Khutbah I
ت ُأِلولِي ٍ ار َآَل َيا ِ ف اللَّي ِْل َوال َّن َه َ اخ ِتاَلْ ض َو َ ْت َواَأْلر ِ اَ ْل َحمْ ُد هلل الَّ ِذيْ َخ َل َق ال َّس َم َاوا
َش َهادَ َة َمنْ ه َُو َخ ْي ٌر َّم َقامًا،ُْك َله َ َأ ْش َه ُد َأنْ الَ ِا َل َه ِاالَّ هللاُ َوحْ دَ هُ اَل َش ِري. ب ِ اَأْل ْل َبا
ار ِم ِك َبارً ا ِ صفُ ِب ْال َم َك ِ َوَأ ْش َه ُد َأنَّ َسيِّدَ َنا َح َّم ًدا َع ْب ُدهُ َو َرس ُْولُ ُه ْال ُم َّت.َوَأحْ َسنُ َن ِد ًّيا
ًان َرس ُْوال َ صا ِد َق ْال َوعْ ِد َو َك َ ان َ ص ِّل َو َسلِّ ْم َع َلى َس ِّي ِد َنا م َُح َّم ٍد َك َ اَللَّ ُه َّم َف.ص ِب ًّيا
َ َو
، َأمَّا َبعْ ُد،صحْ ِب ِه الَّ ِذي َْن يُحْ ِس ُن ْو َن ِإسْ الَ َم ُه ْم َو َل ْم َي ْف َعلُ ْوا َش ْيًئ ا َف ِر ًّيا
َ َو َع َلى آلِ ِه َو،َن ِب ًّيا
از ِ ص ْي ِنيْ َن ْف ِسيْ َوِإيَّا ُك ْم ِب َت ْق َوى
َ َف َق ْد َف،هللا ِ ا ُ ْو،ُاضر ُْو َن َر ِح َم ُك ُم هللا ِ َف َيا َأ ُّي َها ْال َح
۟ َو ِمنْ َءا ٰ َي ِت ِه ٱلَّ ْي ُل َوٱل َّن َها ُر َوٱل َّشمْسُ َو ْٱل َق َم ُر ۚ اَل َتسْ ُج ُد: َقا َل هللاُ َت َعا َلى.ْال ُم َّتقُ ْو َن
وا
َ وا هَّلِل ِ ٱلَّ ِذى َخ َل َقهُنَّ ِإن ُكن ُت ْم ِإيَّاهُ َتعْ ُب ُد
ون ۟ مْس َواَل لِ ْل َق َمر َوٱسْ ُج ُد ِ لِل َّش
ِ
ِ ْت َواَألر
ض َوه َُو ْال َع ِز ْي ُز ْال َح ِك ْي ُم ِ َسب ََّح هَّلِل ِ َما ِفي ال َّس َم َاوا
Artinya: “Semua yang berada di langit dan yang berada di
bumi bertasbih kepada Allah (menyatakan kebesaran Allah).
Dan Dialah yang Maha Perkasa lagi Maha Bijaksana.”
Sementara dalam Surat al-Isra ayat 44 dinyatakan:
3
ِ ات ال َّس ْب ُع َواَأْلرْ ضُ َو َمنْ ِف
يهنَّ ۚ َوِإنْ ِمنْ َشيْ ٍء ِإاَّل ي َُس ِّب ُح ُ ُت َس ِّب ُح َل ُه ال َّس َم َاو
ان َحلِيمًا َغفُورً اَ يح ُه ْم ۗ ِإ َّن ُه َك َ ِب َحمْ ِد ِه َو ٰ َل ِكنْ اَل َت ْف َقه
َ ُون َتسْ ِب
Artinya: “Langit yang tujuh, bumi dan semua yang ada di
dalamnya bertasbih kepada Allah. Dan tak ada sesuatupun
melainkan bertasbih dengan memuji-Nya, tetapi kamu
sekalian tidak mengerti tasbih mereka. Sesungguhnya Dia
adalah Maha Penyantun lagi Maha Pengampun.”
Jamaah Shalat Gerhana Bulan Rahimakumullah,
Apa konsekuensi lanjutan saat kita mengimani, mensucikan,
serta mengagungkan Allah? Tidak lain adalah berintrospeksi
betapa lemah dan rendah diri ini di hadapan Allah. Artinya,
meningkatnya pengagungan kepada Allah berbanding lurus
dengan menurunnya sikap takabur, angkuh atas
kelebihan-kelebihan diri, termasuk bila itu prestasi ibadah.
Yang diingat adalah ketakberdayaan diri, sehingga
memunculkan sikap merasa bersalah dan bergairah untuk
memperbanyak istighfar.
Dalam momen gerhana bulan ini pula kita dianjurkan untuk
mewujudkan seluruh kebanggaan dan keagungan di luar
Allah, sebab pada hakikatnya semuanya hanyalah tanda.
مْس َواَل لِ ْل َق َم ِر
ِ َو ِمنْ آ َيا ِت ِه اللَّ ْي ُل َوال َّن َها ُر َوال َّشمْسُ َو ْال َق َم ُر اَل َتسْ ُج ُدوا لِل َّش
ونَ َواسْ ُج ُدوا هَّلِل ِ الَّ ِذي َخ َل َقهُنَّ ِإنْ ُك ْن ُت ْم ِإيَّاهُ َتعْ ُب ُد
“Sebagian tanda-tanda kebesaran-Nya ialah malam, siang,
matahari, dan bulan. Jangan kalian bersujud pada matahari
dan jangan (pula) pada bulan, tetapi bersujudlah kalian
4
kepada Allah yang menciptakan semua itu, jika kamu hanya
menyembah-Nya,” (QS Fushilat [41]: 37).
Dalam tataran praktis, ada yang memaknai perintah sujud
pada ayat tersebut sebagai perintah untuk melaksanakan
shalat gerhana sebagaimana yang kita lakukan pada malam
hari ini. Momen gerhana bulan juga menjadi wahana tepat
untuk memperbanyak permohonan ampun, tobat, kembali
kepada Allah sebagai muasal dan muara segala keberadaan.
Semoga fenomena gerhana bulan kali ini meningkatkan
kedekatan kita kepada Allah subhânahu wata‘âlâ,
membesarkan hati kita untuk ikhlas menolong sesama, serta
menjaga kita untuk selalu ramah terhadap alam sekitar kita.
Wallahu a’lam.
Khutbah II
َ َّهللا ِف ْي َما َأ َم َر َوا ْن َته ُْوا َعمَّا َن َهى َواعْ َلم ُْوا َأن
هللا َ َأمَّا َبعْ ُد َفيا َ اَ ُّي َها ال َّناسُ ِا َّتقُوا
َ َّمْر َبدَ َأ ِف ْي ِه ِب َن ْف ِس ِه َو َثـ َنى ِب َمآل ِئ َك ِت ِه ِبقُ ْد ِس ِه َو َقا َل َتعا َ َلى ِإن
هللا َو َمآلِئ َك َت ُه ٍ َأ َم َر ُك ْم ِبَأ
5
ص ِّل صلُّ ْوا َع َل ْي ِه َو َسلِّم ُْوا َتسْ لِ ْيمًا .الل ُه َّم َ لى ال َّن ِبى يآ اَ ُّي َها الَّ ِذي َْن آ َم ُن ْوا َ ُصلُّ ْو َن َع َ ي َ
آل َس ِّي ِدنا َ م َُح َّم ٍد َو َع َلى اَ ْن ِبيآِئ َك صلَّى هللاُ َع َل ْي ِه َو َسلِّ ْم َو َع َلى ِ َع َلى َس ِّي ِد َنا م َُح َّم ٍد َ
اش ِدي َْن َأ ِبى َب ْك ٍر َو ُع َمر ض اللّ ُه َّم َع ِن ْال ُخ َل َفا ِء الرَّ ِ َو ُر ُسلِ َك َو َمآلِئ َك ِة ْال ُم َقرَّ ِبي َْن َوارْ َ
َوع ُْث َمان َو َعلِى َو َعنْ َب ِق َّي ِة الص ََّحا َب ِة َوال َّت ِاب ِعي َْن َو َت ِاب ِعي ال َّت ِاب ِعي َْن َل ُه ْم ِب ِاحْ َس ٍ
ان
ض َع َّنا َم َع ُه ْم ِب َرحْ َم ِت َك َيا َأرْ َح َم الرَّ ا ِح ِمي َْن ْن َوارْ َ ِا َلى َي ْو ِم ال ِّدي ِ
ت اَالَحْ يآ ُء ِم ْن ُه ْم ت َو ْالمُسْ لِ ِمي َْن َو ْالمُسْ لِ َما ِ اغ ِفرْ لِ ْلمُْؤ ِم ِني َْن َو ْالمُْؤ ِم َنا ِ اَلل ُه َّم ْ
ت الل ُه َّم َأ ِع َّز ْاِإلسْ الَ َم َو ْالمُسْ لِ ِمي َْن َوَأ ِذ َّل ال ِّشرْ َك َو ْال ُم ْش ِر ِكي َْن َوا ْنصُرْ مْوا ِ َو ْاالَ َ
اخ ُذ ْل َمنْ َخ َذ َل ْالمُسْ لِ ِمي َْن َو دَ مِّرْ ص َر ال ِّدي َْن َو ْ ِع َبادَ َك ْالم َُوحِّ ِد َّي َة َوا ْنصُرْ َمنْ َن َ
ْن .الل ُه َّم ْاد َفعْ َع َّنا ْال َبالَ َء َو ْا َلو َبا َء ْن َواعْ ِل َكلِ َما ِت َك ِإ َلى َي ْو َم ال ِّدي ِ َأعْ دَ ا َء ال ِّدي ِ
الزالَ ِز َل َو ْال ِم َح َن َوس ُْو َء ْال ِف ْت َن ِة َو ْال ِم َح َن َما َظ َه َر ِم ْن َها َو َما َب َط َن َعنْ َب َل ِد َنا َو َّ
ان ْالمُسْ لِ ِمي َْن عآم ًَّة َيا َربَّ ْا َلعا َل ِمي َْنَ .ر َّب َنا آ ِتنا َ ِفى ِا ْن ُدو ِني ِْسيَّا خآص ًَّة َو َساِئ ِر ْالب ُْلدَ ِ
ارَ .ر َّب َنا َظ َلمْ َنا اَ ْنفُ َس َنا َواإنْ َل ْم ال ُّد ْن َيا َح َس َن ًة َو ِفى ْاآل ِخ َر ِة َح َس َن ًة َو ِق َنا َع َذ َ
اب ال َّن ِ
اس ِري َْن
لخ ِ َ .ت ْغ ِفرْ َل َنا َو َترْ َحمْ َنا َل َن ُك ْو َننَّ ِم َن ْا َ
6