BAGIAN
BAGI AN ILMU KESEHATAN
KESEHATAN MATA
MATA LAPORAN KASUS DAN REFERAT
FAKULTAS KEDOKTERAN MARET 2016
UNIVERSITAS HASANUDDIN
TRAUMA OCULI
DISUSUN OLEH :
Achmad Mucha! Ram"
C111 0# 1$#
PEMBIMBING :
d%& Fa%ad"ah Na!a%udd"'
SUPERVISOR :
d%& Ma%"(a')"* S+&M,K-* M&K.!
DIBA/AKAN
DIBA/AKAN DALAM RANGKA TUGAS KEPANITERAAN KLINIK
KLINI K
PADA BAGIAN ILMU KESEHATAN MATA
UNIVERSITAS HASANUDDIN
MAKASSAR
2016
LAPORAN KASUS
1
Nama: Tn. S
Jenis Kelamin: Laki-laki
Um!: "# $a%n
&'ama: Islam
Sk(Ban'sa: Makassa!(In)*nesia
N*m*! RM : +,,+
&lama$: Makassa!
Tan''al
Tan''al Peme!iksaan: #1 Ma!e$ #1
Tem/a$
Tem/a$ Peme!iksaan: RS 0S
II& ANAMNESIS
III& PEMERIKSAAN FI
FISIK
S)a)u! G.'.%a"!
Kea)aan mm : saki$ se)an'('i7i 6k/(6*m/*smen$is
Tan)a 8i$al : Tekanan Da!a% : 1#(9 mmH'
Na)i: 9;(meni$
Pe!na/asan: #;(meni$
S% : "5,<
F) "'"!
#
IV&&
IV PEME
PEMERI
RIKS
KSAA
AAN
N OFT
OFTALMOL
LMOLOG
OGII
1& I'!+.!"
P.m.%"!aa' OD OS
Pal/e!a e)ema =-> e)ema =?>5 $am/ak lase!asi
1(" me)ial /al/e!a s@e!i*!
)en'an k!an 1,;1 mmA
@ll$%i6kness
&//a!a$s lak!imalis %i/e!lak!imasi =-> %i/e!lak!imasi =?>
Silia %i/e!sek!esi =-> Sek!e$ =?> minimal
K*n2n'$i8a %i/e!emis =-> %i/e!emis =?>5 in2eksi*
k*n2n'$i8a =?>5 lase!asi
"
2& Pa+a!"
Pa+a!" OD OS
Tensi *kle! Tn Tn
N4e!i $ekan =-> =?>
Massa $m*! =-> =->
Glan)la /!ea!ikle! /emesa!an =-> /emesa!an =->
3& T'm.)%"
#& La+a
La+a'5
'5 Pa'd
Pa'da
a'5
OD ? OS ?
?
? ? ?
? ?
6& P.'(
P.'("'
"'a%
a%a'
a' O"
O"
P.m.%"!aa' OD OS
K*n2n'$i8a %i/e!emis =-> %i/e!emis =?>5 in2eksi*
k*n2n'$i8a =?>5 lase!asi
s k*n2n'$i8a =?>
K*!nea Je!ni% Je!ni%
Bilik ma$a )e/an N*!mal N*!mal
I!is 6*kla$5 k!i/$e =?> 6*kla$5 k!i/$e =?>
P/il la$. sen$!al5 R< =?> la$5 sen$!al5 R< =?>
Lensa Je!ni% Je!ni%
7& C% S.
S.'!.
Ti)ak )ilakkan /eme!iksaan
8& D"a9
D"a9a
a'!
'!+
+"
Ti)ak )ilakkan /eme!iksaan
V& RESUME
4an' )ialami se2ak k!an' lei% # meni$ seelm mask !ma% saki$ akia$
ke6elakaan ke!2a. K*!an men'a$akan a%3a ia $e!kena /ele/a% /*%*n kela/a saa$
,
memin)a%kan kael lis$!ik $e'an'an $in''i. Ri3a4a$ kela! )a!a% )a!i kel*/ak
ma$a a)a5 !i3a4a$
!i3a4a$ kela! 6ai!an se/e!$i 'el $i)ak a)a5 /en!nan
/en!nan /en'li%a$an
/en'li%a$an a)a5
ma$a me!a% a)a5 ai! ma$a e!lei%
e!lei% a)a5 k*$*!an
k*$*!an ma$a e!lei%
e!lei% $i)ak a)a. Ri3a4a$
/en''naan ka6ama$a seelmn4a $i)ak a)a. Ri3a4a$ /en'*a$an seelmn4a
$i)ak a)a5 Ri3a4a$ )iae$es meli$s )an %i/e!$ensi $i)ak a)a.
Da!i /eme!iksaan ins/eksi OS )i)a/a$kan /al/e!a sinis$!a $am/ak lase!asi 1("
me)ial /al/e!a s@e!i*! )en'an k!an 1,;1 mm5 @ll$%i6kness5 lase!asi s
k*n2n'$i8a in@e!i*!5 Pa)a /eme!iksaan sli$ lam/ OS: silia sek!e$ =?> minimal5
k*n2n'$i8a %i/e!emis =?>5 in2eksi* k*n2n'$i8a =?>A k*!nea 2e!ni%A BMD n*!malA
i!is 6*kla$5 k!i/$e =?>A //il la$5 sen$!al5 R< =?>5 lensa 2e!ni%5 )an VOS #(#@.
Da!i /eme!iksaan ins/eksi OD )i)a/a$kan )alam a$as n*!mal5 sli$ lam/ OD
)i)a/a$kan se'men an$e!i*! )alam a$as n*!mal )an VOD #(#.
VII& PROGNOSIS
• * a) Visam
Visam : B*nam
B*nam
• *
* as
as San
Sana$
a$i*
i*na
nam
m : D
Dia
ia e$ *na
*nam
m
VIII& DISKUSI
Be!)asa!kan %asil anamnesis /a)a /asien ini5 )i)a/a$kan kel%an lka /a)a
ma$a kanan 4an' )ialami se2ak seki$a! # meni$ seelm mask !ma% saki$
se$ela% ke6elakaan ke!2a. Ri3a4a$ kela! )a!a% )a!i kel*/ak ma$a a)a5 !i3a4a$
kela! 6ai!an se/e!$i 'el $i)ak a)a5 /en'li%a$an men!n a)a5 ma$a me!a% a)a5 ai!
ma$a e!lei% a)a5 k*$*!an ma$a e!lei% $i)ak a)a.
Da!i /eme!iksaan ins/eksi OS )i)a/a$kan /al/e!a sinis$!a $am/ak lase!asi 1("
me)ial /al/e!a s@e!i*! )en'an k!an 1,;1 mm5 @ll$%i6kness5 lase!asi s
k*n2n'$i8a. Pa)a /eme!iksaan sli$ lam/ OS: silia sek!e$ =?> minimal5 k*n2n'$i8a
%i/e!emis =?>5 in2eksi* k*n2n'$i8a =?>A k*!nea 2e!ni%A BMD n*!malA i!is 6*kla$5
k!i/$e
k!i/$e =?>A //il
//il la$5
la$5 sen$!al
sen$!al55 R< =?>5 lensa 2e!ni%
2e!ni%55 )an VOS #(#,@
#(#,@.. Da!i
Da!i
+
I& PENDAHULUAN
Di e!a in)
in)s$
s$!ial
!ialisas
isasii )an e!a lal
lal
lin
lin$as
$as e!
e!ke6
ke6e/a$
e/a$an
an $in
$in''i
''i ini
ini55 ins
insi)e
i)ensi
nsi
$!ama menin'ka$ se6a!a mm. Se/e!$i %aln4a a'ian $% 4an' lain5 ma$a 2'a
me!/akan a'ian 4an' se!in' men'alami $!ama5 meski/n *!'an ini )ilin)n'i
)en'an
)en'an aik *le% kel*/
kel*/ak
ak ma$a5 $lan'-$lan'
$lan'-$lan' *!i$a5 %i)n'5 )an an$a
an$alan
lan lemak )i
elakan'n4a.1
T!ama /a)a ma$a ( $!ama *kli lei% se!in' $e!2a)i e!samaan )en'an $!ama
/a)a a'ian $% lainn4a =)alam kass /*li$!ama> )ian)in'kan $e!2a)i sen)i!i.
T!a
T!ama
ma 4a
4an'
n' men'
men'an
an6am
6am n4
n4a3a
a3a %a
%a!
!ss se
sela
lal
l )i
)i)a
)a%
%l
lka
kan
n seel
seelm
m mem
memla
laii
/en'*a$an *@$alm*l*'is. Insi)ensi $!ama *kli k%ssn4a
k%ssn4a $!ama /a)a kel*/ak ma$a
9
II& ANATOMI D
DA
AN FI
FISIOLOGI
1. P&LPEBR&
LPEBR& F SISTEM
SISTEM L&KR
L&KRIM&
IM&LIS
LIS
Pal/e!a a)ala% li/a$an $i/is kli$5 *$*$ )an 2a!in'an @i!*sa 4an' e!@n'si
melin)
melin)n'
n'ii s$
s$!
!k$
k$!
!-s
-s$!
$!k
k$
$!! ma
ma$a
$a 4a
4an'
n' !e
!en$
n$an
an.. Pa
Pal/
l/e
e!a
!a san'a
san'a$$ m)a
m)a%
% )i
'e!akkan ka!ena kli$n4a /alin' $i/is )i an$a!a kli$ )i a'ian $% lain. ,
Pal/e!a memiliki @n'si 4an' 8i$al 4ai$ melin)n'i *la ma$a )a!i $!ama
la!5 !e'lasi
!e'lasi an4akn4a
an4akn4a 6a%a4a 4an' men6a/ai *la ma$a5men4e)
ma$a5men4e)iakan
iakan a%an
)asa! )a!i @ilm ai! ma$a )an men)is$!isikann4a se6a!a !a$a ke /e!mkaan ma$a
)en'an 6a!a e!ke)i/ se!$a /en'ali!an ai! ma$a ke )!ainase sis$em lak!imal.
Pal/e
Pal/e!a
!a $e!)i!i
$e!)i!i a$as /al/e
/al/e!a
!a s/e!i*
s/e!i*!! )an in@e!i*
in@e!i*!.
!. Ja!ak
Ja!ak an$a!a
an$a!a /al/e
/al/e!a
!a
s/e!i*! )an in@e!i*! ke$ika $e!ka )ise$ @iss!a /al/e!a. iss!a /al/e!a
/a)a *!an' )e3asa n*!mal /an2an'n4a #+ " mm )an lea!n4a 9 11 mm.
Pal/e!a s/e!i*! lei% m)a% e!'e!ak )a!i/a)a /al/e!a in@e!i*!5 )an )a/a$
men6a/ai 1, mm )en'an k*n$!aksi M. Le8a$*! Pal/e!a. Jika Mskls !*n$alis
ik$ e!/e!an maka lea! @iss!a /al/e!a )a/a$ e!$ama% seki$a! # mm. 5,
Pal/e
Pal/e!a
!a s/e!i
s/e!i*!
*! )an in@e!i*
in@e!i*!! memen
memen$k
$k sa$
sa$ kan$*n
kan$*n'
' 4an'
4an' )ise
)ise$$
sa66s K*n2n'$i8a 4an' )ia$asi )i seela% )e/an =k*n2n'$i8a /al/e!alis )an
k*n2n'$i8a $a!salis>5 elakan' =k*n2n'$i8a li s/e!i*!5in@e!i*! )an k*!nea>5
seela% a$as =k*n2n'$i8a @*!niks s/e!i*!>5 a3a% =k*n2n'$i8a @*!niks in@e!i*!>. +
Pa)a saa$ ma$a memka akan $e!en$k @iss!a /al/e!a5 4an' $e!en$k
)a!i 'a!is $e/i /al/e!a.
/al/e!a. Dalam kea)aan
kea)aan n*!mal5
n*!mal5 @iss!a /al/e!a
/al/e!a *!an' )e3asa
)e3asa
e!a)a /a)a $i$ik $e!$in''i /a)a /al/e!a s/e!i*! a)ala% )a!i nasal ke /sa$ //il5
se)an'kan $i$ik $e!en)a% /a)a /al/e!a in@e!i*! a)ala% )a!i $em/*!al ke /sa$
//il.9
Pal/e
Pal/e!a
!a s/e!i*
s/e!i*!! lei%
lei% esa!
esa! )an lei%
lei% m)a%
m)a% e!'e!
e!'e!ak
ak )ian)
)ian)in'
in'kan
kan
/al/e!a in@e!i*!. Pal/e!a s/e!i*! )an in@e!i*! e!$em )i kan$s me)ial )an
kan$s la$e!al5 saa$ ma$a $e!ka kan$s la$e!al memen$k s)$ 5 $a/i /a)a
kan$s me)ial e!en$k la$. Kan$s la$e!alis a)ala% /e!$eman an$a!a /al/e!a
s/e!i*! )an /al/e!a in@e!i*! )i sisi la$e!al5 se)an'kan /e!$eman an$a!a /al/e!a
/al/e!a in@e!i*! )i sisi me)ial )ise$ kan$s me)ial.
s/e!i*! )an /al/e!a
S)$ la$e!al ma$a e!%n'an lan'sn' )en'an *la ma$a5 se)an'kan
s)$ me)ial le$akn4a ki!a-ki!a mm )a!i *la ma$a. Pa)a s)$ me)ial ini5 ke)a
/al/e!a )i/isa%kan *le% 6ela% ke6il e!en$k se'i$i'a5 4an' )ise$ laks
lak!imalis. Pa)a a'ian sen$!al $e!)a/a$ /en*n2*lan ke6il e!3a!na me!a% m)a
)ise
)ise$$ Ka!nk
Ka!nkla
la lak!ima
lak!imalis
lis.. Se)an'
Se)an'kan
kan /a)a
/a)a a'ian
a'ian la$e!al
la$e!al $e!)a/
$e!)a/a$
a$ li/a$an
li/a$an
semilna! 4an' )ise$ Plika semilna!is.
1
Ke$ealan
Ke$ealan $ia/ ma!'*
ma!'* /al/e!a
/al/e!a e!kisa! # mm5 )an /an2an'
/an2an'n4a
n4a seki$a!
seki$a! "
mm. Pa)a ,( la$e!al ma!'* /al/e!a )ise$ a'ian silia! )en'an $e/i e!en$k
se'i em/a$. Pa)a 1( me)ial ma!'* /al/e!a )ise$ a'ian lak!imal )en'an $e/i
11
1#
1"
1
Gama% # ; K*n2n'$i8a
VASKULARISASI PALPEBRA
PALPEBRA
Ke)a a!$e!i ka!*$is in$e!na )an a!$e!i ka!*$is eks$e!na me!/akan sme!
sme!
8askla!isasi /al/e!a. &!$e!i ka!*$is in$e!na mem/e!6aan'kan a!$e!i *@$almika
4an' selan2$n4a men2a)i a!$e!i s/!a*!i$al5 a!$e!i s/!a$!*6%lea!5 )an a!$e!i )*!s*
nasal )i seela% me)ial5 )an a!$e!i lak!imal )i seela% la$e!al.
&!$e!i *@$almika mem/e!6aan'kan a!$e!i /al/e!alis me)ial 4an' akan
mens
mens/
/la
laii /al/
/al/e
e!a
!a s/e
s/e!i
!i*!
*! )an
)an in
in@e
@e!i
!i*!
*!.. Se
Se)a
)an'
n'ka
kan
n a!
a!$e
$e!i
!i la
lak!
k!im
imal
alis
is
mem/e!6aan'kan )a a!$e!i /al/e!alis la$e!alis. Si!klasi an$a!a ke)a sis$em
ini san'a$ las e!anas$*m*se melali /al/e!a s/e!i*! )an in@e!i*!. 59
&!$e!i ka!*$is eks$e!na mens/lai /al/e!a melali 6aan' a!$e!i @a6ial5
a!$e
a!$e!i
!i $em
$em/*
/*!a
!ali
liss s
s/
/e!
e!@i
@isi
sial
alis
is )an
)an a!
a!$e
$e!i
!i in
in@!
@!a*
a*!
!i$
i$al
alis
is.. &!$e!
!$e!ii @a
@a6i
6ial
al
mem/e!
mem/e!6a
6aan
an'k
'kan
an a!$e!i
a!$e!i an
an'
'la
la!! 4a
4an'
n' mela
melal
lii !e
!e'i
'i*
* ka
kan$
n$s
s me)i
me)iali
aliss )a
)an
n
e!anas$*m*se )en'an a!$e!i )*!s* nasal. &!$e!i $em/*!alis s/e!@isialis
e!anas$*m*semelali 6aan' @asial $!ans8e!sa F 6aan' 7i'*ma$ikm.&!$e!i
in
in@!
@!a*
a*!
!i$a
i$ali
liss e
e!a
!ana
nas$
s$*m
*m*s
*see )e
)en'
n'an
an /e
/em
ml
l%
% )a
)a!a%
!a% )i /a
/al/
l/e
e!a
!a in
in@e!
@e!i*
i*!.
!.
1,
=5+>
&li!an )a!a% 8ena $e!a'i a$as /!e$a!sal )an /*s$ $a!sal. Ba'ian /!e$a!sal a$a
s/e!@isial men'ali!kan ke 8ena 2'la!is in$e!na )an eks$e!na. Ba'ian /*s$
/*s$ $a!sal
a$a /!*@n)a men'ali!kan )a!a% 8ena ke 8ena *@$almika )an e!ak%i! )i sins
6a8e!n*ss.,
INNERVASI PALPEBRA
Pe!sa!a@an /a)a /al/e!a $e!a'i a$as )a a'ian5 4ai$ :
1. Pe
Pe!s
!sa!
a!a@
a@an
an sens
sens*!
*!ik
ik
#. Pe
Pe!s
!sa!
a!a@
a@an
an m*$
m*$*!
*!ik
ik
Pe!sa!a@an sens*!ik /al/e!a e!asal )a!i ne!8s $!i'emins =N.V> 6aan'
/e!$ama )an ke)a. Ne!8s lak!imalis5 s/!a$!*6%lea!is5 in@!a$!*6%lea!is5
in@!a$!*6%lea! is5 )an s/!a
*!i
*!i$a
$ali
lis5
s5 me!
me!/a
/akan
kan 6aan
6aan'
' )a
)a!i
!i ne
ne!8
!8s
s $!i'e
$!i'emi
min
ns.
s. Ne!8
Ne!8s
s s/!
s/!aa *!
*!i
i$a
$a
mem/e!sa!a@i )a%i5 /al/e!a s/e!i*!5 )an )ae!a% la$e!al )a!i /al/e!a in@e!i*!.
Ne!8s in@!a$!*6%lea!is mem/e!sa!a@i kli$ /al/e!a in@e!i*! /a)a )ae!a% me)ial.
Ne!8s in@!a *!i$alis 4an' me!/akan 6aan' )a!i ne!8s lak!imalis5
mem/e!sa!a@i /al/e!a in@e!i*! )an )ae!a% /i/i.
Pe!sa!a@an
Pe!sa!a@an m*$*!ik
m*$*!ik /al/e!a
/al/e!a e!asal )a!i ne!8s
ne!8s @asial =N.VII>
=N.VII> 4an'
mem/e!sa!a@i m.*!ikla!is *kli5 ne!8s *6l*m*$*!is =N III> 4an' mens/lai
m.le8a
m.le8a$*!
$*! /al/e
/al/e!a
!a s/e!i
s/e!i*!
*! )an se!a$
se!a$ sa!a@
sa!a@ sim/a$
sim/a$ik
ik 4an'
4an' mem/e!
mem/e!sa!a
sa!a@i
@i
m.mlle!.51
FISIOLOGI PALPEBRA
Pal/
Pal/e
e!a
!a se6a!a
se6a!a ke
kese
sel
l!
!%a
%an
n e
e!@
!@n
n's
'sii n
n$
$k
k meli
melin)
n)n
n'i
'i *
*la
la ma$a
ma$a
$e!%a)a/ $!ama )a!i la!5 aik 4an' e!si@a$ @isik ma/n kimia3i5 selain i$ 2'a
e!@n'si sea'ai 6ela% maskn4a 6a%a4a n$k @n'si /en'li%a$an5 men4ea!kan
%a
%asil
sil sek!es
sek!esii ke
kele
len2
n2a!
a! )a
)an
n men)
men)*!
*!*n
*n'
' 6*
6*!/
!/s
s alien
alienm
m ke
kel
la!
a!.. n'
n'si
si in
inii
)ilaksanakan *le% $i'a ns! /a)a /al/e!a 4ai$ : @n'si sensasi )an /en4a!in'an
)a!i silia5 sek!esi kelen2a! /al/e!a5 )an 'e!akan-'e!akan /al/e!a.1"
n'si /!*$eksi /al/e!a 4an' /e!$ama )i/e!ankan *le% silia )an alis ma$a.
Ram$ silia 4an' /en)ek $m% /a)a $e/i /al/e!a s/e!i*! )an in@e!i*!. Pa)a
1
@*likel silia )ikelilin'i *le% /le;s sa!a@ 4an' san'a$ !en)a% aman' !an'san'n4a.
Se%in'
Se%in''a
'a ila
ila sil
silia
ia $e!sen$
$e!sen$%
% akan
akan $iml
$iml !e@leks
!e@leks e!ke)
e!ke)i/.
i/. &lis ma$a
ma$a a)ala%
a)ala%
ssnan !am$ 4an' $m% /a)a kli$ $e/i a$as *!i$a. &lis e!@n'si sea'ai
/en'%alan' *4ek 4an' akan men)eka$i ma$a )a!i a!a% a$as. Ge!akan alis ma$a
ma$ a ke
a$as )i/e!ankan *le% mskls @!*n$alis )an 'e!akan ke a3a% )i'e!akkan *le%
mskls *!ikla!is *kli /a)a saa$ men$/ /al/e!a.1
n'si /!*$eksi 4an'
4an' ke)a )ilakkan sek!esi kelen2a! /al/e!a. Te!)a/a$
Te!)a/a$
la/isan min4ak 4an' )isek!esi *le% seki$a! #, kelen2a! mei*m /a)a $ia/ $a!ss.
La/isan min4ak ini e!@n'si men6e'a% e8a/*!asi )an $m/a%n4a ai! ma$a )a!i
/al/e!a. Pal/e!a 2'a men'an)n' kelen2a! lak!imal akses*!is 4ai$ K!ase )an
0*l@!in'.1
n'si
n'si /!*$eksi
/!*$eksi 4an' ke$i'a melia$kan
melia$kan /e!'e!akan )a!i /al/e!a5)
/al/e!a5)isini
isini
akan )ia%as $i'a ma6am 'e!akan )a!i /al/e!a 4ai$ : 'e!akan men$/5 'e!akan
memka5 'e!akan e!ke)i/.
Ge!akan men$/ : 4an' e!/e!an )i)alam mekanisme 'e!akan men$/
a)ala% m.*!ikla
m.*!ikla!is
!is *kli 4an' $e!)i!i
$e!)i!i )a!i /a!s /al/e
/al/e!alis
!alis )an /a!s *!i$alis
*!i$alis
4an'
4an' )i/e!sa
)i/e!sa!a@i
!a@i *le%
*le% n.@asia
n.@asialis
lis =N VII>.
VII>. Dis
Disam/
am/in'
in' i$ 2'a
2'a )i)k
)i)kn'
n' *le%
*le%
m.Ri*l
m.Ri*lani
ani 4an' e!@n
e!@n'si
'si n$k meme!i
meme!i $a%anan
$a%anan a'ian
a'ian elakan'
elakan' /al/e
/al/e!a
!a
$e!%a)a/ )*!*n'an *la ma$a.1
Ge!akan memka : 4an' e!/e!an )i)alam mekanisme 'e!akan memka
a)ala%
a)ala% m.Le8a
m.Le8a$*!
$*! /al/e
/al/e!a
!a 4an'
4an' me!/a
me!/akan
kan sa$
sa$ *$*$
*$*$ se!a$
se!a$ melin$
melin$an'
an' 4an'
4an'
)i/e!sa!a@i *le% n.*kl*m*$*!is =N III>. Sesai )en'an si@a$ *$*$ se!a$ lin$an'
4a
4ai$
i$ mem/
mem/n
n4a
4aii k*
k*n$
n$!a
!aks
ksii 4an' k
ka$
a$ ak
akan
an $e
$e$a/
$a/ii $i)a
$i)ak
k $a
$a%a
%an
n lama5
lama5 maka
maka
m.le8a$*! /al/e!a %an4a e!$'as n$k memka ma$a.1
Ge!akan e!ke)i/ : 4an' e!$'as n$k mekanisme ke)i/ )an ke!lin' )a!i
/al/e!a a)ala% m.*!ikla!is *kli /a!s /al/e!alis.
/al/e!alis . Disam/in' i$ 2'a )i)kn'
)en'an a)an4a silia sea'ai a'ian 4an' sensi$i@5 $e!$ama ila a)a sen$%an 4an'
men'enai silia. n'si mekanisme e!ke)i/ ini selain sea'ai /e!$a%anan $e!%a)a/
maskn4a en)a asin' = $!ama > )an /eme!a$aan /emasa%an *la ma$a5 2'a
)a/a$ e!@n'si sea'ai sis$em eksk!esi ai! ma$a5 )imana )en'an mekanisme ini
ai! ma$a )isea!kan
)isea!kan kesel!%
kesel!% /e!mkaan
/e!mkaan *la ma$a 4an'
4an' kem)ian )isal!ka
)isal!kan
n
melali /n6$m lak!imalis sam/ai ke k*nka nasalis. 1
1+
#. BUL
BULBUS
BUS OKUL
KULI
Se$ia/ ls *kli me!/akan s$!k$! kis$ik 4an' $e!2a'a *le% $ekanan )i
)alamn4a. Bls *kli $i)ak e!en$k la$ sem/!na5 $e$a/i e!en$k la$
4an' $e!kikis. Ti$ik sen$!al /a)a k*n8eksi$as maksimal k!8a$!a an$e!i*! )an
/*s$e!i*! ls *kli )ise$ sea'ai
se a'ai /*ls an$e!i*! )an /*ls /*s$e!i*!. Eka$*!
ls *kli $e!le$ak /a)a la/isan $en'a% an$a!a ke)a /*ls $e!se$.1
1& Segmen anterior . Te!mask )i )alamn4a lensa k!is$alin =4an' )i@iksasi *le%
7*nla
7*nla )a!
)a!ii 6*!
6*!/s
/s sili
silia!is
a!is>5)
>5)an
an s$!
s$!k$
k$!! /a)
/a)aa a'
a'ian
ian an$
an$e!i*
e!i*!n4
!n4a5
a5 ia$
ia$
i!i
i!is5
s5
19
k*!nea5)an # !an' 4an' e!isi %m*! ak*s5 4ai$ ilik ma$a )e/an = camera
oculi anterior > )an ilik ma$a elakan' =camera
= camera oculi posterior >.
>.
• Bilik mata depan
depan.. Pa)a as/ek an$e!i*! )ia$asi *le% a'ian elakan' )a!i
k*!nea )an /a)a as/ek /*s$e!i*! )ia$asi *le% i!is )an a'ian )a!i 6*!/s
silia!is. Bilik ma$a )e/an memiliki ke)alaman seki$a! #., mm /a)a *!an'
)e3asa
)e3asa n*!
n*!mal
mal.Bi
.Bilik
lik ma$
ma$aa )e/
)e/an
an men
men)an
)an'ka
'kall /a)
/a)aa %i/
%i/e!m
e!me$!*
e$!*/i
/i )an
men)ala
men)alam
m /a)
/a)aa mi*
mi*/i5
/i5 $e$
$e$a/i
a/i %am
%am/i!
/i! sam
samaa /a)
/a)aa ke)
ke)a
a ma$a se*
se*!an
!an'
'
in)i8i).Ba'ian ini men'an)n' seki$a! .#, ml %m*! ak*s.
• Bilik mata belakang . Me!
Me!/a
/akan
kan !a
!an'
n' $!i
$!ian'
an'la!
la! 4an
4an'
' e!
e!isi
isi .
.
ml
%m*! ak*s. Pa)a as/ek an$e!i*! )ia$asi *le% /e!mkaan /*s$e!i*! i!is
)an a'ian 6*!/s silia!is se)an'kan /a)a as/ek /*s$e!i*! )ia$asi *le%
lensa k!is$alin )an 7*nlan4a5 )an /a)a as/ek la$e!al )ia$asi *le% 6*!/s
silia!is.
2& Segmen posterios. Te!
e!mas
mask
k )i )ala
)alamn4
mn4aa s$!
s$!k$
k$!-s
!-s$!
$!k$
k$!! /a)
/a)aa a'
a'ian
ian
/*s$e!i*! lensa5 se/e!$i %m*! 8i$!es =ma$e!ial se/e!$i
se/e!$ i 'el 4an' men'isi !an'
)i elakan' lensa>5 !e$ina5 k*!*i)5)an */$i6 )is6. 1
II
III&
I& DEFI
DEFIN
NIS
ISII DAN KLASI
LASIF
FIKAS
IKASII
1
1& T%auma
auma m.a
m.a'"
'"
$!ama kel*/ak ma$a
$!ama sis$em lak!imalis
lase!asi k*n2n'$i8a
6*!/s alienm /a)a k*!nea )an k*n2n'$i8a
k*n2n'$i8a
e!*si k*!nea
$!ama n*n-/ene$!ans =$!ama $m/l>
$!ama asis *!i$a =@!ak$! blow-out >
$!ama /ene$!ans =open-globe
=open-globe injury>
injury>
$!amaimpalement
$!amaimpalement
/a)a *!i$a
2& T%auma
auma "
"m"
m"a
a
3& T%aum
T%auma
a a"a
a"a)) a5.'<
a5.'<a5.
a5.'
' 9"!"
9"!"
lka aka!
$!ama !a)iasi =!a)iasi i*n>
ke!a$*k*n2n'$i8i$is.
. T%auma u" )"da a'5!u'5
Transient
Transient traumatic retinal angiopathy =P!$s6%e!!e$in*/a$%4>.#
angiopathy =P!$s6%e!!e$in*/a$%4>.
IV& EPIDEMIOLOGI
T!ama *kli me!/akan /en4ea ke$aan )i )nia 4an' )a/a$ )i 6e'a%5
namn %an4a se)iki$ sekali in@*!masi ka!ak$e!is$ik
ka!ak$e!is $ik )an e/i)emi*l*'i men'enai $!ama
*kli. Bee!a/a /eneli$ian men'enai $!ama *kli se6a!a !in6i mela/*!kan men'enai
/en4ea5 ke/a!a%an )an akia$ 4an' )i$imlkan5 $e$a/i san'a$ se)iki$ 4an'
mela/*!kan men'enai /!e8alensi ma/n insi)ensi )a!i $!ama *kli.
Di )nia5 ki!a-ki!a $e!)a/a$ 152$a *!an' 4an' men'alami
men'alami ke$aan5
ke$aan5 #5" 2$a
men'alami /en!nan @n'si /en'li%a$an ila$e!al5 )an 1 2$a men'alami /en!nan
@n'si /en'li%a$an nila$e!al akia$ $!ama *kli. P!e8alensi $!ama *kli )i &me!ika
Se!i
Se!ika
ka$$ see
seesa!
sa! #5
#5 2$a
2$a /e
/e!$a
!$a%
%n
n )a
)an
n se)ik
se)iki$n
i$n4a
4a se$en
se$en'a
'a%
% 2
2$a
$a )i an
an$a
$a!an
!an4a
4a
men4
men4ea
eak
kan
an ke
ke
$a
$aan
an.B
.Be!)
e!)asa
asa!k
!kan
an 2enis
2enis ke
kelam
lamin
in55 e
ee
e!a/
!a/aa /e
/ene
neli
li$i
$ian
an 4a
4an'
n'
men''nakan )a$a )asa! !ma% saki$ ma/n )a$a /*/lasi5 menn2kkan a%3a
#
*kli
*kli $e!an4
$e!an4ak
ak $e!2a)i
$e!2a)i /a)a
/a)a sia
sia m)a5
m)a5 )i mana
mana Va$smen)
$smen)a/a
a/a$ka
$kan
n !e!a$a
!e!a$a m!
m!
ke2a)ian $!ama a)ala% #5# $a%n = 1"5,>."
V& ETIOLOGI
1. T!am
!amaa Pa
Pal/
l/e
e!a
!a
5" T!ama /al/e!a )a/a$ $e!2a)i /a)a se$ia/ $!ama 3a2a%. Bee!a/a $i/e )i
E)"5"
E)"
a3a% ini %a!s men)a/a$kan /e!%a$ian k%ss5 4ai$:
4ai$:
#. T!a
T!ama
ma Sis$
Sis$em
em Lak
Lak!im
!imali
aliss
E)
E)"
"5" Las
5" Lase!as
e!asii )an s*eka
s*ekan
n /a)a
/a)a 6an$s
6an$s me)iali
me)ialiss =se/e!$i
=se/e!$i 'i'i$an
'i'i$an an2n'
an2n' a$a
/e6a%an ka6a> )a/a$ memela% )6$s lak!imalis.Oli$e!asi /n6$m )an 6anali6ls
lak!im
lak!imalis
alis iasan
iasan4a
4a me!/a
me!/akan
kan %asil
%asil )a!i
)a!i $!ama
$!ama aka!
aka! a$a kimia.
kimia.T!
T!am
amaa /a)a
/a)a
sa66
sa66ss lak!
lak!im
imali
aliss a$a
a$a 'lan
'lan)
)la
la lak!i
lak!ima
malis
lis i
ias
asan4
an4aa $e
$e!2a
!2a)i
)i e
e!sa
!sama
ma $!a
$!ama
ma
k!ani*
k!ani*@asi
@asial
al e!a$
e!a$ =se/e!$i
=se/e!$i $e!kena
$e!kena $en)an
$en)an'an
'an k)a
k)a a$a
a$a ke6elak
ke6elakaan
aan lal lin$as>
lin$as>..
Dak!i*sis$i$ism
Dak!i*sis$i$isme!/ak
e!/akan
an sekele
sekele 4an' mmn4a $e!2a)i5 4an' /a)a mmn4a
mmn4a %an4a
isa )i$an'ani )en'an $in)akan */e!a$i@=)ak!i*sis$*!%in*s$*mi>.#
#1
T%auma Pa+.%a
Hilan'n4a
Hilan'n4a a$a )es$!
)es$!ksi
ksi 2a!in'
2a!in'an
an /al/e
/al/e!a
!a selal )i$an'ani
)i$an'ani sea'ai an6aman
a'i 'an''an 8isal. Jika lei% )a!i 1(" ma!'* /al/e!a s/e!i*! %ilan'5 maka %a!s
)i'an$i )en'an graft
)en'an graft )a!i /al/e!a in@e!i*!. Jika 2a!in'an 4an' %ilan' k!an' )a!i 1("5
lka iasan4a )a/a$ lan'sn' )isamn'. Lei% )a!i 1(" /al/e!a in@e!i*! )a/a$ /la
)i$$/ )en'an /en2a%i$an lan'sn'. Ke$ika lei% )a!i 1(" 2a!in'an 4an' %ilan' a$a
$ela% )i$!ans@e! ke /al/e!a s/e!i*!5 maka sela/is 2a!in'an )a!i kan$s la$e!alis )a/a$
)i/en'
)i/en'a!
a!%i5
%i5 )an 2ik
2ikaa )i/
)i/e!l
e!lka
kan
n )a/
)a/a$
a$ )i'
)i'a
an'k
n'kan
an )en
)en'an
'an flap )a!
)a!ii /i/
/i/ii 4an
4an'
'
)i!*$asikan.95
Sa$
Sa$ %al 4an
4an'
' /al
/alin'
in' /en
/en$in
$in'
' )ala
)alam
m !ek
!ek*ns
*ns$!
$!ksi
ksi $!a
$!ama
ma /al
/al/e
/e!a
!a a)a
a)ala%
la%
me$*)e /en2a%i$an. Jika $!ama melia$kan ma!'* /al/e!a5 maka !ek*ns$!ksi 4an'
)ilakkan %a!s men''nakan mik!*sk*/ */e!asi )an ma$e!ial /en2a%i$an 4an' aik
4an' $e!se)ia )i )e/a!$emen kese%a$an ma$a. Rek*ns$!ksi 4an' $i)ak $e!a$! )a/a$
men4eaka
men4eakan
n ma$a e!ai! /e!ma
/e!manen
nen *le% ka!en
ka!enaa /al/e
/al/e!a
!a 4an' $i)ak sem/!na. Hal
ini 2'a men''an'' /elemaan k*!nea 4an' aik saa$ ma$a e!ke)i/ a$a $i)!.
Pe!%a$ian 4an' lei% k%ss %a!s )ie!ikan ke$ika as/ek me)ial )a!i /al/e!a $ela%
s*ek5 ka!ena /a)a a'ian ini $e!)a/a$ kanalikls la6!imalis. ,5
VII& DIAGNOSIS
Anamnesis
Ri3a4a$ men'enai a'aimana $!ama $e!2a)i me!/akan sesa$ 4an' k!sial5
ka!ena %al $e!se$ me!/akan /e$n2k $en$an' %al-%al 4an' /e!l )i$emkan )alam
/eme!iksaan. Jika $e!)a/a$ !i3a4a$ $!ama e!ke6e/a$an $in''ia$a 2ika $e!)a/a$
ke$e!li
ke$e!lia$
a$an
an ka6
ka6aa )ala
)alam
m $!a
$!ama5
ma5 mak
makaa /em
/eme!i
e!iksa
ksa %a!
%a!s
s san
san'a$
'a$ men
menss
ss/ek
/ek )an
men'ek
men'ekskl
sklsi
si $!a
$!ama
ma /en
/ene$!a
e$!ans.
ns. Jik
Jikaa $e!)
$e!)a/a
a/a$$ !i3
!i3a4a
a4a$$ $!a
$!ama
ma $m
$m/l
/l e!
e!$ek
$ekanan
anan
$in''i =6*n$*%: $in2>5 $an)a-$an)a @!ak$! blowout
blowout %a!s )iseli)iki. Si$asi /a)a saa$
$!ama %a!s )i)*kmen$asikan se6a!a e!%a$i-%a$i ka!ena mn'kin akan )i/e!lkan
)alam i)an' me)ik*le'al )i masa )e/an. Sli$ n$k men''ali !i3a4a$ $!ama 4an'
ak!a$ )an )a/a$ )i/e!6a4a )a!i /asien anak-anak 2ika $!ama 4an' )ialami $i)ak
)isaksikan *le% *!an' )e3asa.
&namnesis
&namn esis 2'
2'aa %a!
%a!s
s men
men6ak
6ak/
/ /e!
/e!ki!
ki!aan
aan ke$
ke$a2am
a2aman
an 8is
8iss
s see
seelm
lm )an
sesaa$ se$ela% 6e)e!a. Ha!s )i/e!%a$ikan a/aka% 'an''an /en'li%a$an 4an' a)a
##
e!si@a$ /!*'!esi@ lama$ a$a *nse$ men)a)ak. Ha!s )i6!i'ai a)an4a en)a asin'
in$!a*kla! ila $e!)a/a$ !i3a4a$ memal5 men'asa%5 a$a le)akan. ,5+
Pemeriksaan
Peme!iksaan 4an' aik me!/akan %al 4an' 8i$al ke$ika $e!)a/a$ !i3a4a$ $!ama
*kls. Tan)a-$an)a s/esi@ik %a!s )i6a!i a$a $an)a-$an)a $e!se$ akan $e!le3a$kan.
San'a$
San'a$ /en
/en$in
$in'
' n$
n$k
k mem
meme!ik
e!iksa
sa ke$
ke$a2am
a2aman
an 8is
8iss5
s5 n$
n$k
k men
mene$a/
e$a/kan
kan nil
nilai
ai )as
)asa!
a!
8isal
8isal )an n$
n$k
k mem
meme!
e!ii ke3
ke3as/a
as/a)aa
)aan
n a'
a'ii /em
/eme!ik
e!iksa
sa men
men'en
'enai
ai kem
kemn'
n'kin
kinan
an
masala% 4an' lei% 2a%.
2a%.Namn
Namn )emikian5
)emikian5 ke$a2aman 8iss e!ni
e!nilai
lai ( elm $en$
e!a!$i $i)ak $e!)a/a$ masala% 4an' se!is5 a%kan $!ama /ene$!ans.Bila $e!)a/a$
'an'
'an''
'an
an /e
/en'
n'li%
li%a$a
a$an
n 4an'
4an' e
e!a$
!a$55 )ila
)ilak
kka
kan
n /em
/eme!i
e!iks
ksaa
aan
n /!*4
/!*4eks
eksii 6a%a4
6a%a4a5
a5
)isk!iminasi )a-$i$ik5 )an )e@ek //il a@e!en. Dilakkan /la /eme!iksaan m*$ili$as
ma$a )an sensasi kli$ /e!i*!i$a5 )an lakkan /al/asi n$k men6a!i )e@ek /a)a
a'ian $e/i $lan' *!i$a. &nes$esi l*kal ka)an' )i$%kan n$k men)a/a$kan
'ama!an 4an' aik5 )an $es @l*!esensi %a!s )ilakkan n$k memas$ikan $i)ak
$e!)a/a$ a!asi k*!nea5 en)a asin'5 )an lka. Ins/eksi k*n2n'$i8a la!is )ilakkan
n$
n$k
k me
men6
n6a!i
a!i a)
a)an4
an4aa /e
/e!)
!)a!a
a!a%a
%an5
n5 e
en)
n)aa as
asin
in'5
'5 a$
a$a
a la
lase!
se!asi
asi.. Ke
Ke)a
)alam
laman
an )a
)an
n
ke2e!ni%an ilik ma$a )e/an )a/a$ )i6a$a$. Uk!an )an en$k //il5 se!$a !eaksi //il
$e!%a)a/ 6a%a4a %a!s )ian)in'kan )en'an ma$a 4an' lain n$k memas$ikan a/akan
$e!)a/a$ )e@ek //il a@e!en )i ma$a 4an' 6e)e!a. Ma$a 4an' lemek5 8iss senilai
lama
lamaian
ian $a
$an'
n'an
an a$
a$a
a le
lei%
i%
!
!k5
k5 )e
)e@e
@ek
k /
//i
/ill a@
a@e!e
e!en5
n5 a$a
a$a
/!
/!)a
)a!a%
!a%an
an 8i
8i$!e
$!es
s
men'is4
men'is4a!a$
a!a$kan
kan a)a
a)an4a
n4a !/
!/$!
$! *l
*laa ma$
ma$a.
a. Bil
Bilaa *l
*laa ma$
ma$aa $i)
$i)ak
ak !sa
!sak5
k5 /al
/al/e
/e!a5
!a5
k*n2n
k*n2n'$i
'$i8a
8a /al
/al/e
/e!ali
!alis5
s5 )an @*!
@*!nik
nikss )a/
)a/a$
a$ )i/
)i/e!ik
e!iksa
sa se6a
se6a!a
!a le
lei%
i% $el
$eli$i5
i$i5 $e!m
$e!mask
ask
ins/eksi )en'an e8e!si /al/e!a s/e!i*!. O@$alm*sk*/ )i!ek )an in)i!ek )i'nakan
n$k men'ama$i lensa5 8i$!es5 )isks */$iks5 )an !e$ina. Pa)a sema kass $!ama
*kls5 ma$a 4an' $am/ak $i)ak 6e)e!a 2'a %a!s )i/e!iksa )en'an $eli$i. ,5+
T!ama Pal/e!a
Teks$! 2a!in'an /al/e!a 4an' l*n''a! )an /en% 8askla!isasi men4eakan
s$!k$! ini )a/a$ men'alami /e!)a!a%an %ea$ ke$ika $e!2a)i $!ama. Da/a$ $e!2a)i
%ema$*m
%ema$*maa e!a$.
e!a$.&!
&!asi
asi iasan4
iasan4aa $e!2a)i
$e!2a)i %an4a
%an4a /a)a
/a)a la/isan
la/isan s/e!@i
s/e!@isial
sial kli$5
kli$5
se)an'kan /n'si5 s*ekan5 )an sel!% 2enis a8lsi /al/e!a *le% $!ama $m/l
#"
=6*n$*%: $in2> mmn4a $e!2a)i /a)a sel!% la/isan. Lka 'i'i$ =6*n$*%: 'i'i$an
an2in'> se!in'n4a $e!2a)i e!sama $!ama sis$em lak!imalis.
T!ama Pal/e!a
Rek*ns
Rek*ns$!
$!ksi
ksi /eme)
/eme)a%a
a%an
n $!ama
$!ama /al/e
/al/e!a5
!a5 $e!$am
$e!$amaa lase!asi
lase!asi /al/e
/al/e!a
!a 4a
4an'
n'
melia$
melia$kan
kan ma!'*
ma!'* /al/e
/al/e!a5
!a5 %a!s
%a!s )ilak
)ilakkan
kan se6a!a
se6a!a e!%a$
e!%a$i-%
i-%a$i.
a$i. Lka
Lka %a!s
%a!s
)i$$/ /a)a la/isan )an $e/i 4an' $e/a$ n$k memas$ikan $e/i 4an' lem$ $an/a
$ekanan
$ekanan n$k
n$k men6e'
men6e'a%
a% k*m/li
k*m/likasi
kasi lei%
lei% 2a%5
2a%5 se/e!$i
se/e!$i ek$!*/
ek$!*/i*n
i*n sika$!
sika$!ika
ikal.
l.
Penan'anan e)ema /al/e!a 4an' /alin' aik a)ala% men'*m/!esn4a )en'an /a)
3*l a$a es a$. #
#
)i/e!aiki )en'an 2a%i$an in$e!/$s memakai enan' absorbable ,-. &k%i!n4a5 kli$
#,
I=& KOMPLIKASI
Lase!asi Pal/e!a
K*m/
K*m/li
lika
kasi
si ak
aki
ia$
a$ ke
ke'a
'a'a
'alan
lan )a
)alam
lam mem/
mem/e!
e!ai
aiki
ki la
lase
se!as
!asi5
i5 k%
k%s
ss
sn4
n4aa 2ika
2ika
melia$kan ma!'* /al/e!a5 )a/a$ e!/a e/i@*!a k!*nis5 k*n2n'$i8i$is k!*nis5
k*n2
k*n2n
n'$
'$i8
i8i$
i$is
is ak$
ak$e!
e!ia
ial5
l5 e#posure ke!a
ke!a$i
$i$i
$is5
s5 a
a!a
!asi
si k*
k*!n
!nea
ea e
e!
!la
lan'
n'55 )a
)an
n
en$!*/i*n(ek$!*/i*n sika$!ikal.
K*m/likasi akia$ $eknik /eme)a%an 4an' !k5 $e!$ama )alam %al ak!asi
/en$/an lka5 )a/a$ e!/a 2a!in'an /a!$5 @i!*sis5 )an )e@*!mi$as /al/e!a
sika$!ikal.
#
K*m/likasi lase!asi /al/e!a 2'a )a/a$ e!/a kea)aan lka 4an' mem!k
akia$ a)an4a in@eksi a$a ka!ena /en$/an lka 4an' $e!$n)aA se!$a lase!asi
4an' $e!2a)i )i )eka$ 6an$%s me)ialis )a/a$ me!sak sis$em nas*lak!imalis.15#
=& PROGNOSIS
P!*'n*sis
P!*'n*sis lase!as
lase!asii /al/e
/al/e!a
!a e!'an
e!'an$n
$n'
' /a)a
/a)a lasn4
lasn4aa lase!asi
lase!asi 4an'
4an' $e!2a)i
$e!2a)i55 a$a
ke!sakan /al/e!a5 se!$a ke$ealan 2a!in'an 4an' !sak.
#+