aom = hom, nênêkung, tapa, pahomman, patapan, pamujan. asung = sung: awèh, wèwèh.

anala = gêni, ati. asrêt = alot.

analana = dolanan, dolan, dolan-dolan. asrama = tapa. pasraman: patapan. ngasrama: lagi tapa, manggon
ing patapan.
analika = nalika: niti priksa, maspadakake.
awanda = pêtêng.
ananta = tanpa watês, tanpa wêkasan, ula gêdhe bangêt.
awinda = padhang.
anitya = langgêng.
--- 6 ---
anila = angin.
awiyat = awang-awang. ngawiyat: ing awang-awang.
anih = lumuh, suthik.
awig = bêcik, bisa.
anindha = linuwih, ngluwihi.
awran =[2] mêndhung.
anung = nung: kuwasa, pintêr, linuwih, anak anung: anak kang
pintêr bangêt, paranung-anung: para pintêr, para linuwih. awun-awun = ampak-ampak.

anwam = anom. alaya = jahe.

anya = ana. alwang = kalong.

--- 4 --- aliwawar = prahara.

anyang = boyongan. apan = pan: awit, tur, sanajan.

acala = cala: gunung. apituwi = utawa.

anauti = anauti: cacing. apus = tali, pring apus: pring tali, apus buntut: tali buntut.

ari = dina, adhi, arinta, rinta: adhimu. adhing = jodhang.

arina = kidang. ajar = pandhita, nujum.

ariyak = alun. aji = ratu.

aris = alon, sarèh. aywa = ywa: aja.

arimong = rimong: macan. ayu = bêcik, slamêt.

are = bodho. ayun = arêp, kêpengin. pangayunan: ngarêpan.

arok = awor, têmpuh, angrok, ngrok: nêmpuh. anyut = kèli, larut.

aru-ara = horêk, gègèr, sasaran. --- 7 ---

arus = pantês, ili, arusan: banyakan, tan arus: ora pantês. ama = pasu, wari.

arum = wangi, lêgi, wadon. amah = murka, alu amah: kamurkan.

arêgud = nyêbrak, nyêndhal. amla = mla: kêcut.

akasa = kasa: langit, awang-awang. amit = pamit.

aking = garing. amrik = wangi.

adiraja = sabar, sugih pangapura. amêm = antêng, mênêng.

--- 5 --- amrêta = tômba, banyu urip.

aditya = srêngenge. agra = gra: pucak, pucaking gunung.

ata = sigêg. agya = gya: enggal, kasusu, banjur.

atanapi = tanapi: utawa, sarta, apadene. agung = gung: gêdhe.

atakara = teja. agêr-agêr = ganggêng.

atap = tumpuk, sungsun, undhung. abi = luwih, baris, abirawa, birawa: muruh, luwih rowa, abi sêtiya
têmên bangêt, abi mana linuwihing ati, abi sama, bisama
atag = akon, prentah. wicaksana.

atis = adhêm, matis: krasa adhêm, kadhêmên. abra = bra: warata, gumêbyar, ambranang.

atri = tri: rame, têlu. anging = nanging, mung.

atruh = truh: udan, trutruh: udan ricik. anguwuh = surak, ambêngok.

asa = pawadonan, kuwat, rosa. angrês = wêdi, miris, giris.

asada = ilat. --- 8 ---

andaka = banthèng. arjuna = jêmbangan, banyu jêmbangan.

andaga = mancal, ambalela, anjêjak. aryana = budi.

andini = sapi. aryas = watu, intên.

andimapa = mokal, nglêngkara, kaandimapan kamokalan. arga = gunung.

andon = nêba. argya = kurmat. pahargyan: pakurmatan.

andupara = dupara: mokal, nglêngkara, bobat. aksara = gêgaman.

andulu = andêlêng, nonton. aksama = apura. pangaksama: pangapura.

andul = sungsun. atma = atmaja, anak.

andrawina = sênêng-sênêng ngombe. atmaka = mati, nyawa.

anta = wêkasan, luwih. ascarya = eram, gumun.

antah = êmbuh. --- 11 ---

antanu = mangsi. astana = kuburan, kraton.

antarala = awang-awang. astati = rayap.

antar = lantas, bantas. astani = bantal.

anti = manganti, nganti, ngêntèni. astawa = sêmbah, bêkti. umastawa, ngastawa: ngabêkti.
pangastawa: pangabêkti.
antuk = olèh.
astama = sênêng-sênêng.
antêlu = êndhog.
astra = gêgaman, astrawara: panah.
--- 9 ---
asti = gajah.
antya = luwih. kaantiyan: kaluwihan.
astuti = astutiya, sêmbah, bêkti. pangastuti: pangabêkti.
andhah = asor, andhahan: sorsoran.
asmana = pikat.
andhali = tiba, mantiyung, tumêlung.
asmara = sêdhih, sêngsêm. kasmaran: kasêngsêm, asmaradana:
andhêm = rungkêp, kandhêm: krungkêb, ngandhêmi: nyungkêmi, nêngsêmi. asmaranala: sêngsêming ati. asmaralaya: suwarga.
ngrungkêbi. andhêman: rungkêban dhadhane kidang jaran utawa asmaragama: sêngsêming sanggama.
liyane.
astha = wolu, bahu.
anthok = tlakup.
asthaga = wolu, angus.
arcamana = raup.
asthi = sêdiya, gajah, hastina: ênggon gajah.
arka = hyang arka: srêngenge.
alpa = kurang, tuna.
arkamaya = teja, banyu mandi.
--- 12 ---
arda = murka, luwih, bangêt. rôga-tiharda: lara bangêt.
ardawalepa: ambalèkake ujar. apsara = dewa.

ardana = rêdana: dhuwit. apsari = widadari.

ardawalika = ula. hyang = dewa, hyang brahma, hyang siwah, hyang hiswara, hyang
sri lan liya-liyane.
ardi = gunung.
ancala = cala: gunung.
arta = dhuwit. hartana: ênggon dhuwit, tukang nampa dhuwit.
ancur = ajur.
artati = lêgi, luwih.
anculan = kala.
artala = madu.
ancêm = pola.
--- 10 ---
anjana = gajah.
arti = sumurup, têgês.
anjrah = warata, sumêbar.
arsa = arêp, bungah.
anjrêm = anjêrum.
arsaja = anak pambarêp.
ampang = ènthèng.
arsaya = bungah. kaharsayan: kabungahan.
ampeyan = pinggir, sikil. garwa ampeyan: garwa paminggir.
arpat = klumpuk. marpat: nglumpukake.
amba = kula.
arja = rêja, têntrêm, slamêt. raharja: slamêt. karaharjan:
kaslamêtan. ambahak = ngrayah, anjarah rayah.

arjana = kaslamêtan, bêcik. ambawang = pakèl.

ambar = ngambar: wangi, sumêbar, sumrambah. ingsun = aku.

--- 13 --- ingwang = aku.

ambartala = ara-ara. inggut = lirik. nginggut: nglirik.

agna = kaku. inggong = ngong: aku.

agni = hyang agni: gêni. èni = pèni.

angkya = aku. ènu = rêmbulan.

angkara = gumêbyar, luwih, murka. angkaramurka: murka, luwih erang = isin, wirang. ngerang-erang: ngisin-isin, mirang-
murka. mangkara-kara: gêbyar-gêbyar. mirangake, gawe wirang.

angkus = êcis. èrêm = cêplok.

angkên = upama, pindha. eka = siji, ijèn.

angsa = ôngsa: banyak. etu = mula, hetun: hetuniyo, hetuni: mulane, sêbab saka iku.

angsaka = mungsuh, satru. --- 16 ---

angga = awak, wujud, upama. ewrên = horêg, gègèr.

anggana = ijèn, ayu. epya = repot. kaepyan, karepotan.

anggara = dina Salasa. èmêng = pêtêng, susah, sêdhih.

anggas = walang, gadhing, ibêr-ibêran. endra = ratu, linuwih, endraloka: jagat linuwih, kayangan,
kadewan, suralaya, endrapada, endrabawana.
anggarjita = anggagas, ngangên-angên, ngeling-eling.
endung = mega.
anggarbini = mêtêng, ngandhêg.
endhan = gila.
anggop = towong, kêndhat.
endhe = tamèng.
anggung = tansah.
hèr = har: banyu. hèrnawa: sagara. hèrtati: udan.
anggi = bumbu.
èksa = waspada.
ina = cacad, kuciwa, nistha.
èstha = upama, karêp, sêdhiya.
ira = intên.
èsthi = karêp, sêdhiya, gajah.
irawati = angin gêdhe, gêtêr-patêr irawati: prahara.
onêng = kangên, mangonêng: kangên, sêdhih.
irah = jêroan.
ota = piranti, pasangan, adon-adon.
ikanang = kang.
otêr = gègèr, horêg.
iku = buntut.
ojat = suwur. kojat: kasuwur.
iti = êntèk, rampung, wêkasan.
opya = alok.
itina = sigêg, lèrên.[3]
--- 17 ---
ituwa = luwing.
ôndakara = srêngenge.
itêm = irêng.
ôntakara = srêngenge.
ile = anèh, kumaki.
ôntarapura = kraton.
iluta = arih-arih. miluta: ngarih-arih.
or = ahor, gêtar.
iswara = ratu.
oncom = tempe bosok.
inyang = biyung.
oncong = colok.
ima = imawan: mega.
ompak = ganjêl.
--- 15 ---
una = linuwih. wisa una, wisuna: wisa linuwih, wisa mandi.
indriya = ati, rasa, pôncaindriya: rasa lima.
uni = nguni: biyèn.
indupati = rêmbulan.
uninga = wêruh, gêni.
inte = injên. nginte: nginjên. juru panginte; mata-mata, têlik.
unu = kècèr, kicir.
ir = intên.
unar = suwur.
istadha = bathuk.
ucup = lêpas. ingucup: dilêpasake.
imbal = gênti, nyêlani.
uradati = anggêgirisi.
ure = udhar, ucul. umyus = midit, sumilir.

uruh = unthuk. muruh: kaya unthuk. umyung = rame.

urus = tata, bênêr. ubaya = jangji. cidra ing ubaya: cidra ing jangji.

--- 18 --- uthuh = lalêr. nguthuh: kaya lalêr.

ukip = ulap. ukipên: sulap. untar = wudun.

ukup = sabuk. untung = bêgja.

uda = banyu. undhagi = pintêr, wasis.

udara = dara. dhara: wêtêng. undhan = pancikan, pancadan.

udaka = banyu. udsaha = usaha: panguripan, upajiwa: ngudsaha: anggaota,

nyambut gawe.
udakara = kira-kira.
usnipah = tutup gêlungan.
udanagara = tata-krama.
ungkih = angkah. ngungkih: ngangkah, marsudi.
udaya = sagara.
ênu = dalan. ing ênu: ing dalan.
udyana = taman.
--- 21 ---
udrasa = tangis.
êla = eman, puji. ela-ela: eman-eman. ingela-ela: didama-dama,
udani = wêruh. atur udani: awèh wêruh. ngudanèni: mêruhi, dieman-eman, diugung.
nyumurupi.
êntar = begal. ngêntar: ambegal. kaêntar: kabegal.
uta = lintah.
êntyar = êntèk.
utara = lor. ngutara: ngalor, ing lor.
ênting = êntèk, katog. ngênting: ngêntèk, ngêtok. êntingan: êntèk-
utari = mangkono, mangkana. êntèkan, pungkasan.

utawaka = gêni. êrdawa = mangsi.

utamangga = êndhas. ênjali = sêmbah, bêkti. ngênjali (mangênjali): nyêmbah, ngabêkti.

--- 19 --- Na

utêr = bundêr. nahên = nandhang, mangkene, ngampêt, nahan. nahênkung:

nandhang susah. nahênwaspa: nahan êluh.
usara = êbun.
nauti = anauti: cacing.
usada = usadi: jamu, tômba.
naraca = traju.
uswa = ambung. nguswa: ngambung. kinuswa-kuswa: diambungi.
nara = wong lanang.
uswasa = swasa: ambêkan.
nari = wong wadon.
uwun = wurung.
naraiswara = naradipa, naradipati, naradipatiya, narapati: ratu.
ulinga = nêpsu bangêt.
--- 22 ---
ulu = êndhas. swara, ulon: swara, uni, têkèk mati ing ulone:
paribasan: mati saka swarane (gunême) dhewe. narawôngsa = turuning ratu, trahing ratu.

ulun = kula, kawula. narawung = ambarêng. narawungi: ambarêngi.

upa = êlas. saupa: saêlas. narèswari = ratu putri.

ujana = udiyono: taman. narendra = ratu.

ujwala = sorot, gêbyar, cahya. ngujwala: sumorot. naki = iki.

uji = dadar, lèlèr. nakoda = nangkoda: sudagar alaku prau.

ujung = pucuk, pinggir, pongol. ujungan: pucukan. nadi = kali, bêngawan, sagara.

ujêl = wêlut. nadukara = manadukara: anjurungi.

unya = uniya: uni, munya. munia: muni. nadya = bêbayu.

--- 20 --- nata = ratu.

umarah = ngangkah, golèk. natin = nglirik.

umi = wiji, biyung. natar = latar.

umiyat = miyat: andêlêng, nonton. nasa = dewa.

umyar = angon, ngawat-awati. nasika = irung.

nasun-ya = nasunya: suwung. nila = angin, biru, manik. nila warsa: udan angin. nila pracandha:
angin pangabaran.
nawa = padhang, sanga.
nilakrama = takon.
nawala = layang.
nilap = nyilip, andhêlik, nyidra.
--- 23 ---
nilip = nyilip, andhêlik, nyidra.
nawung = nganggit. sinawung: dianggit.
nipuna = nimpuna: nglumpuk, mumpuni.
nala = ati, gêni.
nidhikara = muji.
nalika = niti priksa, maspadakake.
niyata = yêkti, nyata.
napang = nabok.
niyasa = langgêng.
naya = nayana: ulat, polatan.
ningêp = nyaput.
nayaka = pangarêp, panggêdhe, têtunggul. nayakaningrat:
kangjêng nabi Muhammad. nayaka waktra: patih. nindya = linuwih. nindya mantri: mantri linuwih, patih.

nayadi = sumèh. nindi = midih.

nayogyani = ngrujuki, anjurungi. nindita = pintêr, linuwih. anak anung aninditi: [4] anak kang pinter
bangêt.
naga = ula. nagapati, nagaji, nagaraja, nagendra: ratuning ula.
--- 26 ---
nabi = wudêl.
ninta = andhêmêni.
nanda = êlèng.
nindha = narub, mayu.
nandi = bayu.
nir = ilang, êntèk, tanpa. nirdeya: tanpa gawe. nirhantara,
nanta = watês, wêkasan. ananta: tanpa watês, tanpa wêkasan. nirantara: tan pêgat, ora kêndhat, ora lêt, tansah. nirrasa, nirasa:
tanpa rasa.
narpa = ratu. narpa dayita, narpa duita, narpa umi, narpa wadu:
ratu putri. nirlaba = tuna.

narpati = ratu. nis = ilang, tanpa, ora ana.

--- 24 --- niscaya = masthi, tan kêna ora.

narmada = kali. niskara = saniskara: samubarang, barang-barang.

natpada = nonton, ngabêkti. neka = warna. neka-neka, neka warna, maneka warna: warna-
warna, rupa-rupa.
natmata = nonton, maspadakake, namatake.
netra = mata.
nasthaka = lingir.
netyasa = sanetyasa: tansah.
nambak = ambêndung.
nendra = turu.
nampeka = nêlik.
nono = mangkono, mangkana.
nambrama = ambagèkake. panambrama: pambage.
nor = ngasor.
nambula = nginang.
non = dêlêng. panon: pandêlêng.
nangkil = seba, ngadhêp.
nuning = andêlêng, nonton.
nanggulang = ngêndhak, nyêgah, ambalèkake.
nuraga = digdaya, pêngpêngan. kanuragan: kadigdayan.
nrang = nêrang. manrang: nrajang, nêmpuh.
--- 27 ---
nihan = niyan: mangkene, mangkono, mangkana.
nukarta = nyruwe, ngaru biru, nyikara.
nikanang = kang.
nuding = ngutus.
nikèn = wong wadon.
nusa = nuswa: pulo.
niditya = linuwih.
nuswapada = donya, jagad.
nitra = nulis, mata.
nugraha = bêgja, ganjar. kanugrahan: kabêgjan. sinugraha:
nitya = nitiya: ulat. diganjar.
--- 25 --- nung = pintêr, linuwih.
nityasa = netiyasa, sanetiyasa: tansah. nênêr = tètès.
nitêh = ulêr. nêrês = nugêl.
nisaka = rêmbulan. nêlahi = madhangi.
niwata = newata: panganggo. nêbah = tlapukan, kêlud.
nêmbah = nyêmbah. ceda = cacad. cineda: dicacad.

nênggih = inggih. coli = culi: towok, kudhi.

Ca côndra = rupa, sasi, rêmbulan. yuswa wolung côndra: umur

wolung sasi. candra sangkala: taun rêmbulan, taun kang manut
cacata = gludhug. lakune rêmbulan.

cacak = coba, jajal. cuni = ilang, panunggul (ali-ali suwêng).

--- 28 --- cucuh = cocoh, suduk.

carana = athi-athi, urang-uranging mata. cucur = manuk kêdhasih.

caraka = utusan. curiga = kêris.

carat = pancuran, mancur. cumanthaka = kumlungkung, kumaki.

cakil = canthèlan. cundaka = têlik. cumandaka: nêlik.

cakra = bundêr, buwêng. cakrawati: jagad bundêr, buwênging cumbu = bali.

jagad. cakrawala: bundêring langit.
cêla = cacad.
cakarwa = mliwis putih.
cêdhis = lêthêk, andharidhis.
catur = papat, araning dolanan.
cêguk = busuk.
cawaca = cuwaca: padhang bangêt.
cêndhani = cêndhana.
cala = nistha, gunung, anjarag, calaina: cacad nistha, picak.
cêmbing = jenggot.
calimi = cukup. mantu calimèn: mantu sacukupe.
--- 31 ---
capa = gandhewa.
crêmih = juwèh.
caga = bêburon.
cêthèthèt = kêcipir.
canga = lombok.
Ra
canguk = têlik, mata-mata.
rana = pêrang, paprangan. trining rana: gêni paprangan.
candu = lalar, pathi. kasambut madiyaning rana: mati pêrang, mati ing paprangan.

candhala = ala. ranu = banyu. singa ranu: baya.

--- 29 --- rara = prawan.

canthoka = kodhok. raras = runtut, bêcik, asri, laras.

canthang = kêprak. raditya = srêngenge.

car = mlaku. carraka, caraka: wong kang gawene mlaku, rata = kreta, tunggangan. rata gothaka: kreta gêrbong, kreta
kongkonan. pêtêng, kreta tutupan.

carya = ascarya: gumun, eram. rati = ratih: rêmbulan.

carma = kulit, walulang. ratri = latri: bêngi.

carmin = pangilon. ratuh = hratuh: lumut.

caksu = caksuh: suluhan, urêng-urênging mata. rasa = nênêm, kaya, upama.

cancala = obah, polah. rasika = bungah, suci, bêning.

campah = pênggak. --- 32 ---

cambul = cêmêthi. rasêksa = buta lanang.

cangkrama = dolan-dolan, amêng-amêng. rasêksi = buta wadon.

ci = kali. rawi = srêngenge.

citra = warna, rupa, tulis, juru panitra: juru tulis, juru nulis. cinitra: rawan = mêndhung.
tinulis.
rawanda = rondha.
cintya = bêcik, ayu. acintiya: panggêdhe.
rapa = lapa: luwe.
cintaka = manuk cêkaklak.
rapuh = lara, susah, lêsu.
cintra = cacad. cintraka: cilaka, sangsara.
rajatadi = raja brana, barang mas intên.
--- 30 ---
rajah = ciri, tulis.
cinthaka = bilai.
raya = gêdhe. riyaya, riaya: dina gêdhe.
rayung = glagah. rewônda = kêthèk.

ramaja = bajing. regoh = lumpuh.

ramya = rame. rota = galak. rotadanawa: buta galak.

ramon = sarah, kambang, bantên. rowangga = bawera.

raga = awak, wadhah. roga = lara. roga tiharda: lara bangêt.

ragi = bumbu. paragiyan, pragèn: ênggon bumbu, wadhah bumbu, robaya = pantês, mêngko.
bumbon.
rontaka = bêndhe.
--- 33 ---
rondhon = godhong.
rago = êlèng, guwa.
rok = têmpuh, trajang. angrok: nêmpuh, nrajang.
rabasa = rusak. nrabasa: ngrusak. rinabasa: dirusak.
rompak = begal, begal sagara, bajag.
rangas = giras, galak.
ruhun = rumuhun: biyèn, dhisik.
rangin = laras, dhadhap.
ruci = bajang. Dewa Ruci: dewa bajang.
rangu = gajêg. rangu-rangu, kapirangu: gajêg-gajêg, gojag-gajêg.
rurah = lêbur, rusak, angkah. ngrurah: ngrusak, nglêbur. rumarah:
rahsa = wadi, rasa. golèk, ngangkah. pangrurah: pangrusak.

rantan = tata, rancang. rudah = rusak. rudhatin, rêdatin: rusak atine, susah.

randhi = mênjangan, ranggah. rudita = prihatin.

randhêh = randhu. rutan = pênjalin.

raksasa = buta, buta lanang. --- 36 ---

raksasi = buta wadon. ruwastha = ugêl-ugêl.

rat = jagad. ruwida = susah.

rancang = ukir. trancangan: ukiran. ruwiya = warata.

ranji = kranjang. rujit = anggit, suwèk, suwir. rinujit: dianggit, disuwèk. pusparujit:
gubahan. rinujit-rujit: disuwèk-suwèk.
ranju = borang.
rubaya = jangji.
rambi = èmpèr.
rubiyah = bojo.
ranggon = gubug.
rungas = pêrung.
--- 34 ---
runtik = muring, nêpsu, bêndu.
ri = dina, adhi. rinta: adhimu.
rukti = rakit, pasang, rumat.
rini = wadon. siswa rini: murid wadon.
rukmi = êmas.
ririh = alon, sarèh.
rumpaka = gubah, anggit.
riris = udan.
rumpuk = sungsun.
risakan = kiring.
rumbah = jangan. rumbahan: janganan. ngrumbah: anjangan.
risaksana = nuli, tumuli.
rumbu = sêgêr.
riwe = kringêt.
rêrêng = rêngrêng: asri, ngêngrêng, anggamêng.
rimong = macan.
rêkatha = yuyu.
riba = ruba: pawèwèh, bêsêl, kamelikan.
--- 37 ---
ringa = duga. ringa-ringa: duga-duga, kira-kira.
rêke = mangke.
ringan = maringan: ènthèng.
rêdatin = rudatin, rudahtin: susah.
rimbit = jodho. sarimbit, srimbit: sajodho, sakaloron, sakalian.
rêtu = rusuh, gègèr, horêk, suksukan.
rimbon = simpênan. parimbon, primbon: simpênan, pasimpênan,
buku simpênan. rêtuh = buthêk, bukêt.

rimbu = simpênan. parimbon, primbon: buku simpênan. rêsi = pandhita, rêsindra: pandhita ratu.

ringgahan = kandhang. rêsigana = dewa.

rena = biyung. rwawa = luntas.

--- 35 --- rêjasa = arjasa: asri, bêcik.

rêgêm = gêgêm. ngrêgêm: anggêgêm, rinêgêm-rinêgêm: digêgêm. --- 40 ---

rêngya = rungu, prungu. karêngiya: krungu, kaprungu. karêndhi = mênjangan, mênjangan tutul.

rêngut = jêngkêrut, mrêngut: anjêngkêrut. karangulu = bantal.

rêkta = abang. palarêkta: bolu. karês = balur.

rêtna = intên. manik nawarêtna: barang intên warna sanga. rêtna kaka = kakang, gagak.
wadu: bêcik-bêcike wong wadon.
kaki = sikil, anggèr.
rêspati = pidêksa, pantês.
kakiki = nyata.
rêsmi = asri, rêsêp, sêngsêm. sarêsmi: padha sêngsême, padha
rêsêpe, cumbana. kakôndha = gandera, lêlayu.

--- 38 --- kada = kunthing.

rêncana = godha. kadalurung = kêbanjur.

rêncaka = ribêd, susah. kadya = kaya.

rêncêm = rêmuk, pêcah. kata = têmbung, crita.

rêmbaka = rêmbuyung, kêtêl. ngrêmbaka: ngrêmbuyung. katiga = gêni.[5]

rêbda = ngrêpda. ngrêda: andadi, sumêbar, warata. katiwang-tiwang = katula-tula, kalunta-lunta.

rêngrêng = asri, ngêngrêng, anggamêng. kater = tambir.

rêngka = bênthèt, nêla. mulwa rêngka: srikaya. katêka = têkan.

rênggut = sebrak, sêndhal, jambak. ngrênggut: anjambak, katang = kêkatang. katang-katang: sukêt.
nyêndhal, nyêbrak. rênggut-rumênggut: jambak-jambakan.
katong = ratu.
rênggêp = candhak, cêkêl. ngrênggêp: nyêkêl, nyandhak.
--- 41 ---
Ka
katrêsan = giris, miris.
kahastaman = kabungahan.
kasatika = tutut.
kahargya = kajèn.
kasida = lêstari.
kaharsayan = kabungahan.
kasusra = kasuwur, misuwur.
kahomitan = susah, kasusahan.
kasung = katur.
kahopan = kopèn.
kasub = misuwur, kasuwur.
--- 39 ---
kaswada = kalong.
kahosmurda = kêthu.
kaswasih = mêmêlas, mêlas asih.
kahol = crita.
kaswas = kasyas: katur.
kahêntar = kabegal.
kawaca = panganggo, kaprabon.
kanaka = êmas.
kawawa = kuwat, kuwagang, kangkat.
kanan = têngên.
kawanda = kawandha: gêmbung.
kanin = tatu.
kawindra = kawiradiya: pujôngga.
kanang = kang.
kawilut = kagubêd, kapulêt.
kacundhuk = kapêthuk, kapranggul.
kawistara = katara, katon.
kacung = le, thole, bocah lanang.
kawuri = kapungkur.
kacêmba = kacêmbang: kêcut.
kawuntat = kapungkur.
karana = jalaran, sabab, awit, amarga.
--- 42 ---
karaca = kijing.
kawuryan = katon.
kariti = sêmut.
kawêwang = mêrak.
karuna = nangis.
kawêlak = kapêlak: suwèk.
karas = kothak, papan.
kala = jaman, nalika.
karêngya = krungu, kaprungu.
kalika = nalika.
karêndar = krêndar: sungsum.
kalingking = jênthik.
kalingga = kapundhi, kaadêg. karta = têntrêm, slamêt.

kale = pênding. karti = gawe, banyu.

kaloka = kondhang, misuwur. kartika = lintang.

kalurak = kapundhung. --- 45 ---

kalulun = kelut, katut. karsana = bungah.

kalêntit = dubur, itil. karya = gawe. kinarya: digawe. pakaryan: pagawean, panguripan.

kapa = ulês, lurup. karma = tata, basa, tata krama.

kapracondhang = kataton, katiwasan. kaksan = sanalika.

kaprajaya = kataton, katiwasan. kas = kuwat, santosa.

kapwa = kapya: padha, kabèh. kalpa = ali-ali.

kapang-kapang = dhampyak-dhampyak, katebang-katebang. kalpika = ali-ali.

--- 43 --- kalbu = ati.

kapi = kapati, sêmu, bangêt. kapirêkta, kapurônta: jambon, kapti = karêp, sêdiya.
jambon, ênom. kapilare: sêmu bocah, kaya bocah. kapidêrêng,
kapiadrêng: adrêng bangêt, karêp bangêt. kancana = êmas.

kapirangu = mangu-mangu, sêmu gajêg-gajêg, ribêt. kampita = kagèt, lindhu.

kapila = kêpila: putih. kambil = abah-abah jaran.

kapiluyu = katut, kelut, kapencut. kambing = wêdhus.

kapita = kagèt. kanggêg = kandhêg.

kapidhara = klêngêr, sêmaput. kratalasa = bulus.

kadhana = lanang. krama = patrap, pratingkah.

kadhini = wadon. kadhana-kadhini: anak loro lanang wadon. kramika = ulêr.

kayun = karêp. ngayun: ngarêp. --- 46 ---

kamantya = luwih, ngluwihi, bangêt. kyasa = sêpêt.

kamal = asêm. kyama = bulus, pênyu.

kamijara = sêre. kirana = rêmbulan, sorot.

kamutya = kamutiyan: kamuktèn. kirata = wong alasan. kiratabasa: basane wong alasan.

kamohitan = sênêng, bungah. kitiran = manuk pêrkutut.

kaga = manuk. kisi = susuk kondhe, kancing gêlung.

--- 44 --- kintaka = layang.

kagum = kagèt. kirna = sakèhe. palakirna: sakèhe woh-wohan.

kagyat = kagèt. kirtya = makirtiya: gawe.

kabul = katurutan, kalakon. kisma = lêmah.

kabyaktan = kayêktènan. kingkin = susah.

kabyatan = kabotan. kridha = ulah. kridhasara, kridha astra, kridhastra: ulah gêgaman.

kandarang = kêndhali. kriya = tukang.

kantaka = klêngêr, sêmaput. kerah = karêp.

kantar = ulat, tamèng. kering = kiwa. kanan kering: kiwa-têngên.

kantu = klêngêr, sêmaput. ketang = kilang.

kandha = kôndha: crita. maca kandha, maca kôndha: maca crita. keswa = rambut, gêlungan.
darma kôndha: crita bêcik.
--- 47 ---
karna = kuping, sungu.
kewala = bae.
karni = ambaning kuping, sungu.
kelikan = kêsèd, sungkan.
kardi = gawe. kinardi: digawe.
kewran = kèwuhan.
kejani = lutung. kuwu = dhepokan palerenan.

kengis = katon sathithik. kuwôndha = mayit, bangke, layon.

kèn = prawan, wadon. kulita = rakêt, rumakêt.

kentar = katut, kèli. kulup = thole, anggèr.

kendhang = kèli, buwang. kuji = kanthong, kujian: kanthongan.

ko = kowe. kumara = kumandhang.

kohên = kowe. kumuda = kêmbang tanjung.

konêng = kobêr. --- 50 ---

kocika = palanangan. kumut = kêbês, têlês kêbês.

koce = sondhèr. kuthira = pasêr.

kosara = kusara: êbun. kuthila = kêthèk.

koswa = rêngga, panganggo, kaprabon. kuthip = bajang.

koligha = sadulur sinara wadi, sadulur sinara wèdi. kun = aku.

kolêm = kulah. kurma = kurniya: bulus pênyu.

--- 48 --- kunjara = kandhang gajah.

komis = brêngos. kumbayana = wadhah banyu, gênthong, klêmuk, jêmbangan,

klênthing.
kongas = ngambar, sumêbar. ngongasake: ngetokake,
ngumukake, mamèrake. kumbi = selak, mukir.

kontab = kondhang, misuwur. kung = susah, sêdhih, prihatin.

kotbuta = kaya buta, mêdèni, anggilani. kêni = kêna.

kongkal = kasingsal, kontal, kasongkèl. kêning = alis.

krodha = muring, nêpsu, mêta. kêta = gumêtêr.

kroya = karoya: wit waringin. kêtur = candhana.

kunarpa = bangke, mayit, layon. kêlir = aling-aling.

kunira, kumkuma = kunir. kêping = gèpèng, pèsèk, kimpès.

kunêng = sigêg, lèrèn. kêjar = bêdhak, mburu.

kuras = rêsik. --- 51 ---

kuranji = asêm. kênya = prawan.

kurug = kalung. kênyar = gêbyar, sorot, kumênyar: gumêbyar, sumorot.

kurita = rante, oyod. kêmat = kaluwihan, pamèr.

kucumbi = bojo. kêmit = jaga.

kukila = manuk. kêndhuru = wit gêndhuru.

--- 49 --- krêdya = kagèt.

kukuwung = cumlorot, sumorot. krêdyat = kêrdiyat: kagèt.

kukya = kuku. krêpuk = pèpèt, sompok, kakrêpuk: kapèpèt, kasompok.

kuda = kudaka: jaran. krêmun = grimis.

kutêr = putêr. krêsna = irêng, wage.

kutu = tuma. Da

kuswa = ambung, isêp, kinuswa-kuswa: diambungi. dahana = gêni.

kuswara = kasêbut. dahat = bangêt.

kusuma = kêmbang. daut = dhaut: bêdhol, pêdhot.

kusung-kusung = kêsusu, ngaya-aya. danawa = buta.

kuwawa = kawawa: kuwat, kuwagang, kangkat. daniswara = sugih tur priyayi, sugih singgih.
--- 52 --- dite = dina Ngaad.

danu = dhanu: mega, panah, gandhewa. ditya = srêngenge, ngluwihi.

danuja = satriya linuwih. diwasa = môngsa, sêdhêng.

danurja = turune wong pintêr, turune wong sugih ngèlmu. diwangsa = diwôngsa: sanak, akrab.

dara = dhara: wêtêng, lintang gêdhe, prawan. diwangkara = srêngenge.

darana = drana: sabar, sarônta. dipara = gajah.

darani = caping. dipôngga = gajah.

daraka = draka: sabar, sarônta. dipan = padhang. andipani: madhangi.

darapon = supaya. diya = sulaya. diya-diniya: pasulayan.

daruna = sabab, jalaran, wiwitan, bêbuka. paran darunanira: apa dimapa = nglêngkara, mokal.
sêbabe, kêpriye bêbukane.
--- 55 ---
dadya = dadi.
dimèn = supaya.
data = padu, para data, pradata: para padu, pangadilan, jêksa.
andata: madu, padon. dibya = linuwih, pêng-pêngan, utama. sudibya: luwih utama,
linuwih.
datan = ora. datanpa: tanpa, ora nganggo.
dik = bangêt, awang-awang, keblat papat. diksura, dêksura:
dasa = batur lanang, sapuluh. kuwanènên.

dasi = batur wadon. dirja = slamêt.

dasih = kawula, abdi batur. andasih: ngawula. dirya = katon, katara.

--- 53 --- dirga = dawa. dinirgakna ingkang yuswa: diganjara umur dawa.

dalasa = dalah, kêlayan dirgama = borang.

daya = kuwat, rosa. kadayan: kêkuwatan karosan. dirgantara = awang-awang.

darsa = darsana: tuladan, tuladha. sudarsana: tuladan bêcik. dwi = loro.

darpa = kumudu, kadêrêng, bangêt. dwija = guru, pandhita. dwijawara: guru linuwih, pandhita gêdhe.

darma = wèwèh, bêcik. darmawasita: pitutur bêcik. dwistha = karêp, sêdiya.

darbe = duwe. dri = gunung. wanadri: alas pagunungan.

daksina = ênggon, kidul, wêkasan. daksinalaya: kuburan driya = ati.

wêkasaning pati.
de = dene.
dagda = limpat. widagda: luwih limpat.
dewata = dewa lanang.
dang = kukus. dangan: kukusan.
dewati = dewa wadon.
drana = sabar, sarônta. sabar drana: sabar têmênan.
--- 56 ---
drawina = ombe. drawinan: ombèn-ombèn. andrawina: sênêng-
sênêng ngombe. deya = mardeya: gawe.

drawaya = mili, dlèwèran. denta = anggone.

drawasa = trajang, tiwas. kadrawasan: katiwasan. andrawasi: doradasih = daradasih, duradasih: nyawa têrus impèn ana
niwasi. nyawane, impèn duwe nyawa, impèn têrus.

drawita = bêngkah, bênthèt. don = papan, ênggon, panggonan. andon: nêba.

drastha = makutha. duhita = putri. narpaduita: ratu putri.

--- 54 --- dura = asin, adoh.

drasthi = alis. duratmaka = maling.

dwara = lawang. dukacipta = nêbsu batin, prihatin.

dwaja = umbul-umbul. dukut = sukêt.

dyana = dhuwit, ganjaran. diyanawimala: rajabrana, ganjaran duta = utus, utusan. dinuta: diutus.
luwih lara.
dulya = dêlêng, dahwèn.
dyah = putri.
dulu = dêlêng. dinulu: didêlêng.
dyasa = sirna.
dulur = iring. dinulur: diiringake. andulur: ngiringake.
dirada = gajah.
dupara = nglêngkara, mokal. tata = angin, gêtih ing otot.

dupi = barêng, têkan tatab = kêbuk, maras.

dumaya = mêndhung. tasik = sagara, pupur.

--- 57 --- tawan = boyong. tawanan: boyongan. katawan: kaboyong.

dumadi = tumitah, kang dititahake. tawak = tôngga.

duhkita = susah, sêdhih. tawo = madu.

dur = ala. durjana: wong ala. dursila, duryasa, durniti: patrap ala, tala = lêmah, tawon. pratala: sap-sapaning lêmah, warna-
panggawe ala. durcara: gunêm ala. duratmaka, dur atmaka: warnaning lêmah.
nyawa ala, maling, buta.
taling = kuping.
duryan = durèn.
talu = wiwit.
duryat = sorot, pêngpêngan.
taluh = blêthokan, kringêt.
durma = macan.
tapang = angin, glêpung.
durmas = drumas: kuningan.
tajum = antêng.
durga = ala, pakewuh, bêbaya.
--- 60 ---
duk = tuju, dhèk, nalika. duksamana: nalika samana. dukdinuk:
tuju-tinuju. tajêm = mênêng, ayêm, têntrêm, antêng.

duksina = kidul. tayuh = drajat, kaluhuran.

duskarta = sangsara, ora slamêt. taman = ora.

drustha = ala. tamuhana = tamuyana: manuk prênjak.

dlurung = banjur. kadlurung: kêbanjur. taga = sato.

dêlaha = dalahan, dêlahan: pungkasan, ing têmbe, mati, jaman tagyana = pacangan.
kalanggêngan. praptèng dêlahan: têkan jaman kalanggêngan,
têkan mati. tabid = tabib: dhukun.

--- 58 --- tabuh = jam.

dêring = bêras. padêringan, padaringan: gênthong wadhah bêras, tan = datan: ora.
simpênan bêras.
tandya = banjur, nuli, têrus.
dêling = cêtha, ujar, kôndha.
tantra = tôntra: bala.
dêmi = thithik, saksi. sadêmi: sathithik. dêmi Allah: kalawan saksi
tansipi = tansah, bangêt.
Allah.
tandhana = gandera.
dêmung = gêndhing.
tanya = takon.
dênta = gadhing, untu.
tanbara = dhudha.
drêdya = trêsna, asih. kadrêdiyan: katrêsnan.
tanbuh = tambuh: ora wêruh. tumambuh: api-api ora wêruh.
drêman = wêrdèn.
mitambuhi: api-api ara[6] mêruhi.
Ta
--- 61 ---
tahên = ampêt, tahan, kayu taun sandhang. nahên: ngampêt,
tar = ora. tarlèn: ora liya.
nahan, nandhang. mangkene nahênkung: nandhang susah. nahên
waspa: nahan êluh, ngampêt êluh. tarkas = endhong.
tanapi = utawa, sarta, apadene. tarpa = tanpa.
tanaya = anak. tartamtu = tar tamtu: masthi.
tanu = blungon, mangsi. tanjak = ngigêl, mênthang.
taratya = kêmbang trate. tampang = bandhul, êmblèg.
--- 59 --- tampis = êntèk.
taru = godhong. tamping = pinggir.
taruna = anom. prabu taruna: ratu anom. tampo = tape.
taruwara = kêkayon. tampu awang = dhampu awang.
tarêm = tandur. tarêman: tanduran. tampêr = wêdhi. uyah tampêr: uyah wêdhi.
taka = pati.
tambang = tali, opah. panambang: kanggo nalèni. tambangan: --- 64 ---
opahan.
tèki = taki: tapa. têtèki, tèki-tèki: mangun tèki: martapa nglakoni
tambula = kinang. nambula: nginang. tapa.

tambêng = budhêg, tamèng. tekang = kang, sing.

tang = kang. tètèh = cêtha, têrang.

tangkar = pêncar. tetah = tuntun.

tangkil = seba, adhêp. tinangkil: sineba, ingadhêp. tèlèr = wit kelor, kuwat, umbêl.

--- 62 --- towang = towong, kêndhat.

tangke = êpang. toya di = banyu rêsik, banyu suci. katoya rasa upaya: kêna
mêmanising ruba, dibêsêli.
tangkêp = tutup. tumangkêp: nutup.
tôntra = bala.
tanggap = tampa. tumanggap: nômpa. pananggap: juru nômpa.
tuhu = têmên. mituhu: tumêmên. nuhoni: nêmêni, nêtêpi.
tranggana = lintang.
tunu = obong. tumunu: kobong.
trantang = kudhi.
turida = susah, prihatin.
tyas = ati. matiyas: mikir.
turôngga = jaran. turôngga rata: jaran rakitan.
tiarda = bangêt. rôga-tiarda: lara bangêt.
tuding = êkon, tinuding: diêkon.
tinon = katon.
tuwêk = kêris.
tirah = têtirah: pinggir.
tulya = tuli: tulèn, têmênan.
tikin = iki, iku.
--- 65 ---
titi = êntèk, katam, tamat.
tumuntur = mèlu.
têtika = solah, tindak, pariksa.
tumpak = dina Sabtu.
titir = kêrêp.
tumpal = sèrèt, tumpang.
tiwar = simpar. katiwar-tiwar: kasimpar-simpar.
tungkat = têkên.
tiwikrama = mêsu, prihatin bangêt.
tungguk = tunggu, jaga.
tiwe = swiwi.
tunggul = unggul, dhuwur, gêndera.
tila = ratus.
tunggung = gêtun.
--- 63 ---
truna = banyu, ênom, bodho, jaka.
tilarsa = lêmpuyang.
truni = ênom, prawan.
tilam rum = tilam wangi: paturon.
truh = udan. truhtruh: udan-udan, udan ricik.
tilam sari = paturon
trustha = bungah, êlèng.
tidharsa = manuk kêdhasih.
trusthi = êlèng.
tidhêm = sirêp, surêm.
têrusan = lawang butulan.
timun = timun.
têkit = cêthik.
tingêl = budhêg.
têlari = lêmari cilik.
tinting = pilih.
têpi = pinggir.
tindha = payon, payu, tarub.
têpu = dhêdhak.
tirta = banyu. tirtamarta: banyu urip.
--- 66 ---
tikta = pait. wila tikta: maja pait.
têdhuh = mêndhung, timbrêng, srêngenge ora katon.
tiksna = landhêp, gathèkan.
têguh = rosa, kuwat, wêntala.
tikbra = susah.
têbêng = aling-aling.
tismasa = môngsa adhêm, badhidhing.
têngran = aran.
timpung = pincang.
têrbis = jurang, pèrèng.
timbul = kumambang.
têmpayang = gênthong.
tri = atri: têlu, rame. trimurti: têlu-têluning atunggal. trisula:
gêgaman alandhêp têlu. têmbaya = jangji. patêmbayan: prajangjian.
têmbing = pinggir. sasôngka = rêmbulan.

trêna = êlung. sawala = gèsèh, sulaya. data sawala: sulaya padune, sulaya
rêmbuge.
Sa
--- 69 ---
sahaya = kônca, batur, rewang.
sawaja = swaja: bêlo.
sahar = unthuk.
sawastu = mêsthi, têmênan.
sahab = jêjêl, sêsêk.
sawega = piranti, mrabot, sadhiya.
saha = mrica.
sawung = barêng. sinawung: binarêng, dianggit.
sahid = pintêr, cukup.
sawunggaling = jago êmas, jago patohan.
sahing = cabe.
sawêgung = kabèh.
--- 67 ---
salatara = mlandhingan.
saudara = sadulur, kadang.
salaba = slaba: laron sulung.
sana = ênggon, panggonan.
salemuka = pilingan.
saniskara = sabarang, samubarang.
saloka = upama, pasêmon.
sanepa = upama, tuladha, pasêmon.
salu = ambèn.
sanetyasa = sanitiyasa, nitiyasa: tansah.
sapala = sapele, sathithik, utama.
sanubari = ati.
sapangu = sadhela.
sara = panah, lêlandhêp.
sadhawara = atur. manadha wara: matur.
sarasidya = kêmbang tunjung.
sajuga = siji, sawiji.
sari = kêmbang.
saya = piranti. sayèng kaga: kala.
sarija = itil.
sayaka = panah.
saroja = rangkêp. kasaroja: karangkêp. sinaroja: rinangkêp. mata
sinaroja: mata rangkêp, mata ronyok, têmbung sinaroja: dwi --- 70 ---
lingga.
sayasta = kasur.
saruni = sruni: suling.
sayoga = sumêta, sêdhiya.
sakatha = kreta.
sayogya = prayoga.
sakèthèng = lawanging kutha.
samadya = gajah.
sadana = wèwèh, sêkti.
samatra = sathithik.
sadarpa = kadêrêng, bangêt.
samapta = sumêta, sadhiya, miranti.
--- 68 ---
samirana = angin.
sadarga = kira-kira.
samodra = sagara.
sadak = kancing gêlung.
samuha = bêcik, kumpul. manganggo samuha: manganggo bêcik.
sadêmi = sathithik. samuhan: tontonan manganggo bêcik. lagune bêcik, jogède bêcik.
pasamuan: kumpulan bêcik, jagongan.
sata = pitik.
samêndhang = sadhela.
satata = tansah.
saban-saban = sabên-sabên.
satak = satus.
sangara = sêngara: banyu.
satiti = langgêng.
sandi = samar, wadi, samun. sandi sastra: tulis kang disamar, tulis
satikswa = sathithik. kang digawe wadi. sandi upaya: paêkan ngrêmit.

sato = kewan. sato iwèn: kewan iwèn. sato galak: kewan galak. sandeya = sandiya: kuwatir, sumêlang.

sasa = lintang. --- 71 ---

sasana = sana: ênggon, panggonan. asana: manggon. santa = sabar, sarèh, bêcik.

sasaki = akik. santika = sêkti.

sasadara = sasadhara: lintang gêdhe, rêmbulan.
sasra = sèwu. sasra bau: bau sèwu.
sasi = rêmbulan.
santya = mênging, muji, santiya pudiya, santiya budiya: mêmuji,
nênuwun.
sandhang = anggo. nyandhang: ngangga[7]
sandhangan: anggon-anggon.[Belum dialihaksara] sirung = pêtêng, lindhuk.

sandhang walikat = kêris. sikara = tangan, bau.

sarkara = lêgi. siking = gêni, upêt.

sardana = sugih. sida = prasida: lêstari.

sardala = siyung. sidi = bênêr. pramana sidi: awas têmênan.

sardula = macan. sidik = waskitha.

sarpa = ula. sarpa krêsna: ula dumung. --- 74 ---

sarjana = wong pintêr. sita = luwih.

sarju = sênêng. sitarêsmi = rêmbulan.

saksana = nuli, tumuli. sitibêntar = sêtinggil.

sad = nênêm. sadrasa, sadrasa: rosa[8] nênêm. sadpada: sikil sitèngsu = rêmbulan.
nênêm, bangsa kinjêng, bangsa kombang.
siswa = kônca, wêtu.
satmaka = urip.
siwah = beda.
--- 72 ---
siwi = anak, seba. sumiwi: sumeba. sumiwèng: seba ing.
sastra = tulis. parama sastra: tulis kang linuwih. sastra sandi:
tulisan kang digawe wadi, tulisan wadi. sastraji: layanging ratu. siwi bantya = anak mantu.

sapta = pitu. sila = patrap, pratingkah. dursila: patrap ala, maling.

sancaka = srawungan. silar = singkir. sumilar: sumingkir.

sancaya = srawungan. sipi = bangêt, kapati-pati.

sampêt = rampung, cukup. sidhikara = puji, môntra, donga.

sambrama = bage. panambrama: pambage. manambrama: siyaga = dandan, miranti.

ambagèkake.
siyasat = siksa.
sabda = gunêm cêlathu.
sigra = enggal, rikat, wahing.
sangkala = taun.
singanadi = baya, bajul.
sangkaya = pantês. datan sangkaya: ora pantês.
singaranu = baya.
sangkin = saya, sangsaya. sangkin andadra: saya andadra.
--- 75 ---
sangkêp = ganêp, cukup.
singangsana = dhampar palênggahaning ratu.
sangsipta = mulane, jalaran saka iku.
sindu = banyu.
sanggya = kabèh.
sindura = mêthuk.
sanggraha = dhepokan, omah palèrènan.
sindung riwut = lesus, prahara.
srawa = sêmut.
sirna = ilang, musna.
sraya = rewang, tulung. minta sraya: njaluk tulung, njaluk
direwangi. sipta = cipta.

--- 73 --- slira = salira, mênyawak.

swanita = kringêt. sri = ratu. sriwêdari: tamaning ratu. srinata, srinarpati,

srinarendra, sripamasa: ratu.
swakuda = jaran.
sribupati = ratu.
swasa = uswasa: ambêkan.
sing = saking.
swami = garwa, pramèswari.
singsim = ali-ali.
swamipa = pinggir, pasisir.
singgang = poking dami.
swandana = tunggangan, kareta.
sena = prajurit pikukuh.
sinipi = bangêt, kapati-pati.
seta = putih.
sinidhikara = didongakake, dipujèkake.
setra = kubur tan kapêndhêm.
sinom = wadon, pradapa.
seswa = murid. seswarini: murid wadon.
sinukarta = dirêngga, disruwe, diaru-biru.
--- 76 ---
sira = kowe.
sewa = sewaka: seba. sumewa: sumeba, seba. pasewakan: sulaksana = awak.
paseban. sinewaka, siniwaka: sinowan.
sulastri = widadari, patrêm.
sèntèl = kempol.
supadi = supadiya: supaya.
sona = asu.
sujita = turune wong linuwih.
sori = ratu putri.
suyati = pandhita.
soroh = wèh, wèwèh, sinorohwadi, sinarawèdi: diwèhi wadi.
suyasa = yasa: dalêm.
soka = susah.
sumawana = apadene.
sokana = sêdhih, susah.
sumantri = mantri linuwih, patih.
sokanandi = abang ênom sêmu kuning.
sumarsana = kêmbang kanthil.
sota = rasa.
--- 79 ---
sowang = dhewe, ijèn. sowang-sowang: dhewe-dhewe, ijèn-ijèn.
sumêne = sumaya.
sonya = suwêng.
sumêngka = munggah.
song = rong, lèng.
sumirat = sumorot, gumêbyar.
su = luwih, bangêt.
sumyar = ambyar, sumêbar.
suhun = sunggi, pundhi. sinuwun: kang dipundhi, disunggi.
sinuhun-suhun: dipundhi-pundhi, disunggi-sunggi, diaji-aji. sugata = suguh. pasugatan: suguhan.
susuhunan: wong kang dipundhi-pundhi.
subadya = subadi: santasa.[9]
--- 77 ---
sundara = bêkisar, sawangan.
sunya = sunya, suwung.
sunya = suwêng.
sunar = sorot.
sumbaga = misuwur, gunasêkti. sugih sumbaga: sugih guna sêkti.
sunu = anak, sorot.
sung = awèh. sinung: diwènèhi. kasung: katur. pisungsung:
sura = wani, kêndêl, linuwih. pawèwèh.

sura duhita = widadari, putri linuwih. sungkawa = susah.

sura wadu = widadari, putri linuwih. sru = sêro,[10] bangêt.

suralaya = kadewan. sênên = sorot, cahya.

suraya = gêgêdhug, kêndêl. sêca = sêtiya: têmên.

surastri = sulastri: widadari. sêrah = suruh.

suka = bungah, sênêng. kasukan: kasênêngan, suka-suka, sênêng- sêrang = têmpuh, trajang. nêrang, manrang: nêmpuh, nrajang.
sênêng, bungah-bungah.
sêkung = adrêng, bangêt.
sukarta = rêngga, aru-biru, sruwe.
--- 80 ---
sukra = dina Jumuah, cèlèng.
sêkêl = susah.
sudama = lintang, bodho bangêt.
sêlah = kêmbên.
sudarsana = darsana: tuladan bêcik.
sêbit = suwèk. sinêbit: disuwèk.
sudarma = bapa, bêcik. sudarman: kabêcikan.
sêndhaya = para nyai.
sudra = sangsara, asor nistha.
srênggala = asu, asu ajêg.[11]
sudira = kêndêl.
Wa
--- 78 ---
wahana = banyu, tunggangan. wadiya wahana: prajurit jaranan.
sudibya = linuwih
wail = pancing.
suta = anak.
waudadi = sagara.
sutikna = sutikna: landhêp, anggitan.
wauwa = wawa.[12]
susra = suwur. kasusra: kasuwur.
wanara = kêthèk.
susila = patrap bêcik.
wanadri = alas pagunungan.
suweda = sweda: driji.
wanawasa = alas ngrètèk, alas trataban.
sulayah = angglimpang, klumah.
wanarga = wana arga, wanagiri: alas pagunungan.
sulah = slumbat, sunduk, sujèn.
wanita = wadon. wandawa = sanak, kulawarga.

wanodya = wadon. wandu = sanak.

--- 81 --- wantu = bantu, watak, winantu: kabantu. mawantu: ambantu.

wacana = gunêm, cêlathu. wanteya = manuk garudha, luhur.

wacu = klambi. wacu kambala: klambi ôntra kusuma. warna = banyu, ucap, crita. winarna, kawarna: kocap, kacrita.

wara = wadon, linuwih. wara sêmbadra, wara srikandhi. wara wardaya = ati.
hastra: gêgaman linuwih, panah. wara duita: putri linuwih,
widadari. wara wadu: putri linuwih, widadari. dwijawara: guru wardugangga = lintah.
linuwih, pandhita gêdhe.
warsa = warsi: udan, taun. triwarsa: têlung taun. warsaya: mangsa
wara taruna = jaka, jêjaka. rêndhêng.

wara taruni = prawan. warsita = wursita: ucap, crita, winursita, kawarsita: kocap, kacrita.

wara sana = dhampar palênggahaning ratu. waktra = rai. nayaka waktra: patih.

wara wirêsmi = rêmbulan. wastra = jarit.

warana = aling-aling, wêsi. wastu = èstu, masthi.

warayang = panah, bêdhil, gênthong. waswa = wastu: èstu, masthi, têmênan.

warastra = wara astra: gêgaman linuwih, panah. --- 84 ---

warang = pacang, pingit, sêngkêr. warangan: pacangan, pingitan, waspa = êluh.

sêngkêran.
walgita = layang.
waranggana = widadari.
wancak = walang, palang. wancak driya, walang kayun: walang ati,
warêgung = gudhe. sumêlang. walang sangkêr: wêwalêr.

warih = banyu. wakawa =[13] awang-uwung, kêkuwung, kluwung.

wadya = bala. wadiyawahana: prajurit jaranan. wangsa = wangsa: bangsa, sanak.

--- 82 --- wangwang = banjur, nuli.

wadanta = widara. wra = mawra: warata, sumêbar.

wadu = wadon, putri. narpawadu: ratu putri. warawadu: putri wraha = cèlèng, warata.
linuwih, widadari.
wrahat = arahan. wrahat bala: bala arahan.
wati = jagad. cakrawati: jagad bundêr. dwarawati: lawanging
jagad. wrahatsari = kêmbang cêpaka.

wasa = rusak, sêdhêng. wanawasa: alas rusak, alas trataban, alas wratmaka = kêmbang gambir.
ngrètèk.
wi = luwih, bangêt.
wasi = pandhita, sabab.
wihara = wiyara: patapan, susah.
wasita = pitutur. darmawasita: pitutur bêcik.
winata = kêmbang tunjung.
wasir = wasèrèn: nayaka, panggêdhe.
winaya = anggang-anggang.
wasistha = wicaksana.
winarna = kocap, kacrita.
wawa = gawa, tandhing. wawan: gawan. winawa: digawa. wawan
--- 85 ---
sabda: tandhing gunêm, padu.
winiwi = wira-wiri.
wala = bocah.
wicara = gunêm, ujar.
waluya = slamêt, waras.
wicitra = rupa luwih bêcik, ayu bangêt.
waju = klambi. waju kambala: klambi ôntra kusuma.
wira = prajurit, pêngpêngan, panggêdhe, kuwasa. wira utama,
waya = banyu.
wirotama: prajurit utama.
wayasa = wyasa: gagak.
wirangrong = susah, kedanan.
waga = pawadonan.
wirong = susah, purik, pasang, rimong.
--- 83 ---
wirungan = pawon.
wahya = wêtu, lair. kawahya: kawêtu, kalair.
wikan = wêruh.
wahdat = wadat: ijèn.
wiku = pandhita. sangawiku: sang pandhita.
wanda = wônda: awak.
widada = tulus, lêstari.
widadara = dewa. --- 88 ---

widayaka = pujangga. wiyati = awang-awang, langit.

widayat = pulung, wahyu. wiyat = awiyat: awang-awang.

widagda = limpat putus. wiyoga = susah.

widi = dewa. wiyôngga = kodhok.

widik = keblat papat, awang-awang. widik-widik: awang-awang, wimala = luwih lara, lara bangêt.
katon sadhela.
wimursita = mursita: klêngêr, sumaput, tiba.
--- 86 ---
wigati = pêrlu, luwih pêrlu.
widigda = alun, putus, luwih limpat.
wigêna = prihatin, susah.
widung = kupu.
wibawa = mukti, kawibawan: kamuktèn.
witana = sitinggil.
wibajra = angin linuwih, prahara.
witaradya = bangsa luhur, trahe wong mêngku nagara.
wibi = biyung.
wisata = lêlaku, lunga, lêlungan.
winda = ambu, wisa. windaka: ambon-ambon.
wisaya = panggawe, piranti, paeka. misaya: golèk.
windu = wayu. windu tirta: banyu wayu.
wisesa = kuwasa. misesa: nguwasani, ngêrèh. kawisesa: kêrèh.
mantri wisesa, mantri sesa: mantri kuwasa, patih. wirya = luhur, mukti. wiryawan: kaluhuran, kamuktèn.

wiso = iso: usus. wisma = omah, wismaka: kêthu.

wisuna = wisa linuwih, wisa mandi. wima = wêtu. mimba: mêtu.

wisudha = unggah. misudha: ngunggahake. kawisudha: wimbuh = wuwuh.

diunggahake.
--- 89 ---
wiwaha = rêngga, bêcik, adi. wiwahan: rêrênggan. pamiwaha:
pangrêngga. wignya = pintêr.

wiwara = lawang. wingwrin = wêdi, giris.

wiwaga = piranti. wrin = wêruh. tanwrin: ora wêruh.

wila = maja. wilatikta: maja pait. wriga = kidang.

wilaca = limpe. winilaca, kawilaca: dilimpe, dilimpèkake. we = banyu.

wilasa = wêlas, pêlêm. wèni = rambut.

--- 87 --- wèri = mungsuh.

wilasita = êlèng. weda = wedha. wediya: ngèlmu, kawruh.

wilapa = layang. wèstri = bêbaya. jaga wèstri: jaga baya.

wilaja = maja alasan, wulu cumbu. wèsthi = pakewuh, bêbaya. jaga wèsthi: jaga baya.

wilaya = lêpas. wèdha = gêni.

wilaba = andaru. wre = kêthèk.

wilis = ijo. wônda = awak, wujud.

wipra = pandhita. wot = êmot, oyod. winot: diêmot.

wipanca = dlima. wotsari = wot santun: nyêmbah.

widhe = lêncir. wot sinom = nyêmbah.

wijah = bungah. mawijah-wijah: bungah-bungah. wong = êmong. winongwong, winong-wong, winong: diêmong.

wijaya = unggul, mênang. wijaya kusuma: kêmbang kang unggul --- 90 ---
dhewe.
wurahan = sumêbar, gègèran.
wijayanti = luwih unggul, luwih sêkti.
wuri = buri. kawuri: kapungkur.
wijil = wêtu. mijil: mêtu: kawijil: kawêtu.
wuruk = kusir.
wiyara = wiyar, patapan.
wukir = gunung.
wiyadi = susah.
wuduk = gurih. sêga wuduk: sêga gurih.
wiyata = wulang. pawiyatan: pamulangan.
wuwus = wêtu, gunêm, ujar tangis.
wulan = rêmbulan. latuha = lumut.

wulangun = sêngsêm, kangên, sumêlang. latak = latêk: êndhut.

wulinga = berag, bêsus. latang = latêng.

wuling = uling. --- 93 ---

wulon = rambutan. lawana = pêdhês.

wuyung = susah. wayang-wuyung: susah bangêt, poyang-paying. lawan = karo, sarta, mungsuh, timbang. lawanan: timbangan,
mungsuhan.
wuntat = buri. kawuntat: kapungkur.
lawad = lumawad: awor.
wuntu = buntu.
lawat = lawata: muluk.
wurya = wiwit, katon, wuryan: wiwitan, tontonan. tigas kawuryan:
anyar katon. lawiya = wajib.

wursita = ucap, crita. winursita, kawursita: kocap, kacrita. lawu = pêrèng,[14] èrèng-èrèng.

--- 91 --- lawun = pêdhut.

wuk = uwuk, suwuk: wurung. lawung = umbaran, ngamuk, landheyan.

wênês = mêlês. lawên = sorot, cahya.

wêca-wêca = bangkong, kongkang. lalahi = saradan.

wêruju = waruju: wuragil. lalawora = lalawara: tanpa gawe, ala nganggur.

wêka = anak. lalang = alang-alang.

wêdari = taman. sriwêdari =: tamaning ratu. lalis = mati.

wêtis = pace. lapa = luwe, ngêlih.

wêlada = woh êlo. ladha = lombok.

wêlagar = obong. kawêlagar: kaobong, kobong. laju = têrus.

wêgang = tikus. laya = alaya, pralaya, malaya: mati.

wêgig = putus, pintêr, baud. --- 94 ---

wêrcita = cacing. layap = liyêp, rayap.

wêrka = wrêka: ulêr. lanyo = umuk.

wêrdi = jarwa, andadi, akèh wohe. lama = lawas.

wêrjit = cacing. lamun = yèn, manawa.

wrêsa = udan. laga = pêrang, paprangan. palagan: paprangan.

wrês = dêrês. lagya = lagi.

--- 92 --- langên = sênêng. lêlangên: sênêng-sênêng. kalangênan:

kasênêngan.
wrêsti = udan.
langon = langên: sênêng. lêlangon: sênêng-sênêng.
wrêdha = tuwa. mantri wêrdha: patih.
langun = langên: sênêng.
wrêksa = kayu.
landhi = mênjangan rangkah.
wrêgil = wêrgil: paran, ênggon.
larwa = gangsir.
La
laksana = laku. lumaksana: lumaku.
lahita = gada.
laksita = laku. lumaksita: lumaku.
lana = langgêng, lêstari, jajah. lêlana, malana: anjajah.
laklak = têlak.
lanat = cucuk. lumanat: nucuk.
lancar = lêpas, lumancar: lumêpas, nglêpasi.
larwan = laron.
lanji = lunyu, lonthe.
laris = laku. lumaris: lumaku.
lamlam = sênêng. nglamlami: nyênyênêng.
larung = kèli, labuh.
--- 95 ---
ladrang = lancap.
lampita = pralampita: pralambang, pasêmon.
lata = oyod.
lampus = mati.
lambang = ijol. lambang sari, lambang santun: ijol sari, cumbana, luda = tlutuh.
bedhangan.
ludaka = cêthik.
lagnyana = wuda.
ludra = dewa, srêngên, nêpsu, galak.
langkap = gandhewa. mênthang langkap: mênthang gandhewa.
ludira = rudira: gêtih.
langking = irêng. pête langking: pête irêng, kêdhawung.
lusi = cacing.
linang = ilang, pindêng, luminang: mêndêng, ngrusak.
lulus = lêstari.
lirip = towong, kêndhat.
lupa = marlupa: lungkrah, lêmês, lêsu, lali.
lidhah = ilat, kilat.
ludhaha = banyu idu.
lidhi = sada.
--- 98 ---
limaya = jêruk.
lumalat = nonton, andêlêng.
limut = lali. linalimut: dilali-lali.
lumrang = warata, ngambar, sumêbar.
limus = timun.
lumung = duwe êlung, ngêlung.
lindhih = tumpang, tindhih. lumindhih: numpang, nindhih,
nindhihi. luba = murka, kêthaha.

lindhung = lindhu, aling-aling. lungaya = gulu.

lir = pêdhot, kaya, kabèh. saliring: sakabèhing. lungid = anggitan, landhêp, gathèkan.

--- 96 --- lunda = alun.

lirwa = cidra, tinggal, rèmèh. lungsir = sutra.

liklik = sêntil. lêtuh = buthêk, bukêt, rêgêd.

listya = alus, endah, bêcik, ayu. sulistiya: wong ayu. lêlayu = gêndera.

limput = kêmul, aling-aling, kodhêng. lêmak = gajih.

limbang = iling. lumimbang, nglimbang: ngiling. lêguta = kulina, udi, rêmbug. linêguta: diudi, dibudi, dikulinakake,
dirêmbug.
limbe = kimpul.
lêngis = wit waru.
lingga = adêg, pundhi, sunggi. kalingga: kaadêg, kapundhi,
kasunggi. dahat kalingga murda: disunggi-sunggi bangêt, lêntur = lêmês.
dipundhi-pundhi bangêt.
lêntang = lumah. lumêntang: mlumah.
linggar = oncat, lunga, linggaran: lungan.
lênjing = alu.
lena = mati.
--- 99 ---
lèjêm = lêjêm: sêmuning rai.
lêmbi = walang.
lèn = liya. tarlèn: ora liya.
lêmbora = iwak tômbra.
lèndhi = lonthe.
lêbda = lêmês, pintêr, olèh. lêbda jiwa: olèh urip.
lembak = kambang. lembak-lembak: kambang-kambang.
lêngka = pait, langu.
lona = pêdhês.
lêngkawa = teja, kêkuwung.
locana = êluh, pasuluhan, urang-uranging mata.
lênglêng = sêngsêm, asri, dhêlêg-dhêlêg.
--- 97 ---
lênggana = langgana: sungkan, suthik, mopo. datan lênggana: ora
locita = unandika, graita. nglocita: ngunandika, anggraita, mopo, saguh. langganan: sungkanan.
ngangên-angên.
Pa
loka = jagad. loka endra, lokendra: jagad linuwih, kahyangane
bathara endra. loka pala: wohing jagad. lokananta, lokanônta: pahala = pakolèh, pituwas.
watêsing jagad, pungkasaning jagad, gamêlan ing suralaya.
pahat = pêrês, pipit, saring sarana umêb.
triloka: jagad têlu, jagad têtêlu.
pail = oncat. pailan: mangsa koncatan pangan.
lowe = luwing.
paing = gêthing.
londho = kêndho.
pae = beda, seje.
luhung = adi, angur, aluwung.
paès = ilo. paesan: pangilon.
lunas = mati.
pahom = puja, mahom: muja. pahoman: pamujan.
lukita = têmbung.
--- 100 ---
panaha = pangira. pawaka = gêni.

panahên = pangampêt. pawal = krikil.

panalika = paniti priksa, pamriksa. pawitra = bêning, rêsik.

panasbaran = brangasan. pawitarja = dhêdhasar bêcik. rèh-pawitarja: dhêdhasar pratingkah

bêcik.
pani = godhoh, kuping.
pawongan = para nyai.
panika = kalam, palanangan.
pala = woh. pala rêkta: woh abang, bolu. pala gumantung: woh
panon = pandêlêng. gumantung.

panukma = panêlik, panitis, samun. palana = lapak, lapak gajah.

panêkar = priyayi cilik. palakrama = pala-krami: salaki-rabi.

panêpi = sèrèt, sèrèting sêmbêt. --- 103 ---

panêmbung = panggitik, cêmêthi. palastra = mati.

pacara = kêna supata. palastha = rampung.

pacima = kulon, pacimatara: lor kulon. palam = daging.

pacu = sikut. paliyas = pangluput. paliyasan: pangluputan.

para = kowe, raka para: kakangmu. palôngka = dhampar.

parahi = timun palupi = tuladha, lêpiyan.

parama = linuwih. parama sastra: tulis kang linuwih. parama yoga. palugon = paprangan.

--- 101 --- papa = asor, cilaka, nistha. papasana: naraka.

paran = apa, kapriye, kêmbang gêdhang. ana paran: ana apa. kadi padhêm = mati, pinadhêm: dipatèni.
paran: kaya apa, kapriye. paran darunanira: apa sababe, kapriye
sababe. pajampuwa = muga-muga.

parasdya = rasaning ati. pajang = rêngga. pinajang: dirêngga. pajangan: rêrênggan.

majang: ngrêngga.
parangmuka = satru, mungsuh.
pajungkungan = pamujan.
pari = luwih. parimurti: linuwih. parimarma: luwih wêlas, wêlas
bangêt, kawêlasan, pangowêl, pangeman. paribasa: basa kang payudara = susu.
linuwih. paripurna: rampung têmênan, rampung-rampungan.
pariminta. payudan = paprangan.

paris = tamèng. payuh = ukêl.

pakarti = panggawe, pagawean. pakartinya: pagaweane. payus = pucêt, kucêm.

pakirtya = panggawe. makirtiya: anggawe, gawe. --- 104 ---

pakuwon = pamondhokan. pama = upama

pakênira = kowe. pamasa = ratu.

pada = sikil, ênggon. marcapada: ênggon uwong, jagad, donya. pamihat = pandêlêng.
ngèstupada, nguswa pada: ngabêkti.
pamilawa = jagal.
padarakan = urakan. pidak padarakan: turune wong urakan.
pagut = tarung, têmpuh, tuju. magut: narungi, nuju, nêmpuh.
paduka = sampeyan, sikil, trumpah.
pangasih = sumur, pucuk, poncot.
patani = ambèn, èmpèr.
pangastuti = pangabêkti.
--- 102 ---
pangrawit = pangrajang.
pataka = bilai, mati.
pandara = rêngga. mandara: ngrêngga. pinandara: rinêngga.
patra = godhong. pinandara sanggyaning pahargyan: rinêngga sakèhing
kahurmatan.
patik = trètès. pinatik: tinrètès.
pandaya = piranti, paeka.
patikbra = kawula.
pandak = tlatèn.
patêmbaya = prajangji, sêmaya.
pandam = diyan, pêpadhang.
pasraman = patapan.
pandêling = pangucap.
paso = jêmbangan.
pantaka = pati, mati.
pawana = angin. pawanan: kanginan.
panti = omah. pratama = bêcik, putus, pambarêp. yoga pratama, pratama yoga:
anak pambarêp.
pantèn = thole, ênggèr.
pratiwa = priyayi, mantri, punggawa.
--- 105 ---
pratiwi = lêmah.
pantên = pari.
pratipa = lesus.
pandhana = pandhan.
pratima = golèk.
pandhaya = julik.
pratistha = manggon, mungguh.
pandhak = cebol.
pratignya = prajangji.
pandhe = pintêr.
pratônggapati = srêngenge.
pandhuya = pintêr, baud.
praswa = githok.
pandhêm = balang, bandhêm.
prasida = lêstari, sida, têkan.
parwata = gunung.
--- 108 ---
parwasa = rusak, têmpuh, trajang. marwasa, mrawasa: ngrusak,
nêmpuh, nrajang. prasêdya = karêp, sêdiya.

parpat = kumpul, klumpuk. marpat: ngumpulake, nglumpukake. prasêtya = prajangji, katêmênan.

parjaya = trajang, têmpuh, suduk, tiwas. marjaya: nêmpuh, prawa = cahya, sorot. prawan: kang duwe cahya, kang duwe
nyuduk. pinarjaya: ditrajang, disuduk. sorot.

parma = kanugrahan. prawata = gunung.

paksa = pêksa: uwang, bau, swiwi. paksi: kang aswiwi, manuk. prawira = prajurit, pêng-pêngan.

padni = ratu putri. prawita = jalaran, wêwinih.

padma = kêmbang tunjung. pralaya = mati.

--- 106 --- pralampita = pralambang, pasêmon.

padmasana = dhampar. pralêbda = pakolèh, pintêr, prigêl.

pascima = kulon. praja = nagara.

palwa = prau. prajaka = kongkonan.

palwaga = kêthèk. prajaya = tiwas, trajang, têmpuh, suduk. kaprajaya: katrajang,

kasuduk.
panjuta = ting, obor, diyan.
praya = pikir, karêp, ati.
prana = ati, tuju, kapranan: katuju.
pramati = linuwih, pêng-pêngan.
pranaja = dhadha.
pramu = luwih, ômba, jêmbar. pramudita: luwih jêmbar.
pracadi = pracaya. pramusesa: jajahan ômba.

pracalita = thathit, kilat. pragya = susah.

pracika = kalajêngking. --- 109 ---

pracima = kulon. pragalba = rosa, galak.

pracôndha = prahara. pragosa = kêthèk.

pracondhang = tiwas, tatu. kapracondhang: katiwasan, kataton. pragola = rukêt.

prakatha = surak, rame, gumuruh, gumêdêr. praba = sorot, cahya.

prakuswa = putus, rosa. prabu = ratu, pantês.

prakêmpa = gonjing. prastawa = awas, têrang, dhamang.

pradana = ganjaran, loma. prastha = pasangan tikus, githok.

--- 107 --- prasthi = alis, sêdiya.

pradata = paradata: para padu, jêksa. prapta = têka, têkan.

pradipta = urub, gêbyar. mradipta: murup, gumêbyar. pradiptaya: prambayun = susu, pangarêp.
luwih gumêbyar.
priya = lanang.
pradôngga = gamêlan.
priyôngga = dhewe, ijèn.
pratala = lêmah, sapsapaning lêmah. saptapratala: lêmah warna
pitu, lêmah sap pitu. pribadi = dhewe, ijèn.
pringga = bêbaya, pakewuh. wana pringga: alas kang ambêbayani, pusika = kucing.
alas gêdhe. surapringga: surabaya.
puwa-puwa = panasan, panasatèn, mêmanasi.
pine = beda. kapine: kabeda. bau kapine: bau kabeda, pilih asih.
puwun = jêmpol.
picis = dhuwit. maspicis: dhuwit mas.
pupuh = gitik, campur, campuh. pêrang pupuh: pêrang campuh.
--- 110 ---
pudhaka = kêmbang pandhan.
pikut = cêkêl. pinikut: dicêkêl.
puyi = gêni.
pidana = ukuman.
puyika = gêni.
pita = kuning. jalak pita: podhang. kunir pita: têmu.
puyuh = gêmak.
pilangên = cumbana. kêmbang pilangên.
punya = duwe.
pidhir = wêdi.
purna = rampung. pari-purna: rampung-rampungan, rampung
piyarsa = pyarsa: prungu. kapiyarsa, kapyarsa: kaprungu. têmênan.

piyuh = dèrès. purwa = wiwit, wetan. purwa-duksina: kidul wetan. murwani:

miwiti. purwaka: wiwitan, bêbuka, pambuka.
pingul = putih.
pustaka = layang, buku. pustaka-warti: layang kabar. radiya
pindêl = bisu. pustaka: layang nagara, buku nagara. bale pustaka: gudhang
buku.
pindha = kaya, èmpêr.
puspa = kêmbang. puspa krêsna: kêmbang têlasih.
pirma = eman, wêlas, owêl.
--- 113 ---
pingging = bodho.
puspita = kêmbang.
pelag = bêcik, bagus.
pusthi = cêkêl. pinusthi: dicêkêl.
peya = panas.
punghas = wêkasan. punghaskala: jaman wêkasan, kiyamat,
pendah = kukuh, beda, luwih. wêktu wêkasan.
pendhe = pêdhang. punggung = bodho.
pèt = cêkêl, jupuk. pinèt: dicêkêl, dijupuk. pênat = sayah.
--- 111 --- pênuh = kêbak.
ponang = punang: kang, sing. pênêd = bêcik, asri.
pônca = lima. pôncaindriya, pônca-ndriya: rasa lêlima. pônca pêra = akas.
weda: ngèlmu lêlima. pônca baya: bêbaya lima.
pêrot = usus.
pôncakara = tarung, padu, kêrêngan.
pêkathik = tukang ngarit.
pôncawôra = prahara.
pêkik = bagus.
pôncaniti = pasowanan.
pêlari = lêrak.
puha = lara.
pêndil = pêthil.
puhara = puwara: wêkasan, têmahan.
Dha
puhi = manasi, mêrês.
dhaèng = panji.
puhun = jêmpol.
--- 114 ---
puna = pulih.
dhanu = mega, mêndhung, gandhewa.
punagi = punagya: kaul, nadar, jangji.
dhara = dara: prawan, wêtêng. sasadhara: lintang gêdhe,
punah = rusak, sirna. pamunah: pangrusak. rêmbulan.
punar = kuning. sêga punar: sêga kuning. dhatu = ratu. kêdhaton, dhatulaya: kraton.
pura = puri: kraton. purana: papaning kraton. dhadhak = tlutuh, sabab, jalaran. dhadhakan: sabab, jalaran.
purusa = pêksa, palanangan, lanang. dhandhang = gagak.
puruhita = maguru, anggêguru. [anggê...] dhag = lowong. didhagake: dilowongake. ngêdhag-êdhag: barang
tanpa isi tutupe kabukak. ngadhag-adhag: tanpa rewang, tanpa
--- 112 ---
kônca (tumrap wong lara).
[...guru.]
dhangkak = bucu.
pukulun = gusti, panjênêngan dalêm.
dhangdhi = gogor.
pusara = tali.
dhihin = dhisik. --- 117 ---

dhiri = awak. jingga = abang.

dhingin = dhisik. jegos = bisa.

dhindhing = aling-aling. johar = sêsôtia.

dhepok = patapan. mardhepok, dhêdhepok: manggon ing jodhi = tiwas, asor. anjodhi: gawe tiwas, ngasorake.
patapan.
jor = asor, rusak. anjor: ngrusak.
dho = pindho: loro. dhomas: wolung atus.
jro = jêro, sajrone.
dhucung = unggul. rêbut dhucung: rêbut unggul.
jurit = pêrang. prajurit: wong kang gawene pêrang.
--- 115 ---
juti = ala, panggawe ala.
dhukut = sukêt.
juwita = putri.
dhustha = ala, maling.
jumantara = awang-awang.
dhêdhêp = sirêp, lêrêp.
juga = siji, ijèn.
dhêndha = gada, gitik. bau dhêndha.
jugul = bodho, boncis.
dhêstha = ganjil.
jum = tata, dum. anjum asta: salaman.
dhêsthi = piala, alis. andhêsthi: miala.
jênar = kuning.
drêstha = siyung.
jêring = jengkol.
Ja
jêngku = dhêngkul.
jana = wong, gajah. durjana: wong ala.
jrênih = bêning, rêsik, têrang. jinrênih: ditêrangake.
janawi = kali, banyu.
--- 118 ---
janela = cêndhela.
Ya
jati = tuhu, têmên. anjatèni: nuhoni.
yadi = birahi.
jawata = dewa.
yata = sigêg, mangkene.
jawat = gêpok, senggol, êlar. anjawat: nyenggol, ngaruh-aruhi.
yasa = gawe, dalêm.suyasa: dalêm.
jalanidhi = jala nidi: sagara.
yayah = kaya, bapa. yayah kadi: kaya.
jaladri = jaladhi: sagara.
yayi = adhi.
--- 116 ---
yama = jêksa. titikaning yama mungguh: mungguh pamriksaning
jaladha = mêndhung. jêksa.

jalagra = riyak. ywa = aja.

jalu = lanang. yaksa = buta.

jaludha = gadhing. jaludha tata gati: gadhing kêmbar. yatna = awas, prayitna, eling.

jaya = unggul, pêng-pêngan, sêkti. yatma = yatmaka: nyawa, urip.

jamul = irêng mêlês. waja jamul: untu sisig. yyang-yyang = dewa.

jabang = bocah. yeka = yèku: iya iku. yèki: iya iki. yèkang: iya iku kang.

jatha = siyung. yowati = prawan.

jahning = banyu. yoga = anak, tapa, bêcik. yoga brata: laku bêcik, laku tapa,
mêmuja.
janma = titis, uwong. manjanma: nitis.
yogya = bêcik, prayoga.
jalma = janmi: uwong.
--- 119 ---
janggala = kagila-gila.
yogi = bêcik, pandhita. sang ayogi: sang pandhita.
jinêm = turu, mênêng. jinêmrum, jinêm wangi: paturon.
yuda = pêrang. payudan: paprangan. yuda gama: pêrang agama,
jirak = kapundhung. pêrang sabil. yuda asmara, yudasmara: cumbana. yuda yana:
lurahing pêrang.
jiwangga = awak.
yuwana = slamêt, tulus.
jinjing = jinjit, cincing.
yuyud = tali.
jimbun = kawak.
yumana = ati bêcik, lêganing ati. kayumanan: kaslamêtan.
yuga = yoga: bêcik, prayoga, anak, puja, tapa. manadukara = jumurung, anjurungi, ngrujuki, ambiyantoni.

yun = arêp, kapengin. ngayun: ngarêp. pangayunan: ngarêpan. manawung = nganggit, ambarêngi.
ayun uninga: arêp wêruh, kapengin wêruh. kayun: karêp.
kayuyun: kasêngsêm. manawur = nyêbar.

yukti = yêkti: têmên, bêcik. manadha wara = matur.

yungyun = sêngsêm, eram. kayungyun: kasêngsêm. manabda = calathu, kôndha.

Nya manira = aku.

nyarawidya = nyoroh wadi, nyara wèdi. manitra = nulis.

nyarandu = mratani, ngratani. manilib = nyilib, andhêlik.

--- 120 --- maniyup = nyêbul, andamu, nepasi.

nyakrawati = ngubêngi jagad. manik = sêsotiya. manikmaya: sêsotiya linuwih, sêsotiya gumilang.
manik nawa rêtna: sêsotiyawarna sanga.
nyawung = ambarêng, nganggit, ngêmban.
maneka warna = maneka-neka: warna-warna, mônca warna.
nyarwètèh = anèh, ora lumrah.
manèp = nglimpe.
nyidhikara = nyidhikara: muja môntra.
manrang = nunjang, nêmpuh, nrajang.
nyitra = nulis, ngrupa.
manuwara = ngrêsêpake, tanduk manis, ngarih-arih.
nyintaka = kaya manuk cêkaklak.
--- 123 ---
nyu = ênyu: krambil, cêngkir.
manukma = nitis, nêlik, nyamun.
nyudênta = ngênyu dênta: ngrambil gadhing, nyêngkir gadhing.
manundha = nungsun, ngundha.
nyuluh = nyoloki, ngobori.
manungku = mêlêng. manungku puja: mêlêng mêmuja.
nyugata = nyuguh.
manêkung = mêmuja.
nyundaka = nêlik.
manêbah = ngadoh. nêbak.
nyêrang = nêmpuh, nrajang.
manêngkung = monêngkung: nyêrêng, mêsu, marsudi bangêt.
nyêtha = ambadhe, ambatang.
macarana = ngrêngga.
nyênggut = nyêbrak, nyêndhal.
macu = nyikut.
--- 121 ---
mara = aku, ayo.
Ma
marawaya = mrawaya: mili, andalèwèr. marawayan, mrawayan:
maha = luwih. maha agung: luwih agung. maha wikan: luwih dlèwèran.
priksa. maha tirta: banyu agung, banyu gêdhe. maha dwija:
pandhita gêdhe. maha rasa: panah linuwih. maha jana: wong marikêlu = andhêkukul.
linuwih. maha japa: puja linuwih.
marindang = anggorèng.
mahawan = ngambah, ngliwati.
maru = timbang, sisih, tandhing.
mahat = mêrês, ngêpuh, nyaring sarana umob.
maruta = angin.
mahatma = wêkasan.
marêki = nyêdhaki.
mahas = nusup, manggon ing pasêpèn.
makala = kancil.
mahyas = maèsi, ngrêngga.
madura = madu: lêgi.
mahya = alok.
--- 124 ---
maèswara = maiswara: ratu.
madukara = kombang.
maèrtambang = mêtêng.
madubrata = kombang.
maom = muja.
madya = sêdhêng, têngah, samadiya: sêdhêngan, gajah.
mausadi = jamu, tamba.
madya gantang = awang-awang.
maup = mêmule.
madyantara = awang-awang.
mana = ati. yumana: lêganing ati, ati bêcik. kayu manan:
kaslamêtan. mataya = anjogèt, ngigêl.

--- 122 --- matis = adhêm, kadhêmên, krasa adhêm.

manahên = nahan, ngampêt, nyandhêt, mênggak. matyas = mikir.

manaruhi = notohi. masih = maksih. misih: isah.[15]

mawantu = mantu, ambantu. --- 127 ---

mawra = warata. mantri wrêdha = mantri muka, mantri wisesa. mantri sesa: patih.

mawèh = gawe. mandhaga = pantês.

mawur = sumêbar, nyêbar. mandhala = pulo, unèn-unèn, ênggon. mandhalasana: ênggon

unèn-unèn.
mawuk = murungake, ngamuk.
mandhegani = manggêdhèni, nindhihi.
mawrung = mamprung.
marna = ngrupa, ngrêngga, nganggit. marnani: rupa-rupa,
mawêrdi = andadi, tulus. ngrupakake, ngrênggani.

malaya = lêpas, mlana, lêlana. marca = uwong. marcapada: ênggon uwong, jagad. manusa pada:
jagad.
--- 125 ---
markata = murub, ambranang, mêncorong.
malat = nênangi, golèk. malatkung: nênangi susah, golèk susah.
malat sih: golèk asih. mardawa = lêmês, alus. mardawani: nglêlêmêsi.

maleca = cidra. maleca ing jangji: cidra ing jangji. mardeya = gawe.

malela = lêmbut. mardu = mêrdu: lêmês, alus.

maluya = bali. martana = urip.

malêtik = mancolot. marta = adhêm.

mla = mlê: kêcut. martua = mara tuwa.

maya = gumilang, bêning, padhang. maya-maya: gilang-gumilang. marpat = ngumpul, ngumpulake, nglumpukake.

mamak = lamur, picak. marpêki = nyêdhaki, nyakêti.

mami = aku. --- 128 ---

magut = nrajang, nêmpuh, narungi. maryana = ambudi.

mabonglot = oncat, nglungani, ngoncati. marma = mula, wêlas. marmane: mulane. sumarma, pari marma:
luwih wêlas.
mangayu bagya = anjurungi, ngrujuki, ambiyantoni.
marga = dalan. margalena: dalaning pati, dalane wong mati.
mangamêr = ngarih-arih, ngrêrapu. samarga-marga: sadalan-dalan, turut dalan. marga suta: dalan
bayi.
manglah = lara.
margana = angin, panah.
mangu = mandhêg tumulih.
margadipa = marga pati: macan.
--- 126 ---
marbudi = nyipta, anggagas.
manguntur = sitinggil. manguntur tangkil: bangsal cilik ing sitinggil
kanggo siniwaka. marbuk = sumrambah, warata, ngambar.
mangimur = ngarih-arih, ngrêrapu, nglêlipur. maksih = masih: isih.
mangintya = ngincêng, nginjên. matsika = klabang.
mandana = ruwêd, bundhêt. mas = patangatus. dhomas: wolung atus.
mandara = ngrêngga, maèsi. masma = angkêr.
mandari = mimi. masmu = sêmu.
mandakini = bale kambang. mastuti = nyêmbah, ngabêkti, ngrujuki.
mandakiya = bale kambang. mancala = malik, malih. mancala putra: malik lanang. mancala
putri: malik wadon.
mandata = madoni.
--- 129 ---
mandaya = nganggo piranti, maeka.
manjanma = manjalma: nitis.
mandrawa = adoh.
manjila = mêncil, andhewe, misah.
mandira = mandera: wit waringin.
mangkara = gumêbyar. mangkara-kara: gumêbyar-gêbyar.
mandriya = mikir.
mangsêh = mangsah.
manduta = anduta: ngongkon, ngutus.
manggala = gajah, panggêdhe. manggalani: manggêdheni.
manduk = nuju.
manggilut = ngudi, marsudi, mamah.
mantya = luwih, bangêt. mantiyani: ngluwihi, sakamantiyan:
ngluwihi, bangêt. manggistha = manggis.
manggrui = nêmoni. moha = murka, kêthaha. drêmba-maha: drêmba tur kêthaha.

manggung = tansah, calon sêlir. mohita = susah. kamoitan: kasusahan, nandhang susah.

myang = sarta, karo, lan. moda = wêngku.

mranani = ngênani, nuju. mojar = kôndha, calathu.

mracondhang = natoni, niwasi. --- 132 ---

mradipta = murub, gumêbyar. môndra = sugih, luwih.

mrasada = anggêdhong. mong = rimong, arimong: macan. mongging ranu: baya.

mrawasa = ngrusak, nêmpuh, nrajang. môngka = minôngka.

mrajaya = natoni, nêmpuh, nyuduk. môngga = pisan, anggawêr, anggôndra, têgêg, datan môngga
puliha: ora pisan pulih, ora anggôndra pulih.
mrabawa = duwe prabawa.
muara = wêkasan, plabuhan.
--- 130 ---
munah = ngrusak, nglêbur.
miyarsa = krungu, ngrungu.
munya = munya: muni.
mina = iwak loh.
muni = pandhita. muniwara: pandhita gêdhe. munindra: raja
micapa = nubruk. pandhita.

mirata = maras. muram = nyimpang.

miraga = nglarani, gawe lara. mure = modot. dirgamure: modot dawa.

mirong = kêmul, masang, nganggo rimong. muka = rai, mantrimuka: patih.

miruda = minggat, lolos. musika = tikus.

midosa = ngukum. musrik = sêkuthu, madhani.

misrama = enak, mirasa. musus = nguyêg.

misaya = miranti, golèk sarana piranti. misaya mina: golèk iwak. muwus = kôndha, nangis.
miwah = sarta, karo, lan. mudha = ênom. roning mudha: êlung. ratu mudha: ratu anom.
mudha pangarsa: panggêdhe ôngka loro.
milangêni = malangoni:milangoni
--- 133 ---
gawe asri, gawe bungah, nyênêngake.
mundhing = kêbo.
milir = ngèli.
murca = ilang, pisah, tiba. murcasing ngêmbanan: pisah saka
miluta = ngarih-arih, mulasara, ngrêrapu. êmbanan, tiba saka êmbanan.
miya = ngêndhoni. murcita = klêngêr, sumaput, tiba.
miyatani = nyatani, nêmêni. murda = êndhas.
miyaga = miyagah, miyagahi: nguwasani. murti = cêcak, linuwih, tunggal. parimurti: linuwih, linuwih
bangêt. trimurti: têluning atunggal. murti gung gora sabda: têkèk.
--- 131 ---
murba = nitahake. murbèng jagad: nitahake jagad.
miyat = nonton, andêlêng
muksa = musna, sirna anglês.
minta = nglugas, anjaluk. mintaya: anjaluk. mintasraya: anjaluk
tulung. minta raga: nglugas raga. mungkar = ala.
mimba = mêtu. mêne = saiki, mêngko.
merang = isin, wirang. mêjana = sêdhêng. dêdêg mêjana: dêdêg sêdhêngan.
mèdi = silit mêlagar = ngobong, nglarag.
mèsi = isi mêluk = ngrangkul.
mèpu = sumuk, panas, manasi. mêta = ngamuk. gajah mêta: gajah ngamuk.
mendaka = cêmpe. mêmêla = mêmêlas, mêlas asih.
mentar = mintar: lunga. mêrcu = marcu: gêni. mêrcon, mêrcon: dolanan kang mawa gêni.
mèt = mèmèt: golèk. --- 134 ---
mèstu = umèstu: nyêmbah, ngabêkti. mêpêk = mèh, andungkap.
mènjèng = lonthe, kênès-mèndès. Ga
gana = lanang, tawon. genda = dadah.

ganal = agal, gêdhe. gora = gêdhe. gora sabda, goraswara: ambêngok, anggêro. gora
pracôndha: prahara. goraya: luwih gêdhe.
gatra = êlèng.
goragadha = aru-biru, gludhug, umuk, pamèr.
gati = pêrlu, têmên, kêkêtêk, wigati: luwih pêrlu. anggatèkake:
mêrlokake, nêmêni, tumêmên. --- 137 ---

galiga = gliga: uci-uci. gothaka = gêrbong, guwa, rata gothaka: kreta gêrbong, kreta
tutupan, kreta pêtêng.
galuh = prawan, wadon.
guna = kapintêran, pangasihan. kêna guna: kêna pangasihan.
gapura = lawang, kori. gunawan: kapintêran linuwih.

gadhung = ijo. gumadhung: ijo royo-royo, ijo ijone. gunita = gunêm, rasan. ginitan: gunêman, rarasan. gumunita:
anggunêm.
gagal = mrucut.
gutis = sikut.
gagana = awang-awang.
guling = turu. gumuling: gumlindhing, gumlinting.
gathita = êjam
guluda = gorokan.
gwah = mungguh, bab. gwah laksitaning jana: mungguh lakuning
uwong. gupala = rêca.

--- 135 --- gupita = budi, anggit. ginupita: diparsudi, dibudi dianggit.

gandya = wujud. gandyaning wônda: wujuding awak. gupuh = enggal.

gandarwa = dewa, gêndruwo. gandarwa sura: dewa lanang. gumulung = gumlundhung, glundhungan.

gandês = pantês. gubah = ronce, anggit. gubahan: roncèn. kagubah: kaanggit.

gantya = ganti. gundhala = trêbang.

gardaba = warak. guntur = gludhug.

garjita = gagasan, angên-angên. anggarjita: anggagas, ngangên- gurnita = rame, gumuruh, gêlap.
angên.
--- 138 ---
garba = wêtêng, ringkês. garban: ringkêsan. ginarba: diringkês.
gurniti = kilat.
garbini = anggarbini: mêtêng.
gurnang = gong jumêgur.
gra = agra: pucak. sumêngka agraning wukir: munggah pucaking
gunung. gurda = kayu wringin, wit waringin.

grandim = jagung. gusthi = gunêm, rasan. ginusthi: digunêm, dirasani.

gya = banjur, nuli, enggal. gul-gula = mênyan.

gambira = bungah, berag. gung = agung: gêdhe.

gambiralaya = sagara. gênêng = mênggêr, dhuwur, punthuk, gumuk.

gambuh = dhamang, pintêr, prigêl. gêrah = gludhug.

gini = wadon: gana-gini: barange wong lanang wadon. gêrot = bondhot, bulêd. alas gêrotan: alas bondhotan, alas gêdhe.

--- 136 --- gêtêm = bêton kaluwih.

giri = gunung. wanagiri: alas pagunungan. girindra, giriwara: gêlar = tata. ginêlar: ditata. gêlaring prang: tataning prang.
gunung gêdhe. girilaya: gunung bêbanjêngan, gunung kuburan.
gêpila = kêpila: putih.
girisa = kêkês, miris.
gêmpang = sirna, rusak.
giro = gila: kagèt kêbogiro: kêbo kagèt (araning gêndhing).
gêng-gêng = jèjèr-jèjèr.
gita = rikat, anggit. ginita: dianggit. gitaya: anggitan, gathèkan.
grêndaka = banthèng kawak.
giwang = sêling.
--- 139 ---
gili = punthuk, gumuk, pulo. anggili prapta: kaya gumuk têka.
Ba
gile = tumbar, katumbar.
bahak = rayah. ambahak: ngrayah. ambêbahak: anjarah rayah.
gilut = mamah, udi. manggilut: mamah, ngudi, marsudi.
bauwarna = gêlang.
giyota = prau.
bana = panah, alas gêdhe. banaarja, bana rêja, banarja: têgal, ara-
griwa = githok, cêngêl. ara.

gintungan = kusambi. banas = setan. banaspati: lêlêmbut gêni mêtu saka ing bumi.
banawa = prau. brakara = sulung.

bacira = alun-alun, ara-ara. brakithi = sêmut.

barong = gombyok. singa barong: macan duwe gombyok. brata = laku, tapa. yogabrata: laku bêcik. tapa brata: laku tapa.
barongan têtironing singa barong.
--- 142 ---
baruna = banyu.
braja = gêgaman.
barung = barêng. binarung: dibarêng.
brama = gêni. bramastra: panah gêni.
baki = cèlèng.
bramantya = bramatiya: muring, nêpsu.
basu = têkèk.
bramara = brêmara: kombang.
basuki = slamêt. andum basuki: andum slamêt.
braminta = susah.
bawana = jagad. tribawana: jagad têtêlu endrabawana: jagad
linuwih. kadewan, kahyangan, suralaya. brahma = gêni.

bale = ambèn, omah. bale pustaka: gêdhong buku. brahmana = pandhita lanang.

--- 140 --- brahmani = pandhita wadon.

balendar = blèndèr: lunyu. blèndèran: lunyon, lonthe. brastha = rusak, lêbur.

baluwarti = bètèng. brangti = susah, birai.

balênggi = blênggi: gombyok. blênggèn: nganggo gombyok. byantara = ngarêpan. ngabyantarane: ing ngarêpane.

badhong = pawadonan. byakta = yêkti, têmên. kabyaktan: kayêktènan.

bajra = angin. bajrapati: prahara. byat = bwat: abot. kabyatan: kabotan.

bayu = angin. bayubajra: prahara. bina = gila, anggilani. kabina-bina: kagila-gila.

baga = pawadonan. birawa = bungah, muruh, luwih rowa.

bagaskara = srêngenge. birat = ilang.

bagya = bêgja, slamêt, bage. pambagya: pambage. bisama = wicaksana.

babu = biyung. --- 143 ---

bathara = dewa. bisik = bisika: parab, juluk, jênêng. bêbisik: pêparab, jêjuluk.

bathari = widadari. bijang = pundhak.

bathara gana = mega. bijaksana = wicaksana.

bathu = urun. bathon: urunan. biyada = prawan, wong wadon.

bah rubah = barubah: rusak. barubahing galih: rusaking ati. biyas = pucêt, kucêm.

bahna = banjir. bima = anggêgilani.

bahni = gêni. bimana = abimana: linuwihing ati, ati bêcik.

--- 141 --- bibi = biyung.

bandana = beka, tali. kabandana: ditalèni. binda = tumpang. binda upaya: tumpanging paekan.

bandarakan = padarakan: urakan. pidak bandarakan: turune wong bintala = gandhewa.

urakan.
biksa = lêlêmbut.
bantala = lêmah. bantala rêngka: nêla.
biksuka = sapi.
bandhung = gêdhe, sungsun. sumur bandhung: sumur gêdhe,
sumur sungsun. blitar = têmbaga.

bangkit = bisa, pintêr. blilu = bodho. bodho blilu: bodho bangêt. blilu tau: bodho
nanging wis tau.
baskara = srêngenge.
belu = jagang.
bagna = rusak, ilang, lêbur. bagnawirya: ilang kamuktène.
bèji = tlaga, sêndhang, blumbang.
banjar = urut. bêbanjaran: urut-urutan. ambanjari: ngurut,
mrênca. bèngkas = ilang, rusak.

bamban = wiwit. --- 144 ---

bra = ratu, murub, ambranang, warata. bolot = dhangkal, rêgêding awak. kokot bolot: gêbèl dhangkal.

brana = barang, tatu. nandhang brana: nandhang tatu, kataton. boja = pangan. bojana: mangan. kêmbul bojana: pista. bojakrama:
rajabrana: rajaning barang, mas intên. pasuguh, pambage.
boma = bomantara: awang-awang. ngranuhi = saya krasa, muwuhi.

boga = pangan, rêjêki. sandhang boga: sandhang pangan. ngupa ngratika = nyipta.
boga: golèk pangan.
ngrajaniti = ngadili.
bonglot = lunga, oncat. mabonglot: oncat, ngoncati, nglungani.
ngrantam = nata, ngrancang, anggladhi, ngulinakake.
bônda = tlikung, tali, pêrang. bondawala: pêrang ijèn, pêrang
tandhing. bondawala pati: pêrang ijèn rêbut pati. angrok --- 147 ---
bondawala pati: nglabuhi pêrang ijèn rêbut pati.
ngrantêg = ngiyêg-iyêg.
botrawi = sêndhang.
ngrancana = anggodha, nganggit, ngrêngga.
brôngta = birai, susah.
ngrancaka = ribêd.
burat = borèh.
ngaksi = nonton, andêlêng.
budaya = budi, pikir.
ngascaryani = anggumuni, ngeram-eramake.
buwahpada = dlamakan.
ngastawa = nyêmbah, ngabêkti. pangastawèng ulun: pangabêkti
buja = bau, tangan. kula.

bujakara = kêlat bau. ngastuti = nyêmbah, ngabêkti. nawala kanthi pangastuti hamba:
sêrat saha pangabêkti kula.
--- 145 ---
ngasthaka = anggayuh, ngangkah.
bujôngga = ula gêdhe.
nglancari = nglêpasi.
bumi = lêmah.
ngisapu = mangku.
bungkul = wungkul: wutuh. bungkulan, wungkulan: wutuhan.
sabungkul: sawutuh. wiji wungkul: wiji wutuh. ngimur = nglimur: nglipur, ngarih-arih.

buntala = panah, gandhewa. nginte = nginjên. juru panginte: mata-mata, têlik.

bêsta = bonda. kabêsta: kabonda. ngisthawa = nyana.

bêntar = dhuwur. sitibêntar: sitinggil. ngimpun = ngumpulake.

Nga nginggut = mlirik, nglirik, mlerok.

ngacari = ngancari: ngaturi. ngripta = nata, nganggit. pangripta: panata, panganggit,

pangarang.
ngacarani = ngancarani: ngaturi, ambagèkake.
--- 148 ---
ngacintya = andhêmêni.
ngling = kôndha, calathu.
ngaras = ngambung.
ngrima = anjambak.
ngarip-arip = ngarêm-arêmi. pangarip-arip: pangarêp-arêp.
ngèstrèni = anjurungi, ngrujuki, nêksèni.
ngadiraga = ngasrèni awak, manganggo bêcik.
ngèstupada = ngabêkti.
ngadiyah = ngluwihi.
ngèpi = nyêbari.
ngawiyat = awang-awang.
nguni = biyèn, dhisik.
--- 146 ---
nguniwèh = utawa.
ngalika = nêlik.
ngucup = ngucupi: nglêpasi. ingucup: dilêpasake.
ngalul = ngulinakake.
nguruh = ngunthuk.
ngalunapung = tansah nêpsu, têrus nêpsu.
ngudara = mêtêng.
ngapilangên = nyumbana.
ngudakani = ngilèni banyu.
ngayap = ngiringake, ngadhêp, ingayap: diiringake, diadhêp.
nguswa = ngambung.
ngayubagya = jumurung, nayogyani.
ngulul = ngrêngga. pangulul: pangrêngga.
nganyut = andudut. nganyut driya: andudut ati. nganyut tuwuh.
ngupadi = ngupaya, golèk, anggolèki.
ngamandaka = gawe-gawe, doracara.
ngujwala = sumorot.
ngamêr = ngarih-arih, nglêmêsi, ngênêng-ênêngi.
ngujiwat = awèh ulat. ngujiwati: tansah awèh ulat. pujiwati: wong
ngandani = ambêciki. kang gawene awèh ulat.

ngantaka = matèni. --- 149 ---

ngantyani = nganti, manganti: ngêntèni. ngumala = sumorot.

ngandhêmi = ngrungkêbi. ngênguwung = sumorot, gumêbyar.

ngrujit = nyuwèk, nyuwir, nganggit.

ngrurah = ngrusak.

nglut = ngoyak, amburu, ngêsuk.

ngumbara = ngambara: mabur.

ngrumpaka = ngrupaka, rumapaka:[16]

nganggit, ngrêngga.

ngungkih = ngangkah, ngarah.

ngrompak = ambègal, ambajag.

ngong = aku.

ngongkal = nyongkèl, ambungkar, andhungkar.

ngêla-êla = ngeman-eman, andama-dama, ngalêmbana. ingêla-

êla: didama-dama, dialêmbana, dieman-eman.

ngêmasi = mati.

ngêntar = ambegal.

ngênting = êntèk, ngêtog.

ngêndhanu = anggamêng.

--- 150 ---

ngênjali = mangênjali: nyêmbah.

ngêmbun = mundhi.

ngrêngih = ambrêngêngêng, rêngêng-rêngêng, ngidung.

ngrêmbaka = kêtêl, ngrêmbuyung, ngrêmpoyok.

ngrênggêp = nyêkêl.