Anda di halaman 1dari 13

KP 103

DESAIN CHIMNEY

A. STANDARD AND REFERENCE

1. SNI 03-2847-2013 Tata Cara Perhitungan Struktur Beton Untuk Bangunan Gedung
2. Kolom Fondasi dan Balok T beton Bertulang (2010, Ali Asroni)
3. Struktur Beton Bertulang I (2004, Abdul Madjid Akkas,dkk)

B. PROPERTI MEKANIS MATERIAL

1. Beton Bertulang
Kuat tekan karakteristik beton, K225
Kuat tekan beton, fc' = 225,000 kg/cm2
Regangan beton, εc' = 0,003
3
Berat jenis beton, ɣc = 24,000 kN/m

2. Baja Tulangan
Modulus elastisitas, Es = 200000,000 Mpa
Simbol mutu tulangan ulir, BJTD 32 utk tulangan ulir (Ø > 13mm)
Tegangan leleh tulangan ulir, fy = 320,000 Mpa
Simbol mutu tulangan polos, BJTP 24 utk tulangan polos (Ø 10mm)
Tegangan leleh tulangan polos, fy = 240,000 MPa

3. Faktor Reduksi Kekuatan


Faktor reduksi kekuatan lentur ɸ= 0,800
Faktor reduksi kekuatan geser ɸ= 0,750

4. Parameter Tanah
Berat isi tanah ɣs = 19,500 kN/m3
Sudut frustrum f= 0,000 
Sudut geser dalam ɸ1= 35,000 
Soil cohesion c= 0,000 kN/m2

C. GAYA MAKSIMUM YANG BEKERJA PADA PONDASI


TIPE TOWER AA+9AA+15
Including Safety Factor Normal Condition SF = 2,000
Gaya Tekan Pc0 = 542,200 kN
Gaya Geser yang dihasilkan pada arah X Pch-x0 = 53,600 kN
Gaya Geser yang dihasilkan pada arah Y Pch-y0 = 62,420 kN
Gaya Tarik (Uplift Force) Pu0 = 344,480 kN

D. SAFETY FACTOR (FAKTOR KEAMANAN) UNTUK PERHITUNGAN FONDASI

Compression SFc = 1,500


Overturning Stability (Stabilitas terhadap guling) SFo = 2,000
Sliding Stability (Stabilitas terhadap geser) SFs = 1,500
Uplift Stability (Stabilitas terhadap gaya angkat) SFu = 1,500

Beban Terfaktor TYPE TOWER AA+9AA+15


Gaya tekan terfaktor, Pc = Pc0 . SFc = 813,300 kN
Gaya geser yang dihasilkan pada arah X terfaktor, Pch-x = Pch-x0 . SFs = 80,400 kN
Gaya geser yang dihasilkan pada arah Y terfaktor, Pch-y = Pch-y0 . SFs = 93,630 kN
Gaya tarik (Uplift Force) terfaktor, Pu = Pu0 . Sfu = 516,720 kN

E. NOTASI

B = Panjang pad / Lebar pad


H = Ketebalan pad
b = Panjang chimney
h1 = Tinggi chimney dari pad ke muka tanah
h2 = Tinggi chimney dari muka tanah ke ujung atas
ht = Tinggi chimney = h1 + h2
Df = Kedalaman total fondasi = H + ht

F. PERHITUNGAN FONDASI

1. Dimensi Fondasi
Panjang pad B= 5,00 m
Lebar pad B' = 5,00 m
Ketebalan pad H= 0,60 m
Panjang chimney b= 0,50 m
Lebar chimney b' = 0,50 m
Tinggi chimney dari pad ke muka tanah h1 = 0,50 m
Tinggi chimney dari muka tanah ke ujung atas h2 = 0,50 m
Tinggi chimney ht = 1,00 m
Kedalaman pondasi Df = 1,10 m
Sudut kemiringan chimney q= 6,84 
Posisi kolom (dalam = 40, tepi = 30, sudut = 20) as = 40,00

2. Daya Dukung Tanah


Daya dukung tanah untuk pondasi dalam qallow = 50,000 kN/m2
Daya dukung tanah hasil pengujian qallow = 3,125 kN/m2
diambil yang terkecil, qallow = 3,125 kN/m2

3. Gaya-gaya yang Bekerja


tanah sebagai penahan gaya uplift dimodelkan sebagai bentuk limas segiempat terpancung
Volume pad beton bertulang (Vp) Vp = B . B' . H = 15,000 m3
Berat pad beton bertulang (W p) Wp = Vp . Ɣc = 360,000 kN
Volume chimney beton bertulang (Vc) Vc = b . b' . (h1+h2) . 1/cosq = 0,250 m3
Berat chimney beton bertulang (W c) Wc = Vc . Ɣc = 6,000 kN
Wcx = W c sinq = 0,710 kN
A
Wcy = W c cosq = 5,960 kN
G.L
A'
f
h1 h1
f f
B'
B
B
Luas area bawah At = B . B' = 25,000 m2
Luas area atas Ab = (B + (2 . h1 . tan(q))² = 25,000 m2
Volume tanah (Vs) Vs = h1 / 3 (At + Ab + √(At x Ab) = 12,500 m3
Berat tanah (W s) W s = Vs . Ɣs = 243,750 kN
Berat tanah yang tidak diambil (Wr) W r = b . b' . h1 /cosq . Ɣs = 2,450 kN

Pc

h Ph
Wc
Qtp
Ws Qbp
h1 Ftpx

H
Wp H/2
B

Koefisien tekanan tanah pasif (Kp) 1 + sin (Ø) / 1 - sin (Ø) = 3,690
Gaya yang disebabkan oleh tekanan tanah pasif pada chimney (di atas pad) Qtp = Kp . Ɣs . h1 = 35,978 kN/m2
Qtpx = Qtp cos q = 35,720 kN/m2
Qtpy = Qtp sin q = 4,280 kN/m2
Ftpx = 0,5 . Qtpx . h1 . b' = 4,500 kN
Ftpy = 0,5 . Qtpy . h1 . b = 0,540 kN
Gaya yang disebabkan oleh tekanan tanah pasif di bawah pad Qbp = Kp . Ɣs . (h1 + H) = 79,151 kN/m2
Qbpx = Qbp cos q = 78,590 kN/m2
Qbpy = Qbp sin q = 9,430 kN/m2
Fbpx = (0,5 . (Qtpx + Qbpx)) . H . B' = 171,470 kN
Fbpy = (0,5 . (Qtpy + Qbpy)) . H . B = 172,690 kN
Momen yang disebabkan oleh tekanan tanah pasif pada arah x Mpx = (Ftpx . (H + (h1 / 3))) + (Fbpx . H/2) = 54,890 kNm
Momen yang disebabkan oleh tekanan tanah pasif pada arah y Mpy = (Ftpy . (H + (h1 / 3))) + (Fbpy . H/2) = 52,220 kNm
Luas bidang A (1a) = 0,015 m2
G.L A (1b) = 0,220 m2
A (1c) = 0,015 m2
3b 1 4b
A (2)= 3,000 m2
3a 4a A (3a)= 0,015 m2
A (3b)= 1,125 m2
2 A (4a)= 0,015 m2
A (4b)= 1,095 m2
Titik berat bidang, x (1a) = 0,040 m
x (1b) = 0,500 m
x (1c) = 0,520 m
x (2)= 2,500 m
x (3a)= 2,270 m
x (3b)= 1,125 m
x (4a)= 0,040 m
x (4b)= 2,250 m
Lengan momen, l(1)= 0,474 m
l(2)= 2,500 m
l(3)= 1,140 m
l(4)= 2,220 m
Momen akibat berat chimney, Mc = W c . l1 = 2,820 kNm
Momen akibat berat pad, Mp = W p . l2 = 900,000 kNm
Momen akibat berat tanah, (W s - W r)/2 = 120,650 kNm
Ms3 = W s3 . l3 = 137,550 kNm
Ms4 = W s4 . l4 = 267,860 kNm
Momen akibat gaya aksial (Pc) Mpc = Pc . l1 = 385,190 kNm
Momen akibat gaya horizontal (Pchx atau Pchy) Mpch = Pch . (Df+h2) = 149,808 kNm

G. TULANGAN POKOK CHIMNEY

3
Inersia kolom I kolom = 1/12 . b . b = 0,005 m4
Modulus elastisitas beton Ec = 4700 . f'c = 642285,567 kN/m2
Faktor panjang efektif kolom k= 2,100
Menentukan kolom pendek atau kolom panjang r = 0,3 * b = 0,150 m
r = (I/A) = 0,144 m
r= 0,150 m
k . (ht/cosq) / r = 14,100
< 22→ Kolom pendek
Beban Kapasitas Tekan (Pada) Cm = 1,000
j= 0,800
bd = 0,480
EI kolom = 0,4 . Ec . Ikolom / (1 + bd ) = 904,118 kNm2
2 2
Pada = (p . EI)/ (k x L) = 7970,796 kN
Faktor Pembesar Momen δ = Cm / (1-(Pc/jPada)) = 1,146
> 1→ (OK)
Momen Perlu dan Gaya Aksial Perlu untuk Kolom M1 = (1,2 . Pch . (Df-H))+(1,2 . 1/2 q kolom . ht2) = 115,960 kNm
emin (dalam mm) = 15 + (0.03 x b) = 0,030 m
M2 = Pc . emin = 24,400 kNm
Mt = δ(M1 + M2) = 160,879 kNm
Mn perlu=Mt/ j= 201,099 kNm
Pn perlu=Pc/j= 1016,625 kNm
Eksentrisitas e = Mn perlu / Pn perlu = 0,198 m
Menentukan nilai r dengan grafik e/b'= 0,396
d'/b'= 0,189
Sumbu Vertikal (K1) K1 = Pc / ( Ø . 0,85 . f'c . b . h) = 0,260
Sumbu Horizontal (K2) K2 = (Pc / ( Ø . 0,85 . f'c . b . h)) . (e/b') = 0,103
Dari grafik interaksi kolom untuk tulangan di keempat sisi diperoleh nilai r= 0,020
f'c= 18,675 Mpa
Jarak titik berat tulangan ke serat terluar beton ds= 94,500 mm
Tinggi ekivalen kolom d = h-ds = 405,500 mm
Luas tulangan perlu As perlu = (r . b . b' . f'c )/ fy = 291,797 mm2
Diameter tulangan yang digunakan, D 19 mm
Luas tulangan nominal as= 283,385 mm2
n minimum= 2,000
As kiri terpasang= As kanan terpasang = 4 D 19
Jarak bersih antartulangan Sn, min 40 mm= 40,000 mm
Jumlah tulangan maksimal per baris m = (b-2ds) / (D+Sn) = 6,873
Digunakan 12 D19
As > Ast perlu OK

I. TULANGAN GESER CHIMNEY


Gaya geser terfaktor yang terjadi Pch= 93,630 kN
Beban aksial terfaktor yang terjadi Pc= 813,300 kN
Gaya geser yang dapat disumbangkan beton (Vc) Vc = (1 + Pc/14 Ag) . f'c . 1/6 . b . d = 1077,674 kN
Faktor reduksi kekuatan Ø= 0,750
Gaya geser yang dapat ditahan oleh begel (Vs) Vs = (Vu - ØVc) / Ø = -952,834 kN
Vs<0
2
Begel minimal per meter panjang Av = (b . S) / (3. fy) = 694,444 mm /m
2
Av = (75 . f'c . b . S) / (1200 . fy) = 563,066 mm /m
diambil, Av = 694,444 mm2/m
Spasi begel, Diameter, dp= 10,000 mm
Jumlah kaki, n= 2,000 kaki
s = (n . 1/4 p dp2 . S) / Av = 226,080 mm
diambil, s= 150,000 mm
s < smaks = 202,75 OK
1/3 . f'c . b . d= 292253,965 kN
Spasi begel maksimum, smaks= 304,000 mm
smaks= 202,750 mm
diambil, smaks = 202,750 mm
Ø 10 - 150

KP 103

PERHITUNGAN TAHANAN AKSIAL DAN TAHANAN LATERAL BORE PILE


A. DATA BAHAN

Jenis bore pile : Beton bertulang tampang lingkaran


Diameter bore pile, D= 0,60 m
Panjang bore pile, L= 9,80 m KP 103 A
Kuat tekan beton bore pile, fc' = 18,70 MPa
Berat beton bertulang, wc = 24,00 kN/m3

B. TAHANAN AKSIAL BORE PILE

1. BERDASARKAN KEKUATAN BAHAN

Luas penampang bore pile, A = p / 4 * D2 = 0,283 m2


Berat bore pile, W p = A * L * wc = 66,501 kN
Kuat tekan beton bore pile, fc' = 18700,000 kPa
Kapasitas dukung nominal bore pile,
Pn = 0.30 * fc' * A - 1.2 * W p = 1506,389 kN
Faktor reduksi kekuatan, f= 0,600
Tahanan aksial bore pile, f * Pn = 903,833 kN

2. BERDASARKAN HASIL UJI SONDIR (BAGEMANN)

a. Tahanan ujung
Tahanan ujung nominal dihitung dengan rumus : Pb = w * Ab * qc
w = faktor reduksi nilai tahanan ujung nominal tiang,
2
Ab = luas ujung bawah tiang (m ),
qc = tahanan penetrasi kerucut statis yang merupakan nilai rata-rata dihitung dari kedalaman 0 m - 3 m

Diameter bore pile, D= 0,600 m


2
Luas tampang bore pile, Ab = p / 4 * D2 = 0,283 m
Tahanan penetrasi kerucut statis yang merupakan nilai rata-rata dihitung dari kedalaman 0 m - 3 m
2
qc = 0,03 kg/cm 2 → qc = 3,125 kN/m
Faktor reduksi nilai tahanan ujung nominal tiang, w= 0,500
Tahanan ujung nominal bore pile : Pb = w * Ab * qc = 0,442 kN

b. Tahanan gesek
Tahanan gesek nominal menurut Skempton dihitung dg rumus : Ps = S [ As * qf ]
2
Af = Luas permukaan segmen dinding tiang (m ). As = p * D * L1
qf = tahanan gesek kerucut statis rata-rata (kN/m).
No Depth L1 As qf Ps
(m) (m) (m 2) (kg/cm 2) (kN)
1 0,00 0,00 0,00 0 0,00
2 0,20 0,20 0,38 1 37,70
3 0,40 0,20 0,38 1 37,70
4 0,60 0,20 0,38 1 37,70
5 0,80 0,20 0,38 1 37,70
6 1,00 0,20 0,38 1 37,70
7 1,20 0,20 0,38 1 37,70
8 1,40 0,20 0,38 1 37,70
9 1,60 0,20 0,38 1 37,70
10 1,80 0,20 0,38 1 37,70
11 2,00 0,20 0,38 1 37,70
12 2,20 0,20 0,38 1 37,70
13 2,40 0,20 0,38 1 37,70
14 2,60 0,20 0,38 1 37,70
15 2,80 0,20 0,38 1 37,70
16 3,00 0,20 0,38 1 37,70
Ps = S [ As * qf ] = 565,49
c. Tahanan aksial bore pile
Tahanan nominal bore pile, Pn = Pb + Ps = 565,928 kN
Faktor reduksi kekuatan, f= 0,600
Tahanan aksial bore pile, → f * Pn = 339,557 kN

3. REKAP TAHANAN AKSIAL BORE PILE

No Uraian Tahanan Aksial bore pile f * Pn


1 Berdasarkan kekuatan bahan 903,833
2 Berdasarkan hasil uji sondir (Bagemann) 339,557
Daya dukung aksial terkecil, f * Pn = 339,557 kN
Diambil tahanan aksial bore pile, → f * Pn = 330,000 kN

4. JUMLAH TIANG
Beban normal ultimate, Pu= 813,300 kN
Jumlah tiang, n=Pu / (f * Pn)= 2,465 buah
diambil n= 4 buah
9
C. TAHANAN LATERAL BORE PILE

1. BERDASARKAN DEFLEKSI TIANG MAKSIMUM (BROMS)

Tahanan lateral tiang (H) kategori tiang panjang, dapat dihitung dengan persamaan :
H = yo * kh * D / [ 2 * b * ( e * b + 1 ) ]
0.25
dengan, b = [ kh * D / ( 4 * Ec * Ic ) ]
D = Diameter bore pile (m), D= 0,600 m
L = panjang bore pile (m), L= 9,800 m
3 3
kh = modulus subgrade horisontal (kN/m ), kh = 26720,000 kN/m
2
Ec = modulus elastis tiang (kN/m ),
3
Ec = 4700 *  fc' * 10 = 20324443,412 kN/m2
Ic = momen inersia penampang (m ),
4
Ic = p / 64 * D4 = 0,006 m4
e = Jarak beban lateral terhadap muka tanah (m), e= 0,000 m
yo = defleksi tiang maksimum (m). yo = 0,006 m
0.25
b = koefisien defleksi tiang, b = [ kh * D / ( 4 * Ec * Ic ) ] = 0,420 m
b*L= 4,11 > 2.5 maka termasuk tiang panjang (OK)
Tahanan lateral nominal bore pile,
H = yo * kh * D / [ 2 * b * ( e * b + 1 ) ] = 114,624 kN
Faktor reduksi kekuatan, f= 0,600
Tahanan lateral bore pile, → f * Hn = 68,774 kN

2. REKAP TAHANAN LATERAL TIANG

No Uraian Tahanan Lateral bore pile f * Hn


1 Berdasarkan defleksi tiang maksimum (Broms) 68,774
Tahanan lateral tiang terkecil, f * Hn = 68,774 kN
Diambil tahanan lateral bore pile, → f * Hn = 60,000 kN

DESAIN PILE CAP

DATA BAHAN PILECAP


Kuat tekan beton, fc' = 18,700 MPa
Kuat leleh baja tulangan deform (  > 12 mm ), fy = 390,000 MPa
Kuat leleh baja tulangan polos (  ≤ 12 mm ), fy = 240,000 MPa
3
Berat beton bertulang, wc = 24,000 kN/m
DATA DIMENSI FONDASI
Lebar kolom arah x, bx = 0,500 m
Lebar kolom arah y, by = 0,500 m
Jarak bore pile tepi terhadap sisi luar beton, a= 1,000 m
Tebal pilecap, h= 0,600 m
Tebal tanah di atas pilecap, z= 0,500 m
3
Berat volume tanah di atas pilecap, ws = 19,500 kN/m
Posisi kolom (dalam = 40, tepi = 30, sudut = 20) as = 40,000

DATA BEBAN FONDASI


Gaya aksial kolom akibat beban terfaktor, Puk = 813,300 kN
Momen arah x akibat beban terfaktor. Mux = Mperlu kolom + Mpx + Mu pile cap + Mu soil Mux = 750,989 kNm
Momen arah y akibat beban terfaktor. Muy = Mperlu kolom + Mpy + Mu pile cap + Mu soil Muy = 748,319 kNm
Gaya lateral arah x akibat beban terfaktor, Hux = 80,400 kN
Gaya lateral arah y akibat beban terfaktor, Huy = 93,630 kN
Tahanan aksial bore pile, f * Pn = 330,000 kN
Tahanan lateral bore pile, f * Hn = 60,000 kN
DATA SUSUNAN BORE PILE
Susunan bore pile arah x : Susunan bore pile arah y :
2 2
No. Jumlah x n*x No. Jumlah y n*y
n (m) (m 2) n (m) (m2)
1 3 1,50 6,75 1 3 1,50 6,750
2 3 0,00 0,00 2 3 0,00 0,000
3 3 -1,50 6,75 3 3 -1,50 6,750
2
n= 9 Sx = 13,50 n= 9 S y2 = 13,500
Lebar pilecap arah x, Lx = 5,000 m
Lebar pilecap arah y, Ly = 5,000 m

1. KONTROL TERHADAP GAYA AKSIAL

Total gaya aksial terfaktor, Pu = Puk = 813,300 kN


Lengan maksimum bore pile arah x thd. pusat, xmax = 1,500 m
Lengan maksimum bore pile arah y thd. pusat, ymax = 1,500 m
Lengan minimum bore pile arah x thd. pusat, xmin = -1,500 m
Lengan minimum bore pile arah y thd. pusat, ymin = -1,500 m
Gaya aksial maksimum dan minimum pada bore pile,
pumax = Pu / n + Mux* xmax / Sx2 + Muy* ymax / Sy2 = 256,956 kN
pumin = Pu / n + Mux* xmin / Sx2 + Muy* ymin / Sy2 = -76,223 kN
Syarat : pumax ≤ f * Pn
256,96 < 330,00 → AMAN (OK)

2. KONTROL TERHADAP GAYA LATERAL

Gaya lateral arah x pada tiang, hux = Hux / n = 8,933 kN


Gaya lateral arah y pada tiang, huy = Huy / n = 10,403 kN
2 2
Gaya lateral kombinasi dua arah, humax =  ( hux + huy ) = 13,713 kN
Syarat : humax ≤ f * Hn
13,71 < 60,00 → AMAN (OK)

3. KONTROL TERHADAP GAYA ANGKAT

Berat tanah sebagai penahan gaya Uplift (R F) RF = W p + W c + W s - W r + f Pn . n tiang= 3577,300 kN


Faktor reduksi kekuatan SFu = 1,500
Pumax ≤ RF / SFu
516,72 < 2384,87 → AMAN (OK)

4. KONTROL TERHADAP GAYA GULING

Tahanan guling yang ada Mc+Mp+Ms3+Ms4+MPc = 1693,420 kNm


Faktor reduksi kekuatan SFs = 2,000
(Mpx+MPch) ≤ (Mc+Mp+Ms3+Ms4+MPc) / SFs
204,70 < 846,71 → AMAN (OK)

5. TINJAUAN GESER ARAH X

Jarak pusat tulangan terhadap sisi luar beton, d' = 0,100 m


Tebal efektif pilecap, d = h - d' = 0,500 m
Jarak bid. kritis terhadap sisi luar, cx = ( L x - b x - d ) / 2 = 2,000 m
Berat beton, W 1 = cx * Ly * h * wc = 144,000 kN
Berat tanah, W 2 = cx * Ly * z * ws = 97,500 kN
Gaya geser arah x, Vux = 2 * pumax - W 1 - W 2 = 272,413 kN
Lebar bidang geser untuk tinjauan arah x, b = Ly = 5000,000 mm
Tebal efektif pilecap, d= 500,000 mm
Rasio sisi panjang thd. sisi pendek kolom, b c = bx / by = 1,000
Kuat geser pilecap arah x, diambil nilai terkecil dari V c yang diperoleh dari pers.sbb. :
-3
Vc = [ 1 + 2 / b c ] * √ fc' * b * d / 6 * 10 = 5405,437 kN
Vc = [ as * d / b + 2 ] * √ fc' * b * d / 12 * 10-3 = 5405,437 kN
-3
Vc = 1 / 3 * √ fc' * b * d * 10 = 3603,625 kN
Diambil, kuat geser pilecap,  Vc = 3603,625 kN
Faktor reduksi kekuatan geser, f = 0,750
Kuat geser pilecap, f * Vc = 2702,719 kN
Syarat yang harus dipenuhi,
f * Vc ≥ Vux
2702,719 > 272,413  AMAN (OK)

6. TINJAUAN GESER ARAH Y

Jarak pusat tulangan terhadap sisi luar beton, d' = 0,100 m


Tebal efektif pilecap, d = h - d' = 0,500 m
Jarak bid. kritis terhadap sisi luar, cy = ( L y - b y - d ) / 2 = 2,000 m
Berat beton, W 1 = cy * Lx * h * wc = 144,000 kN
Berat tanah, W 2 = cy * Lx * z * ws = 97,500 kN
Gaya geser arah y, Vuy = 2 * pumax - W 1 - W 2 = 272,413 kN
Lebar bidang geser untuk tinjauan arah y, b = Lx = 5000,000 mm
Tebal efektif pilecap, d= 500,000 mm
Rasio sisi panjang thd. sisi pendek kolom, b c = bx / by = 1,000
Kuat geser pilecap arah y, diambil nilai terkecil dari V c yang diperoleh dari pers.sbb. :
Vc = [ 1 + 2 / b c ] * √ fc' * b * d / 6 * 10-3 = 5405,437 kN
-3
Vc = [ as * d / b + 2 ] * √ fc' * b * d / 12 * 10 = 5405,437 kN
Vc = 1 / 3 * √ fc' * b * d * 10-3 = 3603,625 kN
Diambil, kuat geser pilecap,  Vc = 3603,625 kN
Faktor reduksi kekuatan geser, f = 0,750
Kuat geser pilecap, f * Vc = 2702,719 kN
Syarat yang harus dipenuhi,
f * Vc ≥ Vux
2702,719 > 272,413  AMAN (OK)

7. TINJAUAN GESER DUA ARAH (PONS)

Jarak pusat tulangan terhadap sisi luar beton, d' = 0,100 m


Tebal efektif pilecap, d = h - d' = 0,500 m
Lebar bidang geser pons arah x, Bx = bx + d = 1,000 m
Lebar bidang geser pons arah y, By = by + d = 1,000 m
Gaya geser pons akibat beban terfaktor pada kolom, Puk = 813,300 kN
2
Luas bidang geser pons, Ap = 2 * ( Bx + By ) * d = 2,000 m
Lebar bidang geser pons, bp = 2 * ( Bx + By ) = 4,000 m
Rasio sisi panjang thd. sisi pendek kolom, b c = bx / by = 1,000
Tegangan geser pons, diambil nilai terkecil dari fp yang diperoleh dari pers.sbb. :
fp = [ 1 + 2 / b c ] * √ fc' / 6 = 2,162 MPa
fp = [ as * d / bp + 2 ] * √ fc' / 12 = 2,523 MPa
fp = 1 / 3 * √ fc' = 1,441 MPa
Tegangan geser pons yang disyaratkan, fp = 1,441 MPa
Faktor reduksi kekuatan geser pons, f = 0,750
Kuat geser pons, f * Vnp = f * Ap * fp * 103 = 2162,175 kN
Syarat : f * Vnp ≥ Puk
2162,175 > 813,300  AMAN (OK)

8. PEMBESIAN PILECAP

8.1. TULANGAN LENTUR ARAH X

Jarak tepi kolom terhadap sisi luar pilecap, cx = ( Lx - bx ) / 2 = 2,250 m


Jarak tiang thd. sisi kolom, e x = cx - a = 1,250 m
Berat beton, W 1 = cx * Ly * h * wc = 162,000 kN
Berat tanah, W 2 = cx * Ly * z * ws = 109,688 kN
Momen yang terjadi pada pilecap,
Mux = 2 * pumax * ex - W 1 * cx / 2 - W 2 * cx / 2 = 336,743 kNm
Lebar pilecap yang ditinjau, b = Ly = 5000,000 mm
Tebal pilecap, h= 600,000 mm
Jarak pusat tulangan thd. sisi luar beton, d' = 100,000 mm
Tebal efektif plat, d = h - d' = 500,000 mm
Kuat tekan beton, fc' = 18,700 MPa
Kuat leleh baja tulangan, fy = 390,000 MPa
Modulus elastis baja, Es = 200000,000 MPa
Faktor distribusi teg. beton, b1 = 0,850
rb = b 1* 0.85 * fc’/ fy * 600 / ( 600 + fy ) = 0,021
Faktor reduksi kekuatan lentur, f = 0,800
Rmax = 0.75 * rb * fy * [1-½*0.75* rb * fy / ( 0.85 * fc’ ) ] = 4,955
Mn = Mux / f = 420,928 kNm
6 2
Rn = Mn * 10 / ( b * d ) = 0,337
Rn < Rmax  (OK)
Rasio tulangan yang diperlukan,
r = 0.85 * fc’ / fy * [ 1 -  {1 – 2 * Rn / ( 0.85 * fc’ ) } ] = 0,001
Rasio tulangan minimum, rmin = 0,003
Rasio tulangan yang digunakan,  r= 0,003
Luas tulangan yang diperlukan, As = r * b * d = 6250,000 mm2
Diameter tulangan yang digunakan, D 16 mm
2
Jarak tulangan yang diperlukan, s = p / 4 * D * b / As = 160,850 mm
Jarak tulangan maksimum, smax = 200 mm
Jarak tulangan yang digunakan,  s= 150 mm
Digunakan tulangan, D 16 - 150
Luas tulangan terpakai,
2
As = p / 4 * D * b / s = 6702,064 mm2

8.2. TULANGAN LENTUR ARAH Y


Jarak tepi kolom terhadap sisi luar pilecap, cy = ( Ly - by ) / 2 = 2,250 m
Jarak tiang thd. sisi kolom, e y = cy - a = 1,250 m
Berat beton, W 1 = cy * Lx * h * wc = 162,000 kN
Berat tanah, W 2 = cy * Lx * z * ws = 109,688 kN
Momen yang terjadi pada pilecap,
Muy = 2 * pumax * ey - W 1 * cy / 2 - W 2 * cy / 2 = 336,743 kNm
Lebar pilecap yang ditinjau, b = Lx = 5000,000 mm
Tebal pilecap, h= 600,000 mm
Jarak pusat tulangan thd. sisi luar beton, d' = 100,000 mm
Tebal efektif plat, d = h - d' = 500,000 mm
Kuat tekan beton, fc' = 18,700 MPa
Kuat leleh baja tulangan, fy = 390,000 MPa
Modulus elastis baja, Es = 200000,000 MPa
Faktor distribusi teg. beton, b1 = 0,850
rb = b 1* 0.85 * fc’/ fy * 600 / ( 600 + fy ) = 0,021
Faktor reduksi kekuatan lentur, f = 0,800
Rmax = 0.75 * rb * fy * [1-½*0.75* rb * fy / ( 0.85 * fc’ ) ] = 4,955
Mn = Muy / f = 420,928 kNm
Rn = Mn * 106 / ( b * d2 ) = 0,337
Rn < Rmax  (OK)
Rasio tulangan yang diperlukan,
r = 0.85 * fc’ / fy * [ 1 -  {1 – 2 * Rn / ( 0.85 * fc’ ) } ] = 0,001
Rasio tulangan minimum, rmin = 0,003
Rasio tulangan yang digunakan,  r= 0,003
2
Luas tulangan yang diperlukan, As = r * b * d = 6250,000 mm
Diameter tulangan yang digunakan, D 16 mm
2
Jarak tulangan yang diperlukan, s = p / 4 * D * b / As = 160,850 mm
Jarak tulangan maksimum, smax = 200,000 mm
Jarak tulangan yang digunakan,  s= 150,000 mm
Digunakan tulangan, D 16 - 150
Luas tulangan terpakai,
2
As = p / 4 * D * b / s = 6702,064 mm2

8.3. TULANGAN SUSUT

Rasio tulangan susut minimum, rsmin = 0,001


2
Luas tulangan susut arah x, Asx = rsmin* b * d = 3500,000 mm
2
Luas tulangan susut arah y, Asy = rsmin* b * d = 3500,000 mm
Diameter tulangan yang digunakan, D 16,000 mm
2
Jarak tulangan susut arah x, sx = p / 4 *  * b / Asx = 287,231 mm
Jarak tulangan susut maksimum arah x, sx,max = 200,000 mm
Jarak tulangan susut arah x yang digunakan,  sx = 200,000 mm
2
Jarak tulangan susut arah y, sy = p / 4 *  * b / Asy = 287,231 mm
Jarak tulangan susut maksimum arah y, sy,max = 200,000 mm
Jarak tulangan susut arah y yang digunakan,  sy = 200,000 mm
Digunakan tulangan susut arah x, D 16 - 200
Digunakan tulangan susut arah y, D 16 - 200

DESAIN BORE PILE

Diameter bore pile, D= 0,600 m


Diameter tulangan utama, D 19 mm
Diameter tulangan sengkang, Ø 10 mm
Kuat tekan beton, fc' = 18,700 MPa
Kuat leleh baja tulangan deform (  > 12 mm ), fy = 390,000 MPa
Kuat leleh baja tulangan polos (  ≤ 12 mm ), fy = 240,000 MPa
3
Berat beton bertulang, wc = 24,000 kN/m
Panjang bore pile, L= 9,200 m
Selimut beton, ds = 75,000 mm
Gaya aksial kolom akibat beban terfaktor, Puk = 813,300 kN
Momen arah x akibat beban terfaktor. Mux = 750,989 kNm
Momen arah y akibat beban terfaktor. Muy = 748,319 kNm

1. MOMEN YANG DIPERLUKAN BORE PILE

Koefisien, Cm = 1,000
Faktor pembesar momen, δ = Cm / (1-(Pc/jPn)) = 1,377 > 1→ (OK)
Momen perlu untuk bore pile, M1 = Mu = 750,989 kNm
emin (dalam mm) = 15 + (0.03 x b) = 0,033 m
M2 = Pu . emin = 26,572 kNm
Mu = δ(M1 + M2) = 1070,782 kNm

2. PERENCANAAN TULANGAN POKOK BORE PILE

Jarak pusat tulangan thd. sisi luar beton, d' = 94,500 mm


Tebal efektif bore pile, d = h ekivalen - d' = 385,500 mm
Eksentrisitas penampang, e = Mu / Pu = 1316,589 mm
Gaya aksial perlu, Pu = 813,300 kN
Luas tampang bore pile, Ab = p / 4 * D =
2
282743,339 mm2
2
Dengan mengambil asumsi, r = 0,0117 As perlu= p / 4 * d2 * 0,0117 = 1364,911 mm
2
Luas tulangan nominal, as = p / 4 * D2 = 283,385 mm
Jumlah tulangan yang digunakan, n = As perlu / as = 4,816 mm
diambil n = 12 buah
Luas tulangan terpakai, Ast = n * as = 3400,620 mm2
As = As' = 0,5 * Ast = 1700,310 mm2

3. PEMERIKSAAN KEKUATAN PENAMPANG KOLOM BULAT

Tebal penampang ke arah lenturan, h ekivalen= 0,8 * D = 480,000 mm


Lebar kolom segi-empat ekivalen b, b = Ab / h ekivalen = 589,049 mm
Jarak pusat tulangan atas dan pusat tulangan bawah, Ds = h - 2ds - 2P - Dtul = 411,000 mm
d-d' = 2/3 * Ds = 274,000 mm
Rasio tulangan, r = As / b d = 0,007
Pemeriksaan Pu terhadap beban pada keadaan seimbang fPnb , cb = (600 d ekivalen) / (600 + fy) = 233,636 mm
ab = 0,85 * cb = 198,591 mm
fs' = 0,003 * Es * (cb - d') / cb = 357,315 Mpa

357,32 < 390,00


fs' tetap digunakan
Gaya aksial nominal kondisi balance, Pnb = (0,85 * f'c * ab * b) + (As' * fs') - (As * fy) = 1803,818 kN
f * Pnb = 1082,291 kN
Pu ≤ f * Pnb
813,30 < 1082,29
kolom akan mengalami hancur dengan diawali luluhnya tul. tarik
Pemeriksaan kekuatan penampang kolom bulat, Ds = 411,000 mm
rg = Ast / b d = 0,015
m = h ekivalen / 0,85 * f'c = 30,198
2 2
Pn = 0,85 * f'c * h * {[(0,85 * e / h - 0,38) ] +[rg * m * Ds / 2,5 h] - (0,85 * e / h - 0,38)} = 567,240 kN
f * Pn 1 tiang = 340,344 kN
f * Pn * n tiang = 3063,096 kN
Pu ≤ f * Pn * n tiang
813,30 < 3063,10 → AMAN (OK)

4. KONTROL RASIO TULANGAN BORE PILE


Rasio tulangan, r = As / b d = 0,007
Rasio tulangan minimum, rmin= 1,4 / fy = 0,004
Rasio tulangan maksimum, rmaks= (b * 450 / 600 + fy) * (0,85 * f'c / 400) = 0,017
Syarat : rmin < r < rmaks
0,004 < 0,007 < 0,017 → AMAN (OK)
5. PERENCANAAN TULANGAN GESER BORE PILE

Gaya geser terfaktor yang terjadi, Vu= 93,630 kN


Beban aksial terfaktor yang terjadi, Pc= 813,300 kN
Gaya geser yang dapat disumbangkan beton, ØVc = (1 + Pc/14 Ab) . f'c . 1/6 . b . d = 197,287 kN
Faktor reduksi kekuatan, Ø= 0,750 kN
Gaya geser yang dapat ditahan oleh begel, Vs = (Vu - ØVc) / Ø = -138,209 kN
Vs<0
2
Begel minimal per meter panjang Av = (b . S) / (3. fy) = 503,460 mm /m
Av = (75 . f'c . b . S) / (1200 . fy) = 663,347 mm2/m
diambil, Av = 663,347 mm2/m
Spasi begel, Diameter, dp= 10,000 mm
Jumlah kaki, n= 1 kaki
s = (n . 1/4 p dp2 . S) / Av = 118,339 mm
diambil, s= 100 mm
s < smaks = 192,75 OK
1/3 . f'c . b . d= 327,322 kN
Spasi begel maksimum, smaks= 304,000 mm
smaks= 192,750 mm
diambil, smaks = 192,750 mm
Ø 10 - 100

EFISIENSI KELOMPOK TIANG

arc tan (Diameter tiang / Jarak antartiang), q= 1,527 °


Jumlah baris tiang, m= 3 buah
Jumlah tiang dalam satu baris, n= 3 buah
Efisiensi kelompok tiang, Eg = 1 - q[{(n-1)m + (m-1)n} / 90 mn]= 0,977
Eg < 1  (OK)

DAYA DUKUNG KELOMPOK TIANG

Beban normal ultimate, Pu = 813,300 kN


Jumlah tiang, n= 9 buah
Efisiensi kelompok tiang, Eg = 0,977
Daya dukung kelompok tiang, Eug = ϕPn * n * Eg = 2902,804
Eug > 813,30  (OK)

Anda mungkin juga menyukai