4.

SISTEM PERSAMAAN DIFERENSIAL

Dengan metode RK, dapatkan x1(t) dan x2(t) dari 0 < t < 0,5
dengan Δt=0,1 jika diketahui

x1  5 x1  8 x2  e 2t x1 (0)  1

x2  6 x1  9 x2  3e 2t x 2 (0 )  0
Penyelesaian:

Bentuk matrik,

 x1   5 8   x1    1  2t  x1 (0)  1 
 x     6  9  x    3  e  x (0 )    0 
 2   2     2   
1/8/2020 Mahfudz Shidiq-Komputasi Numerik-TEUB 19
Atau,
1 
x  ax  bu (t ) x(0)   
0 
 x1  5 8   1 2 t
x  a  b  u (t )  e
 x2   6  9 3

x(n+1)=x(n)+(k1+2k2+2k3+k4)/6

k1  tax (n)  bu (tn )

k2  ta x(n)  0,5k1   bu (tn  0,5t )

1/8/2020 Mahfudz Shidiq-Komputasi Numerik-TEUB 20

 k3  ta x(n)  0,5k2   bu (tn  0,5t )
k4  ta x(n)  k3   bu (tn  t )

a. t0 = 0:

k1  tax(0)  bu (t0 )
 5 8  1  1   0,4 
 0,1      1   
  6  9 0 3
       0,3

k2  ta x (0)  0,5k1   bu (t0  0,5t )

 5 8   1   0,4    1   0,3895 
 0,1      0,5      exp(0,1)   

 6  9 0  0,3  3   0,3135
      

1/8/2020 Mahfudz Shidiq-Komputasi Numerik-TEUB 21

Dengan cara sama, didapat

 0,3815  0,3781
k3    k4   
  0,3043    0,3244 
1 1,3867 
x(1)  x(0)  k1  2k2  2k3  k4    
6   0,31
Jadi untuk t=0,1:
x1=1,3867
x2=-0,31

1/8/2020 Mahfudz Shidiq-Komputasi Numerik-TEUB 22

Hasil lengkap sampai dengan t = 0,5 diberikan dalam
tabel dibawah ini
n t x k1 k2 k3 k4
0 0 1 0.4 0.3895 0.3815 0.3781
0 -0.3 -0.3135 -0.3043 -0.3244
1 0,1 1.3867 0.3635 0.3392 0.3355 0.3141
-0.31 -0.3074 -0.3015 -0.2968 -0.2933
2 0,2 1.7245 0.3076 0.2768 0.2759 0.2455
-0.6096 -0.285 -0.2681 -0.2665 -0.2495
3 0,3 2.0009 0.2441 0.2116 0.2124 0.1787
-0.8769 -0.2467 -0.2246 -0.2248 -0.201
4 0,4 2.2127 0.1804 0.1491 0.1508 0.1174
-1.1013 -0.2017 -0.1779 -0.1792 -0.1528
5 0,5 2.3623 0.1209 0.0923 0.0945 0.0635
-1.2794 -0.1556 -0.1323 -0.1342 -0.1081

1/8/2020 Mahfudz Shidiq-Komputasi Numerik-TEUB 23

Contoh program RK dengan matlab:

clear all;
clc;
disp('Program ini menyelesaikan SPD');
disp('dx/dt=ax + bu dengan metode RK');
disp('dengan a adalah');
a=[5 8;-6 -9]
disp('dan b adalah');
b=[-1;3]
disp('u adalah:u=exp(-2*t)');
disp('x0 adalah');
x=[1;0];
t=0; dt=0.1; takhir=0.5;

Mahfudz Shidiq - Komputasi Numerik - TEUB 1/8/2020 24

hasil=[];
while t<=takhir
u=exp(-2*t);
k1=dt*(a*x+b*u);
k2=dt*(a*(x+0.5*k1)+b*exp(-2*(t+0.5*dt)));
k3=dt*(a*(x+0.5*k2)+b*exp(-2*(t+0.5*dt)));
k4=dt*(a*(x+k3)+b*exp(-2*(t+dt)));
hasil=[hasil;[t;t] x k1 k2 k3 k4];
x=x+(k1+2*k2+2*k3+k4)/6;
t=t+dt;
end
hasil

Mahfudz Shidiq - Komputasi Numerik - TEUB 1/8/2020 25

5. Persamaan Diferensial Order Kedua
d2y dy
2
 f ( t , y , ) y (0)  n1 y(0 )  n 2
dt dt
Dinyatakan sebagai sistem persamaan diferensial yang
terdiri dari dua persamaan diferensial masing-masing
order kesatu.
d2y dy
Contoh: 2  a 1 (t )  a 2 ( t) y  u( t)
dt dt
Didefinisikan: x1  y x2  y
Sehingga x1  y   x 2
x2  y  u (t )  a1 (t )x 2  a 2 (t )x1
1/8/2020 Mahfudz Shidiq-Komputasi Numerik-TEUB 26
Bentuk matrik:

 x1   0 1   x1  0  x1 (0)  nn1 

 x     a (t )  a (t )  x   1 fu(t)
( t) x(0)     
 2  1 2  2     x 2 (0) nm2 

Atau:

 n1 
x  Ax  bu(t ) x(0)   
n2 

1/8/2020 Mahfudz Shidiq-Komputasi Numerik-TEUB 27

Contoh 3:
Dapatkan Tegangan v(t) dari 0 < t < 0,25 dengan Δt=0,05
jika diketahui
d 2v dv
2
 10  16v  0
dt dt
dv
v(0)  100 volt,  400 volt / dt
dt 0
Penyelesaian:

x 1  v dan x 2  v 

x 1  v  x 2 dan x 2  v  -16x1 - 10x 2

1/8/2020 Mahfudz Shidiq-Komputasi Numerik-TEUB 28

Bentuk matrik:

 x1   0 1   x1  100 
     x (0)   
x
 2   16  10  x2   400 

Atau x  Ax
 0 1 
dengan A   

 16  10

1/8/2020 Mahfudz Shidiq-Komputasi Numerik-TEUB 29

1. Pada t1 = 0+0,05 = 0,05 dt:

 0 1  100   400   20 
k1      x0,05    x0,05   
 16  10  400    5600    280 

 0 1   100  10   13 
k2      x0,05   
  16  10 400  140    218

 0 1   100  6,5   14,55 

k3      x0,05   
  16  10 400  109   230, 7 

1/8/2020 Mahfudz Shidiq-Komputasi Numerik-TEUB 30

  0 1  100  14,55   8,465 
k4      x0,05   
 16  10  400  230,9   176,29 

100  1   20   13   14,55   8,465 

x1        2   2    
 400  6   280    218   230, 7   176, 29 
113,93
 
174, 39 

1/8/2020 Mahfudz Shidiq-Komputasi Numerik-TEUB 31

Hasil lengkap 0 < t < 1,0
n t x1 x2 k1 k2 k3 k4
0 0,00 100,0000 400,0000 20,0000 -280,0000 13,0000 -218,0000 14,5500 -230,7000 8,4650 -176,2900
1 0,05 113,9275 174,3850 8,7193 -178,3345 4,2609 -137,2386 5,2883 -145,7292 1,4328 -109,7005
2 0,10 118,8026 32,0566 1,6028 -111,0703 -1,1739 -83,9439 -0,4958 -89,6148 -2,8779 -65,8663
3 0,15 118,0335 -55,2858 -2,7643 -66,7839 -4,4339 -48,9822 -3,9888 -52,7648 -5,4025 -37,2104
4 0,20 113,8648 -106,5338 -5,3267 -37,8249 -6,2723 -26,2380 -5,9826 -28,7565 -6,7645 -18,6606
5 0,25 107,7646 -134,2796 -6,7140 -19,0719 -7,1908 -11,6183 -7,0044 -13,2910 -7,3785 -6,8228
6 0,30 100,6841 -146,8985 -7,3449 -7,0980 -7,5224 -2,3856 -7,4046 -3,4927 -7,5196 0,5720
7 0,35 93,2310 -149,9456 -7,4973 0,3880 -7,4876 3,2899 -7,4150 2,5605 -7,3693 5,0397
8 0,40 85,7857 -147,0908 -7,3545 4,9168 -7,2316 6,6294 -7,1888 6,1521 -7,0469 7,5918
9 0,45 78,5787 -140,7455 -7,0373 7,5098 -6,8495 8,4473 -6,8261 8,1378 -6,6304 8,9018
10 0,50 71,7422 -132,4819 -6,6241 8,8472 -6,4029 9,2850 -6,3920 9,0871 -6,1697 9,4172
11 0,55 65,3449 -123,3138 -6,1657 9,3810 -5,9312 9,5020 -5,9281 9,3779 -5,6968 9,4345
12 0,60 59,4148 -113,8846 -5,6942 9,4105 -5,4590 9,3356 -5,4608 9,2602 -5,2312 9,1491
13 0,65 53,9539 -104,5927 -5,2296 9,1332 -5,0013 8,9418 -5,0061 8,8983 -4,7847 8,6890
14 0,70 48,9491 -95,6757 -4,7838 8,6786 -4,5668 8,4225 -4,5732 8,3997 -4,3638 8,1373
15 0,75 44,3778 -87,2656 -4,3633 8,1306 -4,1600 7,8433 -4,1672 7,8338 -3,9716 7,5475
16 0,80 40,2129 -79,4269 -3,9713 7,5432 -3,7828 7,2459 -3,7902 7,2448 -3,6091 6,9529
17 0,85 36,4252 -72,1807 -3,6090 6,9502 -3,4353 6,6563 -3,4426 6,6603 -3,2760 6,3742
18 0,90 32,9850 -65,5211 -3,2761 6,3725 -3,1167 6,0898 -3,1238 6,0968 -2,9712 5,8232
19 0,95 29,8636 -59,4263 -2,9713 5,8222 -2,8258 5,5552 -2,8324 5,5637 -2,6931 5,3063
20 1,00 27,0335 -53,8652 -2,6933

1/8/2020 Mahfudz Shidiq-Komputasi Numerik-TEUB 32

 140 v(t)=x1

120

100

80

60

40

20

0 t

1/8/2020 Mahfudz Shidiq-Komputasi Numerik-TEUB 33