UROLOGI FK UNAIR
Karsinoma Prostat
Karsinoma Prostat
UROLOGI FK UNAIR
Karsinoma Prostat
Etiologi
UROLOGI FK UNAIR
Karsinoma Prostat
Patologi
UROLOGI FK UNAIR
Karsinoma Prostat
Staging
AUA TNM
A1 T1a Tak dapat diraba, penemuan histologis kebetulan
A2 T1b Difus atau lebih dari tiga sarang ganas
B1 T2a Pada satu lobus, >1,5cm
B2 T2b Pada 2 lobus, >1,5 cm
T3 Menembus simpai, tak terfiksasi pada struktur
sekitar
C1 Tidak menginvasi vesika seminalis
C2 Vesika seminalis terkena
T4 Terfiksasi pada struktur sekitar
D1 N1 Metastasis kelenjar limfe <2cm
D2 N2 Metastasis kelenjar limfe 2-5 cm
N3 Metastasis kelenjar limf >5cm
M1 Metastasis hematogen
UROLOGI FK UNAIR
Karsinoma Prostat
T1 T2
T3 T4
UROLOGI FK UNAIR
Karsinoma Prostat
Diagnosis
Anamnesa :
• keluhan utama, lamanya keluhan, riwayat
pemeriksaan , pengobatan dan rujukan;
• gejala obstruksi infravesikal;
• tanda-tanda metastasis
UROLOGI FK UNAIR
Karsinoma Prostat
Diagnosis
Pemeriksaan klinis:
• Status umum : tanda vital, berat badan, status
penampilan
• Status urologi :
Inspeksi : tanda pembesaran kelenjar regional,
tanda invaginasi organ terdekat, tanda metastasis
Palpasi : Kelenjar inguinal, kelenjar hipogastrika,
kelenjar Virchow, massa tumor di supra pubik
Colok Dubur : nodul, konsistensi prostat
berdungkul keras, mobilitas, invasi
perkontinuitatum ke vesika seminalis, rektum
UROLOGI FK UNAIR
Karsinoma Prostat
Pemeriksaan Laboratorium
• Darah lengkap
• Faal hemostasis
• Faal hati
• Elektrolit
• Urinalisis
• Kultur urine dan tes kepekaan
• Antigen spesifik untuk prostat (PSA)
• Alkali fosfatase untuk kecurigaan metastase tulang
UROLOGI FK UNAIR
Karsinoma Prostat
Interpretasi nilai PSA
Nilai PSA Interpretasi
UROLOGI FK UNAIR
Karsinoma Prostat
Pemeriksaan Radiologis
UROLOGI FK UNAIR
Karsinoma Prostat
Histologi preoperasi
UROLOGI FK UNAIR
Karsinoma Prostat
TRUS (Trans-rectal Ultrasonography
UROLOGI FK UNAIR
Karsinoma Prostat
Penanganan
• Prostatektomi radikal
• Radiasi eksterna
• Radiasi implantasi (brachytherapy)
• Terapi hormonal
• Kemoterapi
• Pengobatan paliatif
UROLOGI FK UNAIR
Karsinoma Prostat
Radiasi eksterna pasca operasi
UROLOGI FK UNAIR
Karsinoma Prostat
Radiasi implantasi
UROLOGI FK UNAIR
Karsinoma Prostat
Hormonal terapi
UROLOGI FK UNAIR
Karsinoma Prostat
Kemoterapi
• Epirubicin
• Adriamycin
• Cyclophosphamide
• Platinum cis
UROLOGI FK UNAIR
Karsinoma Prostat
Alur diagnosis karsinoma prostat
Kecurigaan pada colok dubur atau peningkatan PSA
Rujuk ke urologist
Positif : Negatif
pikirkan CT / MRI untuk mengeliminasi
hormonal metastasis limf bila
terapi PSA >10 ng mL
Negatif : deep x-ray atau
Positif : x-ray treatment
UROLOGI FK UNAIRradikal prostatektomi
Karsinoma Prostat
UROLOGI FK UNAIR
Karsinoma Prostat