Anda di halaman 1dari 16

MasterPlan Pengembangan Kawasan

SKPT
DAFTAR ISI

KATA PENGANTAR
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
i
DAFTAR ISI
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
ii
DAFTAR TABEL
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
iv
DAFTAR GAMBAR
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
v

BAB I PENDAHULUAN
...........................................................................................................
...........................................................................................................
1
1.1 Latar Belakang
...............................................................................................................
...............................................................................................................
1
1.2 Maksud dan Tujuan
...............................................................................................................
...............................................................................................................
4
1.3 Ruang Lingkup
...............................................................................................................
...............................................................................................................
5
1.4 Istilah dan Definisi
...............................................................................................................
...............................................................................................................
5
1.5 Landasan Hukum
...............................................................................................................
...............................................................................................................
7

Sentra Kelautan Perikanan Terpadu Numana


Dinas Kelautan dan Perikanan Kabupaten WAKATOBI ii
MasterPlan Pengembangan Kawasan
SKPT
1.6 Fungsi dan Manfaat Dokumen SKPT
...............................................................................................................
...............................................................................................................
9
1.6.1 Fungsi SKPT
..................................................................................................
..................................................................................................
9
1.6.2 Manfaat SKPT
..................................................................................................
..................................................................................................
10
1.7 Sistematika Pelaporan
...............................................................................................................
...............................................................................................................
10

BAB II TINJAUAN KEBIJAKAN RUANG


...........................................................................................................
...........................................................................................................
14
2.1 Kebijakan Nasional
...............................................................................................................
...............................................................................................................
14
2.2 Kebijakan Pembangunan Wilayah Provinsi Sulawesi
Tenggara
...............................................................................................................
...............................................................................................................
20
2.3 Kebijakan Pemerintah Kabupaten Wakatobi
...............................................................................................................
...............................................................................................................
21
2.4 Konsep Sentra Kelautan Perikanan Terpadu
...............................................................................................................
...............................................................................................................
23
2.5 Kebijakan, Strategi dan Program SKPT
...............................................................................................................
...............................................................................................................
27

BAB III IDENTIFIKASI KONDISI KABUPATEN WAKATOBI


...........................................................................................................

Sentra Kelautan Perikanan Terpadu Numana


Dinas Kelautan dan Perikanan Kabupaten WAKATOBI iii
MasterPlan Pengembangan Kawasan
SKPT
...........................................................................................................
30
3.1 Aspek Geografi dan Demografi
...............................................................................................................
...............................................................................................................
30
3.1.1 Luas dan Batas Wilayah Administrasi
..................................................................................................
..................................................................................................
30
3.1.2 Letak dan Kondisi Geografi
..................................................................................................
..................................................................................................
32
3.1.3 Demografi
..................................................................................................
..................................................................................................
34
3.2 Topografi
...............................................................................................................
...............................................................................................................
34
3.3 Hidrologi dan Geologi
...............................................................................................................
...............................................................................................................
35
3.4 Klimatologi
...............................................................................................................
...............................................................................................................
36
3.5 Penggunaan Lahan
...............................................................................................................
...............................................................................................................
37
3.6 Kawasan Taman Nasional Laut Kepulauan Wakatobi
...............................................................................................................
...............................................................................................................
38
3.6.1 Zona Inti (Core Zone)
..................................................................................................
..................................................................................................
40
3.6.2 Zona Perlindungan Bahari (No Take Zone)
..................................................................................................
..................................................................................................
40

Sentra Kelautan Perikanan Terpadu Numana


Dinas Kelautan dan Perikanan Kabupaten WAKATOBI iv
MasterPlan Pengembangan Kawasan
SKPT
3.6.3 Zona Pariwisata (Tourism Zone)
..................................................................................................
..................................................................................................
41
3.6.4 Zona Pemanfaatan Lokal (Local Using Zone)
..................................................................................................
..................................................................................................
42
3.6.5 Zona Pemanfaatan Umum (Common Using
Zone)
..................................................................................................
..................................................................................................
42
3.6.6 Zona Daratan/Khusus (Land Zone)
..................................................................................................
..................................................................................................
42
3.7 Cagar Biosfer Wakatobi
...............................................................................................................
...............................................................................................................
43
3.7.1 Area Inti
..................................................................................................
..................................................................................................
46
3.7.2 Area Penyangga
..................................................................................................
..................................................................................................
46
3.7.3 Area Transisi
..................................................................................................
..................................................................................................
47

BAB IV POTENSI DAN PERMASALAHAN


...........................................................................................................
...........................................................................................................
48
4.1 Perikanan Tangkap
...............................................................................................................
...............................................................................................................
48
4.1.1 Rumah Tangga Perikanan Tangkap
..................................................................................................
..................................................................................................
48

Sentra Kelautan Perikanan Terpadu Numana


Dinas Kelautan dan Perikanan Kabupaten WAKATOBI v
MasterPlan Pengembangan Kawasan
SKPT
4.1.2 Armada Penangkapan Ikan
..................................................................................................
..................................................................................................
50
4.1.3 Alat Penangkapan Ikan (API)
..................................................................................................
..................................................................................................
53
4.1.4 Jumlah Trip dan Musim Penangkapan Ikan
..................................................................................................
..................................................................................................
54
4.1.5 Daerah Penangkapan Ikan
..................................................................................................
..................................................................................................
57
4.1.6 Produksi dan Pemasaran
..................................................................................................
..................................................................................................
59
4.1.7 Tempat Pendaratan Ikan
..................................................................................................
..................................................................................................
61
4.2 Perikanan Budidaya
...............................................................................................................
...............................................................................................................
63
4.2.1 Luas Kawasan Budidaya
..................................................................................................
..................................................................................................
63
4.2.2 Produksi dan Teknis Budidaya
..................................................................................................
..................................................................................................
67
4.3 Permasalahan
...............................................................................................................
...............................................................................................................
69
4.3.1 Pengolahan dan Pemasaran Hasil Perikanan
..................................................................................................
..................................................................................................
70
4.3.2 Kelembagaan
..................................................................................................

Sentra Kelautan Perikanan Terpadu Numana


Dinas Kelautan dan Perikanan Kabupaten WAKATOBI vi
MasterPlan Pengembangan Kawasan
SKPT
..................................................................................................
71
4.3.3 Jenis Produk dan Rumah Tangga Pengelolah
..................................................................................................
..................................................................................................
72
4.3.4 Pemasaran
..................................................................................................
..................................................................................................
74

BAB V MASTERPLAN PENGEMBANGAN KAWASAN SKPT


...........................................................................................................
...........................................................................................................
75
5.1 Visi dan Misi Kawasan SKPT Numana
...............................................................................................................
...............................................................................................................
75
5.1.1 Konsep Visi Kawasan SKPT Numana
..................................................................................................
..................................................................................................
76
5.1.2 Konsep Misi Kawasan SKPT Numana
..................................................................................................
..................................................................................................
76
5.2 Tujuan Pengembangan Kawasan Sentra Kelautan
Perikanan Terpadu Numana
...............................................................................................................
...............................................................................................................
77
5.3 Kebijakan Strategis Pengembangan SKPT Numana
...............................................................................................................
...............................................................................................................
79
5.4 Rencana Struktur Ruang Kawasan SKPT Numana
...............................................................................................................
...............................................................................................................
79
5.5 Rencana Pola Pemanfaatan Ruang Kawasan SKPT
Numana
...............................................................................................................
...............................................................................................................
83

Sentra Kelautan Perikanan Terpadu Numana


Dinas Kelautan dan Perikanan Kabupaten WAKATOBI vii
MasterPlan Pengembangan Kawasan
SKPT
5.5.1 Rencana Pola Ruang Kawasan Lindung
..................................................................................................
..................................................................................................
84
5.5.2 Rencana Pola Ruang Kawasan Budidaya
..................................................................................................
..................................................................................................
92
5.6 Arahan Pengendalian Pemanfaatan Ruang Kawasan
...............................................................................................................
...............................................................................................................
98
5.6.1 Pengendalian Pemanfaatan Ruang
..................................................................................................
..................................................................................................
98
5.7 Konsep Eco Industrial Estate
...............................................................................................................
...............................................................................................................
103
5.7.1 Pemilihan Lokasi (site selection)
..................................................................................................
..................................................................................................
105
5.7.2 Perencanaan Tapak / Tata Ruang Kawasan
(site planning)
..................................................................................................
..................................................................................................
105
5.7.3 Desain Infrastruktur Kawasan Sentra Kelautan
Perikanan Terpadu (SKPT) Numana
..................................................................................................
..................................................................................................
106
5.7.4 Prinsip Dasar Eco Industrial Estate
..................................................................................................
..................................................................................................
111
5.8 Mitigasi Bencana Pesisir
...............................................................................................................
...............................................................................................................
111
5.8.1 Kawasan Rawan Bencana Gempa Bumi
..................................................................................................
..................................................................................................
112

Sentra Kelautan Perikanan Terpadu Numana


Dinas Kelautan dan Perikanan Kabupaten WAKATOBI viii
MasterPlan Pengembangan Kawasan
SKPT
5.8.2 Kawasan Rawan Tsunami
..................................................................................................
..................................................................................................
112
5.8.3 Kawasan Rawan Banjir
..................................................................................................
..................................................................................................
113
5.8.4 Kawasan Bencana Abrasi
..................................................................................................
..................................................................................................
113

BAB VI ARAHAN PENGEMBANGAN KAWASAN SKPT


...........................................................................................................
...........................................................................................................
115
6.1 Arahan Pengembangan Jaringan Utilitas
...............................................................................................................
...............................................................................................................
115
6.1.1 Arahan Rencana Jaringan Air Bersih
..................................................................................................
..................................................................................................
115
6.1.2 Arahan Rencana Jaringan Air Limbah
..................................................................................................
..................................................................................................
116
6.1.3 Arahan Pengelolaan Sampah
..................................................................................................
..................................................................................................
117
6.1.4 Sistem Pengelolaan Sampah di Kawasan SKPT
..................................................................................................
..................................................................................................
118
6.1.5 Kriteria Pemilihan Prasarana dan Sarana
Pengelolaan Sampah
..................................................................................................
..................................................................................................
119
6.1.6 Arahan Pengembangan Jaringan Drainase
..................................................................................................
..................................................................................................
122

Sentra Kelautan Perikanan Terpadu Numana


Dinas Kelautan dan Perikanan Kabupaten WAKATOBI ix
MasterPlan Pengembangan Kawasan
SKPT
6.1.7 Arahan Pengembangan Energi Listrik
..................................................................................................
..................................................................................................
123

BAB VII RENCANA PEMBANGUNAN DAN INDIKASI PROGRAM


...........................................................................................................
...........................................................................................................
125
7.1 Indikasi Program
...............................................................................................................
...............................................................................................................
125
7.1.1 Program Pengembangan Perangkat Pengelola
Kawasan SKPT Numana
..................................................................................................
..................................................................................................
125
7.1.2 Program Integrasi dengan Masyarakat
..................................................................................................
..................................................................................................
126
7.1.3 Arahan Rencana Aksi Perencanaan
Pengembangan Kawasan SKPT Numana
..................................................................................................
..................................................................................................
128
7.2 Rencana Pembangunan Kawasan SKPT
...............................................................................................................
...............................................................................................................
131

BAB VIII ARAHAN RENCANA TATA BANGUNAN DAN


LINGKUNGAN
...........................................................................................................
...........................................................................................................
133
8.1 Arahan Rencana Tata Bangunan dan Lingkungan
...............................................................................................................
...............................................................................................................
133
8.1.1 Penentuan Lokasi Inti (Core Area)
Perencanaan
..................................................................................................
..................................................................................................
133

Sentra Kelautan Perikanan Terpadu Numana


Dinas Kelautan dan Perikanan Kabupaten WAKATOBI x
MasterPlan Pengembangan Kawasan
SKPT
8.1.2 Strategi Perencanaan
..................................................................................................
..................................................................................................
136
8.1.3 Landasan Kegiatan
..................................................................................................
..................................................................................................
137
8.2 Data dan Informasi Lokasi Inti (Core Area) sebagai
Lokasi RTBL)
...............................................................................................................
...............................................................................................................
138
8.2.1 Lokasi dan Luas Core Area
..................................................................................................
..................................................................................................
138
8.2.2 Land Use Dan Space Use
..................................................................................................
..................................................................................................
139
8.2.3 Kondisi Umum Core Area
..................................................................................................
..................................................................................................
139
8.2.4 Aktivitas pada Lokasi Inti (Core Area)
..................................................................................................
..................................................................................................
141
8.3 Analisis Rencana Tata Bangunan Dan Lingkungan
...............................................................................................................
...............................................................................................................
143
8.3.1 Sistem Hubungan Kawasan
..................................................................................................
..................................................................................................
144
8.3.2 Ruang Terbuka atau Tata Hijau
..................................................................................................
..................................................................................................
145
8.3.3 Bangunan dan Lingkungan
..................................................................................................
..................................................................................................
146

Sentra Kelautan Perikanan Terpadu Numana


Dinas Kelautan dan Perikanan Kabupaten WAKATOBI xi
MasterPlan Pengembangan Kawasan
SKPT

DAFTAR PUSTAKA

Sentra Kelautan Perikanan Terpadu Numana


Dinas Kelautan dan Perikanan Kabupaten WAKATOBI xii
MasterPlan Pengembangan Kawasan
SKPT
DAFTAR TABEL

Tabel 3-1. Luas Wilayah Kabupaten Wakatobi Menurut


Kecamatan

30
Tabel 3-2. Luas Penggunaan Lahan Kabupaten Wakatobi

37
Tabel 4-1. Perkembangan jumlah alat tangkap (unit) di
Kabupaten Wakatobi

53
Tabel 4-2. Produksi Perikanan Tangkap Per Kecamatan
Kabupaten Wakatobi Tahun 2011-2015.

59
Tabel 4-3. Luas areal budidaya perikanan berdasarkan arahan
RTRW Wakatobi 2012-2032

64
Tabel 4-4. Luasan perencanaan budidaya laut berdasarkan RTRW
Kabupaten Wakatobi di Pulau Wangi-Wangi

65
Tabel 4-5. Luasan perencanaan budidaya laut berdasarkan RTRW
Wakatobi di Pulau Kaledupa

66
Tabel 4-6. Produksi budidaya/pembesaran per jenis ikan
Wakatobi tahun 2016 (DKP Wakatobi)

68
Tabel 5-1. Rencana peruntukkan lahan Kawasan Pengembangan
SKPT Numana

83
Tabel 5-2. Jenis struktur Penggunaan

83
Tabel 7-1. Indikasi Program Pembangunan dalam Masterplan
Pengembangan Kawasan Sentra Kelautan Perikanan
Terpadu Numana 10 Tahun Perencanaan (Tahun
2018-2028)

Sentra Kelautan Perikanan Terpadu Numana


Dinas Kelautan dan Perikanan Kabupaten WAKATOBI

iv
MasterPlan Pengembangan Kawasan
SKPT

129

Sentra Kelautan Perikanan Terpadu Numana


Dinas Kelautan dan Perikanan Kabupaten WAKATOBI

v
MastePlan Pengembangan Kawasan
SKPT
DAFTAR GAMBAR

Gambar 2-1 Komponen pokok Sentra Kelautan dan Perikanan


(SKP)

24
Gambar 2-2 Fokus pengembangan Sentra Bisnis Kelautan dan
Perikanan

26
Gambar 3-1 Peta Administrasi Wilayah Kabupaten Wakatobi

31
Gambar 3-2 Letak Geografis Kabupaten Wakatobi secara Regional

32
Gambar 3-3 Posisi Wakatobi Dalam Pusat Segi Tiga Karang Dunia

33
Gambar 3-4 Peta Topografi dan Bathimetri

35
Gambar 4-1 Sebaran jumlah rumah tangga perikanan tangkap
berdasarkan kecamatan di Kabupaten Wakatobi

49
Gambar 4-2 Komposisi jumlah nelayan berdasarkan kategori
nelayan

50
Gambar 4-3 Komposisi armada penangkapan Kabupaten Wakatobi

51
Gambar 4-4 Sebaran armada penangkapan ikan Kabupaten
Wakatobi

52
Gambar 4-5 Sebaran alat penangkapan ikan berdasarkan
kecamatan di Kabupaten Wakatobi

54
Gambar 4-6 Jumlah trip penangkapan per tahun per unit masing-
masing jenis alat tangkap ikan di Kabupaten Wakatobi

55

Sentra Kelautan Perikanan Terpadu Numana


Dinas Kelautan dan Perikanan Kabupaten WAKATOBI v
MastePlan Pengembangan Kawasan
SKPT
Gambar 4-7 Musim penangkapan ikan berdasarkan jenis ikan di
Kabupaten Wakatobi

57
Gambar 4-8 Lokasi penangkapan tuna besar dengan pancing tonda

59
Gambar 4-9 Alur pemasaran ikan hasil tangkapan nelayan di
Kabupaten Wakatobi

61
Gambar 4-10 Diagram rantai pasok TPI ke PPI Numana dan
perbandingan besaran potensi ikan yang didaratkan
langsung di masing-masing TPI/PPI

62
Gambar 4-11 Peta peruntukkan lahan budidaya perikanan
berdasarkan RTRW Kabupaten Wakatobi

64
Gambar 4-12 Peta arahan budidaya laut berdasarkan RTRW
Wakatobi di Wangi-Wangi

65
Gambar 4-13 Peta arahan budidaya laut berdasarkan RTRW
Wakatobi di Kaledupa.

66
Gambar 4-14 Peta arahan budidaya laut berdasarkan RTRW
Wakatobi di Tomia seluas 318 ha

67
Gambar 4-15 Perbandingan total produksi per jenis ikan hasil
budidaya (pembesaran dan penampungan hasil
tangkapan dari alam) tahun 2016 (Sumber: DKP
Wakatobi).

69
Gambar 5-1 Konsep Visi dan Misi Kawasan SKPT Numana

77
Gambar 5-2 Pembagian Zonasi Kawasan SKPT Numana

81
Gambar 5-3 Rencana Kawasan Ruang Terbuka Hijau

86

Sentra Kelautan Perikanan Terpadu Numana


Dinas Kelautan dan Perikanan Kabupaten WAKATOBI vi
MastePlan Pengembangan Kawasan
SKPT
Gambar 5-4 Rencana Struktur Pola Ruang Kawasan SKPT

93
Gambar 5-5 Pola Ruang Jaringan Jalan dan Drainase

94
Gambar 5-6 Pola Ruang Fasilitas Dasar SKPT

95
Gambar 5-7 Pola Ruang Fasilitas Fungsional SKPT

96
Gambar 5-8 Pola Ruang Fasilitas Penunjang SKPT

97
Gambar 5-9 Ruang lingkup dan batasan pengendalian pemanfaatan
ruang

98
Gambar 5-10 Irisan Rencana Jalur Utama Kawasan

103
Gambar 5-11 Tahapan Mitigasi terhadap Bencana Pesisir

114

Sentra Kelautan Perikanan Terpadu Numana


Dinas Kelautan dan Perikanan Kabupaten WAKATOBI vii

Anda mungkin juga menyukai