5 1 2 𝑑𝑥 5 1
∫ 𝑑𝑥 = 5 ∫ = ∫ 𝑑𝑢
2𝑥 + 7 2𝑥 + 7 2 2 𝑢
5 5
= ln|𝑢| + 𝐶 = ln|2𝑥 + 7| + 𝐶
2 2
3 𝑥
3. Carilah ∫−1 10−𝑥 2 𝑑𝑥
= ___________________ + __________________________
= ______________________________________
𝑑𝑦 3
5. Carilah jika 𝑦 = ln √(𝑥 − 1)/𝑥 2 , 𝑥 > 1.
𝑑𝑥
Jawab.
1. Sederhanakan:
𝑥 − 1 1/3 1 1
𝑦 = ln ( 2 ) = ln(_______________) = (ln __________ − ln ________________)
𝑥 3 3
1
= 3 (ln(𝑥 − 1) − 2 ln 𝑥)
2. Turunkan
𝑑𝑦 1 1 2 __________________
= ( − )=
𝑑𝑥 3 𝑥−1 𝑥 ___________________
Soal:
Diferensiasikan
√1−𝑥 2
1. 𝑦 = (𝑥+1)2/3
2. 𝑦 = ln(𝑥 2 + 3𝑥 + 𝜋)
3. 𝑦 = ln(𝑥 − 4)3 4. 𝑦 = 3 ln 𝑥
5. 𝑧 = 𝑥 2 ln 𝑥 2 + (ln 𝑥)3 6. 𝑔 = ln(𝑥 + √𝑥 2 + 1)
3
7. Tentukan 𝑓 ′ (81), 𝑗𝑖𝑘𝑎 𝑓(𝑥) = ln √𝑥
Carilah integral-integral berikut.
8.∫ tan 𝑥 𝑑𝑥 9.∫ sec 𝑥 csc 𝑥 𝑑𝑥
1 6𝑣+9
10. ∫ 2𝑥+1 𝑑𝑥 11. ∫ 3𝑣2 +9𝑣 𝑑𝑣
2 ln 𝑥 𝑥2
12. ∫ 𝑑𝑥 13. ∫ 𝑥−1 𝑑𝑥
𝑥
𝑥4 3 𝑥4
14. ∫ 𝑥+4 𝑑𝑥 15. ∫0 𝑑𝑥
2𝑥 5 +𝜋
(1 − 𝑥)𝑦 = 𝑥
_______-________= x
________________= y
(_____________)x = y
_________________
𝑥= _________________
_________________
Langkah 2 : 𝑓 −1 (𝑦) = 𝑥 = _________________
_________________
Langkah 3: 𝑓 −1 (𝑥) =
_________________
Teorema B
Jika f adalah suatu fungsi yang memiliki invers, dengan g = f – 1(y) dan
f’(x)≠0, maka
1
(𝑓 −1 )′ (𝑦) =
𝑓′(𝑥)
Atau dengan kata lain
𝒅𝒙 𝟏
=
𝒅𝒚 𝒅𝒚
𝒅𝒙
Contoh: Jika 𝑦 = 𝑓(𝑥) = 𝑥 5 + 2𝑥 + 1, carilah 𝑓 −1 (4)
Jawab: 𝑓′(𝑥)= _______________________
Jika y = 4 maka x =___________________
1 1 ____
(𝑓 −1 )′(4) = = =
𝑓′(1) _____________________ ____
Soal:
Carilah 𝑓 −1 (𝑥), kemudian periksa kebenaran 𝑓 −1 (𝑓(𝑥)) = 𝑥 𝑑𝑎𝑛 𝑓 −1 (𝑓(𝑦)) = 𝑦
1. 𝑓(𝑥) = 𝑥 + 1 2. 𝑓(𝑥) = √𝑥 + 1
1
3. 𝑓(𝑥) = − 𝑥−3 4. 𝑓(𝑥) = 4𝑥 2 , 𝑥 ≤ 0
𝑥−1
5. 𝑓(𝑥) = (𝑥 − 1)3 6. 𝑓(𝑥) = 𝑥+1
𝑥 3 +2
7. 𝑓(𝑥) = 𝑥 3 +1
∫ 𝒆𝒖 𝒅𝒖 = 𝒆𝒖 + 𝑪
Contoh:
1. Carilah 𝐷𝑥 𝑒 √𝑥
𝑒 √𝑥
Jawab: 𝑢 = √𝑥, maka 𝐷𝑥 𝑒 √𝑥 = 𝑒 √𝑥 𝐷𝑥 √𝑥 = 𝑒 √𝑥 . __________ = ______________
2 ln 𝑥
2. Carilah 𝐷𝑥 𝑒 𝑥
2 ln 𝑥 2 ln 𝑥
Jawab: 𝐷𝑥 𝑒 𝑥 = 𝑒𝑥 𝐷𝑥 (𝑥 2 ln 𝑥)
2 ln 𝑥
= 𝑒𝑥 _____________________________
= _____________________________
3. Hitunglah ∫ 𝑒 −4𝑥 𝑑𝑥
Jawab: u = -4x, maka du=-4 dx
1 1 1
∫ 𝑒 −4𝑥 𝑑𝑥 = − ∫ 𝑒 𝑢 𝑑𝑢 = − 𝑒 𝑢 + 𝐶 = − 𝑒 −4𝑥 + 𝐶
4 4 4
Soal:
Sederhanakan lah:
1. 𝑒 3 ln 𝑥 2. ln 𝑒 cos 𝑥
3. ln(𝑥 3 𝑒 −3𝑥 ) 4. 𝑒 ln 3+ 2 ln 𝑥
2 + 𝑦 ln 𝑥
5. 𝑒 𝑥− ln 𝑥 6. 𝑒 ln 𝑥
Carilah 𝐷𝑥 𝑦
7. 𝑦 = 𝑒 𝑥+2 8. 𝑦 = 𝑒 √𝑥+2
9. 𝑦 = 𝑒 2 ln 𝑥 10. 𝑦 = 𝑥 3 𝑒 𝑥
2 2 2 −𝑥
11. 𝑦 = √𝑒 𝑥 + 𝑒 √𝑥 12. 𝑦 = 𝑒 2𝑥
Carilah masing-masing integral.
3 3 2
13. ∫ 𝑥 2 𝑒 −𝑥 𝑑𝑥 14. ∫1 𝑥 𝑒 −3𝑥 𝑑𝑥
6𝑒 1/𝑥
15. ∫ 𝑑𝑥 16. ∫ 𝑒 3𝑥+1 𝑑𝑥
𝑥2
2 +6𝑥 𝑒 −1/𝑥
17. ∫(𝑥 + 3)𝑒 𝑥 𝑑𝑥 18. ∫ 𝑑𝑥
𝑥2
1 2 𝑒 3/𝑥
19. ∫0 𝑒 2𝑥+3 𝑑𝑥 20. ∫1 𝑑𝑥
𝑥2