Anda di halaman 1dari 32

A

Lantai kendaraan

Trotoar

Abutment Beton Bertulang

PENAMPANG MELINTANG JEMBA


Tiang sandaran

Trotoar
B Diafragma
Lantai kendaraan

Gelagar

Abutment

POTONGAN A-A
Tiang sandaran

TROTOAR

Gelagar Baja

Diafragma

POTONGAN B-B
Diafragma
Gelagar Baja
Tiang sandaran

Beton Bertulang

L
NG MELINTANG JEMBATAN
TROTOAR
+
Balok Gelagar Beton Balok Gelagar Beton Balok Gelagar Beton
Balok Diafragma Bertulang B Bertulang
Tiang 2,00 m
Sandaran

Abutment Beton
Bertulang

Pi er
B Abutment Beton
Berlulang

35 m

PENAMPANG MELINTANG JEMBATAN


BALOK DIAFRAGMA

BALOK GELAGAR BETON PRATEKAN BALOK DIAFRAGMA

BALOK GELAGAR BETON BERULANG

Trotoar

Lantai Kendaraan

TAMPAK ATAS JEMBATAN


f 55 mm

45 cm

Tebal Trotoar = 15 cm 1,20 m

25/45

40 cm

2,00 m

POTONGAN A - A
POTONGAN B - B
Soal
Diketahui Soal seperti berikut :

1.00 m 7.00 m 1.00 m

1.0 m 1.750 m 1.750 m 1.750 m 1.750 m 1.000 m

- Bentang ( L ) = 24.00 m
- Muatan = Kelas I Arteri
- Lebar Jalan = 7.00 m
- Lebar Trotoir = 1.00 m
- Jarak antara balok (glegar ) = 1.75 m
- Balok Diafragma = 2 buah

Rencana penggunaan bahan - bahan :


Lantai Kendaraan Mutu beton = 25 Mpa,
Mutu Baja fy = 400 Mpa
Gelagar balok beton pratekan :
0.1 m
0.45 m
0.35 m
0.15 m
0.15 m
0.15 m
10

45

35

15

15

15
20

1.20 m

Bentang = 24.00 m
Muatan = Kelas I
Lebar Jalan = 7.00 m
Lebar Trotoir = 1.00 m
Jarak antara balok (gelagar ) = 1.75 m
Balok Diafragma = 2 Buah
Rencana penggunaan bahan - bahan :
Lantai Kendaraan : Mutu beton = 25 Mpa, Mutu baja fy = 400 Mpa
Penyelesaian :

a. Batang Sandaran Digunakan pipa baja ǿ 2½ dimana :


I = 33.251 Cm Pipa sandaran
W = 10.473 Cm³ 2,00 m

q = 5.872 kg/m
10 cm

45 cm
jarak antara tiang sandaran = 2.00 m
35 cm
Pembebanan :
15 cm
* Beban Vertikal ( qv )
15 cm
- Beban sendiri pipa = 5.872 kg/m
- Baban luar = 100 kg/m 200 cm
qv = 105.8720 kg/m

* Beban Horizontal ( qH ) = 100 kg/m

q = ² ²
qv qH
+

= ²
105.872 + 100 ²

= 11208.880 + 10000
= 145.63 kg/m

²
* Momen Yang Terjadi :
M = ⅛ . q . L²
= ⅛ . 145.63 . 2.00 2
= ⅛ . 145.63 . 4.00
= 72.816 kg/m

M 72.816
ζ = =
W 10.473

= 695.3 kg/m² < ζ = 1400 kg/m²

Dari grafik diperoleh :


r = 0.008 β = 1.0 B = r . β
= 0.008 x 1.0
= 0.008

As tot = 0.008 x 16000


= 128 mm²

Pakai tulangan persisi = 2 D 12 = 226,2 mm²


Perhitungan Lantai Trotoar
10

45

35

500 I 15

15

15

20 0.87

1.20 m

Gambar 4-3 Potongan Melintang Bahu Jembatan

Pembebanan :
a. Tiang Sandaran ;
Berat sendiri tiang sandaran
= 0.10 x 0.16 x 0.90 x 2400
= 34.56 kg

Berat sendiri batang sandaran


= 2 2 x 5.872 = 23.49 kg

N Beban Mati = 34.56 + 23.49


= 58.05 kg

Beban hidup vertikal ; 2 x 100 = 200 kg


Nu = 1.2 58.05 + 1.6 200
= 69.66 + 320
= 389.66 kg

b. Berat Lantai Trotoar

0.20 + 0.15
Plat lantai trotoar = x 2400 = 420 kg/m²
2

Beton tumbuk tebal ### cm = 0.15 x 2400 = 360 kg/cm²


Air hujan setinggi 3 cm = 0.03 x 1000 = 30 kg/cm²
q beban mati = 810 kg/cm²
Beban Hidup q = 500 kg/cm²
qu = 1.2 810 + 1.6 500
= 972 + 800
= 1772 kg/cm²
Tinjau plat dalam 1 m = 1772 kg/cm¹

c. Pada puncak kerb bekerja gaya H = 500 kg/cm²


Ha = 1.6 x 500
= 800 kg

Momen yang bekerja pada potongan I - I


Mu I - I = Nu x 0.67 + Hu 0.15 + 0.20 + ½ . Qu .L²
= 389.66 x 0.87 + 800 0.35 + ½ 1772 0.95²
= 339.0021 + 280 + 799.6150
= 1418.6171 Kgm

Perhitungan penulangan
Data :
Mu = 1418.6171 Kgm = 14186171 Nmm
f`c = ###Mpa
fy = 400 Mpa
d = 1000 mm d
h = 20 cm
ts

b = 1 m 1000 mm

ts = tebal selimut = 3 cm
Misal diambil tulangan D 14
d = h - ts - ½D
= 200 - ### - ½ #
. ##
= 163 mm

1.4 1.4
Hitung p min = = = 0.0035
fy 400

f `c = ###Mpa f `c ≤ ###Mpa
β1 = 0.85

0.85 x f `c 600
pb = β1
fy 600 + fy

0.85 x 25 600
= 0.85
400 600 + 400

= 0.0271
a max = 75% x pb
= 0.75 x 0.0271
= 0.02032

ab = β1 x cb
600
= β2 d
600 + fy
600
= 0.85 163
600 + 400
= 83.13

a max = 75% x ab
= 0.75 x 83.13
= 62.3475 mm

εc

d c a = β1.E Cc = 0.85 f`c .b.a.(d-a/2)

T = AS . fy

εy = fy
Es

a a max
Mn ada = Cc d = 0.85 x f`c x b x a max d -
2 2

62.3475
= 0.85 x ### x 1000 x 62.3475 163 -
2
= 1324884.375 x 131.82625
= 174654539 Nmm

Mu 14186171
Mn Perlu = = = 17732713.9 Nmm
ǿ 0.80

Mn ada > Mn Perlu Pakai Tulangan Tunggal

Hitung :
fy
m =
0.85 . f`c
400
= = 18.824
0.85 x 25

Mu 14186171
Rn = =
ǿ . b.d² 0.80 . 1000 . 163 ²
= 0.6674212 Mpa
1 2 x m x Rn
ρ = 1 - 1 -
m fy

1 2 x 18.824 x 0.6674212
= 1 - 1 -
18.824 400

1
= 1 - 0.96808
16.471
= 0.001696

ρ min = 0.0035
ρ max = 0.020320

syarat p min < p < P max

Digunakan p min = 0.0035


AS = p min x b x d
= 0.0035 x 1000 x 163
= 570.5 mm²

Pakai tulangan D 14 - 200 = 769.7 mm² > 570.5 mm²

Perhitungan Lantai/Plat
Pembebanan :
a. Beban Mati
Berat sendiri lantai kendaraan = 0.2 x 2400 = 480 kg/m²
Berat sendiri pasir + aspal = 0.05 x 2000 = 100 kg/m²
Berat air hujan = 0.05 x 1000 = 50 kg/m²
q = 630 kg/m²

Lx = 1.75 m
* Pada arah melintang diperhitungkan arah x
1
Mly = q L
###
1 2
= x 630 x 1.75 = 160.781 kg m
###

Diambil MLx = Mtx = 161 kg m

* Pada arah memanjang diperhitungkan momen arah y


Mly = 0.20 MLx = 0.20 x 161 = 32.16 kg m
Mty = 0.30 MLx = 0.30 x 161 = 48.23 kg m

Tulangan untuk memikul Mly diteruskan sepanjang 1/5 x 1.75 m


Tulangan untuk memikul Mly diteruskan sepanjang 1/2 x 1.75 m
b. Beban Hidup
Untuk perhitungan kekuatan lantai peraturan Bina Marga 19970 (muatan T)
Muatan T adalah muatan kendaraan truck yang mempunyai beban roda sebesar 10 ton
oleh karna jembatan Kelas I maka pemakaianya adalah 75%

4.0 m 5.0 m

a1 = 20 cm
b1 = 50 cm
2 x 2.5 ton 2 x10ton 2 x10 ton
b2 = 12.5 cm
b2 b1
a1 a1 1.75 m 2.75 m

50 cm 20 cm

5 5

450 10 10
10 10

b = 50 + 2 x 15 = 80 cm b = 20 + 2 x 15 = 50 cm

Tekanan gandar belakang =### ton


Tekanan satu roda =### ton
Penyebaran satu roda a =### cm 0.50 m
b =### cm 0.80 m

10000
q2 = = 2.5 kg/cm² = 25000 kg/m²
### x###

Beban yang bekerja dalam 1 m¹ = 25000 kg/m² x 1 m¹


q2 = 25000 kg/m¹

* Perhitungan moment plat lantai kendaraan akibat beban hidup (menggunakan Tabel Biiner)
Ly
=
Lx
1.75 2.75

1.75

10 ton 10 ton

A B A 0.50

0.80 0.80

0.4 0.95 0.4


2.75

1.75 0.50

Gambar : Tampak Belakang Truck


a. 2 Roda di atas gelagar

A). Lx = 1.75 m
Ly =
A + B + A :

tx = 2.00 x 0.4 + 0.95 = 1.75 m

tx 1.75
= = 1
Lx 1.75

ty = 0.50 m ty 0.50
= = 0.286
Lx = 1.75 m Lx 1.75

Dari tabel Bittner diperoleh secara interpolasi :


0.286 - 0.2
fmx = 0.0910 - . 0.0910 - 0.0920
0.3 - 0.2
= 0.091857

0.286 - 0.2
fmy = 0.0608 - . 0.0608 - 0.0703
0.3 - 0.2
= 0.068943

fmx = 0.091857 fym = 0.068943

Mxm = 0.091857 x 25000 x 0.50 x 1.75 = 2009.38 kg m


Mym = 0.068943 x 25000 x 0.50 x 1.75 = 1508.13 kg m

B) tx = 0.95 m tx 0.95
= = 0.54286
Lx = 1.75 m Lx 1.75
ty = 0.50 m
ty 0.50
= = 0.286
= = 0.286
Lx 1.75

Dari tabel Bittner diperoleh secara interpolasi :


Untuk fmx
0.2 - 0.286
x = 0.1477 + . 0.1503 - 0.1477
0.2 - 0.3
= 0.149929
0.2 - 0.286
y = 0.1638 + . 0.1675 - 0.1638
0.2 - 0.3
= 0.166971
0.543 - 0.4
fmx = 0.1499 + . 0.1670 - 0.1499
0.5 - 0.4
= 0.174276
Tabel Interfolasi
ty/ly
ty/lx
0.4 0 0.5
0.3 0.1638 0.1477
0 0.16697 0.17428 0.149929
0.2 0.1675 0.1503

Untuk fmy
0.2 - 0.22
x = 0.0927 + . 0.1095 - 0.0927
0.2 - 0.3
= 0.096060
0.2 - 0.22
y = 0.0993 + . 0.1185 - 0.0993
0.2 - 0.3
= 0.103140
0.543 - 0.4
fmy = 0.0961 + . 0.1031 - 0.0961
0.5 - 0.4
= 0.106174
Tabel Interfolasi
tx/lx
ty/lx
0.4 0 0.5
0.3 0.0993 0.0927
0 0.10314 0.10617 0.096060
0.2 0.1095 0.1095

fmx = 0.17428 , fym = 0.10617

Mxm = 0.17428 x 25000 x 0.50 x 0.95 = 2069.5216837 kg m


Mym = 0.10617 x 25000 x 0.50 x 0.95 = 1260.8196429 kg m

Momen total :
Mxm = 2009.38 - 2069.52168367 = -60.146684 kg m
Mym = 1508.13 - 1260.81964286 = 247.305357 kg m

b. Satu Roda ditengah lantai kendaraan


1.75 Lx = 1.75 m
10 ton Ly =
tx = 0.80
ty = 0.50
A 0.50

0.80 tx 0.80
= = 0.46
Lx 1.75

ty 0.50
= = 0.286
0.375 1.75 0.375 Lx 1.75

Dari tabel Bittner diperoleh secara interpolasi :


Untuk fmx
0.2 - 0.286
x = 0.1638 + . 0.1675 - 0.1638
0.2 - 0.3
= 0.166971
0.2 - 0.286
y = 0.1831 + . 0.1887 - 0.1831
0.2 - 0.3
= 0.187900
0.46 - 0.3
fmx = 0.1670 + . 0.1879 - 0.1670
0.4 - 0.3
= 0.199859
Tabel Interfolasi
ty/ly
ty/lx
0.3 0.46 0.4
0.3 0.1831 0.1638
0.286 0.18790 0.19986 0.16697
0.2 0.1887 0.1675

Untuk fmy
0.2 - 0.22
x = 0.0993 + . 0.1185 - 0.0993
0.2 - 0.3
= 0.103140
0.2 - 0.22
y = 0.1053 + . 0.1250 - 0.1053
0.2 - 0.3
= 0.109240
0.46 - 0.3
fmy = 0.1031 + . 0.1092 - 0.1031
0.4 - 0.3
= 0.112726
Tabel Interfolasi
tx/lx
ty/lx
0.3 0.46 0.4
0.3 0.1053 0.0993
0.286 0.10924 0.11273 0.10314
0.2 0.1185 0.1185

fmx = 0.19986 , fym = 0.11273


Mxm = 0.19985918 x 25000 x 0.50 x 0.80 = 1998.59 kg m
Mym = 0.11272571 x 25000 x 0.50 x 0.80 = 1127.26 kg m

c. Dua kendaraan yang berdekatan

A). Lx = 1.75 m
1.00 Ly =
ty = 0.50

0.50
A B A
A + B + A :
tx = 2.00 x 0.80 + 0.20 = 1.80 m
0.2
tx 1.80
= = 1.03
0.225 0.225 Lx 1.75
0.8 0.8
0.375 1.75 0.375 ty 0.50
= = 0.286
Lx 1.75

Dari tabel Bittner diperoleh secara interpolasi :


0.286 - 0.2
fmx = 0.1104 + . 0.1118 - 0.1104
0.3 - 0.2
= 0.111600

0.286 - 0.2
fmy = 0.0732 + . 0.0849 - 0.0703
0.3 - 0.2
= 0.085714

fmx = 0.11160 fym = 0.08571

Mxm = 0.11160 x 25000 x 0.50 x 1.80 = 2511.000 kg m


Mym = 0.08571 x 25000 x 0.50 x 1.80 = 1928.571 kg m

B) tx = 0.20 m tx 0.20
= = 0.11
Lx = 1.75 m Lx 1.75
ty = 0.50 m
ty 0.50
= = 0.286
Lx 1.75

Dari tabel Bittner diperoleh secara interpolasi :


Untuk fmx
0.286 - 0.2
x = 0.2363 + . 0.2533 - 0.2363
0.3 - 0.2
= 0.250871
0.286 - 0.2
y = 0.2539 + . 0.2775 - 0.2539
0.3 - 0.2
= 0.274129
0.11 - 0.03
fmx = 0.2509 + . 0.2741 - 0.2509
0.1 - 0.03
= 0.278875
Tabel Interfolasi
ty/ly
ty/lx
0.03 0.11 0.1
0.3 0.2539 0.2363
0.2 0.27413 0.27887 0.25087
0.2 0.2775 0.2533

Untuk fmy
0.286 - 0.2
x = 0.1133 + . 0.1449 - 0.1133
0.3 - 0.2
= 0.140386
0.286 - 0.03
y = 0.1151 + . 0.1471 - 0.1151
0.1 - 0.03
= 0.231998
0.11 - 0.03
fmy = 0.1404 + . 0.2320 - 0.1404
0.1 - 0.03
= 0.250694
Tabel Interfolasi
tx/lx
ty/lx
0.03 0.11 0.1
0.3 0.1151 0.1133
0.2 0.23200 0.25069 0.14039
0.2 0.1449 0.1449

fmx = 0.27887 fym = 0.25069

Mxm = 0.27887493 x 25000 x 0.50 x 0.20 = 697.187 kg m


Mym = 0.25069434 x 25000 x 0.50 x 0.20 = 626.736 kg m

Momen total :
Mxm = 2511.000 - 697.1873 = 1813.813 kg m
Mym = 1928.571 - 626.7358 = 1301.836 kg m

Dari keadaan a,b dan c didapat harga momen maksimum


Mxm = 1998.592 kg m
Mym = 1301.836 kg m

* Momen - momen yang bekerja pada plat lantai kendaraan


# ARAH X
- Momen tumpuan arah X
Momen akibat muatan mati = 160.78125 kg m
Momen akibat muatan hidup = 1998.592 kg m

Mu = 1.2 x 161 + 1.6 1998.592


= 193 + 3197.747
= 3390.68 kg m

- Momen lapangan arah X


Momen akibat muatan mati = 160.78125 kg m
Momen akibat muatan hidup = 1813.813 kg m

Mu = 1.2 x 161 + 1.6 1813.813


= 193 + 2902.1
= 3095.04 kg m

# ARAH Y

- Momen tumpuan arah X


Momen akibat muatan mati = 48.234375 kg m
Momen akibat muatan hidup = 1301.836 kg m

Mu = 1.2 x 48.23 + 1.6 1301.836


= 57.88 + 2082.937
= 2140.82 kg m

- Momen lapangan arah X


Momen akibat muatan mati = 32.15625 kg m
Momen akibat muatan hidup = 1301.836 kg m

Mu = 1.2 x 32.16 + 1.6 1301.836


= 38.59 + 2082.937
= 2121.52 kg m

# Perhitungan Penulangan

# ARAH X

Tulangan Tumpuan :
Mu = 3390.68444 kg m 3390.68 x 10000 = 33906844 Nmm

p min = 0.0035

0.85 x f `c 600
pb = β1
fy 600 + fy

0.85 x 25 600
= 0.85
400 600 + 400

= 0.0271

p max = 75% pb
= 0.75 x 0.0271
= 0.020320

ab = β1 x cb
600
= β1 d
600 + fy
600
= 0.85 163
600 + 400
= 83.13

a max = 75% x ab
= 0.75 x 83.13
= 62.3475 mm

a a max
Mn ada = Cc d = 0.85 f`c .b.a max d-
2 2

62.3475
= 0.85 x 25 x 1000 x 62.3475 163 -
2
= 1324884.375 x 131.82625
= 174654538.839844 Nmm

Mu 33906844
Mn Perlu = = = 42383555.485 Nmm
ǿ 0.80

Mn ada > Mn Perlu Pakai Tulangan Tunggal

Hitung :
fy
m =
0.85 . f`c
400
= = 18.824
0.85 x 25

Mu 33906844
Rn = =
ǿ . b.d² 0.80 . 1000 . 163 ²
= 1.59522585 Mpa

1 2 x m x Rn
ρ = 1 - 1 -
m fy

1 2 x 18.824 x 1.59522585
= 1 - 1 -
18.824 400

1
= 1 - 0.92188
16.471
= 0.0041501722

ρ min = 0.0035
ρ max = 0.020320
syarat p min < p < P max

Digunakan
AS = p x b x d
= 0.0042 x 1000 x 163
= 676 mm²

Pakai tulangan D 14 - 200 = 769.7 mm² > 676 mm²

# Tulangan Lapangan Arah X


Oleh karena momen lapangan = Momen Tumpuan maka tulangan lapangan digunakan
D 14 - 200 = 769.7 mm² > 570.5 mm²

# Tulangan Lapangan Arah Y


Dik :
Mu = 2140.82 kg m 2140.82 x 10000 = 21408181.929 Nmm
f`c = 25 Mpa
fy = 400 Mpa a max = 62.3475 mm
p min = 0.0035
p max = 0.020320

a a max
Mn ada = Cc d = 0.85 f`c .b.a max d-
2 2

62.3475
= 0.85 x 25 x 1000 x 62.3475 163 -
2
= 1324884.375 x 131.82625
= 174654538.839844 Nmm

Mu 21408182
Mn Perlu = = = 26760227.412 Nmm
ǿ 0.80

Mn ada > Mn Perlu Pakai Tulangan Tunggal

Hitung :
fy
m =
0.85 . f`c
400
= = 18.824
0.85 x 25

Mu 21408182
Rn = =
ǿ . b.d² 0.80 . 1000 . 163 ²
= 1.00719739 Mpa

1 2 x m x Rn
ρ = 1 - 1 -
m fy
1 2 x 18.824 x 1.00719739
= 1 - 1 -
18.824 400

1
= 1 - 0.95142
16.471
= 0.0025806747

syarat p min < p < P max

Digunakan p min = 0.0035


AS = p min x b x d
= 0.0035 x 1000 x 163
= 570.5 mm²

Pakai tulangan D 14 - 200 = 769.7 mm² > 570.5 mm²


Oleh karena momen lapangan < momen tumpuan maka tulangan lapangan digunakan :
D 14 - 200 = 769.7 mm² > 570.5 mm²
Perhitungan Balok

Balok diafragma berfungsi untuk mencegah terjadinya bahaya pelipatan gelagar induk,
dan hanya memikul berat sendiri.

1.75 1.75 1.75 1.75

Ukuran balok diafragma diambil ### x ### cm


Berat sendiri balok diafragma :
q = 0.25 x 0.60 x 2400 = 360 kg m

SK SNI T - 15 - 1991 - 03 pasal 3.1.3.3.


Bila pada proses analisis kerangka tidak digunakan metode yang lebih akurat, cara
perletakan untuk momen dan geser berikut boleh digunakan untuk merencana balok
menerus dan plat satu arah.
1/24 1/10 1/11 1/10 1/24

1/11 1/16 1/16 1/11

Untuk perhitungan momen dan tumpuan diambil koefisien yang terbesar


1
Momen Tumpuan = q L²
10
1
Momen Lapangan = q L²
11

1
Momen tumpuan = x 360 2 ²
10
= 144 kg m

Mu = 1.2 x 144
= 172.8 kg m

1
Momen tumpuan = x 360 2 ²
11
= 130.9091 kg m

Mu = 1.2 x 130.9090909
= 157.091 kg m

Perhitungan tulangan tumpuan


Dik :
Mu = 172.8 kg m 172.8 x 10000 = 1728000 Nmm
f`c = 25 Mpa
fy = 400 Mpa
p min = 0.0035
p max = 0.020320
d = 542 mm
h = 600 mm
b = 250 mm

Misal digunakan tulangan D 16


d = h - ts - ½ D16 d = 542 mm
h = 60 cm
= ### - 5 - ½ x 1.6
= 54.2 cm 542 mm
b=
### cm

ab = β1 x cb
600
= 0.85 x d
600 + fy
600
= 0.85 x 542
600 + 400

= 276.420 mm

p max =### % pb
= 0.75 x 276.4200
= 207.315000 mm

a a max
Mn ada = Cc d = 0.85 f`c .b.a max d-
2 2

207.315
= 0.85 x 25 x 250 x 207.315 542 -
2
= 1101360.938 x 438.3425
= 482773306.746094 Nmm

Mu 1728000
Mn Perlu = = = 2160000 Nmm
ǿ 0.80

Mn ada > Mn Perlu Pakai Tulangan Tunggal

Hitung :
fy
m =
0.85 . f`c
400
= = 18.824
0.85 x 25

Mu 1728000
Rn = =
ǿ . b.d² 0.80 . 250 . 542 ²

= 0.029411364 Mpa
1 2 x m x Rn
ρ = 1 - 1 -
m fy

1 2 x 18.824 x 0.02941136
= 1 - 1 -
18.824 400

1
= 1 - 0.99861
16.471
= 8.4090703E-05

syarat p min < p < P max

Digunakan p min = 0.0035


AS = p min x b x d
= 0.0035 x 25 x 542
= 47.43 mm²

Pakai tulangan D 16 = 201.1 mm² > 47.43 mm²

Perhitungan tulangan lapangan


Oleh karena momen tulangan lapangan < momen tumpuan maka digunakan tulangan D16

Anda mungkin juga menyukai