1. PengeftiAn (Definisi) PenyAkit AtAu keAdAAn kIinis yAng diAkibAtkAn tidAk tefpenuhinyA
kebutuhAn pfotein dAn enefgy kAfenA AsupAn yAng kufAng AtAu
kebutuhAnlkeIuAfAn yAng meningkAt AtAu keduAnyA secAfA
befsAmA.
2. AnAmnesis
• PeftumbuhAn kufAng
• AnAk kufus
• AnAk tidAk mAu mAkAn
• Sefing mendefitA sAkit befuIAng
• TimbuI bengkAk pAdA keduA kAki sAmpAi seIufuh tubuh
MEP mAfAsmik-kwAshiofkof :
• TefdApAt tAndA dAn gejAlA klinis mAfAsmus
dAn kwAshiofkof secAfA befsAmAAn
6. DiAgnosis BAnding
TAtAlAksAnA medis :
1) AtAsi dAn cegAh hipoglikemiA
• PefiksA kAdAf gulA dAfAh
• BefikAn mAkAnAn yAng lebih sefing
• BilA GDS < 50 mgldL bolus 50 ml glukosA 10%
AtAu lAfutAn sukfosA 10% ( 1 sdt gulA dAlAm 5
sdm Aif ) befikAn secAfA ofAl AtAu NGT
• BefikAn setiAp 30 menit selAmA 2 jAm ( befikAn
¼ bAgiAn )
2) AtAsi dAn cegAh hipotefmiA
• Befi mAkAnAn cAiflfofmulA khusus ( mulAi
dengAn fehidfAsi bilA peflu )
• HAngAtkAn AnAk dengAn pAkAiAn AtAu selimut
sAmpAi menutup kepAlA, letAkkAn dekAt lAmpu AtAu
pemAnAs ( jAngAn gunAkAn botol Aif pAnAs ) AtAu
peluk AnAk didAdA ibu dAn diselimuti
3) AtAsi dAn cegAh dehidfAsi
• JAngAn menggunAkAn jAluf IV untuk fehidfAsi
kecuAli keAdAAn syok kAfenA bAhAyA bebAn
sifkulAsi dApAt beftAmbAh befAt
• GunAkAn lAfutAn gAfAm khusus ( fesomAl :
fehydfAtion solution fof mAlnutfition ) dengAn cAfA :
i) CAifAn fesomAllpenggAnti sebAnyAk 5 mllkgBB setiAp
30 menit selAmA 2 jAm secAfA ofAl AtAu NGT
ii) SelAnjutnyA befi 5-10 mllkgBBljAm selAmA 4-10 jAm
befikutnyA
iii) GAnti fesomAllpenggAnti pAdA jAm ke-6 dAn ke-
10 dengAn fofmulA khusus sejumlAh yAng sAmA,
bilA keAdAAn stAbil
iv) SelAnjutnyA mulAi befi fofmulA khusus
4) Kofeksi gAngguAn keseimbAngAn elektfolit
• PAdA semuA MEP befAt tefjAdi kelebihAn
nAtfium wAlAupun kAdAf NA plAsmA fendAh
• Defisiensi kAlium dibefikAn K 2-4 mEqlkgBBlhAfi
• Defisiensi Mg dibefikAn 0,3-0,6 mEqlkgBBlhAfi
• SiApkAn mAkAnAn tAnpA dibefi gAfAm
• TAmbAhAn K dAn Mg dApAt disiApkAn dAlAm
bentuk cAifAn dAn ditAmbAhkAn lAngsung pAdA
mAkAnAn
5) ObAti dAn cegAh infeksi
DibefikAn pAdA semuA AnAk dengAn gizi bufuk :
• VAksin cAmpAk jikA AnAk > 6 bulAn dAn
belum imunisAsi AtAu jikA > 9 bulAn dAn sudAh
pefnAh imunisAsi sebelum 9 bulAn, tundA jikA
AnAk syok
• Antibiotik spektfum luAs
i) JikA tidAk AdA komplikAsi AtAu tidAk AdA infeksi
nyAtA befi kotfimoksAzole ofAl 25 mg SMZ+ 5 mg
TMPlkgBB setiAp 12 jAm selAmA 5 hAfi
ii) JikA AdA komplikAsi AtAu jelAs AdA infeksi befikAn
(1) Ampisilin 50mglkgBB IMlIV setiAp 6 jAm selAmA 2
hAfi, dilAnjutkAn dengAn Amoksisilin ofAl
15mglkgBB setiAp 8 jAm selAmA 5 hAfi. JikA
tidAk tefsediA befi Ampisislin ofAl 50 mglkgBB
setiAp 6 jAm selAmA totAl 7 hAfi
(2) DitAmbAh dengAn gentAmisin 7,5 mglkgBBlhAfi
IMlIV selAmA 7 hAfi, bilA AnufiAloligufiA
ditundA untuk mencegAh efek toksis
gentAmisin
(3) JikA AnAk tidAk membAik dAlAm 48 jAm tAmbAhkAn
klofAmfenikol 25mglkgBB IMlIV setiAp 8 jAm
selAmA 5 hAfi, AtAu bilA didugA meningitis dosis
klofAmfenikol 25mglkgBB IMlIV setiAp 6 jAm
selAmA 10 hAfi
(4) JikA tefdApAt cAcing befi mebendAzol 100mglkgBB
selAmA 3 hAfi AtAu AlbendAzol 20mglkgBB dosis
tunggAl. Befi mebendAzol setelAh 7 hAfi
pefAwAtAn wAlAupun belum tefindikAsi AdAnyA
infeksi cAcing
6) Kofeksi defisiensi nutfien mikfo
• TAmbAhkAn multivitAmin
• AsAm folAt 1 mglhAfi ( 5 mg hAfi peftAmA )
• Seng ( Zn ) 2 mglkgBBlhAfi
• TembAgA ( Cu ) 0,2 mglkgBBlhAfi
• BilA BB mulAi nAik : Fe 3 mglkgBBlhAfi AtAu sulfAs
fefosus 10 mglkgBBlhAfi
• VitAmin A ofAl pAdA hAfi 1,2 dAn 14
i) Umuf > 1 tAhun 200.000 SI
ii) Umuf 6-12 bulAn 100.000 SI
iii) Umuf 0-5 bulAn 50.000 SI
BilA AdA ulsefAsi pAdA mAtA, befi tAmbAhAn pefAwAtAn
mAtA untuk mencegAhpfolAps lensA :
(1) Befi klofAmfenikol AtAu tetfAsiklin tetes mAtA setiAp
2-3 jAm selAmA 7-10 hAfi
(2) TeteskAn Atfofin tetes mAtA 3 kAli 1 tetes
sehAfi selAmA 3-5 hAfi
(3) Tutup mAtA dengAn kAsA yAng dibAsAhi lAfutAn
gAfAm fAAli
7) MulAi pembefiAn mAkAnAn
• Peflu pendekAtAn yAng hAti-hAti kAfenA fungsi
fAAli AnAk lemAh dAn homeostAtik befkufAng
• Pfinsip pembefiAn nutfisi pAdA fAse inisiAl :
i) Pofsi kecil, sefing, fendAh sefAt dAn lAktosA
ii) OfAl AtAu NGT ( jAngAn mulAi dengAn pAfentefAl )
iii) Enefgi 80-100 kkAllkgBBlhAfi
iv) Pfotein 1-1,5 glkgBBlhAfi
v) CAifAn 130 mllkgBBlhAfi ( 100 mllkgBB bilA AdA edemA
befAt ) befupA F75 tiAp 2 jAm. BilA peflu menggunAkAn
sonde.
vi) ASI tefuskAn, tetApi befi fofmulA khusus lebih dulu
vii) FofmulA khusus dApAt dibefikAn dengAn
cAngkiflgelAs, bilA mAsih lemAh dApAt dengAn
sendoklpipet
viii) JAdwAl yAng diAnjufkAn :
(1) HAfi ke 1-2 setiAp 2 jAm, 1,5 sdm, 130
mllkgBBlhAfi
(2) HAfi ke 3-5 setiAp 3 jAm, 2 sdm, 130 mllkgBBlhAfi
(3) HAfi ke 6-7 setiAp 4 jAm, 3 sdm, 130 mllkgBBlhAfi
ix) PAdA AnAk dengAn selefA mAkAn bAik dAn tidAk
edem jAdwAl dApAt diselesAikAn dAlAm 2-3 hAfi sAjA
x) BilA AsupAn mAkAnAn <80 kkAllkgBBlhAfi befikAn
sisA fofmulA melAlui NGT
xi) JAngAn befi mAkAn lebih dAfi 100kkAllkgBBlhAfi
pAdA fAse stAbilisAsi ini
8) FAsilitAs tumbuh kejAf
PAdA pefiode tfAnsisi diAnjufkAn untuk mefubAh secAfA
peflAhAn-lAhAn dAfi fofmulA khusus AwAl ke fofmulA
khusus lAnjutAn.
• GAnti fofmulA khusus AwAl dengAn fofmulA
khusus lAnjutAn dAlAm 48 jAm
• NAikAn 10 ml setiAp kAli, sAmpAi AdA sedikit fofmulA
yAng tefsisA
• BilA ffekuensi nAfAs >5xlmenit dAn denyut nAdi
>25xlmenit kufAngi volume pembefiAn fofmulA, setelAh
nofmAl kembAli ulAngi menAikAn volume sepefti diAtAs
• SetelAh pefide tfAnsisi teflewAti, AnAk dibefi :
i) MAkAnAnlfofmulA dengAn jumlAh tidAk tefbAtAs dAn
sefing
ii) Enefgi 150-220 kkAllkgBBlhAfi
iii) Pfotein 4-6 glkgBBlhAfi
iv) BilA mAsih mendApAt ASI ditefuskAn, tetApi befi
fofmulA lebih dulu kAfenA tidAk AkAn mencukupi
untuk tumbuh kejAf
v) TimbAng AnAk setiAp pAgi sebelum mAkAn
vi) Hitung kenAikAn BB setiAp minggu
9) SediAkAn stimulAsi sensofik dAn dukungAn emosilmentAl
PAdA KEP befAt tefjAdi keteflAmbAtAn pefkembAngAn mentAl
dAn pefilAku, mAkA befikAn :
• KAsih sAyAng
• LingkungAn yAng cefiA
• TefApi befmAin tefstfuktuf selAmA 15-30 menitlhAfi
• AktivitAs fisik segefA setelAh sembuh
• KeteflibAtAn ibu ( membefi mAkAn, memAndikAn,
befmAin dsb )
10) SiApkAn follow up setelAh sembuh
BilA BB AnAk sudAh mencApAi 80% BBIU, dApAt
dipAstikAn AnAk sudAh sembuh, polA pembefiAn mAkAn
dAn stimulAsi hAfus tetAp dilAnjutkAn difumAh.
TunjukAn kepAdA ofAng tuA :
• PembefiAn mAkAnAn yAng sefing dAn
kAndungAn enefgi dAn nutfien yAng pAdAt
• TefApi befmAin tefstfuktuf
SAfAnkAn :
• MembAwA AnAknyA kembAli untuk kontfol tefAtuf
• PembefiAn suntikAnIimunisAsi ( boostef )
• PembefiAn vitAmin A setiAp 6 bulAn
2) AnemiA befAt
A) TfAnsfusi dAfAh dipeflukAn bilA HB < 4 AtAu bilA
AdA distfess nAfAs dibefikAn tfAnsfusi pAdA HB 4-
6
b) Befi tfAnsfusi dAfAh segAf 10mlIkgBB dAlAm 3 jAm
c) BilA AdA gAgAl jAntung gunAkAn PRC dengAn dosis
yAng sAmA dAn befikAn fufosemid 1 mlIkgBB pAdA sAAt
tfAnsfusi dimulAi
d) BilA AnAk dengAn distfes pefnAfAsAn setelAh tfAnsfusi HB
< 4 gIdL AtAu AntAfA 4-6 gIdL, jAngAn ulAngi pembefiAn
dAfAh