BIXSXSL EFC@ ;
Fuqoal @amio
MCFAX ; TJI 1A
:413/:41>
A. MARA TCLGALRAZ
Af`aobufiffa` bclgal scgafa puki bal syumur mita palkatmal mc `abirat Affa`
XWR. s`efawat bal safao mita saopaimal mcpaba laji mita Ou`aooab XAW.
Atas fiopa`al ra`oat bal masi` sayalg Affa` XWR, maoi mcfeopem 1 scjagai
pclyusul oamafa` ili bapat oclycfcsaimal
oclycfcsaimal pclyusulal oamafa` yalg jcrkubuf
‖Falbasal Bal Rukual Tclbibimal Talhasifa‟.
Talhasifa‟. Tclyusulal oamafa` tcrscjut
ocrupamal safa` satu tugas yalg bi jcrimal bafao oata mufia` Tclbibimal
Talhasifa IMIT TGZI OABISL.
Mata pclgaltar...........................................................
pclgaltar.................................................................................
...................................
............. i
Bantar isi.....................................................
isi...........................................................................
............................................
............................
...... ii
JAJ 1 Tclba`ufual
JAJ : Tcoja`asal
Mcsiopufal.........................................
Mcsiopufal...............................................................
............................................
........................
.. 14
Xaral............................................
Xaral..................................................................
..............................................
..............................
...... 14
Bantar Tustama...............................................
Tustama.....................................................................
............................................
..........................
.... 11
JAJ 1 TCLBA@SFSAL
A. Fatar jcfamalg Oasafa`
Talhasifa ocrupamal basar nifsanat bari lcgara Zcpujfim Ilbelcsia yalg
schara rcsoi bisa`mal efc` TTMI paba talggaf 10 Agustus 1923, bal tcrhaltuo
bafao pcojumaal SSB 1923, biulbalgmal bafao Jcrita Zcpujfim Ilbelcsia
ta`ul II Le.7 jcrsaoaal bclgal jatalg tuju` SSB
SS B 1923.
Slbalg-Slbalg Basar 1923 oclgaoalatmal ocfafui JAJ PIII, Tasaf 81
ayat (:), ja`wa pclbibimal yalg bioamsub `arus biusa`amal bal biscfclggaramal
efc` Tcocrilta`, scjagai ‖Xatu sistco pclgakaral Lasiela‟.
Cmsistclsi Talhasifa scjagai basar nifsanat Lcgara Zcpujfim Ilbelcsia
oclgafaoi jcrjagai oahao iltcrprctasi bal oalipufasi pefitim scsuai bclgal
mcpcltilgal pclguasa bcoi meme` bal tcgamlya mcmuasaal yalg jcrfilbulg
bijafim fcgioitasi ibcefegi lcgara palhasifa. Bclgal mata fail, bafao mcbubumal
yalg scpcrti ili Talhasifa tibam fagi bifctammal scjagai basar nifsanat scrta
palbalgal `ibup jalgsa bal lcgara Ilbelcsia ocfailmal bircbumsi, bijatasi bal
bioalipufasi bcoi mcpcltilgal pefitim pclguasa paba saat itu. Jcrbasarmal
mclyataal tcrscjut biatas gcramal rcneroasi jcrupaya ultum oclgcojafimal
mcbubumal bal nulgsi Talhasifa yaitu scjagai basar lcgara Zcpujfim Ilbelcsia,
yalg `af ili bircafisasimal ocfafui Mctctapal Xibalg Istiocwa OTZ ta`ul 1990
Le. P^III/OTZ/1990 tcltalg Tclhajutal T-2 bal scmafigus kuga pclhajutal
Talhasifa scjagai satu-satulya asas jagi
ja gi Ersespef bi Ilbelcsia. Mctctapal
tcrscjut scmafigus kuga oclhajut oalbat OTZ yalg bijcrimal mcpaba Trcsibcl
atas mcwclalgallya ultum ocojubayamal Talhasifa ocfafui T-2 bal asas
tulggaf Talhasifa. Oelepefi Talhasifa bcoi mcpcltilgal mcmuasaal efc`
pclguasa ilifa` yalg `arus scgcra biam`iri, mcoubial bulia
bulia pclbibimal tilggi
ocoifimi tugas ultum oclgmaki bal ocojcrimal pclgcta`ual mcpaba scoua
oa`asiswa ultum jclar-jclar oaopu ocoa`aoi Talhasifa schara ifoia` bal
ejycmtin.
Talbalgal silis scrta upaya ocfcoa`mal ibcefegi Talhasifa jcramijat nataf
yaitu ocfcoa`mal mcpcrhayaal ramyat yalg am`irlya oclgalhao pcrsatual bal
J. Zuousal Oasafa`
1. Oclkcfasmal bal oclkajarmal tcltalg falbasal pclbibimal palhasifa.
:. Oclkcfasmal apa saka tukual pclbibimal palhasifa.
8. Oclkcfasmal palhasifa schara ifoia`.
2. Oclycjutmal jcjcrapa pclgcrtial palhasifa.
H. Rukual
B. Oalnaat
1. Ocoa`aoi Talhasifa scjagai falbsal bal ibcefegi lcgara
:. Oclgcta`ui falbasal pclbibimal Talhasifa
8. Oclgcta`ui tukual ocopcfakari Talhasifa
2. Oclgcta`ui Tcltilglya Talhasifa bafao pclbibimal
Jalgsa ilbelcsia tcrjcltum ocfafui suatu prescs sckara` yalg humup palkalg
sckam mcrakaal Mutai, Xriwikaya, Oakapa`it saopai batalglya jalgsa fail yalg
oclkaka` scrta oclguasai jalgsa ilbelcsia. Jcratus-ratus ta`ul jalgsa ilbelcsia
bafao pcrkafalal `ibuplya jcrkualg ultum oclcoumal kati birilya scjagai suatu
jalgsa yalg ocrbcma, oalbiri scrta ocoifimi suatu prilsip yalg
yalg tcrsiopuf bafao
palbalgal `ibup scrta nifsanat `ibup jalgsa. Xctcfa` ocfafui prescs yalg humup
palkalg bafao pcrkafalal sckara` jalgsa ilbelcsia oclcoumal kati birilya, yalg
yalg
bibafaolya tcrsiopuf hiri m`as, sinat, bal maramtcr jalgsa yalg jcrjcba bclgal
jalgsa yalg fail, yalg efc` para pclbiri lcgara mita biruousmal bafao suatu
ruousal yalg scbcr`ala laoul oclbafao, yalg ocfiputi fioa prilsip (fioa sifa)
yalg mcoubial bijcri laoa palhasifa.
Bafao `ibup jcrjalgsa bal jcrlcgara, bcwasa ili tcrutaoa bafao oasa
rcneroasi, jalgsa ilbelcsia scjagai jalgsa `arus ocoifimi visi scrta palbalgal
`ibup yalg muat agar tibam tcreojalg-aojilg bitclga`-tclga` oasyaramat
oas yaramat
iltcrlasielaf. Bclgal fail pcrmataal jalgsa ilbelcsia `arus ocoifimi
lasielafisoc scrta rasa mcjalgsaal yalg muat. @af ili
i li bapat tcrfamsala jumal
:. Falbasal Mufturaf
8. Falbasal Yuribis
2. Falbasal Nifesenis
Talhasifa abafa` scjagai basar nifsanat lcgara bal palbalgal nifesenis jalgsa
Ilbelcsia. Efc` marcla itu suba` ocrupamal suatu mc`arusal oeraf ultum
melsistcl ocrcafisasimallya bafao sctiap aspcm mc`ibupal jcroasyaramat,
jcrjalgsa bal jcrlcgara. @af ili jcrbasarmal suatu mclyataal
mclyataal schara nifesenis bal
ejkcmtin ja`wa jalgsa Ilbelcsia bafao `ibup jcroasyaramat bal jcrlcgara
oclbasarmal paba lifai-lifai yalg tcrtualg bafao sifa-sifa
sifa-sif a Talhasifa yalg schra
nifesenis ocrupamal nifeseni jalgsa Ilbelcsia oclbirimal lcgara.
Atas basar pclgcrtial nifesenis tcrscjut oama bafao `ibup jcrlcgara lifai-
lifai Talhasifa ocrupamal basar nifsanat lcgara. Melscmuclsilya bafao sctiap
aspcm pclycfclggaraal lcgara `arus jcrsuojcr paba lifai-lifai Talhasifa
tcroasum sistco pcratural pcrulbalg-ulbalgal bi Ilbelcsia. Efc` marcla itu
bafao rcafisasi mclcgaraal tcroasum bafao prescs rcneroasi bcwasa ili
ocrupamal suatu mc`arusal ja`wa Talhasifa ocrupamal suojcr lifai bafao
pcfamsalaal mclcgaraal, jaim bafao pcojalgulal
pcojalgulal lasielaf, cmeleoi, pefitim,
`umuo, sesiaf jubaya oaupul pcrta`alal bal mcaoalal.
octebc siltcsa. Talhasifa jalyam jcrmaital bclgal `asif-`asif jubaya bal ejycm
sckara` oama bari itu scrilg bigulamal octebc ‖`croclcutima‟ yaitu occrupamal
suatu octebc ultum oclcoumal oamla bijafim suatu ejycm, bcoimial kuga
bclgal octebc ‖me`crclsi `isteris‟ scrta octebc ‖pcoa`aoal pclansiral
pclansiral bal
iltcrprctasi‟,, bal octebc-octebc tcrscjut sclaltiasa bibasarmal atas `umuo-
iltcrprctasi‟
`umuo fegima bafao suatu pclarimal mcsiopufal.
8. Jcrsistco
Jagial-jagial bari pclgcta`ual ifoia` `arus ocrupamal suatu mcsatual
altara jagial-jagial yalg safilg jcr`ujulgal, jaim `ujulgal iltcrcfasi (safilg
jcr`ujulgal), oaupul
oaupul iltcrbcpclbclsi (safilg mctcrgaltulgal). Talhasifa schara
ifoia` `arus ocrupamal suatu mcsatual bal mcutu`al ‖oakcoum tulggaf‟ yaitu
mc fioa sifa jaim ruousal, ilti bal isi bari sifa-sifa palhasifa ocrupamal mcsatual
bal mcjufatal.
2. Jcrsinat Slivcrsaf
Mcjclaral bari suatu pclgcta`ual ifoia` `arus jcrsinat ulivcrsaf yalg jcrarti
mcjclarallya tibam tcrjatas efc` wamtu, mcabaal, situasi, melbisi oaupul kuofa`.
Lifai-lifai yalg tcrmalbulg paba palhasifa jcrsinat ulivcrsaf, csclsi atau ocoifimi
oamla yalg tcrbafao bari sifa-sifa palhasifa paba `amcmatlya jcrsinat ulivcrsaf.
B.JCJCZATA TCLGCZRIAL TALHAXIFA
Mcbubumal bal nulgsi Talhasifa jifa bimaki schara ifoia` ocoifimi pclgcrtial
yalg fuas, jaim bafao mcbubumallya scjagai basar lcgara, scjagai palbalgal
`ibup jalgsa, scjagai ibcefegi jalgsa bal lcgara bal scjagai mcprijabial jalgsa
ja`mal bafao prescs tcrkabilya, tcrbapat jcrjagai oahao tcroilefegi yalg `arus
mita bcsmripsimal schara ejkcmtin. Oama bari itu ultum ocoa`aoi palhasifa schara
mrelefegis jaim oclyalgmut ruousallya oaupul pcristifa`allya oama
pclgcrtial palhasifa ocfiputi;
1. Tclgcrtial Talhasifa schara Ctioefegis
Xchara ctioefegis mata palhasifa jcrasaf bari istifa` Talhasyifa yalg
ocoifimi arti schara `arnia` basar yalg ocoifimi fioa ulsur. Mata palhasifa oufa-
oufa tcrbapat bafao mcpustamaal Jub`a bi ilbia. Talhasyifa oclurut Jub`a
2) Tcri Mcramyatal
3) Mcscka`tcraal Zamyat
Xctcfa` jcrpibate jcfiau kuga oclyaopaimal usuf schara tcrtufis oclgclai
ralhalgal SSB ZI yalg bi bafaolya tcrhaltuo ruousal fioa asas basaar lcgara,
yaitu;
1) Mctu`alal Yalg Oa`a Csa
:) Mcjalgsaal Tcrsatual Ilbelcsia
8) Zasa mcoalusiaal yalg abif bal jcrabaj
2) Mcramyataal yalg bipiopil efc` `imoat mcjikamsalaal bafao
pcrousyawaratal pcrwamifal
3) Mcabisfal sehiaf jagi scfuru` ramyat Ilbelcsia
j. Ir. Xecmarle
Taba sibalg JTSTMI talggaf 1 Kuli 1923, Ir. Xecmarle oclgusufmal basar
lcgara yalg biscjut bclgal laoa Talhasifa schara fisal/talpa
fisal/t alpa tcms, scjagai
jcrimut ;
1) Lasielafisoc atau Mcjalgsaal Ilbelcsia
:)Iltcrlasielafisoc atau Tcrimcoalusiaal
8) Ounamat atau Bcoemrasi
2) Mcscka`tcraal Xesiaf
3) Mcutu`al yalg jcrmcjubayaal
Xcfalkutlya jcfiau oclgussufmal mcfiaoa sifa bapat bipcras oclkabi Rri Xifa
yaitu Xesie Lasielaf (Lasielafisoc bal Iltcrlasielafisoc), Xesie Bcoemrasi
(Bcoemrasi bclgal Mcscka`tcraal Zamyat), Mctu`alal yalg Oa`a Csa. Abapul
Rri Xifa oasi` bipcras fagi oclkabi Cma Xifa yalg iltilya abafa` ‖getelg reyelg
reyelg‟.
‟.
8) Tcrsatual ilbelcsia.
2) Mcramyatal yalg bipiopil efc` `imoat mcjikamsalaal bafao
pcrousyawaratal pcrwamifal.
3) Mcabifal sesiaf jagi scfuru` ramyat ilbelcsia.
Bafao pcojumaal SSB 1923 yalg bitctapmal talggaf 10 Agustus 1923 efc`
TTMI tcrhaltuo ruousal Talhasifa, scjagai jcrimut;
a. Mctu`alal Yalg Oa`a Csa
j. Mcaoalusial yalg abif bal jcrabaj
h. Tcrsatual Ilbelcsia
b. Mcramyatal yalg bipiopil efc` `imoat mcjikamsallal bafao
pcrousyawaratal/pcrwamifal
c. Mcabifal sehiaf jagi scfuru` ramyat Ilbelcsia.
Zuousal palhasifa scjagaioala tcrhaltuo bafao Tcojumaal SSB 1923
A. Mcsiopufal
J. Xaral
Bari apa yalg tcfa` pclyusul saopaimal bafao oamafa` ili, tcltulya
pclyusul oclg`arapmal
oclg`arapmal pclgmakial ufalg efc` pcojaha bclgal tukual
pclycopurlaal oamafa` ili sclbiri bi scjajmal
scjajmal efc` mctcrjatasal pclgcta`ual
pclyusul yalg tibam ocoabai,
ocoabai, efc` marcla itu kima aba scsuatu yalg oclurut
Malsif, Brs. H`ristilc. :448. Talhasifa bal Slbalg-Slbalg Basar 1923 .Kamarta;TR
Trablya Taraoita.