1

KANDUNGAN MODUL

1.0 JAWATANKUASA PELAKSANA

1.1 Siti Norain Binti Ramli (PPD Kerian-Ketua Kumpulan)

1.2 Noraazian Binti Osman (PPD Batang Padang)
1.3 Norlaila Binti Mohd (PPD Hilir Perak)
1.4 Rohana Binti Samad (PPD Kinta Utara)
1.5 Mohd Khairi Azhar Bin Ayub (PPD Batang Padang)
1.6 Mohd Hafifi Bin Abd Aziz (PPD Batang Padang)
1.7 Lily Nooryani Binti Norlah Khan (PPD Manjung)
1.8 Meshahery Bin Sahin (PPD Kuala Kangsar)

2.0 PENGENALAN

Kemahiran asas mengira adalah sebagai pelengkap untuk Kemahiran 3M (membaca,menulis

dan mengira). Boleh dikatakan keseluruhan mereka ini paling tinggi penguasaannya hanya
kemahiran operasi tambah dan tolak sahaja. Apabila diperkenalkan kemahiran darab,mereka
mengalami masalah penyelesaiannya.

Dalam konteks kanak-kanak lemah daya kognitifnya, ternyata mereka ketinggalan dari
rakan-rakan sedarjahnya terutamanya dalam menyelesaikan operasi darab. Namun begitu, kita
sebagai pendidik perlu mengambil daya usaha bagi membantu mereka. Pelbagai kaedah perlu
kita terokai untuk membantu permasalahan ini agar dapat dirungkaikan. Diharapkan kaedah
ini dapat membantu mereka menyelesaikan operasi darab lebih cepat dan meyakinkan

2
3.0 LATAR BELAKANG

Berdasarkan peratus murid tidak dapat menguasai sifir begitu tinggi. Selain daripada itu
mereka juga tidak faham prosedur menyusun nombor-nombor operasi secara lazim. Gagal
menguasai sifir disebabkan mungkin kerana tidak faham konsep darab, malas hafal sifir atau
tidak ingat sifir.

Perkara penting yang perlu diterapkan atau kemahiran utama yang perlu mereka kuasai
ialah sifir. Mereka perlu menguasai dengan apa cara pun supaya operasi darab dapat
diselesaikan dengan sempurna dan cepat.

4.0 OBJEKTIF

Guru-guru dapat menyampaikan pelbagai kaedah yang boleh membantu murid-murid lemah
dalam menyelesaikan operasi darab dengan lebih cepat dan menyakinkan. Tidak ingat sifir
tidak lagi menjadi penghalang untuk menyelesaikan operasi darab.

5.0 SASARAN

Guru-guru mata pelajaran Matematik sekolah rendah Negeri Perak.

3
 ASAS SIFIR

1. SIFIR KOTAK 81
2. SIFIR 36
3. SIFIR PETAK 9
4. SIFIR TAMBAH

4
TEKNIK 1:

SIFIR KOTAK 81

1. Sifir 91 dikenali juga dengan kaedah petak sifir.

2. Asas yang pertama adalah menggunakan buku petak besar dan membina garisan 9 X 9.
3. Murid perlu tahu sifir 1 hingga 5 sahaja.
4. Contoh membina sifir 81 adalah seperti di bawah

Bahagian A

1 3 dan 4

5 dan 6

5
- Bermula dengan menulis angka ke bawah 1 hingga 9
- Ke kanan 1 hingga 9, begitu juga di bahagian kanan tulis semula 1 hingga 9 ke atas dan
ke bawah
- Sifir 9 terbentuk di bahagian kanan dan bawah petak dengan menyusun tertib menaik
dan menurun di bahagian akhir petak kanan dan bawah. (Dipanggil pagar)

BahagianB

- Lengkapkan jadual sifir 5 secara melintang dan menegak ( dipanggil huruf T)

- Langkah seterusnya di kawasan yang dibulatkan ada anak panah kira jumlah anak panah
tersebut.
Contoh
(35 + 1) = 36 tulis jumlah tersebut di bahagian anak panah yang pertama
(40 + 2) = 42 tulis di bahagian kedua-dua anak panah tersebut
(54 +2) = 56 tulis di bahagian kedua-dua anak panah tersebut
(63 + 1) = 64 tulis di bahagian yang terdapat satu anak panah tersebut

6
 (45 +3) = 48 tulis di bahagian anak bewarna biru dengan mengosongkan anak panah
bewarna merah.
(48 + 1) = 49 tulis di bahagian anak panah bewarna merah.

Bahagian C

- Lengkapkan sifir 2 ke bawah dan melintang di dalam petak sifir 2

- Lengkapkan sifir 3 kebawah dan melintang di dalam petaksifir 3
- Lengkapkan sifir 4 kebawah dan melintang di dalam petak sifir 4

7
- Gambarajah yang lengkap seperti di bawah

- Proses membina petak sifir ini perlu diulang-ulang mengikut langkah-langkah yang
dicadangkan dan murid boleh membina petak sifir dalam masa 1 minit jika diberi
penekanan.
- Sifir 81 boleh digunakan dalam pembahagian nombor bulat
- Boleh diguanakan dalam pecahan setara dan pecahan termudah
- Boleh digunakan dalam penambahan pecahan dan penolakan pecahan

8
TEKNIK 2:

SIFIR 36

1. Sifir 36 adalah separuh sifir 81. Selepas murid mahir sifir 81, murid tidak perlu lagi
menulis sifir yang sama. Contoh (2x3=6) (3x2=6).

9
TEKNIK 3:

SIFIR PETAK 9

A.Sifir nombor ganjil

1. No ganjil iaitu sifir 1,3,7,9

2. Lukis Sembilan petak
3. Lengkapkan petak dengan nombor 1 hingga 9 bagi sifir 1,3,7,9
4. Seterusnya tambah angka dihadapan bermula dari anak panah mengikut pola-pola
berikut.
5. Sifir 3, polanya 000,111,222.
6. Sifir 7, polanya 012,234,456.
7. Sifir 9, polanya 012,345,678.

10
B.Sifir nombor genap

1. No genap iaitu sifir 2,4,6 dan 8

2. Lukis Sembilan petak
3. Lengkapkan petak dengan nombor gandaan dua
4. Seterusnya tambah angka dihadapan bermula dari anak panah mengikut pola-pola
berikut.
5. Sifir 2, polanya 000,011,111.
6. Sifir 4, polanya 001,122,233.
7. Sifir 6, polanya 011,233,445
8. Sifir 8, polanya 012,244,567..

11
TEKNIK 4:

SIFIR TAMBAH

Asas sifir 9

1. Merupakan asas sifir yang mudah dan murid tidak perlu menghafal sifir
2. Boleh dimanipulasikan untuk menjadi sifir 8
3. Cara kerja ditunjukkan seperti di bawah

Sifir 9 Sifir 8

0 9 08

1 8 16

2 7 24

3 6 32

4 5 40

5 4 48

6 3 56

7 2 64

8 1 72

9 0 80

Sifir 9

- Langkah pertama murid perlu menyenaraikan nombor 0 hingga 9 ke bawah

- Kemudian menulis semula nombor 0 hingga 9 di sebelah kanan ke atas

12
Sifir 8

- Langkah pertama murid perlu meyenaraikan nombor 0 hingga 8 ke bawah yang mana
nombor 4 ditulis 2 kali dan diikuti dengan nombor 4, 5, 6, 7, dan 8.
- Langkah seterusnya di sebelah kanan senaraikan nombor 2, 4, 6, 8, diikuti 10 tetapi
nombor Sa sahaja dipilih sehingga nombor 8.
- Kaedah yang seterusnya gunakan pengurangan sifir 9 bermula dari 9 buang 1, buang
2, buang 3,buang 4 dan seterusnya hingga nombor 10, maka terbentuklah sifir 8 tanpa
perlu murid menghafal sifir 8.

Asas sifir 5

1. Merupakan asas sifir yang mudah dan murid tidak perlu menghafal sifir
2. Boleh dimanipulasikan untuk menjadi sifir 6, 7 dan 8
3. Cara kerja ditunjukkan seperti dibawah

Sifir 5 Sifir 6

05 05 +1 = 6

10 10 +2 = 12

15 15 +3 = 18

20 20 +4 = 24

25 25 +5 = 30

30 30 +6 = 36

35 35 +7 = 42

40 40 +8 = 48

45 45 +9 = 54

50 50 + 10 = 60

13
Sifir 5

- Langkah pertama murid perlu menyenaraikan nombor 0, 1, 1, 2, 2, 3, 3, 4, 4, dan 5

ke bawah.
- Di sebelah kanan pula, dari bawah ke atas, murid hanya perlu menyenaraikan 0, 5, 0,5
sehingga selesai. Oleh itu terbentuklah sifir 5 tanpa murid perlu menghafal.

Sifir 6

- Langkah pertama murid perlu menyenaraikan sifir 5

- Setiap baris sifir 5 perlu ditambah ke bawah bermula dengan tambah 1, 2, 3,….hingga 10
- Oleh itu terbentuklah sifir 6

Sifir 7

- Langkah pertama murid perlu meyenaraikan sifir 6

- Setiap baris sifir 5 perlu ditambah kebawah bermula dengan 1, 2, 3,….hingga 10
- Oleh itu terbentuklah sifir 7

Sifir 8

- Langkah pertama murid perlu meyenaraikan sifir 7

- Setiap baris sifir 5 perlu ditambah ke bawah bermula dengan 1, 2, 3,….hingga 10
- Oleh itu terbentuklah sifir 8

Sifir 6 Sifir 7 Sifir 8

06 06 + 1 = 7 07 + 1 = 8

12 12 +2 =14 14 + 2 = 16

18 18 + 3 = 21 21 + 3 = 24

24 24 + 4 = 28 28 + 4 = 32

30 30 + 5 = 35 35 + 5 = 40 Catatan

36 36 +6 = 42 42 + 6 = 48 Sifir 6,7,8dan 9 boleh

42 42 + 7 = 49 49 + 7 = 56 dibuat serentak dengan
menambahkan nombor
48 48 + 8 = 56 56 + 8 = 64
1 hingga sepuluh pada
54 54 + 9 = 63 63 + 9 = 72 setiap sifir yang dibuat.

60 60 + 10 =70 70 +10 = 80

14
PENGIRAAN BERTULIS

1. Darab tanpa Sifir

2. Kaedah Darab Model Luas
3. Kaedah Jadual
4. Kaedah Cerakin
5. Kaedah Garis/ SIGAI
6. Kaedah Latice
7. KaedahTiang
8. Kaedah Kotak
9. Kaedah Bulat

15
KAEDAH 1:

DARAB TANPA SIFIR

1. Menggunakan blok
2. 1 blok kecil mewakili nilai 1
3. 10 blok kecil mewakili nilai 10
4. 100 blok kecil mewakili nilai 100
5. Menggunakan konsep Lajur darab Baris

16
Contoh soalan 1:

6. 2 blok x 3 blok bermaksud 3 baris blok didarabkan dengan 2 lajur blok. Maka murid
akan mengira hasil blok dalam kotak tersebut.

Soalan 2 : 13 x 4

a)Baris mempunyai 4 blok mewakili nilai 4

b) Lajur mempunyai 1 blok panjang mewakili nilai 10 dan 3 blok kecil mewakili nilai 3

c) Hasil darab dalam kotak mengikut jumlah blok baris

KAEDAH 2:

17
 DARAB MODEL LUAS.

1. Lukis secara ansur maju mengikut tahap abstrak yang berbeza

1.1 Lukis segiempat di atas petak kecil dan mengira jumlah petak kecil.

CONTOH : 13 x 7 =

Panjang = 13 petak, Lebar = 7 petak

1.2. Permudahkan. Hilangkan 9 garisan

menegah. Kekalkan baki 3 lajur dalam bentuk

petak kecil.

1.3 Permudahkan lagi. Hilangkan semua garisan menegak kecuali garisan yang

memisahkan 10 dan 3.

18
1.4 Permudahkan lagi kepada dua segiempat sahaja.

2. CONTOH : 26 x 24

2.1 Cerakinkan : 26 dan 24 kepada 20 +6 dan 20 + 4

2.2 Lukissatusegiempatbesar. Lukissatugarisanmenegak di dalamsegiempatbagi

Memisahkan20 dan 6 dansatulagigarisanmelintangbagimemisahkan 20dan 4.

Empatsegiempatterhasil.

2.3 Darabkan 20 dengan 20, 6 dengan 20, 6dengan 20, 20 dengan 4 dan 6 dengan 4.

2.4 Akhirsekalitambahkansemuahasildar

KAEDAH 3:

DARAB KAEDAH JADUAL.

19
1. CONTOH : 958 X 34 =

1.1 Cerakinkan 958 kepada (900 + 50 + 8) dan 34 kepada (30 + 4).

1.2 Lukiskanjadual. Bilanganlajurdanbaris yang hendakdilukisbergantungkepadajumlah

digit tetapiditambah 1. 958 ( 3 digit +1) , jadilukiskanempatlajur. 34 (2 digit + 1),
jadilukiskantigabaris.

2.3 Masukkantandadarab di
dalamkotakpertamadantigakotaksebelahkanandengantiganombor yang telahdicerakinkan.
(900) (50) (8) danpetakkebawahdengan (30) dan (4).

X 900 50 8
30
4

2.4 Darabkan.( 900 x 30), (50 x 30), (8 x 30) , (900 x 4), (50x 4) dan( 8 x4) .

2.5 Tulishasildarab di dalampetak yang berkenaan.

X 900 50 8
30 27000 1500 240
4 3600 200 32

2.6 Tambahkanhasildarabmengikutkotakkebawahataukekanan

X 900 50 8
20
30 27000 1500 240
4 3600 200 32
 2874

3832

30600 1700 272

32572
1.7 Jumlahkansemuahasiltambah. 32572

KAEDAH 4:

CERAKIN

21
 a) Kaedahcerakinadalahmenggunakankonsepluas.
b) IajugamenggunakanrumusPanjang x Lebar. Olehkeranasoalan 2 digit darab 1 digit
makapanjangmelibatkan 2 bahagianmanakalalebar 1 bahagian.
c) Darabmengikutbahagianterlebihdahulu. Kemudiantambahsemuajumlahkeluasan.

KAEDAH 5:

22
 KAEDAH GARIS / SIGAI

Fasa 1

Nombor Garis (menegak) Garis (melintang)

1
1

2
2

0
0

7
7

Fasa 2

23
 Nombor Garis (menegak) Garis (melintang)

10
0
1 0

12
2
1 2

3
30
0
3 0

7
71

7 1 1

Fasa 3

24
 Nombor Garis (menegak) Garis (melintang)

101
0
1 0 1 1

2
125

1 2 5 5

300 0

3 0 0 0

713 1
7 1 3 3

Contoh

25
 Soalan Penyelesaian

2 X 4 = _____
= 8

puluh = 20
+
2 X 10 = _____ = 0
sa
20

ra pu

23 X 12 = _____ sa
pu

Ratus 200
Puluh 70 40 + 30
Sa 6
Jumla 276
h

Contoh

26
 Soalan Penyelesaian

ra 200
+
2 X 106 = _____
pu 0
+

sa 12
212

ra
ri pu

ra sa
314 X 16 = _____
pu

Ribu 3000
Ratus 1900 1800 + 100

Puluh 100 60 + 40

Sa 24
Jumlah 5024

KAEDAH 6:

27
 KAEDAH LATICE / KE KISI

Langkah 1

Cara mengisi nombor dalam petak ke kisi

Tens :Puluh

Ones : Sa

Mendarab Sa dengan Sa

Mendarab Puluh dengan Puluh

a) Cara meletakkan nombor mengikut nilai rumah

Contoh : 14 x 56

b) Langkah pengisian nombor

28
c) Melaksanakan operasi tambah secara condong ke kiri.
Jawapan dibaca mengikut arah anak panah dengan mengabaikan sifar yang pertama.

Mendarab Ratus dengan Puluh

Langkah1 :

Contoh: 247 x 38

Langkah 2:

29
Langkah 3:

a) b)

c)

Catatan: Boleh cuba dengan pelbagai nombor.

KAEDAH 7:

30
 KAEDAH DARAB TIANG

a) Soalan ini melibatkan 3 digit x 2 digit

b) Tiang 2 digit perlu dilukis terlebih dahulu iaitu garisan berwarna
hijau ( garisan pertama ) dan merah ( garisan kedua ).
c) Kemudian diikuti operasi darab. Darab rumah Sa dahulu diikuti rumah Puluh dan
Ratus bagi nombor 3 digit tersebutdengan 2 digit.
d) Hasil darab akan berada dalam kotak – kotak
e) Kemudian semua hasil darab akan ditambah mengikut lajur kotak.

KAEDAH 8:

31
 SIFIR KOTAK

Sifir ini hanya sesuaiuntuk nombor 2 digit darab 2 digit sahaja.

Contoh :49 x 65

(a) (b)
(c)
+ (d)

(a) Darabkan 4 dengan 6 menjad i24

(b) Darabkan 9dengan 5 menjadi 45
(c) Darabkan 4 dengan 5 menjadi 20
(d) Darabkan 9 dengan 6 menjadi 54

Catatan : Isi hasil darab mengikut acuan yang diberi. Kemudian laksanakan operasi tambah

seperti biasa.

KAEDAH 9:

32
 KAEDAH DARAB BULAT

TatacaraPengisian1 :

1. Bulatan disediakan mengikut nombor soalan. Sekiranya:

a. 2 digit darab 2 digit – 4 bulatan
b. 2 digit darab 3 digit – 6 bulatan
c. 3 digit darab 4 digit – 12 bulatan dan seterusnya
2. Nombor diisi mengikut bulatan. Nombor pertama diisi dalam bulatan merah mengikut
arah yang ditunjukkan.
3. Nombor kedua diisi dalam bulatan ungu mengikut arah yang ditunjukkan.
4. Nombor dari bulatan merah didarabkan dengan nombor dari bulatan ungu. Hasil
jawapan ditulis dalam bulatan besar.

33
TatacaraPengisian2 :

1. Hasil darab dalam bulatan mestilah mempunyai 2 digit.

Contohnya sekiranya 2 x 3 = 6, perlu ditulis 06.
2. Setiap hasil darab perlu ditambah mengikut lajur dari kanan ke kiri.

34
PENGIRAAN MENTAL

10. Tips Mendarab Cepat

 Rahsia Sifir 11
 Kaedah Taburan
11. Kaedah Jari
12.

35
1. TIPS MENDARAB CEPAT

Bi
Cara Huraian cara Contoh
l
 Darabkan dengan 2, darab 58 x 4 = (58 x 2) + (58 x 2)
Mendarab dengan 4
1 dengan 2 = (116) + (116)
(Kaedah Taburan)
 Tambahkan hasil darab = 232
 Ambil nombor asal (52) 52x11=
dan bayangkan terdapat 5 (5+2) 2
ruang di antara 2 digit. 572
 Tambah kedua-dua digit
dan letak pada ruang
Mendarab dengan kosong.
2 11  Jika hasil tambah kedua- 99x11=
(Rahsia Sifir 11) dua digit lebih daripada 9 (9+9) 9 (9+1) 89 =1089
10, tambahkan digit
pertama kepada digit
pertama pada nombor
asal

45X5=
Darab dengan 5  Darab dengan 10
3 45X10= 450
(Kaedah Taburan)  Bahagi dengan 2
450÷2=225
27x6=
Darab dengan 6  Darab dengan 3
4 27X3=81
(Kaedah Taburan)  kemudian darab dengan 2
81X2=162
675X9=
Darab dengan 9  Darab nombor dengan 10
5 675X10= 6750
(Kaedah Taburan)  Tolak nombor asal
6750-675=6075
 Darab dengan 10 467X12
Daran dengan 12
6  Tambah nombor asal 467X10=4670
(Kaedah Taburan)
sebanyak 2 kali 4670+467+467=5604
7 Darab dengan 13  Darab dengan 3 365X13=
(Kaedah Taburan)  Tambah 10 kali nombor 365X3=1095

36
 asal 1095+3650=4745
 Darab 4 72X14=
Darab dengan 14
8  Tambah 10 kali nombor 72X4=288
(Kaedah Taburan)
asal 288+720=1008
 Darab dengan 10 94X15=
Darab dengan 15  Darab dengan 5 94X10=940
9
(Kaedah Taburan)  Tambahkan kesemua hasil 94X5=470
darab 940+470=1410
 Darab dengan 8, 36X16=
Darab dengan 16
10 kemudian darab dengan 2 36X8=288
(Kaedah Taburan)
288X2=576
 Darab dengan 7 483X17=
Darab dengan 17
11  Tambah 10 kali nombor 483X7=3381
(Kaedah Taburan)
asal 3381+4830
 Darab dengan 20 903X18=
Darab dengan 18
12  Tolak nombor asal 903X20=18060
(Kaedah Taburan)
sebanyak 2 kali 18060-903-903=16254
4x19=
 Darab dengan 20
Darab dengan 19 4x20=80
13  Tolak nombor asal
(Kaedah Taburan) 80-4=76
sebanyak satu kali

7x24=
Darab dengan 24
14  Darab 8 dan darab 3 7x8=56
(Kaedah Taburan)
56x3=168

37
3. KAEDAH PENGGUNAAN SIFIR JARI

Kaedah ini menggunakan 10 jari dan digunakan untuk sifir 6, 7, 8 dan 9 sahaja. Ia
beranggapan murid telah menguasai sifir 1 hingga 5.

Langkah pertama:

Mewakilkan jari-jari mengikut nombor tertentu seperti dalam gambarajah di bawah. Jari-jari
tersebut mewakilkan sifir yang hendak digunakan.

38
Contoh :

39
Catatan: Boleh guna dengan sifir yang lain dan diulang berkali-kali bagi memantapkan

kemahiran sifir ini.

40