ‬‫ﺃﹸ‬‫ﺭ‬‫ﺮ‬‫ﺮ‬‫ﺿ‬‫ﻤ‬‫ﺨ‬‫ﹶﺎ‬‫ﺍﻟﹾﻟ‬
) )‫ﺚ‬‫ﺭ‬‫ﺍﺋ‬‫ﺎ‬‫ﺒﺮ‬‫ﺨ‬‫ﺿ‬peredaran
darah,
‫ﺍﳊﺎﻛﻢ‬ ‫ﺭﻭﺍﻩ‬dan ) ‫ﺷﺮ‬pada ‫ﻛﻞ‬ ‫ﻣﻔﺘﺎﺡ‬ (‫ﺣﺒﺎﻥ‬
‫ﺎ‬‫ﻓﺈ‬ ‫ﺍﳋﻤﺮ‬
gilirannya
‫ﺍﺑﻦ‬‫ﻭﺻﺤﺤﻪ‬ dapat
‫ﺟﺘﻨﺒﻮﺍ‬ ‫ﺍ‬
mengakibatkan kematian. Berkenaan
dengan hal ini Allah berfirman: (‫ﻋﺒﺎﺱ‬‫ﺍﺑﻦ‬‫ﻋﻦ‬ 
‫ﻠﹸﻜﹶﺔ‬‫ﻬ‬‫ﺍﻟﺘ‬‫ﺇﹺﻟﹶﻰ‬‫ﻳﻜﹸﻢ‬‫ﺪ‬‫ﺑﹺﺄﹶﻳ‬‫ﻠﹾﻘﹸﻮﺍ‬‫ﺗ‬‫ﻟﹶﺎ‬‫ﻭ‬
”dan
‫ﻗﻄﲏ‬ ‫ﻭﺍﻟﺪﺍﺭ‬  ‫ﺍﻟﻄﱪﺍﱐ‬ kamu
janganlah ‫)ﺭﻭﺍﻩ‬ ‫ﺚ‬menjatuhkan ‫ﺎﺋ‬‫ﺒ‬‫ﺍﻟﹾﺨ‬ ‫ﺃﹸﻡ‬ ‫ﺮ‬‫ﻤ‬‫ﺨ‬ ‫ﺍﻟﹾ‬
dirimu sendiri kedalam kebinasaan...”
(‫ﻗﻄﲏ‬
(QS. ‫ﻭﺍﻟﺪﺍﺭ‬‫[ﻣﺎﺟﻪ‬2]:
Al-Baqarah ‫ﺍﺑﻦ‬‫ﺭﻭﺍﻩ‬ ()‫ﺣﺒﺎﻥ‬
195). ‫ﺍﺭ‬‫ﺮ‬‫ﺿ‬‫ﺍﺑﻦ‬ ‫ﻟﹶﺎ‬‫ﻭﺻﺤﺤﻪﻭ‬
‫ﺭ‬‫ﺮ‬‫ﺿ‬‫ﻟﹶﺎ‬
g. Dapat menghancurkan potensi sosial 
ekonomi, karena peminum alkohol
‫ﻠﹸﻜﹶﺔ‬‫ﻬ‬‫ﺍﻟﺘ‬‫ﺇﹺﻟﹶﻰ‬‫ﻳﻜﹸﻢ‬‫ﺪ‬‫ﺑﹺﺄﹶﻳ‬‫ﻠﹾﻘﹸﻮﺍ‬‫ﺗ‬‫ﻟﹶﺎ‬‫ﻭ‬
produktifitasnya akan menurun. Nabi
SAW bersabda: 
(‫ﻗﻄﲏ‬‫ﻭﺍﻟﺪﺍﺭ‬‫ﻣﺎﺟﻪ‬‫ﺍﺑﻦ‬‫)ﺭﻭﺍﻩ‬‫ﺍﺭ‬‫ﺮ‬‫ﺿ‬‫ﻟﹶﺎ‬‫ﻭ‬‫ﺭ‬‫ﺮ‬‫ﺿ‬‫ﻟﹶﺎ‬
”Janganlah membuat mudarat pada 
diri sendiri dan pada orang lain.” (HR.
Ibnu majah dan Daruqutni).
h. Dapat merusak keamanan dan
ketertiban masyarakat, karena
peminum minuman beralkohol sering
melakukan perbuatan kriminalitas
yang meresahkan dan menggelisahkan
masyarakat serta sering terjadi
kecelakaan lalu lintas karena
mengendarai mobil dalam keadaan
mabuk. Allah berfirman:
‫ﺐ‬‫ﺤ‬‫ﻳ‬ ‫ﻟﹶﺎ‬ ‫ﺍﻟﻠﱠﻪ‬ ‫ﺇﹺﻥﱠ‬ ‫ﺽﹺ‬‫ﺍﻟﹾﺄﹶﺭ‬ ‫ﻲ‬‫ﻓ‬ ‫ﺎﺩ‬‫ﺍﻟﹾﻔﹶﺴ‬ ‫ﻎﹺ‬‫ﺒ‬‫ﺗ‬ ‫ﻟﹶﺎ‬‫ﻭ‬
‫ﻳﻦ‬‫ﻔﹾﺴِﺪ‬‫ﺍﻟﹾﻤ‬
”...Dan janganlah kamu berbuat 
kerusakan di (muka) ‫ﺍﻝﹸ‬‫ﺰ‬‫ﻳ‬bumi.‫ﺭ‬‫ﺮ‬‫ﺍﻟﻀ‬
Sesungguhnya Allah tidak menyukai
orang-orang yang berbuat kerusakan.” 
‫ﺢﹺ‬‫ﺎﻟ‬‫ﺼ‬‫ﺍﻟﹾﻤ‬‫ﻠﹾﺐﹺ‬‫ﺟ‬77)
(QS. Al-Qasas[28]: ‫ﻠﹶﻰ‬‫ﻋ‬‫ﻡ‬‫ﻘﹶﺪ‬‫ﻣ‬‫ﺪ‬‫ﻔﹶﺎﺳ‬‫ﺍﻟﹾﻤ‬ُ‫ﺀ‬‫ﺭ‬‫ﺩ‬

686 ‫ﺮ‬‫ﻤ‬‫ﺍﻟﹾﺨ‬‫ﺖ‬‫ﻣ‬‫ﺮ‬‫ﺣ‬:‫ﻗﹶﺎﻝﹶ‬،‫ﻤﺎ‬‫ﻬ‬‫ﻨ‬‫ﻋ‬‫ﺎﻟﹶﻰ‬‫ﻌ‬‫ﺗ‬‫ﺍﻟﻠﱠﻪ‬‫ﻲ‬‫ﺿ‬‫ﺭ‬ ‫ﺎﺱﹴ‬‫ﺒ‬‫ﻋ‬‫ﻦﹺ‬‫ﺍﺑ‬ ‫ﻦﹺ‬‫ﻋ‬
.‫ﺍﺏﹴ‬‫ﺮ‬‫ﺷ‬‫ﻛﹸﻞﱢ‬‫ﻦ‬‫ﻣ‬‫ﺮ‬‫ﻜ‬‫ﺴ‬‫ﺍﻟﹾﻤ‬‫ﻭ‬،‫ﺎ‬‫ﻨﹺﻬ‬‫ﻴ‬‫ﺑﹺﻌ‬

‫‪HIMPUNAN FATWA MAJELIS ULAMA INDONESIA‬‬

‫ ‪i.‬‬ ‫‪Dapat membahayakan kehidupan‬‬


‫‪bangsa dan negara karena minuman‬‬
‫‪beralkohol‬‬ ‫‪dapat‬‬ ‫‪mengakibatkan‬‬
‫‪rusaknya persatuan dan kesatuan yang‬‬
‫‪pada gilirannya merusak stabilitas‬‬
‫ﺐ‪‬‬ ‫‪mentalitas‬ﺍﻟﻠﱠﻪ‪ ‬ﻟﹶﺎ ‪‬ﻳ‪‬ﺤ‪‬‬
‫‪nasional,‬‬ ‫‪dan‬ﻓ‪‬ﻲ ‪‬ﺍﻟﹾﺄﹶﺭ‪‬ﺽﹺ ‪‬ﺇﹺﻥﱠ‬
‫‪moralitas‬ﻔﹶﺴ‪‬ﺎﺩ‪ ‬‬
‫ﻭ‪‬ﻟﹶﺎ ‪‬ﺗ‪‬ﺒ‪‬ﻎﹺ ‪‬ﺍﻟﹾ‬
‫‪manusia Indonesia masa depan.‬‬
‫‪Berkenaan dengan hal ini, kaidah‬‬
‫ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﻔﹾﺴِﺪ‪‬ﻳﻦ‪‬‬
‫‪Fiqhiyah menegaskan:‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻭ‪‬ﻟﺍﻟﹶﺎﻀ‪‬ﺗ‪‬ﺮ‪‬ﺒ‪‬ﺭ‪‬ﻎﹺ‪‬ﻳ‪‬ﺰ‪‬ﺍﺍﻟﹾﻝﹸﻔﹶ‪‬ﺴ‪‬ﺎ ‪‬ﺩ ‪‬ﻓ‪‬ﻲ ‪‬ﺍﻟﹾﺄﹶﺭ‪‬ﺽﹺ ‪‬ﺇﹺﻥﱠ ‪‬ﺍﻟﻠﱠﻪ‪ ‬ﻟﹶﺎ ‪‬ﻳ‪‬ﺤ‪‬ﺐ‪‬‬
‫ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﻔﹾﺴِﺪ‪‬ﻳﻦ‪‬‬
‫‪”Kemudaratan‬‬
‫‪ itu‬ﺇﹺﻥﱠ ‪‬ﺍﻟﻠﱠﻪ‪ ‬ﻟﹶﺎ ‪‬ﻳ‪‬ﺤ‪‬ﺐ‪‬‬ ‫‪harus‬ﺭ‪‬ﺽﹺ‬ ‫”‪dihilangkan.‬ﻓ‪‬ﻲ ‪‬ﺍﻟﹾﺄﹶ‬ ‫ﻭ‪‬ﻟﹶﺎ‪ ‬ﺗ‪‬ﺒ‪‬ﻎﹺ ‪‬ﺍﻟﹾﻔﹶﺴ‪‬ﺎﺩ‪‬‬
‫‪‬ﺩ‪‬ﺭ‪‬ﺀُ‪‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﻔﹶﺎﺳ‪‬ﺪ‪‬ﻣ‪‬ﻘﹶﺪ‪‬ﻡ‪‬ﻋ‪‬ﻠﹶﻰ‪‬ﺟ‪‬ﻠﹾﺐﹺ‪‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﺼ‪‬ﺎﻟ‪‬ﺢﹺ‪‬‬
‫ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﻔﹾﺴِﺪ‪‬ﻳﻦ‪‬‬
‫)‪”Mencegah mafsadat (kerusakan‬‬ ‫‪lebih‬ﻳ‪‬ﺰ‪‬ﺍﻝﹸ‪‬‬ ‫ﺍﻟ ‪‬ﻀ‪‬ﺮ‪‬ﺭ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﺖ‪‬ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪‬‬ ‫‪didahulukan‬‬
‫ﹶﻰ‪‬ﻋ‪‬ﻨ‪‬ﻬ‪‬ﻤﺎ‪،‬ﻗﹶﺎﻝﹶ‪:‬ﺣ‪‬ﺮ‪‬ﻣ‪‬‬ ‫‪daripada‬‬
‫‪mengambil‬ﺭ‪‬ﺿ‪‬ﻲ‪‬ﺍﻟﻠﱠﻪ‪‬ﺗ‪‬ﻌ‪‬ﺎﻟ‬ ‫‪‬ﻋ‪‬ﻦﹺ ‪‬ﺍﺑ‪‬ﻦﹺ‪‬ﻋ‪‬ﺒ‪‬ﺎﺱﹴ‬
‫”‪kemaslahatan.‬‬ ‫ﺍﻟﻀ‪‬ﺮ‪‬ﺭ‪‬ﻳ‪‬ﺰ‪‬ﺍﻝﹸ‪‬‬
‫ﺐﹺ‪‬ﺍ‪‬ﺍﻟﹾﺏﹴﻤ‪.‬ﺼ‪‬ﺎﻟ‪‬ﺢﹺ‪‬‬ ‫‪‬ﺎ‪،‬ﻔﹶﺎﻭ‪‬ﺍﻟﹾﺳ‪‬ﻤ‪‬ﺪ‪‬ﺴ‪‬ﻣ‪‬ﻘﹶﻜ‪‬ﺪ‪‬ﺮ‪‬ﻡ‪‬ﻣ‪‬ﻋ‪‬ﻦ‪‬ﻠ‪‬ﹶﻰﻛﹸ‪‬ﻞﱢﺟ‪‬ﻠﹾﺷ‪‬ﺮ‬ ‫ﺩ‪‬ﺑﹺﺭ‪‬ﻌ‪‬ﻴ‪‬ﺀُﻨﹺ‪‬ﺍﻬﻟﹾﻤ‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪Memperhatikan :‬‬ ‫‪1. Pendapat Ibn Abbas‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺐﹺ‪‬ﺍ‪‬ﻟﹾﺇﹺﻤ‪‬ﻥﱠﺼ‪‬ﺎﺍﻟﻟ‪‬ﻠﱠﻪ‪‬ﺢﹺ‪‬ﻟ‪‬ﹶﺎ ‪‬ﻳ‪‬ﺤ‪‬ﺐ‪‬‬ ‫ﹶﻰﺍﻟﹾ‪‬ﺄﹶﺭ‪‬ﺟ‪‬ﻠﹾﺽﹺ‬ ‫‪‬ﻲﻠ ‪‬‬ ‫ﻭﺩ‪‬ﻟﹶﺎﺭ‪‬ﺀُ‪‬ﺍﺗ‪‬ﻟﹾﺒ‪‬ﻤ‪‬ﻎﹺﻔﹶﺎ‪‬ﺍﻟﹾﺳ‪‬ﻔﹶﺪ‪‬ﺴﻣ‪‬ﺎﻘﹶﺩ‪‬ﺪ‪‬ﻡ‪‬ﻓ‪‬ﻋ‪‬‬
‫ﻣﻦ‪‬‬ ‫ﻣﺴﻜﺮ‪،‬ﺖ‪‬ﺍﻟﹾﻭﻟﻮﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪‬‬ ‫ﻛﻞ ‪‬ﻝﹶ‪:‬ﺣ‪‬ﺮ‪‬ﻣ‪‬‬ ‫‪‬ﻤﺎ‪،‬ﻗﹶﺎ‬ ‫ﻓﻬﻲ ‪‬‬ ‫ﺍﻟﺸﺮﻋﻴﺔ‪‬ﻋ‪‬ﻨ‪‬ﻬ‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺘﻬﺎﺍﻟﻠﱠ‪‬ﻪ‪‬ﺗ‪‬ﻌ‪‬ﺎﻟﹶﻰ‬ ‫ﺑﺎﻋﺘﺒﺎﺭﺱﹴ‪‬ﺭ‪‬ﺿ‪‬ﻲ‪‬‬ ‫ﻭﺃﻣﺎﺑ‪‬ﻦﹺ‪‬ﻋ‪‬ﺒ‪‬ﺎ‬ ‫ﻋ‪‬ﻦﹺ ‪‬ﺍ‬
‫ﺍﻟﹾ‪‬ﻤ‪‬ﻔﹾﺴِﺪ‪‬ﻳﻦ‪‬‬
‫ﺍﻟﻘﺼﺐ‪‬ﻛﹸﺃﻭﻞﱢ‪‬ﺷ‪‬ﺮ‪‬ﺍﺏﹴ‪.‬‬ ‫ﺍﻟﺘﻤﺮ‪‬ﻤ‪‬ﺃﻭﺴ‪‬ﻜ‪‬ﺮ‪‬ﻣ‪‬ﻦ‪‬‬ ‫ﺑﹺﻌ‪‬ﻴ‪‬ﻨﹺﻬ‪‬ﺎ‪،‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾ‬
‫ﻏﲑﻫﺎ‪،‬ﻝﹶ‪:‬ﺣ‪‬ﺮ‪‬ﻣ‪‬ﺖ‪‬ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪‬‬ ‫ﺍﻟﻌﺴﻞ‪‬ﻋ‪‬ﻨ‪‬ﺃﻭﻬ‪‬ﻤﺎ‪،‬ﻗﹶﺎ‬ ‫ﺱﹴ‪‬ﺭ‪‬ﺿ‪‬ﻲ‪‬ﺍﻟﻠﱠﻪ‪‬ﺗ‪‬ﻌ‪‬ﺎﻟﹶﻰ‬ ‫ﻧﺒﻴﺬﺍﺑ‪‬ﻦﹺ‪‬ﻋ‪‬ﺒ‪‬ﺎ‬ ‫ﻋ‪‬ﻦﹺ ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﺑﹺﺍﻟﻌ‪‬ﻴ‪‬ﻀ‪‬ﻨﹺﺮ‪‬ﻬﺭ‪‬ﺎ‪،‬‬
‫‪“Ibnu Abbas RA. berkata: diharamkan‬‬
‫‪zatnya,‬ﺏﹴ‪.‬‬ ‫‪dan‬ﺮ‪‬ﻣ‪‬ﻦ‪‬ﻛﹸﻞﱢ‪‬ﺷ‪‬ﺮ‪‬ﺍ‬ ‫‪yang‬ﻳ‪‬ﺰﻭ‪‬ﺍﻟﹾﻝﹸﻤ‪‬ﺴ‪‬ﻜ‪‬‬
‫ﻣﻦﻫ‪‬ﺎ‪‬‬ ‫ﻭﻟﻮﻋ‪‬ﺪ‪‬ﺍ‬ ‫ﻣﺴﻜﺮ‪،‬ﻋ‪‬ﻤ‪‬ﺎ ‪‬‬ ‫ﺲ‪‬ﺻ‪‬ﺪ‪ ‬‬ ‫ﻓﻬﻲﺍﻟﻨ‪‬ﺠ‪‬ﻛﻞ‬ ‫ﺍﻟﺸﺮﻋﻴﺔ‪ ‬ﻫ‪‬‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺘﻬﺎ ‪‬ﺍﻟ‬ ‫ﺑﺎﻋﺘﺒﺎﺭﻓ ‪‬‬ ‫ﻭﺃﻣﺎﺮ‪‬ﺟ‪‬ﺲ‪ ‬‬
‫‪khamr‬‬ ‫‪karena‬‬
‫‪setiap‬ﻮ‪ ‬‬ ‫‪minuman”.‬ﺸ‪‬ﺮ‪‬ﻉﹺ‬ ‫‪‬ﻲ ‪‬ﻋ‪‬ﺮ‪‬ﻑ‪‬‬ ‫ﻭ‪‬ﺍﻟ‬
‫‪memabukkan‬‬ ‫‪dari‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﻦ‪‬ﻮ‪‬‬ ‫ﻭﻟﻮﺦ‪‬ﺃﹶﺑ‬ ‫ﻣﺴﻜﺮ‪،‬ﺍﻟ‪‬ﺸ‪‬ﻴ‪‬‬ ‫ﺠ‪‬ﺎ‪‬ﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬‬ ‫ﻏﲑﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻛﻞ‪‬‬ ‫ﻧ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺼ‪‬ﺎ‪‬ﻟ‪‬ﺢﹺ‪‬‬‫ﹶﻰ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻋ‬
‫‪‬‬ ‫ﺍﻟﻌﺴﻞ‪‬ﻝﱠ ‪‬ﺃﻭ‪‬‬
‫ﺍﻟﺸﺮﻋﻴﺔ‪‬ﺍ‪‬ﻟﹾﻤ‪‬ﻓﻬﻲ‬ ‫ﺪ‬
‫‪‬‬ ‫ﺘ‬
‫‪‬‬ ‫ﺳ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ﺍ‬‫ﻭ‬ ‫ﺍﻟﻘﺼﺐ‪‬ﻲ‪،‬ﺃﻭ‪‬‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺘﻬﺎﻠ ‪‬ﹶﻰ‪‬ﺟ‪‬ﻠﹾﺐﹺ‬ ‫ﻫ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺖ‬
‫‪‬‬
‫ﺑﺎﻋﺘﺒﺎﺭﺪ‪‬ﻣ‪‬ﻘﹶﺪ‪‬ﻡ‪‬ﻋ‪‬‬ ‫ﻴ‬
‫‪‬‬‫ﻘ‬
‫‪‬‬ ‫ﺍﻟﺘﻤﺮ‪‬ﻓﹶﺃﻭﺒ‪‬‬ ‫ﻉ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ﺎ‬‫ﻤ‬
‫ﻭﺃﻣﺎ‪‬ﺍ‪‬ﻟﹾﻤ‪‬ﻔﹶﺎﺳ‪‬‬ ‫ﺟ‬
‫‪‬‬‫ﻧﺒﻴﺬ‪‬‬
‫ﺩ‪‬ﺍﺭ‪‬ﺀُ‬
‫ﺈ‬
‫ﹺ‬ ‫ﻟ‬
‫ﹾ‬
‫ﻏﲑﻫﺎ‪،‬ﺍﻟ‪‬ﺼ‪‬ﺤ‪‬ﺎﺑ‪‬ﺔ‪ ، ‬ﻓﹶﻔ‪‬ﻲ‪‬‬ ‫ﹶﻰﺃﻭ‪‬ﺇﺟ‪‬ﻤ‪‬ﺎﻉﹺ‬ ‫ﺍﻟﻘﺼﺐﻭ‪‬ﺣ‪‬ﺃﻭ‪‬ﻤ‪‬ﻞﹶ ‪‬ﻋ‪‬ﻠ‬
‫ﺍﻟﻌﺴﻞ‪‬‬ ‫ﺍﻟﺘﻤﺮﹺﺎﻟﹾ‪‬ﺈﹺﺃﻭﺟ‪‬ﻤ‪‬ﺎﻉﹺ‪ ،‬‬ ‫ﻧﺒﻴﺬ‪‬ﻣ‪‬ﺪ‪ ‬ﺑ‬ ‫‪‬ﺣ‪‬ﺎ‬
‫ﻭ‪‬ﺍﻟﺮ‪‬ﺟ‪‬ﺲ‪ ‬ﻓ‪‬ﻲ ‪‬ﻋ‪‬ﺮ‪‬ﻑ‪ ‬ﺍﻟﺸ‪‬ﺮ‪‬ﻉﹺ ‪‬ﻫ‪‬ﻮ‪ ‬ﺍﻟﻨ‪‬ﺠ‪‬ﺲ‪ ‬ﺻ‪‬ﺪ‪ ‬ﻋ‪‬ﻤ‪‬ﺎ ‪‬ﻋ‪‬ﺪ‪‬ﺍﻫ‪‬ﺎ‪‬‬
‫‪‬ﺎ‪،‬‬ ‫ﺖ‪‬ﻃﹶ‪‬ﺍﻬﻟﹾ‪‬ﺎﺨﺭ‪‬ﺗ‪‬ﻤ‪‬ﻬﺮ‪‬‬ ‫ﹶﻰ ‪‬‬ ‫‪ ketentuan‬ﺣ‪‬ﺇﻟﺮ‪‬ﻣ‪‬‬
‫ﺐ‪‬‬‫‪‬ﻤﺎ‪،‬ﺫﹶﻗﹶﺎﻫ‪‬ﻝﹶ‪:‬‬ ‫ﻚ‪‬ﻬ‪‬ﺃﹶﻧ‪‬ﻪ‪‬‬ ‫ﹶﻰ‪‬ﺎﻟ‪‬ﻋ‪‬ﻨ‪‬‬ ‫‪khamr‬ﻲﻌ‪‬ﺔﹶﺍﻟ‪‬ﻠﱠﻪ‪‬ﺷ‪‬ﻴ‪‬ﺗ‪‬ﻌﺦﹺ‪‬ﺎﻟ‪‬ﻣ‬ ‫ﺱﹴ ‪‬ﻦ‪‬ﺭ‪‬ﺭ‪‬ﺿ‪‬ﺑﹺﻴ‬ ‫ﻋ‪‬ﺍ‪‬ﻟﹾﻦﹺﻤ‪‬ﺍﺑ‪‬ﺠ‪‬ﻦﹺﻤ‪‬ﻮﻋ‪‬ﺒﻉﹺ‪‬ﺎ‪‬ﻋ‪‬‬
‫‪Menurut‬ﻮ‪‬‬
‫‪setiap‬ﺑ‬
‫‪minuman‬ﺍﻟﺸ‪‬ﻴ‪‬ﺦ‪ ‬ﺃﹶ‬ ‫‪yang‬ﻠﹶﻰ ‪‬ﻧ‪‬ﺠ‪‬ﺎﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬‬ ‫’‪syara‬ﻝﱠ ‪‬ﻋ‪‬‬ ‫‪adalah‬ﻓﹶﺒ‪‬ﻘ‪‬ﻴ‪‬ﺖ‪ ‬ﻫ‪‬ﻲ‪ ،‬ﻭ‪‬ﺍ‬
‫‪memabukkan,‬ﺳ‪‬ﺘ‪‬ﺪ‪‬‬ ‫‪baik‬ﺎﻉ‪‬‬ ‫ﺍﻟﹾﺈﹺﺟ‪‬ﻤ‬
‫ﺲ‪‬ﺳ‪‬ﺘ‪‬ﺪ‪‬ﺻ‪‬ﻝﱠﺪ‪‬ﺑ‪‬ﻌ‪‬ﻋ‪‬ﻤﻀ‪‬ﺎﻬ‪‬ﻢ‪‬ﻋ‪ ‬ﺪ‪‬ﺍﻋ‪‬ﻠﻫ‪‬ﺎﹶﻰ‪‬‬ ‫ﺚﻨ‪،‬ﺠ‪‬ﻭ‪‬ﺍ‬ ‫ﺏﹴﻮ‪‬ﻴ‪.‬ﺍﻟ‪‬‬
‫‪‬ﻲﺴ‪‬ﻢ‪‬ﻜ‪‬ﻋ‪‬ﺮ‪‬ﺮ‪‬ﻋ‪‬ﻣ‪‬ﻦ‪‬ﻑ‪‬ﻦ‪‬ﺍﻟﹾ‪‬ﺍﻟﻛﹸﺤ‪‬ﺸ‪‬ﻞﱢﺴ‪‬ﺮ‪‬ﻦﹺﺷ‪‬ﻉﹺ‪‬ﺮ‪‬ﺍﻭﻫ‪‬ﺍﻟﻠﱠ‬ ‫ﻀ‪‬ﻬ‪‬‬ ‫ﺲ‪‬ﺍﻌ‪‬ﻟﹾ‪‬ﻓﻤ‬ ‫‪‬ﺎ‪ ،‬ﺑ‪‬ﻭ‬ ‫ﺑﹺﻭﻌ‪‬ﻭ‪‬ﻴ‪‬ﺍﻟﻧ‪‬ﻨﹺﺮ‪‬ﻘﹶﻬﻠﹶﺟ‪‬ﻪ‪‬‬
‫‪‬ﻲ‪‬‬ ‫‪dari‬ﺤ‪‬ﺎﺑ‪‬ﺔ‪ ، ‬ﻓﹶﻔ‬
‫‪terbuat‬‬ ‫‪perasan‬ﻉﹺ ‪‬ﺍﻟﺼ‪‬‬ ‫‪kurma,‬ﻋ‪‬ﻠﹶﻰ ‪‬ﺇﺟ‪‬ﻤ‪‬ﺎ‬ ‫‪tebu,‬ﻉﹺ‪ ،‬ﻭ‪‬ﺣ‪‬ﻤ‪‬ﻞﹶ‬ ‫‪madu‬ﹺﺎﻟﹾﺈﹺﺟ‪‬ﻤ‪‬ﺎ‬ ‫ﺣ‪‬ﺎﻣ‪‬ﺪ‪ ‬ﺑ‬
‫‪atau‬ﻮﻥ‪‬‬ ‫‪lainnya.‬ﺸ‪‬ﻥﹸﻴ‪ ‬ﺦ‪‬ﺑﹺ ‪‬ﻜﹶﺃﺑﻮ‪‬‬
‫)’‪(al-Majmu‬ﻔﹶﺎﺠ‪‬ﺎﺕ‪‬ﺳ‪‬ﺘ‪‬ﺍﻬﻟ‪‬ﺎ‪‬ﺎﻣ‪‬ﺘ‪‬ﻨﺍﻟ‪‬ﺎ‬
‫ﺖ‪‬ﺘ‪ ‬ﺪ‪‬ﻃﻝﱠﹶﺎ‪‬ﻫ‪‬ﻋ‪‬ﺮ‪‬ﻠﺓﹰﹶﻰ‪‬ﻟﹶ‪‬ﻧ‪‬‬ ‫ﺖ‪ ‬ﻟﹶﻫ‪‬ﻮ‪‬ﻲ‪،‬ﻛ‪‬ﹶﺎﻧ‪‬ﻭ‪‬ﺍﺳ‬ ‫ﺍﻟﹾﻧ‪‬ﺈﹺﺠﺟ‪‬ﺎﻤ‪‬ﺎﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻉ‪‬ﻬ‪‬ﺎ‪‬ﻓﹶ‪‬ﺒ‪‬ﺑﹺﻘ‪‬ﺄﹶﻴ‪‬ﻧ‪‬ﻬ‪‬ﺎ‬
‫‪‬ﺎ‪،‬‬ ‫ﻭﻟﻮﺭ‪‬ﺗ‪‬ﻓﹶﻬﻔﻣﻦ‬‫ﻣﺴﻜﺮ‪ ،‬ﻃﹶﻬ‪‬ﺎ‬ ‫ﻛﻞﻫ‪‬ﺐ‪ ‬ﺇﻟﹶﻰ‬ ‫ﻓﻬﻲﻧ‪‬ﻪ‪ ‬ﺫﹶ‬ ‫ﺍﻟﺸﺮﻋﻴﺔﻟ‪‬ﻚ‪ ‬ﺃﹶ‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺘﻬﺎ‪‬ﺷ‪‬ﻴ‪‬ﺦﹺ ‪‬ﻣ‪‬ﺎ‬ ‫ﺑﺎﻋﺘﺒﺎﺭﻋ‪‬ﻦ‪ ‬ﺭ‪‬ﺑﹺﻴﻌ‪‬ﺔﹶ‬ ‫ﻭﺃﻣﺎﺠ‪‬ﻤ‪‬ﻮﻉﹺ ‪‬‬ ‫ﺍﻟﹾﻤ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ﻲ‬ ‫‪،‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺔ‬
‫‪‬‬
‫‪2. Pendapat Syaikh Khathib as-Syarbaini‬‬
‫ﺑ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ﺎ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﺼ‬
‫‪‬‬ ‫ﺍﻟ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻉ‬
‫ﹺ‬ ‫‪‬ﺎ‬‫ﻤ‬ ‫ﺟ‬
‫‪‬‬ ‫ﺇ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹶﻰ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻋ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻞ‬
‫ﹶ‬ ‫‪.‬‬
‫ﻤ‬
‫‪‬‬ ‫ﺣ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ﺍ‬
‫ﺭ‬ ‫ﻭ‬
‫‪‬‬‫‪‬ﻮ‬ ‫‪‬‬‫ﻬ‬ ‫ﻃ‬
‫ﹶ‬
‫ﹺ‪،‬‬ ‫ﻉ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺓ‬
‫‪‬‬‫‪‬ﺎ‬‫ﺮ‬
‫‪‬‬
‫ﻤ‬ ‫ﺧ‬
‫‪‬‬ ‫ﺟ‬
‫‪‬‬ ‫ﹾﺂ‬‫ﺈ‬
‫ﹺ‬‫ﻟ‬‫ﹾ‬‫ﺍ‬‫ﹺﺎ‬‫‪‬‬‫ﺑ‬ ‫ﺏ‬
‫ﹺ‬
‫‪‬‬ ‫ﺪ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ﺍ‬
‫ﺮ‬
‫ﻣ‬
‫‪‬‬ ‫ﺷ‬
‫‪‬‬
‫‪‬ﺎ‬ ‫ﺣ‬
‫ﹶﻰ‪‬‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻋ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻢ‬
‫‪‬‬ ‫ﻬ‬
‫‪‬‬ ‫ﻀ‬
‫‪‬‬ ‫ﻌ‬
‫‪‬‬ ‫ﺑ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻝ‬
‫ﱠ‬ ‫ﺪ‬
‫‪‬‬ ‫ﺘ‬
‫‪‬‬ ‫ﺳ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ﺍ‬
‫ﻭ‬ ‫‪‬‬ ‫‪،‬‬ ‫ﺚ‬ ‫ﻴ‬
‫‪‬‬ ‫ﻠ‬
‫ﱠ‬ ‫‪‬ﺍﻟ‬ ‫ﻭ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻦ‬
‫ﹺ‬ ‫ﺴ‬
‫‪‬‬ ‫ﺤ‬
‫‪‬‬ ‫ﻟ‬
‫ﹾ‬ ‫ﺍ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻦ‬
‫‪‬‬ ‫ﻋ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻢ‬
‫‪‬‬ ‫ﻬ‬
‫‪‬‬ ‫ﻀ‬
‫‪‬‬ ‫ﻌ‬
‫‪‬‬ ‫ﺑ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻪ‬
‫‪‬‬ ‫ﻠ‬
‫ﹶ‬ ‫ﻘ‬
‫ﹶ‬ ‫ﻧ‬
‫‪‬‬ ‫ﻭ‪‬‬
‫‪‬ﺎ‪،‬‬ ‫‪dalam‬‬‫‪Mughni‬ﻃﹶﻬ‪‬ﺎﺭ‪‬ﺗ‪‬ﻬ‬ ‫ﻏﲑﻫﺎ‪،‬ﺐ‪ ‬ﺇﻟﹶﻰ‬ ‫‪al-Muhtaj‬ﺫﹶﻫ‪‬‬ ‫ﺍﻟﻌﺴﻞ‪‬ﻚ‪‬ﺃﻭ‪‬ﺃﹶﻧ‪‬ﻪ‪‬‬ ‫‪bahwa‬ﻴ‪‬ﺦﹺ ‪‬ﻣ‪‬ﺎﻟ‪‬‬ ‫ﺍﻟﻘﺼﺐﺔﹶ‪‬ﺃﻭﺷ‪‬‬ ‫‪makna‬ﺭ‪‬ﺑﹺﻴﻌ‪‬‬ ‫ﺍﻟﺘﻤﺮﻉﹺ‪‬ﺃﻭﻋ‪‬ﻦ‪‬‬ ‫‪Rijs‬ﻤ‪‬ﻮ‬ ‫ﻧﺒﻴﺬ‪‬ﺠ‪‬‬ ‫ﺍﻟﹾﻤ‪‬‬
‫ﻭﺳﺎﺋﺮ‪‬‬
‫‪adalah‬ﻥ‪‬‬‫‪najis.‬ﻨ‪‬ﺎﻥﹸ ‪‬ﺑﹺﻜﹶﻮ‪‬‬
‫ﻭﺃﲪﺪﻢ‪‬ﻋ‪‬ﻠﹶﻰ‬
‫ﻭﺃﰉﻔ‪‬ﹶﺎﺕ‪ ‬ﺍﻟ‪‬ﺎﻣ‪‬ﺘ‪‬‬
‫ﺣﻨﻴﻔﺔ ‪‬ﺑ‪‬ﻌ‪‬ﻀ‪‬ﻬ‪‬‬ ‫ﻣﺎﻟﻚ ‪‬ﺚ‪ ،‬ﻭ‪‬ﺍﺳ‪‬ﺘ‪‬ﺪ‪‬ﻝﱠ‬
‫ﻭﻋﻨﺪﺖ‪ ‬ﻃﹶﺎﻫ‪‬ﺮ‪‬ﺓﹰ ‪‬ﻟﹶ‬
‫ﻋﻨﺪﻧﺎ‪‬ﺍ‪‬ﻟﹾﺤ‪‬ﺴ‪‬ﻦﹺ ‪‬ﻭ‪‬ﺍﻟﻠﱠﻴ‪‬‬
‫ﳒﺴﺔﻧ‪ ‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﻟﹶﻮ‪ ‬ﻛﹶﺎﻧ‪‬‬
‫ﺍﳋﻤﺮ‪‬ﺑ‪‬ﻌ‪‬ﻀ‪‬ﻬ‪‬ﻢ‪ ‬ﻋ‪‬ﻦ‪‬‬
‫ﻧ‪‬ﺠ‪‬ﺎﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﺑﹺﺄﹶ‬
‫ﻭ‪‬ﻧ‪‬ﻘﹶﻠﹶﻪ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﺭﺑﻴﻌﺔ‪‬‬ ‫‪‬ﺎ‬‫ﻫ‬ ‫‪‬ﺍ‬
‫ﺪ‬ ‫ﻋ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﺎ‬‫ﻤ‬ ‫ﻋ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺪ‬
‫‪‬‬ ‫ﺻ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺲ‬
‫‪‬‬ ‫ﺠ‬
‫‪‬‬ ‫ﻨ‬
‫‪‬‬ ‫ﺍﻟ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻮ‬
‫‪‬‬ ‫ﻫ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻉ‬
‫ﹺ‬ ‫‪‬‬‫ﺮ‬
‫‪‬‬ ‫ﺸ‬
‫‪‬‬‫‪.‬‬ ‫ﺍﻟ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﺍ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻑ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ﻮ‬ ‫ﻬ‬ ‫ﺮ‬
‫‪‬‬ ‫ﻃ‬
‫ﹶ‬ ‫ﻋ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬‫ﺓ‬
‫‪‬‬ ‫ﺮ‬
‫‪‬‬‫‪‬ﻲ‬ ‫ﺧ‬
‫‪‬‬ ‫ﻓ‬ ‫‪‬‬‫ﹾﺂ‬ ‫ﻟ‬‫ﺲ‬
‫‪‬‬ ‫ﺍ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺏ‬
‫ﹺ‬ ‫ﺟ‬
‫‪‬‬ ‫ﻭﺷ‪‬ﺍﻟﺮ‪‬ﺍ‬
‫ﻋﻦﺑﹺ‪‬ﻜﹶﻮ‪‬ﻥ‪‬‬ ‫ﻭﻏﲑﻩ‪‬ﺎ‪‬ﻥﹸ ‪‬‬ ‫ﺕ‪‬ﺍﻟ‪‬ﺎﻣ‪‬ﺘ‪‬ﻨ‬ ‫ﺍﻟﻄﻴﺐ‬ ‫ﺃﺑﻮﺓﹰ‪ ‬ﻟﹶﻔﹶﺎ‬ ‫ﺍﻟﻘﺎﺿﻰﻃﹶﺎ‪‬ﻫ‪‬ﺮ‪‬‬ ‫ﺣﻜﺎﻩﻛ‪‬ﹶﺎﻧ‪‬ﺖ‪ ‬‬ ‫ﺍﻻﺄﹶ‪‬ﻧ‪‬ﻬﻣﺎ‪‬ﺎ‪‬ﻟﹶﻮ‪ ‬‬ ‫ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﺀﻬ‪‬ﺎ‪ ‬ﺑﹺ‬ ‫ﻧ‪‬ﺠ‪‬ﺎﺳ‪‬ﺘ‪‬‬
‫ﳏﺮﻣﺔ‪‬‬‫ﻛﺎﻧﺖﺦ‪ ‬ﺃﹶﺑ‪‬ﻮ‪‬‬ ‫ﻭﺍﻥ‪‬ﺎ‪ ‬ﺍﻟﺸ‪‬ﻴ‪‬‬ ‫ﻃﺎﻫﺮﺓ‪‬ﺎ‪‬ﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻬ‬ ‫ﻫﻲﻋ‪‬ﻠ‪‬ﹶﻰ ‪‬ﻧ‪‬ﺠ‬ ‫ﻗﺎﻻﺪ‪‬ﻝﱠ ‪‬‬ ‫ﺍ‪‬ﻤﺎﻭ‪‬ﺍ‪‬ﺳ‪‬ﺘ‪‬‬ ‫ﻣﺎﻟﻚﻘ‪‬ﻴ‪‬ﺖ‪ ‬ﻫ‪‬ﻲ‪ ،‬‬ ‫ﺍﻟﹾﺈﹺ‪‬ﺟ‪‬ﻤ‪‬ﺎﻉ‪ ‬ﻓﹶﺒ‪‬‬
‫ﻭﺩﺍﻭﺩ‪‬ﻮ‪‬ﺭ‪‬ﺍ‪.‬‬ ‫ﺷﻴﺦﺏﹺ‪‬ﺍﻟﹾﺂﺧ‪‬ﺮ‪‬ﺓ‪‬ﻃﹶﻬ‬ ‫ﺷ‪‬ﺮ‪‬ﺍ‬
‫ﻭﺳﺎﺋﺮ‪‬‬ ‫‪‬ﻲ‬ ‫ﻔ‬ ‫ﻓ‬
‫ﹶ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺃﲪﺪ‪‬‬
‫‪،‬‬ ‫ﺔ‬
‫‪‬‬ ‫ﺑ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬ﺎ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﺣﻨﻴﻔﺔﺼ‪‬‬ ‫ﺍﻟ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻉ‬
‫ﹺ‬ ‫ﻭﺃﰉﻤ‪‬ﺎ‪‬‬ ‫ﺟ‬
‫‪‬‬ ‫ﺇ‬ ‫ﻣﺎﻟﻚ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﹶﻰ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻋ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﻋﻨﺪﻞﹶ‪‬‬ ‫ﻤ‬
‫‪‬‬ ‫ﺣ‬
‫‪‬‬ ‫ﻭ‬
‫‪‬‬ ‫ﻋﻨﺪﻧﺎ‪‬‬ ‫ﹺ‪،‬‬ ‫ﻉ‬ ‫‪‬ﺎ‬ ‫ﳒﺴﺔﺟ‪ ‬‬
‫ﻤ‬ ‫ﺈ‬
‫ﹺ‬ ‫ﻟ‬
‫ﹾ‬ ‫ﹺﺎ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﺍﳋﻤﺮ ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺪ‬
‫‪‬‬ ‫ﺣ‪‬ﺎﻣ‪‬‬
‫ﻛﺎﻟﺴﻢ ‪‬ﺍﻟﺬﻯ ‪‬ﻫﻮ ‪‬ﻧﺒﺎﺕ ‪‬ﻭﻛﺎﳊﺸﻴﺶ ‪‬ﺍﳌﺴﻜﺮ ‪‬ﻭﻧﻘﻞ ‪‬ﺍﻟﺸﻴﺦ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺭﺑﻴﻌﺔ‪‬‬ ‫‪‬ﺎ‪،‬‬ ‫ﻬ‬ ‫ﺗ‬
‫‪‬‬‫ﺭ‬
‫‪‬‬ ‫ﻋﻦ‪‬ﺎ‪‬‬
‫ﻬ‬ ‫ﻃ‬
‫ﹶ‬ ‫‪‬‬‫ﻭﻏﲑﻩ ‪‬‬‫ﹶﻰ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺇ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺐ‬
‫‪‬‬ ‫ﺍﻟﻄﻴﺐ ‪‬‬
‫ﻫ‬
‫‪‬‬ ‫ﺫ‬
‫ﹶ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻪ‬
‫‪‬‬ ‫ﻧ‬
‫‪‬‬ ‫ﺃ‬
‫ﹶ‬ ‫ﺃﺑﻮ‪‬‬ ‫ﻚ‬
‫‪‬‬ ‫ﺍﻟﻘﺎﺿﻰ‪‬ﺎﻟ‪‬‬
‫ﻣ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺦ‬
‫ﹺ‬ ‫ﻴ‬
‫‪‬‬ ‫ﺷ‬
‫‪‬‬ ‫ﺣﻜﺎﻩ ‪‬‬
‫ﺔ‬
‫ﹶ‬ ‫ﻌ‬
‫‪‬‬ ‫ﹺﻴ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﺭ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬‫ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﺀ‪‬ﻮ‪‬ﻉﹺﺍﻻ‪‬ﻋ‪‬ﻣﺎﻦ‪‬‬ ‫ﻤ‬
‫ﳒﺎﺳﺘﻬﺎ‪‬ﻭﺃﰉ ‪‬ﺣﻨﻴﻔﺔ ‪‬ﻭﺃﲪﺪ ‪‬ﻭﺳﺎﺋﺮ‪‬‬ ‫ﻭﻋﻨﺪ ‪‬ﻣﺎﻟﻚ‬ ‫ﺍﻻﲨﺎﻉ‪‬ﻋﻠﻰ‪‬‬ ‫ﳒﺴﺔ ‪‬ﻋﻨﺪﻧﺎ‬ ‫ﺣﺎﻣﺪ‪‬‬ ‫ﺍﳋﻤﺮ ‪‬‬ ‫ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﺃﺑﻮ‪‬‬
‫ﺠ‬
‫‪‬‬
‫ﳏﺮﻣﺔ‪‬‬ ‫ﻋﻦﻢ‪‬ﻋ‪‬ﻠﹶﻰ‬ ‫ﻛﺎﻧﺖ‬ ‫ﻭﻏﲑﻩ ‪‬ﻀ‪‬ﻬ‪‬‬ ‫ﻭﺍﻥ‪‬ﺑ‪‬ﻌ‪‬‬ ‫ﺍﻟﻄﻴﺐﺘ‪‬ﺪ‪‬ﻝﱠ‬
‫ﻃﺎﻫﺮﺓﺳ‪‬‬‫ﺚ‪ ،‬ﻭ‪‬ﺍ‬ ‫ﻫﻲ ‪‬‬ ‫ﻗﺎﻻﻭ‪‬‬ ‫ﺍ‪‬ﻤﺎﺴ‪‬ﻦﹺ ‪‬‬ ‫ﻭﺩﺍﻭﺩ‪‬ﺍﻟﹾ‬‫ﻣﺎﻟﻚ‪‬ﻬ‪‬ﻢ‪‬ﻣﺎ‪‬ﻋ‪‬ﻦ‪‬‬ ‫ﺷﻴﺦﻪ‪‬‬
‫ﺭﺑﻴﻌﺔ‪‬‬ ‫ﺍﻟﻘﺎﺿﻰ‪‬ﺍﻟ‪‬ﻠﱠﻴ‪‬ﺃﺑﻮ‬ ‫ﺣﻜﺎﻩ ‪‬ﺤ‪‬‬ ‫ﻀ‪‬‬
‫ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﺀﺑ‪ ‬ﻌ‪‬ﺍﻻ‬ ‫ﻭ‪‬ﻧ‪‬ﻘﹶ‪‬ﻠﹶ‬
‫ﳏﺮﻣﺔ‪‬ﻡ‪‬‬
‫ﺍﻟﺸﻴﺦ‬
‫ﻛﺎﻧﺖ‪‬ﺑﹺ‪‬ﻭﺍﻷَﻜﹶﺯﻮ‪‬ﻥ‪‬‬
‫‪‬ﻻ‬ ‫ﻭﻧﻘﻞ‪‬‬
‫َﻧﺼﺎﺘ‪‬ﻨ‪‬ﺎﺏ‪‬ﻥﹸ‬ ‫ﺍﳌﺴﻜﺮ‪‬ﺎ‪‬ﻣ‪‬‬
‫ﻭﺍﻥﻟ‬‫ﺕ‪‬ﻷ‪‬ﺍ‬‫ﻃﺎﻫﺮﺓ ‪‬ﻭﺍ‬ ‫ﻭﻛﺎﳊﺸﻴﺶﻟﹶ ‪‬ﻔ‬
‫ﻭﺍﳌﻴﺴﺮﹶﺎ‪‬‬ ‫ﻫﻲﺮ‪‬ﺓﹰ ‪‬‬ ‫ﺍﳋﻤﺮﻃﹶﺎ‪‬ﻫ‪‬‬ ‫ﻧﺒﺎﺕ ‪‬‬
‫ﺍ‪‬ﻤﺎﻧ‪‬ﺖ‪‬ﻗﺎﻻ‪‬‬ ‫ﹺﳕﺎ‬
‫ﺍﻟﻌﺰﻳﺰ‪ ‬ﺇﻛﹶﺎ‬ ‫ﻫﻮﻮ‪‬‬ ‫ﺍﻟﺬﻯ‪‬ﻬ‪‬ﺎ‪ ‬ﻟﹶ‬
‫ﻭﺩﺍﻭﺩ‬ ‫ﺍﻟﺘﱰﻳﻞ‪‬ﻧ‪‬‬
‫ﻣﺎﻟﻚﺄﹶ‬‫ﻛﺎﻟﺴﻢﻬ‪‬ﺎ‪ ‬ﺑﹺ‬ ‫ﺷﻴﺦﺳ‪‬ﺘ‪‬‬
‫ﻭﰲ‬
‫‪687‬‬ ‫ﻧ‪‬ﺠ‪‬ﺎ‬
‫ﺍﻟﺸﻴﺦﺲ‪‬‬ ‫ﻭﻧﻘﻞ‪‬ﺍﻟﺮ‪‬ﺟ‪‬‬ ‫ﺍﻟﺰﺟﺎﺝ‬ ‫ﻓﺎﺟﺘﻨﺒﻮﻩ ‪‬ﻗﺎﻝ ‪‬‬ ‫ﳒﺎﺳﺘﻬﺎ‪‬‬ ‫ﺍﻟﺸﻴﻄﺎﻥ ‪‬‬ ‫ﻧﺒﺎﺕ‪ ‬‬
‫ﻋﻠﻰ‬ ‫‪‬ﻮ‪‬ﺭ‪‬ﺍ‬‫ﺍﻻﲨﺎﻉ‪‬‬ ‫ﺣﺎﻣﺪﹾﺂ‪‬ﺧ‪‬‬ ‫ﺃﺑﻮﺮ‪‬ﺍ‪‬ﺟ‪‬ﺏﹺ‬
‫ﺍﳌﺴﻜﺮ ‪‬‬ ‫ﻭﻛﺎﳊﺸﻴﺶ‬ ‫‪.‬‬ ‫ﻋﻤﻞ ‪‬‬ ‫ﺍﻟﺬﻯﺓ‪‬ﻃﹶﻫﻮﻬ‬ ‫ﻣﻦﺮ‪‬‬ ‫ﺲ‪‬ﺍ‪‬ﻟ‪‬‬
‫ﻛﺎﻟﺴﻢ‬ ‫ﺷ‪‬ﺭﹺ‬
‫ﰲ ‪‬ﺍﻟﻠﻐﺔ ‪‬ﺍﺳﻢ ‪‬ﻟﻜﻞ ‪‬ﻣﺎ ‪‬ﺍﺳﺘﻘﺬﺭ ‪‬ﻣﻦ ‪‬ﻋﻤﻞ ‪‬ﻓﺒﺎﻟﻎ ‪‬ﺍﻟﻠﱠﻪ ‪‬ﺗﻌﺎﱃ ‪‬ﰲ‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺎ‬‫ﺍﻫ‬‫ﺪ‬‫ﻋ‬ ‫ﺎ‬‫ﻤ‬‫ﻋ‬ ‫ﺪ‬‫ﺻ‬ ‫ﺲ‬‫ﺠ‬‫ﺍﻟﻨ‬ ‫ﻮ‬‫ﻫ‬ ‫ﻉﹺ‬‫ﺮ‬‫ﺍﻟﺸ‬ ‫ﻑ‬‫ﺮ‬‫ﻋ‬ ‫ﻲ‬‫ﻓ‬ ‫ﺲ‬‫ﺟ‬‫ﺍﻟﺮ‬‫ﻭ‬
‫ﻮ‬‫ﺃﹶﺑ‬ ‫ﺦ‬‫ﻴ‬‫ﺍﻟﺸ‬ ‫ﺎ‬‫ﻬ‬‫ﺘ‬‫ﺎﺳ‬‫ﺠ‬‫ﻧ‬ ‫ﻠﹶﻰ‬‫ﻋ‬ ‫ﻝﱠ‬‫ﺪ‬‫ﺘ‬‫ﺍﺳ‬‫ﻭ‬ ،‫ﻲ‬‫ﻫ‬ ‫ﺖ‬‫ﻴ‬‫ﻘ‬‫ﻓﹶﺒ‬ ‫ﺎﻉ‬‫ﻤ‬‫ﺍﻟﹾﺈﹺﺟ‬
BIDANG POM DAN IPTEK
‫ﻲ‬‫ﻓﹶﻔ‬ ، ‫ﺔ‬‫ﺎﺑ‬‫ﺤ‬‫ﺍﻟﺼ‬ ‫ﺎﻉﹺ‬‫ﻤ‬‫ﺇﺟ‬ ‫ﻠﹶﻰ‬‫ﻋ‬ ‫ﻞﹶ‬‫ﻤ‬‫ﺣ‬‫ﻭ‬ ،‫ﺎﻉﹺ‬‫ﻤ‬‫ﺑﹺﺎﻟﹾﺈﹺﺟ‬ ‫ﺪ‬‫ﺎﻣ‬‫ﺣ‬
،‫ﺎ‬‫ﻬ‬‫ﺗ‬‫ﺎﺭ‬‫ﻃﹶﻬ‬ ‫ﺇﻟﹶﻰ‬ ‫ﺐ‬‫ﺫﹶﻫ‬ ‫ﻪ‬‫ﺃﹶﻧ‬ ‫ﻚ‬‫ﺎﻟ‬‫ﻣ‬ ‫ﺦﹺ‬‫ﻴ‬‫ﺷ‬ ‫ﺔﹶ‬‫ﺑﹺﻴﻌ‬‫ﺭ‬ ‫ﻦ‬‫ﻋ‬ ‫ﻮﻉﹺ‬‫ﻤ‬‫ﺠ‬‫ﺍﻟﹾﻤ‬
‫ﻠﹶﻰ‬‫ﻋ‬ ‫ﻢ‬‫ﻬ‬‫ﻀ‬‫ﻌ‬‫ﺑ‬ ‫ﻝﱠ‬‫ﺪ‬‫ﺘ‬‫ﺍﺳ‬‫ﻭ‬ ،‫ﺚ‬‫ﺍﻟﻠﱠﻴ‬‫ﻭ‬ ‫ﻦﹺ‬‫ﺴ‬‫ﺍﻟﹾﺤ‬ ‫ﻦ‬‫ﻋ‬ ‫ﻢ‬‫ﻬ‬‫ﻀ‬‫ﻌ‬‫ﺑ‬ ‫ﻘﹶﻠﹶﻪ‬‫ﻧ‬‫ﻭ‬
‫ﻥ‬‫ﺑﹺﻜﹶﻮ‬ ‫ﺎﻥﹸ‬‫ﻨ‬‫ﺘ‬‫ﺎﻣ‬‫ﺍﻟ‬ ‫ﻟﹶﻔﹶﺎﺕ‬ ‫ﺓﹰ‬‫ﺮ‬‫ﻃﹶﺎﻫ‬ ‫ﺖ‬‫ﻛﹶﺎﻧ‬ ‫ﻟﹶﻮ‬ ‫ﺎ‬‫ﻬ‬‫ﺑﹺﺄﹶﻧ‬ ‫ﺎ‬‫ﻬ‬‫ﺘ‬‫ﺎﺳ‬‫ﺠ‬‫ﻧ‬
.‫ﺍ‬‫ﻮﺭ‬‫ﻃﹶﻬ‬‫ﺓ‬‫ﺮ‬‫ﺍﻟﹾﺂﺧ‬‫ﺍﺏﹺ‬‫ﺮ‬‫ﺷ‬
“Kata “rijs” dalam terminologi syariat pada 
umumnya adalah “najis”, sebagaimana
‫ﻭﺳﺎﺋﺮ‬
ijma’ ‫ﻭﺃﲪﺪ‬  ‫ﺣﻨﻴﻔﺔ‬ ‫ﻭﺃﰉ‬
ulama  ‫ﻣﺎﻟﻚ‬ ‫ﻭﻋﻨﺪ‬ ‫ﻋﻨﺪﻧﺎ‬
cenderung  ‫ﳒﺴﺔ‬ ‫ﺍﳋﻤﺮ‬
berpendapat
‫ﺭﺑﻴﻌﺔ‬  ‫ﻋﻦ‬ ‫ﻭﻏﲑﻩ‬Syaikh
demikian.  ‫ﺍﻟﻄﻴﺐ‬ ‫ﺃﺑﻮ‬  ‫ﺍﻟﻘﺎﺿﻰ‬
Abu  ‫ﺣﻜﺎﻩ‬al-Ghazali
Hamid ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺍﻻ‬ ‫ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﺀ‬
mendasarkan (pendapatnya) bahwa khamr
‫ﳏﺮﻣﺔ‬
adalah ‫ﻛﺎﻧﺖ‬  ‫ﻭﺍﻥ‬berdasarkan
najis ‫ﻃﺎﻫﺮﺓ‬ ‫ﻫﻲ‬ ‫ﻗﺎﻻ‬ ‫ﻤﺎ‬‫ﺍ‬
ijma’ ‫ﻭﺩﺍﻭﺩ‬  ‫ﻣﺎﻟﻚ‬dan
ulama,  ‫ﺷﻴﺦ‬
bahkan ada kemungkinan merupakan
‫ﺍﻟﺸﻴﺦ‬
ijma’ ‫ﻭﻧﻘﻞ‬  ‫ﺍﳌﺴﻜﺮ‬Disebutkan
sahabat. ‫ﻭﻛﺎﳊﺸﻴﺶ‬ ‫ﻧﺒﺎﺕ‬  ‫ﻫﻮ‬ ‫ﺍﻟﺬﻯ‬
dalam kitab ‫ﻛﺎﻟﺴﻢ‬
al-
Majmu’ bahwa imam ‫ﳒﺎﺳﺘﻬﺎ‬‫ﻋﻠﻰ‬‫ﺍﻻﲨﺎﻉ‬‫ﺣﺎﻣﺪ‬‫ﺃﺑﻮ‬
Rabi’ah, guru imam
Malik, berpendapat bahwa khamr tidaklah
najis (suci), dan sebagian ulama melansir 
‫ﻻﻡ‬‫ﻭﺍﻷَﺯ‬ ‫ﻭﺍﻷَﻧﺼﺎﺏ‬ ‫ﻭﺍﳌﻴﺴﺮ‬ ‫ﺍﳋﻤﺮ‬ ‫ﺇﹺﳕﺎ‬ ‫ﺍﻟﻌﺰﻳﺰ‬ ‫ﺍﻟﺘﱰﻳﻞ‬ ‫ﻭﰲ‬
pendapat tidak najisnya khamar dari
al-Hasan dan al-Laits. Dan pihak yang
‫ﺲ‬ ‫ﺟ‬‫ﺍﻟﺮ‬ ‫ﺍﻟﺰﺟﺎﺝ‬ ‫ﻗﺎﻝ‬
menyatakan  ‫ﻓﺎﺟﺘﻨﺒﻮﻩ‬
khamr  ‫ﺍﻟﺸﻴﻄﺎﻥ‬
adalah  ‫ﻋﻤﻞ‬
najis  ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺲ‬‫ﺭﹺﺟ‬
beralasan
bahwa jika khamr suci maka hilanglah
‫ﰲ‬keraguan,
 ‫ﺗﻌﺎﱃ‬ ‫ﺍﻟﻠﱠﻪ‬ ‫ﻓﺒﺎﻟﻎ‬ ‫ﻋﻤﻞ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺍﺳﺘﻘﺬﺭ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻟﻜﻞ‬ ‫ﺍﺳﻢ‬ ‫ﺍﻟﻠﻐﺔ‬ ‫ﰲ‬
karena minuman surga haruslah
‫ﺴ‬‫ﺟ‬‫ﺭ‬‫ﺍﻟﺮﺟﻞ‬‫ﺲ‬‫ﺟ‬‫ﺭ‬‫ﻭﻳﻘﺎﻝ‬‫ﺴﺎﹰ‬‫ﺭﹺﺟ‬‫ﻭﲰﺎﻫﺎ‬‫ﺍﻷَﺷﻴﺎﺀ‬‫ﻫﺬﻩ‬‫ﺫﻡ‬
‫ﺎﹰ‬suci”.
3. Pendapat dalam kitab al-Majmu’ yang
menerangkan pandangan mengenai
kenajisan khamr:
‫ﺪ‬‫ﻤ‬‫ﺃﹶﺣ‬‫ﻭ‬ ‫ﻔﹶﺔﹶ‬‫ﻨﹺﻴ‬‫ﺣ‬ ‫ﺃﹶﺑﹺﻰ‬‫ﻭ‬ ‫ﻚ‬‫ﺎﻟ‬‫ﻣ‬ ‫ﺪ‬‫ﻨ‬‫ﻋ‬‫ﻭ‬ ‫ﺎ‬‫ﻧ‬‫ﺪ‬‫ﻨ‬‫ﻋ‬ ‫ﺔﹲ‬‫ﺴ‬‫ﺠ‬‫ﻧ‬ ‫ﺮ‬‫ﻤ‬‫ﺍﻟﹾﺨ‬
‫ﺮﹺﻩ‬‫ﻏﹶﻴ‬‫ﻭ‬ ‫ﺐﹺ‬‫ﺍﻟﻄﱠﻴ‬ ‫ﻮ‬‫ﺃﹶﺑ‬ ‫ﻰ‬‫ﺍﻟﹾﻘﹶﺎﺿ‬ ‫ﻜﹶﺎﻩ‬‫ﺣ‬ ‫ﺎ‬‫ﻣ‬ ‫ﻟﱠﺎ‬‫ﺍ‬ ِ‫ﺎﺀ‬‫ﻠﹶﻤ‬‫ﺍﻟﹾﻌ‬ ‫ﺮ‬‫ﺎﺋ‬‫ﺳ‬‫ﻭ‬
‫ﻥﹾ‬‫ﺍ‬‫ﻭ‬ ‫ﺓﹲ‬‫ﺮ‬‫ﻃﹶﺎﻫ‬ ‫ﻲ‬‫ﻫ‬ ‫ﹶﻗﺎﻟﹶﺎ‬ ‫ﺎ‬‫ﻤ‬‫ﻬ‬‫ﺍﹶﻧ‬ ‫ﺩ‬‫ﺍﻭ‬‫ﺩ‬‫ﻭ‬ ‫ﻚ‬‫ﺎﻟ‬‫ﻣ‬ ‫ﺦﹺ‬‫ﻴ‬‫ﺷ‬ ‫ﺔﹶ‬‫ﻌ‬‫ﺑﹺﻴ‬‫ﺭ‬ ‫ﻦ‬‫ﻋ‬
‫ﺶﹺ‬‫ﻴ‬‫ﺸ‬‫ﻛﹶﺎﻟﹾﺤ‬‫ﻭ‬ ‫ﺎﺕ‬‫ﺒ‬‫ﻧ‬ ‫ﻮ‬‫ﻫ‬ ‫ﻯ‬‫ﺍﻟﱠﺬ‬ ‫ﻢ‬‫ﻛﹶﺎﻟﺴ‬ ‫ﺔﹰ‬‫ﻣ‬‫ﺮ‬‫ﺤ‬‫ﻣ‬ ‫ﺖ‬‫ﻛﹶﺎﻧ‬
‫ﺎ‬‫ﻬ‬‫ﺘ‬‫ﺎﺳ‬‫ﺠ‬‫ﻧ‬‫ﻠﹶﻰ‬‫ﻋ‬‫ﺎﻉ‬‫ﻤ‬‫ﺟ‬‫ﺍﻻ‬‫ﺪ‬‫ﺎﻣ‬‫ﺣ‬‫ﻮ‬‫ﺃﹶﺑ‬‫ﺦ‬‫ﻴ‬‫ﺍﻟﺸ‬‫ﻘﹶﻞﹶ‬‫ﻧ‬‫ﻭ‬‫ﺮﹺ‬‫ﻜ‬‫ﺴ‬‫ﺍﻟﹾﻤ‬
“Khamr itu najis menurut pendapat kami
(Syafi’iyyah),
‫ﺎﺏ‬‫ﺼ‬‫ﺍﻟﹾﺄﹶﻧ‬‫ﻭ‬ ‫ﺴِﺮ‬‫ﻴ‬‫ﺍﻟﹾﻤ‬‫ﻭ‬Imam  ‫ﺮ‬‫ﻤ‬‫ﺍﻟﹾﺨ‬ Malik,
‫ﺎ‬‫ﻤ‬‫ﺇﹺﻧ‬ ‫ﺍﻟﻌﺰﻳﺰ‬Imam
 ‫ﻞﹺ‬‫ﺰﹺﻳ‬‫ﻨ‬‫ﺍﻟﺘ‬Abu‫ﻲ‬‫ﻓ‬‫ﻭ‬
Hanifah, Imam Ahmad dan para ulama
lainnya,
‫ﺎﺝ‬‫ﺟ‬‫ﺍﻟﺰ‬ ‫ﻗﹶﺎﻝﹶ‬kecuali
‫ﻩ‬‫ﻮ‬‫ﻨﹺﺒ‬‫ﺘ‬‫ﻓﹶﺎﺟ‬‫ﻥ‬pendapat
‫ﻄﹶﺎ‬‫ﻴ‬‫ﺍﻟﺸ‬‫ﻞﹺ‬‫ﻤ‬‫ﻋ‬‫ﻦ‬yang‫ﻣ‬‫ﺲ‬‫ﺟ‬dilansir
‫ﺭﹺ‬‫ﻟﹶﺎﻡ‬‫ﺍﻷَﺯ‬‫ﻭ‬
oleh qadhi Abu Thayyib dan lainnya
‫ﺎﻟﹶﻎﹶ‬‫ﻓﹶﺒ‬ ‫ﻞﹴ‬‫ﻤ‬‫ﻋ‬ ‫ﻦ‬‫ﻣ‬ ‫ﻘﹾﺬﹶﺭ‬‫ﺘ‬‫ﺍﺳ‬ ‫ﺎ‬‫ﻣ‬ ‫ﻜﹸﻞﱢ‬‫ﻟ‬ ‫ﻢ‬‫ﺳ‬‫ﺍ‬ ‫ﺔ‬‫ﺍﻟﱡﻠﻐ‬ ‫ﻲ‬‫ﻓ‬ ‫ﺲ‬‫ﺟ‬‫ﺍﻟﺮ‬
berdasarkan pendapat Imam Rabi’ah,
guru
‫ﻘﹶﺎﻝﹸ‬‫ﻳ‬‫ﻭ‬ Imam
‫ﺴﺎﹰ‬‫ﺭﹺﺟ‬ ‫ﺎ‬‫ﻫ‬Malik,‫ﺎ‬‫ﻤ‬‫ﺳ‬‫ﻭ‬ ِ‫ﺎﺀ‬dan
‫ﻴ‬‫ﺍﻷَﺷ‬ Imam
‫ﻩ‬‫ﺬ‬‫ﻫ‬ ‫ﺫﹶﻡ‬Daud
‫ﻲ‬‫ﻓ‬ ‫ﺗﻌﺎﱃ‬adh-  ‫ﺍﻟﻠﱠﻪ‬
Dhohiri yang menyatakan khamar tidak
najis
‫ﻼﹰ‬‫ﻤ‬‫ﻋ‬ ‫(ﻞﹶ‬suci)
‫ﻤ‬‫ﻋ‬ ‫ﺇﹺﺫﺍ‬walaupun
 ‫ﺲ‬‫ﺟ‬‫ﺮ‬‫ﻳ‬ ‫ﺟﹺﺲ‬tetap ‫ﻭﺭ‬ ‫ﺴﺎﹰ‬haram,
‫ﺟ‬‫ﺭ‬ ‫ﻞﹸ‬‫ﺟ‬‫ﺍﻟﺮ‬seperti
 ‫ﺲ‬‫ﺟ‬‫ﺭ‬
racun dari tumbuhan, (‫ﺹ‬seperti‫ﺝ‬‫ﺍﻟﻌﺮﺏ‬ hasyisy
‫)ﻟﺴﺎﻥ‬yang ‫ﺤﺎﹰ‬‫ﻗﹶﺒﹺﻴ‬
memabukkan. Dan syaikh Abu Hamid al-

688
‫ﻣﺎ‬ ‫ﻛﹸﻞﱡ‬ : ‫ﺲ‬‫ﺟ‬‫ﺍﻟﺮ‬ : ‫ﺎﺝ‬‫ﺟ‬‫ﺍﻟﺰ‬ ‫ﻭﻗﺎﻝ‬ . ‫ﺍﳌﹶﺄﹾﺛﹶﻢ‬ : ‫ﺲ‬‫ﺟ‬‫ﺍﻟﺮ‬
ِ‫ﺎﺀ‬‫ﻴ‬‫ﺍﻷَﺷ‬ ‫ﻩ‬‫ﻫﺬ‬ ‫ﺫﹶﻡ‬ ‫ﰲ‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﹶﻰ‬ ُ‫ﺍﷲ‬ ‫ﺑﺎﻟﹶﻎﹶ‬ ‫ﻞﹺ‬‫ﻤ‬‫ﺍﻟﻌ‬ ‫ﻦ‬‫ﻣ‬ ‫ﺭ‬‫ﻘﹾﺬ‬‫ﺘ‬‫ﺍﺳ‬
(‫ﺹ‬‫ﺝ‬‫ﺍﻟﻌﺮﻭﺱ‬‫)ﺗﺎﺝ‬‫ﺴﺎﹰ‬‫ﺭﹺﺟ‬‫ﺎ‬‫ﺎﻫ‬‫ﻤ‬‫ﻓﺴ‬
‫ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪ ‬ﻧ‪‬ﺠ‪‬ﺴ‪‬ﺔﹲ ‪‬ﻋ‪‬ﻨ‪‬ﺪ‪‬ﻧ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﻋ‪‬ﻨ‪‬ﺪ‪ ‬ﻣ‪‬ﺎﻟ‪‬ﻚ‪ ‬ﻭ‪‬ﺃﹶﺑﹺﻰ ‪‬ﺣ‪‬ﻨﹺﻴ‪‬ﻔﹶﺔﹶ ‪‬ﻭ‪‬ﺃﹶﺣ‪‬ﻤ‪‬ﺪ‪‬‬
‫‪HIMPUNAN‬ﺐﹺ ‪‬ﻭ‪‬ﻏﹶﻴ‪‬ﺮﹺﻩ‪‬‬ ‫‪FATWA‬ﻰ ‪‬ﺃﹶﺑ‪‬ﻮ ‪‬ﺍﻟﻄﱠﻴ‪‬‬ ‫‪MAJELIS‬ﻩ‪ ‬ﺍﻟﹾﻘﹶﺎﺿ‪‬‬ ‫‪ULAMA‬ﻣ‪‬ﺎ ‪‬ﺣ‪‬ﻜﹶﺎ‬ ‫‪INDONESIA‬ﻤ‪‬ﺎﺀِ ‪‬ﺍ‪‬ﻟﱠﺎ ‪‬‬ ‫ﻭ‪‬ﺳ‪‬ﺎﺋ‪‬ﺮ‪ ‬ﺍﻟﹾﻌ‪‬ﻠﹶ‬
‫ﻋ‪‬ﻦ‪ ‬ﺭ‪‬ﺑﹺﻴ‪‬ﻌ‪‬ﺔﹶ ‪‬ﺷ‪‬ﻴ‪‬ﺦﹺ ‪‬ﻣ‪‬ﺎﻟ‪‬ﻚ‪ ‬ﻭ‪‬ﺩ‪‬ﺍﻭ‪‬ﺩ‪ ‬ﺍﹶﻧ‪‬ﻬ‪‬ﻤ‪‬ﺎ ‪‬ﹶﻗﺎﻟﹶﺎ ‪‬ﻫ‪‬ﻲ‪ ‬ﻃﹶﺎﻫ‪‬ﺮ‪‬ﺓﹲ ‪‬ﻭ‪‬ﺍ‪‬ﻥﹾ‪‬‬
‫‪Ghazali melansir pendapat bahwa najisnya‬‬
‫‪khamar‬‬ ‫‪merupakan‬ﻭ‪‬ﻛﹶﺎﻟﹾﺤ‪‬ﺸ‪‬ﻴ‪‬ﺶﹺ‬ ‫”`‪ijma‬ﻟﱠﺬ‪‬ﻯ‪ ‬ﻫ‪‬ﻮ‪ ‬ﻧ‪‬ﺒ‪‬ﺎﺕ‪‬‬ ‫`‪ (al-Majmu‬ﻛﹶﺎﻟﺴ‪‬ﻢ‪ ‬ﺍ‬ ‫ﻛﹶﺎﻧ‪‬ﺖ‪ ‬ﻣ‪‬ﺤ‪‬ﺮ‪‬ﻣ‪‬ﺔﹰ‬
‫‪Syarh‬‬ ‫)‪al-Muhadhab‬ﺠ‪‬ﺎﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻬ‪‬ﺎ‬ ‫ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﺴ‪‬ﻜ‪‬ﺮﹺ‪‬ﻭ‪‬ﻧ‪‬ﻘﹶﻞﹶ‪‬ﺍﻟﺸ‪‬ﻴ‪‬ﺦ‪‬ﺃﹶﺑ‪‬ﻮ‪‬ﺣ‪‬ﺎﻣ‪‬ﺪ‪‬ﺍﻻ‪‬ﺟ‪‬ﻤ‪‬ﺎﻉ‪‬ﻋ‪‬ﻠﹶﻰ‪‬ﻧ‪‬‬
‫ ‪4.‬‬ ‫‪Pengertian Rijs dalam‬‬ ‫‪ kitab Lisan al-Arab:‬‬
‫ﻭ‪‬ﻓ‪‬ﻲ ‪‬ﺍﻟﺘ‪‬ﻨ‪‬ﺰﹺﻳ‪‬ﻞﹺ ‪‬ﺍﻟﻌﺰﻳﺰ ‪‬ﺇﹺﻧ‪‬ﻤ‪‬ﺎ ‪‬ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪ ‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﻴ‪‬ﺴِﺮ‪ ‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾﺄﹶﻧ‪‬ﺼ‪‬ﺎﺏ‪‬‬
‫ﻭ‪‬ﺍﻷَﺯ‪‬ﻟﹶﺎﻡ‪‬ﺭﹺﺟ‪‬ﺲ‪‬ﻣ‪‬ﻦ‪‬ﻋ‪‬ﻤ‪‬ﻞﹺ‪‬ﺍﻟﺸ‪‬ﻴ‪‬ﻄﹶﺎﻥ‪‬ﻓﹶﺎﺟ‪‬ﺘ‪‬ﻨﹺﺒ‪‬ﻮ‪‬ﻩ‪‬ﻗﹶﺎﻝﹶ ‪‬ﺍﻟﺰ‪‬ﺟ‪‬ﺎﺝ‪‬‬
‫ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪ ‬ﻧ‪‬ﺠ‪‬ﺴ‪‬ﺔﹲ ‪‬ﻋ‪‬ﻨ‪‬ﺪ‪‬ﻧ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﻋ‪‬ﻨ‪‬ﺪ‪ ‬ﻣ‪‬ﺎﻟ‪‬ﻚ‪ ‬ﻭ‪‬ﺃﹶﺑﹺﻰ ‪‬ﺣ‪‬ﻨﹺﻴ‪‬ﻔﹶﺔﹶ ‪‬ﻭ‪‬ﺃﹶﺣ‪‬ﻤ‪‬ﺪ‪‬‬
‫ﺍﻟﺮ‪‬ﺟ‪‬ﺲ‪ ‬ﻓ‪‬ﻲ ‪‬ﺍﻟﱡﻠﻐ‪‬ﺔ‪ ‬ﺍ‪‬ﺳ‪‬ﻢ‪ ‬ﻟ‪‬ﻜﹸﻞﱢ ‪‬ﻣ‪‬ﺎ ‪‬ﺍﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻘﹾﺬﹶﺭ‪ ‬ﻣ‪‬ﻦ‪ ‬ﻋ‪‬ﻤ‪‬ﻞﹴ ‪‬ﻓﹶﺒ‪‬ﺎﻟﹶﻎﹶ‪‬‬
‫ﻭ‪‬ﺳ‪‬ﺎﺋ‪‬ﺮ‪ ‬ﺍﻟﹾﻌ‪‬ﻠﹶﻤ‪‬ﺎﺀِ ‪‬ﺍ‪‬ﻟﱠﺎ ‪‬ﻣ‪‬ﺎ ‪‬ﺣ‪‬ﻜﹶﺎﻩ‪ ‬ﺍﻟﹾﻘﹶﺎﺿ‪‬ﻰ ‪‬ﺃﹶﺑ‪‬ﻮ ‪‬ﺍﻟﻄﱠﻴ‪‬ﺐﹺ ‪‬ﻭ‪‬ﻏﹶﻴ‪‬ﺮﹺﻩ‪‬‬
‫ﺍﻟﻠﱠﻪ ‪‬ﺗﻌﺎﱃ ‪‬ﻓ‪‬ﻲ‪ ‬ﺫﹶﻡ‪ ‬ﻫ‪‬ﺬ‪‬ﻩ‪ ‬ﺍﻷَﺷ‪‬ﻴ‪‬ﺎﺀِ ‪‬ﻭ‪‬ﺳ‪‬ﻤ‪‬ﺎﻫ‪‬ﺎ ‪‬ﺭﹺﺟ‪‬ﺴﺎﹰ ‪‬ﻭ‪‬ﻳ‪‬ﻘﹶﺎﻝﹸ‪‬‬
‫ﻋ‪‬ﻦ‪ ‬ﺭ‪‬ﺑﹺﻴ‪‬ﻌ‪‬ﺔﹶ ‪‬ﺷ‪‬ﻴ‪‬ﺦﹺ ‪‬ﻣ‪‬ﺎﻟ‪‬ﻚ‪ ‬ﻭ‪‬ﺩ‪‬ﺍﻭ‪‬ﺩ‪ ‬ﺍﹶﻧ‪‬ﻬ‪‬ﻤ‪‬ﺎ ‪‬ﹶﻗﺎﻟﹶﺎ ‪‬ﻫ‪‬ﻲ‪ ‬ﻃﹶﺎﻫ‪‬ﺮ‪‬ﺓﹲ ‪‬ﻭ‪‬ﺍ‪‬ﻥﹾ‪‬‬
‫ﺭ‪‬ﺟ‪‬ﺲ‪ ‬ﺍﻟﺮ‪‬ﺟ‪‬ﻞﹸ ‪‬ﺭ‪‬ﺟ‪‬ﺴﺎﹰ ‪‬ﻭﺭ‪‬ﺟﹺﺲ‪ ‬ﻳ‪‬ﺮ‪‬ﺟ‪‬ﺲ‪ ‬ﺇﹺﺫﺍ ‪‬ﻋ‪‬ﻤ‪‬ﻞﹶ ‪‬ﻋ‪‬ﻤ‪‬ﻼﹰ‪‬‬
‫ﻛﹶﺎﻧ‪‬ﺖ‪ ‬ﻣ‪‬ﺤ‪‬ﺮ‪‬ﻣ‪‬ﺔﹰ ‪‬ﻛﹶﺎﻟﺴ‪‬ﻢ‪ ‬ﺍﻟﱠﺬ‪‬ﻯ‪ ‬ﻫ‪‬ﻮ‪ ‬ﻧ‪‬ﺒ‪‬ﺎﺕ‪ ‬ﻭ‪‬ﻛﹶﺎﻟﹾﺤ‪‬ﺸ‪‬ﻴ‪‬ﺶﹺ‪‬‬
‫ﻗﹶﺒﹺﻴ‪‬ﺤﺎﹰ‪)‬ﻟﺴﺎﻥ‪‬ﺍﻟﻌﺮﺏ‪‬ﺝ‪‬ﺹ‪(‬‬
‫ﺴ‪‬ﺔﹲﻞﹶ‪‬ﺍﻟﻋ‪‬ﻨ‪‬ﺸ‪‬ﺪ‪‬ﻴ‪‬ﻧ‪‬ﺎﺦ‪‬ﺃﹶﻭ‪‬ﺑ‪‬ﻮ‪‬ﻋ‪‬ﻨ‪‬ﺪ‪‬ﺣ‪‬ﺎ‪‬ﻣ‪‬ﻣ‪‬ﺎﺪﻟ‪‬ﺍﻚ‪‬ﻻ‪‬ﺟ‪‬ﻭ‪‬ﹶﺃﻤ‪‬ﺑﹺﺎﻰﻉ‪‬ﻋ‪‬ﺣ‪‬ﻠﹶﻨﹺﻴ‪‬ﻰﻔﹶ‪‬ﺔﹶﻧ‪ ‬ﺠ‪‬ﻭ‪‬ﺎﺃﹶﺳ‪‬ﺣ‪‬ﺘ‪‬ﻤ‪‬ﻬ‪‬ﺎﺪ‪‬‬ ‫ﺍﺍﻟﹾﻟﹾﻤ‪‬ﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺴ‪‬ﺮ‪‬ﻜ‪‬ﺮﹺﻧ‪‬ﺠ‪‬ﻭ‪‬ﻧ‪‬ﻘﹶ‬
‫‪“arti “rijs” dalam ayat yang artinya:‬‬ ‫‪‬‬
‫‪“sesungguhnya‬‬‫ﺲ‪‬ﻴ‪:‬ﺐﹺ‪‬ﻛﹸﻭ‪‬ﻞﱡﻏﹶﻴ‪‬ﺮﹺﻩﻣﺎ‪‬‬ ‫)‪(meminum‬ﻘﹶ‪‬ﺎﺎ‪‬ﺝ‪‬ﺿ‪:‬ﻰ ‪‬ﺃﹶﺍﻟﺑ‪‬ﺮ‪‬ﻮ ‪‬ﺟ‪‬ﺍﻟﻄﱠ‬ ‫ﻭﻗﺎﻝﻜﹶ‪‬ﺎﺍﻟﻩ‪‬ﺰ‪‬ﺍﻟﺟﹾ‬ ‫‪khamar,‬ﻤ‪‬ﺍﺎﳌﹶﺄﹾﺀِﺛﹶ‪‬ﺍ‪‬ﻢ‪‬ﻟﱠﺎ‪.‬ﻣ‪‬ﺎ ‪‬ﺣ‪‬‬ ‫ﺲ‪‬ﺍﻟﹾﻌ‪:‬ﻠﹶ‬ ‫ﻭ‪‬ﺍﻟﺮ‪‬ﺳ‪‬ﺎﺟ‪‬ﺋ‪‬ﺮ‪ ‬‬
‫‪berjudi,‬‬
‫ﺏ‪‬‬
‫ﺼ‪‬ﺎﺷ‪‬ﻭ‪‬ﺍ‪‬ﻴ‪‬ﺎﻥﺀِ‪‬ﹾ‬ ‫‪nasib‬ﺫﹶﻫ‪‬ﻡ‪‬ﺴِﻲ‪‬ﺮ‪‬ﻫ‪‬ﻃﹶﺬﺎﻭ‪‬ﻩﺍﻟﹾﻫ‪‬ﺄﹶﺍﺮ‪‬ﻧ‪‬ﺓﹲﻷَ‪‬‬
‫‪(berkorban‬‬ ‫ﺨ‪‬ﻬ‪‬ﻤ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪‬ﺎ ‪‬ﹶﻗﻭ‪‬ﺎﺍﻟﹶﻟﹾﺎﻤ‪‬ﻴ‪‬‬ ‫ﻧ‬
‫‪‬‬ ‫ﺍ‬
‫ﹶ‬ ‫‪‬‬‫)‪untuk‬ﺍﺩ‪‬ﻟﹾ‬
‫ﺍﻟﻌﺰﻳﺰﻚ‪‬ﺇﹺﻧ‪‬ﻭ‪‬ﻤ‪‬ﺩ‪‬ﺎﺍﻭ‪‬‬ ‫ﻟ‬
‫‪‬‬ ‫ﺎ‬
‫‪berhala,‬‬
‫ﻣ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺦ‬
‫ﹺ‬‫‪dan‬ﺭ‪‬ﺑﹺ‪‬ﻴ‪‬ﺍﻟﻌ‪‬ﺘ‪‬ﻨ‪‬ﺔﹶﺰﹺ‪‬ﻳ‪‬ﺷ‪‬ﻞﹺﻴ‪ ‬‬ ‫ﻭ‪‬ﻓ‪‬ﻲ‬
‫‪mengundi‬‬ ‫‪adalah‬ﻣ‪‬ﻦ‪ ‬ﺍﻟﻌ‪‬ﻤ‪‬ﻞﹺ ‪‬ﺑﺎﻟﹶﻎﹶ ‪‬ﺍﷲُ ‪‬ﺗﻌﺎﻟﹶﻰ ‪‬ﰲ ‪‬‬
‫‪dengan‬‬ ‫‪panah‬‬ ‫ﺍﻋ‪‬ﺳ‪‬ﻦ‪‬ﺘ‪‬ﻘﹾﺬ‪‬ﺭ‪ ‬‬
‫‪rijis‬‬ ‫ﺤ‪‬ﺰ‪‬ﺸ‪‬ﻴ‪‬ﺟ‪‬ﺎﺶﹺﺝ‪‬‬ ‫‪dan‬ﺍﻟ‬ ‫‪‬ﻗﹶﺎ(ﻛﹶﺎﻝﹶﻟﹾ‬
‫ﺕ‪‬ﻮ‪‬ﻩ‪‬ﻭ‪‬‬ ‫‪perbuatan‬ﻟﱠﺍﻟﺬ‪‬ﺸ‪‬ﻴ‪‬ﻯ‪‬ﻄﹶ‪‬ﺎﻫ‪‬ﻥ‪‬ﻮ‪‬ﻓﹶ‪‬ﺎ‪‬ﻧﺒ‪‬ﺟ‪‬ﺎﺘ‪‬ﻨﹺﺒ‪‬‬
‫‪termasuk‬‬ ‫ﺲ‪‬ﻣ‪‬ﻛﹶﻦ‪‬ﺎﻟ‪‬ﻋ‪‬ﺴ‪‬ﻤ‪‬ﻢ‪‬ﻞﹺ‪‬ﺍ‪‬‬ ‫‪syetan.‬ﺭﹺﺤ‪‬ﺟ‪‬ﺮ‪‬ﻣ‪‬ﺔﹰ‬ ‫ﺖ‪‬ﺎ ‪‬ﻡ‪‬ﻣ‪‬‬ ‫ﻭ‪‬ﻛﹶﺍﺎﻧ‪‬ﻷَﺯ‪‬ﻟﹶ‬
‫‪Maka, jauhilah‬‬ ‫‪perbuatan-perbuatan‬ﺹ‪‬‬
‫”‪itu‬ﺎﻫ‪‬ﺎ‪‬ﺭﹺﺟ‪‬ﺴﺎﹰ‪)‬ﺗﺎﺝ‪‬ﺍﻟﻌﺮﻭﺱ‪‬ﺝ‪‬‬ ‫ﻓﺴ‪‬ﻤ‬
‫‪menurut‬‬
‫‪az-Zujaj‬ﻠﹶﻦ‪ ‬ﻰ‪‬ﻋ‪‬ﻧ‪‬ﻤ‪‬ﺠ‪‬ﺎﻞﹴ ‪‬ﺳ‪‬ﻓﹶﺘ‪‬ﺒ‪‬ﺎﻬ‪‬ﻟﹶﺎﻎﹶ‬ ‫‪adalah‬ﺪﺎ‪‬ﺍ‪‬ﺍﻻ‪‬ﺳ‪‬ﺘ‪‬ﺟ‪‬ﻘﹾ‪‬ﻤﺎﺬﹶﺭ‪‬ﻉ‪‬ﻣ‪‬ﻋ‪‬‬ ‫‪sebutan‬ﺦ‪‬ﺳ‪‬ﺃﹶﻢ‪‬ﺑ‪‬ﻮ‪‬ﻟ‪‬ﻜﹸﺣ‪‬ﺎﻞﱢﻣ‪‬ﻣ‪‬‬ ‫‪untuk‬ﺮﹺ‪‬ﻓ‪‬ﻭ‪‬ﻧ‪‬ﻲﻘﹶ‪‬ﺍﻞﹶﻟﱡ‪‬ﻠﺍﻟﻐ‪‬ﺔ‪‬ﺸ‪‬ﻴ‪‬ﺍ‪‬‬ ‫ﺲ‪‬‬ ‫ﺴ‪‬ﻜ‪‬‬ ‫ﺍﻟﹾﺍﻟﺮ‪‬ﻤ‪‬ﺟ‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪setiap‬‬ ‫‪perbuatan‬ﺟ‪‬ﺴﺎﹰ ‪‬ﻭ‪‬ﻳ‪‬ﻘﹶﺎﻝﹸ‬ ‫‪yang‬ﺷ‪‬ﻴ‪‬ﺎﺀِ‪‬ﻭ‪‬ﺳ‪‬ﻤ‪‬ﺎﻫ‪‬ﺎ ‪‬ﺭﹺ‬ ‫‪tidak‬ﻫ‪‬ﺬ‪‬ﻩ‪ ‬ﺍﻷَ‬ ‫ﺗﻌﺎﱃ ‪‬ﻓ‪‬ﻲ‪ ‬ﺫﹶﻡ‪‬‬ ‫‪terpuji,‬‬ ‫ﺍﻟﻠﱠﻪ ‪‬‬
‫‪kemudian‬‬ ‫‪Allah‬ﻛﹶﺮ‪‬ﻫ‪‬ﻪ‪‬ﻟﹶﻜﹸﻢ‪‬‬ ‫‪‬ﻄﻪ‪‬ﺍﷲ‪‬ﻭ‪‬‬ ‫‪SWT‬‬ ‫‪sangat‬ﻦ‪‬ﺳ‪‬ﺨ‬ ‫ﻳﻘﻮﻝ‪:‬ﺇﹺﺛﹾﻢ‪‬ﻭﻧ‪‬ﺘ‪‬‬ ‫‪membenci‬‬ ‫"ﺭﺟ‪‬ﺲ"‪،‬‬
‫‪hal-hal‬‬ ‫‪tersebut‬ﻋ‪‬ﻭ‪‬ﺍﻤ‪‬ﻟﹾﺄﹶﻞﹶﻧ‪ ‬ﺼ‪‬ﻋ‪‬ﺎﻤ‪‬ﺏ‪‬ﻼﹰ‬ ‫ﹺﺫﺍﺮ‪‬‬ ‫ﺲ‪‬ﻤ‪‬ﻴ‪‬ﺴِﺇ‬ ‫ﺟ‬
‫‪‬‬
‫‪dan‬ﺮ‪ ‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾ‬ ‫ﺮ‬
‫‪‬‬ ‫ﻳ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺲ‬
‫‪‬‬
‫‪menyebutnya‬ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬‬‫ﺟ‬
‫ﹺ‬ ‫ﺭ‬
‫‪‬‬ ‫‪“rijs”.‬ﺘ‪‬ﻨ‪‬ﺍﻟﺰﹺﺮ‪‬ﻳ‪‬ﻞﹺ ‪‬ﺍﻟﻌﺰﻳﺰ ‪‬ﺇﹺﻧ‪‬ﻤ‪‬ﺎ‬
‫ﻭ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺎ‬
‫ﹰ‬ ‫‪‬ﺴ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﺭ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻞ‬
‫ﹸ‬ ‫ﺟ‬
‫‪‬‬ ‫ﺲ‪‬ﺍﻟ‬‫ﻭ‪‬ﺭ‪‬ﻓ‪‬ﺟ‪‬ﻲ ‪‬‬
‫‪Seseorang dikatakan‬‬ ‫‪melakukan‬‬ ‫‪rijs jika‬‬ ‫‪ia‬‬
‫ﻋﻠﻲ‪‬ﺍﻟﺰ‪‬ﺑﻦ ‪‬ﺟ‪‬ﺃﹶﺎﺑﹺﺝ‪‬ﻲ‪‬‬
‫‪melakukan‬‬ ‫‪perbuatan‬ﺎﻮ‪‬ﻩ‪‬ﻝﹶ‪‬ﻗﹶﺎﻝﹶ‬ ‫ﺹﻴ‪‬ﺸ‪‬ﻄﹶﻴ‪‬ﺎ‪‬ﻄﻥ‪‬ﹶﺎ(‪‬ﻓﹶﻥ‪‬ﺎﺟ‪‬ﺘ‪‬‬
‫‪{‬ﻨﹺﺒ‪‬ﻗﹶ‬ ‫”‪tercela‬ﻞﹺﺍﻟ‪‬ﺍﻟ‬
‫ﺸ‪‬‬ ‫ﺝﻋ‪‬ﻞﹺﻤ‪‬‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﺏﻦ‪‬ﻋ‪‬ﻤ‪‬‬
‫ﺲ‪‬ﻣ‪‬ﻦ‪‬ﻣ‪‬‬ ‫ﺲ‪‬‬ ‫ﻟﺴﺎﻥ‪‬ﺟ‪‬‬
‫‪(Lisan‬‬ ‫}‪‬ﺟ‪‬ﺭﹺ‬ ‫‪:‬ﺭﹺ‬ ‫ﺤﺯ‪‬ﺎﹰﻪ‪‬ﻟﹶﺎ‪)‬ﻡ‪‬‬‫ﻗﹶﻭ‪‬ﺒﹺﺍﻗﹶﻴ‪‬ﻷَﻮ‪‬ﻟﹸ‬
‫‪an-‬‬
‫‪.‘Arab,‬‬ ‫‪Juz‬ﺍﻟﻤ‪‬ﻞﹴﺸ‪‬ﻴ‪‬ﻓﻄﹶﺒ‪‬ﺎﻟﹶﻥ‪‬ﻎﹶ‬ ‫‪6,‬ﻤ‪‬ﻦ‪ ‬ﻞﹺﻋ‪‬‬ ‫‪hal.‬ﺭ‪ ‬ﻣ‪‬ﻋ‪‬‬ ‫‪‬ﻂﺘ‪‬ﻘﹾﻣ‪‬ﺬﹶﻦ‪‬‬ ‫)‪94‬ﺳ‪‬‬ ‫ﺱﹴ‪‬ﻟ‪:‬ﺃﹶﻜﹸﻱ‪‬ﻞﱢ ‪‬ﻣ‪‬ﺳ‪‬ﺎ ‪‬ﺍ‬
‫ﺨ‬ ‫ﺲ‪ ‬ﻓ‪‬ﻋ‪‬ﻲﻦ‪ ‬ﺍﻟﱡﺑ‪‬ﻠﻐ‪‬ﻦﹺﺔ‪ ‬ﻋ‪‬ﺍ‪‬ﺒ‪‬ﺎﺳ‪‬ﻢ‪‬‬ ‫ﺍﻟﻃﹶﺮ‪‬ﻠﹾ‪‬ﺟ‪‬ﺤ‪‬ﺔﹶ‪،‬‬
‫‪‬ﺴﺎﹰ‪‬ﻛﹸﻭ‪‬ﻳ‪‬ﻞﱡﻘﹶﺎ‪‬ﻝﹸﻣﺎ‪‬‬ ‫ﺍﻟﺍﻟﻠﺮ‪‬ﱠﻪ ‪‬ﺟ‪‬ﺲ‪ : ‬ﺍﳌﹶﺄﹾﺛﹶﻢ‪ . ‬ﻭﻗﺎﻝ ‪‬ﺍﻟﺰ‪‬ﺟ‪‬ﺎﺝ‪ : ‬ﺍﻟﺮ‪‬ﺟ‪‬ﺲ‪: ‬‬
‫ﺗﻌﺎﱃﻴ‪‬ﺪﻓ‪‬ﺑﻲ‪‬ﻦ‪‬ﺫﹶﻡ‪‬ﺟ‪‬ﺒ‪‬ﻴ‪‬ﻫ‪‬ﺮﺬ‪:‬ﻩ‪‬ﺇﹺﺛﹾ‪‬ﺍﻢ‪‬ﻷَ‪.‬ﺷ‪‬ﻭﻴ‪‬ﻗﹶﺎﺎﺀِﻝﹶ‪‬ﻭ‪‬ﺯ‪‬ﻳ‪‬ﺳ‪ ‬ﺪﻤ‪‬ﺎﺑ‪‬ﻫ‪‬ﻦ‪‬ﺎ ‪‬ﺃﹶﺭﹺﺳ‪‬ﻠﹶﺟﻢ‪:‬ﺃﹶﻱ‪ ‬ﺷ‪‬ﺮ‪‬‬ ‫ﻭ‪‬ﻗﹶﺎﻝﹶ ‪‬ﺳ‪‬ﻌ‪‬‬
‫ﹺﺫﺍ‪‬ﻫﻋ‪‬ﺬﻤ‪‬ﻩﻞﹶ‪‬ﺍ‪‬ﻷَﻋ‪‬ﺷ‪‬ﻤ‪‬ﻴ‪‬ﺎﻼﹰﺀِ‪‬‬ ‫ﺲ‪‬ﺇﺫﹶﻡ‪‬‬ ‫ﺲ‪‬ﺗﻌ‪‬ﺎﻳ‪‬ﻟﺮ‪‬ﹶﻰﺟ‪‬ﰲ‬ ‫‪‬ﺴﺎﹰﺑﺎﻟﹶ‪‬ﻎﹶﻭ ‪‬ﺭ‪‬ﺍﺟﹺﷲُ ‪‬‬ ‫ﺍﺭ‪‬ﺳ‪‬ﺟ‪‬ﺘ‪‬ﻘﹾﺲ‪‬ﺬ‪‬ﺭ‪ ‬ﺍﻟﻣ‪‬ﺮ‪‬ﻦ‪‬ﺟ‪ ‬ﻞﹸﺍﻟ‪‬ﻌ‪‬ﺭ‪‬ﻤ‪‬ﺟﻞﹺ ‪‬‬
‫ﻣ‪‬ﻦ‪‬ﻋ‪‬ﻤ‪‬ﻞﹺ‪‬ﺍﻟﺸ‪‬ﻴ‪‬ﻄﹶﺎﻥ‪.‬‬
‫ﺹ‪‬ﺝ‪(‬ﺹ‪(‬‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﻭﺱ‬ ‫ﺗﺎﺝ‪‬ﺝ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﺏ‬ ‫‪‬ﺴﺎﹰ‪)‬‬ ‫ﻟﺴﺎﻥ‪‬‬ ‫ﻗﹶﻓﺒﹺﻴ‪‬ﺴ‪‬ﺤﻤﺎﹰ‪‬ﺎﻫ‪)‬ﺎ‪‬ﺭﹺﺟ‬
‫‪“artinya rijs adalah perbuatan dosa. Az-‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Zujaj‬‬ ‫‪berpendapat‬ﻜﹸ‪‬ﻳ‪‬ﻢ‪‬ﺬﹾ‪‬ﻫ‪‬ﺐ‪‬‬ ‫ﺍﷲ‪‬ﺍﻟﻭ‪‬ﺴ‪‬ﻛﹶﺮ‪‬ﻜﹶﻫ‪‬ﺮﹺﻪ‪‬ﺃﹶﻟﹶﻥﹾ‬ ‫‪‬ﻄﻪﺃﹶ‪‬ﻗﹶﻞﱡ‬ ‫ﺨﻡ‪ ‬‬ ‫‪bahwa‬ﺎ‬
‫ﺍﷲﻧ‪‬ﺘ‪‬ﻓ‪‬ﻦ‪‬ﻲ ‪‬ﺳ‪‬ﺍﻟﹶ‬ ‫‪‬‬
‫ﺭﲪﻪﻢ‪‬ﻭ‬ ‫‪،adalah‬ﻓ‪‬ﻌ‪‬ﻲ‪ ‬‬ ‫‪‬ﺲﺸ‪"‬ﺎ‬ ‫ﻗﹶ"ﺎﺭﻝﹶﺟ‪‬ﺍﻟ‬
‫‪arti rijs‬‬
‫‪:SAW‬ﺇﹺﺛﹾ‬ ‫ﻳﻘﻮﻝ‬
‫‪membencinya‬‬
‫ﺍﻟﺸﺎ‪‬ﻓ‪‬ﻌ‪‬ﻛﹸﻲ‪‬ﻞﱡ‪‬ﻓ‪‬ﻣﺎﻲ‬ ‫ﺲ‪: ‬‬ ‫ﺐ‪‬ﺍﻟﻭ‪‬ﺮ‪‬ﻗﹶﺎﺟ‪‬ﻝﹶ ‪‬‬ ‫ﻭﻗﺎﻝﻳ‪‬ﻜﹸﺍﻟﺰ‪‬ﻦ‪ ‬ﺟﻳ‪‬ﺎﺬﹾﺝ‪‬ﻫ‪: ‬‬ ‫ﺾ‪. ‬ﻣ‪‬ﺎ‪‬ﻟﹶﻢ‪ ‬‬ ‫ﺲ‪‬ﻠﹶﺒ‪‬ﺘ‪:‬ﻪ‪ ‬ﺍﺑ‪‬ﳌﹶﻌ‪‬ﺄﹾﺛﹶﻢ‪‬‬ ‫ﺍﻟﻋ‪‬ﺮ‪‬ﻨ‪‬ﻪ‪‬ﺟ‪‬ﻟ‪‬ﻐ‪‬‬
‫‪setiap‬‬ ‫‪perbuatan‬‬ ‫‪tercela.‬‬ ‫‪Allah‬‬ ‫‪sangat‬‬
‫)‪((meminum‬‬ ‫‪khamar,‬‬
‫‪berjudi,‬‬ ‫‪(berkorban‬ﻫﻤ‪‬ﺬﻨ‪‬ﻩ ‪‬ﺍﻷَﺷ‪‬ﻴ‪‬ﺎﺀِ‬
‫ﻋﻠﻲﻈﹸ‪‬ﻮ‪‬ﻡ‪‬ﺑﻦ‪‬ﺑ‪‬ﺃﹶﺎﺑﹺﺡ‪‬ﻲ‪‬‬ ‫‪{‬ﺎﻗﹶﺫﹶﻣ‪‬ﺎﻪ‪‬ﻡ‪‬ﻝﹶ‪‬ﺍ‪‬ﻟﹾ‬ ‫)‪untuk‬ﻦ‪‬ﺍﺗﻌﺎﺧ‪‬ﻟﺘ‪‬ﹶﻰﻞﱠ‪‬ﰲﻛﹶﻠﹶ‪‬‬
‫ﺴ‪‬ﻦ‪‬ﻜﹾ‪‬ﺮ‪‬ﺍﻋ‪‬ﻥﹸﻤ‪‬ﻞﹺﻣ‪‬ﺍﻟﺸ‪‬ﻴ‪‬ﻄﹶﺎﻥ‪‬‬
‫‪berhala,‬ﻞﹺ ‪‬ﺑﺎﻟﹶﻎﹶ ‪‬ﺍﷲُ‬
‫ﺲ‪‬ﺍﻟ‪‬ﻣ‪‬‬
‫‪dan‬ﺬ‪‬ﻊﹴﺭ‪‬ﺁﻣ‪‬ﺧ‪‬ﻦ‪‬ﺮ‪‬ﺍﻟ‪"‬ﻌ‪‬ﻤ‪‬‬
‫ﻣ‪‬ﻭﻗﹶﻮ‪‬ﻮ‪‬ﻟﹸﺿ‪‬ﻪ‪}:‬ﺭﹺﺟ‪‬‬
‫ﺍﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻘﹾ‬
‫‪mengundi nasib dengan panah), sehingga‬‬
‫‪.menyebutnya‬‬ ‫‪‬ﻞﱠﻞﹺ(‪‬ﺃﹶ‪‬ﺍﻟﺣ‪‬ﺸ‪‬ﻮ‪‬ﻴ‪‬ﺍﻟﹸﻄﹶﻪ‪‬ﺎ‪‬ﻓﹶﻥ‪‬ﻠﹶﺎ‬ ‫‪dengan‬ﻥﹾﻦ‪‬ﺗ‪‬ﻋ‪‬ﺨ‪‬ﺘ‪‬ﻤ‬
‫ﺹ‪‬‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﻭﺱ‪‬ﺝ‪‬‬
‫ﻱ‪‬ﺤ‪‬ﺎﺑ‪‬ﻨ‪‬ﺳ‪‬ﺎ ‪‬ﺨﻫ‪‬ﻂﻮ‪ ‬ﹶﺃﻣ‪‬‬ ‫‪rijs.‬‬‫ﺱﹴ‪‬ﺃﹶ‪:‬ﺃﹶﺻ‪‬‬ ‫‪"‬ﺗﺎﺝ‪‬‬
‫ﻭﻗﺎﻝ‬
‫‪(Taj‬‬ ‫‪al-‘Arus,‬ﻋ‪‬ﺒ‪‬ﺎ‬
‫‪‬ﺴﻡ‪‬ﺎﹰ‪)‬‬ ‫‪Juz‬ﺎﻫ‪‬ﺎ‪‬ﺭﹺﺟ‬
‫ﺤ‪‬ﻩ‪‬ﺔﹶ‪‬ﺍ‪،‬ﻟﹾ‪‬ﻤ‪‬ﻋ‪‬ﻜﹾﻦ‪‬ﺘ‪ ‬ﻮ‪‬ﺍﺑ‪‬ﻦﹺ‬
‫ﻓﺑﹺﺴ‪‬ﺴِﺮ‪‬ﻤ‬
‫ﻃﹶﻠﹾ‬
‫)‪1 hal. 3957‬‬ ‫‪‬‬
‫‪:‬ﺇﹺﺛﻥﹾ‪‬ﻢ‪‬ﻛﹶ‪.‬ﺎﻭ‪‬ﻥﹶﻗﹶ‪‬ﺎﻟﹶﻪ‪‬ﻝﹶ‪‬ﺑ‪‬ﺯ‪‬ﻘ‪‬ﻳ‪‬ﻴ‪‬ﺔﹸ‪‬ﺪ‪‬ﺗ‪‬ﺑ‪‬ﻤ‪‬ﻦ‪‬ﻴﹺﻴ‪‬ﺃﹶﺰﹴ‪‬ﺳ‪‬ﻠﹶﻭ‪‬ﻓﹶﻢﻬ‪:‬ﻢ‪‬ﺃﹶ‪‬ﻱ‪‬ﻛﹶ‪‬ﻠﹶﺎﺷ‪‬ﻡﹴﺮ‪،‬‬ ‫ﺗ‪‬ﻭ‪‬ﻨ‪‬ﺘ‪‬ﻗﹶﺎﻈ‪‬ﻝﹶﻢ‪‬ﺃﹶﺳ‪‬ﻓﹾ ‪‬ﻌ‪‬ﻴ‪‬ﺎﻟﹸﺪﻪ‪‬ﺑﻭ‪‬ﻦ‪‬ﺃﹶﻗﹾ‪‬ﻮ‪‬ﺍﺟ‪‬ﻟﹸﺒ‪‬ﻴ‪‬ﻪ‪‬ﺮ‪‬ﻭ‪‬ﺍ‪‬‬
‫"ﺭﺟ‪‬ﺲ"‪،‬ﻳﻘﻮﻝ‪:‬ﺇﹺﺛﹾﻢ‪‬ﻭﻧ‪‬ﺘ‪‬ﻦ‪‬ﺳ‪‬ﺨ‪‬ﻄﻪ‪‬ﺍﷲ‪‬ﻭ‪‬ﻛﹶﺮ‪‬ﻫ‪‬ﻪ‪‬ﻟﹶﻜﹸﻢ‪‬‬
‫ﺼ‪‬ﻄﻞﹶﺎ‪‬ﻟﹶﻥ‪‬ﻪ‪ .‬ﺑﹺﺸ‪‬ﺮ‪‬ﺏﹺ ‪‬ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮﹺ ‪‬ﻧ‪‬ﺸ‪‬ﺎﻁﹲ ‪‬ﻭ‪‬ﻫ‪‬ﺰ‪‬ﺓﹲ ‪‬ﻟ‪‬ﺪ‪‬ﺑﹺﻴ‪‬ﺐﹺ‪‬‬ ‫ﻓﹶﻣ‪‬ﺎﹶ‪‬ﻣ‪‬ﻦ‪‬ﺎ‪ ‬ﻋ‪‬ﻣ‪‬ﻤ‪‬ﻦ‪‬ﻞﹺ‪‬ﺍﻟﺣ‪‬ﺸ‪‬ﻴ‪‬‬
‫‪“Rijis artinya adalah dosa dan bau busuk,‬‬
‫‪Allah‬‬ ‫‪SWT‬ﺷ‪‬ﻴ‪‬ﺑﻦﺊﹲ‪‬ﺃﹶ‪‬ﺑﹺﻣ‪‬ﻲ‪‬ﻦ‪‬‬ ‫ﻋﻠﻲ‬ ‫‪membencinya‬ﻝﹶﺨ‪‬ﺘ‪‬ﻞﱠ ‪‬‬ ‫‪{‬ﻢ‪‬ﻗﹶ‪‬ﺎﻳ‪‬‬ ‫‪dan‬ﻤ‪‬ﻝﹺ ‪‬ﻞﹺ ‪‬ﻋ‪‬ﻠﹶﺍﻟﻴ‪‬ﻪ‪‬ﺸ‪‬ﻴ‪‬ﺑ‪‬ﻄﻌ‪‬ﹶﺎﺪ‪‬ﻥ‪‬ﻭ‪‬ﻟﹶ‬ ‫‪melarangnya‬ﻣ‪‬ﻳ‪‬ﻦ‪‬ﺴ‪‬ﺘ‪‬ﻮ‪‬ﻋ‪‬‬
‫}‪‬ﻜ‪‬ﺭﹺﻦ‪‬ﺟ‪‬ﻟﹶﺲ‪‬ﻢ‪‬‬ ‫ﺨ‪‬ﻟﹸﻤ‪‬ﻪ‪‬ﺮﹺ‪:‬ﻭ‪‬ﻟﹶ‬ ‫ﺍﻭ‪‬ﻟﹾﻗﹶ‪‬ﻮ‪‬‬
‫ﺼ‪‬ﻣ‪‬ﺢ‪‬ﻦ‪‬ﺍﻟ‪‬ﺴ‪‬ﻋ‪‬ﺻ‪‬ﻜﹶﻠﹶﻤ‪‬ﺎﺮﹺﺗ‪‬ﻞﹺ‪‬ﻪ‪‬ﺃﹶﺍﻟ‪‬ﻥﹾﻓ‪‬ﺸ‪‬ﻳ‪‬ﻴ‪‬ﻲ‪‬ﺬﹾ‪‬ﻄﹶﺎﻫ‪‬ﻫ‪‬ﻥ‪‬ﺬ‪‬ﺐ‪‬ﻩ‪.‬‬ ‫‪‬ﻂ ‪‬ﻞﱡ‬ ‫ﻱ‪ ‬ﺣ‪‬ﺍﻟﹶﺳ‪‬ﺎﻲﻡ‪‬ﺨ‪‬ﻓﹶﺃﹶﺘ‪‬ﻗﹶ‬ ‫‪:‬ﺃﹶﻓ‪‬ﺼ‪‬ﺎﻲ‬ ‫ﺍﷲﺍﻟ‬ ‫ﺭﲪﻪﺎﻜﹾ‪‬ﻢﹺﺱﹴ‪‬‬ ‫ﻗﹶﻃﹶﻋ‪‬ﺎﻠﹾﻘﹾﻠ‪‬ﻝﹶﺤ‪‬ﻪ‪‬ﺔﹶﺍﻟ‪،‬ﻓﹶ‪‬ﺸ‪‬ﻬ‪‬ﺎﻋ‪‬ﻮ‪‬ﻓ‪‬ﻌ‪‬ﻦ‪‬ﻓ‪‬ﻲ‪‬ﺍﺑ‪‬ﻲ‪‬ﻦﹺ‪‬ﺣ‪‬ﻋ‪‬ﺒ‪‬‬
‫ﺍﻟﺸﺎ‪:‬ﻓ‪‬ﺃﹶﻌ‪‬ﻱ‪‬ﻲ‪‬ﻓ‪‬ﺷ‪‬ﺮ‪‬ﻲ‪‬‬ ‫ﺐ‪‬ﺪ ‪‬ﺑ‪‬ﻭ‪‬ﻗﹶﻦ‪‬ﺎ‪‬ﺃﻝﹶ ‪‬ﺳ‪‬ﻠﹶﻢ‬ ‫ﻑ‪‬ﺯ‪‬ﻳ‪‬‬ ‫ﺾ‪‬ﺟ‪‬ﺼ‪‬ﺒ‪‬ﻣ‪‬ﻴ‪‬ﺮ‪‬ﺎﻓﹶﺮ‪‬ﺎﻟﹶﺗ‪:‬ﻪ‪‬ﻢ‪‬ﺇﹺ‪‬ﺛﹾ‪‬ﺑﹺﻳ‪‬ﻠﹶﻢ‪‬ﺎﻜﹸ‪.‬ﻦ‪‬ﻭ‪‬ﺧ‪‬ﻗﹶ‪‬ﺎﻳ‪‬ﻼﹶﺬﹾﻝﹶ ‪‬ﻫ‪‬‬ ‫‪689‬ﻝﹶ‪‬ﻟ‪‬ﻝﹺﻐ‪‬ﻠﹶﺳ‪‬ﺒ‪‬ﻭ‪‬ﺘﻌ‪‬ﻴ‪‬ﻪ‪‬ﺟ‪‬ﺪ‪‬ﻤ‪‬ﺑ‪‬ﻴ‪‬ﺑﻌ‪‬ﻊﹺﻦ‪‬ﺗ‪‬‬
‫ﺤ‪‬ﺎ‬ ‫ﺍﻭ‪‬ﻟﹾﻋ‪‬ﻗﹶﻨ‪‬ﺎﻪ‪‬‬
‫‪‬ﻣ‪ ‬ﻮﻦ‪‬ﺿ‪‬ﻋ‪‬ﻊﹴﻤ‪ ‬ﻞﹺﺁ‪‬ﺍﻟﺧ‪‬ﺮ‪‬ﺸ‪‬ﻴ‪"‬ﻄﹶ‪‬ﺎﺍﻟﻥ‪.‬ﺴ‪‬ﻜﹾﺮ‪‬ﺍﻥﹸ ‪‬ﻣ‪‬ﻦ‪ ‬ﺍﺧ‪‬ﺘ‪‬ﻞﱠ ‪‬ﻛﹶﻠﹶﺎﻣ‪‬ﻪ‪ ‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﻨ‪‬ﻈﹸﻮ‪‬ﻡ‪ ‬ﺑ‪‬ﺎﺡ‪‬‬
‫ﺎﺀِﻎﹶ‬‫ﺎﻴﻟﹶ‬‫ﺷ‬‫ﻷَﻓﹶﺒ‬ ‫ﺍﻞﹴ‬‫ﻩﻤ‬‫ﺬﻋ‬‫ﻫ‬‫ﻦ‬ ‫ﻣ‬‫ﻡ‬‫ﺫﹶ‬‫ﺭ‬ ‫ﻘﹾﰲﺬﹶ‬‫ﺘ‬‫ﻟﺍﹶﻰﺳ‬‫ﺎﺗﻌﺎ‬‫ﻣ‬ ُ‫ﷲ‬ ‫ﺍﻜﹸﻞﱢ‬‫ﻎﹶﻟ‬ ‫ﺑﺎﻟﹶﻢ‬‫ﺳ‬ ‫ﻞﹺﺍ‬ ‫ﺔ‬‫ﻤ‬‫ﻐ‬‫ﺍﻟﱡﺍﻟﻠﻌ‬ ‫ﻲﻦ‬‫ﻓﻣ‬ ‫ﺲ‬‫ﺭ‬‫ﺬ‬‫ﻘﹾﺟ‬‫ﺘ‬‫ﺳ‬‫ﺍﺍﻟﺮ‬
‫ﻘﹶﺎﻝﹸ‬‫ﻳ‬‫ﻭ‬ ‫ﺴﺎﹰ‬ (‫ﺟ‬‫ﺭﹺ‬ ‫ﺎ‬‫ﻫ‬‫ﺹﺎ‬ ‫ﻤ‬‫ﺳ‬‫ﻭ‬‫ﺝ‬ ِ‫ﺎﺀ‬‫ﻴ‬‫ﺍﻟﻌﺮﻭﺱﺷ‬
َ‫ﺍﻷ‬ ‫ﻩ‬‫ﺬ‬‫ﺗﺎﺝﻫ‬  ‫)ﻡ‬ ‫ﺫﹶ‬‫ﺴﺎﹰ‬ ‫ﻲ‬‫ﺟﻓ‬ ‫ﺗﻌﺎﱃﺭﹺ‬
‫ﺎ‬‫ﺎﻫ‬‫ﱠﻪﻤ‬‫ﻓﺍﻟﻠﺴ‬
BIDANG POM DAN IPTEK
‫ﻼﹰ‬‫ﻤ‬‫ﻋ‬ ‫ﻞﹶ‬‫ﻤ‬‫ﻋ‬ ‫ﺇﹺﺫﺍ‬ ‫ﺲ‬‫ﺟ‬‫ﺮ‬‫ﻳ‬ ‫ﺟﹺﺲ‬‫ﻭﺭ‬ ‫ﺴﺎﹰ‬‫ﺟ‬‫ﺭ‬ ‫ﻞﹸ‬‫ﺟ‬‫ﺍﻟﺮ‬ ‫ﺲ‬‫ﺟ‬‫ﺭ‬
‫ﻟﹶﻜﹸﻢ‬‫ﻪ‬‫ﻫ‬‫ﻛﹶﺮ‬‫ﻭ‬‫ﺍﷲ‬(‫ﻄﻪ‬ ‫ﺨ‬ ‫ﺹ‬ ‫ﺳ‬‫ﻦ‬‫ﺘ‬‫ﺝﻧ‬
‫ﻭ‬‫ﺍﻟﻌﺮﺏﻢ‬ ‫ﺇﹺﺛﹾ‬:‫ﻳﻘﻮﻝ‬ ‫ﻟﺴﺎﻥ‬ ،") ‫ﺲ‬‫ﺤﺎﹰ‬ ‫ﺭﺟ‬‫ﻗﹶ"ﺒﹺﻴ‬
bagi kalian” (Tafsir at-Thabari)

‫ﺑﹺﻣﺎﻲ‬‫ﺃﹶ‬‫ﻛﹸﺑﻦﻞﱡ‬‫ﻋﻠﻲ‬ : ‫ﺲ‬‫ﻝﹶ‬‫ﻗﹶﺎﺟ‬‫ﺮ‬{ ‫ﺍﻟ‬ :‫ﹶﺎﻥ‬‫ﺎﻄﺝ‬‫ﺟﻴ‬‫ﺸ‬‫ﺍﻟﺍﻟﺰ‬‫ﻭﻗﺎﻝﻞﹺ‬
‫ﻤ‬‫ﻋ‬‫ﻦ‬ ‫ﻣ‬.‫ﺲ‬ ‫ﺄﹾﺛﹶﻢ‬‫ﺭﹺﺍﳌﹶﺟ‬}: :‫ﺲ‬‫ﻪ‬‫ﻟﹸﺟ‬‫ﻮ‬‫ﻗﹶﺮ‬‫ﺍﻟﻭ‬
.ِ‫ﺎﺀ‬‫ﻴﻥ‬‫ﻷَﻄﹶﺎﺷ‬‫ﻴ‬‫ﺍﺸ‬ ‫ﻩﺍﻟ‬‫ﻫﻞﹺﺬ‬‫ﻤ‬ ‫ﻡ‬‫ﺫﹶﻋ‬‫ﰲﻦ‬‫ﻣ‬‫ﻂ‬ ‫ﺨﹶﻰ‬‫ﺗﻌﺎﻟ‬‫ﺳ‬ُ‫ﷲ‬‫ﺃﹶﺍﻱ‬:‫ﺱﹴﻎﹶ‬ ‫ﺑﺎﻟﹶ‬‫ﺎ‬‫ﻞﹺﺒ‬‫ﻋ‬‫ﻤ‬ ‫ﻦﹺ‬‫ﺍﻟﻌ‬‫ﺍﺑ‬‫ﻦ‬‫ﻦ‬‫ﻣ‬‫ﻋ‬‫ﺭ‬،‫ﺔﹶﺬ‬‫ﻘﹾﺤ‬‫ﺘ‬‫ﺍﻃﹶﻠﹾﺳ‬
‫ﺮ‬‫ﺷ‬ ‫ﺃﹶﻱ‬:‫ﻠﹶ(ﻢ‬ ‫ﺃﹶﺳ‬ ‫ﻦ‬‫ﺑ‬‫ﺹ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻳ‬‫ﺯ‬‫ﻗﹶﺎﺝﻝﹶ‬‫ﺍﻟﻌﺮﻭﺱﻭ‬
.‫ﺇﹺﺛﹾﻢ‬:‫ﺗﺎﺝﺮ‬ ‫ﻴ‬‫ﺒ‬‫)ﺟ‬ ‫ﺴﺎﹰﻦ‬‫ﺑ‬‫ﺭﹺﺪﺟ‬‫ﻴ‬‫ﻌ‬‫ﺎﺳ‬‫ﻫ‬‫ﺎ‬‫ﺎﻤﻝﹶ‬‫ﻗﹶﺴ‬‫ﻓﻭ‬
.‫ﻄﹶﺎﻥ‬‫ﻴ‬‫ﺍﻟﺸ‬‫ﻞﹺ‬‫ﻤ‬‫ﻋ‬‫ﻦ‬‫ﻣ‬
“Arti ‫ﻢ‬rijs ‫ﻟﹶﻜﹸ‬‫ﻪ‬menurut
‫ﻫ‬‫ﻛﹶﺮ‬‫ﻭ‬‫ﺍﷲ‬‫ﻄﻪ‬ Ali ‫ﺨ‬‫ﺳ‬bin ‫ﻦ‬‫ﺘ‬Abu ‫ﻭﻧ‬‫ﺇﹺﺛﹾﻢ‬Thalhah,
:‫ﻳﻘﻮﻝ‬،"‫ﺲ‬dari ‫ﺭﺟ‬"
Ibnu Abbas adalah sesuatu yang dimurkai
(Allah)
‫ﺐ‬‫ﺬﹾﻫ‬‫ﻳ‬ ‫ﻥﹾ‬dan ‫ﺃﹶ‬ ‫ﻜﹶﺮﹺ‬termasuk‫ﺍﻟﺴ‬ ‫ﺃﹶﻗﹶﻞﱡ‬ ‫ﺍﻟﹶﺎﻡ‬perbuatan ‫ﻲ‬‫ﻓ‬ ‫ﺍﷲ‬ ‫ﺭﲪﻪ‬setan.  ‫ﻲ‬‫ﻌ‬‫ﺎﻓ‬‫ﺸ‬Sa’id ‫ﺍﻟ‬ ‫ﻝﹶ‬‫ﻗﹶﺎ‬
bin
‫ﻲﻲ‬‫ﺃﹶﺑﹺﻓ‬‫ﺑﻦﻲ‬Jabir ‫ﻌ‬‫ﻋﻠﻲﻓ‬
‫ﺍﻟﺸﺎ‬mengartikannya
‫ﻗﹶﻗﹶﺎﺎﻝﹶﻝﹶ‬{
‫ﻭ‬ ‫ﺐ‬‫ﹶﺎﻥ‬‫ﺬﹾﻄﻫ‬‫ﻴ‬‫ﻳ‬‫ﺸ‬ ‫ﺍﻟﻦ‬‫ﻞﹺﻜﹸ‬‫ﻳ‬‫ﻤ‬ ‫ﻋ‬‫ﻢ‬‫ﻟﹶ‬‫ﻦ‬dengan ‫ﺎ‬‫ﻣ‬‫ﻣ‬‫ﺲ‬‫ﺾ‬‫ﺟ‬‫ﻌ‬‫ﺭﹺﺑ‬} ‫ﺘ‬‫ﺒ‬:‫ﻠﹶ‬‫ﻐ‬‫ﻪ‬‫ﻟ‬‫ﻟﹸ‬‫ﻮ‬‫ﻗﹶﻪ‬‫ﻨ‬‫ﻋ‬‫ﻭ‬
‫“ﻪ‬dosa”,
dan Zaid bin Aslam mengartikannya
.dengan
‫ﺡ‬‫ﺎﺎﻥ‬‫ﻄﹶﺑ‬ ‫ﻡ‬‫ﻴ‬‫ﺸ‬ ‫ﺍﻟﻈﹸﻮ‬‫ﻨ‬‫ﺍﻟﹾﻞﹺﻤ‬‫“ﻤ‬keburukan
 ‫ﻋ‬‫ﻪ‬‫ﻣ‬‫ﺎ‬‫ﻛﹶﻠﹶﻦ‬‫ﻣ‬‫ﻂ‬ ‫ﻞﱠ‬‫ﺨﺘ‬‫ﺧ‬‫ﺍﺳ‬‫ﻦ‬‫ﻱ‬‫ﻣ‬‫ﺃﹶ‬yang :‫ﺱﹴﺍﻥﹸ‬ ‫ﺎﻜﹾﺮ‬‫ﺒ‬‫ﺴ‬‫ﻋ‬‫ﺍﻟ‬‫ﻦﹺ‬merupakan
"‫ﺍﺑ‬‫ﺮ‬‫ﻦ‬‫ﺧ‬‫ﺁﻋ‬،‫ﺔﹶﻊﹴ‬‫ﺿ‬ ‫ﺤ‬‫ﻃﹶﻠﹾﻮ‬‫ﻣ‬
bagian dari ‫ﺃﹶ‬ ‫ﻦ‬‫ﺗ‬perbuatan
‫ﻥﹾﺑ‬ ‫ﺪ‬‫ﹶﺃ‬‫ﻳ‬‫ﻮ‬‫ﺯ‬‫ﻫ‬ ‫ﻝﹶ‬ ‫ﺎﺎ‬‫ﻗﹶﻨ‬‫ﺑ‬‫ﺎﻭ‬‫ﺤ‬.‫ﺻ‬‫ﻢ‬setan” ‫ﺮ‬‫ﻴ‬‫ﺒ‬‫ﺟ‬"(Tafsir
‫ﻦ‬‫ﺑﻡ‬‫ﻮ‬‫ﻜﹾﺪﺘ‬‫ﻴ‬‫ﻌ‬‫ﻤ‬‫ﺍﻟﹾﺳ‬Ibnu
Katsir)
‫ﺎ‬‫ﻠﹶﺮ‬‫ﻓﹶﺷ‬‫ﻪ‬‫ﺍﻟﹸﻱ‬‫ﺃﹶﻮ‬:‫ﻢﺃﹶﺣ‬‫ﻞﱠﻠﹶ‬‫ﺳ‬‫ﺘ‬‫ﺨ‬ ‫ﺇﹺﺃﹶﺛﹾ‬:‫ﻭﻗﺎﻝ‬ ‫ﻝﹶﻩ‬‫ﻗﹶﺴِﺎﺮ‬‫ﺑﹺﻭ‬
،‫ﻛﹶﻠﹶﺎﻡﹴ‬ ‫ﻢ‬‫ﻓﹶﻬ‬‫ﻭ‬‫ﺰﹴ‬‫ﻴﹺﻴ‬‫ﻤ‬‫ﺗ‬ ‫ﺔﹸ‬‫ﻴ‬‫ﻘ‬‫ﺑ‬‫ﻟﹶﻪ‬ ‫ﻛﹶﺎﻥﹶ‬‫ﻥﹾ‬‫ﺍ‬‫ﻭ‬‫ﻪ‬.‫ﻟﹸ‬‫ﺍﻥ‬‫ﺃﹶﻄﹶﻗﹾﺎﻮ‬‫ﻭ‬‫ﻴ‬‫ﺸ‬‫ﺎﻟﹸﺍﻟﻪ‬‫ﺃﹶﻓﹾﻞﹺﻌ‬‫ﻤ‬ ‫ﻢ‬‫ﻋ‬‫ﻈ‬‫ﻦ‬‫ﺘ‬‫ﻨ‬‫ﻣ‬‫ﺗ‬
5. Pendapat Ulama mengenai definisi dan
batasan
‫ﺐﹺ‬‫ﺑﹺﻴ‬‫ﺪ‬‫ﻟ‬ ‫ﺓﹲ‬‫ﺰ‬‫ﻫ‬mabuk ‫ﻭ‬ ‫ﺎﻁﹲ‬‫ﺸ‬‫ﻧ‬sebagai  ‫ﺮﹺ‬‫ﻤ‬‫ﺍﻟﹾﺨ‬ ‫ﺏﹺ‬berikut: ‫ﺮ‬‫ﺑﹺﺸ‬ ‫ﻟﹶﻪ‬ ‫ﻞﹶ‬‫ﺼ‬‫ﺣ‬ ‫ﻦ‬‫ﻣ‬ ‫ﺎ‬‫ﻣ‬‫ﻓﹶﺎﹶ‬
‫ﻦ‬‫ﺐ‬‫ﻣ‬‫ﻫ‬ ‫ﺬﹾﺊﹲ‬‫ﻳ‬‫ﻴ‬‫ﻥﹾﺷ‬‫ﻞﱠﺃﹶ‬ ‫ﺮﹺ‬‫ﺘ‬‫ﻜﹶﺨ‬‫ﻳ‬‫ﺴ‬ ‫ﺍﻟﻢ‬‫ﻟﹶ‬‫ﻞﱡﻭ‬‫ﻗﹶ‬‫ﺃﹶﺪ‬‫ﻌ‬‫ﻡ‬‫ﺑ‬‫ﻟﹶﺎ‬‫ﺍﻪ‬‫ﻴ‬‫ﻲﻠﹶ‬‫ﻋ‬‫ﻓ‬‫ﺍﷲﻝﹺ‬ ‫ﻳ‬ ‫ﻟﹶﻢ‬ ‫ﻦ‬‫ﻜﻲ‬‫ﻌ‬‫ﺎﻟﹶﻓ‬‫ﻭ‬‫ﺸ‬ ‫ﺍﻟﺮﹺ‬‫ﻤ‬ ‫ﻝﹶ‬‫ﺍﻗﹶﻟﹾﺎﺨ‬
‫ﻮ‬‫ﺘ‬‫ﺴ‬ ‫ﺭﲪﻪ‬
 ‫ﻪ‬‫ﺎﺗ‬‫ﻝﹶﻠﹶ‬‫ﺎﺻ‬‫ﻗﹶ‬‫ﻭ‬‫ﺢ‬ ‫ﺼ‬
‫ﻲﻩ‬‫ﺬ‬‫ﻓ‬‫ﻫ‬ ‫ﻲ‬‫ﻲ‬‫ﻌ‬‫ﻓ‬‫ﺍﻟﺸﺎﻓ‬ ‫ﺐ‬‫ﺘ‬‫ﻓﹶﻫ‬‫ﻲﺬﹾ‬‫ﻳ‬‫ﺣ‬‫ﻜﹸﺎﻦ‬‫ﺼ‬‫ﻳ‬‫ﺍﻟ‬‫ﻢ‬ ‫ﻢﹺﻟﹶ‬ ‫ﺎﻜﹾ‬‫ﻣ‬‫ﺣ‬ ‫ﺾ‬  ‫ﻲ‬‫ﻌ‬‫ﻓ‬‫ﺑ‬ ‫ﻮ‬‫ﻪ‬‫ﺘ‬‫ﻬ‬‫ﻓﹶﻠﹶﺒ‬‫ﻐ‬‫ﻟ‬‫ﻪ‬‫ﻠ‬‫ﻘﹾﻪ‬‫ﻨ‬‫ﻋ‬‫ﻋ‬
‫ﺎﺡ‬‫ﺑ‬ ‫ﻡ‬‫ﻈﹸﻮ‬‫ﻨ‬‫ﺍﻟﹾﻤ‬ ‫ﻪ‬‫ﻛﹶﻠﹶﺎﻣ‬‫ﻞﱠ‬‫ﻑ‬ ‫ﺘ‬‫ﺍﻼﹶﺧ‬‫ﺧ‬‫ﻦ‬‫ﺎﻣ‬‫ﻥﹸﺑﹺﻠﹶ‬‫ﺍﻪ‬‫ﺮ‬‫ﻓﹶﻜﹾﺎﺗ‬‫ﺮ‬‫ﺴ‬‫ﺍﻟﺼ‬‫ﺗ‬"‫ﻊﹺ‬‫ﻴ‬‫ﺮ‬‫ﻤ‬‫ﺧ‬‫ﺁﺟ‬‫ﻭ‬‫ﻝﹺﻊﹴ‬‫ﺎﺿ‬‫ﺤ‬‫ﻮ‬‫ﺍﻟﹾﻣ‬
‫ﻓﹶﻠﹶﺎ‬ ‫ﺍﻟﹸﻪ‬‫ﻮ‬‫ﺃﹶﺣ‬ ‫ﻞﱠ‬‫ﺘ‬‫ﺨ‬‫ﺗ‬ ‫ﹶﺃﻥﹾ‬ ‫ﻮ‬‫ﻫ‬ ‫ﺎ‬‫ﻨ‬‫ﺎﺑ‬‫ﺤ‬‫ﺃﹶﺻ‬ ‫ﻭﻗﺎﻝ‬"‫ﻡ‬‫ﻮ‬‫ﻜﹾﺘ‬‫ﺍﻟﹾﻤ‬ ‫ﻩ‬‫ﺴِﺮ‬ ‫ﺑﹺ‬
،‫ﻛﹶﻠﹶﺎﻡﹴ‬ ‫ﻢ‬‫ﻓﹶﻬ‬‫ﻭ‬‫ﺰﹴ‬‫ﻴﹺﻴ‬‫ﻤ‬‫ﺗ‬ ‫ﺔﹸ‬‫ﻴ‬‫ﻘ‬‫ﺑ‬‫ﻟﹶﻪ‬ ‫ﻛﹶﺎﻥﹶ‬‫ﻥﹾ‬‫ﺍ‬‫ﻭ‬‫ﺍﻟﹸﻪ‬‫ﺃﹶﻗﹾﻮ‬‫ﻭ‬‫ﺎﻟﹸﻪ‬‫ﺃﹶﻓﹾﻌ‬ ‫ﻢ‬‫ﻈ‬‫ﺘ‬‫ﻨ‬‫ﺗ‬
‫ﺐﹺ‬‫ﺑﹺﻴ‬‫ﺪ‬‫ﻟ‬ ‫ﺓﹲ‬‫ﺰ‬‫ﻫ‬‫ﻭ‬ ‫ﺎﻁﹲ‬‫ﺸ‬‫ﻧ‬ ‫ﺮﹺ‬‫ﻤ‬‫ﺍﻟﹾﺨ‬ ‫ﺏﹺ‬‫ﺮ‬‫ﺑﹺﺸ‬ ‫ﻟﹶﻪ‬ ‫ﻞﹶ‬‫ﺼ‬‫ﺣ‬ ‫ﻦ‬‫ﻣ‬ ‫ﺎ‬‫ﻓﹶﺎﹶﻣ‬
‫ﻦ‬‫ﻣ‬ ‫ﺊﹲ‬‫ﻴ‬‫ﺷ‬ ‫ﻞﱠ‬‫ﺘ‬‫ﺨ‬‫ﻳ‬ ‫ﻟﹶﻢ‬‫ﻭ‬ ‫ﺪ‬‫ﻌ‬‫ﺑ‬ ‫ﻪ‬‫ﻠﹶﻴ‬‫ﻋ‬ ‫ﻝﹺ‬‫ﻮ‬‫ﺘ‬‫ﺴ‬‫ﻳ‬ ‫ﻟﹶﻢ‬ ‫ﻦ‬‫ﻟﹶﻜ‬‫ﻭ‬ ‫ﺮﹺ‬‫ﻤ‬‫ﺍﻟﹾﺨ‬
‫ﻩ‬‫ﺬ‬‫ﻫ‬ ‫ﻲ‬‫ﻓ‬ ‫ﻪ‬‫ﻠﹶﺎﺗ‬‫ﺻ‬ ‫ﺢ‬‫ﺼ‬‫ﻓﹶﺘ‬ ‫ﻲ‬‫ﺎﺣ‬‫ﺍﻟﺼ‬ ‫ﻜﹾﻢﹺ‬‫ﺣ‬ ‫ﻲ‬‫ﻓ‬ ‫ﻮ‬‫ﻓﹶﻬ‬ ‫ﻪ‬‫ﻘﹾﻠ‬‫ﻋ‬
‫ﻼﹶﻑ‬‫ﺧ‬‫ﺑﹺﻠﹶﺎ‬‫ﻪ‬‫ﻓﹶﺎﺗ‬‫ﺮ‬‫ﺼ‬‫ﺗ‬‫ﻊﹺ‬‫ﻴ‬‫ﻤ‬‫ﺟ‬‫ﻭ‬‫ﺎﻝﹺ‬‫ﺍﻟﹾﺤ‬
“Imam as-Syafi’i berkata dalam kitab 
al-Umm bahwa batasan mabuk adalah
jika hilang akalnya sehingga tidak bisa
berjalan. Dan di tempat lain as-Syafi’i
menyatakan: orang mabuk itu adalah
orang yang bicaranya tidak teratur dan
membuka rahasianya yang tersembunyi.
Para ulama Syafi’iyah berpendapat bahwa
orang mabuk itu ialah orang yang tingkah
lakunya tidak karuan sehingga perbuatan
dan perkataannya tidak teratur, walaupun

690
‫ﻗﺎﻝ ‪‬ﺍﻟﺸﺎﻓﻌﻲ ‪‬ﺭﲪﻪ ‪‬ﺍﷲ ‪‬ﰲ ‪‬ﺍﻻﻡ ‪‬ﺃﻗﻞ ‪‬ﺍﻟﺴﻜﺮ ‪‬ﺃﻥ ‪‬ﻳﺬﻫﺐ ‪‬ﻋﻨﻪ‪‬‬
‫ﻟﻐﻠﺒﺘﻪ ‪‬ﺑﻌﺾ ‪‬ﻣﺎ ‪‬ﱂ ‪‬ﻳﻜﻦ ‪‬ﻳﺬﻫﺐ ‪‬ﻭﻗﺎﻝ ‪‬ﺍﻟﺸﺎﻓﻌﻲ ‪‬ﰲ ‪‬ﻣﻮﺿﻊ‪‬‬
‫ﺑﺴﺮﻩ‪‬ﺍﳌﻜﺘﻮﻡ‪‬‬ ‫ﺍﳌﻨﻈﻮﻡ‪‬ﺑﺎﺡ‪‬‬
‫‪HIMPUNAN‬‬ ‫ﻛﻼﻣﻪ‪‬‬
‫‪FATWA‬‬ ‫‪ULAMA‬ﺍﺧﺘﻞ‪‬‬
‫‪MAJELIS‬‬ ‫ﺍﻟﺴﻜﺮﺍﻥ‪‬ﻣﻦ‬ ‫ﺁﺧﺮ‪"‬‬
‫‪INDONESIA‬‬

‫ﺃﻓﻌﺎﻟﻪ‪‬‬ ‫" ‪‬ﻭﻗﺎﻝ ‪‬ﺃﺻﺤﺎﺑﻨﺎ ‪‬ﻫﻮ ‪‬ﺃﻥ ‪‬ﲣﺘﻞ ‪‬ﺃﺣﻮﺍﻟﻪ ‪‬ﻓﻼ ‪‬ﺗﻨﺘﻈﻢ ‪‬‬
‫‪masih punya sedikit kesadaran dan daya‬‬
‫ﺣﺼﻞ‪‬‬ ‫ﻛﻼﻡ‪ ،‬ﻓﺎﻣﺎ ‪‬ﻣﻦ‪‬‬
‫‪pengertian.‬‬ ‫‪Adapun‬‬‫ﲤﻴﻴﺰ ‪‬ﻭﻓﻬﻢ ‪‬‬
‫‪orang‬‬ ‫‪yang‬ﻟﻪ ‪‬ﺑﻘﻴﺔ ‪‬‬
‫ﻭﺍﻥ ‪‬ﻛﺎﻥ ‪‬‬ ‫ﻭﺃﻗﻮﺍﻟﻪ ‪‬‬
‫‪menjadi‬‬
‫‪bersemangat dan agak pening-pening,‬‬
‫‪tetapi‬ﱂ‪‬‬
‫‪masih‬ﻭﻟﻜﻦ ‪‬‬ ‫ﻟﺪﺑﻴﺐ ‪‬ﺍﳋﻤﺮ‬‫‪dapat‬‬ ‫ﻭﻫﺰﺓ ‪‬‬ ‫ﺍﳋﻤﺮ ‪‬ﻧﺸﺎﻁ ‪‬‬
‫‪menguasai‬‬ ‫ﺑﺸﺮﺏ ‪‬‬
‫‪diri,‬‬ ‫‪akibat‬‬ ‫ﻟﻪ ‪‬‬
‫ﰲ ‪dari‬‬
‫ﺣﻜﻢ‪‬‬ ‫‪minuman‬‬
‫‪ khamar,‬ﻋﻘﻠﻪ ‪‬ﻓﻬﻮ ‪‬‬
‫‪maka‬ﳜﺘﻞ ‪‬ﺷﺊ ‪‬ﻣﻦ‬ ‫ﺑﻌﺪ ‪‬ﻭﱂ ‪‬‬ ‫‪ia termasuk‬‬
‫ﻳﺴﺘﻮﻝ ‪‬ﻋﻠﻴﻪ‬
‫‪orang yang tidak mabuk. Orang yang‬‬
‫ﺑﻼ‪‬‬ ‫ﻭﲨﻴﻊ ‪‬ﺗﺼﺮﻓﺎﺗﻪ ‪‬‬
‫‪demikian‬‬ ‫ﺍﳊﺎﻝ ‪itu‬‬ ‫ﺻﻼﺗﻪ ‪‬ﰲ ‪‬ﻫﺬﻩ ‪‬‬
‫‪wudunya,‬‬ ‫ﺍﻟﺼﺎﺣﻲ ‪‬ﻓﺘﺼﺢ ‪‬‬
‫‪shalatnya‬‬ ‫‪dan‬‬
‫‪seluruh amal perbuatannya adalah sah‬‬
‫‪menurut ijma’ para ulama” (al-Majmu’,‬‬ ‫ﺧﻼﻑ‪‬‬‫‪Juz‬‬
‫)‪3, hal. 7‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻭ‪‬ﺍﺧ‪‬ﺘ‪‬ﻠ‪‬ﻒ‪ ‬ﻓ‪‬ﻲ ‪‬ﺣ‪‬ﺪ‪ ‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﺴ‪‬ﻜ‪‬ﺮﹺ ‪‬ﻓﹶﺬﹶﻫ‪‬ﺐ‪ ‬ﺃﹶﺑ‪‬ﻮ ‪‬ﺣ‪‬ﻨﹺﻴﻔﹶﺔﹶ ‪‬ﺇﻟﹶﻰ ‪‬ﺃﹶﻥﱠ ‪‬ﺣ‪‬ﺪ‪‬‬
‫ﺍﻟﺴ‪‬ﻜﹾﺮﹺ ‪‬ﻣ‪‬ﺎ ‪‬ﺯ‪‬ﺍﻝﹶ ‪‬ﻣ‪‬ﻌ‪‬ﻪ‪ ‬ﺍﻟﹾﻌ‪‬ﻘﹾﻞﹸ ‪‬ﺣ‪‬ﺘ‪‬ﻰ ‪‬ﻟﹶﺎ ‪‬ﻳ‪‬ﻔﹶﺮ‪‬ﻕ‪ ‬ﺑ‪‬ﻴ‪‬ﻦ‪ ‬ﺍﻟﹾﺄﹶﺭ‪‬ﺽﹺ‪‬‬
‫ﻭ‪‬ﺍﻟﺴ‪‬ﻤ‪‬ﺎﺀِ ‪‬ﻭ‪‬ﻟﹶﺎ ‪‬ﻳ‪‬ﻌ‪‬ﺮﹺﻑ‪ ‬ﺃﹸﻣ‪‬ﻪ‪ ‬ﻣ‪‬ﻦ‪ ‬ﺯ‪‬ﻭ‪‬ﺟ‪‬ﺘ‪‬ﻪ‪ ، ‬ﻭ‪‬ﺣ‪‬ﺪ‪‬ﻩ‪ ‬ﺃﹶﺻ‪‬ﺤ‪‬ﺎﺏ‪‬‬
‫ﺍﻟﺸ‪‬ﺎﻓ‪‬ﻌ‪‬ﻲ‪ ‬ﺑﹺﺄﹶﻧ‪‬ﻪ‪ ‬ﻣ‪‬ﺎ ‪‬ﺃﹶﻓﹾﻀ‪‬ﻰ ‪‬ﺑﹺﺼ‪‬ﺎﺣ‪‬ﺒﹺﻪ‪ ‬ﺇﻟﹶﻰ ‪‬ﺃﹶﻥﹾ ‪‬ﻳ‪‬ﺘ‪‬ﻜﹶﻠﱠﻢ‪ ‬ﺑﹺﻠ‪‬ﺴ‪‬ﺎﻥ‪‬‬
‫ﻣ‪‬ﻨ‪‬ﻜﹶﺴِﺮﹴ ‪‬ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﻌ‪‬ﻨ‪‬ﻰ ‪‬ﻏﹶﻴ‪‬ﺮﹺ ‪‬ﻣ‪‬ﻨ‪‬ﺘ‪‬ﻈ‪‬ﻢﹴ ‪‬ﻭ‪‬ﻳ‪‬ﺘ‪‬ﺼ‪‬ﺮ‪‬ﻑ‪ ‬ﺑﹺﺤ‪‬ﺮ‪‬ﻛﹶﺔ‪ ‬ﻣ‪‬ﺨ‪‬ﺘ‪‬ﺒﹺﻂ‪‬‬
‫ﺿﻄ‪‬ﺮ‪‬ﺍﺏﹺ ‪‬ﺍﻟﹾﻜﹶﻠﹶﺎﻡﹺ ‪‬ﻓﹶﻬ‪‬ﻤ‪‬ﺎ‪‬‬ ‫ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﺸ‪‬ﻲﹺ ‪‬ﻣ‪‬ﺘ‪‬ﻤ‪‬ﺎﻳﹺﻞﹴ ‪‬ﻭ‪‬ﺇﹺﺫﹶﺍ ‪‬ﺟ‪‬ﻤ‪‬ﻊ‪ ‬ﺑ‪‬ﻴ‪‬ﻦ‪ ‬ﺍ ‪‬‬
‫ﻭ‪‬ﺇﹺﻓﹾﻬ‪‬ﺎﻣ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﺑ‪‬ﻴ‪‬ﻦ‪ ‬ﺍﺿ‪‬ﻄ‪‬ﺮ‪‬ﺍﺏﹺ ‪‬ﺍﻟﹾﺤ‪‬ﺮ‪‬ﻛﹶﺔ‪ ‬ﻣ‪‬ﺸ‪‬ﻴ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﻗ‪‬ﻴ‪‬ﺎﻣ‪‬ﺎ ‪‬ﺻ‪‬ﺎﺭ‪ ‬ﺩ‪‬ﺍﺧ‪‬ﻠﹰﺎ‪‬‬
‫ﻓ‪‬ﻲ ‪‬ﺣ‪‬ﺪ‪ ‬ﺍﻟﺴ‪‬ﻜﹾﺮﹺ ‪ ،‬ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﺎ ‪‬ﺯ‪‬ﺍﺩ‪ ‬ﻋ‪‬ﻠﹶﻰ ‪‬ﻫ‪‬ﺬﹶﺍ ‪‬ﻓﹶﻬ‪‬ﻮ‪ ‬ﺯﹺﻳ‪‬ﺎﺩ‪‬ﺓﹲ ‪‬ﻓ‪‬ﻲ ‪‬ﺣ‪‬ﺪ‪‬‬
‫ﻒ‪‬ﻓ‪‬ﻲ‪‬ﺣ‪‬ﺪ‪ ‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﺴ‪‬ﻜ‪‬ﺮﹺ ‪‬ﻓﹶﺬﹶﻫ‪‬ﺐ‪‬ﺃﹶﺑ‪‬ﻮ ‪‬ﺣ‪‬ﻨﹺﻴﻔﹶﺔﹶ ‪‬ﺇﻟﹶﻰ‪‬ﺃﹶﻥﱠ‪‬ﺣ‪‬ﺪ‪‬‬ ‫ﺍﻟﻭ‪‬ﺍﺴ‪‬ﺧ‪‬ﺘ‪‬ﻜﹾﻠ‪‬ﺮﹺ‪‬‬
‫‪“dan ulama berbeda pendapat tentang‬‬
‫‪batasan‬‬
‫‪mabuk.‬ﻕ‪ ‬ﺑ‪‬ﻴ‪‬ﻦ‪ ‬ﺍﻟﹾﺄﹶﺭ‪‬ﺽﹺ‬ ‫‪Menurut‬ﺣ‪‬ﺘ‪‬ﻰ ‪‬ﻟﹶﺎ ‪‬ﻳ‪‬ﻔﹶﺮ‪‬‬ ‫‪Imam‬ﻣ‪‬ﻌ‪‬ﻪ‪ ‬ﺍﻟﹾﻌ‪‬ﻘﹾﻞﹸ ‪‬‬ ‫‪Abu‬ﺮﹺ ‪‬ﻣ‪‬ﺎ ‪‬ﺯ‪‬ﺍﻝﹶ‬ ‫ﺍﻟ‪‬ﺴ‪‬ﻜﹾ‬
‫‪Hanifah‬ﻥﹼ‪‬‬
‫ﺏ‪‬‬ ‫ﺍﳌﺴﻠﻤﲔ‪،‬ﺤ‪‬ﺎﻭﺃ‬ ‫ﻋﻠﻤﺎﺀﻭ‪‬ﺣ‪‬‬
‫‪batasan‬ﺪ‪‬ﻩ‪ ‬ﺃﹶﺻ‪‬‬ ‫ﻋﻨﺪﺟ‪‬ﺘ‪‬ﻪ‪ ، ‬‬ ‫ﳒﺎﺳﺘﻬﺎ‪‬ﺯ‪‬‬
‫‪mabuk‬ﻭ‪‬‬ ‫‪ialah‬ﺃﹸﻣ‪‬ﻪ‪ ‬ﻣ‪‬ﻦ‪‬‬
‫ﳐﺘﻠﻒﺮﹺ ‪‬ﻑ‪‬ﰲ ‪‬‬ ‫ﺍﳋﻤﺮ‪‬ﻭ‪‬ﻟﹶﺎ‬
‫‪hilangnya‬ﻳ‪‬ﻌ‪‬‬ ‫ﺃﻭﻥﹼ‪‬ﺍﻟ‪‬ﺴ‪‬ﻤ‪‬ﺎﺀِ‬
‫‪akal sehingga tidak bisa membedakan‬‬
‫‪antara‬ﻥﹼ‪‬‬
‫ﻗﻄﻌﺎ‪ ،‬ﺴ‪‬ﺎﻭﺃﻥ‪‬‬
‫‪langit‬ﻜﹶﻠﱠﻢ‪ ‬ﺑﹺﻠ‪‬‬
‫ﺍﻟﻜﺤﻮﻝﺘ‪‬‬
‫‪dan‬ﹶﻰ ‪‬ﺃﹶﻥﹾ ‪‬ﻳ‪‬‬ ‫ﻭﻓﻴﻪﺇﻟ‬
‫‪ bumi‬ﺣ‪‬ﺒﹺﻪ‪ ‬‬‫ﺣﻨﻴﻔﺔ‪‬ﺎ‬
‫‪‬ﻰ ‪‬ﺑﹺﺼ‬ ‫ﺃﰊﻀ ‪‬‬‫‪dan‬‬ ‫ﻋﻨﺪ ‪‬ﺃﹶ‪‬ﻓﹾ‬ ‫ﻃﺎﻫﺮﻧ‪‬ﻪ‪‬‬
‫‪tidak‬ﻣ‪‬ﺎ‬ ‫‪bisa‬ﻌ‪‬ﻲ‪ ‬ﺑﹺﺄﹶ‬‫ﺍﻟﻨﺒﻴﺬﻓ‪‬‬
‫ﺍﻟﺸ‪‬ﺎ‬
‫ﻛﺤﻮﻻ‪،‬‬ ‫ﻟﻴﺴﺖ‪‬ﻣ‪‬ﺨ‪‬ﺘ‪‬ﺒﹺﻂ‪‬‬
‫‪membedakan‬‬
‫‪Menurut‬‬ ‫‪ulama‬ﺮ‪‬ﻛﹶﺔ‪‬‬‫ﺍﻹﻓﺮﳒﻴﺔﺑﹺ‪‬ﺤ‪‬‬ ‫‪antara‬‬
‫ﺍﻷﻋﻄﺎﺭﺘ‪‬ﺼ‪‬‬
‫‪Syafi’iyah,‬ﺮ‪‬ﻑ‪ ‬‬ ‫ﻭﺃﻥﺘ‪‬ﻈ‪‬ﻢﹴ ‪‬ﻭ‪‬ﻳ‪‬‬
‫‪ibunya‬‬
‫ﲬﺮﺍ‪،‬ﺮﹺ‬
‫‪ batasan‬ﻣ‪‬ﻨ‪‬‬‫ﻟﻴﺲﻨ‪‬ﻰ ‪‬ﻏﹶﻴ‪‬‬
‫‪dan‬‬ ‫ﺍﻟﻜﺤﻮﻝ‪‬‬
‫‪istrinya.‬‬
‫‪mabuk‬ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﻌ‪‬‬ ‫ﻣ‪‬ﻨ‪‬ﻜﹶﺴِﺮﹴ‬
‫ﺍﳌﻮﺍﺩ‪‬‬ ‫‪jika‬ﻠ‪‬ﹶﺎﻡﹺﻣﻦ‪‬ﻓﹶﻬ‪‬ﻤ‪‬ﺎ‬
‫‪ialah‬‬ ‫ﻏﲑﻫﺎﻜﹶ‬
‫‪orang‬ﺏﹺ ‪‬ﺍﻟﹾ‬‫ﻳﻮﺟﺪﻄ‪‬ﺮ‪‬ﺍﰲ‬
‫‪yang‬ﻦ‪ ‬ﺍﺿ‪‬‬ ‫ﻛﻤﺎ‬
‫ﺍﻟﻜﺤﻮﻝﻤ‪‬ﻊ‪ ‬ﺑ‪‬ﻴ‪‬‬
‫‪mabuk‬ﺟ‪‬‬ ‫ﻓﻴﻬﺎ‪‬ﻭ‪‬ﺇﹺﺫﹶﺍ‬ ‫‪tersebut‬ﻤ‪‬ﺎﻳﹺﻞﹴ‬
‫ﻳﻮﺟﺪ‬
‫ﻭﺇﳕﺎﺸ‪‬ﻲﹺ ‪‬ﻣ‪‬ﺘ‪‬‬ ‫ﻭ‪‬ﻣ‪‬‬
‫‪bicaranya tidak karuan sehingga tidak‬‬
‫ﻋﻨﺪ‪‬‬
‫‪bisa‬‬‫‪dipahami‬ﺎ‪‬ﺭ‪‬ﺣ‪‬ﺩﱴ‪‬ﺍ‪‬ﺧ‪‬ﻠﹰﺎ‬
‫ﺻ‬‫ﺑﻨﺠﺎﺳﺘﻬﺎ‬
‫ﻟﻠﻘﻮﻝ‪‬ﻭ‪‬ﻗ‪‬ﻴ‪‬ﺎﻣ‪‬ﺎ ‪‬‬‫‪dan‬ﻣ‪‬ﺸ‪‬ﻴ‪‬ﺎ‬ ‫ﻭﺟﻪﺔ‪‬‬
‫‪berjalan‬ﺍﻟﹾﻻ ‪‬ﺤ‪‬ﺮ‪‬ﻛﹶ‬
‫ﺏﹺ‪‬‬‫ﺑﺎﻹﲨﺎﻉ‪،‬ﻄ‪‬ﺮ‪‬ﺍﻭﺃﻧ‪‬ﻪ‬
‫‪dengan‬ﺑ‪‬ﻴ‪‬ﻦ‪ ‬ﺍﺿ‪‬‬ ‫ﺍﻟﻄﺎﻫﺮﺓ‪‬ﻭ‪‬‬
‫ﻭ‪‬ﺇﹺﻓﹾﻬ‪‬ﺎﻣ‪‬ﺎ‬
‫‪،sempoyongan.‬‬
‫‪‬ﻲ‪‬ﺣ‪‬ﺪ‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪،‬‬ ‫‪Sedangkan‬ﹶﺍ ‪‬ﺝﻓﹶ ‪‬ﻬ‪‬ﻮ‪‬ﺯﹺﻳ‬
‫ﺹ‪‬ﺎ ‪‬ﺩ‪‬ﺓﹲ ‪‬ﻓ‬ ‫ﺍﳌﻨﺎﺭﺬ‬
‫ﺗﻔﺴﲑﻠ‪‬ﹶﻰ ‪‬ﻫ‪‬‬
‫ﺍﳋﻤﺮ‪‬ﺎ ‪)‬ﺯ‪‬ﺍﺩ‪ ‬ﻋ‪‬‬
‫ﺑﻨﺠﺎﺳﺔ ‪ ،‬ﻭ‪‬‬
‫‪jika‬ﻣ‬ ‫ﺍﻟﻘﺎﺋﻠﲔﺪ‪‬ﺍﻟﺴ‪‬ﻜﹾ‬
‫‪kondisinya‬ﺮﹺ‬‫ﻓ‪‬ﻲ ‪‬ﺣ‪‬‬
‫‪lebih dari itu maka orang tersebut telah‬‬
‫‪(‬ﻜﹾﺮﹺ‪‬‬
‫‪sangat mabuk”. (al-Ahkam as-Sulthaniyah,‬‬ ‫ﺍﻟﺴ‪‬‬
‫)‪Juz 1 hal. 462‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﻨﺴﺐ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺍﻟﻐﺬﺍﺋﻴﺔ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺍﳌﻮﺍﺩ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻛﺜﲑ‬ ‫‪‬‬ ‫ﰲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﻮﺟﻮﺩ‬
‫ﺃﻥﱠ ‪‬ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪ ‬ﻣ‪‬ﺨ‪‬ﺘ‪‬ﻠﹶﻒ‪ ‬ﻓ‪‬ﻲ‪ ‬ﻧ‪‬ﺠ‪‬ﺎﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﻋ‪‬ﻨ‪ ‬ﺪ ‪‬ﻋ‪‬ﻠﹶﻤ‪‬ﺎﺀِ ‪‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﺴ‪‬ﻠ‪‬ﻤ‪‬ﻴ‪‬ﻦ‪،‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺍﻟﻜﺤﻮﻝ‬
‫‪...‬‬
‫ﻟﻠﺘﻄﻬﲑﻄﹾﻌ‪‬ﺎ‪،‬‬
‫ﻳﺴﺘﻌﻤﻞﻜﹸ ‪‬ﺤ‪‬ﻮ‪‬ﻝﹸ ‪‬ﻗﹶ‬ ‫ﻷﻧﻪ‪‬ﻭ‪‬ﻓ‪‬ﻴ‪‬ﻪ‪ ‬ﺍﻟﹾ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﺬﺭ‪،‬ﺣ‪‬ﻨﹺﻴ‪‬ﻔﹶﺔﹶ‬
‫ﻏﲑﻋ‪‬ﻨ‪‬ﺪ‪ ‬ﺃﹶﺑﹺﻲ ‪‬‬
‫ﻭﻫﻮﺎ ‪‬ﻫ‪‬ﺮ‪ ‬‬
‫ﻣﺘﻔﺎﻭﺗﺔ‪،‬ﺒﹺﻴ‪‬ﺬﹶ ‪‬ﻃﹶ‬
‫ﻭ‪‬ﺃﹶﻥﱠ ‪‬ﺍﻟﻨ‪‬‬
‫ﳚﻌﻞ‪‬‬
‫ﻭﻏﲑﻫﺎ‪‬ﺴ‪‬ﺖ‪‬‬ ‫ﻭﺍﻟﻨﻈﺎﻓﺔﻓﹾ‪‬ﺮﹺﳒ‪‬ﻴ‪‬ﺔﹶ ‪‬ﻟﹶﻴ‪‬‬
‫ﺍﻟﻄﺒﻴﺔﻋ‪ ‬ﹶﻄﺎﺭ‪ ‬ﺍﻹِ‬
‫ﺍﻷﻏﺮﺍﺽﺃﹶ‪‬ﻥﱠ ‪‬ﺍﻷَ‬
‫ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﻟﻪ‪‬ﺲ‪‬ﰲ‪‬ﺧ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪‬ﺍ‪ ،‬ﻭ‪‬‬
‫ﻭﺷﻴﻮﻉﻜﹸ‪‬ﺤ‪‬ﻮ‪‬ﻝﹶ ‪‬ﻟﹶﻴ‪‬‬ ‫ﻭ‪‬ﺃﹶﻥﱠ ‪‬ﺍﻟﹾ‬
‫ﻟﻘﺮﺁﻥﻓ‪.‬ﻲ‪‬‬
‫ﺑﻨﺺ‪‬ﻮ‪‬ﺍﺟ‪‬ﺪ‪ ‬‬ ‫ﻣﻨﻔﻲﻛﹶ‪‬ﻤ‪‬ﺎ ‪‬ﻳ‪‬‬
‫ﻭﻫﻮﻮ‪‬ﻝﹸ ‪‬‬‫ﺍﳊﺮﺝ‪،‬ﻟﹾ‪‬ﻜﹸﺤ‪‬‬
‫ﺑﺎﺏ‪‬ﻓ‪‬ﻴ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﺍ‬
‫ﻣﻦ‪‬ﻮ‪‬ﺟ‪‬ﺪ‪‬‬
‫ﺑﻨﺠﺎﺳﺘﻪﻤ‪‬ﺎ‪ ‬ﻳ‪‬‬
‫ﺍﻟﻘﻮﻝﻮ‪‬ﻟﹰ‪‬ﺎ‪ ،‬ﻭ‪‬ﺇﹺﻧ‪‬‬
‫ﻛﹸﺤ‪‬‬
‫‪691‬ﻫ‪‬ﺎ‪‬ﻣ‪‬ﻦ‪‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﻮ‪‬ﺍﺩ‪‬ﺍﻟﻄﱠﺎﻫ‪‬ﺮ‪‬ﺓ‪‬ﺑﹺﺎﻹِﺟ‪‬ﻤ‪‬ﺎﻉﹺ‪،‬ﻭ‪‬ﺃﹶﻧ‪ّ‬ﻪ‪‬ﻟﹶﺎ‪‬ﻭ‪‬ﺟ‪‬ﻪ‪‬ﻟ‪‬ﻠﹾﻘﹶﻮ‪‬ﻝﹺ‪‬‬ ‫ﻏﹶ‪‬ﻴ‪‬ﺮﹺ‬
‫ﻫﺬﻩ ‪‬ﻫﻲ ‪‬ﻣﻌﺮﻛﺔ ‪‬ﺍﻟﻜﺤﻮﻝ ‪‬ﻋﺮﺿﺘﻬﺎ ‪‬ﺑﺸﻲﺀ ‪‬ﻣﻦ ‪‬ﺍﻟﺘﻔﺼﻴﻞ‪‬‬
‫ﺑﹺﻨ‪‬ﺠ‪‬ﺎﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﺣ‪‬ﺘ‪‬ﻰ ‪‬ﻋ‪‬ﻨ‪‬ﺪ‪ ‬ﺍﻟﹾﻘﹶﺎﺋ‪‬ﻠ‪‬ﻴ‪‬ﻦ‪ ‬ﺑﹺﻨ‪‬ﺠ‪‬ﺎﺳ‪‬ﺔ‪ ‬ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮﹺ ‪)‬ﺗﻔﺴﲑ‪‬‬
‫ﻟﺘﺘﻀﺢ ‪‬ﺍﻟﺼﻮﺭﺓ ‪‬ﻋﻨﻪ‪ ،‬ﻭﻫﻮ ‪‬ﻣﺘﻔﻖ ‪‬ﻋﻠﻰ ‪‬ﺣﺮﻣﺔ ‪‬ﺷﺮﺑﻪ‪ ،‬ﳐﺘﻠﻒ‪‬‬
‫ﺍﳌﻨﺎﺭ‪‬ﺝ‪‬ﺹ‪(،،‬‬
‫‪‬‬
‫ﺍﻟﺸ‪‬ﺎﻓ‪‬ﻌ‪‬ﻲ‪ ‬ﺑﹺﺄﹶﻧ‪‬ﻪ‪ ‬ﻣ‪‬ﺎ ‪‬ﺃﹶﻓﹾﻀ‪‬ﻰ ‪‬ﺑﹺﺼ‪‬ﺎﺣ‪‬ﺒﹺﻪ‪ ‬ﺇﻟﹶﻰ ‪‬ﺃﹶﻥﹾ ‪‬ﻳ‪‬ﺘ‪‬ﻜﹶﻠﱠﻢ‪ ‬ﺑﹺﻠ‪‬ﺴ‪‬ﺎﻥ‪‬‬
‫ﺃﻥﱠ ‪‬ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪ ‬ﻣ‪‬ﺨ‪‬ﺘ‪‬ﻠﹶﻒ‪ ‬ﻓ‪‬ﻲ‪ ‬ﻧ‪‬ﺠ‪‬ﺎﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﻋ‪‬ﻨ‪ ‬ﺪ ‪‬ﻋ‪‬ﻠﹶﻤ‪‬ﺎﺀِ ‪‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﺴ‪‬ﻠ‪‬ﻤ‪‬ﻴ‪‬ﻦ‪،‬‬
‫ﻣ‪‬ﻨ‪‬ﻜﹶﺴِﺮﹴ ‪‬ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﻌ‪‬ﻨ‪‬ﻰ ‪‬ﻏﹶﻴ‪‬ﺮﹺ ‪‬ﻣ‪‬ﻨ‪‬ﺘ‪‬ﻈ‪‬ﻢﹴ ‪‬ﻭ‪‬ﻳ‪‬ﺘ‪‬ﺼ‪‬ﺮ‪‬ﻑ‪ ‬ﺑﹺﺤ‪‬ﺮ‪‬ﻛﹶﺔ‪ ‬ﻣ‪‬ﺨ‪‬ﺘ‪‬ﺒﹺﻂ‪‬‬
‫‪BIDANG POM DAN IPTEK‬‬
‫ﻭ‪‬ﺃﹶﻥﱠ ‪‬ﺍﻟﻨ‪‬ﺒﹺﻴ‪‬ﺬﹶ ‪‬ﻃﹶﺎﻫ‪‬ﺮ‪ ‬ﻋ‪‬ﻨ‪‬ﺪ‪ ‬ﺃﹶﺑﹺﻲ ‪‬ﺣ‪‬ﻨﹺﻴ‪‬ﻔﹶﺔﹶ ‪‬ﻭ‪‬ﻓ‪‬ﻴ‪‬ﻪ‪ ‬ﺍﻟﹾﻜﹸﺤ‪‬ﻮ‪‬ﻝﹸ ‪‬ﻗﹶﻄﹾﻌ‪‬ﺎ‪،‬‬
‫ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﺸ‪‬ﻲﹺ ‪‬ﻣ‪‬ﺘ‪‬ﻤ‪‬ﺎﻳﹺﻞﹴ ‪‬ﻭ‪‬ﺇﹺﺫﹶﺍ ‪‬ﺟ‪‬ﻤ‪‬ﻊ‪ ‬ﺑ‪‬ﻴ‪‬ﻦ‪ ‬ﺍﺿ‪‬ﻄ‪‬ﺮ‪‬ﺍﺏﹺ ‪‬ﺍﻟﹾﻜﹶﻠﹶﺎﻡﹺ ‪‬ﻓﹶﻬ‪‬ﻤ‪‬ﺎ‪‬‬
‫‪‬ﻮﺎ‪‬ﺭ‪ ‬ﺣ‪‬ﺍﻨﹺﻴﻹِﻔﹶﻓﹾﺔﹶﺮﹺ‪‬ﺇﻟﳒ‪‬ﻴ‪‬ﹶﻰﺔﹶ ‪‬ﺃﻟﹶﻴ‪‬ﻥﱠ‪‬ﺴ‪‬ﺣ‪‬ﺖ‪‬ﺪ‪‬‬ ‫ﺴ‪‬ﺮ‪‬ﻜ‪‬ﺍ‪،‬ﺮﹺ ‪‬ﻓﹶﻭ‪‬ﺃﹶﺬﹶﻥﱠﻫ‪‬ﺍﺐ‪‬ﻷَ‪‬ﺃﹶﻋ‪‬ﺑ ﹶﻄ‬ ‫ﺲ‪‬ﺍ‪‬ﻟﹾﻤ‪‬ﺧ‪‬ﻤ‬ ‫ﺤ‪‬ﻓﻮ‪‬ﻲﻝﹶ‪‬ﻟﹶﻴ‪‬ﺣ‪‬ﺪ‪ ‬‬ ‫ﻒ‪‬‬ ‫ﻭ‪‬ﻭﺃﹶ‪‬ﺍﻥﱠﺧ‪‬ﺘ‪‬ﺍﻠ‪‬ﻟﹾﻜﹸ‬
‫ﻭ‪‬ﺇﹺﻓﹾﻬ‪‬ﺎﻣ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﺑ‪‬ﻴ‪‬ﻦ‪ ‬ﺍﺿ‪‬ﻄ‪‬ﺮ‪‬ﺍﺏﹺ ‪‬ﺍﻟﹾﺤ‪‬ﺮ‪‬ﻛﹶﺔ‪‬ﻣ‪‬ﺸ‪‬ﻴ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﻗ‪‬ﻴ‪‬ﺎﻣ‪‬ﺎ ‪‬ﺻ‪‬ﺎﺭ‪ ‬ﺩ‪‬ﺍﺧ‪‬ﻠﹰﺎ‪‬‬
‫ﺽﹺ‪‬‬ ‫ﺤ‪‬ﻮ‪‬ﻜﹾﻟﹰﺮﹺﺎ‪ ،‬ﻣ‪‬ﺎﻭ‪‬ﺇﹺ‪‬ﻧ‪‬ﺯﻤ‪‬ﺍﺎﻝﹶ‪‬ﻳ‪‬ﻣ‪‬ﻮ‪‬ﻌ‪‬ﺟ‪‬ﻪ‪‬ﺪ‪‬ﺍﻟﹾ‪‬ﻌ‪‬ﻓ‪‬ﻴ‪‬ﻘﹾﻬ‪‬ﻞﹸﺎ ‪‬ﺍﻟﹾﺣ‪‬ﺘﻜﹸ‪‬ﻰﺤ‪‬ﻟﻮ‪‬ﹶﺎﻝﹸ‪‬ﻳ‪‬ﻔﹶﺮ‪‬ﻛﹶﻤ‪‬ﻕ‪‬ﺎ ‪‬ﺑ‪‬ﻳ‪‬ﻴ‪‬ﻮ‪‬ﻦ‪‬ﺟ‪‬ﺍﻟﹾﺪ‪‬ﺄﹶ ‪‬ﺭ‪‬ﻓ‪‬ﻲ‪‬‬ ‫ﺍﻟﻛﹸﺴ‪‬‬
‫ﻓ‪‬ﻲ ‪‬ﺣ‪‬ﺪ‪ ‬ﺍﻟﺴ‪‬ﻜﹾﺮﹺ ‪ ،‬ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﺎ ‪‬ﺯ‪‬ﺍﺩ‪ ‬ﻋ‪‬ﻠﹶﻰ ‪‬ﻫ‪‬ﺬﹶﺍ ‪‬ﻓﹶﻬ‪‬ﻮ‪ ‬ﺯﹺﻳ‪‬ﺎﺩ‪‬ﺓﹲ ‪‬ﻓ‪‬ﻲ ‪‬ﺣ‪‬ﺪ‪‬‬
‫ﺏ‪‬‬ ‫ﺻ‪‬ﻠﹾﻘﹶﺤ‪‬ﺎﻮ‪‬ﻝﹺ‬ ‫ﻏﹶﻭﻴ‪‬ﺍﻟﺮﹺﻫ‪‬ﺴ‪‬ﺎ‪‬ﻤ‪‬ﺎﻣ‪‬ﺀِﻦ‪‬ﺍﻭ‪‬ﹾﻟﹶﺎﻤ‪‬ﻮﻳ‪‬ﺍﻌ‪‬ﺩ‪‬ﺮﹺﺍﻟﻑ‪‬ﻄﱠﺎ‪‬ﺃﹸﻫ‪‬ﻣ‪‬ﺮ‪‬ﻪ‪‬ﺓ‪ ‬ﺑﹺﻣ‪‬ﺎﻦ‪‬ﻹِ ‪‬ﺟ‪‬ﺯ‪‬ﻤ‪‬ﻭ‪‬ﺎﺟ‪‬ﻉﹺﺘ‪،‬ﻪ‪‬ﻭ‪،‬ﺃﹶﻧ‪ّ‬ﻪ‪‬ﻭ‪‬ﻟﹶﺎﺣ‪‬ﺪ‪‬ﻭ‪‬ﻩ‪ ‬ﺟ‪‬ﺃﹶﻪ‪‬ﻟ‪‬‬
‫ﺍﻟﺴ‪‬ﻜﹾﺮﹺ‪‬‬
‫ﺗﻔﺴﲑﻥ‪‬‬ ‫ﺠ‪‬ﻟﺎﹶﻰﺳ‪‬ﺔ‪‬ﺃﹶ‪‬ﺍﻥﹾﻟﹾ‪‬ﻳ‪‬ﺨﺘ‪‬ﻤ‪‬ﻜﹶﺮﹺﻠﱠﻢ‪)‬ﺑﹺﻠ‪‬ﺴ‪‬ﺎ‬ ‫ﺼ‪‬ﺎﻦ‪‬ﺣ‪‬ﺒﹺﺑﹺﻪ‪‬ﻨ‪ ‬ﺇ‬ ‫‪‬ﻰﻘﹶ‪‬ﺎﺑﹺﺋ‪‬ﻠ‪‬ﻴ‪‬‬ ‫ﺑﹺﻨ‪‬ﺍﻟﺠ‪‬ﺸﺎ‪‬ﺎﻓ‪‬ﺳ‪‬ﻌﺘ‪‬ﻬ‪‬ﻲ‪‬ﺎ‪‬ﺑﹺ‪‬ﺄﹶﻧ‪‬ﺣ‪‬ﻪ‪‬ﺘ‪ ‬ﻰﻣ‪‬ﺎ‪‬ﻋ‪‬ﺃﹶﻨ‪‬ﻓﹾﺪ‪‬ﻀ‪‬ﺍﻟﹾ‬
‫‪‬‬
‫‪‬ﻭ‪(‬ﻳ‪‬ﺘ‪‬ﺼ‪‬ﺮ‪‬ﻑ‪ ‬ﺑﹺﺤ‪‬ﺮ‪‬ﻛﹶﺔ‪ ‬ﻣ‪‬ﺨ‪‬ﺘ‪‬ﺒﹺﻂ‪‬‬ ‫‪‬ﺘ‪،‬ﻈ‪‬ﻢﹴ ‪‬‬ ‫‪‬ﻴ‪،‬ﺮﹺ ‪‬ﻣ‪‬ﻨ‪‬‬ ‫‪‬ﻰ ‪‬ﻏﹶ‬ ‫ﺹ‪‬‬ ‫ﺍﳌﻨﺎﺭ‪‬ﺴِﺝﺮﹴ‪‬ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﻌ‪‬ﻨ‬ ‫ﻣ‪‬ﻨ‪‬ﻜﹶ‬
‫‪najis‬ﻤ‪‬ﺴ‪‬ﻠ‪‬ﻤ‪‬ﻴ‪‬ﻦ‪،‬‬ ‫‪khamr‬ﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﻋ‪‬ﻨ‪ ‬ﺪ ‪‬ﻋ‪‬ﻠﹶﻤ‪‬ﺎﺀِ ‪‬ﺍﻟﹾ‬ ‫ﺨ‪‬ﺘ‪‬ﻠﹶﻒ‪ ‬ﻓ‪‬ﻲ‪ ‬ﻧ‪‬ﺠ‪‬ﺎ‬ ‫ﺃﻥﱠ ‪‬ﺍﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪ ‬ﻣ‪‬‬
‫‪“status‬ﺎ‪‬‬ ‫‪tidaknya‬ﺏﹺ ‪‬ﺍﻟﹾﻜﹶﻠﹶﺎﻡﹺ ‪‬ﻓﹶﻬ‪‬ﻤ‬ ‫‪ada‬ﺫﹶﺍ ‪‬ﺟ‪‬ﻤ‪‬ﻊ‪ ‬ﺑ‪‬ﻴ‪‬ﻦ‪ ‬ﺍﺿ‪‬ﻄ‪‬ﺮ‪‬ﺍ‬ ‫‪perbedaan‬ﻞﹴ ‪‬ﻭ‪‬ﺇﹺ‬ ‫ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﺸ‪‬ﻲﹺ ‪‬ﻣ‪‬ﺘ‪‬ﻤ‪‬ﺎﻳﹺ‬
‫‪di‬‬ ‫‪antara‬ﻌ‪‬ﺎ‪،‬‬ ‫‪ulama.‬ﻜﹸﺤ‪‬ﻮ‪‬ﻝﹸ ‪‬ﻗﹶﻄﹾ‬ ‫‪ Dan‬ﻭ‪‬ﻓ‪‬ﻴ‪‬ﻪ‪ ‬ﺍﻟﹾ‬ ‫‪nabiz‬ﺣ‪‬ﻨﹺﻴ‪‬ﻔﹶﺔﹶ‬ ‫‪menurut‬ﻨ‪‬ﺪ‪ ‬ﺃﹶﺑﹺﻲ‬ ‫‪Imam‬ﺒﹺﻴ‪‬ﺬﹶ ‪‬ﻃﹶﺎﻫ‪‬ﺮ‪ ‬ﻋ‪‬‬ ‫ﻭ‪‬ﺃﹶﻥﱠ ‪‬ﺍﻟﻨ‪‬‬
‫‪Abu‬ﹰﺎ‪‬‬‫ﺐﹴ‬ ‫ﺴ‬
‫‪‬‬ ‫ﻨ‬
‫ﹺ‬ ‫ﺑ‬
‫ﹺ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺔ‬
‫‪‬‬ ‫ﻴ‬
‫‪‬‬ ‫ﺋ‬
‫‪‬‬ ‫ﺍ‬ ‫ﺬ‬
‫ﹶ‬ ‫ﻐ‬
‫‪‬‬ ‫ﻟ‬
‫ﹾ‬ ‫ﺍ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺩ‬
‫‪‬‬ ‫ﺍ‬ ‫ﻮ‬
‫‪‬‬ ‫ﻤ‬
‫‪‬‬
‫‪demikian‬ﻄ‪‬ﺮ‪‬ﺍﺏﹺ ‪‬ﺍﻟﹾﺤ‪‬ﺮ‪‬ﻛﹶﺔ‪‬ﻣ‪‬ﺸ‪‬ﻴ‪‬ﺎ ‪‬ﻭ‪‬ﻗ‪‬ﻴ‪‬ﺎﻣ‪‬ﺎ ‪‬ﺻ‪‬ﺎﺭ‪ ‬ﺩ‪‬ﺍﺧ‪‬ﻠ‬
‫‪Hanifah‬‬ ‫‪tidaklah‬‬ ‫ﻟ‬
‫ﹾ‬ ‫ﺍ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻦ‬
‫‪‬‬ ‫ﻣ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺮ‬
‫ﹴ‬ ‫ﻴ‬
‫‪‬‬ ‫ﺜ‬
‫‪‬‬‫ﻛ‬
‫ﹶ‬
‫‪najis,‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻲ‬
‫‪‬‬ ‫ﻓ‬
‫ﹶ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺿ‪‬ﺩ‪‬‬‫‪pula‬ﺤ‪‬ﻣ‪‬ﺎﻮ‪‬ﻝﹸﻭ‪‬ﺑ‪‬ﻴ‪‬ﻣ‪‬ﻦ‪‬ﻮ‪‬ﺍﺟ‪‬ﻮ‪‬‬ ‫ﻭ‪‬ﺍﻭ‪‬ﻟﹾﺇﹺﻓﹾﻜﹸﻬ‪‬ﺎ‬
‫‪alkohol.‬‬ ‫‪Alkohol‬ﻓﹾﺮﹺﳒ‪‬ﻴ‪‬ﺔﹶ ‪‬ﻟﹶﻴ‪‬ﺴ‪‬ﺖ‪‬‬ ‫‪tidaklah‬ﺍﻷَﻋ‪ ‬ﹶﻄﺎﺭ‪ ‬ﺍﻹِ‬ ‫‪sama‬ﺧ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪‬ﺍ‪ ،‬ﻭ‪‬ﺃﹶﻥﱠ ‪‬‬ ‫‪dengan‬ﺤ‪‬ﻮ‪‬ﻝﹶ ‪‬ﻟﹶﻴ‪‬ﺲ‪‬‬ ‫ﻭ‪‬ﺃﹶﻥﱠ ‪‬ﺍﻟﹾﻜﹸ‬
‫‪...‬‬
‫‪‬ﻲ ‪‬ﺣ‪‬ﺪ‪‬‬ ‫‪minyak‬ﻌ‪‬ﻬ‪‬ﻤ‪‬ﻮ‪‬ﻞﹸ‪ ‬ﺯﹺﻟ‪‬ﻳﻠ‪‬ﺎﺘ‪‬ﺩ‪‬ﺓﹲﻄﹾ ‪‬ﻬﹺﻓﻴ‪‬ﺮﹺ‬
‫ﹶﻰﻧ‪‬ﻪ‪‬ﻫ‪‬ﻳ‪‬ﺬﹶﺍﺴ‪‬ﺘ‪‬ﻓﹶ‬ ‫‪،wangi‬ﻋ‪‬ﻠ‪‬ﻟ‪‬ﺄﹶ‬
‫‪tidak‬ﺮ‪‬ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﻣ‪‬ﺎﺴ‪‬ﺘ‪‬ﻘﹾﺯ‪‬ﺍﺬ‪‬ﺩ‪‬ﺭﹴ‪‬‬ ‫ﺴ‪‬ﻮ‪‬ﻜﹾ‪‬ﺮﹺﻏﹶ‪‬ﻴ‪،‬‬ ‫‪‬ﻲﺎ‪‬ﻭﹺﺗ‪‬ﺣ‪‬ﺔ‪‬ﺪ‪،‬ﺍﻟﻭ‪‬ﻫ‪‬‬ ‫ﻣ‪‬ﻓﺘ‪‬ﻔﹶ‬
‫‪khamr,‬‬
‫‪dan‬ﻳ‪‬ﻮ‪‬ﺟ‪‬ﺪ‪ ‬ﻓ‪‬ﻲ‬
‫‪berbahan‬‬ ‫‪alkohol‬ﻤ‪‬ﺎ‬
‫‪saja,‬ﻜﹸﺤ‪‬ﻮ‪‬ﻝﹸ ‪‬ﻛﹶ‬ ‫‪tapi‬ﻓ‪‬ﻴ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﺍﻟﹾ‬ ‫‪di‬ﻳ‪‬ﻮ‪‬ﺟ‪‬ﺪ‪‬‬ ‫)‪(hanya‬ﻭ‪‬ﺇﹺﻧ‪‬‬
‫‪dalamnya‬ﻤ‪‬ﺎ ‪‬‬ ‫ﻛﹸﺤ‪‬ﻮ‪‬ﻟﹰﺎ‪ ،‬‬
‫ﻭ‪‬ﺍﻟﺷ‪‬ﺴ‪‬ﻴ‪‬ﻮ‪‬ﻜﹾﺮﹺﻉ‪‬ﺍﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻌ‪‬ﻤ‪‬ﺎﻟ‪‬ﻪ‪ ‬ﻓ‪‬ﻲ ‪‬ﺍﻟﹾﺄﹶﻏﹾﺮ‪‬ﺍﺽﹺ ‪‬ﺍﻟﻄﱢﺒ‪‬ﻴ‪‬ﺔ‪ ‬ﻭ‪‬ﺍﻟﻨ‪‬ﻈﹶﺎﻓﹶﺔ‪ ‬ﻭ‪‬ﻏﹶﻴ‪‬ﺮﹺﻫ‪‬ﺎ‪‬‬
‫‪terdapat‬‬‫‪alkohol‬ﻭ‪‬ﺟ‪‬ﻪ‪‬ﻟ‪‬ﻠﹾﻘﹶﻮ‪‬ﻝﹺ‬ ‫‪dan‬ﻉﹺ‪،‬ﻭ‪‬ﺃﹶﻧ‪ّ‬ﻪ‪‬ﻟﹶﺎ‬ ‫‪juga‬ﻹِﺟ‪‬ﻤ‪‬ﺎ‬ ‫‪beberapa‬ﻫ‪‬ﺮ‪‬ﺓ‪‬ﺑﹺﺎ‬ ‫‪bahan‬ﻦ‪‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﻮ‪‬ﺍﺩ‪‬ﺍﻟﻄﱠﺎ‬ ‫ﻏﹶﻴ‪‬ﺮﹺﻫ‪‬ﺎ‪‬ﻣ‪‬‬
‫‪lainnya‬‬
‫‪yang‬ﻮ‪‬ﻣ‪‬ﻨ‪‬ﻔ‪‬ﻲ‪‬ﺑﹺﻨ‪‬ﺺ‪‬‬ ‫‪suci.‬ﺮ‪‬ﺝﹺ‪،‬ﻭ‪‬ﻫ‪‬‬ ‫‪Sehingga‬ﺏﹺ‪‬ﺍﻟﹾﺤ‪‬‬ ‫‪tidak‬ﺑﹺﻨ‪‬ﺠ‪‬ﺎﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻪ‪‬ﻣ‪‬ﻦ‪‬ﺑ‪‬ﺎ‬ ‫‪ada‬ﻞﹸ‪‬ﺍﻟﹾﻘﹶﻮ‪‬ﻝﹶ‪‬‬ ‫ﻳ‪ ‬ﺠ‪‬ﻌ‪‬‬
‫‪alasan‬‬ ‫‪bagi‬ﻤ‪‬ﺮﹺ ‪)‬ﺗﻔﺴﲑ‬ ‫‪pendapat‬ﺔ‪ ‬ﺍﻟﹾﺨ‪‬‬ ‫‪yang‬ﻘﹶﺎﺋ‪‬ﻠ‪‬ﻴ‪‬ﻦ‪ ‬ﺑﹺﻨ‪‬ﺠ‪‬ﺎﺳ‪‬‬ ‫‪menyatakan‬ﻋ‪‬ﻨ‪‬ﺪ‪ ‬ﺍﻟﹾ‬ ‫ﺑﹺﻨ‪‬ﺠ‪‬ﺎﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﺣ‪‬ﺘ‪‬ﻰ‬
‫ﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮ‪ ‬ﻣ‪‬ﺨ‪‬ﺘ‪‬ﻠﹶﻒ‪ ‬ﻓ‪‬ﻲ‪ ‬ﻧ‪‬ﺠ‪‬ﺎﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﻋ‪‬ﻨ‪‬ﺪ‪ ‬ﻋ‪‬ﻠﹶﻤ‪‬ﺎﺀِ ‪‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﺴ‪‬ﻠ‪‬ﻤ‪‬ﻴ‪‬ﻦ‪،‬‬ ‫ﺍﻟﹾﺃﻘﹸﻥﱠﺮ‪‬ﺁﺍﻟﹾﻥ‪.‬‬
‫‪alkohol adalah najis,‬‬ ‫‪bahkan‬‬
‫ﺍﳌﻨﺎﺭ‪‬ﺝ‪‬ﺹ‪(،،‬‬ ‫‪bagi‬‬ ‫‪orang‬‬
‫‪yang‬ﺎ‪،‬‬ ‫‪menyatakan‬ﻝﹸ ‪‬ﻗﹶﻄﹾﻌ‪‬‬‫‪najisnya‬ﻴ‪‬ﻔﹶﺔﹶ ‪‬ﻭ‪‬ﻓ‪‬ﻴ‪‬ﻪ‪ ‬ﺍﻟﹾﻜﹸﺤ‪‬ﻮ‪‬‬ ‫”‪khamr‬ﻋ‪‬ﻨ‪‬ﺪ‪ ‬ﺃﹶﺑﹺﻲ ‪‬ﺣ‪‬ﻨﹺ‬ ‫‪(Tafsir‬ﻴ‪‬ﺬﹶ ‪‬ﻃﹶﺎﻫ‪‬ﺮ‪ ‬‬ ‫ﻭ‪‬ﺃﹶﻥﱠ ‪‬ﺍﻟﻨ‪‬ﺒﹺ‬
‫ﺖ‪‬‬
‫)‪al-Manar‬‬ ‫ﺿ‪‬ﺍﺘ‪‬ﻬ‪‬ﻷَﺎﻋ‪‬ﹺﺑﻄﹶﺎﺸ‪‬ﺭ‪ ‬ﻲ‪‬ﺍﺀٍﻹِ‪‬ﻓﹾﻣ‪‬ﺮﹺﻦ‪‬ﳒ‪‬ﻴ‪‬ﺍﻟﺔﹶﺘ‪‬ﻟﹶﻔﹾﻴ‪‬ﺼ‪‬ﺴ‪‬ﻴ‪‬ﻞﹺ‬ ‫ﺲ‪‬ﻟﹾ‪‬ﻜﹸﺧ‪‬ﺤ‪‬ﻤ‪‬ﻮ‪‬ﺮ‪‬ﻝﹺﺍ‪،‬ﻭ‪‬ﻋ‪‬ﺃﹶﺮ‪‬ﻥﱠ ‪‬‬ ‫ﻫ‪‬ﻭ‪‬ﺃﹶﺬ‪‬ﻩ‪‬ﻥﱠ‪‬ﺍﻟﹾﻫ‪‬ﻜﹸﻲ‪ ‬ﺤ‪‬ﻣ‪‬ﻮ‪‬ﻌ‪‬ﺮ‪‬ﻝﹶ ‪‬ﻛﹶﻟﹶﻴ‪‬ﺔﹸ ‪‬ﺍ‬
‫ﻭ‪‬ﺍﻟﹾﻜﹸﺤ‪‬ﻮ‪‬ﻝﹸ ‪‬ﻣ‪‬ﻮ‪‬ﺟ‪‬ﻮ‪‬ﺩ‪ ‬ﻓﹶﻲ‪ ‬ﻛﹶﺜ‪‬ﻴ‪‬ﺮﹴ ‪‬ﻣ‪‬ﻦ‪ ‬ﺍﻟﹾ ‪‬ﻤﻮ‪‬ﺍﺩ‪ ‬ﺍﻟﹾﻐ‪‬ﺬﹶﺍﺋ‪‬ﻴ‪‬ﺔ‪ ‬ﺑﹺﻨﹺﺴ‪‬ﺐﹴ‪‬‬
‫ﺣ‪‬ﺮ‪‬ﻣ‪‬ﻳ‪‬ﺔ‪‬ﻮ‪ ‬ﺟ‪‬ﺷ‪‬ﺪ‪‬ﺮ‪‬ﺑﹺ‪‬ﻓ‪‬ﻪ‪،‬ﻲ‪‬‬ ‫ﺼ‪‬ﺇﹺﻧ‪‬ﻮ‪‬ﻤ‪‬ﺭ‪‬ﺎﺓﹸ ‪‬ﻳ‪‬ﻋ‪‬ﻮ‪‬ﻨ‪‬ﻪ‪‬ﺟ‪،‬ﺪ‪‬ﻭ‪‬ﻓ‪‬ﻴ‪‬ﻫ‪‬ﻬ‪‬ﻮ‪‬ﺎ ‪‬ﺍﻣ‪‬ﻟﹾﺘ‪‬ﻔﹶﻜﹸﻖ‪‬ﺤ‪ ‬ﻮﻋ‪‬ﻝﹸﻠﹶ ‪‬ﻰﻛﹶ‪‬ﻤ‪‬ﺎ‬ ‫ﺤ‪‬ﻮ‪‬ﺢ‪‬ﻟﹰ ‪‬ﺎ‪،‬ﺍﻟ‪‬ﻭ‪‬‬ ‫ﻟ‪‬ﺘ‪‬ﺘ‪‬ﻛﹸﻀ‪‬‬
‫ﻣ‪‬ﺘ‪‬ﻔﹶﺎﻭﹺﺗ‪‬ﺔ‪ ،‬ﻭ‪‬ﻫ‪‬ﻮ‪ ‬ﻏﹶﻴ‪‬ﺮ‪ ‬ﻣ‪‬ﺴ‪‬ﺘ‪‬ﻘﹾﺬ‪‬ﺭﹴ‪ ،‬ﻟ‪‬ﺄﹶﻧ‪‬ﻪ‪ ‬ﻳ‪‬ﺴ‪‬ﺘ‪‬ﻌ‪‬ﻤ‪‬ﻞﹸ ‪‬ﻟ‪‬ﻠﺘ‪‬ﻄﹾﻬﹺﻴ‪‬ﺮﹺ ‪...‬‬
‫ﻉﹺﹾﻟ‪،‬ﻤ‪‬ﻭ‪‬ﺃﹶﺨ‪‬ﻧ‪ّ‬ﻠﹸﻪ‪‬ﻮ‪‬ﻟﹶﻃﹶﺎﺔ‪ ‬ﻭ‪‬ﺑﹺﻪ‪‬ﺟ‪،‬ﻪ‪‬ﻟ‪‬ﻠﹾﻭ‪‬ﻟﹶﻘﹶﻌ‪‬ﻮ‪‬ﻞﱠﻝﹺ‪‬‬ ‫ﻒ‪‬ﻣ‪‬ﻓ‪‬ﻦ‪‬ﺍﻲ‪‬ﻟﹾ‪‬ﻤ‪‬ﻃﹶﻮ‪‬ﺍﻬ‪‬ﺩ‪‬ﺎ‪‬ﺭ‪‬ﺗ‪‬ﺍﻟﻪ‪‬ﻄﱠ‪‬ﺎﻫ‪‬ﻫ‪‬ﻮ‪‬ﺮ‪‬ﺓ‪‬ﺑﹺﻭ‪‬ﺍﺎﻟﹾﻌ‪‬ﻹِﻄﹸﺟ‪‬ﻮ‪‬ﻤ‪‬ﺎﺭﹺ ‪‬ﺍ‬ ‫ﻣ‪‬ﻏﹶﻴ‪‬ﺨ‪‬ﺘ‪‬ﺮﹺﻠﹶﻫ‪‬ﺎ‪‬‬
‫ﻭ‪‬ﺷ‪‬ﻴ‪‬ﻮ‪‬ﻉ‪ ‬ﺍﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻌ‪‬ﻤ‪‬ﺎﻟ‪‬ﻪ‪ ‬ﻓ‪‬ﻲ ‪‬ﺍﻟﹾﺄﹶﻏﹾﺮ‪‬ﺍﺽﹺ ‪‬ﺍﻟﻄﱢﺒ‪‬ﻴ‪‬ﺔ‪ ‬ﻭ‪‬ﺍﻟﻨ‪‬ﻈﹶﺎﻓﹶﺔ‪ ‬ﻭ‪‬ﻏﹶﻴ‪‬ﺮﹺﻫ‪‬ﺎ‪‬‬
‫ﺗﻔﺴﲑ‪‬‬ ‫ﺐ‪‬ﻤ‪‬ﺮﹺﻭ‪‬ﺍﻟ‪)‬ﺘ‪‬ﻄﹾﻬﹺﻴ‪‬ﺮﹺ‬ ‫ﻣ‪‬ﺑﹺﻨ‪‬ﻦ‪‬ﺠ‪‬ﺎﺍﻟﺘ‪‬ﺳ‪‬ﻴ‪‬ﺘ‪‬ﻬ‪‬ﺴِﺎﻴ‪‬ﺮﹺ‪ ‬ﺣ‪‬ﺑ‪‬ﺘ‪‬ﻌ‪‬ﻰﺪ‪ ‬ﻋ‪‬ﺷ‪‬ﻨ‪‬ﻴ‪‬ﺪ‪‬ﻮ‪ ‬ﻉﹺﺍﻟﹾ‪‬ﻘﹶﺍﺎﺋ‪‬ﺳ‪‬ﻠ‪‬ﺘ‪‬ﻴ‪‬ﻌ‪‬ﻦ‪‬ﻤ‪‬ﺎ‪‬ﻟ‪‬ﺑﹺﻨ‪‬ﻪ‪ ‬ﺠ‪‬ﻓ‪‬ﺎﻲ‪‬ﺳ‪‬ﺔ‪‬ﺍﻟ‪‬ﺍﻟﹾﻄﹼﺨ‪‬‬
‫ﻳ‪‬ﺠ‪‬ﻌ‪‬ﻞﹸ‪‬ﺍﻟﹾﻘﹶﻮ‪‬ﻝﹶ‪‬ﺑﹺﻨ‪‬ﺠ‪‬ﺎﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻪ‪‬ﻣ‪‬ﻦ‪‬ﺑ‪‬ﺎﺏﹺ‪‬ﺍﻟﹾﺤ‪‬ﺮ‪‬ﺝﹺ‪،‬ﻭ‪‬ﻫ‪‬ﻮ‪‬ﻣ‪‬ﻨ‪‬ﻔ‪‬ﻲ‪‬ﺑﹺﻨ‪‬ﺺ‪‬‬
‫‪‬ﻭ‪(‬ﻏﹶﻴ‪‬ﺮﹺﻫ‪‬ﺎ‪ ،‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﻴ‪‬ﻞﹶ ‪‬ﺇﹺﻟﹶﻰ ‪‬ﺍﻟﹾﻘﹶﻮ‪‬ﻝﹺ‪‬‬ ‫‪‬ﻄﹸ‪،‬ﻮ‪‬ﺭﹺ ‪‬‬ ‫‪،‬ﻭ‪‬ﺍﹾﻟﻌ‪‬‬ ‫ﺨ‪‬ﺘ‪‬ﻠ‪‬ﻔﹶﺔﹾ‬ ‫ﺹ‪‬‬ ‫ﺍﳌﻨﺎﺭﺤ‪‬ﺎﻟ‪‬ﻴ‪‬ﺝ‪‬ﻞﹺ‪‬ﺍ‪‬ﻟﹾﻤ‪‬‬ ‫ﻭﹺﺍﻟﺘ‪‬‬
‫ﺍﻟﹾﻘﹸﺮ‪‬ﺁﻥ‪.‬‬
‫‪“alkohol‬‬ ‫‪terdapat‬ﺭ‪ّ‬ﺓ‪ ،‬ﻭ‪‬ﺇﹺﻥﹾ ‪‬ﻛﹶﺎﻥﹶ‬ ‫‪ di‬ﺍﻟﺴ‪‬ﺎﻣ‪‬ﺔ‪ ‬ﻭ‪‬ﺍﻟﻀ‪‬ﺎ‬ ‫‪banyak‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﻮ‪‬ﺍﺩ‪‬‬ ‫‪bahan‬ﺃﹶﻥ ‪‬ﻋﺪ‪ ‬ﻣ‪‬ﻦ‪ ‬‬ ‫ﺑﹺﻄﹶ‪‬ﻬ‪‬ﺎﺭ‪‬ﺗ‪‬ﻪ‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﺐﹴ‪‬‬ ‫‪dan‬ﺍﺮ‪‬ﻟﹾ‪‬ﻐ‪‬ﻣ‪‬ﺘ‪‬ﺬﹶﺍﻔﹶﺋ‪‬ﻴ‪‬ﻖﹴﺔ‪‬ﺑﹺﻋ‪‬ﻨﹺﻠﹶﻴ‪‬ﺴﻬ‪‬ﺎ‪،‬‬
‫‪makanan‬‬ ‫‪minuman‬ﺍﺳ‪‬ﻟﹾﺘ‪‬ﻬ‪‬ﻤﺎﻮ‪‬ﺍﺩ‪‬ﻏﹶﻴ‪‬‬
‫ﺨ‪‬ﻤﻲ‪‬ﺮﹺ‪‬ﻓﻛﹶﺈﹺﺜ‪‬ﻴ‪‬ﻥﱠﺮﹴ‪‬ﻧ‪‬ﻣ‪‬ﺠ‪‬ﻦ‪‬ﺎ‬ ‫‪dengan‬ﻓﹶ‬
‫‪kadar‬ﻞﹸﻮ‪‬ﺃﹶﻝﹸﺣ‪‬ﻴ‪‬ﻣ‪‬ﺎﻧ‪‬ﻮ‪‬ﺎ ‪‬ﺟ‪‬ﻮ‪‬ﻛﹶﺎﺩ‪‬ﻟﹾ‬ ‫ﻳ‪‬ﻭ‪‬ﺍﺴ‪‬ﻟﹾﺘ‪‬ﻌ‪‬ﻜﹸﻤ‪‬ﺤ‪‬‬
‫‪yang‬‬ ‫‪berbeda-beda.‬ﺍﻟﺘ‪‬ﻔﹾﺼ‪‬ﻴ‪‬ﻞﹺ‬
‫‪Alkohol‬ﻋ‪‬ﺮ‪‬ﺿ‪‬ﺘ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﹺﺑﺸ‪‬ﻲ‪‬ﺀٍ ‪‬ﻣ‪‬ﻦ‪ ‬‬ ‫‪itu‬ﺍﻟﹾﻜﹸﺤ‪‬ﻮ‪‬ﻝﹺ ‪‬‬ ‫‪bukanlah‬ﻌ‪‬ﺮ‪‬ﻛﹶﺔﹸ‬ ‫ﻫ‪‬ﺬ‪‬ﻩ‪ ‬ﻫ‪‬ﻲ‪ ‬ﻣ‪‬‬
‫‪...‬‬
‫‪zat‬‬ ‫‪yang‬ﺮﹺﺻﻘﺮ‪،‬‬ ‫ﻋﻄﻴﺔﻬﹺ‪‬ﻴ‪‬‬
‫‪kotor,‬ﻞﹸ‪)‬ﻟ‪‬ﻠﺘ‪‬ﻄﹾ‬ ‫‪karena‬ﻴ‪‬ﻪ‪‬ﺮﹺ‪‬ﻳ‪‬ﺍﹾﻟﺴ‪‬ﻌ‪‬ﺘﻨ‪‬ﻌ‪‬ﻤ‪‬‬
‫ﺐﹺ‬ ‫ﺖ‪  ‬ﻣ‪ia‬ﻦ‪‬ﺴ‪‬ﺘ‪‬ﻘﹾﻏﹶﻴ‪‬ﺬ‪‬ﺮﹺﺭﹴ‪،‬ﻋ‪‬ﻟ‪‬ﺄﹶﺼ‪‬ﻧ‪‬‬ ‫‪dipergunakan‬ﺮ‪‬‬
‫ﻭ‪‬ﻣ‪‬ﺑﹺﺘ‪‬ﻔﹶﺨ‪‬ﺎﺎﻭﹺﺗ‪‬ﺻ‪‬ﺔ‪‬ﺔ‪،‬ﺍ‪‬ﻭ‪‬ﻥﹾﻫ‪‬ﻮ‪‬ﻛﹶﺎ‪‬ﻧ‪‬ﻏﹶﻴ‪‬‬
‫‪bahan‬ﻣ‪‬ﺔ‪ ‬ﺷ‪‬ﺮ‪‬ﺑﹺﻪ‪،‬‬ ‫‪dan‬ﻪ‪ ،‬ﻭ‪‬ﻫ‪‬ﻮ‪ ‬ﻣ‪‬ﺘ‪‬ﻔﹶﻖ‪ ‬ﻋ‪‬ﻠﹶﻰ ‪‬ﺣ‪‬ﺮ‪‬‬ ‫‪seringnya‬ﻮ‪‬ﺭ‪‬ﺓﹸ ‪‬ﻋ‪‬ﻨ‪‬‬ ‫ﻟ‪‬ﺘ‪‬ﺘ‪‬ﻀ‪‬ﺢ‪ ‬ﺍﻟﺼ‪‬‬
‫‪untuk‬ﺎ‪‬‬ ‫‪pembersih..‬ﺒ‪‬ﻴ‪‬ﺔ‪ ‬ﻭ‪‬ﺍﻟﻨ‪‬ﻈﹶﺎﻓﹶﺔ‪ ‬ﻭ‪‬ﻏﹶﻴ‪‬ﺮﹺﻫ‪‬‬ ‫ﺽﹺ ‪‬ﺍﻟﻄﱢ‬ ‫‪‬‬ ‫(‬ ‫‪‬ﺍ‬
‫ﳊﻴﺎﺓ‪،‬ﻟﹾﺄﹶ‪‬ﻏﹾﺮ‪‬‬ ‫ﻭﻣﺸﺎﻛﻞﻪ‪‬ﺍ‪‬ﻓ‪‬ﻲ ‪‬ﺍ‬ ‫ﺍﻹﺳﻼﻡﻉ‪‬ﺍﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻌ‪‬ﻤ‪‬ﺎﻟ‪‬‬ ‫ﻭ‪‬ﺷ‪‬ﻴ‪‬ﻮ‪‬‬
‫‪alkohol‬‬ ‫‪ dipakai‬ﺑﹺﻪ‪ ،‬ﻭ‪‬ﻟﹶﻌ‪‬ﻞﱠ‬ ‫‪untuk‬ﺍﹾﻟﻤ‪‬ﺨ‪‬ﻠﹸﻮ‪‬ﻃﹶﺔ‪‬‬ ‫‪kepentingan‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾﻌ‪‬ﻄﹸﻮ‪‬ﺭﹺ‬ ‫‪medis,‬ﻓ‪‬ﻲ‪ ‬ﻃﹶﻬ‪‬ﺎﺭ‪‬ﺗ‪‬ﻪ‪ ‬ﻫ‪‬ﻮ‪‬‬ ‫ﻣ‪‬ﺨ‪‬ﺘ‪‬ﻠﹶﻒ‪‬‬
‫ﺺ‪‬‬ ‫‪kebersihan‬‬ ‫‪dan‬ﺝﹺ‪،‬ﻭ‪‬ﻫ‪‬ﻮ‪‬ﻣ‪‬ﻨ‪‬ﻔ‪‬ﻲ‪‬ﺑﹺﻨ‪‬‬ ‫‪lainnya‬ﺏﹺ‪‬ﺍﻟﹾﺤ‪‬ﺮ‪‬‬ ‫‪menjadikan‬ﺠ‪‬ﺎﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻪ‪‬ﻣ‪‬ﻦ‪‬ﺑ‪‬ﺎ‬ ‫ﻳ‪‬ﺠ‪‬ﻌ‪‬ﻞﹸ‪‬ﺍﻟﹾﻘﹶﻮ‪‬ﻝﹶ‪‬ﺑﹺﻨ‪‬‬
‫‪pendapat‬‬
‫‪yang‬ﺐ‪ ‬ﻭ‪‬ﺍﻟﺘ‪‬ﻄﹾﻬﹺﻴ‪‬ﺮﹺ‬ ‫‪menajiskan‬ﻓ‪‬ﻲ‪ ‬ﺍﻟﻄﹼ‬ ‫‪alkohol‬ﻴ‪‬ﻮ‪‬ﻉﹺ ‪‬ﺍﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻌ‪‬ﻤ‪‬ﺎﻟ‪‬ﻪ‪ ‬‬ ‫‪sebagai‬ﺮﹺ ‪‬ﺑ‪‬ﻌ‪‬ﺪ‪ ‬ﺷ‪‬‬ ‫ﻣ‪‬ﻦ‪ ‬ﺍﻟﺘ‪‬ﻴ‪‬ﺴِﻴ‪‬‬
‫‪sesuatu yang berat, dan itu bertentangan‬‬ ‫ﺍﻟﹾﻘﹸﺮ‪‬ﺁﻥ‪.‬‬
‫ﻭﹺﺍﻟﺘ‪‬ﺤ‪‬ﺎﻟ‪‬ﻴ‪‬ﻞﹺ ‪‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﺨ‪‬ﺘ‪‬ﻠ‪‬ﻔﹶﺔﹾ ‪‬ﻭ‪‬ﺍﹾﻟﻌ‪‬ﻄﹸﻮ‪‬ﺭﹺ ‪‬ﻭ‪‬ﻏﹶﻴ‪‬ﺮﹺﻫ‪‬ﺎ‪ ،‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﻴ‪‬ﻞﹶ ‪‬ﺇﹺﻟﹶﻰ ‪‬ﺍﻟﹾﻘﹶﻮ‪‬ﻝﹺ‪‬‬
‫”‪dengan nash al-Quran‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﹺﻄﹶﻬ‪‬ﺎﺭ‪‬ﺗ‪‬ﻪ‪ ‬ﺃﹶﻥ ‪‬ﻋﺪ‪ ‬ﻣ‪‬ﻦ‪ ‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﻮ‪‬ﺍﺩ‪ ‬ﺍﻟﺴ‪‬ﺎﻣ‪‬ﺔ‪ ‬ﻭ‪‬ﺍﻟﻀ‪‬ﺎﺭ‪ّ‬ﺓ‪ ،‬ﻭ‪‬ﺇﹺﻥﹾ ‪‬ﻛﹶﺎﻥﹶ‪‬‬
‫ﻫ‪‬ﺬ‪‬ﻩ‪ ‬ﻫ‪‬ﻲ‪ ‬ﻣ‪‬ﻌ‪‬ﺮ‪‬ﻛﹶﺔﹸ ‪‬ﺍﻟﹾﻜﹸﺤ‪‬ﻮ‪‬ﻝﹺ ‪‬ﻋ‪‬ﺮ‪‬ﺿ‪‬ﺘ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﺑﹺﺸ‪‬ﻲ‪‬ﺀٍ ‪‬ﻣ‪‬ﻦ‪ ‬ﺍﻟﺘ‪‬ﻔﹾﺼ‪‬ﻴ‪‬ﻞﹺ‪‬‬
‫ﻳ‪‬ﺴ‪‬ﺘ‪‬ﻌ‪‬ﻤ‪‬ﻞﹸ ‪‬ﺃﹶﺣ‪‬ﻴ‪‬ﺎﻧ‪‬ﺎ ‪‬ﻛﹶﺎﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮﹺ ‪‬ﻓﹶﺈﹺﻥﱠ ‪‬ﻧ‪‬ﺠ‪‬ﺎﺳ‪‬ﺘ‪ ‬ﻬﺎ ‪‬ﻏﹶﻴ‪‬ﺮ‪ ‬ﻣ‪‬ﺘ‪‬ﻔﹶﻖﹴ ‪‬ﻋ‪‬ﻠﹶﻴ‪‬ﻬ‪‬ﺎ‪،‬‬
‫ﻟ‪‬ﺘ‪‬ﺘ‪‬ﻀ‪‬ﺢ‪ ‬ﺍﻟﺼ‪‬ﻮ‪‬ﺭ‪‬ﺓﹸ ‪‬ﻋ‪‬ﻨ‪‬ﻪ‪ ،‬ﻭ‪‬ﻫ‪‬ﻮ‪ ‬ﻣ‪‬ﺘ‪‬ﻔﹶﻖ‪ ‬ﻋ‪‬ﻠﹶﻰ ‪‬ﺣ‪‬ﺮ‪‬ﻣ‪‬ﺔ‪ ‬ﺷ‪‬ﺮ‪‬ﺑﹺﻪ‪،‬‬
‫ﻭ‪‬ﺑﹺﺨ‪‬ﺎﺻ‪‬ﺔ‪ ‬ﺍ‪‬ﻥﹾ ‪‬ﻛﹶﺎﻧ‪‬ﺖ‪ ‬ﻣ‪‬ﻦ‪ ‬ﻏﹶﻴ‪‬ﺮﹺ ‪‬ﻋ‪‬ﺼ‪‬ﻴ‪‬ﺮﹺ ‪‬ﺍﹾﻟﻌ‪‬ﻨ‪‬ﺐﹺ ‪)‬ﻋﻄﻴﺔ ‪‬ﺻﻘﺮ‪،‬‬
‫ﻣ‪‬ﺨ‪‬ﺘ‪‬ﻠﹶﻒ‪ ‬ﻓ‪‬ﻲ‪ ‬ﻃﹶﻬ‪‬ﺎﺭ‪‬ﺗ‪‬ﻪ‪ ‬ﻫ‪‬ﻮ‪ ‬ﻭ‪‬ﺍﻟﹾﻌ‪‬ﻄﹸﻮ‪‬ﺭﹺ ‪‬ﺍﹾﻟﻤ‪‬ﺨ‪‬ﻠﹸﻮ‪‬ﻃﹶﺔ‪ ‬ﺑﹺﻪ‪ ،‬ﻭ‪‬ﻟﹶﻌ‪‬ﻞﱠ‪‬‬
‫ﺍﻹﺳﻼﻡ‪‬ﻭﻣﺸﺎﻛﻞ‪‬ﺍﳊﻴﺎﺓ‪(،‬‬
‫ﻣ‪‬ﻦ‪ ‬ﺍﻟﺘ‪‬ﻴ‪‬ﺴِﻴ‪‬ﺮﹺ ‪‬ﺑ‪‬ﻌ‪‬ﺪ‪ ‬ﺷ‪‬ﻴ‪‬ﻮ‪‬ﻉﹺ ‪‬ﺍﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻌ‪‬ﻤ‪‬ﺎﻟ‪‬ﻪ‪ ‬ﻓﻲ‪ ‬ﺍﻟﻄﹼﺐ‪ ‬ﻭ‪‬ﺍﻟﺘ‪‬ﻄﹾﻬﹺﻴ‪‬ﺮﹺ‪‬‬
‫ﻭﹺﺍﻟﺘ‪‬ﺤ‪‬ﺎﻟ‪‬ﻴ‪‬ﻞﹺ ‪‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﺨ‪‬ﺘ‪‬ﻠ‪‬ﻔﹶﺔﹾ ‪‬ﻭ‪‬ﺍﹾﻟﻌ‪‬ﻄﹸﻮ‪‬ﺭﹺ ‪‬ﻭ‪‬ﻏﹶﻴ‪‬ﺮﹺﻫ‪‬ﺎ‪ ،‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﻴ‪‬ﻞﹶ ‪‬ﺇﹺﻟﹶﻰ ‪‬ﺍﻟﹾﻘﹶﻮ‪‬ﻝﹺ‪‬‬
‫ﺑﹺﻄﹶﻬ‪‬ﺎﺭ‪‬ﺗ‪‬ﻪ‪ ‬ﺃﹶﻥ ‪‬ﻋﺪ‪ ‬ﻣ‪‬ﻦ‪ ‬ﺍﻟﹾﻤ‪‬ﻮ‪‬ﺍﺩ‪ ‬ﺍﻟﺴ‪‬ﺎﻣ‪‬ﺔ‪ ‬ﻭ‪‬ﺍﻟﻀ‪‬ﺎﺭ‪ّ‬ﺓ‪ ،‬ﻭ‪‬ﺇﹺﻥﹾ ‪‬ﻛﹶﺎﻥﹶ‪‬‬
‫‪692‬‬ ‫ﻳ‪‬ﺴ‪‬ﺘ‪‬ﻌ‪‬ﻤ‪‬ﻞﹸ ‪‬ﺃﹶﺣ‪‬ﻴ‪‬ﺎﻧ‪‬ﺎ ‪‬ﻛﹶﺎﻟﹾﺨ‪‬ﻤ‪‬ﺮﹺ ‪‬ﻓﹶﺈﹺﻥﱠ ‪‬ﻧ‪‬ﺠ‪‬ﺎﺳ‪‬ﺘ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ‪‬ﻏﹶﻴ‪‬ﺮ‪ ‬ﻣ‪‬ﺘ‪‬ﻔﹶﻖﹴ ‪‬ﻋ‪‬ﻠﹶﻴ‪‬ﻬ‪‬ﺎ‪،‬‬
‫ﻭ‪‬ﺑﹺﺨ‪‬ﺎﺻ‪‬ﺔ‪ ‬ﺍ‪‬ﻥﹾ ‪‬ﻛﹶﺎﻧ‪‬ﺖ‪ ‬ﻣ‪‬ﻦ‪ ‬ﻏﹶﻴ‪‬ﺮﹺ ‪‬ﻋ‪‬ﺼ‪‬ﻴ‪‬ﺮﹺ ‪‬ﺍﻟﹾﻌ‪‬ﻨ‪‬ﺐﹺ ‪)‬ﻋﻄﻴﺔ ‪‬ﺻﻘﺮ‪،‬‬
،‫ﺑﹺﻪ‬‫ﺮ‬‫ﺷ‬ ‫ﺔ‬‫ﻣ‬‫ﺮ‬‫ﺣ‬ ‫ﻠﹶﻰ‬‫ﻋ‬ ‫ﻔﹶﻖ‬‫ﺘ‬‫ﻣ‬ ‫ﻮ‬‫ﻫ‬‫ﻭ‬ ،‫ﻪ‬‫ﻨ‬‫ﻋ‬ ‫ﺓﹸ‬‫ﺭ‬‫ﻮ‬‫ﺍﻟﺼ‬ ‫ﺢ‬‫ﻀ‬‫ﺘ‬‫ﺘ‬‫ﻟ‬
‫ﻞﱠ‬‫ﻟﹶﻌ‬‫ﻭ‬ ،‫ﺑﹺﻪ‬ ‫ﻃﹶﺔ‬‫ﻠﹸﻮ‬‫ﺨ‬‫ﺍﻟﹾﻤ‬ ‫ﺭﹺ‬‫ﻄﹸﻮ‬‫ﺍﻟﹾﻌ‬‫ﻭ‬ ‫ﻮ‬‫ﻫ‬ ‫ﻪ‬‫ﺗ‬‫ﺎﺭ‬‫ﻃﹶﻬ‬ ‫ﻲ‬‫ﻓ‬ ‫ﻠﹶﻒ‬‫ﺘ‬‫ﺨ‬‫ﻣ‬
‫ﺍﻟﻄﹼﺐ‬ ‫ﻲ‬‫ﻓ‬FATWA
‫ﺮﹺ‬‫ﻄﹾﻬﹺﻴ‬‫ﺍﻟﺘ‬‫ﻭ‬HIMPUNAN ‫ﻪ‬‫ﺎﻟ‬‫ﻤ‬‫ﻌ‬‫ﺘ‬‫ﺳ‬MAJELIS
‫ﺍ‬ ‫ﻉﹺ‬‫ﻮ‬‫ﻴ‬‫ﺷ‬ULAMA
 ‫ﺪ‬‫ﻌ‬‫ﺑ‬ INDONESIA
‫ﺮﹺ‬‫ﺴِﻴ‬‫ﻴ‬‫ﺍﻟﺘ‬ ‫ﻦ‬‫ﻣ‬
‫ﻝﹺ‬‫ﺍﻟﹾﻘﹶﻮ‬ ‫ﺇﹺﻟﹶﻰ‬ ‫ﻞﹶ‬‫ﻴ‬‫ﺍﻟﹾﻤ‬ ،‫ﺎ‬‫ﺮﹺﻫ‬‫ﻏﹶﻴ‬‫ﻭ‬ ‫ﺭﹺ‬‫ﻄﹸﻮ‬‫ﺍﹾﻟﻌ‬‫ﻭ‬ ‫ﻔﹶﺔﹾ‬‫ﻠ‬‫ﺘ‬‫ﺨ‬‫ﺍﻟﹾﻤ‬ ‫ﻞﹺ‬‫ﻴ‬‫ﺎﻟ‬‫ﺤ‬‫ﻭﹺﺍﻟﺘ‬
‫ﻛﹶﺎﻥﹶ‬ ‫ﺇﹺﻥﹾ‬‫ﻭ‬ ،‫ّﺓ‬‫ﺎﺭ‬‫ﻭﺍﻟﻀ‬  ‫ﺔ‬‫ﺎﻣ‬‫ﺍﻟﺴ‬ ‫ﺍﺩ‬‫ﻮ‬‫ﺍﻟﹾﻤ‬ ‫ﻦ‬‫ﻣ‬ ‫ﻋﺪ‬ ‫ﺃﹶﻥ‬ ‫ﻪ‬‫ﺗ‬‫ﺎﺭ‬‫ﺑﹺﻄﹶﻬ‬
،‫ﺎ‬‫ﻬ‬‫ﻠﹶﻴ‬‫ﻋ‬ ‫ﻔﹶﻖﹴ‬‫ﺘ‬‫ﻣ‬ ‫ﺮ‬‫ﻏﹶﻴ‬ ‫ﻬﺎ‬ ‫ﺘ‬‫ﺎﺳ‬‫ﺠ‬‫ﻧ‬ ‫ﻓﹶﺈﹺﻥﱠ‬ ‫ﺮﹺ‬‫ﻤ‬‫ﻛﹶﺎﻟﹾﺨ‬ ‫ﺎ‬‫ﺎﻧ‬‫ﻴ‬‫ﺃﹶﺣ‬ ‫ﻞﹸ‬‫ﻤ‬‫ﻌ‬‫ﺘ‬‫ﺴ‬‫ﻳ‬
،‫ﺻﻘﺮ‬ ‫)ﻋﻄﻴﺔ‬ ‫ﺐﹺ‬‫ﻨ‬‫ﺍﹾﻟﻌ‬ ‫ﺮﹺ‬‫ﻴ‬‫ﺼ‬‫ﻋ‬ ‫ﺮﹺ‬‫ﻏﹶﻴ‬ ‫ﻦ‬‫ﻣ‬ ‫ﺖ‬‫ﻛﹶﺎﻧ‬ ‫ﻥﹾ‬‫ﺍ‬ ‫ﺔ‬‫ﺎﺻ‬‫ﺑﹺﺨ‬‫ﻭ‬
(،‫ﺍﳊﻴﺎﺓ‬‫ﻭﻣﺸﺎﻛﻞ‬‫ﺍﻹﺳﻼﻡ‬
“Saya telah menjelaskan secara rinci
alasan perbedaan pendapat terhadap
najis-tidaknya alkohol. Walaupun semua
ulama sepakat bahwa alkohol haram
diminum tapi dalam hal najis-tidaknya
para ulama berbeda pendapat, termasuk
minyak wangi yang tercampur alkohol.
Dengan alasan sering dipakainya alkohol
dalam medis, kebersihan, minyak wangi,
dan sebagainya maka menurut saya lebih
meringankan apabila memakai pendapat
yang menyatakan alkohol tidak najis.
Dengan begitu alkohol disamakan dengan
zat beracun yang membahayakan. Dan
jika alkohol difungsikan sama dengan
khamr, maka dalam hal inipun para ulama
tidak semua sepakat tentang kenajisan
khamr, khususnya yang terbuat dari selain
perasan anggur.” (Syeikh Athiyyah Shaqar,
al-Islam wa Masyakil al-Hayah, hal. 45)
6. Penjelasan dari LP POM MUI dalam rapat
Tim Gabungan Komisi Fatwa dan LP POM
bahwa :
2) Secara kimiawi, alkohol tidak hanya
terdiri dari etanol, melainkan juga
mencakup senyawa lain, seperti metanol,
propanol, butanol, dan sebagainya.
Hanya saja etanol (dengan rumus kimia
C2H5OH) banyak digunakan untuk
produksi produk pangan, obat-obatan
dan kosmetika. Namun etanol (atau etil
alkohol) di dunia perdagangan dikenal
dengan nama dagang alkohol. 
3) Dilihat dari proses pembuatannya,
etanol dapat dibedakan menjadi etanol
hasil samping industri khamr dan
etanol hasil industri non khamr (baik
merupakan hasil sintesis kimiawi dari

693
BIDANG POM DAN IPTEK

[petrokimia] ataupun hasil industri


fermentasi non khamr).

1. Keputusan Muzakarah Nasional tentang


Alkohol yang diselenggarakan oleh MUI
pada tanggal 13-14 Rabiul Akhir 1414 Hijriah
bertepatan dengan tanggal 30 September
1993 di Jakarta
2. Keputusan Rapat koordinasi Komisi Fatwa
dan LP POM MUI serta Departemen Agama
RI, pada 25 Mei 2003 di Jakarta.
3. Fatwa Majelis Ulama Indonesia Nomor 4
Tahun 2003 tentang Standarisasi Fatwa
Halal.
4. Hasil Rapat Kelompok Kerja Komisi Fatwa
MUI Bidang Pangan, Obatan-obatan dan
Kosmetika beserta Tim LPPOM MUI pada
12 November 2009.
5. Pendapat peserta rapat-rapat komisi fatwa
Majelis Ulama Indonesia, mulai tanggal 7
Mei 2008 hingga terakhir pada tanggal 18
November 2009.

Dengan bertawakkal kepada Allah SWT,

MEMUTUSKAN

Menetapkan : FATWA TENTANG ALKOHOL

Pertama : Ketentuan Umum


Dalam fatwa ini yang dimaksud dengan:
1. Khamr adalah setiap minuman yang memabukkan, baik dari
anggur atau yang lainnya, baik dimasak ataupun tidak.
2. Alkohol adalah istilah yang umum untuk senyawa organik apapun
yang memiliki gugus fungsional yang disebut gugus hidroksil (-OH)
yang terikat pada atom karbon. Rumus umum senyawa alkohol
tersebut adalah R-OH atau Ar-OH di mana R adalah gugus alkil
dan Ar adalah gugus aril.
3. Minuman beralkohol adalah :
a. minuman yang mengandung etanol dan senyawa lain di

694
HIMPUNAN FATWA MAJELIS ULAMA INDONESIA

antaranya metanol, asetaldehida, dan etilasetat yang dibuat


secara fermentasi dengan rekayasa dari berbagai jenis bahan
baku nabati yang mengandung karbohidrat; atau
b. minuman yang mengandung etanol dan/atau metanol yang
ditambahkan dengan sengaja.

Kedua : Ketentuan Hukum


1. Meminum minuman beralkohol sebagaimana dimaksud dalam
ketentuan umum hukumnya haram.
2. Khamr sebagaimana dimaksud dalam ketentuan umum adalah
najis.
3. Alkohol sebagaimana dimaksud dalam ketentuan umum yang
berasal dari khamr adalah najis. Sedangkan alkohol yang tidak
berasal dari khamr adalah tidak najis.
4. Minuman beralkohol adalah najis jika alkohol/etanolnya berasal
dari khamr, dan minuman beralkohol adalah tidak najis jika
alkohol/ethanolnya berasal dari bukan khamr.
5. Penggunaan alkohol/etanol hasil industri khamr untuk produk
makanan, minuman, kosmetika, dan obat-obatan, hukumnya
haram.
6. Penggunaan alkohol/etanol hasil industri non khamr (baik
merupakan hasil sintesis kimiawi [dari petrokimia] ataupun hasil
industri fermentasi non khamr) untuk proses produksi produk
makanan, minuman, kosmetika, dan obat-obatan, hukumnya:
mubah, apabila secara medis tidak membahayakan.
7. Penggunaan alkohol/etanol hasil industri non khamr (baik
merupakan hasil sintesis kimiawi [dari petrokimia] ataupun hasil
industri fermentasi non khamr) untuk proses produksi produk
makanan, minuman, kosmetika dan obat-obatan, hukumnya:
haram, apabila secara medis membahayakan.

Ketiga : Rekomendasi
4. Pemerintah agar melarang peredaran minuman beralkohol di
tengah masyarakat dengan tidak memberikan izin pendirian pabrik
yang memproduksi minuman tersebut, dan tidak memberikan izin
untuk memperdagangkannya, serta menindak secara tegas pihak
yang melanggar aturan tersebut.
5. Para cendekiawan agar mengembangkan ilmu dan teknologi
sehingga penggunaan alkohol sebagai pelarut obat dalam dan luar,
escense, pewarna, dan kosmetika dapat digantikan dengan bahan
alternatif lain.

695
BIDANG POM DAN IPTEK

6. Semua pihak agar bekerjasama meningkatkan usaha membebaskan


masyarakat terutama kaum remaja, dari pengaruh minuman
beralkohol.

Ditetapkan : Jakarta, 29 Dzul Qa’idah 1430 H


18 November 2009 M

KOMISI FATWA
MAJELIS ULAMA INDONESIA

Ketua Sekretaris

ttd ttd

DR. KH. Anwar Ibrahim Dr. H. Hasanuddin, M.Ag

696

Anda mungkin juga menyukai