Anda di halaman 1dari 6

Tugas Bahasa sunda

Nama:Taufik Ismail R
Kelas 10 IPS 3
Absen:33

Sajak nyaeta mangrupakeun karya sastra wangun puisi anu henteu kaiket ku aturan. Sajak henteu
kaiket ku aturan saperti aturan nu aya dina pupuh. Aturan nu aya dina pupuh disebut guru lagu
jeung guru wilangan. Sajak mangrupakeun wangun puisi anu teu kaiket ku guru lagu jeung guru
wilangan. Sanajan sajak teu kaiket ku guru lagu jeung guru wilangan, sajak tetep mangrupakeun
ebrehan tina sikap atawa jiwa pangarangna anu ngabogaan sababara unsur saperti tema, suasana,
imaji, simbol, gaya basa jeung amanat nu dikandung dina hii sajak. Dina gelar munggaranna, sajak
kurang bisa ditarima dina sastra Sunda, salah sahiji alasanana sabab sajak teu kaiket ku aturan
tea, tapi akhirna sajak bisa ditarima jeung bisa hirup dina sastra Sunda.

Ciri-Ciri Sajak:
Seorang kritikus sastra yang bernama I.A richards, pernah menyebutkan bahwa sajak itu memiliki
maksud yang tetap atau tidak berubah. Richard juga menyebutkan beberapa ciri sajak yang
merupakan hal atau ciri-ciri secara batin.

1. Memiliki unsur inti, pokok atau tema (sense)

Sajak memiliki unsur inti, pokok, atau yang biasa kita sebut dengan tema (sense). Tema merupakan
judul yang diceritakan dalam keseluruhan isi sajak, maka tema ini disebut juga sebagai inti pokok
dari masalah yang disuguhkan.
2. Adanya sikap atau rasa (feeling) dari seorang penyajak

Yang kedua adanya sikap yang diceritakan oleh penyajak, atau yang disebut dengan rasa. Rasa
penulis sajak yang satu dengan yang lain tentu saja tidak sama, misalnya dalam melihat sisi dari
suatu masalah atau persoalan. Baik itu rasa simpati, antipati, yang bisa kita diperhatikan dari diksi
yang digunakannya.
3. Adanya empati atau nada (tone)

Ketiga, adanya empati atau ketertarikan, respon dari pembaca terhadap sajak yang disuguhkan
melalui diksi atau yang disebut dengan nada (tone). Nada-nada yang ditangkap oleh pembaca
tentunya berhubungan dengan tema dan rasa penyajak.
4. Adanya tujuan amanat (intention)

Yang ke empat atau yang terakhir ini, dalam suatu sajak biasanya terdapat tujuan berupa amanat
dari penyajak itu sendiri untuk pembacanya, yang disampaikan melalui sajak yang dibuatnya.
Ciri-Ciri Lahirna Suatu Sajak:

Selain apa yang sudah dijelaskan oleh richard di atas, sastrawan yang bernama morris juga pernah
menyebutkan bahwa menulis sajak itu harus melalui metode dan sarana yang diperlukan.
Jadi, nantinya kita bisa mengamati sebuah tulisan tersebut, apakah bisa disebut sajak apa tidaknya.
dan berikut adalah ciri-cirinya.

1. Sajak memiliki diksi atau kata-kata yang dipilih penulis

Pertama, adanya diksi atau kata-kata yang dipilih oleh seorang penyajak untuk menyampaikan
ekspresinya.
2. Adanya imajinasi atau daya bayang

Kedua, adanya imajinasi atau daya bayang yang dapat di indrawi oleh sang penyajak, berdasarkan
diksi atau kata-kata yang dipilihnya.
3. Adanya kata-kata yang nyata atau bahasa yang nyata
Ketiga, adanya kosa kata yang nyata atau bahasa yang nyata. Namun, pada umumnya bahasa khusus
ini bukanlah kosa kata umum yang abstak, melainkan kata yang dianggap sesuai dengan tema sajak
yang di tulisnya.
4. Adanya majas atau kata kiasan
Ke empat, adanya majas atau kata kiasan, seperti bahasa figuratif yang disebut juga sebagai gaya
bahasa.
5. Adanya wirahma atawa purwakanti
Purwakanti ini mempengaruhi dan dipengaruhi oleh ciri-ciri batin dari point yang ke empat diatas.
Alunan rima atau bunyi yg sama pada beberapa kata, dalam sastra sunda sendiri purwakanthi ini
berasal dari kata purwa yg artinya awalan, dan kanthi yang artinya menggandeng atau mengulang,
kata yang sudah disebutkan.
Purwakanthi sering digunakan dalam sajak, yang biasanya berisikan nasihat atau petuah-petuah
kehidupan. Umumnya disampaikan secara ringkas, dengan padanan kata bersajak yang pas, sehingga
terkesan indah sekaligus mudah di ingat.

Jenis-Jenis Sajak Sunda:


Pada artikel dibawah ini akan dijelaskan pula jenis-jenis sajak atau rupa-rupa sajak yang akan
dituliskan kedalam bentuk bahasa sundanya. Berikut, langsung saja di simak penjelasan dari materi
yang berisi jenis-jenis sajak dalam bahasa sunda.

Ditilik tina wangun jeung eusina, sajak teh rupa-rupa ayana. Semi, (1984: 94-95)
nyebutkeun yen rupa sajak nurutkeun wangun mentalna aya opat nu utama, nyaeta:

2
Epik
Naratif
Lirik
Dramatik
Tapi di dieu aya rupa sajak sejenna nu ditambahkeun, nyaeta:

Didaktis
Satir
Romansa
Elegi
Ode
Himne

Jenis Sajak Sunda


Nah dihandap ieu mangrupakeun pedaran hiji-hiji ngenaan kana jenis-jenis sajak anu disebutkeun di
luhur, ti hiji nepi ka sapuluhna.

1) Sajak Epik

Sajak epik teh sajak panjang nu nyaritakeun tokoh-tokohna gagah perkasa ngabela bebeneran. Ieu
sajak nyaritakeun para pahlawan nu aya patalina jeung legenda, kepercayaan, atawa sajarah. Sajak
epik dibedakeun antara folk epic jeung literary epic.

Folk epic mah biasana dilagukeun, mun di urang mah carita pantun nu ngadongengkeun para paraja
Pajajaran. Sedengkeun Literary epic mah pikeun dibaca, keur dipikapaham maksudna. Nu mimiti
nulis sajak epik (literary epic) dina bahasa Sunda nyaeta Ajip Rosidi, judulna “Jante Arkidam”, taun
1956.

2) Sajak Naratif

Sajak naratif nyaeta sajak nu ngagambarkeun kapahlawanan atawa kasangsaraan hirup nu karakter
palakuna basajan.

Dina ieu sajak ngandung suasana carita, lakon, perwatakan, setting, atawa runtuyan kajadian nu
tangtu nepi ka saperti carita biasa dina wangun prosa, ngan ditulisna dina wangun sajak.

3
Balada kaasup kana ieu sajak naratif. Kudu dibedakeun antara folk ballad jeung literary ballad,
minangka ragam sajak nu nyaritakeun kisah kahirupan manusa ku sifat-sifat kamanusaan nana:
kanyaahna, katimburuna, dengki, sieun, kahariwang, kasangsara, kabungah, cinta, jsb.

Rupa sajak sejen nu kaasup kana ieu sajak nyaeta poetic tale minangka sajak nu eusina dongeng-
dongeng rakyat. Conto sejen epik naratif nyaeta “Madraji” karya Sayudi.

3) Sajak Lirik

Sajak lirik teh sajak nu ngebrehkeun eusi jeng batin panyajakna. Tangtu bae lahirna ieu sajak
dibarengan ku pangalaman, sikep, jeung suasana batin panyajakna. Sajak lirik kiwari nu loba ditulis
ku panyajak Sunda.

4) Sajak Dramatik

Sajak dramatik nyaeta sajak nu objektif ngagambarkeun paripolah hiji jalma, boh ku wanda lakon,
boh ku wanda dialog, boh ku wanda monolog, nepi ka katangen ayana gambaran kisah nu tangtu.
Dina sajak dramatik, panyajak nyaritakeun dirina atawa jalma sejen ngaliwatan tulisan monologna.

5) Sajak Didaktis

Sajak didaktis nyaeta sajak nu eusina sacara umum mipikaboga ajena-ajen atikan tur jelas katiten
dina basana.

6) Sajak Satir

Sajak satir atawa satirik nyaeta sajak nu ngandung sindiran atawa kritik kana ka teu adilan jeung ka
teu beresan nu aya di masarakat.

7) Sajak Romance atawa Romansa

Ieu sajak eusina ngeunaan carita atawa ekspresi cinta hiji jalma ka jalma nu dipikaasihna.

8) Sajak Elegi

Sajak elegi teh sajak kasedih ti panyajak ka nu ditujulna dina sajakna.

4
9) Sajak Ode

Sajak ode nyaeta sajak nu eusina puja-puji ti panyajak ka hiji jalma atawa hal-hal nu ditujulna, biasa
mibanda jasa atawa sikep kapahlawanan. Dina Semi mah (1984: 95), Ode teh bagian tina Epik
Naratif.

10) Sajak Himne

Ari sajak jenis himne teh sajak nu eusina mangrupakeun puja-pujian ka Gusti atawa ekspresi
mikacinta kana lemah cai, sareng lain sajabana.

Sejarah Kamekaran Sajak:


Sajak dina sastra Sunda, mimiti ayana teh sabada Indonesia merdeka. Dina mimiti gelarna, sajak teh
loba dibageakeun ku sora-sora anu kontra, ari alesanana mah sabab sajak teh ceunah lain
mangrupakeun karya sastra asli Sunda, tapi karya sastra ti nagara sejenna.

Padahal sabenerna dina karya sastra Sunda oge ti baheula geus aya wangun karya sastra anu sarupa
saperti sajak, nyaeta saperti kawih. Sanajan kawih teh mangrupakeun lalaguan Sunda bebas, tapi
umpama ditilik tina wangun kecapna, kawih saperti sajak, nyaeta wangun puisi nu teu kaiket ku guru
lagu jeung guru wilangan.

Sajak Sunda, sanajan dina mimiti gelarna loba anu kontra, tapi ari akhirna mah sajak teh bisa
ditarima jadi bagian tina karya sastra Sunda nepi ka kiwari. Dina kanyataanana, sajak teh meunang
tempat pikeun hirup jeung tumuwuh dina sastra Sunda. Malahan sabalikna kiwari mah, dangding
anu mangrupakeun sasatra karuhun urang Sunda, beuki dieu beuki kurang anu minatna.
Jenis – Jenis Sajak:
jenis jenis sajak:  
Sajak epik,nyaéta sajak anu eusina ngandung carita kapahlawanan.
Sajak naratif, nyaéta sajak anu eusina ngandung hiji carita atawa biasa disebut "balada".  
Sajak lirik, nyaéta sajak anu eusina ngebréhkeun perasaan pangarangna.
Sajak dramatik, nyaéta sajak anu eusina ngagambarkan paripolah hiji jalma.
Sajak didaktis, nyaéta sajak anu eusina ngandung pangaweruh atawa ajen atikan.
Sajak satirik, nyaéta sajak nu eusina ngandung kritik atawa sindiran ngeunaan kahirupan nu aya di
masarakat.
Sajak romance, nyaéta sajak anu eusina ngébréhkeun rasa cinta atawa asih ka hiji jalma.
Sajak elegi, nyaéta sajak anu ngébréhkeun kasedihan atawa kanalangsaan.
Sajak ode, nyaéta sajak anu eusina ngandung pujian pikeun jalma anu miboga jasa jeung sifat
kapahlawanan.

5
Sajak himne, nyaéta sajak anu eusina ngébréhkeun rasa cinta ka Gusti atawa ka bangsa jeung lemah
cai.
Unsur lahir sareng unsur batin sajak:
Aya dua rupa unsur unsur sajak tanah unsur lahiriah jeung unsur batiniah. Unsur lahiriah sajak tanah
unsur tema atawa jejer, suasana, imaji, simbol, pilihan kecap anu merenah tur endah saperti kecap
anu ngandung wirahma, murwakanti jeung gaya basa. Sedengkeun anu tanah kana unsur batiniah
sajak nyaaeta unsur-unsur tema atawa jejer, nada jeung suasana, rasa, sarta amanat.

Anda mungkin juga menyukai