Anda di halaman 1dari 68

BAB III

PERENCANAAN GUDANG

 Data Perencanaan :
 Fungsi bangunan : Gudang
 Mutu baja : S355
 Penutup atap : Seng
 Kuda – Kuda : Balok baja WF
 Bentang kuda-kuda : 28 m
 Sudut atap ( α ) : 25 o
 Beban angin : q = 40 kg/m2
 Jarak kolom : 7 meter
 Dinding : Batu Bata
 Sambungan : Las dan Baut
 Pedoman yang dipakai :
 Konsep Standar Nasional Indonesia Tata cara Perencanaan Konstruksi Baja
untuk Bangunan Gedung ( LFRD ).
 Peraturan Pembebanan Indonesia untuk Gedung 1983.
 Tabel Profil baja.

1. PERENCANAAN GORDING
250

1.1. Perencanaan Profil

Direncanakan gording Profil WF ukuran 100 x 50 x 5 x 7

Berat sendiri (W) = 9,3 kg/m


Momen Inersia ( Ix ) = 187 cm4
Momen Inersia ( Iy ) = 14,8 cm4
ix = 3,98 cm
iy = 1,12 cm
Section modulus ( Zx ) = 42 cm3
Section modulus ( Zy ) = 9 cm3
Mutu baja = BJ 37 = Fu = 3700 kg/cm2
Fy = 2400 kg/cm2
1.2. Analisa pembebanan catatan :cos 25 =0,906
1. Bebaban atap 1m2 horisontal sin 25 = 0,423
Beban mati

 Berat Seng ( 8 x 1,15 / cos 25 ) = 10,154 kg/m2


 Berat Profil ( 9,3 / 1.626 ) = 5,72 kg/m2 +
qd = 15,872 kg/m2
 Alat pengikat 10% x qd = 1,173 kg/m2 +
qd tot. = 17,459 kg/m2
=> q = 17.459x 1,626 = 28,38 kg/m
 Perhitungan Momen :
MxD : 1/8 q cos  L2 = 1/8 x 28 x cos 25 x 82 = 202,944 kgm
MyD : 1/8 q sin  (L/3)2 = 1/8 x 28 x sin 25 x 2,672 = 10,5 5 kgm

Beban Hidup
 Beban air hujan = ( 40 – 0,8Q ) kg/m2 PPIUG 1984 ps 3.2.2
= ( 40 – 0,8*25 )
= 26,4 kg/m2 > 20 kg/m2
pakai 20 kg/m2
qL = 20 x 1,626 = 32,52 kg/m
 Perhitungan momen
MxL : 1/8 q cos  L2 = 1/8 x 32,52 x cos 25 x 82 = 235,785 kgm
MyL : 1/8 q sin  (L/3)2 = 1/8 x 32,52 x sin 17 x 2,672 = 4,581 kgm

 Beban pekerja ( terpusat ) P = 100 kg


MxL : 1/4 q cos  L = 1/4 x 100 x cos 25 x 8 = 181,262 kgm

MxL : 1/4 q cos  L/3= 1/4 x 100 x sin 25 x 2,67 = 28,21 kgm

Beban angin dengan tekannan angin sebesar = 30 kg/m2 PPIUG 1984 ps


4.2.2)

Angin tekan = ( 0,02Q - 0,4 ) x W


= ( 0,02*25 – 0,4 ) x 30
= 3 kg/m2
Angin Hisap = 0,4 x 30
= 12 kg/m2
Bila dibandingkan dengan beban tetap (beban mati + beban hidup) = …+20 kg/m2,
maka angin hisap kalah besar. Jadi tidak menentukan dan tidak perlu dierhitungkan.

2.3. MOMEN BERFAKTOR

Mu = 1,2 MD + 1,6 ML
( Diambil momen yang terbesar )

Akibat Beban Mati & Beban Hidup Terpusat

Mux = 1,2 x 202,944 + 1,6 x 181,262 = 533,552 kgm.

Muy = 1,2 x 10,55 + 1,6 x 28,81 = 58,756 kgm.

2. Kontrol

 Kontrol Penampang profil WF 100 x 50 x 5 x 7

Penampang profil WF 100.50.5.7

bf 50
2⋅tf = 2⋅7 = 3,57 bf
2⋅tf < p = 3,57 < 10,75 ( ok)
172 172
p = √ fy = √ 250 = 10,75
h 70
tw = 5 = 14 h
tw < p = 14 < 106,25 ( ok )
1680 1680
p = √ fy = √ 250 = 106,25

Penampang kompak Mux = Mpx

 Kontrol Lateral Buckling :


Jarak penahan lateral ( LB ) = 38 cm

√E

200000
Lp = 1,76 . iy . fy = 1,76 . 1,12 . 250 = 55,75 cm > 50 cm ….. ok!

Mnx = Mpx = Zx . fy = 42 . 2500 = 105000 kg-cm = 1050 kgm.

Zy = ¼ tf . bf2 = 4,375 cm3 ( 1 flens )

Mny = Zy . fy = 4,375 . 2500 = 10937,5 kg-cm = 109,375 kgm.


2.4. MOMEN INTERAKSI
Mux Muy
+
φb Mnx φ b Mny < 1

Mux Muy 266,512 22,088


+ +
φb Mnx φ b Mny = 0 , 9⋅1050 0 ,9⋅109,375 = 0,506 < 1 ………………. Ok !

3. Kontrol Lendutan
Lendutan ijin : lendutan yang diijinkan, dimana lendutan yang terjadi tidak boleh

lebih besar dari lendutan yang disyaratkan. ( PPBBI 1984 ps. 15.1 tabel 31 )

l 700
 ijin = 180 = 180 = 3,89 cm

5 q⋅L 4 1 P⋅L3

fx = 384 EI + 48 EI

5 0 ,33 cos α⋅7004 1 100 cos α⋅7003



= 384 2000000⋅187 + 48 2000000⋅187 = 1,351 cm.α

5 q⋅L 4 1 P⋅L3

fy = 384 EI + 48 EI

5 0 ,33 sin α⋅166 , 67 4 1 100 sin α⋅166 , 67 3



= 384 2000000⋅14 , 8 + 48 2000000⋅14 , 8 = 0,128 cm.

f = √ fx 2 +fy 2 = √ 1,3512+0 ,128 2 = 1,357 cm < 2,78 cm ……… ok !

Sehingga dapat disimpulkan bahwa lendutan yang terjadi pada gording masih
memenuhi syarat.
Kontrol Geser
RD = 5/2 x 28,38 = 70,95 kg.

RL = 100 kg.

Ru = 1,2 . 70,95 + 1,6 . 100

= 245.14 kg.

h 70
tw = 5 = 14 1100
h
tw < √ fy Plastis
1100 1100
√ fy = √250 = 69,5

Vn = 0,6 . fy . Aw = 0,6 . 2500 . 0,5 . 11,85 = 8887,5 kg > Ru

 Vn = 0,9 . 8887,5 = 7998,75 kg

Vu <  Vn ………………………… ok

2.5. Perhitungan penggantung gording

1. Analisa Pembebanan
Beban Mati
 Berat gording = 9,3 kg/m
 Berat seng ( 7 x 1,7 ) = 11,9 kg/m +
= 21,2 kg/m
 Berat lai-lain ( 10% x qD = 2,12 kg/m +

= 23,32 kg/m

Rd = qD sinα. L/3 =23,32 x sin 25 x 2,33 = 22,93 kg

Beban Hidup
 Beban terbagi rata

qL = 23x 17 = 39 kg
RL = qL sin25 x L/3 = 39 x sin25 x 2,33 = 16,56 kg
 Beban terpusat
Pl = 100 kg

RL = P x sin 25 = 100 x sin 25 = 42,26 kg

2. Perhitungan gaya
 Penggantung Gording Tipe A

RA = 1,2 RD x 1,6 RL

(1,2 x 22,93) + (1,6 x 42,26) = 95,13 kg


RA total = RA x Banyak gording
95,13 x 18 = 1712,34 kg
 Penggantung gording tipe B
Arc tanβ = Panjang miring gording / L/3
= 1,70 / 2,33 = 0.71
β = 35,37°
RB sinβ = RA
RB = RA / sin β = 1712,34/ sin 35,37 = 2957,41 kg
2. IKATAN ANGIN

Data :

Tekanan angin W = 30 kg.m2

Koofisien angin C = 1,3 ( dinding bebas )

α = 25 °

A = Luas daerah kena angin

12

8X3
Perhitungan h

h1 =0m

h2 = 0 + ( 3,25.tg 25  ) = 1,514 m

h3 = 0 + ( 6,5 . tg 25 ) = 3.029 m

h4 = 0 + ( 10,5 . tg 25) = 4,893 m

Gaya –gaya yang bekerja


R = ½. W. C. A
R1 =1/2. 30.1,3 ( 1/2 ( 1,625. tan 25 ) 1,625 = 7,8714 kg

R3 =1/2. 30.1,3 ( 1/2 (1,625+ 4,875) tan 25) 3,25 = 62,9709 kg

R4 =1/2. 30. 1,3 (1/2 (4,875+ 8,5) tan 25) 4.885 = 144,5258 kg
R5 =1/2. 30. 1,3 (1/2 (8,5+ 10,5) tan 25) 8 = 453,0928 kg +

R total = 668,469 kg

Dimensi Ikatan Angin


Gaya ikatan angin terbesar adalah pada ujung atap sebelah luar

tan θ = 4,20 / 5 = 0,84

θ = 40,03°

R1 = 7,8714 kg

R total = 668,46 kg

Gaya Normal pada gording akibat angin dimana untuk angin tekan C = 0,9 dan angin
hisap C = 0,4.
Angin Hisap
N=
Angin Tekan x R total

0,4
N= =297,093 kg
0 , 9 x 668 , 46

Pada titik buhul A

ΣV = 0→ Rtotal + S1 = 0
S1 = - Rtotal = -668,46 kg ( tekan )
ΣH = 0→ S2 = 0
- Pada titik buhul B

ΣV = 0→ R1 + S1 + S3 cos θ = 0
7,8714 – 668,46 + S3 cos 40,03 = 0
S3 = 862,71 kg ( tarik )

Perencanaan Batang Tarik


Pu = Ф. S3 = 0,8. 862,71 = 690,168 kg

BJ 41→ fu = 4100 kg/cm2 ; fy = 2500 kg/cm2

Kontrol Kekuatan

a. Kekuatan Leleh
Pu= Ф. fy. Ag ; dengan Ф = 0,9
Ag perlu = Pu / Ф. fy = 690,168 / 0,9.250 = 0,307 cm2

b. Kekuatan Putus
Pu = Ф. fu. Ag ; dengan Ф = 0,75
Ag perlu = Pu / Ф. fu. 0,75
= 690,168 / 0,75. 4100. 0,75 = 0,299 cm

Ag = 0,30 cm2 ( menentukan )


Ag = ¼ π.d2
1

4
d=
Ag
1
x 3 , 14
4
d= =0,625 cm=6 , 25 mm
0 ,30

Pakai d = 1,6 cm = 16 mm
3. PERENCANAAN DINDING

Data Perencanaan :

Jarak Regel maksimum = 4 m


Tinggi Regel Maksimum = 12 m
Jarak Gording = 1,625 m
Dinding Batu Tela (6x2x0,75) = 9 kg/m

3.1. Perencanaan Profil


Direncanakan Pakai Profil WF 100 x 50 x 5 X 7

A = 11,85 cm2 Ix = 187 cm4


W = 9,3 kg/m Iy = 14,8 cm4
Zx = 41,8 cm3 ix = 3,98 cm
Zy = 8,94 cm3 iy = 1,12 cm
bf = 50 mm h = 70 mm
tw = 5 mm

3.2. Perhitungan Pembebanan


1. Beban Mati

Lantai Dasar
Berat gording = 9,3 kg.m
Berat seng gelombang = 4,15 x 1,625 = 49,8 kg.m
Berat Batu tela ( 6 x 3 ) = 18 kg.m
Total = 77,1 kg.m

Myd ( 1/8 x q x (L/3)²) = (1/8 x 65,01 x (1,33²) = 18,752 kg/m


Lantai 1
Berat gording = 9,3 kg.m
Berat seng gelombang = 49,8 kg.m
Berat batu tela = 6 x 1,5 = 9 kg.m
Total = 68,1 kg.m
Alat pengikat 10 % = 6,81 kg.m
Total = 74,91 kg.m
Myd ( 1/8 x q x (L/3)²) = (1/8 x 65,01 x (1,33²) = 16,56 kg/m
2. Beban angin
Lantai Dasar
Tekanan angin = 30 kg.m
Angin Tekan ( C = 0,9)=(0,9x30) = 27 kg.m
q = Angin tekan x Jarak gording
27 x 1,625 = 43,87 kg.m
Angin Hisap ( C = 0,4) = (0,4 x 30 ) = 12 kg.m
q = Angin Hisap x Jarak gording
12 x 1,625 = 19,5 kg.m

Akibat beban angin yang tegak lurus dinding (tarik)


Mxw = (1/8 x q x L²) = (1/8 x 43,87 x 24) = 131,61 kg.m
N= q x Jarak goding = 131,61 x 1,625 = 215,87 kg.m
Akibat beban angin yang tegak lurus gevel (tekan)
Mxw = (1/8 x q x L²) = (1/8 x 19,5 x 24) = 58,5 kg.m
N= q x Jarak goding = 58,5 x 1,625 = 95,06 kg.m

Lantai 1
Tekanan angin = 30 kg.m

Angin tekan ( C = 0,9 ) = ( 0,9 x 30 ) = 27 kg.m

q = angin tekan x jarak gording

27 x 1,625 = 43,87 kg.m

Angin Hisap ( C = 0,4 ) = (0,4 x 30 ) = 12 kg.m

q = Angin Hisap x Jarak gording = 19,5 kg.m

akibat beban angin yang tegak lurus dinding ( tarik )

Mxw = (1/8 x q x L²) = (1/8 x 43,87 x 24) = 131,61 kg.m

N = q x Jarak goding = 131,61 x 1,625 = 215,87 kg.m


Akibat beban angin yang tegak lurus gevel (tekan)

Mxw = (1/8 x q x L²) = (1/8 x 19,5 x 24) = 58,5 kg.m

N= q x Jarak goding = 58,5 x 1,625 = 95,06 kg.m

3.3. Gording dan Regel


1. Gording A
Gording ini adalah balok kolom ( beam column )
Akibat beban D dan L menghasilkan momen lentur yang besarnya diambil dari
perhitungan pembebanan gording,

U = (1,2D + 1,6L + 1,6W) . 0,75

Mnt-x = (1,2MD-x + 1,6ML-x) . 0,75

= (1,2 . 62,76 + 1,6 . 24) . 0,75 = 276,512 kg-m

Mnt-y = (1,2MD-y + 1,6ML-y) . 0,75

= (1,2 . 2,14 + 1,6 . 12,2) . 0,75 = 22,088 kg-m

Nu = 1,6.w.0,67

= 1,6.17,2 .0,75 = 609,65 kg

Direncanakan menggunakan Profil 100.50.5.7

Ag = 11,85 cm2 q = 9,3 kg/m Zx = 42 cm3

Ix = 187 cm4 ix = 3,98 cm Zy = 4,375 cm3 (1 flens)

Iy = 14,8 cm4 iy = 1,12 cm

Lk− x 700
=
Lkx = 700cmx = i x 3 ,98 = 175,879 kg ( menentukan )
π .⋅E⋅A g 3 ,14 2⋅2⋅106⋅11 , 85
=
λ 175 , 8792
Ncr b-x = x2 = 7754,05 kg
Lk− y 233
=
Lk-y = 233 cm y = i y 1 , 12 = 208,03

π .⋅E⋅A g 3 ,14 2⋅2⋅106⋅11, 85


=
λ 208 , 032
Ncr b-y = y2 = 5399,53 kg
Tekuk kritis terjadi pada arah x ( x > y )

c = π √
λ x f y 175 , 879 2500
E
=
3 ,14 √
2⋅10 6 = 1,414 c > 1,2

 = 1,25 . c2 = 1,25 . (1,414)2 = 2,501


A g⋅f y 11, 85⋅2500
=
Pn = ω 2 ,501 = 11845,26 kg
Pn 609 , 65
=
φc⋅Pn 0 , 85⋅11845 ,26 = 0,061 < 0,2

Pakai Rumus :
2⋅φ c⋅Pn
Pu
+
[ M u−x
+
φ b⋅M n− x φ b⋅M n− y
M u− y
] ≤1

Gording dianggap batang tidak bergoyang


Mu-x = Mn t-x . b-x
Cm− x
≥1

( )
Nu
1−
N cr b− x
b-x =
Untuk elemen beban transfersal, ujung sederhana ; Cm = 1
1
=1 , 086≥1

b-x =
1− (
609 , 95
7754,05 )
Mu-y = Mn t-y . b-y
Cm− y
≥1

( )
Nu
1−
N cr b− y
b-y =
1
=1 , 127≥1

b-y =
1− (
609 , 95
5399,53 )
Mu-x =276,512. 1,086 = 300,29 kg-m
Mu-y = 22,088 . 1,127 = 24,89 kg-m
Persamaan Interaksi :

Mn-x dan Mn-y diambil dari perhitungan gording.

Mn-x = 1050 kg-m

Mn-y = 109,375 kg-m

Pu
+
[
M u−x
+
M u− y
2⋅φ c⋅Pn φ b⋅M n− x φ b⋅M n− y
≤1
]
609 , 95
+ [
300 ,29 24 , 89
+
2⋅0 , 85⋅11845 ,26 0 , 9⋅1050 0 , 9⋅109 , 375 ]
=0 ,601≤1
…….. OK !

2. Regel
7.1. Direncanakan menggunakan profil WF 100. 50. 5. 7
Ag = 11,85 cm2 q = 9,3 kg/m Zx = 42 cm3
Ix = 187 cm4 ix = 3,98 cm Zy = 4,375 cm3 (1 flens)
Iy = 14,8 cm4 iy = 1,12 cm

7.2. Pembebanan
a. Beban Mati
Dinding = 5 . 1,15 = 4,6 kg.m2
Regel = 9,3 : 2 = 4,65 kg.m2
= 9,125 kg.m
Alat penyambung (10%) = 1,04 kg.m

qD =11,44 kg/m2 12 kg/m2


b. BeBan hidup =0
c. Beban angin
qw1 = 0,9 . 30 = 27 kg.m (tiup )
qw2 = 0,4. 30 = 12 kg.m (hisap )

pakai 2 penggantung gording


7 , 00
Ly = 3 = 2,333 m

Lx = 7,00 m

Beban pada regel

qD = 2 . 12 = 24 kg/m2

MD-x = 0
ML-x = 0

MD-y = 1/8 . qD . Ly2


= 1/8 . 24 . 2,333
= 6,999 kg-m
ML-y = 0
qw = 2 . 27 = 54 kg/m2
Mw-x = 1/8 . qw . Lx2
= 1/8 . 54 . 72
= 330,75 kg-m

Persamaan Interaksi :
Pu
+
[
M u−x
+
M u− y
2⋅φ c⋅Pn φ b⋅M n− x φ b⋅M n− y]≤1

609 , 95
+
[
330 ,75
+
6 ,999
]
2⋅0 , 85⋅11845 ,26 0 , 9⋅1050 0 , 9⋅109 , 375
=0 , 442≤1
…Ok
4. KOLOM

Data perencanaan :

Memakai gaya batang tekan sebesar N = 25 Ton..................Syarat Maksimum Beban

Tegangan ijin baja = 1600 kg/cm

4.1 Perencanaan Pembebanan

1. Beban mati

Regel 5

No atap = A1 x q atap = 7,5 x 4,2 kg = 31 kg

No Dinding = A2 x q Dinding = 11,25 x 13,44 = 151,5 kg

No Gording = Jumlah gording . w gording = 18 x 9,3 kg = 167,4 kg

qD1 = 786,2 kg

Regel 2

No atap = A1 x q atap = 7,5 x 4,2 kg = 31 kg

No Dinding = A2 x q Dinding = 11,25 x 13,44 = 151,5 kg


No Gording = Jumlah gording . w gording = 8 x 9,3 kg = 167,4 kg

qD2 = 786,2 kg

qd total = 786,2 kg + 786,2 kg = 1572,4 kg

2. Beban Hidup

Regel 5

Y = h/200 = 350/200 = 1,75 cm

Ix = 4/384 x (q x L4) / ( 0,02 x 1,75 )

= 4/384 x ( 4,96/44 ) x (0,02 x 1,75) = 2215,76

qL = 2500/1,75 = = 1428 kg

Pu = 1,2 qD + 1,6 qL = 1,2 ( 786,2 ) + 1,6 (1428 ) = 3228,24 kg

Mu Max = 1/8 qL2 = 1/8 1428.7,52 = 2677,5 kg

4.2 Perencanaan Profil

Perencanaan memakai Profil WF :350 x 250 x 9 x 14

Ix = 21.700 cm4 Iy = 3.650 cm4


Zx = 1.360 cm3 Zy = 444 cm3
ix = 14,6 cm iy = 6 cm
A = 101,5 cm2 q = 79,9 kg/m
Sx = 1.280 cm3 Sy = 292 cm3
d = 350 mm h = 282 mm
b = 250 mm tf = 14 mm
tw = 9 mm r = 20 mm

Lantai Dasar
Tinggi =6m
Lk (panjang tekuk batang tekan)
Lk =½xL
=½x6
=3m
a = Lk/iy
= 150 /6
= 25
Dari faktor tekuk di dapat :
w = 1,031

Maka :
Tegangan baja (s) = w x (N/A)
= 1,031 x (25000/101,5)
= 253,940 kg/cm²........................Struktur Aman < 1600 kg/cm²
Lantai 1
Tinggi =6m
Lk (panjang tekuk batang tekan)
Lk =½xL
=½x6
=3m
a = Lk/iy
= 150 /6
= 25
Dari faktor tekuk di dapat :
w = 1,031
Maka :
Tegangan baja (s) = w x (N/A)
= 1,031 x (25000/101,5)
= 253,940 kg/cm²........................Struktur Aman < 1600 kg/cm²
4.3 Kontrol Tekuk

Regel 5

Untuk arah x

Lk x = 400 cm

λx = Lkx /Ix = 600/7,5 = 80

fy 2400
λc = λx √ = ( 80/200 ) x √ = 1,03
E E 200000000
Ncbx = π 2 .E.A / λy2 = π 2 .20000000. 51,21A / 802

= 116040.87 kg
Untuk arah y
Lky = 400

λx = Lkx /Ix = 600/7,5 = 80

fy 2400
λc = λx √ = ( 80/200 ) x √ = 1,03
E E 200000000

Ncbx = π 2 .E.A / λy2 = π 2 .20000000. 51,21A / 802

= 116040.87 kg

4.4 Kontrol Lateral Buckling

Lateral Bracing = L0 = 1000 = 100 cm

Lp = 1.76 x ix x √ E/fy

= 1,76 x 100 x
√200000 =115 cm
2400

Ternyata L0 < Lp maka Mnx = Mpx = zx.Fy = 0 x P = 0 kg/cm

= o kg/m
V PERENCAN LANTAI

5.1. Plat Lantai


Dipakai lpat bondex tebal 0,75 mm, dan panjang menerus span 3,25 m tanpa
penyanggamaka dari tabel bentang didapat : tebal plat : 13 cm Tulangan negatif : 3,82
cm2 /m

Direncanakan memakai tulangan 10 mm

1 2 3,82 cm2
πD
As =4 n = 0,785 = 4,83 tulangan 5 tulangan
1
⋅π⋅10 2
=4
= 78,5 mm2
= 0,785 cm2
100 cm
Jarak antar tulangan per meter : 5 = 20 cm
Dipasang tulangan negatif : 10 – 200

5.2. Perhitungan Balok Lantai


Direncanakan menggunakan profil WF 250 x 250 x 11 x 11
Ag = 82,06 cm2 q = 64,4 kg/m Zx = 781 cm3
Ix = 8790 cm4 ix = 10,3 cm Zy = 356 cm3
Iy = 2940 cm4 iy = 5,98 cm r = 1,6 cm
1. Pembebanan
a. Beban Mati
- Berat profil = 64,4 kg/m
- Berat plat bondex = 10,1 kg/m2. 3,25 m = 32,825 kg/m
- Berat beton bertulang = 0,13 . 3,25 . 2400 = 1014 kg/m
- Berat spesi (2 cm) = 0,02 . 2100 . 3,25 = 341,25 kg/m
- Berat tegel (2 cm) = 0,02 . 2400 . 3,25 = 156 kg/m
qD = 1608,478 kg/m

b. Beban Hidup
Untuk lantai gedung qL = 400 . 3.25 = 1300 kg/m

c. Kombinasi Pembebanan
qu = 1,2qD + 1,6qL
= 1,2 . 1609 + 1,6 . 1300
= 4010, 8 kg/m
Mu = 1/8.q.L2 = 1/8.4010,8 . 5² = 12.533.75 Kg

1 1
q u⋅L= ⋅4010 , 8⋅5
Vu = 2 2 = 10.027 kg

2. Kontrol Lendutan Profil


L 500
y= = =1 ,39 cm
360 360
5 q 5 ( 1609+1300 )
y max = L 4= . 400 4 =1 ,35
384 E×Ix 384 2 .10 6×8790

3. Kontrol Kuat Geser

h=d−2 ( tf −r )=244−2 ( 11+16 )=190


h 190 h 1100
= =17 , 27 <
tw 11 tw √ fy Plastis !
Vn=0 , 6 . fy . Aw
1100 1100
= =69 ,57
√ fy √ 250 =0 ,6 . 2500 . 0 ,1.19=31. 350 kg

Vu≤Φ Vn
10 . 027≤0 ,9 . 31. 350=28. 215 kg (Ok !)

VI PERENCANAAN RANGKA ATAP

1. Perhitungan Gaya Dalam

Data – Data Konstruksi

 Sudut rangka atap = 25 o

 Bentang rangka atap = 28 m


 Jarak horizontal gording = 1,626 m
 Jarak miring gording = 1,7 m
 Jarak kuda – kuda = 4 m
 Mutu baja = 41
 Fu = 4100 kg/cm2
 Fy = 2500 kg/cm2
 Modulus Elastisitas Baja = 2.106 kg/cm2

Beban Mati (D)

28
 Berat Asbes ( 2 , 5×1 , 1 )×4×1 , 7×1 ,04 = 90,007 kg

 Berat Gording 9,3×4×1,7 = 64,32 kg


= 164,327 kg
 Berat alat penyambung (10 %) = 16,43 kg
= 180,757kg
( 11,2×103 , 8 )×2×1 ,63
 Berat rangka atap 20 , 4 = 185,33 kg
= 366,1 kg
 Berat tambahan (10 %) = 36,61 kg
pD 1 = 402,71 kg
( 0 ,5×1 ,7 ) + ( 0 , 5×1 , 31 )
×402 , 71
pD 2 = 1,7 = 356,52 kg
1, 31
×402 , 71
pD 3 = 1 , 7 = 310 kg

Beban Hidup

 Beban hidup Terbagi Rata :


q=( 40−0 , 8 α )=( 40−0 , 8 . 25 )=26 , 4 kg/m2 > 20 kg/m2
Menurut peraturan pembebanan dipakai 20 kg/m2

pL 1 =20×5×2×1 ,7 = 340 kg
( 0 ,5×1 ,7 ) + ( 0 , 5×1 , 31 )
×340
pL 2 = 1,7 = 301 kg
1, 31
×340
pL 3 = 1,7 = 262 kg
 Beban Hidup Terpusat
pL = 100 kg
 Beban Kombinasi
pU = 1,2 pD + 1,6 pL
= 1,2 (402,71) + 1,6 (340)
= 1.027,25 kg
No. Batang Tarik Batang Tekan No. Batang Tarik Batang Tekan
Batang (kg) (kg) Batang (kg) (kg)
1 20529,86 31 -2436,11
2 19289,92 32 -2436,11
3 17578,39 33 2628,06
4 15892,32 34 2749,32
5 14600,76 35 -2806,18
6 13327,1 36 -2806,18
7 11959,7 37 2749,32
8 11925,31 38 -20090,23
9 11959,7 39 -20090,23
10 13327,1 40 3063,78
11 14600,76 41 -3377,45
12 15892,32 42 -3377,45
13 17578,39 43 3063,78
14 19289,92 44 3633,04
15 20529,86 45 36,57
16 -21484,24 46 36,57
17 -932,14 47 3633,04
18 -932,14 48 -18354,75
19 -21484,24 49 -18354,75
20 1511,66 50 -16600,14
21 -1473,31 51 -16600,14
22 -1473,31 52 -15239,64
23 1511,66 53 -15239,64
24 -21488,64 54 -13971,57
25 2225,23 55 -13971,57
26 -2033,74 56 -11404,23
27 -2033,74 57 -11404,23
28 2225,23 58
29 -21488,64 59
30 2628,06 60

2. Perencanaan Profil

1. Batang Tarik
a. Direncanakan menggunakan profil 45 x 45 x 7
B = 45 mm q = 4,6 kg/m in = 0,87 cm
D = 7 mm x = 1,36 cm Ix = Iy = 10,4 cm4
ix = iy = 1,83 cm
Beban tarik maksimal, Pu maks = 20.529,86 kg
Panjang Batang 1,63 m
Φ baut = 7 mm (Bor)
Φ lubang = 7 + 1,6 = 8,6 mm (plong)
Tebal plat = 1 cm.
b. Kontrol kelangsingan

Batang dobel ix = iy = 1,33 cm


Batang Tunggal i min = in = 0,87 cm

Lk 163
λ= = =122 ,56<240
i min 1 , 33 (ok !)

c. Kontrol batang tarik


1. Batas Leleh

Pu = Φ. fy . Ag
= 0,9x2500x(5,86x2)= 26.370 kg > 20.529,86 (Ok !)
2. Batas Putus

Pu = Φ. fu . Ae
An = ( Ag−( 0 ,85×0 , 7 ) ) ×2=( 5 , 86−( 0 , 85×0 ,7 ) )×2=10 ,53 cm2

X 1 , 36
U = 1− =1− =0 , 9
L 13 ,5

Pu = 0,75x4100 x10,53x0,9 = 29.141,78 kg >20.529,86 kg (Ok !)

3. Kontrol Block Shear


Agv=13 ,5×0 , 7=9 , 45×2=18 , 9 cm2
Agt=1 , 9×0 ,7=1 , 33×2=2 ,66 cm2
Anv=Agv−2 ( 4 , 5×0 , 86×0 , 7 )=13 , 482 cm2
Ant= Agt −2 ( 0 ,5×0 , 86×0 ,7 )=2 , 058 cm2
0 , 6 . fu. Anv≥fu . Ant
0 , 6×4100×13. 482≥4100×2 , 058
33 .165 ,72≥8. 437 , 8
Jadi φ Rn=φ [ 0 ,6 . fu . Anv+fy . Agt ]
=0 ,75 [ 0 , 6×4100×13 , 482+2500×2 , 66 ]
=29 . 861 ,79>20 .529 , 86 (Ok !)
2. Batang Tekan

Direncanakan menggunakan profil 90 x 90 x 11


b = 90 mm q = 14,7 kg/m ix = iy = 2,72 cm
d = 11 mm x = 2,62 cm i min = 1,75 cm
Ix = Iy = 138 cm4

Kontrol Profil
Lk 170
λ max = = =97 , 14< 240
i min 1 , 75 (Ok !)

√ √
λ max fy 97 , 14 2500
λc= = =1 , 09
π E π 2 . 106
1 , 43 1 , 43
ω= = =1 , 65
1, 6−0 , 67 . λc 1 ,6−0 , 67×1 ,09
fy 2500
N= Ag . =18 , 7× =28 . 361 ,5
ω 1 , 65 kg
Nu≤φ Nn
21.488 , 64≤0 ,85×28.361,5
21 . 488 , 64≤24 .107 ,27 (Ok !)

VII. PEMBEBANAN STRUKTUR UTAMA

8.1. Pembebanan
1. Beban Atap
Beban Mati

28
Berat Asbes ( 2 , 5×1 , 1 )×4×1 , 7×1 ,04 = 90,007 kg

Berat Gording 9 ,3×4×1,7 = 63,24 kg


= 153,25 kg
Berat alat penyambung (10 %) = 15,32 kg
= 168,57 kg
( 11,2×103 , 8 )×2×1 ,63
Berat rangka atap 20 , 4 = 185,78 kg
= 354,35 kg
Berat tambahan (10 %) = 35,435 kg
pD 1 = 389,785 kg
( 0 ,5×1 ,7 ) + ( 0 , 5×1 , 31 )
×389 ,785
pD 2 = 1,7 = 345,07 kg
1, 31
×389 .785
pD 3 = 1 , 7 = 300 kg
Beban Hidup
- Beba Hidup Terbagi rata
q=( 40−0 , 8 α )=( 40−0 , 8 . 25 )=26 , 4 kg/m2 > 20 kg/m2

Menurut peraturan pembebanan dipakai 20 kg/m2

pL 1 =20×5×2×1 ,7 = 340 kg
( 0 ,5×1 ,7 ) + ( 0 , 5×1 , 31 )
×340
pL 2 = 1,7 = 301 kg
1, 31
×340
pL 3 = 1 , 7 = 262 kg
- Beban Hidup terpusat
pL = 100 kg

Pu = 1,2 qD + 1,4 qL = 1,2(408,9 + 1,6 ( 340 ) = 1.034 kg

2. Beban angin ( gudang tertutup sebagian )


W = 25 kg/m2
Beban Tekan Atap = -0,8 x 25 x 8 = - 160 kg/m
Beban Sedot Atap = -0,4 x 25 x 8 = -80 kg/m
Beban Tiup Kolom = -0,9 x 25 x 8 = -180 kg/m
Beban Sedot Kolom = -0,4 x 25 x 8 = -80 kg/m

3. Beban akibat pelat lantai,kolom memanjang dan melintang


Balok Melintang : 400 x 200 x 12 x 14
Balok Memanjang : 700 x 200 x 12 x 14
Balok Anak :250 x 250 x 11 x 11

Beban Mati
Bondex = 10,1 kg/m2
Beton = 312 kg/m2
Finishing = 153 kg/m2
qD = 475,1 kg/m2

Beban Hidup = 400 kg/m2 ( untuk gudang )

Beban akibat pelat lantai, kolom memanjang dan melintang

pU = 1,2 pD + 1,6 pL
= 1,2 (475,1) + 1,6 (400)
= 1210,12 kg

Mu = 1/8. q . L2 = 1/8. 1210,12 . L2 = 2.420 kg

Beban P1

Beban Mati
Berat pelat 475,1 x 3,25 x 8 = 12.352,6 kg
Balok Induk melintang 63,24 x 3,25 = 205,53 kg
Balok Anak 64,4 x 8 = 515,2 kg
pD 1 = 13.073,33 kg

Beban Hidup
pL 1 = 0,8 x (400 x 3,25 x 8) = 8320 kg

Beban P2

Beban Mati

Berat pelat 475,1 x 3,25 x 8 = 12.352,6 kg


Balok Induk memanjang 63,24x 8 = 505,92 kg
Balok Induk melintang 63,24 x 3,25 = 205,53 kg
pD 2 = 13.064,05 kg

Beban Hidup
pL 2 = 0,8 x (400 x 3,25 x 8) = 8320 kg

Beban P3

Beban Mati
Berat Pelat 475,1 x 1,625 x 8 = 61.764,3 kg
Balok Induk memanjang 63,24 x 8 = 505,92 kg
Balok Induk melintang 63,24 x 1,625 = 102,765 kg
Berat Dinding200 x 8 x 4 = 6400 kg
pD 3 = 68.772,985 kg
Beban Hidup
pL 3 = 0,8 x (400 x 1,625 x 8) = 5200 kg
Beban P5

Beban Mati
Berat Pelat 475,1 x 4 x 8 = 15.203,2 kg
Balok Induk melintang 63,24 x 4 = 252,96 kg
Balok Anak 64,4 x 8 = 515,2 kg
pD 5 = 15.971,36 kg

Beban Hidup
pL 5 = 0,8 x (400 x 4 x 8) = 10.240 kg

Beban P4

Beban Mati
Berat Pelat 475,1 x 3,25 x 4 = 6176,3 kg
Balok Induk melintang 63,24 x 4 = 252,96 kg
Balok Induk melintang 63,24 x 3,25 = 205,53 kg
pD 5 = 6.634,79 kg
Beban Hidup
pL 4 = 0,8 x (400 x 4 x 4) = 5.120 kg
Beban portal Melintang

 P1: pD 1 = 13.073,33 kg
pL 1 = 8.320 kg
 P2: pD 2 = 13.064,05 kg
pL 2 = 8.320 kg
 P3: pD 3 = 68.772,985kg
pL 3 = 5.200 kg
 P5: pD 5 = 15.971,36 kg
pL 5 = 10.240 kg
Beban – beban Portal memanjang

 P2: pD 2 = 13.064,05 kg
pL 2 = 8.320 kg

 P4: pD 4 = 6.634,79 kg
pL 4 = 5.120 kg

4. Beban Gempa

Data gempa :
 Zona gempa III
 Tanah lunak
 K = 4
 I = 10
Perhitungan gaya gempa
a. Beban Lantai ( W 1 )
Beban Mati

Berat Pelat 475,1 x 28 x 8 = 106.422,4 kg


Balok induk memanjang 63,24 x 8 x 4= 2.023,68 kg
Balok induk melintang 63,24 x 28 = 1.770,71 kg
Berat dinding 200 x 6 x 4 = 4800 kg
Kolom :* 101,5 x 6 x 2 = 1.218 kg
* 101,5 x 6 x ½ x 2 = 609 kg
= 121.643,79kg

Beban Hidup
Balok + Plat memanjang = 2 x PL1 + 2 x PL2 + 2 x PL 3 + PL 5
= ( 2 x8.320) + ( 2 x8.320) + ( 2 x 5.200 ) + (10.240)
= 53.920 kg
Total Beban lantai ( W1 ) = 121.643,79 + 53.920
= 175.563,79 kg

b. Beban Lantai ( W2)


Beban Mati
Rangka atap, dll = 408,9 kg
Kolom 102 x 2 x 2 = 408 kg
Dinding 200 x 2 x 6 x 2 = 4800 kg
= 5.616,9 kg

Beban Hidup
0,8 x 20 x 28 x 8 = 3.584 kg
Total Beban Atap ( W2 ) = 5.616,9 + 3.584
= 9200,9 kg

Berat Total W t= W1 + W2 = 175.563,79 + 9200,9 = 184.764,69 kg

c. Gaya gempa
T = 0,085 x H ¾
= 0,085 x 9 ¾

= 0,44

Tanah Lunak : c = 0,1 ;k = 4 ; I = 1


V = C . I . k . Wt = 0,05 x 1 x 4 x 184.764,69 = 36.952,938 kg
Wi . hi
Gaya Gempa = ∑ Wi .hi
Untuk lantai = W1 x h1 = 175.563,79 x 6 = 1053.382,74 kgm
Untuk Atap = W2 x h2 = 9200,9 x 9 = 82.808,1 kgm
∑ Wi . hi = 1136.190,84 kgm

Wi. hi 1053 . 382, 74


F 1= ×V = ×36 . 952 , 938=470 .069 , 79
∑ Wi . hi 82 . 808 ,1 kg
Wi .hi 82 . 808 ,1
F 2= ×V = ×36 . 952 , 938=2 . 693 ,212
∑ Wi . hi 1136 .190 , 84 kg

5. Gambar Beban akibat gempa.

8.2. Kombinasi Pembebanan

1. Beban Mati + Beban Hidup ( 1,2 D + 1,6 L)

p 3p 3
p3 p3
p3 p3
p2 p2
p1 65 6463 66 p1
15.00
61 62
p1 p1
57 58
p1 52
p1
50 56 55 53
p1 p1
46 42 47
60 59
p1 38 49 45 p1
36 51 41 39
32 43 48
26 27 37 54 40 35 31
p1 33 44 24 p1
28 34
18 23 30 21
19 22 29 25 20
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 12.00

p3 p1 p2 p5 p2 p1 p 13

6.00

0.00
pD 1 = 13.073,33 kg
pL 1 = 8.320 kg
pD 2 = 13.064,05 kg
pL 2 = 8.320 kg
pD 3 = 68.772,985kg
pL 3 = 5.200 kg
pD 5 = 15.971,36 kg
pL 5 = 10.240 kg

2. Beban Mati + Beban Hidup ( 1,2 D + L + 0,8 w)

q=50 kg / m
q= 100 kg / m

p3 p1 p2 p5 p2 p1 p 13

6.00

q= 112,5 kg / m
q= 50 kg / m

0.00

3. Beban Mati + Beban Hidup + Beban Gempa ( 1,2 D + L + E )


15.00

2.693,212 12.00

p3 p1 p2 p5 p2 p1 p 13

470.069,79 6.00

0.00

VIII KONTROL DIMENSI

9.1. Kontrol Dimensi Balok

Dari output SAP 2000 diperoleh :

1. Pada Frame 7: 1. Pada Frame 8


Mmax = 25.237,81 kg Mmax = 22.213,95 kg
Dmax = 12.269,52 kg Dmax = 10.462,78 kg

4,00 4,00

Perencanaan Profil dipakai WF 500 x 200 x 9 x 14 , dengan data – data :

A = 101,3 cm3 tw = 9 mm iy = 4,27 cm


q = 79,5 kg tf = 14 mm Ix = 41.900 cm4
d = 500 mm bf = 200 mm Iy = 1.840 cm4
h = 500 – 2(14 + 20) r = 20 mm Sx = 1.836 cm3
= 432 mm ix = 20,3 cm Zx = 1.690 cm3
2. Kontrol Lendutan
L 800
y= = =2 , 22
360 360
5 q . L4 P . L3 5 79 , 5×8 4 ×106 (10 . 142+6 . 400 )×83 ×106
y= . + = . +
384 E . Ix 48. E . Ix 384 2. 106 ×41. 900 48×2 .106 ×41. 900
=0 ,05+2 ,1=2, 16<2 , 22
=0 ,05+2 ,1=2, 16<2 , 22 OK

3. Kontrol Kuat geser


Vu1 = 12.269,52 kg Vu2 = 10.462,78 kg

h 432
= =48
tw 9
h
< λp
tw Penampang Kompak (Plastis)
1100 1100
λp= = =69 ,57
√ fy √250
Vn = 0,6 x fy x Aw
= 0,6 x 2500 x 0,7 x 50
= 52.500 kg
Vn  0,9  52.500  47.250 kg > 12.269,52 kg

> 10.462,78 kg OK

4. Kontrol Local Buckling


bf 200
= =7 , 143
Sayap : 2. tf 2 .14
bf 170
<
2. tf √ fy
170 170
= =10 , 75
√ fy √250 Penampang kompak
h 432
Badang = =48
tw 9
h 1680
<
tw √ fy
1680 1680
= =100 , 25
√ fy √250
Mn = Mp = Zx x fy = 1690 x 2500 = 4.225.000 kgcm = 42.250 kgm

φ Mn=0 , 9×42 .250=38 . 025 > 25.237,81 kgm

> 22.213,94 kgm OK

9.2. Kontrol Dimensi Kolom

Perencanaan Memakai Profil WF : 350 x 250 x 9 x 14

Ix = 21.700 cm4
Iy = 3.650 cm4 A = 101,5 cm2
Zx = 1.360 cm3 q = 79,9 kg/m b = 250 mm

Zy = 444 cm3 Sx = 1.280 cm3 tf = 14 mm

ix = 14,6 cm Sy = 292 cm3 tw = 9 mm

iy = 6 cm d = 350 mm r = 20 mm
h = 282 mm

Dari Hasil SAP 2000, diperoleh :

3. Akibat beban Grafitasi (combo 1 ) 2. Akibat beban Lateral (combo 3 )


Mmax = 1.848 kgm Mmax = 15.683 kgm
Dmax = 544,24 kg Dmax = 6.169,12 kg
Nmax = 40.156,57 kg Nmax = 31.128,14 kg
5. Kontrol tekuk untuk kolom 1
a. Arah X

GA=
∑ Ic / Lc = Ic . atas/ Lc . atas+ Ic .bawah/ lc . bawah
∑ Ib / Lb Ib/ Lb

28 . 700/400 +28 .700 /600


= =1 .63
41. 900 /700

G B =1 (jepit)

Portal bergoyang dari Nomogram 1 didapat harga Kcx = 1,4


Lkx = L x Kcx = 600 x 1,4 = 700 cm
Lkx 700
λx= = =47 , 95
ix 14 , 6

λc=

λx fy 47 , 95 250
=
π E 3 , 14 2 .10 5
2

=0 , 539

0 , 658 λc ×λc
2
bs= =0 , 29
0 , 877
GA = bs x GA = 0,29 x 1,63 =0,48
GB = 0,344
Dari nomogram didapatkan kcx = 1,14
Maka : Lkx = 1,14 x 600 = 570 cm
570
λx 1= =39 , 04
14 , 6
λ cx =
39 , 04 250
π √
2 . 105
=0 , 439

b. Arah Y

GA=
∑ Ic / Lc = Ic . atas/ Lc . atas+ Ic .bawah/ lc . bawah
∑ Ib / Lb Ib/ Lb

3 . 650/400+3 . 650/500
= =6 , 25
1 . 840/700

G B =1 (jepit)

Portal bergoyang dari Nomogram 1 didapat harga Kcy = 1,77


Lky = L x Kcy = 500 x 1,77 = 885 cm
Lky 885
λy= = =147 , 5
iy 6

λc=

λy fy 147 ,5 250
=
π E 3 , 14 2. 105
2
=1 , 66

0 , 658 λc ×λc
2
bs= =0 , 99
0 , 877
GA = bs x GA = 0,99 x 6,25 = 6,19
GB = 0,99
Dari nomogram didapatkan kcy = 1,74
Maka : Lkx = 1,74 x 500 = 870 cm
870
λy 1= =145
6

λ cy =

145 250
π 2 .10 5
=1 , 63

λ cx < λ cy = arah y menentukan

6. Kontrol tekuk untuk kolom 2


a. Arah X

GA=
∑ Ic / Lc = Ic . atas/ Lc . atas+ Ic .bawah/ lc . bawah
∑ Ib / Lb Ib/ Lb
28 . 700/400
= =0 , 46
41. 900 /650+41 . 900/800

G B =1 (jepit)

Portal bergoyang dari Nomogram 1 didapat harga Kcx = 1,22


Lkx = L x Kcx = 600 x 1,22 = 610 cm
Lkx 610
λx= = =41 , 78
ix 14 , 6

λc=

λx fy 41 ,78 250
=
π E 3 ,14 2. 105
2
=0 , 47

0 , 658 λc ×λc
2
bs= =0 , 23
0 , 877
GA = bs x GA = 0,23 x 0,46 = 0,11
GB = 0,23
Dari nomogram didapatkan kcx = 1,05
Maka : Lkx = 1,05 x 600 = 525 cm
525
λx 2= =35 , 96
14 , 6

λ cx =
π √
35 , 96 250
2 .10 5
=0 , 4

b. Arah Y

GA=
∑ Ic / Lc = Ic . atas/ Lc . atas+ Ic .bawah / lc . bawah
∑ Ib / Lb Ib/ Lb

3 .650 /500
= =1 , 42
1 .840 /650+1. 840 /800

G B =1 (jepit)

Portal bergoyang dari Nomogram 1 didapat harga Kcy = 1,37


Lky = L x Kcy = 600 x 1,37 = 685 cm
Lky 685
λy= = =114 ,17
iy 6

λc=
π E √
λy fy 114 , 17 250
=
3 ,14 2 . 105 √
=1 , 28
2
0 , 658 λc ×λc
2
bs= =0 , 94
0 , 877
GA = bs x GA = 0,94 x 1,42 = 1,34
GB = 0,94
Dari nomogram didapatkan kcy = 1,35
Maka : Lkx = 1,35 x 600 = 675 cm
675
λy 2= =112 , 5
6

λ cy =
π √
112 , 5 250
2 .105
=1 ,27

λ cx < λ cy = arah y menentukan

Dari dua kolom tersebut maka λ cy pada kolom 1 lebih menentukan karena lebih besar dari

pada λ cy pada kolom 2, sehingga λ cy=1 ,63

maka : λs=λ cy √ 0,7


=1 , 36>1 ( tekuk elastis )

sehingga : ω=1 ,76 . λs


=2 , 4
Ag . fy 101, 5×2500
Pn= = =105 . 719 , 9
ω 2, 4 kg

Pu 31. 128 ,14 31 . 128 ,14


= = =0 , 3
φ Pn φ×105 .719 , 9 0 , 85×105. 719 , 9

+ (
Pu 8 Mux Muy
+
φ Pn 9 φ Mnx φ Mny
≤1 )
Akibat combo 1 Akibat combo 3

Mnty1 = 1.848 kgm Mlty 1 = 15.162,53 kgm

Mnty 2= 872,,37 kgm Mlty 2 = 15.683,05 kgm

Pu = 40.156,75 kg Pu = 31.128,14 kg
7. Menentukan Muy

Untuk elemen bergoyang : Muy=δb. Mnty+δ sy. Mlty


π 2 . Ag . E 3 , 142 ×101 ,5×2 .10 6
= 2 =95 . 196 ,14
Pada Kolom 1 Ncrby = λy 2 145 kg
π 2 . Ag . E 3 , 142 ×101 ,5×2 .10 6
2
= =158 .303 ,58
Pada Kolom 2 Ncrby = λy 112 ,52
kg
Akibat beban 1
Cm
δ by= ≥1
1−
( ∑ Nu
∑ Ncrby ) Cm = 1

1
= =1 ,39
1− (
40 . 156 , 57×2+31 . 088 , 97×2
158 .303 , 58×2+95 .196 ,14×2 )
Akibat Beban 3

Cm
δ by= ≥1
1−
(∑ ∑ Nu
Ncrby ) Cm = 1

1
= =1 ,32
1− (
31 .128 , 14×2+30 .054 ,79×2
158 .303 , 58×2+95 .196 ,14×2 )
Muy=1, 39×1. 848+1 , 32×15 .162 , 53=22 . 583 ,26 kgm = 2.258.326 kgcm

8. Menentukan Mnx
a. Kontrol Local Bucling
bf 250
= =2 ,929
Pelat sayap : 2tf 28
bf 170
<
2tf √ fy
170 170
= =10 , 75
√ fy √250

h 282
= =31 , 33
Pelat badan : tw 9 h 1680
<
tw √ fy
1680 1680
= =106 , 25
√ fy √ 250

Penampang Kompak

Mn = Mp = Zx x Fy = 1360 x 2500 = 3.400.000 kgcm

φ Mn=0, 9×3. 400. 000=3 .060 .000>2. 258. 326 kgcm

b. Kontrol Lateral Bucling


Lb = 500 cm ; Lp = 298,682 ; Lr = 936,253
Lp < Lb < Lr Bentang menengah

[
Mnx=Cb Mr + ( Mp−Mr )
Lr −Lb
Lr −Lp
≤Mp
]
Ma = 15.683,05 – (1/4 x 5 x 6.169,12) = 7.971,65
kgm
Mb = 15.683,05 – (1/2 x 5 x 6.169,12) = 260,25
kgm
Mc = 15.683,05 – (3/4 x 5 x 6.169,12) = 7.451,15
kgm
12 , 5 M max
Cb=
2 ,5 M max+3 Ma+4 Mb+3 Mc
12 , 5×15 . 683 , 05
Cb=
2 ,5 ( 15 . 683 , 05 ) +3 ( 7 .971 , 65 ) +4 ( 260 , 25 ) +3 ( 7 . 451 ,15 )
=2 , 26<2 , 3
Mr = Sx (fy – fr) = 1280 (2500 – 700) = 2.304.000 kgcm

My = Sx . fy = 1280 x 2500 = 3.200.000 kgcm

Mp = Zx . fy = 1360 x 2500 = 3.400.000 kgcm


1,5 My = 4.800.000 kgcm > Mp

[
Mnx=Cb Mr + ( Mp−Mr )
Lr −Lb
Lr −Lp ]
[
=2 , 26 2 . 304 .000+ ( 3. 400. 000−2. 304. 000 )
936 , 253−500
936 , 253−298 ,682 ]
=6 . 679 . 200 ,83> Mp
Mny = Mp = 3.400.000 kgcm

c. Kontrol Interaksi Momen lentur

+ (
Pu 8 Mux Muy
+
φ Pn 9 φ Mnx φ Mny
≤1 )
31 .128 , 14 8
(
+ 0+
φ 105 .719 , 9 9
2 . 255. 499 , 4
0 , 9×3 . 400 . 000 )
=0. 996<1
OK

IX. PERENCANAAN SAMBUNGAN


5

3
2

9.1 Sambungan No 5 (sambungan Kuda-kuda)


1. Kekuatan baut tipe tumpu untuk batang tarik

Kuat geser φ Rn=0 ,75×0 , 5×fu. 2. Ab

=0 ,75×0 , 5×4100×2× (1 4 π . 0 , 7 )
2

¿ 1 .183 , 399 kg

Kuat tumpu φ Rn=0 ,75×2 , 4×d×tp×fu


=0,75×2,4×1,6×1×4100
=5.166kg

2. Kekuatan baut tipe tumpu untuk batang tekan

Kuat geser φ Rn=0 ,75×0 , 5×fu×2× Ab

=0 ,75×0 , 5×4100×2× (1 4 π ×1 , 6 ) 2

¿ 6 . 182, 654 kg

Kuat tumpu φ Rn=0 ,75×2 , 4×d×tp×fu


=0,75×2,4×1,6×1×4100
=11.808kg
3. Banyaknya baut

Batang tekan : n = 2 (baut minimum)

Pu < φ Rn
1027,25kg < 6182,654 kg
Pu 1027,25
Jumlah baut ( n ) = φ Rn = 6182 , 654 = 0,45  1 buah
Batang tarik : n = 2 (baut minimum)

Pu < φ Rn
1034,68 kg < 6182,654 kg
Pu 1027,25
Jumlah baut ( n ) = φ Rn = 1. 183 ,399 = 1,23  2 buah
4. Kontrol Pelat simpul

Gaya – gaya yang bekerja :


Gaya Normal ( Nu ) = -S 54 sin 51 0 + S 44 sin 210
= - 13.971,57 sin 510 + 3.633,04 sin21 0
= 9.707,78 kg (tekan)
Gaya geser ( Vu ) = S60 + S56 cos 21 0 – S65 cos 51 0
= 2436 + 3.633,04 cos 21 0 – 13.971,57 cos 51 0
= 5.173,45 kg (tekan)
φ Nn 1=0,9.fy . Ag
=0 ,9×2400×( 4 ,3×2 )=19 . 350 kg
φ Nn 2=0 , 75 . fu. An
=0 ,75×4100×( 4 ,3−0 , 86×1×0 ,5 )×2=23.800 ,5 kg
φ Vn=0 ,75×( 0 , 6× An×fu )×2
=0 ,75 ( 0 , 6×3, 87×4100 )×2=14 .280 ,3kg
Persamaan Interaksi

[ ][ ]
Vu 2 Nu 2
φVn
+
φ Nn
≤1

[ ][
5 . 173 , 45 2 9 . 707 ,78 2
14 .280 ,3
+
19 . 350 ]
=0 , 38<1

9.2 SAMBUNGAN No. 6 ( Sambungan Kuda – kuda )


1. Kekuatan baut tipe tumpu untuk batang tarik

Kuat geser φ Rn=0 ,75×0 , 5×fu. 2. Ab

=0 ,75×0 , 5×4100×2× (1 4 π . 0 , 7 )
2

¿ 1 .183 , 399 kg

Kuat tumpu φ Rn=0 ,75×2 , 4×d×tp×fu


=0,75×2,4×1,6×1×4100
=5.166kg
2. Kekuatan baut tipe tumpu untuk batang tekan

Kuat geser φ Rn=0 ,75×0 , 5×fu×2× Ab

=0 ,75×0 , 5×4100×2× (1 4 π ×1 , 6 ) 2

¿ 6 . 182, 654 kg

Kuat tumpu φ Rn=0 ,75×2 , 4×d×tp×fu


=0,75×2,4×1,6×1×4100
=11.808kg
3. Banyaknya baut

Batang tekan : n = 2 (baut minimum)

Pu < φ Rn
1027,25 kg < 6182,654 kg
Pu 1027,25
Jumlah baut ( n ) = φ Rn = 6182 , 654 = 0,45  1 buah

Batang tarik : n = 2 (baut minimum)

Pu < φ Rn
1034,68 kg < 6182,654 kg
Pu 1027,25
Jumlah baut ( n ) = φ Rn = 1. 183 ,399 = 1,23  2 buah
4. Kontrol Pelat simpul
Gaya – gaya yang bekerja :
Gaya Normal : Nu = S6 – S7 – S44 cos 68 0
= 13.327 – 11.959 – 3.633,04 cos 38 0
= 69,33 kg (tekan)
Gaya geser Vu = S23 sin 68 0 – S41
= 3.633,04 sin 68 0 – 11959
= 14,28 kg (tekan)
φ Nn 1=0,9.fy . Ag
=0 ,9×2400×( 4 ,3×2 )=19 . 350 kg (menentukan)
φ Nn 2=0 , 75 . fu. An
=0 ,75×3700× ( 4 ,3−0 ,86×1×0 ,5 )×2=23 . 800 , 5 kg
φ Vn=0 ,75×( 0 , 6× An×fu )×2
=0 ,75 ( 0 , 6×3, 87×3700 )×2=14 . 280 , 3kg

Persamaan Interaksi

[ ][ ]
Vu 2 Nu 2
φVn
+
φ Nn
≤1

[ ][ ]
2
14 , 28 69 ,33 2
+ =0 , 000138<1
14 .280 ,3 19 . 350

9.3 SAMBUNGAN No. 4 ( Sambungan Kuda-Kuda )


25o

1. Kekuatan baut tipe tumpu untuk batang tarik

Kuat geser φ Rn=0 ,75×0 , 5×fu. 2. Ab

=0 ,75×0 , 5×3700×2× (1 4 π . 0 ,7 )
2

¿ 1 .183 , 399 kg

Kuat tumpu φ Rn=0 ,75×2 , 4×d×tp×fu


=0,75×2,4×1,6×1×4100
=5.166kg

2. Kekuatan baut tipe tumpu untuk batang tekan

Kuat geser φ Rn=0 ,75×0 , 5×fu×2× Ab

=0 ,75×0 , 5×4100×2× (1 4 π ×1 , 6 ) 2

¿ 6 . 182, 654 kg

Kuat tumpu φ Rn=0 ,75×2 , 4×d×tp×fu


=0,75×2,4×1,6×1×4100
=11.808kg

3. Banyaknya baut
Batang tekan : n = 4

Pu < φ Rn
1027,25 kg <6182,654kg
Pu 1027,25
Jumlah baut ( n ) = φ Rn = 6182 , 654 = 0,45  1 buah
Batang tarik : n = 4

Pu < φ Rn

1027,25 kg < 1.067 ,4037 kg


Pu 1027,25
Jumlah baut ( n ) = φ Rn = 1. 183 ,399 = 1,23  1 buah
4. Kontrol Pelat simpul

Gaya – gaya yang bekerja :

Gaya Normal ( Nu ) = S1 – S16 cos 25 0


= 20.529,86 – 21.484,24 cos 25 0
= -15,62 kg (tarik)

Gaya geser ( Vu ) = S16 sin25 0


= 21.484,24 sin 25 0
= 6.281,38 kg (tekan)
φ Nn 1=0,9.fy . Ag
=0 ,9×2400×( 4 ,3×2 )=19 . 350 kg

φ Nn 2=0 , 75 . fu. An
=0,75×4100×( 4 ,3−0,86×1×0,5 )×2=23 .800 ,5kg
φ Vn=0 ,75×( 0 , 6× An×fu )×2
=0,75 ( 0,6×3,87×4100 )×2=14 .280 ,3kg
Persamaan Interaksi

[ ][ ]
Vu 2 Nu 2
φVn
+
φ Nn
≤1

[ 14 .280 ,3 ][
+ ]
6. 281 , 38 2 −15 , 62 2
19 . 350
=0 ,19<1

Sampai disinih…

9.4 SAMBUNGAN No. 2 ( Balok dengan Kolom )

Pu = Pu Rangka Atap + Pu Balok Lantai+ Pu Kolom + Pu Beban akibat pelat lantai


= 1.027,25 kg + 4010, 8 kg + 3228,2 kg + 1.210,12 kg
= 9476.36 kg
Mu = Mu Rangka Atap + Mu Balok Lantai +Mu Kolom + Mu Beban akibat pelat
lantai
= 1564 kg + 1253,75 kg + 2677,5 kg + 1.240 kg
= 6734,75 kg

1. Sambungan antara badan balok dan flens kolom


Direncanakan :
- Profil ╨ 50x50x5
-  baut 12 mm

Sambungan pada badan balok


Kuat geser Ø Rn = 0,75 . 0,5 . fu . 2 Ab
= 0,75 . 0,5 . 4100 . 2 . 1,130
= 3474,75 kg
Kuat tumpu Ø Rn = 0,75 . 2,4 . db . tp . fu
= 0,75 . 2,4 . 1,2 . 0,9 . 4100
= 7970,4 kg

Pu 9476,36
Jumlah baut ( n ) = φ Rn = 3474 , 75 = 1,98 2buah

Sambungan pada flens kolom


Kuat geser Ø Rn = 0,75 . 0,5 . fu . Ab
= 0,75 . 0,5 . 4100 . 1,1304
= 1737,99 kg
Kuat tumpu Ø Rn = 0,75 . 2,4 . db . tp . fu
= 0,75 . 2,4 . 1,2 . 0,5 . 4100
= 4428kg
Pu 9476,36
Jumlah baut ( n ) = φ Rn = 1739,99 = 3,69  4 buah

Kontrol kekuatan siku penyambung

Anv = ( L – n.d1 ) . tL d1 = 12 + 1,5 = 13,5 mm


= ( 10 – ( 2 . 1,35 ) ) . 0,5
= 3,65 cm2

2 Ø Pn = 2 . 0,9 ( 0,75 . 0,6 . fu . Anv )


= 2 . 0,9 ( 0,75 . 0,6 . 4100 . 3,65 )
2 Ø Pn = 12.121,65 kg > Pu = 9476,36 kg…..Ok

2. Sambungan antara flens kolom dan profil T

a = 50 mm
b = 44 mm

Mu 6734,75
2T = db = 0 , 4 = 16836,9 kg
T = 8418,45 kg
a ¿ 1,25 . b  50 mm ¿ 55 mm
d 32
a’ = a + 2 = 50 + 2 = 66 mm
d 32
b’ = b - 2 = 44 - 2 = 28 mm
W−Σd ' 200−2 .(32+1,5 )
= W = 200 = 0,66
Kekuatan baut pada flens profil T

Ø.Rn = 0,75 . 0,75 . fub . Ab . n


= 0,75 . 0,75 . 4100 . ( ¼ .  . 3,22 ) . 2
= 33459,84 kg

B
 = T
( )( ) (
−1 .
a' 33459,84
b' = 8418,45
−1 .
66
)( )
28 = 1,62 > 1,00

1
.
β
( ) 1
.
1
( )
 = δ 1−β = 0 ,66 1−0, 948 = 27,62 > 1,00
dipakai  = 1,00
Prying force Q =
T. ( α.δ
)( )
.
1+α . δ a ' = (
b ' 8418,45 . 1,00 . 0,66
)( )
.
28
1+1,00 . 0,66 66
= 3567,86 kg
T + Q ¿ Ø.Rn
8418,45 + 3567,86 = 11986,31 kg ¿ 33459,84 kg…..Ok
Kontrol tebal flens profil T

tf≥
√ 4 .T . b'
φ .W . fy.(1+α . δ)

tf≥
√ 4 . 8418,45 . 2,8
0,9 . 40 . 2400 .(1+1 . 0,66)
2,3 cm ¿ 1,82 cm…..Ok

3. Sambungan pada badan profil T

Kuat geser Ø Rn = 0,75 . 0,5 . fu . Ab


= 0,75 . 0,5 . 4100 . 1,1304
= 1737,99kg

Kuat tumpu Ø Rn = 0,75 . 2,4 . db . tp . fu


= 0,75 . 2,4 . 2,6 . 1,3 . 4100
= 24944,4 kg

Pu 9476,36
Jumlah baut ( n ) = φ Rn = 1737 , 99 = 5,45  6 buah

4. Kekuatan profil T

Ag . 0,9 . fy ¿ 2T

W . tw . 0,9 . fy ¿ 2T

40 . 1,5 . 0,9 . 2400 ¿ 16836,9 kg


129600 kg ¿ 16836,9 kg……Ok

An . 0,75 . fu ¿ 2T

( Ag -  d’ tw ) . 0,75 . fu ¿ 2T

( 20.1,5 – 2.(2,6+0,15).1,5 ) . 0,75 . 4100¿ 16836,9 kg

66881,25 kg ¿ 16836,9 kg……Ok

9.5 SAMBUNGAN No. 3 ( Balok dengan Balok )

Pu = Pu Balok Lantai+ Pu Beban akibat pelat lantai


= 4010,8 kg + 1.210,12 kg
= 5220,92 kg
Mu = Pu Balok Lantai + Pu Beban akibat pelat lantai
= 1253,75 kg + 1.240 kg
= 2493,75 kg

1. Sambungan antara badan balok dan flens kolom

Direncanakan :
- Profil ╨ 50x50x5
-  baut 12 mm

Sambungan pada badan balok

Kuat geser Ø Rn = 0,75 . 0,5 . fu . 2 Ab


= 0,75 . 0,5 . 4100 . 2 . 1,1304
= 3475,98 kg

Kuat tumpu Ø Rn = 0,75 . 2,4 . db . tp . fu


= 0,75 . 2,4 . 1,2 . 0,9 . 4100
= 7970,4 kg

Pu 5220,92
Jumlah baut ( n ) = φ Rn = 3475 , 98 = 1,50  2 buah

Sambungan pada flens kolom

Kuat geser Ø Rn = 0,75 . 0,5 . fu . Ab


= 0,75 . 0,5 . 4100 . 1,1304
= 1737,99 kg

Kuat tumpu Ø Rn = 0,75 . 2,4 . db . tp . fu


= 0,75 . 2,4 . 1,2 . 0,5 . 4100
= 4428 kg

Pu 5220,92
Jumlah baut ( n ) = φ Rn = 1737,99 = 2,99  3 buah

Kontrol kekuatan siku penyambung

Anv = ( L – n.d1 ) . tL d1 = 12 + 1,5 = 13,5 mm


= ( 10 – ( 2 . 1,35 ) ) . 0,5
= 3,65 cm2
2 Ø Pn = 2 . 0,9 ( 0,75 . 0,6 . fu . Anv )
= 2 . 0,9 ( 0,75 . 0,6 . 4100 . 3,65 )
2 Ø Pn = 12121,65 kg > Pu = 5220,92 kg…..Ok
2. Sambungan antara flens kolom dan profil T

a = 72 mm
b = 70 mm
Mu 2493,75
2T = db = 0 , 4 = 6234,375 kg
T = 3117,1875 kg

a ¿ 1,25 . b  72 mm ¿ 87,50 mm

d 32
a’ = a + 2 = 72 + 2 = 88 mm

d 32
b’ = b - 2 = 70 - 2 = 54 mm

W−Σd ' 200−2 .(32+1,5 )


= W = 200 = 0,66

Kekuatan baut pada flens profil T

B = 0,75 . 0,75 . fub . Ab . n


= 0,75 . 0,75 . 4100 . ( ¼ .  . 3,22 ) . 2
= 37077,12 kg

( −1) . ( ) ( −1 ). ( )
B a' 37077,12 88
 = T b' = 3117,1875 54 = 0,034 < 1,00

1
.
β
( )1
.
0 ,034
(
 = δ 1−β = 0 ,66 1−0, 034 = 0,053 < 1,00
)
dipakai  = 0,053

Prying force Q =
T. ( α.δ
)( )
.
1+α . δ a ' = (
b ' 3117,1875 . 0,053 . 0,66
)( )
.
54
1+0,053 . 0,66 88
= 675,89 kg

T + Q ¿ Ø.Rn
3117,1875 + 675,89 = 3793,0775 kg ¿ 33459,84 kg…..Ok

Kontrol tebal flens propil T

tf≥
√ 4 .T .b'
φ .W .fy.(1+α .δ)

tf≥
√ 4 . 3117,11875 . 5,4
0,9 . 20 . 2400 .(1+0,053 . 0,66 )

3,4 cm ¿ 3,12 cm…..Ok

3. Sambungan pada badan profil T


Kuat geser Ø Rn = 0,75 . 0,5 . fu . Ab
= 0,75 . 0,5 . 4100 . ( ¼ ..2,62 )
= 6158,8975 kg

Kuat tumpu Ø Rn = 0,75 . 2,4 . db . tp . fu


= 0,75 . 2,4 . 2,6 . 1,3 . 4100
= 24944,4 kg
Pu 31117,1875
Jumlah baut ( n ) = φ Rn = 6158 , 8975 = 5,35  6 buah
4. Kekuatan profil T

Ag . 0,9 . fy ¿ 2T

W . tw . 0,9 . fy ¿ 2T

40 . 1,8 . 0,9 . 2400 ¿ 6234,375


77760 kg ¿ 6234,375 kg……Ok

An . 0,75 . fu ¿ 2T

( Ag -  d’ tw ) . 0,75 . fu ¿ 2T

( 20.1,8 – 2.(2,6+0,15).1,8 ) . 0,75 . 4100 ¿ 6234,375


80257,5 kg ¿ 6234,375 kg……Ok

9.6 Perencanaan Pelat Landasan

Pu= Pu Rangka Atap + Pu Balok Lantai + Pu Kolom + Pu Balok tangga + Pu


Beban akibat pelat lantai
= 1027,25 kg + 4010,8 kg + 3228,24kg + 766,63 kg + 110,12 kg
= 9143,04 kg
Mu = Pu Rangka Atap + Pu Balok Lantai + Pu Kolom + Pu Beban akibat pelat
lantai
= 1564 kg + 1253,375 kg + 2677,5 kg +956 kg + 1240 kg
= 7690,875kg

1. Kontrol Pelat Landasan

a. Kuat nominal tumpu beton

Pn = 0,85 . fc’ . A = 0,85 . 200 ( 50 . 50 ) = 425000 kg

Pu < Ø . Pn = 0,6 . 425000 = 255000 kg


9143,04 kg < 255000 kg……OK

b. Tegangan yang diterima Beton


Eksentrisitas
M 76908,75
e = P = 9143 , 04 = 8,6 cm

W = 1/6 B.L2
= 1/6 . 50 . 502 = 20833,33 cm3
P M 9143 , 04 76908 , 75
σ= ± = ±
A W 50 . 50 20833 ,33
= 17,55 + 18,11
 max = 17,55 + 18,11 = 35,66 kg/cm2
 min = 17,55 – 18,11 = - 0,56 kg/cm2
Jadi yang di pakai untuk nilai q = 35,66 kg/cm2 x 1 cm = 35,66 kg/cm

Momen Yang terjadi


Daerah I

Dihitung sebagai pelat kantilever


M = ½ .q . L2 = ½ . 35,66 . 102 = 1783 kg.cm

Daerah II

M =  . q . b2
a 30
b =15 = 2 , didapatkan 1 = 0,1 dan 2 = 0,046
MA1 = 1 . q . b12 = 0,1 . 35,66 . 152 = 802,35 kg.cm
MA2 = 2 . q . b22 = 0,046 . 35,66 . 152 = 369,08 kg.cm

Daerah III
a 10
b =15 = 0,67 < ½ plat = 0,6 cm
maka diperhitungkan sebagai plat kantilever

M = ½ .q . L2 = ½ . 35,66. 102 = 1783 kg.cm


Momen terbesar = 1783 kg.cm,
 plat = 2400 kg/cm2

Menghitung Tebal Pelat

t = √ 4 . Mu

4 . 7 . 811
fy = 2400 = 1,724
dipakai t plat = 2 cm

Perhitungan Sambungan Las Kolom dan Pelat Landasan

Dimisalkan :
tebal las = 1 cm

a min ( t = 1,5 mm ) = 6 mm
A = 4x30 + 2x27 + 4x5 + 2x50 = 294 cm2
d2 27 2
Sx = b.d + 3 = 30.27 + 3 = 1053 cm3

Pu 9143,04
= =31,098kg/cm 2
Akibat geser beban sentris, fv = A 294
Mu 7 .811
= =358 , 34 kg/cm 2
Akibat beban momen lentur, fh = Sx 1053

f total = √ fv 2 +fh 2=√154,212+358 ,34 2=128,561kg/cm 2


.fn = 0,75 x 0,6 x 70 x 70,3 = 2214,45 kg/cm2
ftotal 128,561
= =0,175 cm
te perlu = ϕ fn 2214,45
te. perlu 0,175
= =0,248 cm
a perlu = 0 , 707 0,707
a perlu > a min  Jadi dipakai las = a min = 6 mm

Perhitungan Angker

 max = 17,55 + 18,11 = 35,66 kg/cm2


 min = 17,55 – 18,11 = - 0,56 kg/cm2
σmax 35,66
C= . L= . 50=49,227 cm
σmax +σmin 35,66 +0,56
e = C – ½ . L = 49,227 – ½ . 50 = 24,227 cm
a = C – 1/3 . C – e = 49,227 – 1/3. 49,227 – 24,227 = 8,59 cm
Y = L – ( 1/3.C + 3,75 ) = 50 – ( 1/3 . 49,227 + 3,75 ) = 29,84 cm

M = 0
( M +P. a ) 76908,75+(9143 , 04 . 8,59 )
ft= = =25271,92 kg
y 25,07

As yang di butuhkan :
ft25271,92
σ
Asnet = baut = 0,7 . 2400 = 15,04 cm2
Bila dipakai  28 mm = 2,8 cm
As = ¼ .  . 2,82 = 6,154 cm2
As net = 0,7 . As = 0,7 . 6,154 = 4,31 cm2
Asnet 15,04
Jumlah baut = Asnet = 4,31 = 3,49  4 buah

Perhitungan Panjang Angker


1
0,02 . . π . 28 2 . 240
0 , 02. Ab . fy 4
=
Ldb = √ fc ' √25
= 590,82mm

0,06.db.fy = 0,06 . 28 . 240 = 403,2 mm  45 cm

Penulangan Kolom Pendek ( Pedestal )

.Pn =  . 0,85 . fc’ . b . d d = 500 – 40 – 19 – 19/2 = 431,5 mm


= 0,6 . 0,85 . 25 . 500 . 431,5
= 2750812,5 N
Beban berfaktor kolom
Pu < .Pn

9143,04 N < 2750812,5 N ….Ok

Untuk kolom pedestal diambil  = 1 %

As = 0,01 . 500 . 431,5 = 2157,5 mm2

Dipakai tulangan. 8 D19 ( As = 2267,08 mm2 )

* Kontrol geser kolom Pu  .Vc,


Pu = 10.070 kg

.Vc = 0,6 . 1/6 . √ fc .b . d


= 0,6 . 1/6 . √ 25 .500 . 431,5
= 107875 N
Pu ≤ .Vc, maka perlu tulangan geser

Dipakai geser praktis 10 – 200 mm


* Kontrol penyaluran tulangan
(0 ,25 . fy . db ) (0,25 . 240 . 19 )
Ldb= = =228 mm
√ fc' √ 25
* Panjang penyaluran dibawah pertemuan kolom dengan pelat pondasi :
π
.19 2
Ab 4
0 , 02 . . fy=0,02 . . 240=272,05 mm
Lb = √ fc √ 25
Maka dipakai penyaluran tulangan sepanjang 275 mm = 27,5 cm

sampai disinih
11. PERENCANAAN PONDASI

11.1. Menghitung luasan telapak foot plate:

Direncanakan
Pu = 10.070 KG = 10070 Kn
h Pondasi = 500 mm
kedalaman pondasi = 1 m
γ tanah = 18 KN/m³
q tanah ijin = 225
q netto = q tanah ijin – ( h pondasi x γ beton ) – ( kedalaman pondasi x γ tanah )

q netto = q tanah ijin – ( h pondasi x γ beton ) – ( kedalaman pondasi x γ tanah )


= 225 – (0,5 x 24) – (2 x 18)
= 177 Kn/m²
Menggunakan pondasi foot plate (Lf)
Pu 6. C
q netto = (1+ )
Lf
2
Lf

4533 , 9 6.0,329
177 = (1+ )
Lf
2
Lf

4533 , 9 1,974
177 = x
Lf
2
Lf

4533 , 9 5116 , 06
177 = +
Lf
2
Lf ³
x Lf ³
177 Lf ³ = 4533,9 Lf + 5116,06
177 Lf ³ - 4533,9 Lf – 5116,06 = 0

4533 , 9+5116 ,06


Lf =
177
Lf = 5,5 m

11.2. Kontrol Geser Pada Pondasi

Pu 4533 , 97
C= = =1 , 30
Mu 3471 , 8

q max =
Pu
Lf
2(1+
6. C
Lf )
¿
10.070
5 , 5² (
1+
6.1 , 3
5,5 )
= 149,88 x 2,41 = 361,21 Kn/m²

q netto ≤ q max

177 Kn/m² ≤ 361,21 Kn/m² ........ ok


q1

500 mm q min q max

500 mm

100 mm 100 mm
500 mm

q1 = Tegangan pada jarak d dari muka kolom


2 ,05+ 0 , 4+ 0,525
q1 = q min + ( q maks – q min )
4 ,5
= 150,605 + 0,66 ( 361,21 – 150,605 )
= 289,6043 Kn/m2

Vu = 0,5 (q max + q1 ) Lf {
Lf
2
−(b kolom
2
+d } )
= 0,5 (361,21 + 289,6043 ) 5,5 {
2 (
5 ,5 0 , 4

2
+0,250 } )
= 3674,34 Kn

1
Vc = √ f ' c . Lf .d
6
1
= √ 41 . 5,5 .250
6
= 1467382,63 kn

0,75 Vc = 0,75 x 14673


= 11004,75 Kn > Vu = 3674,34 Kn .... ok

11.3. Penulangan Lentur Pondasi


2 ,05+ 0 , 4
q2 = qmin + (q maks−q min)
4,5

= 150,605 + 0,54 x ( 361,21 – 150,605)

= 264,331 Kn/m2

Mu a
= 0,85 . f’c . a . b ( d - )
0,8 2

7811 a
= 0,85 . 41 .a.1000 (525 - )
0,8 2

433,975 = 34850 a – 262,5 a

a = 79,7 ≈ 100 mm

Cc – Ts = 0

0,85 . f’c . a . b – As . fy = 0

'
0 , 85 x f c x a x b 0 ,85 x 41 x 79 , 7 x 1000 2
As = = =11110 ,18 m m
fy 250

As min = 0,0018 . b.h pondasi

= 0,0018 x 1000 x 500 = 900 mm²

As dipakai = 11110,18 mm²

Dipakai D16 dengan luas A = 100 mm²

A x 1000 100 x 1000


jarak (S) = = =90 , 07 mm ² ≈ 100 mm ²
As Pakai 11110 ,18

Dipakai jarak 100 mm²


Tulangan susut

h pondasi 500
t= = =250 mm
2 2

As susut = 0,0018 x b x t = 450 mm²

dipakai tulangan D13

1
A= x π x 13²=132 ,73 mm ²
4

A x 1000 132 , 73 x 1000


S= = =294 ,95 mm 300 mm
As pakai 450

jadi dipasang tulangan susut = D13 – 300 mm

Hasil dari perhitungan pondasi diatas, selanjutnya dituangkan dalam gambar detail
pondasi seperti gambar berikut ini :

Anda mungkin juga menyukai