WAJA Kimia T4 Bab 2: Struktur Atom

BAB 2: STRUKTUR ATOM

A JIRIM
Hasil Pembelajaran
Anda harus dapat
 Memerihal sifat zarah bagi jirim,
 Menyatakan teori kinetik jirim,
 Mendefinisikan atom, molekul dan ion,
 Menghubungkaitkan perubahan keadaan jirim dengan perubahan haba,
 Menghubungkaitkan perubahan haba dengan perubahahan tenaga kinetik zarah,
 Menerangkan perubahan keadaan jirim berdasarkan teori kinetik jirim.

Aktiviti 1

Isi tempat kosong dengan perkataan yang sesuai .

Ion halus molekul diskrit paling kecil mengambil bahagian

bercas positif di antara dibebaskan atom gas secara kimia
pepejal diserap susunan pergerakan cecair

1. Jirim terdiri daripada zarah yang ………….. dan ……………..

2. Zarah yang halus itu mungkin adalah atom, …………… ..atau ……………………….
3. Atom ialah zarah yang ………………………. bagi unsur dan boleh …………………………
di dalam tindak balas kimia.
4. Molekul adalah satu kumpulan dua atau lebih ……………. yang telah diikat
………………………………….
5. Ion ialah zarah yang ……………………………………... atau bercas negatif.
6. Proses resapan berlaku apabila zarah sesuatu bahan bergerak ……………….. zarah-zarah di
dalam bahan yang lain.
7. Resapan jirim berlaku paling cepat dalam keadaan ……………., perlahan dalam keadaan
…………………. dan paling perlahan dalam keadaan ……………… Ini disebabkan oleh
…………………. dan ………………………….. zarah di dalam ketiga-tiga keadaan jirim itu.
8. Jirim terdiri daripada zarah-zarah halus yang sentiasa berlanggar di antara satu sama lain.
Zarah-zarah ini bergerak laju apabila tenaga ………………………. dan zarah-zarah ini bergerak
perlahan apabila tenaga …………………………

1
WAJA Kimia T4 Bab 2: Struktur Atom

Aktiviti 2

1. Lengkapkan jadual di bawah

Keadaan jirim Pepejal Cecair Gas

Lukis susunan
zarah

Zarah-zarah tersusun Zarah-zarah tersusun Zarah-zarah berada

dengan sangat dengan …….………… …………… di antara
Susunan zarah
…………..……….. dan tetapi tidak ……………. satu sama lain.
………………….
Zarah-zarah hanya Zarah-zarah boleh Zarah-zarah dapat
boleh …………….. dan bergerak secara bebas …………………………,
……………………pada dengan gerakan ……………………… dan
Pergerakan zarah
kedudukan yang tetap. …………..., …………………...
………………… dan secara bebas.
…………………….
Daya tarikan antara Zarah-zarah tertarik di Daya tarikan antara Daya tarikan antara
zarah antara satu sama lain zarah adalah kuat zarah adalah
oleh ………………. tetapi ………………….. ……………………..
yang …………………… berbanding dengan
pepejal.
Kandungan tenaga
zarah …………………….. ………………………. ……………………………

2. Gariskan perkataan yang betul di dalam petikan di bawah.

Apabila tenaga haba dibekalkan kepada zarah-zarah dalam jirim, tenaga kinetik (bertambah /
berkurang) dan zarah-zarah akan bergetar dengan (kuat / perlahan). Apabila jirim kehilangan tenaga
haba, tenaga kinetik zarah akan (meningkat / menurun) dan zarah-zarah akan bergetar dengan (kuat
/ perlahan).

2
WAJA Kimia T4 Bab 2: Struktur Atom

3. Nyatakan perubahan jirim bagi setiap perubahan di dalam kotak yang disediakan.

PEPEJAL CECAIR GAS

A …………………………… B …………….……………….. C……………..……………..

D……………………………. E …………………………….. F ……………………………

4. Lengkapkan petikan di bawah dengan menggunakan perkataan-perkataan yang diberikan di
bawah.

(pepejal, gas, takat didih, takat lebur, pepejal, gas, cecair, antara molekul, membebaskan,
menyerap, mengatasi )

Suhu apabila ………………….. bertukar kepada cecair sepenuhnya dipanggil ………………………

Takat didih ialah suhu apabila ………………….. bertukar kepada …………… Semasa proses
pendidihan, suhu kekal tidak berubah kerana tenaga haba …………………….. oleh zarah dan
digunakan untuk ……………………………… daya tarikan ………………………………………
zarah.

5. Graf di bawah menunjukkan perubahan suhu dengan masa apabila jirim dalam keadaan pepejal
dipanaskan.

Suhu/ OC
D

Masa/s

3
WAJA Kimia T4 Bab 2: Struktur Atom

Berdasarkan graf di atas, lengkapkan jadual di bawah.

Titik Keadaan jirim Penerangan berdasarkan perubahan tenaga dan

pergerakan zarah.
Pemanasan menyebabkan tenaga zarah-zarah………………..…
A ke B dan zarah-zarah akan bergetar dengan ……………………….
Suhu dan tenaga kinetik bahan akan ……………………………..
Pemanasan berterusan tidak akan menyebabkan kenaikan
suhu berterusan sesuatu bahan. Tenaga haba yang diserap
B ke C digunakan untuk………..……………………. daya tarikan antara
……………………………………Suhu yang malar ini dipanggil
……………………………………
Pemanasan berterusan menyebabkan suhu sesuatu cecair
………………………………………… Zarah-zarah bergerak
C ke D
……………………….. disebabkan oleh tenaga kinetik zarah
………………………………………..

6. (a) Graf di bawah menunjukkan perubahan suhu dengan masa apabila suatu cecair dibiarkan
menyejuk.

Suhu / OC

P
Q
R B

S
Masa/s
Berdasarkan graf di atas, lengkapkan jadual di bawah,
Titik Keadaan jirim Penerangan

Semasa proses penyejukan, zarah-zarah kehilangan

P ke Q
………………….. dan bergerak dengan …………………
Suhu akan ………………………….
Ikatan yang lebih kuat terbentuk semasa proses pembekuan
Q ke R ………………….. tenaga. Tenaga yang dibebaskan adalah
sama dengan tenaga yang ……………. ke persekitaran
semasa proses penyejukan. Oleh itu suhu kekal tidak berubah.
Suhu yang malar itu dikenali sebagai ………………

Apabila bahan menyejuk, zarah-zarah akan bergetar

R ke S
…………………… dan suhu akan …………………………….

4
WAJA Kimia T4 Bab 2: Struktur Atom

(b) Lengkapkan petikan di bawah dengan menggunakan perkataan yang diberi: .

(pepejal, gas, cecair, diimbangi, menurun, meningkat)

Takat beku ialah suhu apabila suatu ……………….. bertukar menjadi ……………… Semasa
proses pembekuan, suhu kekal tidak berubah kerana haba yang hilang ke persekitaran
……………………….. oleh haba yang dibebaskan apabila zarah cecair menyusun kedudukannya
untuk menjadi pepejal.

B STRUKTUR ATOM

Hasil Pembelajaran
Anda harus dapat:
 Memerihalkan perkembangan model atom
 Menyatakan zarah-zarah utama subatom,
 Membandingkan dan membezakan jisim relatif dan cas relatif bagi proton, elektron dan neutron
 Mendefinisikan nombor proton,
 Mendefinisikan nombor nukleon,
 Menentukan nombor proton,
 Menentukan nombor nukleon,
 Menghubungkaitkan nombor proton dengan nombor nukleon,
 Menghubungkaitkan nombor proton dengan jenis unsur,
 Menulis simbol unsur-unsur ,
 Menentukan bilangan neutron, proton dan elektron daripada nombor proton dan nombor nukleon dan
sebaliknya
 Membina struktur atom.

5
WAJA Kimia T4 Bab 2: Struktur Atom

Aktiviti 3
1. Lengkapkan jadual dan lukiskan struktur bagi setiap model atom.

Model Struktur Ciri-ciri

Model atom Dalton

Atom digambarkan sebagai bebola halus
yang tidak boleh dibahagikan.
……………………
1805
Model atom Thomson
J.J Thomson menemui ………………..,
…………………….. zarah yang bercas negatif.
1897 Atom dijelaskan sebagai sfera bercas
positif dengan beberapa zarah bercas
negatif di dalamnya.
Model atom
Rutherford Ernest Rutherford menemui …………….,
zarah bercas positif di dalam atom.
…………………… Proton dan hampir seluruh jisim atom
1911 tertumpu di satu kawasan kecil di tengah-
tengah atom yang dipanggil ………………...

Model atom Bohr

Elektron di dalam suatu atom bergerak
………………….. nukleus yang
……………………….. mengandungi proton.
1913

Chadwick membuktikan kewujudan

Model atom Chadwick ……………………., zarah neutral di dalam
nukleus. Nukleus suatu atom mengandungi
…………..…………. proton dan neutron dan nukleus ini
1932 dikelilingi oleh elektron.

Aktiviti 4

Isi tempat kosong dan lengkapkan jadual.

1. Atom terdiri daripada zarah-zarah subatom iaitu proton, ……………… dan …………………..

2. ………………………dan …………….. terdapat di dalam nukleus suatu atom dan di kelilingi oleh
elektron.
3.
Zarah subatom Simbol Jisim relatif Cas relatif

Proton

Neutron

Elektron

6
WAJA Kimia T4 Bab 2: Struktur Atom

4. Nombor proton bagi suatu unsur ialah bilangan ……………. di dalam atomnya.

Nombor proton, Z = Bilangan Proton

5. Proton dan neutron dikenai sebagai nukleon.

Nombor nukleon suatu unsur ialah jumlah bilangan ………………...… dan ………….………. di
dalam suatu atom.

Nombor nukleon, A = Bilangan Proton + Bilangan Neutron

6. Nombor nukleon juga dikenali sebagai …………………………

……………………… = Nombor Nukleon -- Bilangan Proton

= A -- Z

7. Perwakilan atom suatu unsur ditulis seperti berikut:

A – Nombor nukleon
Z – Nombor proton
A X – simbol unsur
Z X

1 21 Nombor Proton 2
H Sc Nombor Nukleon He
1 45 4
3 4 5 6 7 8 9 10
Li Be B C N O F Ne
7 9 11 12 14 16 19 20
11 12 13 14 15 16 17 18
Na Mg Al Si P S Cl Ar
23 24 27 28 31 32 35 40
19 20 21
K Ca Sc
39 40 45

7
WAJA Kimia T4 Bab 2: Struktur Atom

Dengan merujuk kepada sebahagian daripada Jadual Berkala Unsur di atas, lengkapkan jadual di
bawah.

Nombor Bilangan Nombor Bilangan

Unsur Simbol Pewakilan Piawai
Proton neutron Nukleon elektron
Skandium

Aluminium

Argon

Berilium

Boron

Kalsium

Karbon

Klorin

Fluorin

Helium

Hidrogen

Lithium

Magnesium

Neon

Nitrogen

Oksigen

Fosforus

Kalium

8
WAJA Kimia T4 Bab 2: Struktur Atom

C ISOTOP DAN KEPENTINGANNYA

Hasil Pembelajaran
Anda harus dapat:
 Menyatakan maksud isotop,
 menyenaraikan contoh-contoh unsur yang mempunyai isotop
 menentukan bilangan zarah subatom dalam isotop.
 Menyatakan kegunaan isotop dalam kehidupan harian.

Aktiviti 5
Isikan tempat kosong.

1. Isotop adalah atom-atom unsur yang sama dengan bilangan ……………… yang sama tetapi
mempunyai bilangan …………………. yang berbeza.

2. Lengkapkan jadual di bawah.

Bilangan Simbol Bilangan Bilangan Bilangan Nama

Unsur
isotop isotop proton elektron neutron isotop
1
1 H 1
1 Hidrogen-2
Hidrogen 3
1 2
16
8 O 8 8 Oksigen-16
8 9
Oksigen 3
18
8 O
6 Karbon-12
6 7
Karbon 3
14
6 C 6 8
35
17 Cl 17
Klorin 2
17 20
35 Bromin-80
Bromin 2
35 35 Bromin-81

3. Untuk setiap isotop di bawah, nyatakan satu daripada kegunaannya

a) Sinar Gamma kobalt-60: ………………………………………………………………….

b). Karbon-14: …………………………………………………………………………………..

c). Fosforus-32: ……………………………………………………………………………..

d). Natrium-24: …………………………………………………………………………………

e). Iodin-131: ……………………………………………………………………………………

9
WAJA Kimia T4 Bab 2: Struktur Atom

D SUSUNAN ELEKTRON BAGI ATOM

Hasil Pembelajaran
Anda harus dapat:
 Menghuraikan susunan elektron dalam atom bagi unsur yang mempunyai nombor
proton 1 hingga 20.
 Melukis susunan elektron atom suatu unsur.
 Menyatakan maksud elektron valens
 Menentukan bilangan elektron valens daripada susunan elektron suatu atom.

Aktiviti 6

1. Elektron diisi di dalam petala yang khusus, bermula dengan petala yang paling hampir dengan
nukleus atom. Setiap petala hanya boleh diisi dengan bilangan tertentu elektron.
Petala pertama hanya boleh diisi dengan ………………… elektron maksima.
Petala kedua boleh diisi dengan ……………………. elektrom maksima.
Petala ketiga boleh diisi dengan ……………….. elektron maksima.

Gunakan ‘x’ sebagai simbol

untuk elektron. Lukiskan
bilangan maksimum
elektron dalam setiap
petala.

2(a) Lukiskan susunan elektron di dalam atom natrium, 23

11 Na di bawah dan lengkapkan jadual yang
diberikan.
Bilangan proton

Bilangan elektron

Bilangan neutron

Nombor proton

Nombor nukleon

Susunan elektron

35
(b) Lukiskan susunan elektron bagi atom klorin, Cl di dalam kotak di bawah dan lengkapka
17
jadual diberikan.

Bilangan proton

Bilangan elektron

Bilangan neutron

Nombor Proton

Susunan elektron

10
 WAJA Kimia T4 Bab 2: Struktur Atom

x
x
3 Elektron valens adalah elektron yang berada di petala …………………….. suatu atom neutral.

4 Tentukan bilangan elektron valens bagi atom-atom di bawah berdasarkan susunan elektronnya.

Atom Unsur Susunan Elektron Bilangan elektron valens

Oksigen 2.6

Aluminium 2.8.3

Klorin 2.8.7

Neon 2.8

Kalium 2.8.8.1

Magnesium 2.8.2

Karbon 2.4

Fosforus 2.8.5

Helium 2

11