VISUAL DALAM

PENGAJARAN &
PEMBELAJARAN

DISEDIAKAN OLEH:

DR. SIRI SENA BIN BABA HAMID

IPG KDA
 SKOP:
1. Membincangkan unsur-unsur grafik dalam pengajaran yang berkesan.

2. Menghuraikan kepentingan elemen dan prinsip rekaletak dalam grafik.

3. Terangkan penggunaan warna dan penghurufan sebagai bahan

grafik yang berkesan.

4. Membincangkan pengintegrasikan asas-asas grafik dalam penghasilan

bahan pengajaran dan pembelajaran.
KONSEP ASAS GRAFIK / VISUAL

Apakah Kepentingan
GRAFIK / visual ? Titik

Garisan
Contrast

Alignment Permukaan
1. Elemen asas
dlm. grafik Bentuk
Simplicity

Proximity Ruang
2. Prinsip reka
letak visual
Emphasis
Stail huruf
Repetition 3. Tipografi
Saiz fon

6. Prinsip Penghasilan media

4. Warna 5. Fungsi
visual
 1. UNSUR-UNSUR GRAFIK DALAM PENGAJARAN YANG
BERKESAN.

Makna grafik:
•Grafik didefinisikan sebagai gambaran bukan fotografi,
dimensi yang direka bentuk khas untuk menyampaikan mesej
atau idea kepada penonton/ pelajar. Lazimnya, bahan grafik
mencakupi bahan lisan/ teks dan visual (abstrak atau konkrit).

Yusuf Hashim. (1997). Media Pengajaran Untuk Pendidikan Dan Latihan,

Selangor: Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.
TAKRIFAN LAIN MENGENAI VISUAL / GRAFIK

 Visual atau grafik ialah kombinasi gambar-gambar, lambang-

lambang, simbol-simbol, huruf, angka,perkataan, lukisan,
lakaran yang dijadikan satu media untuk memberi konsep dan
idea dari pengirim kepada sasarannya dalam proses
menyampaikan maklumat.

Sajap Maswan, Jabatan Teknologi Maklumat, Institut Perguruan Tuanku Bainun

 Grafik adalah alat komunikasi yang dapat menyediakan
rujukan konkrit yang lebih baik daripada penyataan lisan
atau bertulis. Ini bermakna fungsi utama grafik adalah
untuk meningkatkan komunikasi dalam pengajaran.
Namun, sebahagian besar daripada kejayaan pengajaran
adalah berdasarkan kualiti yang ada pada grafik tersebut.

Modul Pengurusan Sumber (Teknologi Pendidikan) dalam http:senababahamid.blogspot.com

 BENTUK-BENTUK GRAFIK
 Mengikut Yusuf Hashim (1997:83) menyatakan bentuk-bentuk

grafik seperti berikut:

Yusuf Hashim. (1997). Media Pengajaran Untuk Pendidikan Dan Latihan, Selangor: Penerbit
Fajar Bakti Sdn. Bhd.
 LUKISAN
 Dihasilkan dengan cara melukis dan menyusun garisan-
garisan untuk menggambarkan manusia, tempat, benda dan
konsep.
 Teknik ‘orang lidi’ adalah satu contoh lakaran.
 Mudah dipahami oleh semua peringkat pelajar.
 Buku teks, carta atau transparensi yang mempunyai lukisan
lebih mudah difahami oleh pelajar.

Yusuf Hashim. (1997). Media Pengajaran Untuk Pendidikan Dan Latihan, Selangor: Penerbit
Fajar Bakti Sdn. Bhd.
CONTOH LUKISAN
 CARTA

• Merupakan gambaran grafik yang menunjukkan hubungan

abstrak.
• Carta yang terdapat dalam buku teks boleh didapati dalam
bentuk jadual dan carta aliran.
• Sekeping carta seharusnya mempunyai tujuan pengajaran
spesifik dan jelas.
• Untuk membuat carta, visual dan maklumat lisan perlu ada
untuk memberi kefahaman kepada pelajar.

Yusuf Hashim. (1997). Media Pengajaran Untuk Pendidikan Dan Latihan, Selangor: Penerbit
Fajar Bakti Sdn. Bhd.
CONTOH CARTA
 GRAF

• Merupakan visual yang mempunyai data perangkaan.

• Kebanyakan carta yang berbentuk jadual boleh ditukar

kepada graf.
• Ada 4 jenis graf iaitu graf bar, bergambar, graf pie dan graf
garisan.

Yusuf Hashim. (1997). Media Pengajaran Untuk Pendidikan Dan Latihan, Selangor: Penerbit
Fajar Bakti Sdn. Bhd.
CONTOH GRAF
 POSTER

• Adalah visual yang mempunyai gabungan antara imej,

garisan, warna dan perkataan yang bertujuan untuk menarik
minat penonton seketika waktu sahaja.
• Memerlukan warna yang garang dan dinamik dan jelas dari
jauh.
• Poster digunakan untuk merangsang pelajar dan juga boleh
memberitahu pelajar tentang langkah-langkah keselamatan.

Yusuf Hashim. (1997). Media Pengajaran Untuk Pendidikan Dan Latihan, Selangor: Penerbit
Fajar Bakti Sdn. Bhd.
CONTOH POSTER
 KARTUN
• Merupakan lukisan karikatur yang kasar yang menyerupai
manusia atau kejadian sebenar.
• Kartun boleh didapati dalam akhbar, majalah, buku teks dan
video.
• Unsur-unsur humor dan sindiran merupakan perkara pokok yang
ingin disampaikan oleh pelukis kartun.
• Untuk pengajaran, pastikan mesej yang hendak disampaikan
berada dalam bidang pengalaman dan skop intelektual pelajar.
Yusuf Hashim. (1997). Media Pengajaran Untuk Pendidikan Dan Latihan, Selangor: Penerbit
Fajar Bakti Sdn. Bhd.
CONTOH KARTUN
2. KEPENTINGAN ELEMEN DAN PRINSIP DALAM GRAFIK.

 “Kejayaan sesuatu bahan bantu mengajar bukan unjuran lazimnya

bergantung kepada kualiti dan keberkesanan hasil seni atau bahan
grafik yang digunakan. Ia diperolehi melalui perancangan rapi yang
merangkumi idea-idea yang teliti serta penggabungan pelbagai jenis
teknik penghasilan grafik tertentu. Visual yang banyak menggunakan
grafik seperti carta, graf, gambarajah, poster, kartun, lutsinar dan
lain-lain bahan bantu mengajar”

Tengku Adnan Tengku Mahmud (2010), Jabatan Teknologi Maklumat, Institut Perguruan Kuala
Terengganu
 Elemen grafik bermaksud bahan-bahan asas yang digunakan
untuk membentuk sesuatu komposisi visual
Siri Sena Baba Hamid, Nota Kuliah, Jabatan Sains Perpustakaan, IPG KDA

Elemen Grafik

Ruang Garis Warna Permukaan/jalinan

(Space) (Line) (Surface)

Bentuk tiga dimensi Rupa dua dimensi

(Form) (Shape)

Sajap Maswan(2009), Jabatan Teknologi Maklumat, Institut Perguruan Tuanku Bainun.

ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
1. Titik
 Penggerak utama sesuatu bentuk

20
 Menandakan sesuatu kedudukan di dlm ruang
 Tidak mempunyai ukuran panjang atau lebar, bersifat
statik, tidak mempunyai arah, secara relatif bebas dan
menjadi pusat sesuatu unsur
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
 P’gunaan titik boleh melahirkan secara kreatif pelbagai
perasaan kpd audiens

21
 Perubahan susun atur lokasi titik boleh mencetuskan
perubahan perasaan dan imbangan
 Percantuman dua titik boleh melahirkan garisan
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
2. Garisan
 Elemen paling ringkas

22
 Bermula titik dan garisan tercipta lakaran bagi
mewujudkan imej yang boleh ditafsirkan
 Gabungan kombinasi garis dapat melahirkan pelbagai
imej yg kreatif,abstrak, subjektif dan representatif
( bentuk-bentuk
objek,figura,haiwan,persekitaran,pergerakan,emosi dsb)
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
 Mempunyai ukuran panjang tetapi tidak mempunyai sifat
lebar dan tinggi

23
 Pertemuan titik penghujung sesuatu garisan dgn titik
permulaan akan menghasilkan rupa.
 Umum – ada kombinasi garis dpt membentuk imej dua
dan tiga dimensi
 Lakaran garis di atas ruang dapat membentuk rupa
geometri, abstrak, figura
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
 Rupa geometri ( mempunyai sempadan dan tetap )

24
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
 Garisan juga dpt digunakan utk tujuan menunjukkan
pergerakan,motif mencorak, menghasilkan ton,

25
menimbulkan bentuk,mencipta ruang dan menimbulkan
jalinan
 Dpt m’yambungkan elemen-elemen visual atau
perkataan, dpt membawa pandangan penonton dari titik
permulaan visual hingga tamat, mengikut sekuen yang
tertentu
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
3.Permukaan
o Wujud sekiranya bbp garisan berulang pd sesuatu

26
kedudukan sama ada menegak atau mendatar
o Contoh-lakaran lukisan seni bina sebuah rumah –garisan

diolah bagi m’gambarkan permukaan di atas(bumbung

rumah), permukaan menegak(dinding) ,permukaan di
bawah(lantai dan permukaan bumi)
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
4. Bentuk
 mempunyai keluasan,ketinggian,jisim dan lebih drp satu

27
permukaan
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
5. Ruang
 Kawasan kosong yg berada di sekeliling sesuatu objek.

28
 Sebagai jarak antara dua objek atau rongga yg terdapat
dalam sesuatu benda
 Contoh – ruang di dalam bilik, jarak antara huruf,
rongga dlm sebuah kuboid
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
 Ruang boleh mempengaruhi psikologi seseorang – ruang
yg sempit boleh memberi kesan seperti

29
terhimpit,dihimpit dan sesak nafas
 Ruang positif – sekiranya ruang digunakan

 Ruang negatif – sekiranya ruang dibiarkan kosong

RUANG
Keluasan yang disediakan bagi sesuatu visual.
Tanpa ruang visual tak dapat dihasilkan.
Ruang terbahagi kepada dua jenis:
 Ruang Positif – ruang yang digunakan.
 Ruang Negatif – ruang yang kosong

Ruang negatif

Ruang positif
Ruang positif

Ruang negatif
 Ruang negatif

Ruang positif
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
 Ruang negatif boleh menjadi positif sekiranya diisi dgn
menggunakan olahan dn kombinasi garisan, tekstur,

33
warna dn bentuk
 Menimbulkan rasa lapang atau selesa di antara elemen-
elemen visual yg dipaparkan serta membuatkan grafik
kelihatan terancang dan kemas
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
 2 jenis ruang:-
i. Ruang nyata

34
ii. Ruang tampak

Ruang nyata
 Ruang yg terdapat pd bentuk-bentuk konkrit –objek
sebenar yg bersifat 3D – dapat dilihat,disentuh dan dirasa
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
Ruang tampak
 Ruang ilusi yg timbul dlm seni tampak, catan, dan

35
cetakan setelah unsur-unsur jalinan ,warna ,ton, dan
garisan digunakan
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
6. Warna
 Pembalikan cahaya drp sesuatu objek atau permukaan

36
 Memberi penegasan kepada visual-visual tertentu dan
menolong menambahkan kesan penyatuan di antara
elemen-elemen visual
( gabungan warna-warna yg harmoni)
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
 Warna perlu digunakan dgn meluas oleh guru di dalam
penyediaan bahan grafik yg akan digunakan sebagai

37
media pengajaran
 Dpt mengukuhkan lagi kesahan bentuk dan rupa imej yg
hendak dipamerkan
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
 Dibahagikan kepada dua jenis:-
1.Suhu panas kuning

38
jingga
merah
2.Suhu dingin/sejuk biru,
ungu,
hijau
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
 Warna panas –sekiranya digunakan secara dominan
boleh menimbulkan kesan kedekatan,

39
kegarangan,kekuatan dan keceriaan
 Warna sejuk –sama dgn warna langit,tumbuh-
tumbuhan,laut dan air- bila digunakn secara kreatif
menimbulkan suasana kelembutan,
kedamaian,kesayuan,kejauhan,nostalgik
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
 Kuning,merah,biru, – warna utama/asas
 Guru perlu ada pengetahuan asas tentang warna kerana

40
ia penting bagi membantu menonjolkan mesej yg hendak
disampaikan kepada pelajar
 Sekiranya warna diguna tanpa dirancang dgn teliti akan
menyebabkan kecelaruan dan mungkin mesej yg hendak
disampaikan tidak tercapai
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
Gabungan warna

41
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
 Pemilihan warna yg sesuai sangat penting apabila
membuat persembahan grafik

42
 Dptan kajian – kanak-kanak gemar warna terang dan
vibran(merah,kuning,jingga)
-org dewasa –warna yg lembut dan ada variasi ton spt
bayangan kebiru-biruan
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
Fungsi warna dalam seni grafik:-
1.Melahirkan kesan atau pengaruh tertentu

43
 Warna panas dikaitkan dgn matahari dan api
mempunyai kesan aktif,membangkitkan
perasaan,menceriakan
suasana,kedekatan,kegaranga,kekuatan, dan semangat
 Warna panas digunakan utk tujuan perayaan dan
kemeriahan
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
 Warna sejuk dikaitkan dgn alam memberi kesan pasif
dan melahirkan ketenangan,kelembutan,kedamaian,

44
kesayuan
 Warna putih lambang kebersihan,keaslian dan
kesucian
ELEMEN ASAS REKA LETAK
GRAFIK
2. Mewujudkan perasaan harmoni
 Warna dpt memberikan pengertian estetik dan harmoni

45
 Dpt menimbulkan suasana yg dikehendaki,

Contoh – warna terang cetus rasa

keriangan,kedamaian,selesa dan tenteram
 GARISAN

 Walaupun garisan merupakan eleman yang paling ringkas

namun ia juga merupakan elemen paling mustahak.
Kepentingan garisan ialah untuk mewujudkan gambaran
suasana, objek, manusia dan lain – lain. Ia boleh didapati
dalam bentuk dua dimensi ( cth: Lakaran pensil ) dan tiga
dimensi ( cth: Tali ).
 KEPENTINGAN GARISAN

1. Menunjukkan pergerakan dan arah atau aliran, seperti aliran

sungai, tiupan angin, arah larian dan lain-lain.

2. Menunjukkan suasana aman atau ganas seperti letupan.

3. Menunjukkan kemegahan dan kekuatan seperti bangunan.

4. Menunjukkan kekusutan.

5. Melukis objek atau benda,contoh: cawan, pasu dan lain-lain.

6. Menghubungkan antara satu elemen dengan elemen yang lain.

Contoh penggunaan garisan;

Garisan tegak

Garisan melintang
Garisan condong
PERMUKAAN/ JALINAN (SURFACE)
Permukaan yang kasar atau licin memberi kesan ke atas rupa

garisan yang di buat ke atasnya.

Penyatuan yang wajar antara garis, warna dan tekstur perlu

bagi menghasilkan permukaan yang menarik.

Permukaan amat penting kerana ia menjadi medium
kepada penyatuan antara garis, warna dan tekstur dalam
sesuatu grafik serta mempengaruhi kesan grafik yang
timbul.
CONTOH PERMUKAAN
BENTUK 3D
 Bentuk tiga dimensi mempunyai dimensi panjang, lebar
dan tinggi. Bentuk 3dimensi dalam grafik penting
untuk menghasilkan grafik yang berbentuk realistik
 Ia boleh didapati dalam dua kategori iaitu:
 3D sebenar/ konkrit
 3D tiruan/ ilusi
3 Dimensi sebenar/ konkrit
Bentuk sebenar yang bersifat 3 dimensi dan dapat dirasa,


disentuh dan dilihat daripada pelbagai sudut.

Mempunyai ciri-ciri nyata dan maujud (benar-benar wujud di


hadapan mata)
Contoh benda berbentuk konkrit ialah seperti batu, kayu, meja,


kereta dan sebagainya.

CONTOH 3D KONKRIT
3 Dimensi tiruan/ ilusi
 Bentuk dua dimensi yang kelihatan seolah-olah mempunyai
dimensi panjang, lebar dan tinggi atau tebal seperti gambar
foto dan lukisan yang diberi bayang.

bentuk ilusi teknik komputer bentuk ilusi teknik catan

grafik
BENTUK 2D
• Bentuk dua dimensi mempunyai hanya dimensi panjang
dan lebar seperti sekeping kertas. Ia penting dalam
penghasilan bentuk dalam sesuatu grafik.
• Terdapat tiga jenis bentuk dua dimensi:
○ Bentuk geometri

○ Bentuk abstrak

○ Bentuk gambaran
JENIS BENTUK 2D

 Bentuk Geometri

 Bentuk Abstrak

 Bentuk Gambaran
 PRINSIP
REKA LETAK
VISUAL
6 prinsip asas reka letak :
 C – contrast (kontra)
 A – alignment (seimbang)
 S – simplicity (mudah)
 P – proximity (anggaran)
 E – emphasis (penekanan)
 R – repetition (pengulangan)
CONTRAST
 Jika 2 item tidak serupa, maka perbezaan hendaklah
diperlihatkan dengan ketara.
contoh : hitam dengan putih

 Mengelakkan unsur di dalam satu muka surat kelihatan hampir

sama.

 Menambah tarikan dan tumpuan terhadap sesuatu reka bentuk.

CONTRAST
 Prinsip
kontras boleh dimanipulasikan dengan imej,
warna atau tipografi.
Cth : fon besar dan kecil
fon berlainan
garis kasar dan garis halus

 Dalam persembahan elektronik, teks & latar belakang

haruslah sangat kontra.
 CONTOH KONTRA WARNA YANG BAIK:
Kuning Hitam Kuning Merah Hijau tua Biru tua Hitam Ungu Putih pada
pada pada pada biru tua pada pada pada pada pada coklat
ungu putih tua putih putih putih kuning putih kemerahan
ALIGNMENT
 Setiapitem sama ada teks, imej atau kedua-dua
teks dan imej harus mempunyai kaitan secara
visual antara satu sama lain pada setiap paparan.

 Reka letak teks dan grafik di mana-mana sahaja

ada tempat kosong dalam sesuatu paparan tanpa
memikirkan elemen lain menyebabkan
alignment bercelaru.
21
SIMPLICITY
 Bahan grafik perlu nampak mudah & mudah difahami
 prinsip KISS – Keep It Simple and Stupid

 Grafik animasi terlampau banyak boleh mengganggu

tumpuan pelajar terhadap mesej utama yang ingin
disampaikan.
 Contoh:
 Visual yang ditayangkan

hendaklah dihadkan kepada satu

idea.

 Prinsip ini amat penting untuk

memudahkan kefahaman tentang

sesuatu idea atau tema yang

ditonjolkan dalam sesuatu grafik

PROXIMITY
 Kumpulan item yang berkaitan bersama,
gerakkan secara fizikal supaya berdekatan antara
satu sama lain supaya item yang berkaitan dilihat
sebagai satu kumpulan.

 Jarakantara teks, jarak antara grafik dan jarak

antara teks dengan grafik perlu diimbangkan.
EMPHASIS
 Rekagrafik harus fokus kepada item
utama sahaja.

 saiz yang lebih besar

 Warna dan bentuk yang kontras
 Pencahayaan yang sempurna
REPETITION
 Tekalkan sesuatu aspek pada tempat tertentu.

 Rekaletak dan reka bentuk slaid-slaid perlulah

konsisten

 Elak terlalu banyak repetition

 KONSEP DOMINAN

• Dominan merupakan pusat penumpuan atau minat.

• Dalam sesuatu rekaan visual, objek atau item utama

mestilah ditonjolkan agar dapat dilihat dan dibaca

maksudnya.
 Terdapat pelbagai cara untuk mencapai dominan,
antaranya ialah :
 a)Menggunakan peraturan Satu Per Tiga (Rule of Third)
 Peraturan satu pertiga berdasarkan kajian bagaimana
manusia menyaring sesuatu visual. Daripada kajian itu,
didapati perhatian tertumpu lebih di sudut atas kiri
daripada tempat-tempat lain.

41% 20%

25% 14%
SAMBUNGAN…

b) Warna dan bentuk yang kontras

c) Saiz yang lebih besar

d) Menggunakan anak panah yang menunjuk ke arah item utama

e) Menggunakan garis-garis yang menunjuk ke arah item utama

f) Mewujudkan gerakan dalam rekaan visual seperti pergerakan

cecair, guli atau kipas

g) Menggunakan lampu atau cahaya yang memancar.

Contoh:
(Gambar penemuan imej UFO)
Item utama ditunjukkan
menggunakan garisan bulatan
 KONSEP POLA
Berkaitan dengan susunan item-item dalam sesuatu

rekaan visual.
Penting kerana;

○ Menarik penglihatan ke arah item yang utama

○ Mengerakkan penglihatan mata kepada keseluruhan

visual dalam arah yang betul

○ Mengekalkan penglihatan mata dan mengikut aliran

persembahan
CONTOH(kitaran hidup rama – rama)
Anak panah dan illustrasi digunakan
untuk menyusun maklumat
 Contoh
( LANGKAH – LANGKAH
MEMAKAI SELENDANG)
Nombor dilabelkan
bersama illustrasi
untuk menyusun
maklumat
Kawasan paling kuat

Pergerakan mata bermula dari kiri

 SEIMBANG
 Keseimbangan dalam grafik bermaksud elemen grafik
disusun supaya beratnya seimbang dalam setiap bahagian
reka bentuk.
 kepentingan prinsip ini ialah supaya mata
audien rasa selesa memandang grafik yang di
tayangkan.
 Terdapat dua jenis imbangan dalam grafik:
a. Seimbang formal – pembahagian yang sama bahagi antara
dua bahagian visual; sama ada bahagian kiri dengan kanan
atau bahagian atas dengan bawah.

b. Seimbang tidak formal – pembahagian tidak sama rata antara

item kiri dan kanan atau atas dengan bawah sesuatu rekaan
Seimbang formal Seimbang tidak formal
VARIASI
Menggunakan variasi (pelbagai elemen grafik) dalam

penghasilan visual agar kelihatan hidup, meningkatkan

tarikan dan minat terhadap persembahan.
Variasi menyokong pola untuk meningkatkan tarikan

terhadap visual.
Variasi amat penting kerana ia menyokong pola untuk
meningkatkan tarikan terhadap visual.
CONTOH VARIASI
HARMONI
Penggunaan elemen grafik yang berkesinambungan antara

satu dengan lain membolehkan mata dan fikiran penonton

mengikuti perkembangan keseluruhan visual.
Ada hubungan antara elemen-elemen, arah aliran
persembahan, perspektif dan kesatuan mesej
Harmoni memberikan rasa yakin dan pasti kepada
penonton/pembaca kerana mereka dapat melihat hubungan
antara elemen-elemen, arah aliran, persembahan, perspektif
dan kesatuan mesej.
Siri Sena Baba Hamid. (2011). Nota Kuliah, Jabatan Sains Perpustakaan, Institut Pendidikan Guru
Kampus Darulaman
PERANCANGAN
 Melibatkan:

Saiz (bahan, bilik darjah dsb)

Susun atur

Reka bentuk

Senarai bahan yang diperlukan

Menentukan objektif yang hendak dicapai

ILUSTRASI
 Menggunkan beberapa kaedah, antaranya:
Melukis sendiri
Mencantum gambar yang dipotong
Menekap
Fotostat
Print
Membesar/ mengecilkan gambar
 Grid

 Pantograf

 Kaedah pengunjuran (OHP)

 Mesin fotostat
PENGHURUFAN

 Penggunaan tajuk, soalan, perkataan dapat meningkatkan

keberkesanan sesuatu paparan visual
 Dapat mengelak sesuatu visual disalah tafsir
 WARNA
 Memudah/ meningkatkan kejelasan visual
 Mencorakkan rupa paras sesuatu permukaan digunakan
 Warna yang sesuai akan menonjolkan mesej yang hendak
disampaikan
 Perbezaan warna antara latar (elemen negatif) dengan visual
(elemen positif) akan menimbulkan kontras yang baik
PERSEMBAHAN

 Kepentingan:

 Disimpandengan lebih mudah, sempurna dan tahan lama.

Melapik
Alas tepi
Laminasi
 3. PENGGUNAAN WARNA DAN PENGHURUFAN
DALAM BAHAN GRAFIK YANG BERKESAN.

 Merupakan salah satu elemen visual.

“Warna adalah milik cahaya dan apabila berubah maka
berubahlah warna” (Leuer, 1990).
 WARNA
Kromatik Akromatik

Hiu Valiu Kroma Valiau Kroma

• Hiu– digunakan untuk menjelaskan warna yang khusus seperti

merah, biru.
• Valiu– menjelaskan sejauh mana gelap atau cerah sesuatu warna
itu kelihatan. Warna Putih mempunyai valiu yang tinggi.
• Kroma– menjelaskan intensiti atau kekuatan sesuatu warna.
 Gambarajah Pecahan Warna
                                           

           
FFFF00 CCFF00 99FF00 66FF00 33FF00 00FF00

         
FFCC00 CCCC00 99CC00 66CC00 33CC00 00CC00 00FF33

       
FF9900 CC9900 999900 669900 339900 009900 00CC33 00FF66

     
FF6600 CC6600 996600 666600 336600 006600 009933 00CC66 00FF99

   
FF3300 CC3300 993300 663300 333300 003300 006633 009966 00CC99 00FFCC

FF0000 CC0000 990000 660000 330000 000000 003333 006666 009999 00CCCC 00FFFF

   
FF0033 CC0033 990033 660033 330033 000033 003366 006699 0099CC 00CCFF

     
FF0066 CC0066 990066 660066 330066 000066 003399 0066CC 0099FF

       
FF0099 CC0099 990099 660099 330099 000099 0033CC 0066FF

         
FF00CC CC00CC 9900CC 6600CC 3300CC 0000CC 0033FF

           
FF00FF CC00FF 9900FF 6600FF 3300FF 0000FF
 RODA WARNA

Sajap Maswan (2011), Jabatan Teknologi Maklumat,

Institut Perguruan Tuanku Bainun
 Pigmen
(Bahan yang mamberi warna kepada sesuatu objek)

Warna Utama Warna Pertengahan

Warna Sekunder Warna Tertier

 WARNA UTAMA
• Warna asas, yang tidak boleh dihasilkan dengan
campuran warna-warna lain

Biru Merah

Kuning
 Warna Sekunder
• Campuran dua warna utama

Biru

Hijau
Kuning Ungu
Jingga
Merah
 Warna Pertengahan
• Campuran warna sekunder dengan warna utama yang terletek
bersebelahannya

Biru

Biru Hijau
Hijau
Kuning Hijau
Kuning
Kuning Jingga
Jingga
Merah Jingga
Merah
Merah Ungu
Ungu
 WARNA TERTIAR
(TERTIARY)
• Campuran dua warna sekunder

Hijau

Hijau
Muda

Jingga Ungu
Kelabu

Merah
Kecoklatan
Ungu
PEMILIHAN WARNA

 Dipilih berdasarkan fungsinya

a) Membuat penegasan dan mewujudkan tumpuan

b) Memudahkan sesuatu item dilihat

c) Mewujudkan perasaan harmoni

d) Melahirkan kesan tertentu

Sajap Maswan, Jabatan Teknologi Maklumat, Institut Perguruan Tuanku Bainun

- Memudahkan sesuatu item dilihat
 Penggunaan warna;

 Kuning  Oren  Hijau  Merah  Biru

 Tindihan warna

 Tindihan positif – subjek terang diletak di atas latar yang

kontras dengan warna subjek
 Tindihan negatif – menggunakan warna kontras yang lemah
dan menghasilkan gabungan warna yang kelihatan sama
c. Mewujudkan perasaan harmoni
Gabungan warna-warna analogus, warna yang
terletak berhampiran dengan roda warna
d. Melahirkan kesan tertentu
Warna Panas
 Warna merah, jingga dan kuning
 Menimbulkan kesan kedekatan, kegarangan dan kekuatan

Warna Sejuk
 Warna biru, ungu dan hijau
 Mewujudkan suasana kelembutan, kedamaian dan kesayuan

Warna Psikologi
 Dipengaruhi oleh budaya masyarakat dan bidang pengetahuan
 Merah  Tahun baru cina

 Biru  warna darah beroksigen dalam mata pelajaran sains

 Sungai dan laut dalam mata pelajaran geografi

WARNA Respon Psikologi Catatan
Merah Power, energi, kehangatan, cinta, nafsu, Warna Merah kadang berubah erti jika dikombinasikan
agresif, bahaya dengan warna lain.
Merah dikombinasikan dengan Hijau, maka akan menjadi
simbol Natal.
Merah jika dikombinasikan denga Putih, akan membawa
erti 'bahagia' di dalam budaya Oriental.

Biru Kepercayaan, Konservatif, Keamanan, Banyak digunakan sebagai warna pada logo Bank di
Teknoologi, Kebersihan, teratur Amerika Syarikat untuk memberikan kesan 'kepercayaan'.

Hijau Alam, Sihat, Keuntungan, Pembaharuan Timur Tengah, warna Hijau sangat disukai.
Yellow Optimis, Harapan, Ketidak jujuran, Kuning adalah warna keramat dalam agama Hindu.
Pengecut (untuk budaya Barat),
pengkhianatan.
Ungu/Jingga Spiritual, Misteri, Kebangsawanan, Warna Ungu sangat jarang ditemui di alam.
Transformasi, Kekasaran, Keangkuhan
Oranye Energy, Keseimbangan, Kehangatan Menekankan sebuah produk yang tidak mahal.

Coklat Tanah/Bumi, Reliability, Selesa, Daya Penampilan yang kemas

Tahan.
Kelabu Intelek, Masa Depan (Milenium), warna yang paling mudah dilihat oleh mata.
Kesederhanaan, Kesedihan
Putih Kesucian, Kebersihan, Ketepatan, Di Amerika, Putih melambangkan perkawinan (gaun
Kematian pengantin berwarna putih), tapi di banyak budaya Timur
(terutama India dan Cina), warna Putih melambangkan
kematian.

Hitam Power, Kecanggihan, Kematian, Misteri, Melambangkan kematian dan kesedihan di budaya Barat.
Ketakutan, Kesedihan, Keanggunan Sebagai warna Kemasan, Hitam melambangakan
Keanggunan (Elegance), Kemakmuran (Wealth) dan
Kecanggihan (Sopiscated)
 TIPOGRAFI- ILMU
PENGHURUFAN
 Ilmu dalam memilih dan menyusun fon yang
tersedia untuk mencipta kesan tertentu –
menolong pembaca mendapat keselesaan paling
maksimum semasa membaca.

 Kriteria ketika memilih fon :

Stail fon Saiz fon

 Stail fon:
 Roman = memiliki sirip/kaki/serif berbentuk lancip
pada hujungnya.
= klasik, anggun, lemah gemalai dan
feminin.
= mudah ditangkap oleh deria mata dan
diterjemah oleh deria otak walau sepintas lalu.

Fon serif Bookman Old Style

Century Schoolbook

Georgia
 Sans serif/gotik = tidak mempunyai sirip/serif
= ketebalan huruf yang sama atau
hampir sama
= moden, kontemporari dan efisen
= mudah dibaca dan sesuai untuk
melukis poster, iklan dan notis
pemberitahuan
 Skrip atau kursif = kononnya melalui goresan
tangan, mengiring ke kanan

= bersifat peribadi dan akrab

= fon bergaya, sukar dibaca

tetapi cantik dipandang

= kad ucapan, kad jemputan dan

tajuk buku klasik
 Egyption = kaki/sirip/serif
= bentuk seperti papan dan ketebalan
yang sama atau hampir sama
= kukuh, kuat dan stabil
 Dekoratif = pengembangan daripada bentuk-
bentuk fon yang sudah dekoratif
 Saiz fon

 Disebut poin
 Mengukur kedalaman atau ketinggian fon
 72 poin dalam 1 inci
 saiz normal sering digunakan 6 ke 72 poin
Penggunaan Huruf;

Stail huruf.
Bilangan stail huruf.
Huruf besar atau huruf kecil.
Warna huruf.
Saiz huruf.
Jarak antara huruf.
Jarak antara baris.

Sajap Maswan, Jabatan Teknologi Maklumat, Institut Perguruan Tuanku Bainun

1. Stail Huruf
 Menarik perhatian dan mengelakkan sesuatu visual
disalah tafsir
 Pengelasan huruf
Huruf Roman
Huruf Gotik
Huruf Sambung atau Cursive
Huruf Teks
Huruf Novelti
2. Bilangan Stail Huruf
 Elakkan menggunakan terlalu banyak stail huruf, tidak
lebih 3 huruf dan sesuai dengan mesej.

3. Huruf Besar dan Huruf Kecil

 Tajuk huruf besar
 Sub tajuk  huruf kecil

4. Warna Huruf
 Bersesuaian dengan mesej yang disampaikan.
5. Saiz Huruf

Jarak untuk dilihat Saiz Huruf

20 kaki 1”

40 kaki 2”

50 kaki 2 ½”

60 kaki 3”

80 kaki 4”

- Saiz huruf perlu disesuaikan dengan sasaran.

- Tinggi huruf perlu disesuaikan dengan ketebalan huruf
6. Jarak Antara Huruf
Jarakkan dalam keadaan yang seimbang mengikut

keselesaan penglihatan.
○ Jarak huruf secara optikal

○ Jarak huruf secara mekanikal

Jarak antara baris hendaklah jangan melebihi

tinggi huruf yang digunakan

Penghasilan transperensi – enam perkataan satu

baris
7. Jarak Antara Baris
Jarak mengikut kesesuaian
Satu transperensi  Enam baris
Satu ppt.  tidak lebih drp. Empat fakta shj.
BAGAIMANA MENGINTEGRASIKAN ASAS
GRAFIK DALAM PENGHASILAN BBM BERIKUT:

 PENGHASILAN KAD IMBASAN (FLASH CARD)

 PENGHASILAN KAD BERGAMBAR

 PENGHASILAN POWER POINT/ MULTIMEDIA

 PENGHASILAN MEDIA INTERAKTIF

 PENGHASILAN/ PENGGUNAAN BAHAN MAUJUD

 KAD IMBASAN (FLASH CARD)
 Kad imbasan merupakan kad yang mempunyai maklumat
ringkas, contohnya, nombor, perkataan, huruf dan
sebagainya.
 Maklumat pada kad imbasan perlu jelas, ringkas dan tepat.
Ianya merupakan bahan yang sangat sesuai digunakan
dalam bilik darjah pra sekolah dan Pendidikan Khas.
 Kad imbasan tulisan selalunya berukuran 1/8 daripada
kertas manila.
fptek.uthm.edu.my/PPG/.../Tekno_Pend_Lee_visual+bukan+tayang.doc (diambil pada 22 Julai 2011)
CONTOH KAD IMBASAN
 KAD GAMBAR

 Kad gambar merupakan kad imbasan yang mempunyai

gambar. Ianya selalu berukuran ¼ daripada kertas manila.
 Selalunya hanya satu gambar sahaja yang terdapat pada
satu kad.

fptek.uthm.edu.my/PPG/.../Tekno_Pend_Lee_visual+bukan+tayang.doc (diambil pada 22 Julai 2011)

CONTOH KAD BERGAMBAR
POWER POINT/ MULTIMEDIA/ UNJURAN
CONTOH POWER POINT/ MULTIMEDIA
MEDIA INTERAKTIF
CONTOH MEDIA INTERAKTIF
BAHAN MAUJUD

 RELIA

 Relia adalah bahan-bahan yang sebenar atau

maujud. Kelebihan bahan relia ialah pelajar boleh
melihat, menyentuh, merasa dan mendengar
sesuatu yang sebenar.
 Terdapat 2 jenis relia iaitu relia asli dan relia
awet.
Musa Sulaiman dalam http://www.scribd.com/doc/12807608/Definisi-ABM (Diambil pada 22
Julai 2011)
 Relia Asli
 Ini merupakan bahan hidup yang sebenarnya dan masih
hidup seperti cacing tanah, belalang dan sebagainya atau
bahan sebenar bukan hidup seperti mesin, jentera dan
lain-lain.

 Relia Awet
 Bahan-bahan hidup yang telah diawet dan disimpan di
dalam bekas tertentu.

Musa Sulaiman dalam http://www.scribd.com/doc/12807608/Definisi-ABM (Diambil pada 22

Julai 2011)
CONTOH RELIA
 MODEL
 Model adalah binaan rupa bentuk bahan yang mungkin diperbuat
daripada bahan keras seperti tanah liat, plastisin, getah, simen plaster,
kotak atau kayu.
 Model Berskala / Model Pepejal
 Model bahan yang diperbuat dalam saiz yang sama besar dengan benda
asal atau dalam saiz yang lebih kecil dengan berpandukan kepada skala
pembesaran atau pengecilan tertentu. Setiap bahagian yang dibuat
menyerupai benda yang asal. Contoh model kapal terbang dan model
glob.
fptek.uthm.edu.my/PPG/.../Tekno_Pend_Lee_visual+bukan+tayang.doc (diambil pada 22 Julai 2011)
 Model Olok-Olok/ Model Pergerakan
 Model yang diubahsuai daripada rupa bentuk benda yang sebenar untuk
menunjukkan pergerakan atau perjalanan kerja pada benda asal.
Biasanya model olok-olok dibuat lebih besar daripada keadaan asal
tanpa menghiraukan skala pembesaran tertentu tetapi masih dapat
menunjukkan keadaan asal yang sebenar.
 Model Keratan Rentas
 Model ini merupakan model besar yang menunjukkan keratan rentas
pada satu bahagian tertentu pada satu benda untuk memperlihatkan rupa
bentuk bahagian dalam benda tersebut. Contohnya model keratan rentas
gigi
CONTOH MODEL