38174

RA LAT
Muka surat 100
Carta
Muka surat 104
Carta
BUDAK Tangan kanan terbuka tapak menghadap bawah hujungjari ke depan, paras pnggang lain bergerak ke kanan dua kali seperti menepuk kepala dna orang budak.
RUMAH Kedua-dua heiah tangan terbuka tapak berhadapan condong sedikit arah satu sama lain lalu bergerak menyerong ke atas hingga bertemu hujung jan. \Iuka surat 105
Sambungan Carta
BUKU Kedua-cjua belah tangan separuh genggam ditangkupkan lalu dihuka bahagian atas seperti membuka buku.
DI Tangan kin terbuka tegak, tapak menghadap kanan, tangan kanan D tapak menghadap depan, rapat pada tapak kin lalu turunkan tangan kanan hingga ke pangkal tapak kin.
BAIIEISE1 TOLISAM PELAJAR PEKAK ANALISIS STRUKTUR SINTAKSIS AYAT BERDASARKAN TEORI TATABAHASA TRANSFORMASI GENERATIF
BEIIIEISEI TC1LIS~IM PELEIJAR PEKAK ANALISIS STRUKTUR SINTAKSIS AYAT BERDASARKAN TEORI TATABAHASA TRANSFORMASI GENERATIF
GOH ONG SING dan TEH KEAN HOE
Dewan Bahasa dan Pustaka Kementerian Pendidikan Malaysia Kuala Lumpur 1993
KK 4006289 4101
Goh
Cetakan Pertama 1993 Ong Sing dan Teh Kean Hoe 1993
Hak cipta terpelihara. Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian artikel, ilustrasi, dan isi kandungan buku mi dalam apa juga bentuk dan dengan cara apa jua sama ada secara elektronik, fotokopi, mekanik, rakaman, atau cara lain sebelum mendapat izin bertulis daripada Ketua Pengarah, Dewan Bahasa danPustaka, Peti Surat 10803, 50926 Kuala Lumpur, Malaysia. Perundingan tertakluk kepada perkiraan royalti atau honorarium.
Perpustakaan Negara Malaysia
Data Pengkatalogan-dalam-Penerbitan
Goh, Ong Sing Bahasa tulisan pelajar pekak : analisis struktur sintaksis ayat berdasarkan teori tatabahasa transformasi generatif / Gob Ong Sing, Teh Kean Hoe. Bibliografi: hlm. 243 246 ISBN 983-62-3512-4 1. Deaf--Education--Malay language. 2. Malay language--Syntax. 3. Sign language. I. Teh, Kean Hoe. 11. Judul. 371.9 1246
Diatur Huruf oleh Dewan Bahasa dan Pustaka Muka Taip Teks: Times Roman Saiz Taip Teks: 10/12 poin
Dicetak olch Percetakan Dewan Bahasa dan Pustaka Lot 1037, Mukim Perindustrian PKNS Ampang/Hulu Kelang Selangor Darul Ehsan RM15.0O
KANDUNGAN
Pengantar Pendahuluan Penghargaan Lambang dan Singkatan
xi
Xiii
xv xvii
BAB I 1.1
1.2 1.3
PENGENALAN Latar Belakang Kajian

Tujuan dan Ruang Lingkup Kajian Butir-Butir Kajian 1.3.1 Subjek 1.3.2 Jenis Ujian Prosedur Penyelidikan 1.4.1 Mengisi Borang Kaji Selidik 1.4.2 Menjalankan Ujian di dalam Kelas 1.4.3 Temu Bual dengan Murid
1 1
3 4 4 5 6 6 6 7
1.4
BAB II
2.1
BAHASA ORANG PEKAK

Pendahuluan Jenis Bahasa Isyarat
8 8
9
2.2 2.3 2.4
Penggolongan Bahasa Isyarat Bahasa Malaysia Kod Tangan dan Bahasa Isyarat Malaysia
V
10 12
BAHASA TULISAN PELAJAR PEKAK
2.5
Isyarat Tangan 2.5.1 Tiga Aspek Isyarat Tangan

2.5.1.1 Bentuk Tangan
19 20
20
2.5.1.2 2.5.1.3
2.6 2.7
Lokasi Isyarat Pergerakan Tangan
21 22
25 28
Struktur Ayat Bahasa Orang Pekak Kesimpulan
BAB III
PRINSIP-PRINSIP DAN PENGGOLONGAN KATA BAHASA MALAYSIA KOD TANGAN Pendahuluan

Prinsip-Prinsip Bahasa Malaysia Kod
30
3.1
3.2
30
31
Tangan 3.2.1 Kata Dasar

3.2.2 3.2.3 Kata Majmuk Kata Ganda 3.2.3.1 Gandaan Serupa (Penuh)
31
33 33 33
3.2.3.2 Gandaan Rentak 3.2.3.3 Gandaan Separa 3.2.3.4 Gandaan Berimbuhan 3.2.4 Imbuhan 3.2.4.1 Awalan me-, pe-, ter-, ber-, ke-, di3.2.4.2 Akhiran -i, -an, -kan, -tah, pun, -nya, -kah Semantik 3.2.5.1 Kata Seerti 3.2.5.2 Kata Hampir Seerti atau Sekumpulan Konsep Tanda Bacaan
34 35 35 36 36 38 39 39 40 41 41 42 50 52
3.2.5
3.2.6 3.3
Penggolongan Kata 3.3.1 Kata Nama 3.3.2 Kata Kerja 3.3.3 Kata Adjektif vi
KANDUNGAN
3.3.4
3.4 BAB IV
Kata Tugas 3.3.4.1 Kata Sendi Nama di 3.3.4.2 Kata Sendi Nama ke dan kepada Kesimpulan TEORI TATABAHASA TRANSFORMASI GENERATIF DAN STRUKTUR SINTAKSIS AYAT BAHASA MELAYU Transformasi dan Generatif Komponen-Komponen Tatabahasa Transformasi Generatif Rumus Struktur Frasa Bahasa Melayu Rumus Transformasi Frasa 4.5.1 4.5.2 4.5.3 4.5.4 4.5.5 4.5.6 4.5.7 4.5.8 dan Ayat di dalam Bahasa Melayu Frasa Nama Frasa Kerja Frasa Adjektif Frasa Sendi Nama Ayat Inti Ayat Pasif Ayat Majmuk Gabungan Ayat Majmuk Pancangan 4.5.8.1 Ayat Relatif 4.5.8.2 Ayat Komplemen 4.5.9 Ayat Majmuk Campuran Proses-Proses Transformasi
4.6.1 Proses Pengguguran
57 60 61 63 65
4.1 4.2 4.3 4.4 4.5
65 65 66 67 68 68 70 79 82 85 92 95 98 98 99 101 103
103
4.6
4.6.1.1 Pengguguran Frasa Nama

sebagai Subjek
106 106
109
4.6.1.2 Pengguguran Frasa Predikat

4.6.2 Proses Penyusunan Semula
4.6.2.1 Penyusunan Semula Frasa Nama sebagai Subjek vii
109
4.6.2.2 Penyusunan Semula Frasa Nama sebagai Objek 4.6.3 Proses Peluasan 4.6.3.1 Peluasan Melalui Proses Relativisasi 4.6.3.2 Peluasan Melalui Proses Komplementasi 4.6.3.3 Peluasan Melalui Proses Penggabungan
113 113 113 118 118
BAB V
PEMEROLEHAN BAHASA KANAKKANAK PEKAK DAN ANALISIS SEMANTIK Pendahuluan Pemerolehan Bahasa Kanak-Kanak Pekak Bahasa Pertama Kanak-Kanak Pekak Aspek-Aspek Pemerolehan Bahasa KanakKanak Pekak 5.4.1 Aspek Pemerolehan Sintaksis 5.4.2 Aspek Pemerolehan Semantik
Analisis Semantik
125
5.1 5.2 5.3 5.4
125 126 128 130 130 131

132
5.5
5.5.1 5.5.2 5.5.3
Penggunaan Perkataan yang Tidak

Membawa Makna Apa-Apa
134 134 135
Penggunaan Sesuatu Perkataan

dengan Maknanya Diperluas
5.5.4
5.5.5
Penggunaan Sesuatu Perkataan atau Rangkai Kata dengan Makna Berpindah dan Berlainan daripada Makna Asal Pengguguran Sesuatu Kata Kerja kerana Maknanya telah Terkandung dalam Kata Nama Sebelumnya Pengguguran Kata Nama Inti kerana
Maknanya Dibayangkan oleh Kata
136
136
Kuantiti Sebelumnya vu!
KANDUNGAN
5.5.6
Penambahan Sesuatu Kata untuk Menjelaskan Makna Kata Lain
137 138 139
5.6 BAB VI 6.1

6.2 6.3
Kesimpulan
ANALISIS PEMBINAAN FRASA Pendahuluan Cara Ujian Dianalisis Frasa Nama

6.3.1 6.3.2 6.3.3 Frasa Nama yang Mengandungi
139 140 141

143 154 159
Penerang
Frasa Nama yang Mengandungi
Frasa Sendi Nama

Frasa Nama yang Mengandungi
6.3.4 6.4
Penjodoh Bilangan Frasa Nama yang Mengandungi Kata Bilangan
163 166 167 171 176

177
Frasa Kerja 6.4.1 Frasa Kerja Tanpa Objek 6.4.2 Frasa Kerja yang Mengandungi Objek 6.4.3 Frasa Kerja yang Mengandungi Dua Objek Frasa Sendi Nama Frasa Adjektif Kesimpulan ANALISIS PEMBINAAN AYAT Pendahuluan
Ayat Tanpa Subjek
6.5 6.6
6.7
181
182 184
BAB VII
7.1 7.2 7.3 7.4
184
184 188
Penerang Frasa Nama di dalam Pembinaan Ayat Objek Mendahului Kata Kerja Keterangan Tempat Mendahului Kata Kerja ix
191
192
7.5
7.6 7.7
Ayat Pasif Ayat 7.7.1 7.7.2 7.7.3 Majmuk Ayat Majmuk Gabungan Ayat Majmuk Berketerangan Ayat Relatif (Ayat Majmuk Pancangan)
194 196 196 200 203 204 207 207 212 216
7.8 BAB VIII 8.1 8.2 8.3
Kesimpulan PENUTUP Rumusan Masalah dan Cadangan Penutup Profil Sekolah Sekolah Rendah dan Menengah Pendidikan Khas
-
Lampiran A Lampiran B
217 220
Sistem Pendidikan Sekolah Rendah dan Menengah Pendidikan Khas Kod huruf Kod angka Senarai Nama Pelajar Sekolah Pendidikan Khas yang Terlibat di dalam Kajian Borang Soal Selidik Latar Belakang Murid Pekak Kertas-Kertas Ujian Analisis Semantik terhadap Karangan Bertajuk Musim BuahBuahan di Kampung Kami yang Ditulis oleh Seorang Pelajar Pekak Tingkatan Tiga
Lampiran Cl Lampiran C2 Lampiran D
223 224 225
Lampiran E Lampiran F Lampiran G
229 231 241
Bibliografi Indeks x
243 247
PENGANTAR
Keperluan dan kepentingan bahasa di kalangan mereka yang ditakdirkan cacat dan tidak cacat adalah sama sahaja. Setiap insan harus bersyukur kerana dapat berbahasa sekalipun dia mengalami kecacatan anggota. Sebaliknya, kecacatan yang menjadikan seseorang itu tidak boleh berbahasa merupakan suatu penderitaan yang tiada hujungnya. Oleh itu, dengan menyelami perasaan orang yang tidak dapat berbahasa barulah kita benar-benar insaf akan pentingnya bahasa sebagai suatu kurniaan Tuhan yang tidak ternilai harganya. Keinsafan dan kesedaran tentang kepentingan deria pendengaran sebagai salah satu syarat untuk memungkinkan seseorang dapat berbahasa telah diusahakan oleh Kementerian Pendidikan dan usaha mi telah dikemaskan oleh Jawatankuasa Kebangsaan Komunikasi Seluruh. Hasilnya, jawatankuasa tersebut telah berjaya menyusun bahasa isyarat (kemudian pada tahun 1980 menjadi Bahasa Malaysia Kod Tangan) dalam bentuk mimeograf untuk kanak-kanak pekak mempelajari dan menguasai bahasa Melayu. Berdasarkan hakikat mi, penulis telah cuba membuat analisis bahasa tulisan kanak-kanak pekak melalui pelaksanaan Bahasa Malaysia Kod Tangan di Sekolah Pendidikan Khas dan segi perspektif Teori Tatabahasa Transformasi Generatif. Diharap, dengan terhasilnya buku mi, keyakinan guru dan keupayaan kanak-kanak pekak untuk menguasai bahasa Melayu tidak diperkecilkan. Mereka juga sama-sama berperanan untuk mendaulatkan bahasa Melayu Sexi
bagai bahasa ilmu dan komunikasi dalam sistem pendidikan di Malaysia. Prof. Tunku Ismail Jewa Dekan Pusat Pengajian Ilmu Pendidikan Universiti Sains Malaysia Minden, Pulau Pinang 10 Mei 1991
xii
PENDAHULUAN
Tujuan utama kajian mi ialah menganalisis struktur sintaksis ayat tulisan pelajar pekak berdasarkan teori tatabahasa transformasi generatif. Didapati pelajar pekak mempelajari bahasa melalui kaedah manual-visual. Oleh sebab itu, kajian mi mengandaikan bahawa struktur ayat tulisan pelajar pekak mengandungi ciri-ciri tersendiri yang berkait rapat dengan sistem bahasa orang pekak. Kajian mi dibahagikan kepada lapan bab. Bab I memperkenalkan latar belakang, ruang lingkup dan tujuan kajian. Dijelaskanjuga cara dan prosedur kajian dijalankan. Bab II membincangkan bahasa orang pekak. Perbezaan bahasa isyarat natif dan bahasa isyarat ciptaan diterangkan. Perbincangan di dalam bab mi merangkumi tiga aspek struktur isyarat tangan, iaitu bentuk tangan, lokasi isyarat, dan pergerakan tangan. Hubungan kata rujukan dan isyarat tangan juga dibincangkan. Tujuan utama bab mi ialah memperlihatkan ciri-ciri tersendiri bahasa orang pekak. Bab III merupakan satu perspektif baru tentang bahasa orang pekak yang menggunakan prinsip-prinsip Bahasa Malaysia Kod Tangan dengan disertai penggolongan katanya. Bab IV memberikan penerangan umum tentang teori tatabahasa transformasi generatif dan struktur sintaksis ayat bahasa Melayu yang dikaitkan dengan Bahasa Malaysia Kod Tangan. Bab V membincangkan dapatan-dapatan sampingan tentang pemerolehan bahasa kanak-kanak pekak, iaitu dan aspek sintaksis dan semantik. Dapatan sampingan daripada kajian mi diketengahkan untuk dikaitkan dengan kajian utama nanti. Bab VI menganalisis struktur frasa yang dibentuk oleh pelajar pekak. Perhatian ditumpukan kepada struktur-struktur tertentu xiii
yang menyalahi struktur sintaksis bahasa Melayu tetapi berlaku secara konsisten di dalam ayat tulisan pelajar pekak. Punca kesalahan ditinjau dan struktur yang dibentuk dibandingkan dengan struktur bahasa isyarat. Bab VII menganalisis pembinaan ayat. Perhatian ditumpukan kepada ciri-ciri tersendiri yang wujud di dalam ayat tulisan pelajar pekak. Perbincangan di dalam bab mi juga merangkumi pembinaan ayat pasif, ayat majmuk gabungan, ayat majmuk berketerangan dan ayat relatif (ayat pancangan). Bab VIII memberikan kesimpulan kajian mi dengan mengemukakan rumus-rumus tertentu untuk mendeskripsikan ayat tulisan pelajar pekak. Akhir sekali, kajian mi mencadangkan bahawa pengajaran secara formal tentang struktur sintaksis harus ditekankan agar masalah bahasa pelajar pekak dapat diatasi.
Xiv
PENGHARGAAN
Kami ingin mengucapkan ribuan terima kasih kepada yang berikut kerana memberi kerjasama, galakan dan kebenaran menjalankan kajian mi sehingga berjaya menerbitkan buku mi. Kepada Pusat Bahasa dan Terjemahan, Universiti Sains Malaysia, terutamanya Prof. Mashudi Hj. Kader (Pengarah), Encik Zainuddin Ghazali (Penolong Pengarah), Cikgu J. Nulawaddin dan guru-guru yang telah memberi bimbingan, dorongan serta bantuan semasa kajian tersebut dijalankan. Kepada semua pensyarah di Bahagian Linguistik~Pusat Pengajian Ilmu Kemanusiaan dan Bahagian Pedagogi Bahasa, Pusat Pengajian Ilmu Pendidikan, Universiti Sains Malaysia. Antaranya Prof. Madya Dr. Yeoh Chiang Kee, Puan Rogayah Hj. Abdul Razak, Ishak Ramly dan Drs. Darwis Harahap yang banyak memberikan buah fikiran, kritikan dan bimbingan sehingga kami dapat menyiapkan kajian mi. Kepada semua pihak yang terlibat di Sekolah Rendah dan Menengah Pendidikan Khas, Pulau Pinang terutamanya Encik Francis Chai Voon Onn (Pengetua Sekolah Menengah Pendidikan Khas), Cik Khoo Seok Mei (Pengetua Sekolah Rendah Pendidikan Khas), Puan Saleena Yahaya Isa (bekas Pengetua Sekolali Kanak-kanak Pekak Persekutuan), Cikgu Hassan Md. Lazin dan Cikgu Munirah Alm yang memberikan bantuan dalam mengendalikan ujman untuk pelajar-pelajar pekak. Penghargaan juga ditujukan kepada Dewan Bahasa dan Pustaka terutamanya, Encik Sulaiman Masri dan Puan Sadah Abdullah (Editor) yang memberi perhatian dan pertimbangan terhadap penerbitan buku mi. xv
Tidak dilupakan juga kepada semua rakan seperjuangan yang membuat pengkhususan dalam bmdang linguistik di Universiti Sains Malaysia (1986 1990) yang banyak memberi idea-idea dan dedikasi untuk kami. Goh Ong Sing Teh Kean Hoe Universiti Sains Malaysia Minden, Pulau Pinang 1991
xvi
LAMBANG DAN SINGKATAN
-.~
Ditulis semula sebagai atau terdiri daripada

dalam rumus struktur frasa.
= =
Ditulis semula sebagai dalam rumus transformasi. a. Kalau digunakan dalam rumus struktur frasa, lambang bermakna bahawa unsur di dalamnya opsyenal (pilihan) atau tidak wajib. Kalau digunakan dalam rajah pohon untuk ayat tulisan pelajar pekak, dalamnya ialah unsur tergugur, iaitu unsur yang patut wujud tetapi telah tidak digunakan.
mi
b.
-0-
Memberikan penerangan kepada unsur yang ditujukan.
HURUF BESAR A A Adj ASL AT Bil BIM
Ayat atau kata bahasa isyarat ditulis dengan huruf besar. Ayat Ayat bertanda Adjektif American Sign Language Ayat tulisan pelajar pekak Bilangan atau kuantiti Bahasa Isyarat Malaysia xvii
BMKT FA FK FKW FN FS KB KET KKj KNArah

Naf
Bahasa Malaysia Kod Tangan Frasa Adjektif Frasa Kerja Frasa Keterangan Waktu Frasa Nama Frasa Sendi Nama Kata Bantu Keterangan Kata Kerja Kata Nama Arah Kata Nafi Kata Nama Penerang Penentu Penghubung Koordinatif Penghubung Subordinatif Penjodoh Bilangan Komplemen Ayat Komplemen Predikat Sendi Nama
N Pen Pent PhbKo PhbSub PnjBil Kom Akom Pred SN
xviii
BABI
PENGENALAN
1.1
Latar Belakang Kajian
Pengaruh utama kecacatan pendengaran terhadap seseorang mdividu adalah pada perkembangan bahasanya. Dalam bidang pendidikan kanak-kanak pekak, kelemahan bahasa sering menjadi pokok perbincangan. Banyak penyelidikan telah dilakukan terhadap persoalan tersebut. Antara kajian awal yang telah dijalankan tentang pengungkapan tulisan secara spontan atau spontaneous written expression2 terhadap kanak-kanak pekak ialah kajian yang dibuat oleh Fritz dan Grace Heider (1940). Kajian mi menganalisis struktur ayat-ayat dalam karangan yang ditulis berdasarkan satu sin gambar (short motion picture). Perbandingan dilakukan di antara kanak-kanak pekak dengan kanak-kanak berpendengaran. mi diikuti oleh kajian E.W. Reay tentang kata kerja dan kata nama yang digunakan dalam karangan yang sama. Beliau membandingkan penggunaan kata kerja dan kata nama di antara kanak-kanak pekak dengan kanakkanak biasa dan aspek kuantitatif dan kepelbagaian penggunaannya. Pada tahun 1959, J.W. Walter mengendalikan satu kajian berdasarkan satu sin gambar yang direka khas untuk menentukan susunan struktur ayat. Penumpuan ketiga-tiga kajian awal mi adalah kepada aspek struktur ayat dan ciri-ciri penggunaan kata. Bagai1 2 Mohamad Hashim (1983:8) menyatakan calon-calon cacat pendengaran gagal dan tercicir dalam peperiksaan SRP/SPM disebabkan Iemah dalam bahasa Malaysia. Vandenberg (1971:2) mencadangkan bahawa bahan-bahan yang paling sesuai digunakan untuk menilai keupayan bahasa orang-orang pekak harus berbentuk spontaneous written expression.
BAL-IASA TULISAN PELAJAR PEKAK
manapun, bahasa tulisan yang dikaji itu tidak dikaitkan dengan aspek-aspek bahasa yang lain seperti kemampuan seseorang kanakkanak pekak memahami pertuturan orang lain,3 keupayaan membaca dan memahami bahan hacaan serta bertutur. Faktor dan tahap kepekakan serta umur menjadi pekak juga tidak diperlihatkan dengan tahap pencapaian bahasa.4 Pada peringkat berikutnya, Helmer R. Myklebust (1964) merangka Picture Story Language Test untuk menilai bahasa tulisan kanak-kanak pekak. Beliau membuat penilaian pada tiga aspek: pertamanya, aspek produktiviti, iaitu kepanjangan ayat danjumlah ayat yang diungkapkan; keduanya, aspek sintaksis yang menilai ketepatan tatabahasa; aspek ketiga yang dinilai ialah keabstrakan pemikiran. Myklebust (1964:294) menyifatkan kesilapan bahasa kanak-kanak pekak sebagai unik dan dirujuknya sebagai deafism. Kesilapan-kesilapan itu dikategorikan kepada lima jenis, iaitu penggunaan tidak kena pada tempatnya (undue use of carrier phrases), ditambah dengan kata-kata yang tidak diperlukan, pengguguran, penggantian dan kesilapan susunan kata. Seterusnya, Vandenberg (1971) pula membuat kajian ke atas bahasa tulisan kanak-kanak pekak di New Zealand berdasarkan kajian Mykiebust. Beliau mendapati bahawa murid-murid pekak pada peningkat umur yang lebih tinggi membuat lebih banyak kesilapan tatabahasa berbanding dengan murid-munid pada peringkat umur lebih rendah. Golongan yang Iebih tua itu mencuba lebih banyak ayat majmuk manakala golongan peningkat umur yang lebib muda berkecenderungan menghasilkan ayat-ayat selapis yang stereotaip. Gejala mi menunjukkan sebahagian kanak-kanak pekak dapat menghasilkan ayat-ayat dasar yang betul tetapi tidak menunjukkan kemajuan yang memuaskan dalam penggunaan ayat majmuk. Di dalam kajian oleh Mykiebust dan oleh Vandenberg, keupayaan membaca bibir, keupayaan bertutur, tahap kepekakan dan jantina telah dihubung kait dengan pencapaian bahasa tulisan yang
Seseorang kanak-kanak pekak mungkin mempunyai kemampuan memahami pertuturan orang lain d~ngancara membaca bibir. Jika pendengarannya tidak hilang sepenuhnya, dia juga mampu memahami pertuturan melalui pendengarannya. Oleh sebab tidak dapat merujuk kepada laporan-laporan asal, maklumat tentang kajian-kajian yang telah diterangkan diperoleh daripada Vandenberg (1971: 14).
PENGENALAN
dianalisis. Walau bagaimanapun, pengaruh bahasa isyarat terhadap aspek sintaksis dan aspek semantik bahasa tulisan tidak disentuh. Di Malaysia, kajian ilmiah tentang bahasa pelajar pekak masih pada peringkat permulaan. Kebanyakan usaha yang dapat dirujuk ialah kertas-kertas seminar dan artikel-artikel tentang masalah bahasa pelajar pekak. Sulaiman Masri (1974) telah membincangkan serba sedikit tentang struktur ayat kanak-kanak pekak dan membuat perbandingan dengan kanak-kanak biasa. Selain itu, Asmah Haji Omar (1981), Tan Chin Guan (1981), Liew Yoon Loy (1981) dan Saleena Yahaya Isa (1981) juga mengemukakan artikel tentang bahasa kanak-kanak pekak. Bagaimanapun, sebahagian besar perbincangan mereka melihat dan sudut psikolinguistik tentang masalah pemerolehan bahasa, pengajaran bahasa dan hubungan pemikiran dan alam budaya dengan bahasa. Bahasa tulisan kanakkanak pekak sendiri tidak dikaji. Kebanyakan pendidik yang berkecimpung dalam pendidikan kanak-kanak pekak berkecenderungan mentafsirkan gejala bahasa kanak-kanak pekak sebagai kesalahan atau kelemahan bahasa. Ayat tulisan mereka dianggap sebagai tidak berstruktur atau menyerupai bahasa rojak.5 Benarkah anggapan mi? Dan lagi, jika kita menganggap bahasa tulisan kanak-kanak pekak sepatutnya mempunyai struktur sintaksis tertentu, bagaimanakah stnuktur tersebut? Di samping itu, setakat manakah gangguan struktur bahasa isyarat terhadap bahasa tulisan? Sesungguhnya, kanak-kanak pekak menghadapi banyak masalah bahasa yang harus kita can penyelesaiannya. Namun demikian, kesukaran menghayati bahasa isyarat dan alam budaya orang pekak mungkin telah menjadi penghalang untuk ahli bahasa menjalankan penyelidikan. Justeru itu, kajian mi bertujuan mengisi kekosongan tersebut. Aspek yang akan ditumpukan ialah struktur sintaksis bahasa tulisan pelajar pekak yang akan dianalisis berdasarkan teori tatabahasa transformasi generatif. Hubungan di antana struktur bahasa isyarat dengan struktur bahasa tulisan akan diperlihatkan.
1.2
Tujuan dan Ruang Lingkup Kajian
Kajian mi bertujuan meninjau struktur sintaksis ayat dalam bahasa tulisan (bahasa Melayu) pelajar pekak berdasankan teoni tatabahasa
5 Istilah rojak digunakan oleh seorang guru di Sekolah Pendidikan Khas ketika berbincang dengan saya.
transformasi generatif. Diandaikan bahawa: (i) Kemampuan pelajar pekak melahirkan ayat yang betul strukturnya terbatas. Bagaimanapun, kesalahan struktur sintaksis berlaku secara konsisten, iaitu kesalahan struktur yang sama dilakukan secara berulang-ulang oleh kebanyakan pelajar pekak. Dengan yang demikian, pola dan bentuk struktur itu boleh dikenal pasti dan dianalisis. Bahasa isyarat yang digunakan dalam komunikasi harian di kalangan murid-munid pekak mempunyai pengaruh besar terhadap ayat tulisan. Sesuatu ayat tulisan yang salah struktur dan penggunaan kata mungkin hanya dapat difahami jika dihubung kait dengan bahasa isyarat (iaitu mengisyaratkan ayat tulisan tersebut dengan menggunakan bahasa isyarat untuk memahami maksud yang hendak disampaikan). Oleh itu, kita harus mempertimbangkan pengaruh bahasa isyarat apabila menganalisis ayat tulisan munid-murid pekak yang tidak tersusun.
(ii)
Di dalam kajian in perhatian akan tertumpu kepada aspek-aspek bahasa tertentu sahaja. Pertamanya, cini-ciri bahasa isyarat akan ditinjau untuk memperlihatkan latar belakang serta sebab-musabab wujudnya masalah bahasa tulisan murid-murid pekak, khususnya masalah pada aspek sintaksis. Keduanya, analisis tenhadap bahasa tulisan murid-murid pekak akan dilakukan berdasarkan rumusrumus struktur frasa (RSF) dan rumus-rumus transformasi generatif (TG). Struktur frasa yang akan dianalisis termasuk frasa nama (FN), frasa kerja (FK), frasa adjektif (FA) dan frasa sendi nama (FS). Kemahiran munid-murid pekak dalam menggunakan ayat selapis dan ayat majmuk juga ~kan dianalisis dan aspek sintaksisnya. Selepas masalah dan kelemahan dikenal pasti, satu cadangan akan dibuat untuk mengatasi masalah bahasa tulisan murid-murid pekak, khususnya pada aspek sintaksis.
1.3 1.3.1
Butir-Butir Kajian Subjek
Kajian mi menggunakan data yang dikumpulkan melalui ujian-ujian terancang terhadap pelajar-pelajar pekak di Sekolah Pendidikan Khas, Pulau Pinang (dahulunya Sekolah Kanak-kanak Pekak Persekutuan, sila lihat Lampiran A). Pelajar-pelajar yang terlibat berusia 4
PENGENALAN
di antara 13 hingga 18 tahun dan berada di antara Darjah Lima hingga Tingkatan Tiga. Jumlahnya ialah 95 orang dan terdiri danpada 51 orang pelajar perempuan serta 44 orang pelajar lelaki. 84 orang daripada pelajar-pelajar itu tinggal di asrama sekolah dan pelajar-pelajar selebihnya berulang-alik setiap han. Pelajar-pelajar mi berasal dan merata tempat di Malaysia termasuk Sabah, Johor, Melaka, Selangor dan negeri-negeri lain seperti yang ditunjukkan pada Lampiran B. Disebabkan kebanyakan pelajar itu tinggal di asrama sekolah sepanjang tahun dan juga kenana kesukaran berhubung dengan masyarakat luar, maka mereka membentuk satu komuniti bahasa tersendiri. Bahasa isyarat yang digunakan tidak dapat difahami oleh orang-orang di luar komuniti bahasa meneka tenmasuk kebanyakan guru sekolah meneka. Walau bagaimanapun, sebahagian pelajar dapat menggunakan Bahasa Malaysia Kod Tangan dengan memuaskan ketika berhubung dengan guru-guru. 1.3.2 Jenis Ujian
Bahan-bahan ujian yang digunakan di dalam penyelidikan mi merupakan bahan-bahan bertulis, termasuk: i. Ujian-ujian untuk struktur frasa (termasuk frasa nama, frasa kerja, frasa adjektifdan frasa sendi nama). Dua cara yang digunakan ialah: (a) mengisikan tempat kosong di dalam ayat Muridmurid dikehendaki menyusun semula sekelompok perkataan yang diberi dan kemudian mengisikan tempat kosong di dalam ayat. Tujuan ujian mi adalah untuk mengenal pasti struktur frasa tertentu yang akan dibentuk dengan menggunakan perkataanperkataan yang diberikan. Di samping itu, dapat ditinjau gejala yang mungkin timbul dalam penyusunan unsur-unsur dalam frasa tensebut. (Lihat Ujian Al dan Ujian BI di dalam Lampiran F). (b) membuat ayat sendini Frasa atau perkataan (unsur di dalam frasa) diberi dan munid-murid disunuh membuat ayat sendiri. Melalui ujian i, dapat dikenal pasti struktur frasa tertentu yang biasa digunakan dan juga melihat penggunaan frasa tersebut di dalam ayat. (Lihat Ujian A2 dan Ujian B2 di dalam Lampiran F).
--
BAFIASA TULISAN PELAJAR PEKAK
ii.
Ujian untuk ayat pasif. Munid-murid dikehendaki membuat ayat pasif sendiri berdasarkan kata kerja pasif yang diberi. Tujuan ujian mi adalah untuk menentukan kemampuan murid-munid menggunakan ayat pasif dan mengenal pasti struktur ayat pasif yang dilahirkan. (Lihat Ujian Cdi dalam Lampiran F). Ujian untuk ayat majmuk. Murid-murid dikehendaki membuat ayat sendini dengan menggunakan kata penghubung subordinat, kata penghubung koordinat dan penanda relatif (yang). Ujian mi mempunyai dua matlamat. Pertamanya, meninjau keupayaan munid-murid pekak melahirkan ayat majmuk dengan menggunakan kata penghubung subondinat, kata penghubung koondinat dan penanda nelatifdengan betul. Keduanya, meninjau keseluruhan struktur ayat majmuk tersebut. (Lihat Lampiran F, Ujian D).
iii.
1.4
Prosedur Penyelidikan
Penyelidikan dijalankan dengan melakukan perkara-perkara seperti yang benikut:
1.4.1
Mengisi Borang Kaji Selidik
Guru-guru darjah diminta mengisi borang kaji selidik untuk muridmunid di dalam kelasnya. Borang mi dapat membeni maklumat tentang latar belakang murid-munid yang terlibat dalam kajian (lihat Lampiran E). 1.4.2
Menjalankan Ujian di dalam Kelas
Pentolongan guru Bahasa Malaysia diminta dalam mengendalikan ujian-ujian di dalam kelas. Meneka diheri kebebasan menentukan masa yang sesuai untuk memberi ujian. Jangka waktu tiap- tiap ujian juga tidak ditetapkan. Kelonggaran dalam menjalankan ujian-ujian mi disebabkan mengatur masa kajian mi terhad (2 semester) dan sukar untuk mengatun masa untuk ujian tanpa mengganggu perjalanan sekolah. Tambahan lagi, tujuan utama ujian-ujian mi adalah untuk mempenoleh ayat-ayat tulisan asal murid-murid pekak. Perkana lain tidak begitu diambil berat. 6
PENGENALAN
1.4.3
Temu Bual dengan Murid
Temu bual diadakan dengan beberapa orang murid pekak untuk mengetahui Iebih mendalam tentang masalah bahasa mereka dan mengenal pasti struktur bahasa isyarat yang digunakan.
BAB II
BAHASA ORANG PEKAK
2.1
Pendahuluan
Bab mi mempunyai dua tujuan. Tujuan pertama adalah untuk memben satu pengenalan umum tentang bahasa orang pekak. Pada amnya, orang pekak menggunakan bahasa isyarat di dalam komunikasi harian. Oleh sebab itu, bahasa isyanat boleh dianggap sebagai bentuk lisan bagi bahasa orang pekak. Masalahnya, apakah itu bahasa isyarat? Pada pandangan kebanyakan orang, bahasa isyarat merupakan sejenis bahasa manual-visual, iaitu disampaikan dengan isyarat tangan dan ditenima melalui penglihatan. Pandangan mi membezakan cmi asas bahasa isyarat daripada bahasa orang normal yang berdasarkan bunyi dan pendengaran. Bagaimanapun, kita harus meninjau dengan Iebih lanjut tenhadap bahasa isyarat itu sendiri. Bukan semua orang pekak menggunakan bahasa isyarat yang sama. Sebenarnya, ada berbagai-bagai jenis bahasa isyarat disebabkan daerah-daerah penggunaan dan latar budaya yang berlainan. Misalnya, bahasa isyarat Cina berbeza dengan bahasa isyarat Amerika. Bahasa-bahasa isyarat juga boleh dibahagi kepada dua golongan disebabkan konsep dan cara pembentukan. Dua golongan itu ialah bahasa isyarat natif dan bahasa isyarat ciptaan.2 Apabila membincangkan tentang jenis dan golongan bahasa isyarat i, kita akan dapat mengenal pasti bentuk bahasa isyanat yang digunakan di kalangan orang pekak di Malaysia, yakni bahasa isyarat yang mem-
1 2
Humphries, Tom (1980:1). Lihat Bahagian 2.3. Kami menggunakan istilah bahasa isyarat ciptaan kerana bahasa isyarat dalam golongan mi dibentuk atas kehendak dan idea orang normal. Lihat Bahagian 2.3.
BAHASA ORANG PEKAK
pengaruhi struktur sintaksis bahasa tulisan munid-murid pekak di dalam kajian i. Tujuan kedua bab mi adalah untuk membincangkan unsurunsur bahasa isyarat dan pola penstruktunan unsur-unsun tersebut. Isyarat tangan sememangnya menupakan unsur utama bahasa isyarat. Di samping itu, hasil kajian Liddell (1980) menunjukkan isyarat bukan manual seperti pengungkapan muka, gerakan kepala serta posisi dan genakan badan juga penting untuk menyampaikan maklumat linguistik di dalam bahasa isyarat.3 Walau bagaimanapun, penbincangan kita hanya dihadkan kepada cini-ciri isyarat tangan. mi adalah kerana isyarat tangan selalu dikaitkan dengan kata rujukan dalam bahasa orang normal. Hubungan mi menyebabkan ujaran isyarat tangan mungkin diperturunkan secana langsung ke dalam ayat tulisan. Justenu, kita penlu mengenali cini-cini isyarat tangan dan hubungannya dengan stnuktur ayat onang pekak. Sebaliknya, isyarat bukan manual tidak mempunyai hubungan yang ketana dengan bahasa tulisan; maka aspek mi tidak akan disentuh di dalam kajian in Selepas mengenal pasti ciri-ciri isyart tangan yang mempengaruhi penyusunan isyarat-isyanat (atau kata), kami akan merumuskan pola-pola ayat yang mungkin wujud di dalam bahasa orang pekak.
2.2 Jenis Bahasa Isyarat

Istilah bahasa isyarat atau sign language sebenarnya merupakan satu istilah umum untuk pelbagai kaedah komunikasi isyarat yang berbeza-beza. Onang pekak di daerah yang berlainan tidak semestinya menggunakan satujenis bahasa isyarat yang sama. Pengguna bahasa isyarat Amerika (ASL) tidak akan memahami bahasa isyarat Cina (CSL) kecuali dia telah mempelajari bahasa itu. Demikian juga bahasa-bahasa isyarat lain sepenti bahasa isyarat British, bahasa isyanat Jepun, bahasa isyanat Itali dan bahasa isyanat India.4 Bahasa-bahasa isyarat itu berbeza disebabkan daerah yang menggunakannya benlainan dan dipenganuhi oleh latar belakang budaya yang berlainan. Perbezaan bahasa isyanat itu terutamanya boleh dilihat dan aspek perbendahanaan kata, yakni isyarat tangan. Suatu isyanat
3 4 Liddell, Scott K. (1980:1). Humphries (1980:1).
tangan tertentu yang berlaku di dalam dua jenis bahasa isyarat mungkin membawa makna yang berlainan. Contohnya, isyarat tangan ditunjukkan dengan bentuk tangan kanan digenggam sambil menonjolkan ibujari; kemudian ibujani menyentuh bibir dan hergerak dan atas ke bawah. Isyarat mi bermakna bapa di dalam bahasa isyarat Cina (CSL) sementara di dalam bahasa isyarat Amenika (ASL) maknanya ialah rahsia.5 (Lihat Rajah 1).
a.
BAPA (CSL)
b.
RAHSIA (ASL)
Rajah 1 Di samping itu, sesuatu bentuk isyarat tangan yang berlaku dalam sesuatu bahasa isyarat tertentu mungkin tidak wujud dalam bahasa isyarat yang lain. Oleh sebab tujuan hanya menerangkan terdapatnya pelbagai jenis bahasa isyarat yang berlainan, maka tidak perlulah dibandingkan perbezaan-perbezaan itu secara mendalam.
2.3
Penggolongan Bahasa Isyarat
Dengan mempentimbangkan cara dan konsep pembentukan bahasa isyarat yang berlainan, dapat dibahagikan bahasa-bahasa isyarat kepada dua golongan. Golongan pertama ialah bahasa isyarat ciptaan yang bendasarkan sesuatu bahasa orang normal. Bahasa isyarat golongan mi pada amnya sengaja direka cipta oleh para pendidik yang memegang konsep bahawa bahasa orang pekak tidak patut dipisahkan daripada
5 Klima, Edwards (1979:151
152).
10
BAHASA ORANG PEKAK
sistem bahasa orang normal. Mereka menganggap orang pekak harus juga menggunakan bahasa yang sama dengan bahasa orang normal di dalam masyarakatnya. Dengan yang demikian, proses penciptaan bahasa isyarat itu dilakukan dengan cara membenikan isyarat-isyarat tangan kepada penkataan-perkataan di dalam bahasa orang normal. Sebahagian isyarat-isyarat tangan mi mungkin diambil daripada isyarat natif orang pekak ataupun dicipta sematamata. Pengungkapan bahasa isyarat begini mengikuti urutan kata atau struktur ayat bahasa orang normal. Sign English atau Pidgin Sign English merupakan salah satu contoh bahasa isyarat ciptaan. Urutan kata yang ditunjukkan dengan isyarat tangan memperlihatkan bahasa Inggeris. Cara mi sebenarnya boleh dianggap sebagai suatu pilihan bagi pengungkapan lisan bahasa tersebut. Dengan yang demikian, dapatlah kita fahami bahawa bahasa orang normal (satu bahasa yang berdasarkan bunyi; dalam contoh yang telah diterangkan ialah bahasa Inggeris) mempunyai peranan dominan di dalam bahasa isyarat begini, ataupun boleh kita katakan bahasa isyanat begini diciptakan menurut acuan bahasa orang normal. Ciriciri tensendini sesuatu bahasa manual-visual nampaknya telah diabaikan. Agak sukar bagi orang pekak menghayati dan menggunakan bahasa isyanat begini dengan baik dan betul kecuali dia telah dapat menguasai bahasa orang normal berkenaan (iaitu bahasa Inggeris bagi Sign English).6 Golongan kedua ialah bahasa isyarat natif orang pekak. Isyanat-isyarat tangan mi dilahirkan oleh orang pekak sendiri. Sebagai satuan bahasa, bahasa isyarat natif merangkumi pemikiran, pandangan, idea dan budaya onang pekak di dalam sesuatu masyarakat. Bahasa isyarat natif benar-benar mengandungi banyak ciri tersendini bahasa bercorak manual-visual. Walau bagaimanapun, isyanat tangan yang ditunjukkan tidak semestinya sama di antana satu masyanakat dengan masyarakat yang lain, khususnyajika kedua-dua masyarakat itu jauh jaraknya antara satu sama lain dan tiada hubungan di antara orang-orang pekak di kedua-dua tempat. Perbezaan isyarat tangan mi mungkin mencerminkan perbezaan kebudayaan dua komuniti bahasa, tetapi hal mi tidak penlu diulas selanjutnya. Satu contoh bahasa isyarat natif ialah bahasa isyarat
6 Kebanyakan ulasan terhadap bahasa orang pekak berdasarkan hasil perbincangan dengan rakan-rakan cacat pendengaran dan juga menurut pemahaman kami sendiri.
11
Amerika atau American Sign Language (ASL). ASL menupakan bahasa pertama bagi beribu-nibu orang pekak Amenika Syarikat yang mempunyai ibu bapa yang cacat pendengaran. Bahasa mi juga digunakan oleh kebanyakan orang pekak lain yang ibu bapa mereka tidak pekak.7 ASL mempunyai cmi tersendini sebagai suatu bahasa berconak manual-visual. Menurut Tom Humpnies,
there is a significant distinction between American Sign Language and other varieties of sign communication which follow the
structure of English.
American Sign Language (also called ASL or Ameslan) is not based on, nor is it derived from, English. It is different in structure from the systems which code English or heavily influenced by English such as sign English or Pidgin Sign English ~8
Penerangan terhadap ASL di atas menunjukkan dua hakikat iaitu: (i) bahasa isyarat natifmempunyai sistem yang amat berlainan dengan bahasa isyarat ciptaan yang berdasarkan sesuatu bahasa orang normal; (ii) perbezaan terutamanya berlaku pada struktur ujaran atau struktur sintaksis ayat.
2.4
Bahasa Malaysia Kod Tangan dan Bahasa Isyarat Malaysia
Berdasarkan cana penggolongan bahasa isyarat pada Bahagian 2.3, maka bahasa isyarat yang tendapat di Malaysia boleh dibahagikan kepada dua, iaitu Bahasa Malaysia Kod Tangan (BMKT) dan Bahasa Isyarat Malaysia (BIM).9 2.4.1 Bahasa Malaysia Kod Tangan atau BMKT merupakan sejenis bahasa isyanat ciptaan. BMKT mula-mula diperkenalkan pada tahun 1978 hasil ciptaan Jawatankuasa Kerja Komunikasi Seluruh yang dipengerusikan oleh Prof. Asmah Haji Oman dan dianggotai oleh pana pendidik kanak-kanak pekak. Menurut Asmah Hj. Omar, BMKT diadakan menurut asas-asas tatabahasa dan prinsipprinsip bahasa Malaysia sebagaimana yang didengar, dituturkan,
7 8 9 Humphries (1980:1). Ibid. Istilah bahasa isyarat Malaysia diberikan kepada bahasa isyarat yang popular di kalangan orang pekak di Malaysia untuk membezakannya daripada Bahasa Malaysia Kod Tangan.
12
BAHASA ORANG PEKAK
ditulis, dibaca dan difahami oleh pengguna-pengguna bahasa Malaysia. Apabila BMKT diperturunkan ke dalam bahasa tulisan, tidak akan terdapat apa-apa perbezaan dengan bahasa Malaysia sehani-hari dan segi nahu atau makna bahasa itu.
mi
Berdasarkan penjelasan di atas, didapati bahawa BMKT merupakan satu bentuk ujaran bahasa Melayu yang menjadi pilihan bagi bentuk lisan bahasa itu. Dalam proses pnciptaan BMKT, Setiap kata atau morfem dalam bahasa Melayu diberikan satu isyarat atau kod tangan (dan bukan sebaliknya, iaitu setiap isyarat tangan dilekatkan dengan satu kata). Sebahagian besar danipada kod tangan itu diambil daripada isyarat tangan yang telah digunakan secara meluasnya di kalangan onang pekak11 danjuga daripada bahasa isyarat Amenika (ASL).12 Sesuatu isyarat tangan mungkin dilekatkan Secara langsung kepada satu perkataan bahasa Melayu. Isyarat tangan juga mungkin diubahsuaikan bentuknya dan dilekatkan kepada perkataan bahasa Melayu yang lain. Contohnya, isyarat tangan yang dibuat seperti memegang stereng dan bergerak seperti sedang memandu dilekatkan kepada perkataan kenderaan.3 (Lihat Rajah 2).
Rajah 2
10 Asmah Haji Omar (1985), Pendahuluan di dalam Komunikasi Seluruh: Bahasa Malaysia Kod Tangan, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, hlm. xiv. 11 Kita menamai isyarat tangan mi sebagai bahasa isyarat Malaysia. 12 Sebenarnya bahasa isyarat Malaysia banyak dipengaruhi oleh ASL, khususnya dan segi perbendaharaan kata dan struktur sintaksis. 13 1985, Komunikasi Seluruh: Bahasa Malaysia Kod Tangan Jilid 1, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka hIm. 69.
13
Apabila bentuk kedua-dua belah tangan diubah suai menjadi K4 dan dibuat gerakan yang sama, maka kod tangan mi menujuk kepada perkataan KERETA. Seterusnya bentuk tangan ~Bialah BAS. L ialah LORI dan T ialah TEKSI.15 Di samping itu, morfem-monfem tenikat sepenti men-, her-, per-, pen-, -an, -kan dan sebagamnya juga diberikan isyarat ciptaan tertentu (morfem-monfem terikat tidak pernah wujud dalam bahasa isyarat). Dan aspek struktur ujaran, BMKT harus mengikuti ujaran bahasa Melayu dengan sepenuhnya. Contohnya, di dalam ayat yang berikut: (I) Kucing menangkap tikus.
Apabila dibaca dengan menggunakan BMKT, ayat (1) mengandungi empat kod: (2) KUCING MEN+TANGKAP TIKUS
Walaupun dikatakan tidak ada perbezaan di antara BMKT dan bahasa Melayu yang digunakan oleh orang normal, BMKT sebenannya kekurangan satu unsur penting, iaitu intonasi. Dalam tatabahasa bahasa Melayu, intonasi berperanan membezakan bahagianbahagian subjek dan predikat16 dan unsur-unsur fnasa di dalam ayat. Tanpa intonasi, kod-kod tangan di dalam sesuatu ayat seolaholah disusun secara mendatar tanpa menunjukkan konstituen terdekat yang tertentu. Kekunangan mi merupakan salah satu kelemahan BMKT. Dan aspek semantik, BMKT mempunyai rujukan yang sama dengan bahasa Melayu yang digunakan oleh onang biasa. Cini-cini tersendini isyarat tangan seperti sifat ikoniknya telah sengaja diabaikan. Lihat ayat-ayat yang benikut: (3) (4) Ali membaca buku. Ahmad membeli sebuku noti.
14 Lihat Lampiran CI untuk bentuk kod hunuf. 15 1985, Komunikasi Seluruh: Bahasa Malaysia Kod Tangan, Jilid 1. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka hIm. 69. 16 Nik Safiah Karim (1986:57).
14
BAHASA ORANG PEKAK
Kita membaca penkataan buku dalam kedua-dua ayat (3) dan (4) dengan bunyi bahasa yang sama. Dalam kes BMKT, dibaca perkataan itu dengan satu kod tangan, iaitu kedua-dua belah tangan ditangkupkan, kemudian dibuka seperti sebuah buku yang terbuka. (Lihat Rajah 3).
Rajah3
BUKU
Masalahnya ialah kod tangan tersebut telah sedia membawa makna bahan bacaan, maka ayat (4) mungkin disalahtafsirkan maknanya oleh penerima mesej sebagai Ahmad membeli buku (dan) noti.11 Dengan yang demikian, apa yang difahami oleh penenima tidak semestinya sama dengan maksud asal penyampai. Berdasarkan perbincangan di atas, kita boleh menyimpulkan bahawa menunut apa yang diilhamkan, BMKT harus bersamaan dengan bahasa Melayu dan aspek sintaksis dan semantik. Bagaimanapun, BMKT sebenarnya tidak setanding dengan bahasa Melayu lisan sebagai bahasa komunikasi yang berkesan. mi adalah kenana BMKT diujar secara thanual dan diterima melalui visual, .tetapi apa yang dianutinya ialah sistem bahasa yang berdasarkan bunyi. Sememangnya kebanyakan ciri bahasa isyarat natif telah diketepikan dalam pengaplikasian BMKT. 1-Jakikat in menurut idea Jawatankuasa Kerja Komunikasi Selunuh, merupakan kelebihan BMKT. Makna atau rujukan sesuatu isyanat atau kod tangan tidak lagi dipengaruhi ciri ikoniknya. mi membolehkan bahasa onang pekak menjadi satu sistem pelambangan yang Sepenuhnya.18 Bagaimanapun, kita menganggapnya sebagai fakta
17 18 Kami mencuba menjelaskan pengertian contoh bahasa isyanat yang dikemukakan setepat mungkin. Dengan itu, ayat yang digunakan tidak semestinya gramatis. Lihat Asmah Hj. Oman (1985) Pendahuluan di dalam Komunikasi Seluruh: Bahasa Malaysia Kod Tangan, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. him. xiii xvii.
15
utama yang menjadikan BMKT kurang berkesan dan tidak popular sebagai bahasa komunikasi di kalangan orang pekak. Ciri ikonik sesuatu isyarat tangan tetap wujud. Perkataan sebuku di dalam ayat (4) tetap ditafsirkan sebagai bahan bacaan apabila ditenima melalui visual meskipun pengisyarat BMKT merujuk kepada penjodoh bilangan. 2.4.2 Selepas menenangkan serba sedikit tentang BMKT, akan dikemukakanjenis bahasa isyarat lain pula, iaitu bahasa isyarat natif yang dinamai Bahasa Isyarat Malaysia (BIM). BIM digunakan di kalangan orang pekak untuk komunikasi harian dan merupakan satu bahasa manual-visual yang sebenar. BIM tidak bengantung kepada sesuatu bahasa orang normal seperti BMKT. Makna bagi isyarat-isyarat tangan yang ditunjukkan menurut pentafsiran onang pekak sendiri, iaitu fitur-fitur semantiknya termasuk juga pertimbangan terhadap cmi ikonik isyarat tangan serta pemikiran, pandangan dan budaya masyarakat onang pekak. (Sepenti yang diterangkan, BMKT merujuk kepada makna perkataan atau ayat bahasa Melayu dan bukannya mempertimbangkan makna isyarat atau kod tangan secara langsung). Sebahagian isyanat tangan dalam bahasa isyanat Malaysia berasal danipada bahasa isyarat Amenika dan mempunyai rujukan (makna) yang sama. Di samping itu, isyanat-isyarat baharu juga dihasilkan oleh orang pekak sendiri menurut keperluan. Bahasa isyarat Malaysia mempunyai struktun sintaksis yang berlainan dengan bahasa onang biasa. Dalam aspek in unsun-unsun yang dipentimbangkan mungkin termasuk pertalian di antana bentuk dan arah gerakan isyarat kata kenja19 dengan lokasi isyarat subjek dan isyanat objek (iaitu kedua-duanya kata nama).2 Hal mi akan diterangkan di dalam Bahagian 2.5 dan 2.6. Pada amnya, sesuatu isyarat tangan boleh dirujuk kepada satu perkataan dalam bahasa Melayu. Bagaimanapun, dua hal yang penlu diingat ialah: (i) perkataan yang dirujuk tidak semestinya dapat mentafsirkan makna isyarat tangan dengan sepenuhnya; (ii) isyanat tangan telah sedia mempunyai makna sendini2 dan seseorang pekak
Bentuk dan arah gerakan isyarat kata kenja bermakna struktur keseluruhan isyarat tangan yang berkenaan apabila diujarkan. 20 Biasanya apabila sesuatu kata nama ditunjukkan di lokasi tertentu, kata itu Seolah-olah wujud di tempat itu, Lihat perbincangan dm bahagian-bahagman berikut dan contoh-contoh benkenaan. 21 Makna mi disebabkan oleh ciri ikonik isyarat tarigan. 19
16
BAHASA ORANG PEKAK
dapat menyampaikan dan menerima mesej dengan menggunakan isyanat tangan itu tanpa mengetahui perkataan rujukan berkenaan. Dengan perkataan lain, bahasa isyarat tidak bergantung kepada bahasa Melayu. Rujukan kepada perkataan dalam bahasa Melayu hanya diperlukan apabila seseorang pekak berfikir dan mencuba
menghasilkan ayat tulisan. Proses pemikinannya mungkin dilakukan 22 kemudian dilekatkan setiap isyarat tangan dengan bahasa isyarat, dengan perkataan yang berbentuk huruf. Sekiranya orang pekak berkenaan tidak mempunyai penguasaan bahasa yang cukup, maka ia akan terus menurunkan perkataan-perkataan itu mengikuti urutan isyanat-isyarat tangan. Benikut ialah satu contoh urutan isyaratisyanat tangan:
(i)
Kedua-dua belah tangan tenletak rapat dengan tapak tangan menghadap ke bawah dan jan ke depan. Kemudian .kedua-dua belah tangan bergenak senentak ke kin dan ke kanan dan diturunkan. Isyarat merujuk kepada MEJA (Lihat Rajah 4).
mi
Rajah 4
MEJA
22
Sesetengah sarjana menganggap orang pekak berfikir tanpa menggunakan bahasa (thinking without language). Menurut hasil temu bual kami dengan beberapa orang rakan yang pekak sejak lahir, kami dapati mereka berfikin dengan menggunakan bahasa isyarat.
17
(ii)
Tangan kanak-kanak dibentuk seperti sedang memegang gelas. Isyarat mi biasanya merujuk kepada GELAS atau CAWAN. (Lihat Rajah 5).
Rajah S
GELAS
(iii)
GELAS di dalam (ii) dinaikkan sementara tangan kin diletak melintang di hadapan anda di lokasi isyarat MEJA tadi. Tangan kin mi menandakan meja. Seterusnya, GELAS diletakkan di atas MEJA.
Ketiga-tiga tahap isyarat mi dilakukan dengan cepat dan membawa pengertian yang lengkap, iaitu;
(5) Saya meletakkan gelas di atas meja.23 Bagaimanapun,jika isyarat-isyarat tangan itu diperturunkan secara langsung, ayat benikut dihasilkan: (6) MEJA GELAS LETAK
Pada pandangan seseorang normal yang tidak dapat membaca dengan isyarat tangan, ayat (6) di atas tidak dapat mendeskripsikan
pengertian isyarat-isyarat tangan dengan lengkapnya. Bagaimanapun, cara mi biasa digunakan untuk memperturunkan isyarat23 Walaupun isyarat SAYA tidak ditunjukkan, tetapi pelaku memang dirujukkan kepada pengisyarat (signer).
18
BAHASA ORANG PEKAK
isyarat tangan kepada ayat tulisan. Di dalam pembelajaran di Sekolah, murid-murid pekak mempelajari bahasa dengan mengaitkan perkataan dengan isyarat tangan.24 Dengan yang demikian, ayat yang ditulis oleh mereka mungkin memperlihatkan susunan perkataan yang melambangkan ujaran isyarat tangan.
2.4.3 Kedua-dua Bahasa Malaysia Kod Tangan dan bahasa isyarat Malaysia wujud bersama. BMKT digunakan di sekolah, khususnya dalam pengajaran pelajaran Bahasa Malaysia dan matamata pelajaran lain yang bahasa pengantarnya ialah bahasa Melayu. Kebanyakan murid pekak dapat membaca ayat-ayat di dalam buku dengan menggunakan BMKT. Bagaimanapun kemampuan membaca dengan cekap tidak bermakna menghayati BMKT. Dalam komunikasi hanman, mereka tetap menggunakan bahasa isyarat Malaysia. Dengan yang demikian, bahasa orang pekak yang kita maksudkan di dalam kajian mi seharusnya bahasa isyarat Malaysia. Bahagian-bahagian yang berikut di dalam bab mi akan menerangkan secana terperinci ciri-ciri isyarat tangan (perkataan) dan struktur ayat bahasa isyarat Malaysia. BMKT juga akan selalu diambil kira kerana isyarat-isyarat tangan yang dibincangkan perlu
merujuk kepada perkataan-perkataan dalam bahasa Melayu.
2.5
Isyarat Tangan
Isyanat tangan boleh dianggap sebagai perkataan dalam bahasa
isyarat. Sesuatu isyarat tangan mungkin terdini daripada kombinasi

ciri-ciri dan tiga aspek, iaitu bentuk tangan, lokasi isyarat dan gerak-
an tangan.25 Ciri-ciri tiga aspek mi membina struktun isyanat tangan dan akan melambangkan rujukan26 masing-masing dan perbezaan ciri pada mana-mana satu aspek akan menandakan perbezaan rujukan.
24 25 26
Guru menggunakan BMKT tetapi kebanyakan kod tangan yang digunakan terdapat juga dalam bahasa isyarat. Klima, Edward S. dan Bellugi Ursula (1979: 40 -47). Isyarat tangan menujuk kepada benda, perbuatan atau makna tertentu yang boleh kita lambangkan dengan perkataan.
19
2.5.1
2.5.1.1
Tiga Aspek Isyarat Tangan

Bentuk Tangan
Bentuk tangan dalam sesuatu isyarat tangan berbagai-bagai.

Bahagian-bahagian tangan yang mungkin diambil kira termasuk
lengan, pergelangan tangan, tapak tangan dan jan. Bentuk-bentuk tangan itu seperti tapak terbuka, tangan digenggam, lengan berdini tegak dan berbagai-bagai konfigunasijari. (Rujuk Lampinan Cl dan C2 untuk kod huruf dan kod angka). Selain melambangkan hunuf dan angka, bentuk-bentuk tangan itu merupakan struktur asas bagi kebanyakan isyarat tangan. Setengah-setengah isyarat tangan diujankan dengan sebelah tangan sedangkan konfigurasi kedua-dua belah tangan menghasilkan isyanat tangan yang lain. Perbezaan bentuk tangan akan menyebabkan perbezaan nujukan meskipun aspek lokasi dan aspek genakan tangan adalah sama. Contohnya, lihat gamban rajah yang berikut:
a. NASI
Rajah 6
b. BUAH
Perbezaan di antara isyanat-isyanat di dalam Rajah 6(a) dan Rajah 6(b) didapati pada bentuk tangannya. Di dalam Rajah 6(a), ibu jan dan jan kelengkeng menyentuh hujung mulut sedangkan di dalam Rajah 6(b), ibu jan dan jan telunjuk digunakan. Lokasi bagi kedua-dua isyarat sama, iaitu di tepi mulut dan cara genakannyajuga sama, iaitu tangan digoyang sedikit. Perbezaan bentuk tangan yang telab diterangkan menandakan perbezaan rujukan: isyarat Rajah 6(a) merujuk kepada NASI sedangkan isyarat Rajah 6(b) ialah BUAH. 20
BAHASA ORANG PEKAK
2.5.1.2 Lokasi Isyarat Lokasi isyarat adalah dengan artikulasi sesuatu isyanat tangan herhubung dengan bahagian-bahagian badan dan kepala. Lokasi mi biasanya menandakan fitur semantik tertentu. Misalnya, kebanyak-
an isyanat berkenaan dengan akal atau fikiran diujarkan dengan sesuatu konfigurasi tangan menyentuh sebelah kanan bahagian atas kepala. Isyarat-isyarat mi termasuk PANDA!, FIKIR, TAHU, BODOH dan FAHAM. (Lihat Rajah 7).
(~.. /~ i;~~~\
.~
a. PANDAI
b. FIKIR
c.
TAHU
d.
BODOH
e. FAHAM
Rajah 7
21
Perbezaan lokasi juga menyebabkan
perbezaan
rujukan.
Contohnya, isyarat BAPA dan EMAK hanya berbeza pada lokasinya. (Lihat Rajah 8).
a.
BAPA
b.
EMAK
Rajah 8
2.5.1.3
Pergerakan Tangan
Gerakan tangan merupakan satu lagi aspek penting. Kebanyakan isyarat mengandungi gerakan kecuali sebahagian isyarat kata nama tertentu yang diujarkan dengan sesuatu bentuk tangan di lokasi ter-
tentu tanpa pergerakan. Gerakan setengah-setengah isyarat hanya terhad pada gerakan jan (atau artikulasi jan27) sahaja. Klima menamakan gerakan begini gerakan pada tangan atau hand internal movement.28 Contoh isyarat begini ialah: DAUN, WARNA, DAPAT.
Gerakan bagi contoh isyanat di atas hanya benlaku pada jan dan tapak tangan. Bahagian tangan yang lain tidak terlibat, yakni tiada perubahan lokasi.
27 28
Istilah artikulasi jani digunakan oleh Klima (1979:54). Ibid.
22
BAI-IASA ORANG PEKAK
a.
DAUN
b. WARNA
c.
DAPAT Rajah 9
23
Pergenakan yang melibatkan lengan tangan memperlihatkan penubahan lokasi isyarat. Contohnya, isyanat-isyarat seperti PINDAH dan LAUT berubah lokasi dan sebelah kanan ke sebelah
kin. (Lihat Rajah 10).
a. PINDAH
Rajah 10
b.
LAUT
Bagi contoh lain, seperti PERGI dan KmRIM, genakannya menuju ke arah hadapan. (Lihat Rajah II).
a.
PERGI Rajah 11
b.
KIRIM
24
BAHASA ORANG PEKAK
Gerakan yang melibatkan perubahan lokasi seperti mi dikenali sebagai genakan arah atau directional movement oleh Klima.29 Di samping itu, satu corak genakan lagi merupakan intenaksi di antara kedua-dua belah tangan. Contoh isyarat sepenti GADUH dan TUKAR. (Lihat Rajah 12).
a. GADUH
b. TUKAR
Rajah 12
2.6
Struktur Ayat Bahasa Orang Pekak
Pada anggapan kebanyakan orang bahasa isyarat tidak mempunyai stnuktur sintaksis yang tetap. Ujaran isyarat tangan seolah-olah disusun sewenang-wenangnya. Bagaimanapun, kajian mm mencadangkan bahawa bahasa isyarat sepatutnya mempunyai satu
stnuktur sintaksis yang tersendiri. Lihat contoh ayat isyarat yang
benikut: (1) (2) (3) SAYA BACA BUKU. *BUKU BACA SAYA. BUKU, SAYA BACA.
29
Klima (1979:55).
25
Di antara ayat-ayat di atas, ayat (2) tidak dapat ditenima oleh pengisyarat natif, kerana ayat tersebut tidak dapat menyampaikan maksud dengan tepat. Ayat (2) dianggap tidak gramatis. Ayat (I) dan (3) pula ditenima sebagai grmatis.3Contoh di atas menunjukkan isyarat-isyanat tangan tidak disusun secara sewenang-wenangnya. Di dalam bahagian in akan dirumuskan beberapa pola ayat bahasa isyarat yang wujud. (i) (4) (5) (6) (7) Subjek pelaku selalu mendahului kata kerja. Keadaan diperlihatkan dalam ayat-ayat yang benikut: KUCING TANGKAP TIKUS
Kucing menangkap tikus
mi
SAYA BACA Saya membaca *TIKUS TANGKAP KUCING Tikus menangkap kucing *BACA SAYA ? membaca saya
Ayat isyarat (6) dan (7) tidak dapat diterima kerana subjek pelaku berada di belakang kata kenja. (ii) Objek mengikuti kata kerja transitif (8) (9)
(10)
SAYA MAHU BUKU Saya mahu buku KAKAK BELl BAJU. Kakak membeli baju
EMAK PERIGI AIR31
Emak menimba (dan perigi) air Struktur subjek + kata kenja + objek mi merupakan struktun yang biasa dijumpai. Bagaimanapun, ayat isyanat benikut tidak di30 Lihat perbmncangan ben,kut. 31 PERIGI dianggap sebagai kata kerja. Lihat perbmncangan di dalam Bahagman
3.3.1.
26
BAHASA ORANG PEKAK
terima walaupun mengikuti struktur tersebut: (11) *SAYA KIRIM SURAT Saya mengirim surat
Ketidakgramatisan ayat (11) disebabkan arah genakan kata kerja menentukan kedudukan objek.32
(iii) (12) (13)
Objek mendahului kata kenja transitif SAYA SURAT KIRIM AHMAD Saya mengirim surat kepada Ahmad MEJA SAYA BUKU LETAK Saya meletakkan buku di atas meja
+
Struktur objek suatu tempat.33

(iv)
kata kerja tnansitif
mi
disebabkan oleh arab
genakan kata kerja seolah-olah membawa objek berkenaan ke Se-
Topikalisasi
(14) (15) (16) (17) (18)
T PEPERIKSAAN, SAYA BIMBANG. T MESYUARAT, BATAL. T MOTOSIKAL SAYA DIA PINJAM. T TANGKAP TIKUS, KUCING.
T
BUKU SAYA BACA. Di dalam contoh-contoh di atas, frasa bertanda T ditopikalisasikan. Pengertian bahasa isyarat berkenaan agak sukar difahami tetapi apa yang hendak ditekankan di sini ialah ayat-ayat bahasa isyarat benkenaan tidak boleh dianggap sebagai bersifat pasif. Misal32 33 Lihat Bahagian 3.3.4. Lihat Bahagian 3.3.4.
27
nya ayat (15) tidak boleh diertikan sebagai mesyuarat dibatalkan. Ini kerana pengisyarat berlakon sebagai pelaku yang membatalkan mesyuarat; maka isyarat kata kerja BATAL ialah kata kerja aktif. Pengertian bagi ayat-ayat isyarat yang dikemukakan adalah seperti yang berikut: (19) (20) (21) (22) Terhadap peperiksaan, saya bimbang. Mesyuarat, FN membatalkan.34 Motosikal saya, dia meminjam. Menangkap tikus, kucing.
Berdasarkan contoh-contoh yang telah dikemukakan, didapati unsur-unsur yang mungkin ditopikalisasikan termasuk objek (ayat [20] dan ayat [21]), frasa kerja (ayat [22]) dan frasa sendi nama (ayat [19]).
2.7
Kesimpulan
Bahasa isyarat merupakan bahasa yang digunakan dalam komunikasi harian orang pekak. Meneka menggunakan bahasa mi untuk berfikir, belajar dan meluahkan pemikinan. Isyarat tangan selalu dikaitkan dengan perkataan rujukan dalam bahasa orang normal. Apabila perkataan-perkataan itu dipenturunkan ke dalam tulisan mengikuti urutan isyanat-isyanattangan tanpa pengaplikasian rumus struktur sintaksis bahasa orang normal, maka akan dihasilkan ayat tuimsan yang berstruktur ganjil. Proses pemikiran dan penghasilan ayat tulisan bahasa Melayu oleh seseorang murid pekak di dalam kajian mi mungkin boleh ditunjukkan dengan Rajah 13. Rajah mi menunjukkan tendapatnya sesuatu hubungan di
antara perkataan rujukan dengan isyarat tangan. Bagaimanapun,
ujaran bahasa isyanat dihasilkan secara langsung berdasarkan isyarat tangan. Dalam proses penerbitan ujaran bahasa isyarat i, perkataan rujukan (iaitu perkataan bahasa Melayu) tidak tenlibat.
34 EN mewakili pelaku. Perhatikan kami tidak memberi pentafsiran sepenti Mesyuarat, saya batalkan kerana bentuk mi bersifat pasif. Imbuhan men- menekankan kata kerja itu kata kerja aktif.
28
BAHASA ORANG PEKAK
ISYARATTANGAN RUMUS STRUKTUR BAHASA ISYARAT
- -
_..4PERKATAAN RUJUKAN]
I
~UJARAN BAHASA ISYARAT
UJARAN BAHASA ISYARAT DI DALAM PERKATAAN
RUMUS STRUKTUR SINTAKSIS BAHASA

MELAYU
AYAT BAHASA MELAYU AYAT TULISAN
Rajah 13 Proses Pemikiran dan Penghasilan Ayat Tulisan
Penerapan penkataan nujukan ke atas ujaran bahasa isyarat akan menghasilkan ujaran bahasa isyanat di dalam urutan perkataan. Seterusnya, rumus struktur sintaksis bahasa Melayu diaplikasi untuk menukankan ujaran tersebut ke dalam ayat bahasa Melayu. Secana ringkasnya, seseorang munid pekak berfikir dengan menggunakan bahasa isyanat. Ujaran bahasa isyanat mi mesti diubahsuaikan melalui numus struktun sintaksis bahasa Melayu Sebelum ayat tulisan dihasilkan. Dengan demikian, sekiranya munid pekak benkenaan tidak berkemampuan menguasai stnuktur sintaksis bahasa Melayu, ayat tulisannya akan mempenlihatkan pola-pola yang dipengaruhi bahasa isyarat.
29
BAB III
PRINSIP-PRINSIP DAN PENGGOLONGAN KATA BAHASA MALAYSIA KOD TANGAN
3.1
Pendahuluan
Dalam bab mi akan dibincangkan prinsip-prinsip asas dan penggolongan kata Bahasa Malaysia Kod Tangan. Asas-asas mi amat penting diperlihatkan dalam kajian rintis mi agar tidak dibuat tanggapan yang salah bahawa bahasa pelajar-pelajar pekak tidak mengikut tatabahasa bahasa Melayu seperti yang dikuasai oleh pelajarpelajar biasa. Bahasa Malaysia Kod Tangan atau BMKT (Manually Coded Bahasa Malaysia) mi bukan Bahasa Malaysia Isyarat Tangan (Malay Sign Language). BMKT mi merupakan satu sistem kod yang diadakan mengikut asas-asas tatabahasa serta prinsip-prinsip bahasa Melayu sebagaimana yang didengar, diperbualkan, ditulis, dibaca dan difahami oleh rakyat Malaysia. Apabila Bahasa Malaysia Kod Tangan mi diperturunkan ke dalam bahasa tulisan maka tiada apa-apa perbezaan pun tentang struktur dan semantik dalam bahasa Melayu. Ayat-ayat yang diberikan itu, sama ada kepada kanakkanak pekak atau kanak-kanak biasa, sarna maknanya. Seorang kanak-kanak pekak yang sudah menguasai Bahasa Malaysia Kod Tangan mi akan dapat bercakap dalam bahasa Melayu (kod tangan) dan menulis dalam bahasa yang lazim digunakan oleh rakan-rakannya yang mendengar. Untuk menguasai Bahasa Malaysia Kod Tangan secara ilmiah, bukan sahaja mustahak bagi kanakkanak pekak mempelajari kod kata dasar, tetapi yang lebib mustahak ialah asas-asas tatabahasa,
I Kementerian Pelajaran, Komunikasi Seluruh Bahasa Malaysia Kod iangan, iii. 1. (1985:xxv).
PRIN5IP-PRINSIP DAN PENGGOLONGAN KATA
sintaksis dan semantiknya. Disebabkan adanya asas-asas inmlah, maka kami memberanikan din membuat kajian rintis mm terhadap bahasa tulisan kanak-kanak pekak berasaskan Bahasa Malaysia Kod Tangan. mi kerana menurut Saleena Yahaya isa, bekas Pengetua Sekolah Pendidikan Khas, bahasa Melayu isyarat tangan yang digunakan sebelum mi tidak mengikut kaedah tatabahasa atau proses pembentukan ayat. Perbendaharaan katanya terhad. Kebanyakan isyaratnya daripada konsep penglihatan serta kejadian. Kata mujarad (abstrak) serta ayat-ayatnya yang demikian itu tidak terdapat dalam isyarat tangan. Untuk melihat kebenaran ml, beliau memberi beberapa contoh bahasa orang pekak dalam isyarat tangan seperti yang berikut: Awak makan apa? diisyaratkan sebagai Apa makan? (2) Budak itu jahat, dia suka bermain tetapi tidak mahu membaca buku, diisyaratkan sebagai Jahat. Suka main. Baca tidak. Dalam isyarat tangan, kata ganti tanya seperti apa, siapa, berapa, mana menggunakan satu isyarat yang sama. Pertanyaan seperti yang berikut tidak mempunyai kelainan dalam isyarat tangan:
(I)
(3) (4) (5)
Buku siapa? Buku yang mana? Di manakah buku itu?
Isyarat siapa diulang bagi yang mana atau untuk di mana sungguhpun ayat-ayat tersebut mempunyai maksud yang berlainan.2
3.2 3.2.1
Prinsip-Prinsip Bahasa Malaysia Kod Tangan Kata Dasar
Asas-asas bahasa yang digunakan bagi prinsip Kod Tangan mi ialah:
3.2.1.1 Kod bagi sesuatu kata menggunakan kod dasar. Misalnya, kod dasar bagi besar digunakan juga bagi kata membesarkan,
2 Saleena Yahaya Isa, Bahasa Malaysia Kod Tangan, Dewan Bahasa Jil. 25, Bil. 8, (1981:34).
31
kebesaran seperti dalam ayat-ayat yang berikut: (6) Orang besar itu membesarkan rumahnya. (7) Majlis kebesaran itu diadakan di rumah Wakil Rakyat.
BESAR MEMBESARKAN
T
BESAR
MEM KEBESARA~~
KAN
BESAR Rajah 1
AN
3.2.1.2 Kod dasar seperti kata sila: (8) (9)
mi dikekalkan walaupun konsepnya berlainan,
Sila naik ke rumah saya. Mereka duduk bersila di hadapan televisyen.
SILA
SILA
NAIK
KE
RUMAH SAYA
MEREKA
DUDUK Rajah 2
BER
SILA
32
PRINSIP-PRINSIP DAN PENGGOLONGAN KATA
Sungguhpun kata bersila dalam ayat kedua itu bermakna duduk bersilang kaki, tetapm kod kata dasar sila digunakan dengan diberi awalan ber-.
3.2.2 Kata Majmuk

Kata yang terdiri daripada dua kata dasar yang membawa pengertman tertentu, seperti kapal terhang, kereta api, dan matahari membawa suatu makna atau merujuk kepada satu objek. Oleh itu d~gunakan satu kod yang berasingan.
KAPAL TERBANG
KERETA API
MATAHARI
Rajah 3
3.2.3 Kata Ganda

3.2.3.1 Gandaan Serupa (Penuh)
Semua kata ganda jenis berikut:
mi
diulang kod dasarnya seperti yang
budak-budak, orang-orang, rumah-rumah

33
BUDAK-BUDAK
ORANG-ORANG Rajah 4
RUMAH-RUMAH
3.2.3.2
Gandaan Rentak
Jenis gandaan mi menyebabkan semua perkataan yang digandakan berubah, maka memerlukan penggunaan kod dasar dan hurufawal daripada kata yang berikutnya, iaitu: kuih-muih saudara-mara bukit-hukau KUIH-MUIH
= = =
kod kuih dan huruf m kod saudara dan huruf m kod hukit dan huruf b
KUIH SAUDARA-MARA
MUIH
MARA BUKIT-BUKAU
BUKIT
Rajah 5
BUKAU
34
3.2.3.3
Gandaan Separa
Proses penggandaan mi menyebabkan semua perkataan berganda separa menggunakan kod yang didahului dengan huruf awal dan diikuti dengan kod dasarnya seperti yang berikut: lelaki jejari beho/a LELAKI
= = =
huruf i dan kod laki huruf j dan kod Jan huruf b dan kod ho/a
LE
Rajah 6 3.2.3.4 Gandaan Berimbuhan
LAKI
Penyataan semua kata mi dilakukan seperti kata berganda serupa, maitu diulang kod dasarnya dengan diberi awalan atau akhiran pada mana-mana kata yang berkenaan. Contohnya tu/is-menulis, kail-mengail, kayuh-mengayuh dan sebagamnya. TULIS-MENULIS
TULIS
ME
Rajah 7
NULlS
35
3.2.4
3.2.4.1
Imbuhan
Awalan me-, pe-, ter-, ber-, ke-, di-
Seperti juga dengan bahasa tulisan biasa, kanak-kanak pekak juga perlu menguasai proses morfofonemik, iaitu perubahan anggota morfem yang ditentukan oleh posisinya. mi bermakna, morfem meN- mempunyai alomorf /me/, /men/, /mem/, /meng/ dan /meny/. Begitu juga dengan morfem peN-. Walaupun demikian, semua awalan menggunakan huruf pertama seperti yang berikut: Huruf m untuk awalan me-. Huruf p untuk awalan pe-. Huruf t untuk awalan ter-. Huruf b untuk awalan ber-. Huruf k untuk awalan ke-. Huruf d untuk awalan di-.
c~4
ME
S
TER
Rajah 8
36
Sementara itu, bagi membezakan awalan pe- daripada awalan per-, ditambahkan hurufr menjadi p dan r seperti yang berikut: pelukis penyapu perbuatan
= = =
p dan kod lukis p dan kod sapu p r dan kod hum serta akhiran an~~
PER
Rajah 9
Bagi awalan pinjaman pula seperti juru-, tata-, pra- dan sebagainya digunakan seperti imbuhan awalan, iaitu tangan kanan membentuk huruf awal lalu membuat bulatan mengikut pusingan jarum jam dan tapak kin yang tegak, kemudian diikuti dengan kod dasar seperti: jururawat jurukur prasejarah tatabahasa
= = = =
juru juru pra tata
+ + + +
rawat ukur sejarah bahasa
JURURAWAT
JURU
RAWAT
Rajah 10
37
3.2.4.2
Akhiran -i, -an, -kan, -tah, pun, -nya, -kah
Penggunaan kod tangan bagi imbuhan akhiran mi berdasarkan kod dasar dan diikuti oleh huruf pada imbuhan tersebut. Misalnya: baiki makanan jalankan ialah apakah apatah sungguhpun bapanya BAIKI
= = = = = = = =
kod kod kod kod kod kod kod kod
baik dan huruf 1 makan dan huruf n Ja/an dan huruf k ia dan huruf 1 apa dan huruf k berbentuk apa dan huruf t sungguh dan huruf p hapa dan huruf n MAKAN
(?)
JALANKAN
AN
BAlK
JALAN
KAN
MAKAN
APAKAH
KAH? APA
Rajah 11 38
3.2.5
3.2.5.1
Semantik
Kata Seerti
Kata yang seerti atau sama konsepnya dikumpulkan dalam satu kumpulan yangmenggunakan satu kod dasar untuk seniuanya. Kata mi dibezakan dengan menggunakan huruf awal yang mengikuti kod dasar itu, seperti: = kod dasar cantik ~no1ek = kod dasar diikuti oleh huruf m indah = kod dasar diikuti oleh huruf 1
INDAH
Rajah 12 39
3.2.5.2
Kata Hampir Seerti atau Sekumpulan Konsep
Sekiranya terdapat dua kata yang sama huruf awalnya, maka huruf pertama dalam suku kata kedua dmgunakan sebagai ciri pembeza, contohnya kata rebus dan rendang. rebus rendang
= =
kod masak dengan penanda huruf r kod masak dengan penanda huruf d
MASAK
Rajah 13
Apabila terdapat persamaan pada huruf akhir pula, maka mana-mana huruf yang berlainan dalam kata itu bolehlah digunakan sebagai pembeza. Syarat utama untuk membezakannya, mana-mana huruf yang tiada dalam kata itu boleh digunakan. Contohnya dalam kata angkut, angkat, angkit. angkat angkut angkit
= = =
kod dasar kod dasar diikuti oleh huruf u kod dasar diikutm oleh huruf i
Seandainya terdapat sekumpulan perkataan yang mempunyai medan makna yang berkaitan tetapi huruf awal dan akhirnya berbeza atau sebahagiannya sama, maka untuk membezakannya, mana-mana huruf yang tiada pada perkataan itu boleh digunakan. Contohnya pada perkataan lawat, kunjung, zianah, lancong. lawat kunjung ziarah lancong
= = = =
kod kod kod kod
dasar dasar diikuti oleh huruf k dasar diikuti oleh huruf i dasar dmikuti oleh huruf c
40
LAWAT Rajah 14
3.2.6
Tanda Bacaan
Seperti juga tanda baca yang digunakan dalam bahasa tulisan, Bahasa Malaysia Kod Tangan tidak mengetepikan kepentingannya. Tanda baca seperti koma (,), noktah (.), noktah bertindih (:), titik berkoma (;), tanda pengikat kata ( ), tanda soal (?), tanda seruan (!) dan sebagainya dilukis rajahnya dengan jan telunjuk di depan bahu.
3.3
Penggolongan Kata
Dalam bahagian mi, akan diperlihatkan kod tangan berdasarkan jenis-jenis perkataan, iaitu kata nama, kata kerja, kata adjektif dan kata tugas seperti yang ditunjukkan pada Carta 1. mi adalah kerana sebelum ditinjau lebih mendalam struktur frasa dan sintaksis bahasa Melayu pelajar pekak, perlu dikenal pasti ciri-ciri struktur yang umum bagi setiap jenis perkataan tersebut, iaitu binaan sintaksis yang dibentuk oleh perkataan-perkataan yang dapat berfungsi sebagai ayat ataupun sebagai konstituen-konstituen dalam ayat, klausa dan frasa. Di samping itu, akan dikaji juga hubungan perkataan rujukan (di dalam bahasa Melayu) dengan isyarat tangan.3
3 Hal mi penting kerana kajian mi telah mengandaikan bahawa struktur sintaksis bahasa tulisan murid pekak dipengaruhi struktur bahasa isyarat. Hubungan perkataan rujukan dengan isyarat tangan membolehkan isyarat-isyarat tangan diperturunkan kepada perkataan-perkataan tulisan secara langsung mengikut urutan bahasa isyarat.
41
3.3.1
Kata Nama
Pada amnya, isyarat kata nama diisyaratkan dengan cara mengambil sesuatu ciri teristimewa bagi bahan rujukan. Ciri teristimewa mi termasuk bentuk atau sifat bahan rujukan atau perbuatan yang berkaitan dengan bahan rujukan. (i) Sebahagian isyarat kata nama diisyaratkan dengan cara mencorakkan bentuk atau sifat bahan rujukan. Kelihatan sesuatu konfigurasi tangan diujarkan di daerah artikulasi (lokasi) tertentu tetapi tiada apa-apa gerakan tangan berlaku atau jika ada, gerakannya terhad dan tiada perubahan lokasi (iaitu hand-internal movement). Isyarat kata nama beginm boleh dikatakan sebagai isyarat statik. Contohnya isyarat BULAN di dalam Rajah 15.
Rajah 15
BIJLAN
Konfigurasi tangan mencorakkan anak bulan dan daerah artikulasi terletak pada sebelah atas kepala (kerana bulan memang terletak di atas). Contoh-contoh lain adalah seperti yang berikut:
a. KUIH
b. PIRING
c.
POLlS Rajab 16 42
d. LEMBU
Kesemua isyarat kata nama mi bersifat statik tanpa perubahan
lokasi.
(ii) Isyarat kata nama yang lain juga mencorakkan bentuk atau sifat bahan rujukan. Bagaimanapun, struktur isyarat golongan mi mengandungi aspek gerakan. Cara ujaran ialah menggunakan tangan (atau kedua-dua belah tangan) untuk menggambarkan bahan rujukan. Contohnya isyarat kata nama RUMAH:
RUMAH Rajah 17 Kedua-dua belah tangan mencorakkan bumbung rumah. Apabila isyarat itu terbentuk, terdapat sesuatu keadaan statik. Contohcontoh lain ialah TIANG dan BOLA.
a. TIANG
b. BOLA.
Rajah 18
43
(iii)
Sebahagian besar isyarat kata nama yang lain diujarkan dengan cara melakonkan sesuatu perbuatan yang berkaitan dengan bahan rujukan. Contohnya LOCENG di dalam Rajah 19.
LOCENG
Rajah 19
Isyarat mi melakonkan perbuatan menggoyang-goyangkan loceng. Masalahnya, apakah maksud yang dirujukkan? Adakah isyarat mi merujuk kepada sesuatu benda yang disebut loceng, atau lebih wajar isyarat mi merujuk kepada perbuatan membunyikan loceng? Contoh-contoh lain ialah BEG, KAPAK, CANGKUL dan
PERIGI.
a. BEG
b. KAPAK
c. CANGKUL
Rajah 20
d. PERIGI
44
.~l .~ ~ a a asas~ ~
~)
~
~
~ ~
~~~
a
~
~ ~
.~
as
~ ~
as~
g
.~ .~
)--~ .~ ~
aas asa~~-~ ~ , 5a~
z z
F-
~
~. ~
~
$1
~
~
7~
~
~c.51 ..
.~
asua
~
~ .51_~
a.~
..
.~. ~
~.
m~ as
~ .~
Ia
.~
c~. u i::~
~
.
~
~
~B
~
r
a ~.51._,a a ~ ~
.~aaa ~ aa~ ~. ~
~
z~_~_~
.~- -~ ~~ ~ .-. ~
~
.~
Ill~i
~
E~
~~aa
~
~
~
a,s.~
Isyarat-isyarat kata nama melakonkan perbuatan mengangkat bet, menebang (pokok) dengan kapak, mencangkul dan menarik timba dan perigi. Untuk melihat dengan lebih jelas lagi tentang pembahagian jenis kata nama, lihat Carta 2. Kesahan isyarat-isyarat kumpulan (i) dan (ii) sebagai kata nama tidak meragukan tetapi isyarat kumpulan (iii) memang meragukan. Isyarat itu nampaknya lebih bersmfat sebagai isyarat kata kerja. Kita cuba mengkaji isyarat-isyarat mi dan segi struktur ayat. Contohcontoh ujaran bahasa isyarat orang pekak yang mengandungi isyarat-isyarat kata nama tersebut dikemukakan seperti yang benikut: (10) (11) (12) (13) FUI LING BEG LETAK MEJA. EMAK PERIGI AIR. SAYA KAPAK POKOK. SEBESTIAN CANGKUL RUMPUT.
Ayat (10) rnempunyai dua lapisan pengertian iaitu Fui Ling mengangkat beg dan Fui Ling meletakkan beg di atas meja. Kedua-dua lapisan ayat mi dihubungkan dengan satu penghubung subordinat yang tidak wujud di dalam struktur permukaan bahasa isyarat. Rajah pohon untuk menunjukkan struktur ayat bahasa isyarat (10) adalah seperti yang berikut: (10) A
__
FN~~
~FK
FUI LING
KKj
/~
AN
PhbSub
(lalu) LETAK MEJA
BEG
Menurut struktur yang dikemukakan di dalam rajah pohon di atas, BEG lebih sesuai ditafsirkan sebagai kata kerja yang membawa pengertian mengangkat khusus merujuk kepada beg).4
4 Kita tidak mentafsirkannya sebagai frasa kerja mengangkat beg kerana menurut ciri isyaratnya pentafsiran sebagai satu kata kerja adalah lebih sesuai.
47
Pengertian ayat bahasa isyarat (11) ialah Emak menimba air dan penigi atau lebih tepat menurut susunan asalnya tetapi tidak gramatis: Emak menimba (dan penigi) air. Rajah pohonnya sepenti yang ditunjukkan pada Rajah Pohon 11. (11) A
~
~FK
EMAK
KKj
PERIGI
FN
AIR
Oleh itu, sama seperti BEG di dalam ayat (10), PERIGI merupakan satu kata kerja yang bermakna menimba (khusus merujuk kepada perigi). Ayat (12) dan ayat (13) mempunyai struktur yang hampir sama. (12) SAYA KAPAK POKOK. Pengertiannya: Saya menebang pokok dengan kapak atau Saya mengapak pokok. SEBESTIAN CANGKUL RUMPUT. Pengentiannya: Sebestian mencangkul rumput.
(13)
Struktur ayat (12) dan ayat (13) boleh dipenlihatkan di dalam rajah pohon (12) dan (13) yang benikut:
(12)
FN
L~
(13) FN ~
_
A ~FK ~FN KKj CANGKUL RUMPUT
SEBESTIAN
Menurut analisis di atas, isyarat KAPAK dan isyarat CANGKUL juga merupakan kata kerja. Sekiranya kita menganggap kedua-dua isyarat mi kata nama berdasarkan ciri perkataan rujukan di dalam bahasa Melayu, maka didapati struktur ayat (12) dan ayat (13) adalah seperti yang berikut: A
---.
N + N + N
Ini merupakan suatu struktur ayat yang tidak dapat diterima. Berdasarkan ciri isyarat yang telah dibmncangkan didapati isyarat KAPAK dan isyarat CANGKUL sepatutnya diberi perkataan rujukan MENGAPAK dan MENGCANGKUL (keduaduanya kata kerja). Ayat isyarat (12) dan ayat isyarat (13) boleh ditulis semula seperti yang berikut: (12a) SAYA MENGAPAK POKOK. (13a) SEBESTIAN MENGCANGKUL RUMPUT. Ayat (10) dan ayat (11) pula, barangkali seperti yang berikut: (lOa) FUI LING MEMBEG LETAK MEJA. (ha) EMAK MEMPERIGI AIR. Kami tidak bermaksud mencadangkan isyarat-isyarat tangan berkenaan harus diberi perkataan rujukan seperti MEMBEG dan MEMPERIGI tetapi semata-mata mencuba menjelaskan yang mana yang sepatutnya diberikan kepada isyarat-isyarat tangan tersebut. Pemberian sesuatu perkataan rujukan kepada isyarat tangan tanpa mempertimbangkan ciri struktur isyarat tangan berkenaan mungkin merupakan faktor utama kesalahan struktur ayat tulisan murid-murid pekak.5 Ayat tulisan seperti Emak perigi air ke5
mi ialah
salah satu andaian penting di dalam kajian mi.
49
lihatan struktur N + N + N yang ganjil, tetapi bagi seseorang pekak, strukturnya ialah FN + FK atau subjek + kata kerja + objek (SVO).
3.3.2
Kata Kerja
Isyarat kata kerja diisyaratkan dengan cara meniru atau melakonkan sesuatu perbuatan. Berbanding dengan isyarat kata nama, struktur kata kerja memperlihatkan aspek gerakan yang jelas. Pada amnya, gerakan mehibatkan perubahan lokasi, iaitu gerakan arah atau directional movement. Lihat rajah-rajah berikut:
a.
LANGGAR
b.
JATUH
c. JUMPA
Rajah 21
50
pRmNslp-PRmNsIp DAN PENGGOLONGAN KATA
Isyarat kata kerja LANGGAR diujarkan dengan tangan kanan bergerak dan lokasi sebelah kanan ke sebelah kin dan melanggar tapak tangan kin. Bagi isyarat JATUH pula tangan kanan terjatuh ke tapak tangan kin. Perubahan lokasinya dan atas ke bawah. Isyarat JUMPA mempenlihatkan kedua-dua belah tangan bergerak Serentak dan benjumpa di tengah jalan. Ketiga-tiga isyarat kata kerja mi menunjukkan perubahan lokasi di samping meniru perbuatan rujukan. Setengah-setengah isyarat kata kerja menunjukkan gerakan yang berulang-ulang. Contohnya seperti PADAM, MASAK, PAKAm, CUd, KETUK dan BACA seperti yang ditunjukkan di dalam Rajah 22.
a.
PADAM
b.
MASAK
c. PAKAI
d.
CUd!
e.
KETUK Rajah 22
Si
f.
BACA
Untuk melihat jenis-jenis penggolongan kata kerja yang lain, lihat Carta 3.
3.3.3
Kata Adjektif
Kata adjektif yang juga dikenali sebagai kata sifat, ialah perkataan yang menjadi unsur inti dalam binaan frasa adjektif. Kata adjektif boleh dikenal pasti dan dibezakan danipada kata nama atau kata kenjadengan cininya yang boleh didahului atau diikuti oleh kata penguat. (Lihat Canta 4). Isyanat kata adjektif mi cuba menyifatkan maksud rujukannya melalui gerakan tangan atau bentuk tangan. Sebahagian isyanat mi dapat memperlihatkan maksudnya dengan agak jelas, iaitu bersifat ikonik. Isyarat yang lain pula bersifat lebih abstrak. msyanat-isyanat kata adjektmf seperti GEMUK dan KURUS menyampaikan maknanya melalui bentuk tangan dan sedikit genakannya. (Lihat Rajah 23).
a. GEMUK
Rajah 23
b.
KURUS
Bagi isyarat CEPAT dan LAMBAT sifat genakan tangan adalah penting. Isyarat CEPAT mesti diujankan dengan genakan tangan yang cepat. Sekiranya ujaran kelihatan lambat maka makna tidak disampaikan. Sebaliknya, isyanat LAMBAT tidak boleh diisyaratkan dengan cepat. Lihat Rajah 24. 52
.51 .51 E a
-~ -~
~, ~, U
~ ~
0 0
a)
Cs Cs
Cs Cs
as~
O-.c:
U
a Cs as a 0
0
U0U 0~ 0
~ .~ ~ 0
~ .~ ~ .~ ~
~
r~
C.)
.00 ~ 0
a -~ a
as 0.
-~
C.)
r~
z
4:
z 4:
I-
C
4:
4:
4:
4: 4: 4:
.0 0 a a
~l3
0
0 .0
.0 ~
.~
.~
a000
a as
a as as a
~
0 a 0.
E a
0.
.51
as 0
~,
.0
0 ..~
~ a u
.~
as 0 a
~
0
Cs
U
U
a
~0 a .0
.51,
-a
Cs Cs Ca 0
-
a Cs Cs
o.
a =
a Cs
0
as a 0
CS ~
.0
.~ -~
0.
0
-
0 U 0.
E a
.0
.0
~ a 0
0 .0
.51 U
-~
.0
.0 ~
.E 0.
4:
z 4:
C
F-
4: 4: 4: 4: rID 4: 4:
PRFNSIP-PRINSmP DAN PENGGOLONGAN KATA
a.
CEPAT
b.
LAMBAT
Rajah 24
Oleh itu, kita mendapati maksud sesuatu kata adjektif boleh digambankan dengan bentuk tangan atau cara gerakannya. Isyarat-isyarat adjektif lain sepenti PENTING dan MALAS bersifat arbitnani. Maknanya tidak digambarkan di dalam isyanat yang ditunjukkan. (Lihat Rajah 25).
a. PENTING
Rajah 25
b. MALAS
3.3.4
Kata Tugas
Kata tugas ialah sejenis perkataan yang hadin di dalam ayat, klausa atau frasa untuk mendukung sesuatu tugas sintaksis tertentu, sama ada sebagai penghubung, penerang, pendepan, penentu, penguat, pembantu, pembenar, pemeni, penegas, penafi dan tugas-tugas lain seperti yang dapat dilihat pada Carta 5. Untuk kajian mi, kami akan menumpukan perbmncangan pada kata sendi nama yang menjadi unsur binaan frasa predikat. 57
.0 a .0
~ U U .~
0.0 a
V U
~.0 0 V CS .0 a . a 0a 5,_ oas 0. 0 a a
~
0
as~ a a as a c 0 as
0 aoa .0.0
L.D
a a~ 0.~
.c ~
u
as.~
.0~51
~ 0 ~ aaaa ..~.0 U~ V
z 4: z 4:
4:
a a ~ 0 o 0 as 0 ~0.0CS o0.0~
F-.~o
oa a.0.~
Uaa
a U ~a0..~ ~~oas aO ~
~~CSa
F~
~
~0.0
~ ~0a
~
~
C
(ID
51~
S
~
~ ~
514i51:~
oUoa
a) .~
4: 4: 4: rID 4: 4:
00 -~.51,0U~ 0 a .o a 0 a aoa
~
o._aas a~. a.~o
~Z~
~
a2 0 a .~
0 CS
F- ~ 00-
.o~
h
aa E-~ a z=. -~
I~.
~
~
a~ ~,
0 ~~ aa
.0
.00..c~.0
~
aaaua
~ 0E~~0~
UUUU
~ =U~Uaso ~
~00.-.00
0.0
, E
I
~ a
as~
~ UaUVU
~
~
F~F~1
..s~
~~a
F.0.o.0.oii
~~a~00 Eo~E~
51.0
Ift!
.00.0 a a~ 0.CS a 0 a .0 ~.0 ~ir a 0.
0 ~ U U U. a U 0 .)~ .~ = U 0. 0. 0
-~
0
a E as 0
a.0
~ 0 CS ~ a .~ ~ .0.0
~ a a ~ 0
.~ .0
U
.51 V
.0.~~0000
a a a a
1~1
0 bE a a 051
~0..0a
~ ~a00.
~~51
a a 0.0. 50_ ~0
E~
.~
>~
:~o~.51 ~
~-~liI ~
.
f.
~0 as~ ~ as o 0 51 U~ CS0CSCS~
~1a51
aoa
~
~.0~0~CS051a)
~
,
~
(ID
a ~
.~
~ 0
a~U~ .~.0as.0
0 ~ U 0 CS 0 .~ a 0 51 aaOa~ ~
as a
~
I
c~~~A ~
~.
b~ ~
~0
-~
CS-a s~ E-.as.~51 I
.510.~51
~ 1?
a CO a
0
.51 a
a as
Dalam bahasa Melayu kita menggunakan kata sendi nama untuk menghubungkan sesuatu frasa nama dengan kata kenja tak transitif atau dengan frasa nama yang mengikuti kata kenja transitif (objek). Dalam penggunaan sehanian, bahasa isyarat tidak mengandungi kata sendi nama. Fungsi bagi kata sendi nama telah dmnangkumi oleh kata kenja.
3.3.4.1 Kata Sendi Nama di
Kata sendi nama di menunjukkan tempat yang tetap.6 Ayat-ayat bahasa Melayu yang benikut mengandungi kata sendi nama di. (14) (15) Saya tinggal di Pulau Pinang. Saya meletakkan buku di atas meja.
Apabila diujankan dalam bahasa isyanat, ayat (14) boleh dilambangkan dengan ayat-ayat isyanat benikut: (16) SAYA TINGGAL PULAU PmNANG.
Bagi isyarat kata kerja TINGGAL (lihat Rajah 26), kedua-dua ibu jan menekan ke bawah seolah-olah menetap di sesuatu tempat; maka bolehlah dikatakan bahawa fungsi kata sendi nama di telah dinangkumi kata kerja.7
Rajah 26
TINGGAL (STA Y)
6 7
(1988). Sendi Nama Bahasa Malaysia. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan
Pustaka, hlm. 15.
Dalam penggunaan seharian, isyarat TINGGAL mi sama seperti isyarat STAY dalam ASL seperti Rajah 21. BMKT mempunyai kod tangan TINGGAL yang berlainan.
60
Ujaran ayat (15) di dalam bahasa isyanat boleh jadi begini. (17) MEJA (saya) BUKU LETAK.8 Di dalam ayat isyanat (17), isyanat MEJA ditopikalisasikan dan dikemukakan tenlebih dahulu untuk mewujudkan lokasmnya di hadapan. Kemudian isyarat BUKU diujarkan. Isyanat LETAK (lihat Rajah 27a) bergerak dan lokasi isyarat BUKU tadi (seolaholah membawa BUKU itu) dan meletak di atas lokasi MEJA. (Lihat Rajah 27b yang menunjukkan lokasi isyarat MEJA dan BUKU senta cara gerakan isyanat LETAK).
LETAK
BUKU
a. LETAK
b.
Rajah 27
Genakan isyanat LETAK mi telah mempenlihatkan bahawa sesuatu benda dibawa untuk diletakkan di atas sesuatu tempat yang tetap. Tidak dipenlukan kata sendi nama dan kata arah (atas) untuk menghubungkan kata kerja dengan kata nama tempat (meja) lagi.
3.3.4.2 Kata Sendi Nama ke dan kepada
Kedua-dua kata sendi nama ke dan kepada mempunyai satu cmi yang sama, iaitu menunjuk ke anah yang ditujui.9 Di sini, kita tidak penlu membezakan fungsi kedua-duanya. Lihat contoh-contoh ayat isyarat yang benikut:
(18) SAYA PERGI SEKOLAH.
(19)
8 9
SAYA SURAT KIRIM AHMAD.
Isyarat SAYA tidak wujud di dalam ayat mi. Bagaimanapun, maknanya telah dibayangkan kerana orang yang berisyarat menjadi pelaku bagi perbuatan
LETAK.
1988, Sendi Nama Bahasa Malaysia. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka,
him. 12.
61
Isyanat PERGI di dalam ayat (18) bergenak dan lokasi SAYA menuju ke hadapan. Pada tempat tujuan itu diwujudkan isyarat SEKOLAH. (Lihat Rajah 28).
PERGI
SEKOLAH
a. PERGI
b.
Lokasi kata nama dan arah tujuan kata kenja.
Rajah 28
Ayat isyarat (19) mempunyai cmi yang hampin sama. Isyarat kata kenja KIRIM membawa sunat menuju kepada AHMAD. (Lihat Rajah 29).
SAYA SURAT AHMAD KIRIM

a.
KIRIM
b.
Lokasi kata nama dan arah tujuan kata kenja.
Rajah 29
62
PRmNSmP-PRINsIP DAN PENGGOLONGAN KATA
Sekiranya kedua-dua ayat (18) dan (19) ditulis semula di dalam bahasa Melayu akan didapati struktun yang berikut: (20) (21) Saya pengi ke sekolah. Saya menginim sunat kepada Ahmad.
Kedua-duanya mengandungi kata sendi nama ke dan kepada tetapi di dalam bahasa isyanat, fungsinya telah tenkandung di dalam kata kenja. Penbincangan di atas dihadkan kepada dua jenis kata sendi nama yang paling luas digunakan dalam bahasa Melayu. Berdasarkan contoh-contoh yang telah dikemukakan dapatlah disimpulkan bahawa kata sendi nama tidak penlu dan tidak pennah wujud di dalam bahasa isyanat yang dipentutunkan sehani-hani.
3.4
Kesimpulan
Penbincangan di atas menunjukkan bahawa asas-asas tatabahasa dalam kod tangan bahasa Melayu mi menggunakan pninsip-pninsip tatabahasa bahasa Melayu sebagaimana yang diajar di sekolah. Untuk membuktikan keupayaan dan kekukuhan Bahasa Malaysia Kod Tangan mi, di bawah mi dibenikan suatu contoh penggunaan kod tangan bahasa Melayu mi yang mendukung suatu cita-cita yang popular, iaitu: (22)
Rakyat Malaysia danipada pelbagai keturunan hidup hersatu padu.
10 Walau bagaimanapun, kata sendi nama wujud dalam BMKT.
63
RAKYAT
MALAYSIA
DARI
(PEL)
BAGAI
KE
TURUN
AN
HIDUP
BER
SATU
b
Rajah 30 64
PADU
B
~
p p
p
~-
~~.
~ ~-
~D
p
~
p p
3.
p p
~ ~cO~
~ op
C C
CD
0 0 00 U
C C
BAB IV
TEORI TATABAHASA TRANSFORMASI GENERATIF DAN STRUKTUR SINTAKSIS AYAT BAHASA MELAYU
4.1
Transformasi dan Generatif
Teori tatabahasa transformasi generatif mula-mulanya diperkenalkan oleh seorang ahli bahasa Amerika Syarikat bernama Noam Chomsky pada tahun 1957. Seperti yang dibayangkan oleh namanya, tatabahasa transformasi generatif mengandungi dua aspek; ia itu transformasi dan generatif. Transformasi ialah peraturanperaturan yang mengatur semula unsur-unsur dalam ayat. Oleh itu, tatabahasa mi dapat menjelaskan segala bentuk hubungan di antara ayat terbitan dengan ayat dasar. Disebabkan tatabahasa dianggap bersifat generatif, maka tatabahasa mi juga mesti dapat menepati semua ayat yang betul dan gramatis dan tidak pula menepati manamana ayat yang tidak gramatis.
4.2 Komponen-Komponen Tatabahasa Transformasi Generatif

Model Tatabahasa Chomsky (1957 dan 1965) mengandungi tiga komponen, iaitu komponen sintaksis, komponen semantik dan komponen fonologi. Komponen sintaksis dibahagikan kepada dua subkomponen, iaitu subkomponen dasar dan subkomponen transformasi. Subkomponen dasar itu mengandungi struktur frasa (SF) dan leksikon. Struktur frasa bersama dengan leksikon menerbitkan ayat-ayat pada peringkat struktur dalaman. Ayat pada peringkat mi biasanya berI Chomsky menjelaskan sesuatu ayat dianggap gramatis jika dapat diterima oleh penutur peribumi. (Lihat Chomsky 1957:13).
bentuk ayat dasar atau ayat inti yang diperlukan untuk membentuk makna asas ayat. Seterusnya, proses transformasi berlaku ke atas struktur dalaman untuk melahirkan peringkat struktur permukaan.
I- -
KOMPONENSINTAKSIS Subkomponendasar
- -
- -~
I
-~
I I~~
LeksikonL.J~ -
Struktur KOMPONEN SEMANTIK Dalam ~ (Rumus-rumus Semantik)
Struktur Dalam
-
I
I
Representasi Fonetik
(Rumus-rumus Transformasi)
Subkomponen Transformasi
Struktur Permukaan
KOMPONEN FONOLOGI
(Rurnus-rumusFonologi) Representasi
Semantik
Rajah I Komponen-komponen Tatabahasa Transformasi Generatif (dipetik
daripada Abdullah Hassan 1980:213)
Dua komponen lain dalam tatabahasa transformasi generatif ialah komponen semantik dan komponen fonologi. Analisis yang akan dibuat di dalam kajian mi dihadkan kepada komponen sintaksis; maka komponen semantik dan komponen fonologi tidak diterangkan.
4.3
Rumus Struktur Frasa Bahasa Melayu
Struktur frasa (SF) terdiri daripada rumus-rumus yang akan menentukan aturan bentuk-bentuk perkataan atau leksikon2 sehingga
2 Menurut Abdullah Hassan (1980:216), Leksikon itu dalam erti kata bahasa harian ialah kamus, ... Leksikon mengandungi makiumat tentang kata masukan atau leksikal dalam bahasa.
66
TEORI TATABAHASA TRANSFORMASI GENERATIF
menjadi ayat dasar. Rumus struktur frasa mi ditulis dalam bentuk X Y yang diinterpretasi oleh Chomsky 1957:26) sebagam X ditulis semula sebagai Y. Di bawah diberi satu set rumus struktur frasa bahasa Melayu yang tidak tersusun dan bebas daripada konteks:3
-- ~
Rumus SF(1)
~ FN
1 PhbKo A2 2~, di mana n Pred
Rumus SF(2) Pred Rumus SF(3) KET Rumus SF(4) FK Rumus SF(5) FA Rumus SF(6) FN Rumus SF(7) FS Rumus SF(8) A
--- -- -* ---* --~ -- --~
(Nafl
{~}
1}
(KET)
PhSub A (KB) KKj (FN) ({FN}) (FS) A (KB) Adj (A) (FS)
J1~(FN) A (Bil) (PnjBil) N (Pent)

SN FN (Kom) A
4.4
Rumus Transformasi
Rumus transformasi bertugas menukarkan struktur dalaman (atau struktur dasar) kepada struktur permukaan. Menurut Nik Safiah (1986:206), rumus transformasi berfungsi mengubah aturan atau
3 Rumus struktur frasa mi disusun berdasarkan Pitsamai Intarachat (1987:68) dan Sanat Md. Nasir (1985:12-13) dan semata-mata untuk tujuan kajian mi. Perhatikan Pitsamai dan Sanat meletakkan adjektif di bawah lindungan FK (Pitsamai menggunakan singkatan FKr atau frasa karyaan). Kajian mi juga mengambil pendapat yang menyatakan bahawa bahasa Melayu mempunyai tempat pola ayat dasar, iaitu FN + FN, FN + FA clan FN + FS (Nik Safiah, 1986:43). Justeru kita mengemukakan FA dan FS di bawah lindungan Pred.
67
struktur ayat serta memperluas sesuatu unsur dalam ayat atau frasa. Dalam tatabahasa transformasi homsky (1957), terdapat dua jenis transformasi, iaitu transformasi wajib dan transformasi pilihan. Transformasi wajib ialah tran~formasiyang wajib diaplikasikan untuk menukarkan sesuatu struktur frasa dalaman kepada struktur terbitan yang sempurna.4 Transformasi pilihan pula diaplikasikan secara pilihan. Misalnya, transformasi pasif (Pas) ialah transformasi pilihan. Jika hendak menerbitkan ayat pasif, maka transformasi pasif digunakan. Sebaliknya, transformasi mi tidak diperlukan untuk ayat aktif. Transformasi pilihan yang lain juga termasuk transformasi-transformasi seperti nafi (Nafj, perintah (Per) dan tanya (Tan).5 Ayat majmuk, iaitu ayat pancangan dan ayat gabungan diterbitkan melalui proses transformasi. Dalam proses transformasi in tiga gejala mungkin berlaku terhadap ayat dasar, iaitu pengguguran, penyusunan semula dan peluasan.
4.5
Frasa dan Ayat di dalam Bahasa Melayu
Berikut dikemukakan contoh-contoh bagi frasa dan ayat bahasa Melayu. Struktur-struktur yang dibincangkan ialah berkenaan dengan kajian mi. 4.5.1 Frasa Nama (FN) : FN
p
Rumus SF(6) i.
(Bil) (PnjBil) N (Pent)
Rumus mi menyatakan bahawa FN boleh terdiri daripada satu unsur sahaja, iaitu N. Contohnya seperti dalam (1): (1) a. Ahmad b. kereta c. pakaian d. dia
4 5
Lihat Pitsamai Intarachat (1987:22). Ibid.
68
6. DIA Tangan kanan D lalu tunjuk ke kanan.
mm.
Kadangkala, N boleh didahului Bil dan PnjBil secara pilihan. Contoh: (2) a. b. semua murid kebanyakan orang
c. tiga biji durman d. kelima-lima orang budak
SEMUA Kedua-dua belah tangan terbuka, tangan kin tapak menghadap atas, tangan kanan tapak menghadap bawah, tangan kanan di atas tangan kin lalu gerakkan tangan kanan membuat suatu bulatan arah jam dan jatuh terlentang
di atas tapak kin.
SEMUA
MURID Tangan kanan M tapak menghadap bawah hujung jan ke depan, paras pinggang lalu bergerak ke kanan dua kali seperti menepuk kepala dua orang budak (berganda).
MURID 69
iii.
FN juga boleh terdini danipada N yang diikuti oleh Pent bersama dengan unsun-unsur lain yang telah diterangkan di dalam (i) dan (ii) di atas secara pilihan. Contohnya seperti dalam (3). (3) a. b. buku itu kelima-lima orang budak itu C. anjing mi d. dua ekor kucing mi
BUKU
Kedua-dua belah tangan separuh
genggam ditangkupkan lalu dibuka bahagian atas seperti membuka buku.
BUKU
ITU Tangan kin terbuka tapak menghadap atas, tangan kanan Y tapak menghadap bawah lalu letak di atas tapak kin. ITU
4.5.2 Frasa Kerja (FK)

Rumus SF(4) FK
---p
(KB) KKj (FN)
({
F A
}) (FS)
m.
Rumus SF(4) menyatakan bahawa FK boleh terdiri daripada KKj sahaja seperti dalam contoh ayat (5): (5) a. b. Budak itu menyanyi. Mereka berlakon. 70
Rajah pohonnya ialah: (5a) ~ Pred
FK budak itu KKj

menyanyi
(Sb)
A
FN~ ~
Pned
FK mereka KKj berlakon
MEREKA Tangan kanan M tapak menghadap atas di kin dada lalu bergerak ke kanan dada sambil tapak berpusing menghadap ke bawah.
BER Tangan kin terbuka tegak, tapak menghadap kanan, tangan kanan B tapak menghadap depan, rapat pada tapak kin lalu turunkan tangan kanan hingga ke pangkal tapak kin.
71
LAKON Kedua-dua belah tangan L tapak
menghadap sama sendiri depan dada lalu bergerak
naik tunun satu persatu dalam bentuk bulatan, ke depan atas dan ke bawah bensambung dua kali. ii. FK boleh terdiri daripada KKj yang didahului KB: (6) a. b. Budak itu sedang tidur. Kami sudah pulang.
Rajah pohonnya ialah: (6a)
A ~
budak itu
Pned FK KKJ
sedang
tidur
(6b)
FN
kamu
~~~Pned
KB ~ sudah
FK~~
KKJ pulang
72
KAMU
Tangan kanan tenbuka tapak meng-
hadap atas, genak melengkung ke depan.
SUDAH Kedua-dua belah tangan S tapak menghadap sama sendiri jan ke depan lalu dipusingkan tapak menghadap ke bawah sambil kedua-dua belah tangan menjadi 5.
PULANG Kedua-dua belah tangan P, hujung jan ke depan, tapak menghadap atas lalu dipusingkan kedua-dua belah tangan ke dalam ikut
atas hingga hujung jan menunjuk ke dada.
iii.
FK juga terdini daripada KKj yang diikuti FN dan mungkin didahului KB secara pilihan. FN mi biasanya merupakan objek bagi kata kerja transitif.
(7)
a. b.
Ahmad belum membaca buku Kucing itu menangkap tikus. 73
mi.
Rajah pohonnya malah: (7a)
FN Ahmad
Pred FK
KB belum
I
KKj
_
FN buku
membaca
mi
(7b) Pned
I
FN
kucing itu
KKj menangkap
tikus
KUCING Kedua-dua belah tangan g kenakan hujung ibu jan dan jan telunjuk pada kin kanan hujung mulut lalu dikuis ke dalam.
ITU Tangan kin terbuka tapak menghadap atas, tangan kanan Y tapak menghadap bawah lalu letak di atas tapak kin.
74
MEN Tangan kin terbuka tegak, tapak menghadap kanan, tangan kanan M tapak menghadap depan, rapat pada tapak kin lalu turunkan tangan kanan hingga ke pangkal tapak kin.
TANGKAP - Kedua-dua belah tangan 5 tapak berhadapan di luar bahu kin kanan, lalu gerakkan masuk rapat hingga tangan kanan di atas tangan kin sambil kedua-dua belah tangan digenggam menjadi ~
TIKUS Tangan kin terbuka tapak menghadap atas jan ke depan, tangan kanan 0 leper tapak menghadap bawah letak alas tapak tangan kin lalu gerakkan tangan kanan ke depan sedikit.
iv.
KKj juga mungkin diikuti oleh dua FN iaitu FN yang mengikuti KKj secara langsung sebagai objek langsung sementara FN yang lain sebagai objek tidak langsung. (8) a. b. Emak membelikan saya sehelai baju. Ahmad hendak menghadiahi A/i sebuah buku.
Struktur permukaan FK di dalam (8) sebenannya mengalami transformasi penaikan objek danipada struktur dasar yang benikut: (9) a. b. Emak membeli sehelai baju untuk saya. Ahmad hendak menghadiahkan sebuah buku kepada Aii.
Lihat Nik Safiah (1986:131) tentang frasa kerja dua objek.
75
Struktur dasar (9) mempunyai rajah pohon yang berikut: (9a) FN

I
~
Kkj
membeli
Pned
I
emak
FK
FN ~FS
_________ ________
sehelai baju
s~
untuk
FN
I I
saya
(9b)
FN I Ahmad KB
I I
I
Pred
I
FK KKj
_ ______
FN
sebuah buku
hendak
menghadiahkan
SN
kepada
FN
Au
Proses transformasi penaikan objek memindahkan objek tidak langsung di dalam struktur (9) ke tempat objek langsung. Struktur permukaannya ialah: (8a) FN Emak
~~FN
A Pned FK
KKj membelikan
FN saya 76
I
____________ sehelai baju
(8b)
A Pred
FN
Ahmad
~ KB KKj
FK
FN FN I
/~
v.
FK juga boleh terdirm danipada KKj yang diikuti oleh FN dan A. (10) a.
dimkutm oleh A atau
Kami menegaskan bahawa kejayaan bergantung

kepada usaha gigih. Hassan membermtahu saya bahawa Au telah pergi ke Jepun.
b.
Pred
KKj
menegaskan Kom
bairnwa
kejayaan bergantung
kepada usaha gigih
(lob)
FN
A
Pred
Hassan
FK
membenitahu
saya
Ko~~...A
bahawa
Au
telah pengi
ke Jepun vi. Kadangkala, FK juga mengandungi FS yang mengikuti KKj. FN mungkin tenletak di antara KKj dan FS sekinanya KKj ialah kata kenja transitif. (11) a.
b.
Mereka bekerja di ki/ang. Saya mengirim sepucuk surat kepada Ivy.
Rajah pohonnya ialah: (ila) FN mereka ~ KKj A Pned FK~~ FS

__
.1
bekerja
di kilang
(lib)
~
sa~a
A
~
Pned FK
~
KKj ~
I _
//~
kepada Ivy
FS
menginim sepucuk surat
78
4.5.3
Frasa Adjektif (FA)

: FA
----+
Rumus SF (5)
(KB) Adj (A) (FS)
Rumus SF (5) menyatakan Adj merupakan unsun wajib di dalam FA. FA boleh terdini daripada satu unsur Adj sahaja. Contohnya seperti (12): (12) a. b. Wanna bajunya kehijau-h~jauan. Budak itu botak.
Rajah pohonnya ialah: (1 2a)
~~ed
_
FA
Adj
wanna bajunya
kehijau-hijauan
(12b)
Pred
budak itu Adj -r
I
botak
79
BUDAK Tangan kanan terbuka tapak menghadap bawah hujung jan ke depan, aras pinggang lalu bengenak ke kanan dua kali sepenti menepuk kepala dua orang budak.
ITU Tangan kin tenbuka tapak menghadap atas, tangan kanan Y tapak menghadap bawah lalu letak di atas tapak kin.
BOTAK Tangan kanan terbuka letak jan di atas kepala lalu gosok.
ii.
FA juga terdiri daripada Adj yang didahulum oleh KB.
(13) a.
b.
Kereta apm itu telah lambat.

Kamu belum pandai. 80
Rajah pohonnya ialah: (13a)
FN Keneta api KB
telah
Pned
Adj lambat
(13b)
Pred kamu
FA
KB
I
Adj
I
belum
pandai
iii.
FAjuga terdiri daripada Adj yang diikuti oleh A dan FS secara pilihan. (14) a. b. Saya percaya bahawa budak itu akan lulus. Abangnya kuat seperti gajah. 81
Rajah pohonnya ialah: (1 4a)
Pred
saya
Adj pencaya
Kom
bahawa
_______________
budak itu akan lulus
(14b)
FN abangnya
Pred
FA
Adj kiiat seperti gajah
4.5.4
Frasa Sendi Nama (FS)
Rumus SF (7): FS ---p SN FN Rumus SF (7) menyatakan FS mesti terdini daripada dua unsur, iaitu SN dan FN. Kedua-dua unsur mi adalah wajib.
82
(15) a. b.
Saya menginimkan sunat kepada Anna. Munid itu dan sekolah sana.
Rajah pohonnya malah: (iSa)
FN saya K~~FS
Pred
menginimkan
surat
SN
FN
kepada
Anna
(15b)
~
munid itu
~
SN~FN
sekolah sana
MURID Tangan kanan M tapak menghadap bawah hujung jan ke depan, panas pinggang lalu bergerak ke kanan dua kali seperti menepuk kepala dua onang budak (berganda).
83
ITU Tangan kin tenbuka kapak menghadap atas, tangan kanan Y tapak menghadap bawah lalu letak di atas tapak kin.
DARI Tangan kin D tangan kanan X tapak menghadap dalam, sentuh X pada jan
telunjuk kin lalu tank tangan kanan ke kanan.
SEKOLAH Kedua-dua belah tangan tenbuka, tangan kin tenlentang jan anah ke kanan sedikit lalu tepuk tapak tangan kanan pada tapak tangan kin dua kali.
SANA Tangan kanan N tapak menghadap bawah lalu gerakkan ke bawah arah depan.
84
4.5.5
Ayat Inti
Menurut Chomsky (1957), ayat inti ialah ayat tunggal jenis penyata dan aktif. Dalam bahasa Meiayu, ada empat pola ayat inti, iaitu (i) FN + FN; (ii) FN + FK; (iii) FN + FA dan (iv) FN + FS.7 Contohnya seperti yang berikut:
i.
Pola FN (16) a. b.
FN
Encik Hassan guru besar sekolah itu. Leiaki itu abang saya.
Contoh (16) mempunyai rajah pohon seperti yang berikut:

(16a)
FN~~
_
Pred~ Encik Hassan FN
guru besar sekolah itu

(16b)
FN~~
_
Pred lelaki itu abang saya
Lihat Nik Safiah (1986:43). Nik Safiah menggunakan istilah ayat dasar.
85
LELAKI Buat L kemudian hujung jan anah ke kin, sentuh dahi dengan kenakan ibu jan dan jan telunjuk (berganda sepanuh).
ITU Tangan kin terbuka tapak menghadap atas, tangan kanan Y tapak menghadap bawah lalu letak di atas tapak kini.
ABANG - Tangan kanan G hujung jan arah ke kin, sentuh dahi dengan kenakan ibu jan dan jan telunjuk.
SAYA
Tangan kanan T ietak di dada. 86
ii.
Pola FN
+ FK
(17) a. Saya membaca buku. b. Adik sedang tidun.

(17a)
FN
Pred
saya
FK
membaca buku
(17b)
F/
adik
sedang tidun
87
ADIK Tangan kanan terbuka tapak menghadap bawah hujung jan ke depan, paras pinggang lalu digerakkan turun ke bawah.
SEDANG Kedua-dua belah tangan D paras pinggang gerakkan ke depan supaya hujung jan hala ke depan, tapak menghadap bawah.
TIDUR Tangan kanan terbuka lekapkan di pipi kanan lalu sengetkan sedikit kepala arah ke kanan.
iii.
Pola FN
(18) a. b.
FA
Keputusan peperiksaan Budin baik. Rumah itu sangat jauh.
88
Rajah pohon untuk contoh (18) iaiah: (18a)
FN
_
Pred
I
keputusan peperiksaan
FA
I-
Budin
baik
(18b)
FN~~
rumah itu
Pred FA sangat jauh
RUMAH Kedua-dua belah tangan terbuka tapak berhadapan condong sedikit arah satu sama lain lalu bengenak menyerang ke atas hingga bertemu hujung jan.
I1U Tangan kin terbuka tapak menghadap
atas, tangan kanan Y tapak menghadap bawah lalu letak di atas tapak kin. 89
SANGAT
Kedua-dua belah tangan V
tegak, tapak menghadap sama sendiri, bentemu

hujung jan kedua-dua belah tangan lalu dinenggangkan.
JAUH
Kedua-dua belah tangan A
menghadap sama sendiri, rapat lalu genak
tangan kanan ke depan.
iv.
Pola FN + FS (19) a. b. Rumah saya di Kuaia Lumpur. Baju itu untuk adik.
(19a) FN
A Pred
FS
rumah saya di Kuala Lumpur
90
(1 9b)
A
FN ~
_ ~
Pred
I
baju itu
FS
untuk adik
BAJU Kedua-dua belah tangan 5 tapak menghadap dalam sentuh dengan ibu jani kanan pada dada kanan, ibu jan kini pada dada kin lalu turunkan kedua-dua tangan hingga paras pinggang.
ITU Tangan kin terbuka tapak menghadap atas, tangan kanan Y tapak menghadap bawah lalu letak di atas tapak kini.
91
UNTUK Tangan kanan D tapak menghadap bawah, hujung jan sentuh dahi lalu tunjuk ke depan melengkung ikut bawah.
ADIK Tangan kanan terbuka tapak menghadap bawah hujung jan ke depan, paras pinggang lalu digerakkan turun ke bawah.
4.5.6
Ayat Pasif
Ayat pasif merupakan ayat transformasi yang diterbitkan danipada struktur dasar ayat aktif.8 Contoh yang pasif bahasa Melayu adalah seperti di dalam (20): (20) a. Buku itu dipinjam oieh Ahmad. b. Tikus itu ditangkap oleh kucing. c. Buku itu ditulis oleh Awang. d. Buku itu dipinjam Ahmad.
8 Drs. Danwis Harahap (1987:137151) mengemukakan pendapatyang benlainan. Beliau menganggap bahawa ayat tanggap terbitan (~aitu istilah yang digunakan oleh beliau untuk menggantikan istilah ayat pasif) diterbitkan daripada ayat tanggap dasan. Ayat tersebut bukan diterbitkandanpada ayataktif. Beliau mem-
berikan contoh ayat tanggap dasar seperti yang berikut: A ditulis buku itu oleh Awang Menurut teoni ayat tanggap, apabila kata kenja mengandungi awalan di-, maka FN objek berpindah ke slot kosong secara automatik dan menghasilkan stnuktur penmukaan yang berikut: Buku itu ditulis oleh Awang.
1~ 92
e. f.
Tikus itu ditangkap kucing. Buku itu ditulis Awang.9
Pada umumnya, penerbitan ayat pasif daripada bentuk dasar-
nya boleh dipenlihatkan dalam dua proses transformasi, iaitu (m) transformasi pengunduran subjek; (ii) transformasi pendepanan objek langsung. i. Dalam proses transformasi pengunduran, FN subjek dipindah ke tempat rekaan atau dummy (A). Proses pengunduran mi meninggalkan tempat rekaan (A) yang lain di tempat asal FN subjek. Rumus proses transformasm mi seperti yang di bawah:
(21)
x
1
FN 1
y 3
__~1
/\
KKj 4 4
FN2
5 5
(oleh)
6
/~
7 8
Contoh peringkat transformasi pengunduran untuk menerbitkan ayat Buku itu dipinjam oleh Ahmad danipada ayat dasar Ahmad memmnjam buku itu boleh ditunjukkan di dalam bentuk rajah: (22) FN Pred Ahmad ~ FK ~FS
men+pinjam
buku itu
/
SN oleh
FN3
10
Kajian mi hanya menumpukan perhatian kepada ayat pasif yang ditenbitkan secara langsung danipada ayat aktif yang mengandungi kata kerja tnansitif. Jenis ayat pasif yang lain ialah: a. Batu itu tidak terangkat oleh saya. b. Suaranya tidak kedengaran. c. Pisau itu belum benasah. Lihat Dahnil Adnani, Rumusan-Rumusan Nahu Transfonmasi Generatif Bahasa Inggeris dan Ayat-Ayat Pasif dalam Bahasa Malaysia di dalam Nik Safiah (1988:109). Huraian Dahnil Adnani tentang bahasa Inggeris.
93
Transformasi Pengundunan (23)

~
_
Pned
FK
FS
/~
men + pinjam buku itu FN oleh Ahmad
ii.
Transformasi pendepanan memindahkan FN objek langsung ke depan untuk mengisikan tempat rekaan (A) yang dikosong-
kan selepas proses transformasi pengunduran. Pada masa yang sama, transformasi pendepanan mi juga menggantikan penentu aktif men- dengan penentu pasif di- di hadapan kata kerja (KKj) yang berada di sebelah kin FN objek langsung. Rumus transformasi mi seperti yang berikut:
(24)
x
1
1
KKj
4 di+4
FN
5 0
Z
6 6
2
5
3 3
Rajah (25) di bawah menunjukkan struktur permukaan hasil daripada penerapan rumus transformasi pendepanan ke atas struktur dalam Rajah (23). (25)
.FN
buku itu
Pned
FK
~
FS
SN oleh FN Ahmad
KKj
I
di+pinjam
94
tetapi budak itu bodoh
/~
budak itu rajin
Disebabkan subjek bagi kedua-dua A1 dan A2 adalah sama, proses transfonmasi penghapusan pilihan boleh diaplikasikan untuk menggugurkan unsur yang sama di dalam A2 dan menerbitkan struktur penmukaan seperti yang ditunjukkan di dalam Canta I: ii. Rumus SF (3): KET PhbSuh A PhbSub termasuk kata-kata seperti kerana, ketika, sehe/u,n. Satu contoh ayat yang mengandungi bahagian terbitan danpada SF (3) adalah seperti yang berikut:
~---~
(27) Ahmad sangat gembira kerana memenangi hadiah pertama.
II
Rujuk Sanat Md. Nasir (1985:12) untuk rumus berkenaan.
95
-u
-c
I.. Ce Ce ID CS
-u
Ce
C -C
-~ Ce CS -C C
0 -Ce
~ .~
-c
I
Ce
Ce
-C
z
z
[-I
C
C#D
Rajah pohon struktur dasar ayat (27) adalah seperti yang

berikut:
(27)
FN
V
Fred
Ahmad
AZ
~NN
PhbSub
kerana
KET A1
sangat gembina
Ahmad memenangi hadiah pertama
Proses rumus transformasi penghapusan FN subjek yang sama menghasilkan struktun penmukaan yang berikut:
(27)
FN Ahmad
~ ~
Pred
~~---~--
KET A1
memenangi hadiah pertama
sangat gembira
PhbSub
kerana
4.5.8 4.5.8.1
Ayat
Majmuk Pancangan
Ayat Relatif
Ayat majmuk pancangan terbentuk daripada dua ayat dengan memancangkan salah satu danipadanya ke dalam ayat yang satu lagi.
98
Proses transfonmasi pemancangan boleh rnenghasilkan ayat permukaan seperti yang berikut: (28) Budak yang sedang membaca buku itu adik saya. Rajah pohon struktur dasan ayat (28)
(28)
ialah:
~FNI
Pred
F~2
b~ak
Pent
adik saya
budak itu sedang membaca buku
Dengan berlakunya proses relativisasi, penanda nelatif yang menggantikan FN subjek dalam ayat pemancang A dan melahirkan stnuktur permukaan sepert.i yang ditunjukkan dalam Canta 2. 4.5.8.2 Ayat Komplemen
Ayat majmuk pancangan terbentuk daripada dua ayat, iaitu ayat komplemen dipancangkan ke dalam ayat induk. Misalnya, contoh ayat majmuk pancangan yang benikut sebenarnya terdmri daripada dua ayat iaitu: (29) a. b. Murid itu pulang. (Ayat induk). Murid mtu membaca buku. (Ayat Komplemen).
Proses transfonmasi pemancangan boleh menghasilkan ayat permukaan seperti yang bermkut: (29) Murid itu pulang untuk membaca buku. Rajah pohon struktur dasar ayat (29) ialah:
99
CS
CS ID
Ce I)
C
el ~CS
Ce
Ce be
Ce
-C
C C
Ce C)
CS -C CS
E ID E
-o
C) l)
be C CS
Ce
CS -o C -C
(29)
FN1
murid
Pred
itu~
KKj
puling Kom
AKom
untuk~
munid itu membaca buku
Dengan berlakunya proses komplementasi, penanda komplementizer untuk menggantikan FN subjek dalam pemancang B (lihat Carta 3) dan melahirkan struktur permukaan seperti yang berikut: (29)
FN1
Pred
murid itu FK
KKj
pulang
FN2
untuk membaca buku
4.5.9 Ayat Majmuk Campuran

Ayat majmuk campuran ialah ayat yang mengandungi lebih danpada satu jenis ayat, yakni yang terdiri daripada campuran ayat 101
-C -C
ID Ce C) Ce I I
I I
ID
C)
C
C ~Ce be Ce C -~ -C I I I
C
Ce 0
1.)
~CS
0.,
C
CS -C
I
C
I I be C -~
C C. C
I
I I
1IH
tunggal dengan ayat majmuk atau deretan pelbagai jenis ayat majmuk. Misalnya dalam contoh di bawah: (30) Rumah yang sudah usang itu dicuci dan dibaiki olehnya. Ayat di atas sebenarnya terdini danipada tiga ayat, iaitu: a. Rumah itu dicuci olehnya. b. Rumah itu dibaiki olehnya. c. Rumah itu sudab usang.
mi bermakna ayat tersebut tendiri daripada ayat majmuk gabungan yang disambung dengan kata hubung dan ayat majmuk pancangan nelatif yang dipancang dengan penanda relatif yang. Proses transformasi ayat tersebut dapat dilihat dengan jelas dalam Carta 4.
4.6 Proses-Proses Transformasi Jika di dalam Bahagian 4.5 tumpuan perbincangan lebih kepada jenis-jenis frasa dan ayat, maka di dalam bahagian mi akan ditunjukkan beberapa proses transformasi yang terlibat dalam penerbitan ayat-ayat tersebut. Penerbitan sesuatu ayat di sini dimaksudkan sebagai hasil danpada terlaksananya suatu proses gramatis, iaitu melibatkan pelaksanaan rumus transformasi, yang berfungsi mengubah aturan atau struktur ayat serta memperluas sesuatu unsur dalam ayat atau frasa. Dalam bahasa Melayu, proses penerbitan ayat mi dapat dilakukan melalui proses transformasi yang mengakibatkan pengguguran, penyusunan semula dan peluasan kepada unsur-unsur struktur dalaman. Begitu juga fenomenon penerbitan ayat tulisan pelajar-pelajar pekak di dalam kajian mi. 4.6.1 Proses Pengguguran
Proses pengguguran merupakan satu proses transformasi yang melibatkan perubahan struktur ayat. mi akan mengakibatkan pengguguran unsur-unsur tertentu danipada binaan ayat itu dan menyebabkan unsur tersebut tidak wujud lagi pada struktur permukaannya. Di dalam perbincangan mni, karni ketengahkan dua jenis pengguguran yang berlaku, maitu: i.
ii.
Pengguguran frasa nama sebagai subjek. Penggugunan frasa predikat.

103
CS ~ .C I..
C CS C
CSC be
-C
C.~ CS CS C. CSCS
CS
uI.~
~
I
CS
________________________
C CS
~b
CS
F ~
I
E
CS CS
ZC.0
z cI z
FC C IL)
1_C Ce I~
C) C
C.
CS be CS
CCC.C
CS ~/D
9 CS
C
C
is
C
Ce
-o
CS
:~
-C
CS
.9
CI C)
~C~.CCS ~
CS
C
C
______________________
C~
CS CC
c E
C.
I-
Li.,
In
C) .9
CS
0 C
CI
),
I
I
I
CS .CC)
CS ,) v-C
CS_IDSb
0 C CS ID
4.6.1.1 i. ii. 4.6.1.1.1
Pengguguran Frasa Nama sebagai Subjek Pengguguran subjek ganti nama din orang kedua dalam ayat penintah. Penggugunan subjek yang serupa dalam ayat majmuk. Pengguguran Subjek Ganti Nama Din Orang Kedua dalam Ayat Perintah
Dalam ayat suruhan, iaitu ayat penintah, ganti nama din orang kedua yang berfungsi sebagai subjek selalunya digugurkan, seperti yang ditunjukkan di dalam contoh 31 dan Carta 5. (31) Kamu pergi
= =~
+ Pengi!
= =
~
Frasa Nama + Predikat (Ganti nama orang kedua) 4.6.1.1.2
0 + Pnedikat.
Pengguguran Subjek yang Serupa dalam Ayat Majmuk
Proses pengguguran jenis mi benlaku apabila terdapat frasa nama sebagai subjek yang serupa atau benidentiti sama, yang dibeni tanda i dalam ayat mjmuk. Apabila terdapat gejala mi, subjek frasa nama yang serupa itu boleh digugurkan kecuali subjek nama yang terdapat di pangkal ayat majmuk tersebut. Contohnya: (32) Dia1 jahat + Dia1 taat.
= = = =
Dia1 jahat tetapi dia1 taat.
Dma jahat tetapi taat.
Untuk melihat dengan Iebih jelas lagi proses transformasi pengguguran tersebut, sila rujuk Carta 6. 4.6.1.2 i. ii. 4.6.1.2.1 Pengguguran Frasa Predikat Pengguguran sebahagian frasa predikat. Pengguguran seluruh frasa predikat. Pengguguran Sebahagian Frasa Predikat
Proses transformasi pengguguran jenis mi benlaku apabila terdapat predikat frasa nama sebagai objek yang serupa. Contohnya:
106
~:
it
a)
~ t Ct
ct ct
~O
1<
0
1<
~
C) i_ -~
~ a CO ct
~ 00
H
IC
~ a
s~t 0 tO
bJ~
~ ~z.cc
1< 1<
an
H ac.Li- ~
an
-a
C)
1<
Ix 1<
a ct no
cOca
-~ It:)
S 0
a CO
C-.
z-J
00 ~
-~
0 00 0
00
00
a C)
00 0. :0 C)
C)
00
-~
I< Iz
C CS CCS CS ,.C 1C) C be CS

be
1<
C
1<
I~
is
be
CS
CS
C)-
1< I-~
~LI.,
C.,
O~CS
I-,
9
CS CS
C Sb C
be be
1<
1< 1<
C ID
9 CS
-o
Ce
IID Ca
CS
C. C
be
CS
-a C
C,
C
I-
CS
C be C
be
z Li.,
-o
Sb
5)
-C
(33)
Dia membawa bendera Malaysia. Munid mtu menamkkan bendera Malaysia.

= =
Dma membawa bendera Malaysia dan munid itu

menaikkan bendera Malaysia. Dia membawa dan murid itu menaikkan bendera Malaysia.
Rajah pohon dan proses transformasi mi dapat dilihat dengan jelas pada Carta 7. 4.6.1.2.2 Pengguguran Seluruh Frasa Predikat
Apabila terdapat penggunaan frasa predikat yang serupa dalam ayat majmuk gabungan, maka kesemua frasa predikat yang serupa kecuali yang terakhir boleh digugurkan. Sebagai contohnya, diperlihatkan bagaimana proses transformasi pengguguran bagi predikat frasa kerja yang serupa di bawah dan dalam rajah pohon Carta 8. (34) Dia pergi ke pasar. Jinannya pergi ke pasar.
= =
~.
Dia pergi ke pasan dan jirannya pergi ke pasar. Dia dan jirannya pengi ke pasar.
4.6.2
Proses Penyusunan Semula
Dalam proses penerbitan jenis penyusunan semula, bentuk perkataan dalam ayat asal diubah susunannya dan diterbitkan semula dalam satu struktur ayat gramatis yang baharu. Proses penyusunan semula ayat-ayat biasanya akan mengakibatkan berlakunya perubahan atau penggugunan pada kata-kata tertentu dan penggantian atau penambahan kata-kata lain pada ayat yang diterbitkan. Namun demikian pada umumnya, proses penyusunan semula ayat-ayat tidak membawa perubahan pada makna ayat.2
4.6.2.1
Penyusunan Semula Frasa Nama sebagai Subjek
Proses penerbitan ayat jenis penyusunan semula mi juga dikenali sebagai proses transformasi pasif, iaitu penyusunan semula frasa
12 Nik Safiah (1986: 229).
109
AC
~ -~ -
ID
Li.,
~Ce
C)CCe
z z
C Ce~ 0
Ce
~
C.bCe CS
C
C H
-J
C-.
~CLi~
C
~ It Ce C-. ~ be
En
C
ID CS
-o ID
CS
C-,
C.
Ce
C
.CS
CS
be
C
Ce
CS
C
C.)
/LI~ ~
Ce
C CS I-
C
C
SO be
be C
CS ..C
-~
ID
z C) 9 z.~
Li.,
Ce
-o
C-,
Ce
It Ce
C.
Ce -~ C ~ Ce~ be
Ce CS C
C I_C be ~ 4 CS 0 CCSID It C be.9 be-~ be
IDC
CS
CC
be
F~
5)I_Ce
C.~
C-~ be ~be C
C-, Ce C,
CS ID
ID
C.
-~
Ce
-o
I) C-.
Ce
CS
C-.
Li~
C C
C-, C
5)
C Ce C-,
be
be be
C)
-o
Ce
-C
nama sebagai sub~ek, seperti yang benikut: (35) Mereka memukul anjing itu.
= = =~-
Anjing itu dipukul oleh meneka.
Penyusunan semula danipada bentuk ayat aktif kepada bentuk ayat pasif seperti yang di atas mudah dijelaskan melalui rajah pohon pada Carta 9. 4.6.2.2 Penyusunan Semula Fnasa Nama sebagai Objek
Proses penyusunan semula mi benlaku pada ayat-ayat yang mempunyai dua jenis objek, iaitu objek Iangsung dan objek tak langsung seperti ayat yang benikut: (36) Penghulu menghantani sekolah itu alat sukan.
Ayat tersebut boleh disusun semula dengan menukangantikan kedudukan kedua-duajenis objek tersebut melalui proses transfonmasi. Proses mi memindahkan kedudukan objek langsung dalam ayat asal ke bahagian akhin dengan didahului kata sendi kepada, dan meletakkan frasa nama objek tak langsung pada tempat yang bahanu. Kata kerja dalam ayat yang diterbitkan benubah juga bentuknya, iaitu imbuhan -i pada kata kerja digantikan dengan imbuhan -kan. Pelaksanaan proses transformasi penyusunan semula dapat dilmhat dengan jelas di dalam Carta 10. 4.6.3 Proses Peluasan
Proses peluasan menupakan satu lagi cara penenbitan ayat dalam bahasa Melayu. Peluasan merupakan satu proses menambahkan unsur-unsur yang baharu dalam ayat. Untuk mempenlihatkan pelaksanaan proses peluasan mi, benikut ialah bebenapa contoh jenis proses: i. Proses peluasan melalui Proses Relativisasi. ii. Proses peluasan melalui Proses Komplementasi. iii. Proses peluasan melalui Proses Penggabungan. 4.6.3.1 Peluasan Melalui Proses Relativisasi
Dalam proses mi, frasa nama sebagai subjek boleh dipenluas melalui proses pemancangan ayat ke dalam satu ayat lain sebagai frasa relatif 113
CS
,.__C) -~ C-
I I
I
ID
Ci C ID
II
1
I I
Z
~
be1
C
CS
CS
~,Ce
9 ID
El CS
C C
4:
C
C
CS
CS
ID ID
CS
F-C.
-~
Ce~ -CS I
4:
C
C-.
.9
Ce
I
4:
ID
C
CS be CS
-C
ID
z
Li-
CS C
a
ID
Ill
Ce
C
C CS
z___
ID
ID I
C.,
CS
C :1-1 C ID
CSCSCSCS C. C .~ C CS 9 5)CS CS
.~
C-
~0
~.E E-~
C
CC .~ ii C ID SOCS
CS
be~
CS CS
c~ C.C.C z ~
C.0~ I-.
ZCSbe CS beC SC) CIDCC-
C Ce
I
.~
I
CS -o Ce ID
P.
C
CS
-~
-9
C CS
___
C Ce be C
a
C
CS
ID
a
1_C
ID
C)
Li~
~Ce
_______
-9 C C
_____
be
C. ID
H
CS9
-~ ID
CS
-9
C
9
-a
ID
C CS
CS
be CS -C
z
Li.,
-~
+ CCS C CS
C) CS C
CS
z ID
~.,
ID C C.,
____z
C be
C
ID C.
z 4:
z
4: F- C
C
4:
C)
4: 4:
4: C/)
4: 4:
C
-~
C. C
,L
CS be CS CS C It ~9CC CS CS CS.0
-~ CS C C)
.0
CSC CI_
CSCS be.0
CS C ~CS C 2CS ~ ~ CS9~ SC) CS CS C~ ~ C
SOCS
~a
C
.~
kepada subjek ayat yang menerima pancangan itu dengan gunakan penanda nelatif yang. Sebagai contoh: (37) Perdana Menteni itu Pendana Menteri Malaysia. Perdana Menteni itu pergi melawat.
= =
meng-
Perdana Menteni yang pengi melawat itu Perdana Menteni Malaysia.
Proses transformasi di atas dapat dijelaskan melalui rajah pohon seperti yang ditunjukkan di dalam Canta 11. 4.6.3.2 Peluasan Melalui Proses Komplementasi
Selain proses relativisasi, proses peluasan juga boleh berlaku melalui proses komplementasi. Proses mi berlaku apabila sesuatu ayat menjadi satu frasa nama dan memancangkannya pada suatu ayat yang lain sehingga menghasilkan peluasan kepada ayat tersebut. Pemancangan ayat mi dilaksanakan dengan menggunakan unsur komplementizer seperti bahawa, untuk atau supaya. Perhatikan contoh mi:
(38)
Guru besar menganahkan munid Mereka membaca buku.

= =
Guru besar mengarahkan murid supaya mereka membaca buku.
Pada ayat di atas, ayat Mereka membaca buku berubah fungsinya menjadi frasa nama dan dipancangkan kepada binaan Guru besar mengarahkan melalui proses transformasi komplementasi dengan menggunakan komplementmzer supaya. Proses mi dapat dijelaskan melalui rajah pohon seperti Carta 12.
...
4.6.3.3
Peluasan Melalui Proses Penggabungan
Peluasanjuga boleh berlaku melalui proses penggabungan ayat yang melibatkan dua konstituen yang sama dengan menggunakan kata hubung seperti dan, tetapi, kerana, jika, walaupun dan sebagainya.
118
C ~CS Ce~
C)
a:
be C CS
>1
C-
I I
C
C ID ~ CS C CS ~0 C., C CS CS
ID
I Iz
4: i~
F-
i
I~
0 I~4
1< ICS
~C.,
55
C.~
CSCS
t~
1< 1<
CS C
I~
-~
7 I.. ~
C) C
.~142~ C-C)CS
1< 1=
CS be CS C
z Li~
C CS CS
C C)
C)
C,
IS
CSC
/
0 ID
/ I~ j</ t~I ~ Li~ I>~

~ ICe
~IC.
N1~
I
C
___
/~_
4:
C ~ riCe
a
C CS -~
II
\~
Li.,
.-
SC) Ce ID C C be
~Ce Ce~ aID
-a
55CS CSp~
C C
C-C
a -a~ a
ID C
-~ CS C-
C ID
CS
CC.
I
/j
C
C ~
C,
I I I
Ce
~
C C
4:
-~
\
__+
+
-~
I
I
\ z~
C be
z C z
4:
4: C C
C)
4: 4: 4: 4: C) 4: 4:
Ill.
AC
C. CS
~ID
~0
/
C _C)
CS
C
C-.
CS ID
C C.,
CS C CS be C be
ID
CSIDC
go
~
C .C CS~
CE C.,
F- C...Ce
-IDCe
C be
C-
C C
ID
P.
C C
CS Ce
C C
Ce Ce C
ID CS
CS be C 5)
4:
C CS C CS
C)
CC. CS .~ be C C C. CSC) Ia C ~CS
C)
4: C z 4: H C C 4:
ci)
4: 4: 4: Cl) 4: 4:
C ~C ~ C CS CS 0) C)C CS CS ,i,~~ C~ 0 ~CS
~ CC) .~
CC CS C CS ~ C- C. be IDIDC .0 CS be C C. be CS C C.0 ~
Proses penggabungan dua ayat melalui kata hubung mi dapat menerbitkan ayat yang bensifat peluasan. Sebagai contohnya: (39) Adik tidak pengi ke sekolah. Adik sakit perut.
= =
Adik tidak pengi ke sekolah kerana sakit perut.
Proses penggabungan mi dapat digambarkan melalui rajah pohon seperti yang ditunjukkan di dalam Carta 13.
124
BABV
PEMEROLEHAN BAHASA KANAK-KANAK PEKAK DAN ANALISIS SEMANTIK
5.1
Pendahuluan
Sebelum kami meninjau Iebih mendalam tentang tajuk kajian utama kami mi, kami juga tidak mahu mengetepikan beberapa dapatan yang dapat dikaitkan dengan kajian utama mi, iaitu bentuk-bentuk pemerolehan bahasa kanak-kanak pekak. Namun persoalan yang timbul semasa kami menjalankan kajian mi ialah, adakah Bahasa Malaysia Kod Tangan mi lebih unggul dan mantap sebagai bahasa pertama untuk kanak-kanak pekak berbanding dengan bahasa isyarat? Kita tiada bukti untuk hat mi kerana BMKT belum dilaksana dengan meluas. Bagaimanapun, bolehlah ditinjau aspek pemerolehan sintaksis dan aspek semantik kanak-kanak pekak untuk memperlihatkan kemungkinan BMKT menolong mengatasi beberapa masalah bahasa golongan yang kurang bernasib baik mi. Pada umumnya, perkembangan bahasa kanak-kanak harus secara naturalnya menurut peraturan yang berikut: mendengar, bertutur, membaca dan menulis. Bagaimanapun, keadaan kanakkanak pekak berlainan. Pemerolehan bahasa mereka adalah melalui deria visual. Berdasarkan hakikat mi, segolongan pendidik berpendapat bahawa kanak-kan~k pekak harus dilatih untuk membaca bibir, iaitu mereka dikehen4aki melihat bunyi bahasa dengan meneliti cara bibir bergerak. Kemudian mereka hendaklah belajar bertutur. Pendekatan mi dikenali sebagai kaedah lisan (oral-aural method). Pendukung kaedah mi menganggap bahawa setiap orang berfikir secara lisan. Sekiranya kita mahu mendidik kanak-kanak pekak supaya menjadi insan yang berfikiran dan mengenali alam sekitarnya, maka baca bibir dan pertuturan harus ditekankan. Penggunaan isyarat tangan tidak digalakkan kerana dianggap perbuatan
akan menghatang kanak-kanak pekak darmpada memperoteh kemahiran oral. Segolongan pendidik lain puta mempunyai pendapat yang berbeza. Mereka menganggap cara pating berkesan untuk orang-orang pekak berkomunikasi adalah dengan menggunakan isyarat tangan dan ejaan jan. Peranan lisan atau bahasa pertuturan tidak diambit berat. Pendekatan mi dikenati sebagai kaedah manual. Daripada beberapa pendekatan dan kaedah yang dicadangkan, didapati pendekatan manual bertentangan dengan pendekatan tisan dan ternyata pendekatan manual lebih unggut datam pendidikan bahasa untuk kanak-kanak pekak. Untuk mi, kami cuba mengkaji sepintas lalu aspek pemerotehan bahasa untuk meninjau kebenaran mi. Secara khususnya, satu persoatan penting yang biasa diketengahkan iatah apakah bentuk bahasa pertama yang harus diperoleh untuk tujuan komunikasi hanian? Untuk memperoteh pengetahuan itu, kita mesti mendalami alam budaya sekitar dan membentuk pemikiran serta perkembangan bahasa setanjutnya bagi kanakkanak pekak. Dalam hat mi, peranan orang dewasa tidak dapat diabaikan kerana merekatah yang akan menentukan bentuk bahasa pertama itu.
mi
5.2
Pemerolehan Bahasa Kanak-Kanak Pekak
Menurut Mangantar Simanjuntak,1 pemerolehan bahasa (language acquisition) iatah proses-proses yang bertaku di dalam otak seorang kanak-kanak (bayi) sewaktu memperoteh bahasa ibundanya. Pemerolehan bahasa pertama dan perkembangan kognisi kanak-kanak normal berlaku secara tidak sedar kerana mereka memang telah memiliki kebotehan untuk berbahasa atau LAD (language acquisition device) secara semuta jadi. Apabila didedahkan kepada suasana bahasa tertentu, mereka akan memperoteh bahasa itu. Kanak-kanak pekak juga memitiki LAD mi secara semula jadi. Masatahnya ialah kecacatan pendengaran menghalang mereka daripada menerima bahasa pertuturan sebagai masukan. Terdapat kajian-kajian yang mengesan perkembangan bahasa di katangan kanak-kanak sejak masa awalnya, ketika kanak-kanak
Mangantar Simanjuntak, Pengantar Linguistik, (1987:161).
126
PEMEROLEHAN BAHASA KANAK-KANAK PEKAK
itu masih di dalam dukungan ibunya. Bahkan terdapat bukti bahawa kanak-kanak pada usia 3 bulan dengan aktifnya mendengar pertuturan ibunya. Watau bagaimanapun, pada usia 12 bulan, sedikit sekali terdapat fakta-fakta yang nyata atau yang dapat diperhatikan, yang menyebabkan kelainan bentuk-bentuk bahasa datam komunikasi di antara ibu dengan anak, sama ada kanak-kanak itu pekak atau berpendengaran. Ibu sebahagian besarnya menggunakan percakapan, sementara kanak-kanak menggunakan bunyi, dan betum tagi perkataan dan gerak-germ. Setahun kemudian semuanya itu berubah. Kanak-kanak yang berpendengaran sekarang sibuk menyusun perkataan-perkataan, menggunakan perbendaharaan kata yang terdiri danipada 50 perkataan; kanak-kanak pekak tetap pada tempatnya satu tahun yang talu. Semasa berusia 3 tahun kanakkanak berpendengaran mempunyai 1000 patah kata dan menggunakan bentuk-bentuk tatabahasa basahan orang dewasa. Datam usia mi kanak-kanak yang teruk pekaknya yang ibunya secara taat setia bercakap kepadanya, seperti yang dianjurkan dan digatakkan kepadanya oleh rancangan bantuan menurut kaedah tisan, kanakkanak mi terus-menerus membisu. Kanak-kanak pekak mencapai umur persekolahan dengan pemahaman yang sedikit tentang bendabenda, walaupun benda-benda itu mempunyai nama.2 Kebanyakan ibu bapa bagi kanak-kanak pekak normal pendengarannya. Anggota-anggota ketuarga menggunakan bahasa lisan datam komunikasi harian. Kanak-kanak pekak yang ditahirkan dalam keluarga begmni tiada pendedahan bahasa. Sekiranya ibu bapa tidak sedar tentang kepertuan bahasa anak itu, maka ia akan dibiarkan tanpa memperoteh apa-apa bahasa sehingga tempoh persekolahan. Bagaimanapun, pertumbuhan kognisi tetap bertaku. mi dapat dibuktikan dengan satu kes yang kami sendini temui, iaitu seonang remaja pekak, Lim yang berusia 17 tahun. Lim tidak pernah bersekotah. Setain mengenati huruf-huruf A hingga Z dan angka-angka, dia tidak tahu apa-apa bahasa. Kami cuba berhubung dengannya mengguna bahasa isyarat tetapi gagal. Dia hanya memahami maksud kami apabita kami menunjuk kepada sesuatu benda atau berlakon. Beberapa kati berhubung dengannya, kami dapati Lim ada pemikiran dan perasaan. Dia mengenati benda-benda dan tahu cara menggunakannya. Apabila orang menunjuk ke arab kerusi
R. Conrad, (1981: 51).
127
tanpa berkata apa-apa atau berisyarat, dia terus membawa kerusi itu ke bitik di belakang. Jetasnya, tindak balas Lim ialah hasit daripada aktiviti pemikirannya mentafsirkan maksud orang lain. Kekurangannya ialab tiada sesuatu lambang untuk menandakan benda yang ditihat dan tiada perkataan-perkataan untuk menggambarkan perasaan dan pemikiran. Kes Lim mi membuktikan kesahan Teori Pertumbuban Kognisi Piaget, iaitu pertumbuhan kognisi mungkin terjadi sebetum perkembangan bahasa. Dengan kata lain, seorang kanak-kanak tetah mampu berfikir sebetum dia dapat berbahasa. Kanak-kanak pekak yang ibu bapanya juga pekak mempunyai ketebihan berbanding dengan kanak-kanak pekak yang kedua-dua ibu bapanya normal. Persekitaran yang mengguna bahasa isyarat membeni pendedahan. Kanak-kanak pekak itu akan memperoleh bahasa isyarat sebagai bahasa pertamanya pada peningkat awat usianya. Pertumbuhan kognisi dapat berkembang dengan lebih baik. Akibatnya, kanak-kanak pekak datam golongan mi seringkali dikategonikan sebagai kanak-kanak bijak.
5.3
Bahasa Pertama Kanak-Kanak Pekak
Berdasankan situasi pemerotehan bahasa kanak-kanak pekak yang diterangkan di atas, maka timbut satu soatan; apakah bentuk bahasa pertama yang sesuai untuk kanak-kanak pekak? Bahasa tisan yang digunakan di datam masyarakat tidak mungkin dipenoteh dengan sempurna. Penelitian terhadap gerak bibir untuk membezakan bunyi bahasa adatab sukar. Apatagi hendak mengetuarkan bunyi bahasa yang tidak pernah didengar! Kanak-kanak pekak yang dikatakan dapat membaca bibir dengan baik sebenarnya meneka makna yang disampaikan. Ia tidak dapat menentukan apakah perkataan yang diujar itu dengan yakin kerana metihat bunyi bahasa memang tidak sama seperti mendengar bunyi bahasa. Datam konteks pendidikan Malaysia, bahasa isyarat sebenarnya merupakan bahasa pertama yang diperoleh oleh kanak-kanak pekak. Bahasa isyarat digunakan untuk berkomunikasi, khususnya di sekolah khas yang berasrama penuh. Kemudiannya mereka mempetajari bahasa Metayu baku di sekolab. Seperti yang tetah dite128
rangkan di atas, perkembangan sesuatu bahasa itu melalui empat peningkat, iaitu: mendengar, bertutur, membaca dan menulis. Untuk dua peringkat awal itu, kanak-kanak pekalk mengguna bahasa isyarat. Bagaimanapun, mereka dikehendaki membaca (memaham) dan menulis datam bahasa Melayu baku. mi menimbulkan kekeliruan. Bahasa isyarat dan bahasa Metayu sebenarnya mempunyai sistem yang berbeza. Babasa isyarat ialah bahasa pertama sementana bahasa Melayu bahasa kedua. Ayat-ayat yang dibina melatui tutisan bahasa Metayu kanak-kanak pekak sering menunjukkan gejala-gejata yang dijelas oteh Myktebust (1964) sebagai deafism,3 iaitu struktur sintaksis yang salah; penggunaan perkataan yang kurang tepat dan aspek semantik; penambahan perkataan yang tidak perlu; pengguguran perkataan yang tidak patut digugurkan dan sebagainya. Gejala-gejala mi berpunca daripada gangguan bahasa pertama, iaitu bahasa isyarat. Untuk mengatasi masatab bahasa kanak-kanak pekak, para pendidik kita telah mengemukakan konsep Babasa Mataysia Kod Tangan (BMKT). Tujuan BMKT adatah untuk menggantikan bahasa isyarat sebagai atat komunikasi di katangan orang pekak. BMKTjuga disampaikan dengan tangan dan setengah-setengab kod tangan itu sama sahaja dengan bahasa isyarat. Perbezaan utamanya iatah BMKT mengikuti tatabahasa bahasa Melayu baku. Bahasa itu bukan menggunakan satu sistem yang tam. Tambahan puta, setiap perkataan yang berlainan dibenikan satu kod [lambangi. (Datam bahasa isyarat, makna yang sama atau hampir sama disampaikan dengan satu isyarat yang sama). Menurut Asmah,4 BMKT diadakan menurut asas-asas tatabahasa dan prinsip-pninsip babasa Melayu sebagaimana yang didengar, dituturkan, ditutis, dibaca dan difahami oteh pengguna-pengguna bahasa Melayu. Apabila BMKT mi diperturunkan ke datam bahasa tutisan, tidak akan terdapat apa-apa perbezaan dengan bahasa Melayu sehari-hani dan segi tatabahasa atau makna bahasa itu. Untuk membuktikan kebenaran i, kami cuba mempenlihatkan dua aspek pemerotehan bahasa yang penting bagi kanak-kanak pekak, iaitu aspek sintaksis dan semantik.
3
4
Helmer R. Myklebust (1964: 294). Asmah Hj. Omar, (1981: 510).
129
5.4 Aspek-Aspek Pemerolehan Bahasa Kanak-Kanak Pekak 5.4.1 Aspek Pemerolehan Sintaksis
Bahasa isyarat tidak mempunyai tatabahasa yang tertentu. Bagaimanapun, terdapat satu prinsip yang dianuti, iaitu menyampaikan rnakna dengan cara yang paling mudah dan jetas. Sesuatu isyarat yang sama mungkin diulang beberapa kati jika makna itu hendak ditegaskan. Akibatnya, pemerotehan sintaksis hanya terhad kepada bentuk yang pating dasar untuk menegaskan makna. Biasanya ayatayat yang digunakan adalah datam bentuk aktif, misatnya: (t) (2) KUCING KEJAR TIKUS. KAMI PINJAM BUKU.
Menurut tinjauan kami, kebanyakan kanak-kanak pekak tidak dapat menerbitkan ayat pasif. Misatnya, seorang munid pekak yang disuruh membuat ayat sendiri dengan menggunakan perkataan dipinjam menghasilkan ayat yang benikut: (3) Terry dipinjam sebuah buku cenita danipada kami.
mi sebenarnya sebuah ayat aktif, Di datam bahasa isyarat, meminjam, dipinjam sama sahaja dengan pinjam. Ayat (3) di atas, jika diujarkan dalam bahasa isyarat akan berbentuk:
(2a) atau (2b) BUKU CERITA KAMI TERRY PINJAM. TERRY PINJAM BUKU CERITA KAMm.
Bahasa Malaysia Kod Tangan mengandungi kod untuk setiap imbuhan. Apabita kita menggunakan BMKT, botehtah diterbit ayatayat yang henikut: (4) (5) KUCING MENG+KEJAR TIKUS. TIKUS DI+KEJAR OLEH KUCING.
Oteh sebab BMKT menerap tatabahasa bahasa Melayu seratus peratus, semua bentuk ayat dapat diujarkan menurut struktur ayat 130
PEMEROLEHAN BAHA5A KANAK-KANAK PEKAK
tulisan. BMKT, sebagai bahasa pertama kanak-kanak pekak, dapat membantu kanak-kanak pekak memperoteh Iebih banyak aspek tatabahasa bahasa Metayu pada peringkat lebih awal dan mengelakkan gangguan cini-ciri sintaksis bahasa isyarat. 5.4.2
Aspek Pemerolehan Semantik
Dalam pemerolehan semantik bagi kanak-kanak biasa, fitur-fitur semantik ditekatkan kepada sesuatu lambang (bunyi perkataan), mula-mutanya dengan satu atau dua fitur, kemudian sepenuhnya sehingga akhirnya makna dan konteks penggunaan tambang tersebut difahami. Misatnya, disebut epat kepada seorang kanakkanak sambit ditunjukkan buah itu. Dia melihat benda itu berbentuk butat. Dengan itu diperolehnya satu fitur semantik untuk lambang bunyi epa!, iaitu [+ bulat]. Apabila ditihat sebiji bota, akan disebut oteh kanak-kanak itu sebagai epat. Gejala pemanjangan bertebihan mi akan lenyap selepas kanak-kanak tersebut memperoleh fitur-fitur semantik yang lain untuk lambang bunyi epal itu, seperti [+ buah-buahan] dan [+ boleh makan]. Maka botehlah kanakkanak itu membezakan epat danipada bola. Keadaan kanakkanak pekak sebatiknya. Misatnya kes seorang remaja pekak bennama Lim yang diterangkan di atas. Terdapat pertumbuhan kognisi (walaupun terbatas) tetapi tiada perkembangan bahasa. Dia memang tahu epat boteh dimakan dan bota adalah permainan. Kedua-dua benda mi memang berbeza. Masalahnya ialah tiada lambang-lambang tertentu untuk menandakan kedua-dua benda itu. Kanak-kanak pekak yang berpeluang memperoleh bahasa isyarat dapat metambangkan epal dan bota dengan isyarat yang bentainan. Masalahnya ialah bahasa isyarat mempunyai pengentian terbatas. Konsep yang tebih abstrak sukar dibentuk kenana ciri ikoniknya. Misalnya, tiada perbezaan makna di antara FIKIR, SANGKA, AGAK dan ANGGAP kerana hanya terdapat satu isyarat yang digunakan ~ntuk menenangkan konsep in Akibatnya, kanak-kanak pekak memperoleh fitur-fitur semantik untuk satu tambang (isyarat). Dalam peningkat pembetajaran bahasa tulisan seterusnya, keempat-empat penkataan dirujuk kepada satu tambang ujaran. Dengan itu, kanak-kanak pekak tidak dapat membezakannya dan aspek semantik. Penerangan BMKT barangkati botch mengatasi masalah mi. FIKIR, SANGKA, AGAK dan ANGGAP mempunyai kod yang 131
hampir sama tetapi ada perbezaan. Dengan yang demikian, kanakkanak pekak dapat memperoteh fitur-fitur semantik untuk tiap-tiap tambang (kod tangan) secara berpeningkat sehingga akhinnya dapat membezakan perkataan-perkataan itu dan aspek semantik dan juga dan segi penggunaannya seperti yang berikut:
FIKIR
Tangan kanan D
tapak menghadap dalam tekan hujungjari di dahi kanan.
SANGKA - Tangan kanan S buat seperti tikir. AGAK
Tangan kanan A
buat seperti fikir.
ANGCAP - Tangan kanan G buat seperti fikir.
5.5
Analisis Semantik
Namun demikian masih terdapat beberapa ketemahan dan kekhitafan yang ditakukan oteh kanak-kanak pekak semasa membuat karangan. mi dapatditinjau danipada dapatan kami datam analisis semantik hasit tulisan kanak-kanak pekak yang bertajuk Musim Buah-buahan di Kampung Saya5 yang dapat menunjukkan beberapa bukti seperti yang disebut di atas basil pelaksanaan BMKT setama mi.
5
Analisis semantik telah diterbitkan di dalam artikel Jurnal Dewan Bahasa yang bertajuk Analisis Semantik terhadap Karangan oleh Pelajar Pekak, Jil. 34, Bil. 11 (1990: 873 880) yang merupakan kajian sampingan kami untuk
mi
memperkaitkan dapatan semantik dengan kajian
mi.
132
Teks karangan yang dipitih secara rawak mi yang merupakan karya asti kanak-kanak pekak mi dianatisis untuk meninjau dan mengenat pasti kesalahan-kesalahan bahasa dan sudut semantik. mi kerana Bahasa Malaysia Kod Tangan (BMKT) yang dicipta oleh Jawatankuasa Kerja Komunikasi Seturuh pencaya bahawa BMKT mempunyai cmi bahasa tabii, iaitu hubungan anbitrari antana perkataan dengan makna yang didukungnya. Dalam hat mi BMKT pada dasarnya menghmndani kod-kod isyarat yang ikonik, maksudnya kod-kod yang jernih maknanya. Penggubalan bahasa itu ditakukan sedemikian rupa supaya kod-kod tangan itu tidak bertentangan dengan kod-kod datam tutisan. Dalam hal in jika dalam bahasa tutisan terdapat sejumtah homonim, yakni perkataan yang sebunyi tetapi tam maknanya, (misatnya kaki) yang ditambangkan oleh satu bentuk sahaja, maka demikiantah juga halnya datam Bahasa Malaysia Kod Tangan (BMKT). Pada umumnya, bahasa tidak dapat dipisahkan daripada bunyi. Kajian ahli tinguistik moden juga berdasarkan bahasa tisan. mi menyebabkan satu kecenderungan untuk menganggap bunyi terpenting bagi bahasa. Dalam satu seminar bertajuk Brain Medianism Underlying Speech and Language, Chomsky telah menyatakan: A language is a specific sound-meaning correspondence.6 Apabila ditanya bagaimana beliau mempentimbangkan bahasa isyarat orang pekak, Chomsky berkata bahawa betiau akan mengungkapkan semula penyataannya secara spesifik sebagai signal-meaning correspondence. Dalam analisis mi, kami ingin menganalisis aspek semantik bahasa tulisan kanak-kanak pekak berhubung dengan isyarat tangan berdasankan idea yang mentafsirkan bahasa sebagai signatmeaning correspondence atau kesetarasan isyanat-makna. Berdasarkan contoh tersebut, memang tidak dapat dinafikan bahawa bahasa isyarat jauh tebih bersifat ikonik daripada bahasa tisan. Dalam proses pembetajaran bahasa, kanak-kanak pekak merujuk setiap lambang bahasa (datam bentuk tutisan) kepada isyarat tangan atau ejaan jar Dengan kata tam, sesuatu perkataan atau ayat diisyaratkan dengan isyarat tangan, menggantikan ujaran secara lisan. Kanak-kanak pekak juga berfikir dengan menggunakan
6 Klima Edward S., The Sign of Language (1979: 35).
133
bahasa (lambang bahasa dalam bentuk visual dan bukan bunyi). Bagaimanapun, pemahaman mereka tentang item-item teksikon dibatas oteb alam budaya mereka sendiri. Anatisis semantik berdasarkan karangan basil tulisan kanakkanak pekak yang bertajuk Musim Buah-buahan di Kampung Saya (tihat Lampiran G) mi berpegang kepada prinsip (i) penulis karangan mi merupakan seorang pelajar Tingkatan Tiga yang pekak sejak tahir dan semata-mata menggunakan penglihatan untuk mempetajari bahasa; (ii) karangan mi mempunyai kebanyakan gejata kepekakan yang tetah diterangkan. Berdasarkan karangan tersebut, benikut ialah beberapa cmi semantik yang terdapat: 5.5.1
Penggunaan Perkataan yang Tidak Membawa Makna Apa-Apa
Contoh: (6)
*
Penjual itu musim buah-buahan di pasar.
(7)
(Pengentiannya: Penjuat itu menjuat buah-buahan di pasar.) * Di kampung kami metihat dusun bersih dengan musim buah-buahan. (Pengertiannya: Kelihatan dusun-dusun di kampung kami dipenuhi dengan buah-buahan.)
Di dalam ayat (6) dan ayat (7) di atas, frasa nama musim buahbuahan boleh digantikan dengan frasa buah-buahan. Petajar berkenaan sebenannya tidak faham ataupun hanya mengerti secara samar-saman perkataan musim. Justeru dapat disimputkan bahawa perkataan musim tidak bermakna atau bermakna kabur sementara perkataan buah-buahan bermakna jelas.
5.5.2 Penggunaan Sesuatu Perkataan dengan Maknanya Diperluas

Contoh: (8) Di kampung kami metihat dusun bersih dengan musim buah-buahan.
*
134
PEMEROLEHAN BAHA5A KANAK-KANAK PEKAK
(Pengertiannya: Kelihatan dusun-dusun di kampung kami dipenuhi dengan buah-buahan.) Perkataan bersib di dalam ayat (8) bermakna penuh. Maknanya telah diperluas danipada konteks penggunaan asalnya. Untuk memahami gejata mi, kita harus mengambil kira sifat ikonik isyarat BERSIH yang mempunyai cini-cini yang hampir sama dengan isyarat PENUH. Isyarat BERSmH ditunjukkan dengan tapak tangan kanan yang terbuka menyapu tapak tangan kin sementara bagi isyarat PENUH, tapak tangan kanan yang terbuka menyapu bahagian atas tangan kin yang digenggam seperti yang ditunjukkan pada rajah yang berikut:
BERSIH - Kedua-dua belah tangan terbuka, tapak kin

menghadap atas, jan serong ke kanan, tapak kanan menghadap
PENUH Tangan kin Sj tapak menghadap dalam. tangan ke kanan, tangan kanan
terbuka tapak menghadap bawah, lalu sapu tapak kanan atas 5 dan kanan serong ke badan.
bawahjan serong ke kin, letak

pangkal tapak kanan di atas
pangkal tapak kin lalu sapu hingga lepas hujung jan kin.
5.5.3 Penggunaan Sesuatu Perkataan atau Rangkai Kata
dengan Makna Berpindah dan Berlainan daripada Makna Asal

Contoh: (9) *Di kampung kami tetah menjadi ketua yang tanggungjawab untuk musim buah-buahan. 135
(Pengertiannya: Kampung kami telah menjadi kampung utama yang menghasilkan buah-buahan.) Ketua biasanya digunakan bagi manusia, dengan fitur semantiknya: [+manusia, + kata nama]. Di datam ayat (9), maknanya telah berpindah untuk menerangkan kampung.
5.5.4 Pengguguran Sesuatu Kata Kerja kerana Maknanya telah Terkandung dalam Kata Nama Sebelumnya Contoh: (10) *Penjuat itu musim buah-buahan di pasar. (Pengertiannya: Penjual itu menjuat buah-buahan di pasar.) Kata kerja menjuat tetah digugurkan kerana kata nama penjuat tetah merangkumi maknanya. Seseorang yang mengenali struktur bahasa akan dapat menduga apakah kata kerja yang telah digugurkan itu. Dan segi bahasa isyarat, setepas diisyanatkan orang juat (penjuat), tidak perlu lagi diisyarat jual (menjual). 5.5.5 Pengguguran Kata Nama Inti kerana Maknanya
Dibayangkan oleh Kata Kuantiti Sebelumnya

Contoh: (11) (12) (t3) (14) Dusun yang musim buah-buahan danipada kampung kami tersebut semua totong bekerja rajin. * Di kampung kami dan semua sangat gembira hidup untuk musim buah-buahan. * Semua banyak pergi mahu membeti ke pasar untuk musim buah-buahan. * Di kampung kami dan semua bekerja sahaja.
*
Di dalam bahasa isyarat, semua selalunya menujuk kepada makna semua orang. Oleh itu kata nama inti orang digugurkan. Satu contoh lagi dipitih danipada ayat yang ditutis oleh seorang pelajan pekak yang lain: 136
(15)
Kami tiap-tiap pergi tewat kerja memang 6.30 matam rumah di Kepong Baru.
*
Perkataan han di datam rangkai kata tiap-tiap han digugurkan kerana tiap-tiap tetah menangkumi makna tiap-tiap han.
5.5.6 Penambahan Sesuatu Kata untuk Menjelaskan Makna Kata Lain

Contoh: (16) Akan ada penjuat eksport dan negara-negara tagi supaya untuk musim buah-buahan itu.
*
Perkataan penjual digunakan untuk menjelaskan makna eksport. Di datam bahasa isyarat, perkataan eksport diujar dengan menggunakan ejaan jan kerana tiada isyarat tangan untuknya. Guru yang mengajar kanak-kanak pekak tentang makna sesuatu perkataan susah yang tiada isyarat tangan selatu menggunakan isyarat perkataan lain yang hampir sama makna untuk menjelaskannya. Di datam ayat (t6), perkataan ekspont dijetaskan oleb perkataan penjuat (sepatutnya jual di dalam bahasa isyarat). Dilihat dan aspek semantik sahaja, dapatjuga dibuat kesimpulan bahawa bahasa yang berdasarkan kesetarasan isyarat-makna memang mempunyai gejata-gejata yang berlainan dengan bahasa yang bendasarkan kesetarasan bunyi-makna. Kanak-kanak pekak yang mempetajari bahasa metalui pengtihatan mentafsirkan makna bendasarkan alam budaya sendini. Dengan yang demikian, mereka tidak dapat menguasai bahasa yang berdasarkan kesetarasan bunyi-makna dengan memuaskan. Satu jalan keluar untuk mengatasi masalah tensebut mungkin melalui penyelarasan sistem bahasa isyarat dan sistem bahasa yang berdasankan bunyi. Petambangan sesuatu perkataan bahasa Metayu dengan isyarat tangan mesti mempertimbangkan kesesuaian kedua-duanya dan segi makna.7
Sebuah Jawatankuasa di bawah Kementenian Pendidikan sedang benusaha mereka cipta kod tangan untuk melambangkan penkataan-perkataan bahasa Melayu. Walau bagaimanapun, penbezaan cmi kod tangan (atau isyanat tangan) dengan bahasa yang mendasankan sistem bunyi tidak dibeni pentimbangan senius.
137
5.6
Kesimpulan
Wataupun pada peningkat awal perkembangan Bahasa Mataysia Kod Tangan masih mengandungi banyak kekunangan, kami yakin sistem itu merupakan satu-satunya bentuk bahasa yang patut dijadikan bahasa pertama kanak-kanak pekak di Malaysia. Oteh sebab BMKT dapat terus diperturunkan ke datam bentuk tulisan, sama seperti bahasa Melayu yang digunakan sehani-hani, maka kejayaan dalam pemerolehan BMKT bermakna kanak-kanak pekak telah dapat menguasai bahasa Me!ayu dengan baik. Akhir sekali, kami ingin mencatat satu peristiwa yang kami atami semasa membuat kajian di Sekolah Rendah dan Menengah Pendidikan Khas yang dapat memperlihatkan kemantapan BMKT sebagai satu bahasa untuk berkomunikasi: Seorang murid tetaki bennama Amson memberitahu kami tentang sesuatu yang dilihatnya dengan benisyarat, KERA, KERA SANGKAR, KERA SANGKAR. APA DIA KATA? Cikgu Teh bertanya seorang murid penempuan bernama Irene. KERA MASUK KE DALAM menjawab dengan kod tangan. SANGKAR. Irene
138
BAB VI
ANALISIS PEMBINAAN FRASA
6.1
Pendahuluan
Dalam bab mi, pola pembinaan frasa daripada data tulisan pelajar pekak akan dianalisis. Empat jenis frasa yang akan dibincangkan ialah frasa nama (FN), frasa kerja (FK), frasa sendi (FS) dan frasa adjektif (FA). Data tulisan tersebut diperoleh melalui ujian yang dijalankan dengan dua cara, iaitu: (i) Ujian mengisikan tempat kosong di dalam ayat. Sekelompok perkataan yang membina frasa tertentu di~ berikan. Perkataan-perkataan itu tidak disusun dengan betul. Pelajar dikehendaki menyusun semula perkataanperkataan itu dan mengisikan tempat kosong di dalam ayat. (Lihat kertas-kertas ujian Al dan B 1 di dalam Lampiran D). (ii) Ujian membuat ayat sendiri. Frasa atau perkataan yang merupakan unsur di dalam frasa tertentu diberi. Pelajar dikehendaki menggunakan frasa atau perkataan tersebut di dalam ayat sendiri. (Lihat kertas-kertas ujian A2 dan B2 di dalam Lampiran F).
Berdasarkan data daripada ujian jenis (i) di atas, akan dikenal pasti pola pembentukan frasa tertentu. Di samping itu, akan ditinjau juga gejala yang timbul dalam penyusunan unsur-unsur frasa tersebut. Data daripada ujian (ii) juga akan dianalisis. Bagaimanapun, perhatian akan hanya tertumpu kepada struktur frasa dan penggunaannya di dalam ayat tersebut. Pola keseluruhan ayat tidak akan dianalisis dalam bab mi.
BAHASA TIJLISAN PELAJAR PEKAK
6.2
Cara Ujian Dianalisis

(i) Hasil ujian tentang penyusunan unsur-unsur frasa (lihat Lampiran F, Ujian Al dan Ujian Bi) ditunjukkan dengan jadual. Jadual mi memperlihatkan perangkaan (bilangan pelajar dan peratus) untuk pola-pola pembinaan frasa yang berlainan yang telah dibentuk oleh pelajar-pelajar pekak. Perhatian akan ditumpukan kepada struktur yang berlaku dengan kekerapan yang signifikan. Pada amnya, struktur mi tidak gramatis dan segi sintaksis bahasa Melayu tetapi digunakan oleh sebilangan besar pelajar pekak. OIeh itu analisis dan tinjauan punca yang menyebabkan pelajar pekak membina struktur tersebut akan dilakukan. Ayat-ayat tulisan daripada Ujian A2 dan Ujian B2 lihat Lampiran F) yang mengandungi pola pembinaan frasa seperti yang telah dikenal pasti di dalam (i) akan dipilih untuk dianalisis. Ayat-ayat mi dilambangkan dengan singkatan AT dan kebanyakannya tidak gramatis dan segm sintaksis bahasa Melayu.
Data yang dikumpulkan dianalisis dengan cara yang berikut:
(ii)
Perbincangan dibahagikan kepada topik-topik tertentu. Misalnya, di bawah tajuk Frasa Nama dibahagikan pula kepada frasa nama yang mengandungi penerang, frasa nama yang mengandungi penjodoh bilangan dan sebagainya. Untuk maksud pembatasan, perbincangan bagi setiap bahagian hanya ditumpukan kepada topik-topik tertentu sahaja. Aspek-aspek yang lain tidak akan diterangkan. (Biasanya, setiap ayat tulmsan (AT) yang akan dianalisis mengandungi beberapa masalah struktur sintaksis. Perhatian hanya ditumpukan kepada aspek yang berkaitan). Dalam proses perbincangan, struktur yang dilahirkan oleh pelajar pekak selalu dibandingkan dengan struktur bahasa Melayu yang betul. Rajah pohon yang berdasarkan rumus struktur frasa bahasa Melayu (lihat Bahagman 4.3) digunakan untuk menunjukkan struktur frasa ayat tulisan pelajar pekak. Bagaimanapun, terdapat beberapa masalah yang harus diterangkan: (i) Ayat tulisan pelajar pekak mengandungi gejala yang dmkenalm sebagai pengguguran. Misalnya, di dalam 140
(ii)
(iii)
ayat Saya tmnggal Sabah, kata sendi nama di telah digugurkan. Untuk memperlihatkan struktur frasa yang lengkap, akan dimasukkan unsur yang tergugur itu di dalam kurungan. Rajah pohon akan menunjukkan (di) di Sabah di bawah nodus FS. Kadang-kadang terdapat kesalahan penggunaan kata. Misalnya, di dalam ayat Orang itu pencuri pen saya, pencuri digunakan sebagai kata kerja. Makna asal pelajar berkenaan akan diambil dan dmperuntukkan perkataan itu di bawah lindungan kata kerja. Ayat tulisan pelajar pekak juga menunjukkan struktur tersendiri. Misalnya di dalam ayat Saya surat mengirim Ahmad, objek diletakkan mendahului KKJ. Struktur mi akan dikekalkan dan rajah pohon akan menunjukkan FN mendahului KKj di bawah lindungan FK. Keadaan mi mengakibatkan satu rumus baharu dihasilkan untuk memperlengkap rumus struktur frasa supaya dapat menghuraikan struktur ganjil ayat tulisan pelajar pekak.
6.3
Frasa Nama
Dalam Bab IV, telah dikemukakan satu perbincangan umum tentang struktur frasa nama dalam bahasa Melayu. Struktur frasa nama yang telah diterangkan boleh dirumuskan seperti yang berikut: Rumus SF(6) : FN
-- ~
(Bil) (Pnj Bil) N (Pent)
Rumus mi menghuraikan bahawa unsur-unsur FN disusun secara teratur dan hubungan di antara unsur-unsur itu kelihatan mendatar. (Lihat Rajah 1).
(Bil)
(Pnj Bil)
Rajah 1
Lihat Bahagian 4.5.1.
141
BAI-IASA TULISAN PELAJAR PEKAK
Walau bagaimanapun, struktur frasa nama bahasa Melayu bukannya begitu mudah. Rumus di atas tidak dapat menerangkan struktur FN yang kompleks. Misalnya frasa nama yang berikut:2 (I) kereta baharu ayah saya itu
_________
Garis-garis menunjukkan konstituen terdekat unsur-unsur dalam FN. Nik Safiah (1986: 142) cuba menerangkan struktur mi dengan mengemukakan rumus yang berikut: FN
*
Bil + Penj Bil + Gel + kNIn + kNin + Pen + Pent
Rumus mi sebenarnya tidak dapat menerangkan hubungan di antara unsur-unsur di dalam frasa nama (I). Didapati bahawa di dalam frasa kereta baharu, kereta merupakan kata nama inti dan baharu ialah penerang adjektif.3 Dalam frasa ayah saya pula, ayah merupakan kata nama inti dan saya ialah penerang kata nama. Sebaliknya, pada tahap yang lebih tinggi, frasa ayah saya menjadi penerang bagi frasa kereta baharu. Sesuatu rumus yang baik seharusnya dapat menunjukkan konstituen mi. Untuk tujuan kajian mi, dicadangkan unsur N di dalam rumus SF(6) ditulis semula seperti yamg berikut: Rumus SF(6a) : N
----p
N (Pen)4
Rumus di atas berdasarkan konsep yang menyatakan bahawa N tidak semestinya terdiri daripada satu unsur sahaja.5 Sebaliknya, N boleh teidiri daripada N (sama ada frasa nama inti atau kata nama inti) dan Pen (penerang) secara pilihan. Pen mi pula mungkin
2 3 4
Contoh FN ml diambil daripada Nik Saiiah (1986: 139). Istilah mi digunakan oleh Nik Safiah (1986: 138). Hendaklah ditegaskan bahawa rumus mi ditimbulkan semata-mata untuk tujuan kajian mi. Olehitu, tidak dibincangkan di dalam Bab IV di bawah tajuk Rumus Struktur Frasa Bahasa Melayu. Para ahil bahasa seharusnya mengkaji secara mendalam terhadap masalah mi, iaitu rumus struktur FN yang sedia ada tidak dapatmenjelaskan struktur FN bahasa Melayu yang kompleks dengan memuaskan. Menurut Darwis Harahap (1988: 766), frasa orang miskin diperuntukkan di bawah KN (kata nama yang dilambangkan sebagai N). Yakni, KN tidak
142
merupakan N yang boleh ditulis semula sebagai N N (Pen)6 atau Pen mi juga mungkin terdiri daripada sama ada kata kerja, kata adjektif atau frasa sendi nama. Contohnya, struktur frasa nama (1) boleh ditunjukkan oleh rajah yang berikut:
-- ~
~FN~
Pent
N~Pen kereta
Adj baharu
N~en a~iah
Saya I
Nampaknya rumus SF(6) dan rumus SF(6) adalah cukup untuk menerangkan kebanyakan struktur frasa nama bahasa Melayu kecuali frasa nama yang mencanggahi Hukum D-M (diterang dan menerang).7 Oleh itu, rumus-rumus tersebut harus dapat memenuhi keperluan kajian mi. Perbincangan terhadap pembinaan frasa nama pelajar pekak dibahagi kepada bahagian-bahagian yang berikut: 6.3.1 6.3.2 6.3.3 6.3.4 Frasa Frasa Frasa Frasa nama nama nama nama yang mengandungi yang mengandungi yang mengandungi yang mengandungm penerang. frasa sendi nama. penjodoh bilangan. kata bilangan.
6.3.1 Frasa Nama yang Mengandungi Penerang

Frasa nama yang mengandungi penerang kata nama mempunyai struktur N 1 + N2. N1 ialah kata nama inti sedangkan N2 merupakan penerang kata nama. 6.3.1.1 Untuk menilai pembinaan frasa nama diuji dengan ayat-ayat yang berikut:
mi
pelajar-pelajar
6 7
semestinya terdiri daripada satu unsur. Rumus berkenaan diaplikasikan secara berpusingan. Untuk penerangan tentang Hukum D-M, rujuk Nik Safiah (1986: 136).
143
(2)
Kami makan tengah han di Restoran Aminah (Aminah Restoran).
Jadual 1
Pembinaan Frasa Nama,N
1 + N2
Bil.
Peratus
Nota
Restoran Aminah
Aminah Restoran 8 Jumlah
80
12 92
87%
13% l00%
Betul
Salah
(3)
Dia berhujan ketika pulang dan rumah nenek. (nenek rumah).

-
Jadual 2 Pembinaan Frasa Nama, N

1 + N2
Bil.
Peratus
Nota
rumah nenek
nenek rumah
62
30
67%
33
Betul
Salah
Jumlah
92
100%
Jadual I dan Jadual 2 di atas menunjukkan kebanyakan pelajar dapat menstrukturkan dua patah kata nama menurut Hukum D-M. 87% pelajar membentuk FN Restoran Aminah dengan tepat sementara 67% berjaya membina FN rumah nenek. Perbezaan 20% di antara kedua-duanya mungkin disebabkan ada sebahagian pelajar kurang yakin dalam membina struktur yang betul. Mereka menganggap susunan asal yang diberikan semestinya salah maka harus disusun semula. Misalnya susunan asal untuk (2)
Sejunilab 95 orang pelajar terlibat dalam kajian mi. Bagaimanapun, beberapa orang tidak hadirdalam ujian atau menghantarkan jawapan kosong. Oleh sebab kita mengutamakan perbandingan di antara struktur-struktur yang wujud, pelajar-pelajar yang tidak hadir atau menghantar jawapan kosong tidak akan diambil kira.
144
ialah Aminah Restoran. Apabila disusun semula, struktur yang betul akan diperoleh. Sebaliknya, susunan asal (3), iaitu rumah nenek, adalah betul. Jika disusun semula, strukturnya salah. Selepas mempertimbangkan faktor in dapat juga dibuat kesimpulan bahawa hampir 70% pelajar dapat menyusun FN yang mengandungi kata nama inti dan penerang kata nama mengikuti urutan N1 + N2. Lihat contoh di dalam ayat tulisan yang berikut: AT (1) : AT (2) : AT (3) : Bapa itu kerja pokok rambutan. Bapa bekerja menanam pokok pisang. Sekarang saya akan pergi bilik di perpustakaan sebab membaca buku cerita itu. AT (4) : Saya suka berwarna bunga ros. Frasa-frasa nama pokok rambutan, pokok pisang, buku cerita itu dan bunga ros dibentuk dengan betul. Bagaimanapun, pelajar-pelajar masih tidak biasa menggunakan pola FN mi di dalam ayat sendiri. Kebanyakan frasa nama yang dilahirkan hanya mengandungi satu unsur kata nama tanpa penerang. Kelemahan mi dapat dilihat di dalam AT (1) dan AT (2). FN bapa sewajarnya diberi satu penerang kata nama untuk menghasilkan struktur seperti bapa saya atau bapa Ahmad. Kelemahan yang sama dapatjuga diperhatikan di dalam AT (3). Struktur ayat tulisan AT (3) lebih kurang seperti rajah pohon yang berikut: AT (3) A~ FN
saya
Pred ~
KET
FK~~
KB
.~FSN KKj
sebab membaca
akan pergi~
-
SN (ke)
FN bilik di
perpustakaan
buku cerita itu
Nota: anak panah menunjukkan arah gerakan kata kerja PERGI dalam bahasa isyarat. Gerakan mi telah merangkumi makna ke. Oleh itu kata sendi nama tidak wujud pada struktur permukaan. (lihat Bahagian 3.3.4).
145
Menurut analisis di atas, bilik di perpustakaan merupakan FN. Bagaimanapun, makna sebenar FN mi ialah bilik perpustakaan dan bukan bilik di dalam perpustakaan.9 Pelajar berkenaan telah gagal menstrukturkan frasa nama mengikuti pola kata nama inti + penerang kata nama. Sebaliknya, kata sendi nama di telah digunakan untuk memecahkan struktur tersebut. 6.3.1.2 Hasil ujian pembinaan frasa nama di dalam ayat yang berikut menunjukkan gejala yang lain. (4) Pintu rumah itu tertutup rapat. (rumah itu pintu).
Jadual 3 Pembinaan Frasa Nama, N 1 + N2 + Pent
Bit.
Peratus
Nota
Pintu rumah itu Rumah itu pintu

Pintu itu rumah
12 43
18 13 5 1
13% 47%
20% 14% 5% 1%
Betul Kesalahan Konsisten

Salah Salah
Rumah pintu itu Itu rumah pintu Itu pintu rumah Jumlah
Salah
Salah
92
100%
Struktur frasa nama yang betul ialah pintu rumah itu yang mengikuti pola N1 + N2 + Pent. Jadual 3 menunjukkan bahawa hanya 13% pelajar dapat membentuk struktur i. Sebaliknya, 47% pelajar mengemukakan pola rumah itu pintu. 20% pelajar pula menstrukturkan kata-kata itu sebagai pintu itu rumah.
9 Di Sekolah Pendidikan Khas, perpustakaannya merupakan sebuah bilik kecil.
146
Struktur ayat (4) boleh ditunjukkan dengan rajah pohon yang berikut: (4)
FN~~
N
N pintu PenN rumah
Pred .FK
__________
Pent
1
itu
tertutup rapat
Rajah pohon di atas menganalisis rumah itu sebagai penerang frasa nama bagi kata nama inti pintu. Ayat tersebut menyatakan pintu tertutup rapat dan bukan rumah itu tertutup rapat. Kegagalan sebilangan besar pelajar pekak membina struktur FN berkenaan mungkin boleh diterangkan dengan dua faktor: (i) pelajarpelajar itu tidak mahir dan tidak yakin dalam penggunaan FN yang mengandungi penerang; (ii) menurut pemahaman pelajar-pelajar itu, penyelitan frasa rumah itu di antara kata nama inti pintu dengan frasa kerja tertutup rapat membawa perubahan makna. Perkara di atas boleh dijelaskan dengan meninjau struktur dan semantik bahasa isyarat. Lihat ayat yang berikut:
(5)
Kereta baharu Irene sangat cantik.
Ayat (5) menyatakan bahawa Kereta baharu yang dimiliki oleh Irene sangat cantik. Apabila ayat mi dibaca dalam isyarat tangan secara langsung, maknanya berubah: (5a) KERETA BAHARU, IRENE SANGAT CANTIK.
Pada amnya, struktur ayat isyarat menghendaki benda (subjek) diikuti oleh cerita (predikat) tanpa diselit unsur-unsur lain. Seseorang pengisyarat natif tidak akan mentafsirkan isyarat nama Irene sebagai penerang bagi frasa nama intl kereta baharu
10 Tanda koma tidak wujud semasa ayat isyarat dilakukan tetapi dimasukkan supaya struktur dan makna ayat isyarat itu dapat dijelaskan dengan lebih berkesan.
147
dalam ayat isyarat (5a). Sebaliknya, Irene dianggap sebagai subjek. mi mungkin kerana bahasa orang pekak tidak mengandungi unsur intonasi yang dapat memisahkan unit-unit frasa dan membezakan subjek dan predikat. Justeru ayat (5a) boleh diertikan sebagai: Kereta baharu itu dimiliki oleh Irene yang sangat cantik.12 Maknanya telah berubah dan tidak sama dengan makna asal ayat (5). Dicadangkan makna ayat (5) lebih tepat disampaikan dengan struktur isyarat yang berikut: (5c) IRENE, KERETA BAHARU SANGAT CANTIK.3 (Sb)
Isyarat nama IRENE yang sepatutnya menjadi penerang telah diasingkan daripada klausa utama dan ditopikalisasikan. Berdasarkan perbincangan di atas, dapat dibuat kesimpulan bahawa pemahaman bahasa melalui sesuatu sistem manual14 membawa kesan terhadap pembinaan struktur frasa atau ayat tulisan. Seramai 47% pelajar menghasilkan struktur yang berikut untuk ayat (4) boleh difahami. (4a) *Rumah itu pintu tertutup rapat. Penerang frasa nama rumah itu ditopikalisasikan dan diasingkan daripada klausa utama pintu tertutup rapat. Secara kasar, penanda frasa ayat (4a) dapat digambarkan seperti yang berikut: (4a) FN~ rumah itu
I! 12 13 14
A
~
A, pintu tertutup
rapat
Rujuk Nik Sai,ah (1986:57-64) tentang intonasi dalam ayat. Pengertian yang diberikan tidak begitu tepat kerana ayat asal tidak mengandungi kata kerja. Perbmncangan tentang makna dan struktur isyarat bagi ayat (5) hasil daripada temu bual saya dengan seorang rakan yang pekak sejak lahir. Struktur (Sc) disahkan oleh pengisyarat natif tersebut sebagai struktur yang lebih tepat. Iaitu pelajar membaca, memikir dan memahami bahasa dengan menggunakan isyarat tangan.
148
6.3.1.3 Analisis terhadap data berikut mengemukakan satu gejala pembinaan frasa lagi: (6)
Pakaian Zarina sungguh cantik. (pakaian Zarina).
Jadual 4
Pembinaan Frasa Nama, N, + N

Pakaian Zarina
Bil. Peratus
21 71 92 23% 77% 100%
Nota
Betul Kesalahan Konsisten
I Zarina pakaian
Jumlah
Struktur frasa nama yang betul ialah N, + N2. N~ merupakan kata nama inti sementara N2 merupakan penerang kata nama. Daripada Jadual 4, dapat diperhatikan bahawa 23% pelajar sahaja yang menghasilkan struktur betul, iaitu pakaian Zarina. 77% pelajar mengemukakan struktur Zarina pakaian. Kesalahan mi konsisten dan dua faktor kesalahan dapat dicadangkan: (i) Seperti yang dibincangkan di dalam Bahagian 6.3.1.2, predikat sungguh cantik merujuk kepada pakaian dan bukan kepada Zarina. Kata nama inti pakaian harus diletakkan mendahului predikat tanpa diselit dengan unsur penerang kata nama Zarina. Perkataan pakaian dilayan sebagai kata kerja oleh pelajar-pelajar berkenaan. Oleh itu, pola seluruh ayat yang berlainan dengan pola ayat asal (A FN+ FA) dikemukakan.
(ii)
Berdasarkan temu bual kami dengan salah seorang pelajar terlibat, kami mendapati kesalahan tersebut terutamanya disebabkan oleh faktor (ii). Perhatikan bahawa N, atau kata nama intl pakaian ialah kata nama terbitan. Kata dasarnya merupakan kata 149
BAHASA TUE ISAN PELAJAR PEKAK
kerja, iaitu pakai. Di dalam bahasa isyarat atau BMKT, perkataan pakai mempunyai struktur gerakan berulang-ulang yang menandakan ciri isyarat kata kerja.5 (Lihat Rajah 2).
Rajah 2 PAKAI
Struktur yang dibina oleh 77% pelajar adalah seperti yang berikut: (6a) *Zarina pakaian sungguh cantik. Struktur dasarnya dapat digambarkan dengan rajah pohon di bawah: (6a)
FN~~
I
Pred
FK
Zarina KKj~~ pakaian
~FN
FN,
-I
A FN, sungguh cantmk
(baju)
15
Lihat perbincangan di dalam Bahagian 3.3.2.
150
Daripada analisis tersebut pakaian sebagai kata kerja dan meletakkannya di bawah nodus frasa predikat (pred). Ini disebabkan kebanyakan pelajar pekak tidak dapat memahami fungsi imbuhan. Penambahan akhiran -an tidak membawa kesan terhadap ciri kata dasar dan perkataan pakaian tetap dilayan (diandaikan) sebagai kata kerja pakai.6 Maka pola ayat (6a) ialah A~FN+FK. Dan segi semantik, ayat mi boleh disamakan dengan struktur berikut yang gramatis: (6b) Zarina memakai FN, yang sungguh cantik.17 Berdasarkan perbincangan di atas, dapat dibuat kesimpulan bahawa kebanyakan pelajar pekak tidak dapat membezakan ciri kata nama terbitan daripada ciri kata dasarnya. mi kerana fungsi imbuhan tidak dikenali. Kelemahan mi seringkali dipaparkan di dalam ayat-ayat tulisan mereka. AT (5) AT (6) AT (7) AT (8) : Orang itu bertiga pencuri oleh emas. : Tiga orang akan pencuri kereta. : Saya perasaan bimbang. : Saya perasaan gembira kerana saya sudah lulus dalam peperiksaan SRP.
Secara kasarnya, penanda frasa ayat (5) dan ayat (6) boleh digambarkan melalui rajah pohon seperti yang berikut: AT (5)
FN ~
A
.
Pred
FK
orang
itu bertiga
pencuri
oleh emas (unsur lebihan)
16
Lebih tepat jika kata itu dirujuk sebagai memakai kerana kebanyakan kata kerja dalam bahasa orang pekak bersifat aktif. 17 (a) FN~ di dalam penanda frasa (6a) ialah satu unsur yang telah digugurkan. Pengguguran mi mungkmn kerana KKj pakai telah membayangkan makna
151
Pengertiannya: Tiga orang itu mencuri emas. AT (6)
FN ~ Tiga orang
Pred
KB
KKJ
F~
akan pei~curi kereta
Pengertiannya: Tiga orang akan mencuri kereta. Penanda frasa dasar AT (7) lebib kurang seperti yang berikut: AT (7)
FN saya
A~
Pred
KKj
erasaa
Kom
/~
A
Rumus ~ransformasi pengguguran unsur yang sama menghasilkan struktur permukaan:

rujukannya. Lihat makalah bertajuk Analisis semantik terhadap karangan bertajuk Musim Buah-buahan di Kampung Saya yang ditulis oleh seorang pelajar pekak Tingkatan Tiga di dalam Lampiran G. (b) Perhatikan juga ayat (6a) tidak mengandungi penanda relatif yang tetapi tetap dianalisis frasa sungguh cantik sebagai ayat pemancang. Hal mi akan dibincangkan di dalam Bab VII.
AT (7)
~
I
Pred
I
saya KKJ per~saan bimbang
Pengertiannya: Saya berasa bimbang. Untuk ayat (8) pula, penanda frasa dasarnya dikemukakan seperti yang berikut: AT (8)
A FN saya KKj ~ed
FK
~~~KET
PhbSub
/~
gembira
kerana
saya sudah lulus
dalam peperiksaan
SRP
Pengertiannya: Saya berasa gembira kerana saya sudah lulus dalam peperiksaan SRP. 153
Analisis yang telah dikemukakan menunjukkan bahawa kata nama terbitan seringkali digunakan sebagai kata kerja di dalam struktur sintaksis ayat. Kata nama pencuri di dalam AT (5) dan AT (6) lebih sesuai digantikan dengan kata kerja mencuri. Di dalam AT (7) dan AT (8) pula, kata nama terbitan perasaan boleh digantikan dengan kata kerja berasa.
6.3.2
Frasa Nama yang Mengandungi Frasa Sendi Nama
Frasa nama yang kompleks boleh mengandungi frasa sendi nama sebagai penerang. Struktur permukaan frasa nama jenis mi mengikuti urutan (Bil) + N + FS + (Pent). Untuk menilai frasa nama yang mengandungi frasa sendi nama, kita kemukakan ayat-ayat yang berikut: (7) Orang-orang di kampung itu sangat miskin. (itu di kampung orang-orang).
Jadual 5 Pembinaan Frasa Nama, N + FS Bit. Peratus 25%
Orang-orang di kampung itu Di kampung orang-orang itu Orang-orang itu di kampung Di kampung itu orang-orang Struktur-struktur lain8 Jumlah
23 9 36 13 10 91
10% 40%
14%
11% 100%
18
Struktur-struktur mi memperlihatkan kata-kata tidak tersusun. Setiap struktur hanya dikemukakan oleh beberapa orang pelajar sahaja. Mereka mungkin menurunkan kata-kata itu tanpa menyusunnya. Kita tidak mengkaji secara mendalam tentang struktur-struktur mi.
154
(8)
Pelawat-pelawat dan Jepun itu tiba di Lapangan Terbang Bayan Lepas semalam. (Jepun pelawat-pelawat itu dan).
Jadual 6
Pembinaan Frasa Nama, N + FS + Pent
Bit.
13 54 25
Peratus
14%
Pelawat-pelawat dan Jepun Pelawat-pelawat
itu
itu dan Jepun 9
59%
27%
Struktur-struktur lain
Jumlah
92
100%
Untuk ayat (7), struktur FN yang dicadangkan ialah orangorang di kampung itu yang mengikuti urutan N+FS.2 Jadual 5 menunjukkan 25% pelajar sahaja menghasilkan struktur mi. Sebaliknya, kebanyakan pelajar (iaitu 40%) mengemukakan struktur yang berikut: (7a) *Orang~orang itu di kampung sangat miskin.
Kecenderungan yang sama juga berlaku dalam pembinaan frasa nama bagi ayat (8). Daripada Jadual 6, didapati bahawa 14% pelajar sahaja dapat mengemukakan struktur pelawat-pelawat dan Jepun itu, iaitu struktur yang mengikuti urutan N+FS+Pent. 59% pelajar pula membina struktur yang berikut: (8a) *pelawat..pelawat itu dan Jepun tiba di Lapangan Bayan Lepas semalam.
Di sini, ditemui dua persoalan: (i) Mengapa pelajar-pelajar pekak
tidak lazim menghasilkan struktur seperti di dalam ayat 7 dan ayat
Lihat nota kaki 18. Struktur-struktur mi juga berselerak dan tidak tersusun. Contohnya, Jepun itu pelawat-pelawat dan, Dan pelawat-pelawat itu Jepun dan Pelawat-pelawat itu Jepundan. Contoh-contoh mi tidak memperlihatkan suatu struktur FS yang menjadi maksud kajian bahagian mi. 20 Kata penentu itu diperuntukkan di bawah lindungan FS. 19
155
8? (ii) Mengapa pelajar-pelajar pekak berkecenderungan untuk membina struktur seperti di dalam ayat (7a) dan ayat (8a)? Ayat (7) dan ayat (8) ditulis semula seperti yang di bawah: (7) (8) Orang-orang di kampung itu sangat miskin. Pelawat-pelawat dan Jepun itu tiba di Lapangan Bayan Lepas semalam. Penanda frasa struktur dasar kedua-dua ayat mi ialah:
A
(7)
~
FN, onang-orang
~
~-A
FA
(8)
FN~ FN
A
~ Pent
_____
Pred
pelawat-pelawat itu dan Jepun Rumus relativisasi menggantikan FN sebagai subjek di dalam A dengan penanda relatif yang. Seterusnya, penanda relatif yang digugurkan untuk menghasilkan penanda frasa struktur permukaan. Analisis di atas menunjukkan bahawa penerang frasa sendi nama di dalam ayat (7) dan ayat (8) merupakan ayat relatif yang dipancangkan kepada ayat matriks. Bagi pelajar pekak, struktur begini merupakan sesuatu gangguan terhadap keseluruhan struktur ayat matriks.21 Mereka agak lemah untuk menguasai
21 Ayat-ayat matniks yang dimaksudkan ialah Orang-onang sangat miskin dan Pelawat-pelawat itu tiba di Lapangan Bayan Lepas semalam. Apabila sesua-
struktur sintaksis demikian. (Lihat perbincangan tentang ayat pancangan di dalam Bab VII). Sebaliknya, ayat (7a) dan ayat (8a) boleh dianalisis sebagai ayat majmuk gabungan. Ayat (7a) ditulis semula di bawah: (7a)* Orang-orang itu di kampung sangat miskin.
Penanda frasa struktur dasarnya ialah: (7a) A ~ PhbKo

orang-orang itu di kampung onang-onang itu sangat miskin
Rumus transformasi penghapusan pilihan diaplikasikan untuk menggugurkan unsur yang sama dan menerbitkan struktur permukaan yang berikut: (7a)
FN onan
A~
P re
~
Pred
PhbKo Pred 2
t g-orangi u
______________
di kampung
sangat miskin
Analisis di atas menunjukkan bahawa FS di kampung tidak digunakan sebagai penerang dalam frasa nama. Sebaliknya, frasa 22 tersebut merupakan unsur di dalam struktur predikat.
tu unsun dimasukkan ke dalam st~ruktur i, kita mentakrifkannya sebagai gangguan. Bandingkan dengan penbmncangan tentang penerang kata nama di dalam Bahagian 6.3.1.2. 22 Perhatikan ketidakgnamatisan dan keganjilan ayat (7a) tenutamanya disebabkan penghubung koondinat (PhbKo) yang sepatutnya hadin tidak dijumpai. Sebenarnya pola ayat gabungan begini biasa dijumpai di dalam ayat tulisan pelajan pekak danjuga dalam penlakuan bahasa isyarat. Kata penghubung tidak digunakan di dalam bahasa isyarat. (Lihat Bab VII).
157
Ayat (8a) juga boleh dianalisis dengan cara yang sama: (8a) 4Pelawat-pelawat itu dan Jepun tiba di Lapangan Bayan Lepas semalam. Penanda frasa struktur dasarnya ialah: A
-
(8a)
~
pelawat-pelawat
itu dan Jepun
pelawat-pelawat itu
tiba di Lapangan
Bayan Lepas semalam
Penanda frasa struktur permukaannya ialah: (8a)

FN~ A ~
Pred Pred, ~ Pred 2
pelawat-pelawat
dan Jepun
tiba di Lapangan
Bayan Lepas
semalam
Di dalam ayat 8a, FS dan Jepunjuga tidak digunakan sebagai penerang di bawah nodus FN. Justeru dapat dibuat kesimpulan bahawa kebanyakan pelajar pekak tidak dapat menggunakan FS sebagai penerang di dalam frasa nama. Jadual 5 juga menunjukkan terdapat 10% dan 14% pelajar
masing-masing membina pola yang berikut: (7b) (7c) *Di kampung orang-orang itu sangat miskin. *Di kampung itu orang-orang sangat miskin.
Kedua-dua ayat mi gramatis dan merupakan struktur yang mentopikalisasikan frasa sendi nama jika ditulis seperti yang berikut: (7d) Di kampung, orang-orang itu sangat miskin. (7e) Di kampung itu, orang-orang sangat miskin. Sekali lagi, didapati FS tidak berlaku sebagai penerang di bawah nodus FN. 158
6.3.3
Frasa Nama yang Mengandungi Penjodoh Bilangan
Penjodoh bilangan selalu digunakan bersama kata bilangan sebagai penentu hadapan di dalam frasa nama. Struktur frasa nama mi mengikuti urutan Bil + PnjBil + N + (Pent). 6.3.3.1 Penilaian terhadap pembinaan frasa nama yang mengandungi penjodoh bilangan dikemukakan di dalam ayat yang berikut: (9) Kedua-dua orang pencuri itu sudah tertangkap. (pencuri itu orang kedua-dua).
Jadual 7 Pembinaan Frasa Nama, Bil + PNjBiI N Pent
Bit.
15 9 11 8 10
Peratus
16% IO% 12% 9% 11%
a. Kedua-dua orang pencuri itu

b. Kedua-dua onang itu pencuri c. Orang itu pencuri kedua-dua d. Orang kedua-dua pencuni itu
e. Pencuri
itu orang kedua-dua
f. Orang kedua-dua itu pencuni g. Orang itu kedua-dua pencuri h. Stnuktun-struktur lain Jumlah
9 10 20 92
10% 11% 21% 100%
Jadual 7 di atas menunjukkan 16% pelajar sahaja dapat membina struktur frasa nama yang betul. Ini merupakan satu keputusan yang lemah. Seimbas pandang, didapati tiada satu struktur yang wujud dengan kekerapan signifikan. Bagaimanapun, penelitian terhadap struktur b hingga g di dalam Jadual 7 akan membawa kesimpulan bahawa kata penjodoh bilangan orang dan kata nama pencuri tidak wujud bersampingan. Struktur b 159
hingga g mi dibentuk oleh sejumlah 57 orang atau 62% pelajar. Struktur-struktur mi mempunyai satu kesamaan, iaitu kata orang tidak digunakan sebagai penjodoh bilangan. Sebaliknya, kata orang digunakan sebagai kata nama dan kerapkali dilekatkan dengan kata bilangan untuk membina struktur FN seperti keduadua orang itu atau orang kedua-dua. Kata orang juga dilekatkan dengan kata penentu untuk melahirkan FN orang
itU.23
6.3.3.2 Analisis terhadap data di atas menunjukkan kebanyakan pelajar agak lemah dalam penggunaan penjodoh bilangan. Bagaimanapun, sebelum dibuat kesimpulan, perlu diteliti ayat-ayat tulisan pelajar yang menggunakan penjodoh bilangan. Lihat ayatayat tulisan yang berikut:
AT AT AT AT (9) : (10) : (11): (12) : Ekor itu ditangkap oleh anjing. Anjing mengejar seekor itu. Bapa membeli dua ekor itu. Bintang ikut gajah di ekor ke pokok.
Secara kasarnya, AT (912) mempunyai penanda frasa struktur permukaan seperti yang berikut:
AT (9) FN~~~ Pned
ekoritu~~ AT (10)
ditangkap oleh anjing
A
FN anjing Pred
KKj
mengejar
FN
_
seekor itu
23 Kata nama yang asal, iaitu pencuni mempunyai cmi yang menagukan. Kata
nama mi nampaknya digunakan oleh kebanyakan pelajan sebagai kata kenja tetapi hal mi tidak akan dibincangkan di dalam bahagian mi.
160
ANALI5IS PEMBINAAN FRASA
AT(11)
FNP~ bapa KK AT (12) membeli

~.----.
FN dua ekor itu
~
FN Pred
bintang
Fk
vN
ikut gajah SN
di ekon
FS
FN
s~ FN ke pokok
Perhatikan penanda frasa AT (9), AT (10), AT (11) dan AT (12) yang memperuntukkan kata ekor di bawah nodus FN. Struktur FN itu agak ganjil. Sekiranya dikategorikan kata ekor sebagai penjodoh bilangan, masalah untuk menjelaskan sebabnya kata nama yang wajib hadir telah digugurkan akan dialami.
Nampaknya lebih sesuai jika dianggap kata ekor digunakan sebagai kata nama. Penghasilan ayat-ayat tulisan yang ganjil (dan aspek semantik) itu menunjukkan kepada kita kelemahan pelajar berkenaan dalam membina frasa nama yang mengandungi penjodoh bilangan. 6.3.3.3 Ayat-ayat tulisan yang berikut menunjukkan gejala yang lain:
AT AT AT (13) : (14) : Saya suka bermain ekor kucing.
AT AT AT AT
AT
(15): (16) : (18): (19) : (20) : (21) :
Ekor kucing itu menangkap makan dengan tikus. Kucing dapat can makan ekor tikus. Kami masih membeli ekor ikan ke pasar. Ekor anjing itu dimandi dengan sabun oleh Hashim. Muzium Zoo itu ekor beruang dan lain-lain. Saya suka ekor kucing. Kucing ekor saya suka makanan ikan. 161
Di dalam AT (1321), kita dapati frasa-frasa nama yang berhuruf miring mengandungi kata penjodoh bmlangan ekor. Walau bagaimanapun, kata bilangan yang wajib hadir tidak dijumpai. Gejala mi mungkin disebabkan kata ekor sendiri, menurut pemahaman semantik pelajar-pelajar berkenaan, telah merangkumi makna bilangan satu. Lihat Rajah 3 tentang isyarat tangan EKOR. Jan telunjuk kanan yang digoyang-goyang membayangkan makna satu ekor.
Rajah 3 EKOR 6.3.3.4

AT AT AT
Lihat juga ayat-ayat tulisan yang benikut:

Buah-buahan epal tiga. Dia mempunyai anak lima lelaki dan dua perempuan.
AT (22):
(23) : (24) : (25) :
AT (26) :
Tiga lelaki dan satu perempuan.24 Saya ada kucing tiga. Saya ada tiga adik saya.
Frasa-frasa nama yang digarisi di dalam AT (2226) menunjukkan kata nama digunakan bersama kata bilangan tanpa melibatkan penjodoh bilangan. 6.3.3.5 Ayat-ayat tulisan yang benikut memperlihatkan percubaan menggunakan penjodoh bilangan: AT AT AT AT (27) (28) (29) (30) : : : : Saya Saya Saya Saya suka sebiji limau tiga. hendak membeli sebiji tiga epal. ada sebuah tiga numah. ada orang kawan beberapa kelima-lima.
24
Ayat
mi tidak lengkap.
162
Struktur frasa-frasa nama yang berganis di dalam AT (27 30) menunjukkan bahawa unsur-unsur kata bilangan, penjodoh bilangan dan kata nama wujud dengan makna yang lengkap. Walau bagaimanapun, pembinaan frasa nama mi tidak mengikut urutan yang betul, iaitu Bil + PnjBil + N. Dapat diperhatikan bahawa kata bilangan selalu disusun bersampingan dengan kata nama. Di antara kedua-duanya tidak diselit penjodoh bilangan. Hal mi akan dibincangkan dalam Bahagian 6.3.4. Di samping itu, dapat dilihat juga bahawa imbuhan Se tidak berfungsi sebagai kata bilangan satu. mi sekali lagi membuktikan fungsi imbuhan tidak dikenali. 6.3.3.6 Analisis dalam bahagian mi menunjukkan bahawa kebanyakan pelajar pekak tidak dapat menggunakan penjodoh bilangan secara betul. Hal mi dapat difahami kenana konsep penjodoh bilangan amat abstrak dan tidak pernah ditenapkan ke dalam bahasa seharian pelajar-pelajar pekak.
6.3.4
Frasa Nama yang Mengandungi Kata Bilangan
Kata bilangan menupakan salah satu unsur frasa nama. Dalam bahasa Melayu posisi kata bilangan selalunya mendahului kata nama. Frasa nama disusun mengikuti urutan Bi1+(PnjBil) + N + Pent). Dalam bahagian in akan dianalisis pola pembinaan frasa nama yang mengandungi kata bilangan berdasankan data ayat tulisan yang diperoleh daripada ujian A2. 6.3.4.1 Ayat-ayat tulisan yang berikut menunjukkan salah satu pola pembinaan frasa nama yang mengandungi unsur kata bilangan: AT AT AT AT (31) : Orang tiga itu pergi ke pasar. (32): Onang tiga pengi ke kedai. (33) : Orang tiga nak bunuh kenana orang sudah mati. (34): Kami ada orang tiga. AT (35) : Pencuri ditangkap oleh onang tiga.
AT AT AT (36) : (38): (39) : Orang tiga tak membantu oleh orang tua. Saya ada kucing tiga. Buah-buahan epal tiga.
AT (40) : AT (41) : AT
Saya ada berkawan dengan orang tiga. Orang kelima-lima ada kawan kerana rajin belajar bersungguh-sungguh. (42) : Kami ada orang kelima-lima sakit.
163
Danipada AT (31 42), dapat dipenhatikan bahawa kata bilangan untuk sesuatu kata nama terletak di belakang kata nama, iaitu struktur frasa namanya, sepenti rajah yang berikut:
FN
N
(i) (ii) (iii) (iv) orang kucing epal orang Rajah 4
Bil tiga tiga tiga kelima-lima
Struktur di atas bercanggah dengan stnuktur frasa nama bahasa Melayu. Data ayat tulisan yang dikumpulkan menunjukkan majoriti pelajar membina struktur tersebut berbanding dengan sebilangan kecil sahaja pelajar yang membina struktur bahasa Melayu yang betul. Dalam hal mi, penganuh bahasa isyarat ketara. Untuk menyebut bilangan bagi kata nama, seseorang pengisyanat akan mengisyaratkan kata nama terlebih dahulu, kemudian baru diikuti oleh isyarat angka (atau bilangan). Contoh: (10) BAPA ALl KERETA TIGA. (11) KOMTAR ORANG BANYAK.25 Ayat isyarat (10) membawa maksud Bapa Ali memiliki tiga buah kereta26 dan pengertian ayat isyarat (11) pula Komtar ada ramai orang. Oleh itu, didapati orang tiga di dalam ayat tulisan pelajar pekak bersamaan dengan tiga orang; kucing tiga ialah tiga ekor kucing; epal tiga bermakna tiga biji epal dan orang kelima-lima bersamaan dengan kelima-lima orang. 6.3.4.2 Ayat-ayat tulisan yang berikut menunjukkan gejala yang lain pula. AT AT (43) : (44) : Budak itu baik orang tiga. Saya ada anak orang empat.
25 Ayat-ayat isyarat
26
mi d,catat danipada perbualan kami dengan nakan-rakan pekak. Penhatikan tiada penjodoh bilangan di dalam ayat isyanat.
164
AT (45) : AT AT AT (46) : (47) : (48) :
Saya mahu kawan orang tiga nasa suka dan gembina pergi ke berkelah bermain. Munid-munid itu semua mesti dalam Tingkatan 2A. Orang-onang itu semua membuat.27 Orang itu bertiga pencuri oleh emas.
Ayat (4348) memperlihatkan bahawa tendapat satu kata bilangan atau frasa nama yang mengandungi kata bilangan28 digunakan untuk menenangkan fnasa nama yang berasingan. Secana kasar, penanda fnasa struktun penmukaan AT (43) dan AT (44) boleh digambarkan sepenti yang di bawah: AT (43)
A 1 FN~~ budak itu baik ~
~
_________
onang tiga
Pengertiannya: Tiga orang budak itu baik. AT (44) A

FN FN Pned
A____________
s~ya
FK KK.I
ada FN anak onang empat
1 Pengertiannya: Saya ada empat orang anak. Dan aspek semantiknya tendapat fnasa orang tiga di dalam AT (43) menerangkan bilangan bagi budak itu, sementara orang
mi tidak lengkap. 28 Nampaknya boleh dinamakannya sebagai fnasa bilangan kerana unsur yang diutamakan ialah kata bilangan dan bukan kata nama.
27 Ayat
165
empat di dalam AT (44) menerangkan bilangan anak. AT (45 48) dapat juga dijelaskan dengan cana yang sama. Boleh dilakukan perbandingan antana gejala yang dibincangkan di dalam Bahagian 6.3.4.2 mi dengan contoh-contoh ayat isyarat yang benikut: (12) (13) KANAN DATANG RUMAH SAYA, ENAM. MURID PERGI LAUT, SEMUA. ORANG
Strukturnya adalah sama. ORANG ENAM menenangkan bilangan KAWAN dan SEMUA menerangkan bilangan MURID. 6.3.4.3 Lihat juga ayat-ayat tulisan yang berikut:
AT (49) : Semua suka membaca buku cerita. AT (50) : Semua mesti pergi ke sekolah untuk belajan. AT (51): Semua mestilah rajin belajar dengan bensungguh-sungguh supaya pepermksaan kedua. AT (52) : Kedua pengi ke sekolah dengan bns. AT (53) : Kedua itu pandai hendak mesti mi mata pelajaran.29 AT (54) : Jangan benmain semua di asrama. AT (55): Saya suka kedua nama ialah Shiok Leng dan Yanti.3 Perhatikan bahawa kesemuakata bilangan di dalam AT (495 5) merupakan unsun di bawah FN. Bagaimanapun, struktur FN berkenaan tidak mengandungi kata nama yang wajib hadir. Kata nama telah digugunkan kerana menurut pemahaman pelajan, kata bmlangan berkenaan telah merangkumi makna rujukan itu. Misalnya semua bermakna -semua orang. mi merupakan masalah kepada kajian aspek semantik.
6.4 Frasa Kerja

Rumus struktur frasa kerja yang diperkenalkan di dalam Bab IV adalah seperti yang berikut:
29 30 Di dalam AT (52) dan AT (53), kedua digunakan sebagai kata bilangan dua dan bukan kata penenang ordinal. AT (55) mengandungi dua ayat dasar, iaitu saya suka kedua dan nama (kedua itu) ialah Shiok Leng dan Yanti.
166
Rumus SF (4): FK
---p
(KB) KKj (FN) (FN) (FS)
Rumus mi menunjukkan bahawa kata kenja malah unsun yang wajib hadin sementana kehadiran unsur-unsur lain adalah secana pilihan. Di dalam bahagian in akan dibincangkan pola pembinaan frasa kerja pelajar pekak berdasankan data yang telah tenkumpul. Perhatian akan difokuskan kepada hubungan kata kenja dengan unsun-unsur lain di dalam stnuktur frasa kerja. Analisis mi dibahagikan kepada bahagian-bahagian yang berikut: 6.4.1 6.4.2 6.4.3 Fnasa kerja tanpa objek; Frasa kerja yang mengandungi satu objek; Frasa kerja yang mengandungi dua objek.
6.4.1
Frasa Kerja Tanpa Objek
Di dalam stnuktur frasa kerja yang terdiri daripada kata kerja tak transitif, kata kerjanya tidak diikuti oleh objek (iaitu frasa nama).31 Unsur-unsur di dalam frasa kerja tanpa objek mi disusun mengikuti urutan (KB) + KKj + FS. 6.4.1.1 Ujian untuk pembinaan fnasa kerja dikemukakan dengan ayat-ayat yang berikut: (14) tanpa objek
Kapal terbang itu singgah di Kota Kinabalu. (Kota Kinabalu singgah di).
Jadual 8
Pembinaan Frasa Kerja, KKj + FS
Bil.
Peratus
singgah di Kota Kinabalu

di Kota Kinabalu singgah di singgah Kota Kinabalu
67
7 7
77%
8% 8%
Stnuktun-stnuktun lain32 Jumlah

31 32
6 87
7% 100%
FN yang mengikuti sesuatu kata kenja tnansitif ialah objek kepada kata kenja itu. Lihat Pitsamai Intanachat (1978:96). Stnuktun-struktur mi mempenlihatkan kata-kata yang tidak tensusun. Misalnya, fnasa Kota Kinabalu telah dipecahkan di dalam stnuktur Kota di singgah Kinabalu. Stnuktun-struktun mi tidak bermakna dan tidak akan dianalisis secara lanjut.
167
(15)
Semua murid sudah pulang ke rumah. (pulang sudah ke rumah).

Jadual 9
Pembinaan Frasa Kerja, KB + KKj + FS

sudah pulang ke rumah pulang sudah ke rumah ke numah pulang sudah pulang ke numah sudah sudah ke rumah pulang
Bit.
68 4 3 5 6 1 87
Peratus
78%
5%
3% 6% 7% 1% 100%
ke pulang sudah rumah

Jumlah
Jadual 8 menunjukkan 77% pelajar dapat membmna fnasa kerja tanpa objek mengikuti urutan KKj + FS. Jadual 9 juga menunjukkan keputusan yang sama, iaitu 78% pelajan berjaya membentuk fnasa kerja mengikuti urutan KB + KKj + FS. Kira-kira 20% pelajar lain membina struktun-stnuktur tertentu yang salah. Penkara mi akan dibincangkan kemudian. 6.4.1.2 Kemampuan pelajar membina frasa kerja tanpa objek dapat diperlihatkan dengan ayat-ayat tulisan mereka: AT AT AT AT AT AT (56): Mereka sedang berbual-bual di kantin. (57) : Leong selalu berbual-bual dengan Teh. (58): Ahmad sedang benlari di padang. (59) : Ong Guat Guah selalu menangis. (60) : Kakak saya mahu sangat menangis. (61) : Adiknya menangis kerana anak patungnya telah hilang. AT (62) : Budak nakal itu menangis kerana pukul oleh ayah. 168
AT (5658) mengandungi struktur frasa kerja yang mengikuti urutan KB + KKj + FS. Sebagai contoh, penanda frasa stnuktur permukaan AT (56) digambankan sepenti yang berikut: AT (56) A
FN me~eka Pned FK
KB
KK
FS
sedang
benbual-bual
di kantin
Penanda frasa struktun permukaan AT (59) dan AT (60) ialah:
AT (59)
FN Ong Guat Guah Pred FK
~ KB
selalu menangis
AT (60)
~ P d saya FK
kakak
KB
mahu sangat
KKj
menangis
Pembinaan frasa kerja di dalam kedua-dua AT (59) dan AT (60) mengikuti urutan KB + KKj. Kesalahan AT (60) berlaku pada penggunaan kata bantu. AT (61) dan AT (62) menunjukkan pembinaan frasa kerja di 169
dalam ayat majmuk berketenangan. Secara kasarnya, penanda frasa strukturnya malah: AT (61)
A FN adiknya FK KKj menangis Pned KET PhbSub kerana A, anak patungnya
telah hilang AT (62)

~
__________
Pned ~ KKj menangis KET PhbSub ke~ana A, pukul oleh ayah
budak nakal itu
Kesalahan AT (62) berlaku pada A,. Analisis di atas menunjukkan pelajan agak mahin untuk menguasai struktur sintaksis frasa kerja tanpa objek. 6.4.1.3 Daripada Jadual 8, didapati 8% pelajar membina frasa kerja seperti di dalam ayat yang berikut: (14a) Kapal terbang itu di Kota Kinabalu singgah.
Jadual 9 pula menunjukkan 3% dan 7% pelajar masing-masing membina frasa kerja yang berikut: (ISa) Semua murid ke rumah pulang sudah. (1 Sb) Semua murid sudah ke rumah pulang. Walaupun hanya sebilangan kecil pelajar mengemukakan struktur begini, tetapi tidak diabaikan kewujudannya di dalam bahasa pelajar pekak. Daripada ayat tulisan yang dikumpul, ditemui pola yang sama: 170
AT AT AT
(63): (64) : (65) :
Terry itu di bawah pokok berehat. Mereka di bilik mandi berbual-bual. Sebestian padang berlari.
Frasa predikat AT (6365) dan frasa predikat ayat (14a), (15) dan (15b) mempenlihatkan frasa sendi nama yang tenletak di hadapan kata kerja.33 Pola mi ganjil dan didapati tidak gramatis dalam bahasa Melayu. Bagaimanapun, tidak dinafikan ayat-ayat tersebut membawa makna yang lengkap. Sebenarnya, pola begini wujud dalam bahasa isyanat. Bandingkan AT (6365) dengan ayat isyarat yang berikut: (16) TENG HONG ASRAMA TIDUR, SEKARANG. Pengertiannya: Teng Hong sedang tidur di asrama.34
6.4.2
Frasa Kerja yang Mengandungi Objek
Frasa kerja yang terdiri daripada kata kerja transitif selalu mengandungi FN yang merupakan objek bagi kata kerja tersebut. Struktur frasa kerja jenis mi mengikut unutan (KB) + KKj + FN + (FS). 6.4.2.1 Ayat yang berikut digunakan untuk mengenal pasti pola pembinaan frasa kerja yang mengandungi objek: (17) Ahmad menghadiahkan buku kepada Ali. Daripada Jadual 10, perhatikan bahawa 45% pelajan berjaya membina frasa yang mengandungi objek. Bagaimanapun, 25% pelajar yang lain menghasilkan struktur buku menghadiahkan kepada Au.
33 34
Di dalam AT (65), fnasa padang tidak mengandungi sendi nama. Bagaimanapun, struktun pnedikat AT (65) dianggap sebagai FS +KKJ. SEKARANG boleh dientikan sebagai sedang. Dalam bahasa isyanat SEKARANG mempunyai fungsi yang sama dengan AKAN, SUDAH dan BELUM. Kesemuanya boleh wujud pada akhin ujanan. Misalnya: SAYA SURAT KIRIM AWAK, AKAN.
171
Jadual 10 Pembinaan Frasa Kerja, KKj + FN + FS Bit. Peratus
menghadiahkan buku kepada Ali

Ali menghadiahkan kepada buku kepada All menghadiahkan buku buku menghadiahkan kepada Au menghadiahkan kepada Ali Ali kepada menghadiahkan buku menghadiahkan All buku kepada Ali buku kepada menghadiahkan kepada Ali buku menghadiahkan menghadiahkan kepada Ali buku Jumlah
39
5 3
45%
6% 3% 25% 3% 3% 2% 1% 3% 7% 100%
22
3 3 2 1 3 6 87
6.4.2.2 Perangkaan di dalam Jadual 10 menunjukkan kemampuan pelajar pekak membina frasa kerja mengikut urutan KKj + FN + FS yang agak memuaskan. Berikut dikemukakan contoh-contoh ayat tulisan mereka: AT (66) : Ali membeli baju cantik itu. AT (67): Saya membeni sekuntum ros kepada Irene. AT (68) : Saya belum dapat menermma sunat itu dan Ivy. AT (69): Kakak itu membeli beg. AT (70): Bapa itu membeli bebenapa sayur-sayuran dalam Sebuah kedai. Contoh-contoh ayat tulisan di atas memperlihatkan pola objek mengikuti kata kerja dan menepati struktur sintaksis bahasa Melayu. 172
6.4.2.3 Kenapkali, pelajar pekak akan menghasilkan satu pola frasa kerja yang lain, iaitu objek mendahului kata kerja. Jadual 10 menunjukkan 25% pelajan mengemukakan pola yang berikut:
(17a)
Ahmad buku menghadiahkan kepada A/i. ayat (l7a) boleh
Penanda frasa stnuktur permukaan digambarkan seperti yang berikut:

(17a) FN A Pned
FN b~ku (objek)
KKj mengh~diahkan
F kepada Ali
Analisis di atas menunjukkan FN buku yang merupakan objek tenletak di hadapan kata kerja. Pembinaan frasa kerja begini dengan jelas dipengaruhi oleh cmi bahasa isyarat. Jika ditinjau kembali perbincangan di dalam Bab H, lokasi dan cara gerakan menupakan cmi penting bahasa yang berdasankan sistem manual-visual.35 Perhatikan bahawa, apabila ayat (17a) dibaca dengan bahasa isyarat, kata nama BUKU diujarkan pada kedudukan di hadapan dada. Satu benda buku pun seolaholah wujud pada lokasi tersebut. Kemudian, kata kenja HADIAH36 akan membawa BUKU itu ke hadapan. Lihat Rajah S di bawah. HADIAH BUKU b. Lokasi objek dan arah gerakan kata kenja
a. HADIAH
Rajah 5
35 Lihat Bahagian 3.3.4.

36 Isyarat tangan HADIAH mengandungi aspek gerakan dan, satu lokasi ke lokasi yang lain, iaitu mempunyai cmi isyanat kata kerja. Di smi tidak dibezakan HADIAH dengan MENGHADIAHKAN.
173
Oleh itu, walaupun ayat (l7a) tidak gramatis dalam bahasa Melayu, tetapi ayat tersebut masih menepati struktur bahasa isyarat. Pola pembinaan fnasa kenja yang sama juga boleh ditemui di dalam ayat-ayat tulisan pelajar pekak: AT (71):
AT
Kim Seong sepucuk surat mengirim kepada Teng Hong. Saya itu najin buku be/ajar. AT (73) : Buku menyimpan dalam laci.
(72) :
Di dalam AT (71), posisi SURAT diwujudkan terlebih dahulu. Kemudian kata kerja KIRIM akan membawa SURAT ke hadapan. Lihat Rajah 6.
SURAT
a.
KIRIM
KIRIM
b. Lokasi objek dan arah gerakan kata kerja.
Rajah 6 Di dalam AT (72),~~ cana isyaratnya sama. Isyarat untuk BUKU diwujudkan dan isyanat BELAJAR memperlihatkan bahanbahan di dalam BUKU diambil dan dimasuk ke dalam otak.
AT (73) nampaknya kurang lengkap kerana tidak mengandungi subjek sebagai pelaku. Hal mi dapat difahami dengan meninjau cara
37 Kata kenja belajan ialah kata kenja tak tnansitif yang tidak boleh dipasifkan. Kata mi sepatutnya digantikan dengan kata mempelajari. Bagaimanapun, menunut pemahaman kebanyakan pelajan pekak, belajan dan mempelajani adalah sama sahaja. Kita tidak cuba membezakan hal mi.
174
lokasi otak
~AR
BUKU b. a. BELAJAR Lokasi objek dan arab gerakan kata kenja
Rajah 7
menggunakan bhasa isyarat. Seseorang pengisyarat sememangnya bertindak sebagai pelaku bagi sesuatu perbuatan, yakni pelaku itu ialah kata ganti nama din pertama seperti saya atau aku. Kata ganti nama din pertama mi tidak wujud di dalam stnuktur permukaan ujaran bahasa isyarat kerana maknanya telah dirangkumi. Justeru struktur AT (73) boleh digambankan seperti yang berikut: AT (73)
FN-~~ (saya) Pred
KKj menyimpan (objek)
dalam laci
Stnuktur isyarat ayat mi sama dengan ayat-ayat yang telah dibmncangkan. BUKU yang telah diwujudkan dibawa ke arah bawah untuk disimpan. Lihat Rajah 8.
175
BUKU
PAN
b.
Lokasi objek dan arah gerakan kata kerja
a.
SIM-PAN
Rajah 8
6.4.2.4 Perbincangan di atas mengemukakan bahawa pembinaan frasa kerja yang mengandungi objek boleh dilakukan dengan dua bentuk. Pertamanya, objek mengikuti kata kerja; keduanya, objek mendahului kata kerja. Bentuk kedua dengan jelas mempertihatkan pengaruh bahasa isyarat. Kebanyakan pelajar pekak masih belum dapat menguasai struktur sintaksis frasa kerja bahasa Melayu dengan baik.
6.4.3
Frasa Kerja yang Mengandungi Dua Objek
Pembinaan frasa kenja yang mengandungi dua objek adalah mengikut urutan (KB)+KKj+FN, + FN2 +(FS). Menurut Pitsamai Intarachat (1987:89), Apabila dua frasa nama mengikuti suatu kata kerja transitif, maka frasa nama yang pertama adalah objek tak langsung, dan frasa nama yang kedua adalah objek langsung. Yakni, 3 - FN, ialah objek tak langsung dan FN2 ialah objek langsung. Untuk menilai pembinaan frasa kenja yang mengandungi dua objek, ayat yang benikut dikemukakan: (18) Wanita itu membelikan anaknya baju.
38 Nik Safiah (1986:151) mentafsirkan frasa nania (EN 1) yang mengikuti secara langsung kata kerja ialah objek tcpat, manakala Inasa nama (FN2) yang mengikuti objek tepat ialah ob(ek sipi. Untuk memudahkan perbincangan mi. diambil pendapat Pitsansai Intarachat sebagai panduan.
176
Jaduat 11 Pembinaan Frasa Kerja, KKJ + FN, + FN

membelikan anaknya baju membelikan baju anaknya baju anaknya membelikan anaknya membelikan haju anaknya baju membelikan
Bit.
16 56 2 12 I
Peratus
l8% 65% 2% 14% 1%
Jumlah
87
l00%
Jadual 11 menunjukkan 18% pelajar sahaja dapat membentuk struktur yang betul. 65% pelajar pula mengemukakan pola yang berikut:
(18a) Wanita itu membelikan baju anaknya. Di dalam ayat i, objek langsung (FN22) mengikuti kata kerja secara langsung. Kebanyakan pelajar membina struktur mi kerana; (i) Pelajar pekak tidak mengenali fungsi setengah-setengah imbuhan. Justeru struktur membelikan anaknya baju akan dianggap sebagai membeli anak dan bukan membeli baju. Struktur membelikan baju anaknya adalah ganjil. Sehanusnya, kata sendi nama dimasukkan di antara kedua-dua FN untuk membentuk struktun seperti membelikan baju untuk anaknya. Bagaimanapun, bahasa orang pekak tidak mengandungi kata sendi nama. Struktur yang kita nasa ganjil sebenarnya ditenima oleb orang pekak.
(ii)
6.5
Frasa Sendi Nama
Frasa sendi nama mempunyai struktur yang agak mudab, iaitu Rumus SF(7): FS ----~ SN FN
177
Di dalam bahagian i, akan dikaji pola pembinaan frasa sendi nama dan gejala penggunaannya berdasarkan ayat-ayat tulisan yang dikumpul. 6.5.1 Seimbas pandang, terdapat setengah-setengah pelajar pekak dapat mengaplikasikan frasa sendi nama di dalam ayat tulisan. Benikut dibenikan beberapa contoh ayat tulisan yang menepati struktur sintaksis ayat bahasa Melayu. AT AT AT (74) : (75) : (76) : Guan menghadiahkan jam kepada Teng Hong. Ahmad berbual-bual dengan A/i. Anna telah lulus dalam peperiksaan SRP.
Ka
6.5.2 Dapat juga diperhatikan bahawa pembinaan frasa sendi nama di dalam setengah-setengah ayat agak ganjil tetapi makna seluruh ayatnya lengkap. Contohnya: AT AT AT AT AT AT (77) (78) (79) (80) (81) (82) : : : : : : Bola itu meja di bawah. Pokok itu di bawah rumput. Meja itu di bawah bola. Chong Tiong berehat pokok di bawah. Saya suka membaca buku pokok di bawah. Pokok mi di bawab tidur.
Pada hemat kami, struktur-struktun seperti meja di bawah dan pokok di bawah hanus dianalisis sebagai frasa sendi nama. Misalnya, AT (77) harus dianggap mempunyai pola FN+ FS. Penanda frasa struktur dasarnya ialah: AT (77)
FN A Pred
bola itu
Fs
meja
di bawah
Pengertiannya: Bola itu di bawah meja. 178
AT (78) dan AT (79) pula merupakan stnuktun inversi pola FN + FS. Penanda frasa stnuktur dasarnya boleh digambarkan dengan cara yang sama: AT
(78) FN run~,put A Pred
FS
pokok itu di bawah
Pengertiannya: Rumput di bawah pokok itu.

AT (79)
FN bola
A
Pred
FS
meja itu di bawah
Pengertiannya: Bola di bawah meja itu. Di dalam AT (80), AT (81) dan AT (82), frasa kerjanya mengandungi FS. Penanda frasa struktur dasarnya ialah: AT (80)
FN Chong Tiong Pred FK KI~~FS berehat
pokok di bawah
Pengentiannya: Chong Tiong berehat di bawah pokok. AT (81)

FN~
A
~
Pred FS KKj
membaca
saya KB
suka
FN
buku pokok di bawah
Pengertiannya: Saya suka membaca buku di bawah pokok.

179
BAHASATLILISAN PELAJAR PEKAK
AT (82)
FN (saya)
A
Pred Fk
KKj
tidur
.
Pengertiannya: (Saya) tidur di bawah pokok.3 Kesalahan pembinaan frasa sendi nama di atas narnpaknya berkaitan dengan ujaran bahasa isyarat juga. Misalnya, untuk menyampaikan makna di bawah meja, pengisyarat akan menunjukkan isyarat MEJA. Selepas isyarat MEJA diwujudkan, pengisyarat akan menunjuk ke sebelah bawah MEJA. Seluruh ujarannya ialah MEJA BAWAH. Justeru apabila kata sendi nama ditambah terdapat struktun seperti meja di bawah dan pokok di bawah. 6.5.3 Di dalam ayat-ayat tulisan yang benikut, kata sendi nama telah digugurkan: AT (83) : Saya berbual-bual kawan saya di perhentian bas. (Sepatutnya: berbual-bual dengan kawan saya
...
pokok mi di bawah
...).
AT
(84) : Saya benbual-bual kakak saya di numah. (Sepatutnya: benbual-bual dengan kakak saya
...
...).
AT
(85) : Abang lihat sihat berlani itu jalan. (Sepatutnya: berlari di jalan itu
...
...).
AT
(86) : Saya belajar perpustakaan cenita akan. (Sepatutnya: belajan di penpustakaan).

...
AT
(87) : Ibu memberi wang sedikit anak untuk baju baharu. (Sepatutnya: wang sedikit kepada anak
... ...).
6.5.4 Ayat-ayat tulisan di bawah pula menunjukkan kesalahan di dalam penggunaan kata sendi nama.
39 Unsun subjek yang telah digugunkan ialah saya. Lihat penbincangan di dalam Bahagian 6.4.2.3.
180
AT AT AT
(88) : Siti sedang duduk dengan kerusi. (Sepatutnya duduk di atas kerusi). (89) : Ayah mahu mengirim surat daripada abang. (Sepatutnya mengirim surat kepada abang). (90) : Saya menerima sepucuk surat kepada Salmah. (Sepatutnya sepucuk surat danipada Salmah).
6.5.5 Bendasarkan perbincangan yang telah dikemukakan, didapati kebanyakan pelajar pekak masih tidak dapat menguasai stnuktur sintaksis frasa sendi nama dengan memuaskan. Kelemahan mi mungkin disebabkan tiada unsur kata sendi nama di dalam bahasa orang pekak.
6.6
Frasa Adjektif
Binaan frasa adjektif mengikut rumus yang berikut: Rumus SF(S): FA

----f
(KB) Adj (A) (FS)
Di dalam bahagian i, akan dikemukakan hanya beberapa masalah peinbinaan frasa adjektifdan penggunaan kata adjektif. Ini kerana data tulisan yang berkaitan dengan struktur mi terhad. 6.6.1 Sebahagian ayat tulisan yang mengandungi FA adalah betul. Bagaimanapun, kata-kata adjektif yang digunakan amat mudah dan umum. Misalnya, AT AT AT (91) : (92) : (93) : Hong Nyet Moy sangat gemuk. Irene sangat cantik. Irene selalu rajin belajan.
AT (9193) mempunyai pola FN + FA yang amat mudah.

Untuk struktur yang lebih kompleks, ditemui ayat yang berikut:
AT
(94) :
Sai Ki baju sangat cantik.
Di dalam AT (94), penenang kata nama Sal Ki telah ditopikalisasikan. Ayat mi sepatutnya ditulis sebagai, AT (94a) : Baju Sai Ki sangat cantik. 181
6.6.2 Penerangan di atas menunjukkan bahawa pada amnya, pelajan pekak hanya dapat menggunakan kata adjektif yang mudah di dalam pola ayat yang mudah. Contoh-contoh ayat tulisan yang berikut mempenlihatkan kesalahan di dalam penggunaan kata adjektif. AT AT AT (95) : (96) : (97) : Saya mahu bersih rumah. Kami bersih bilik darjah tiap-tiap pagi. Saya telah bensusun dan bersih di bilik saya.
Perhatikan kata adjektif bensih digunakan sebagai kata kenja di dalam AT (9597). Ia sebenarnya boleh digantikan dengan kata kenja membensihkan. 6.6.3 Benikut dikemukakan ayat-ayat tulisan lain yang mengandungi kata adjektif:
AT AT AT AT AT AT
(98) (99) (100) (101) (102) (103)
: : : : : :
Awak mesti bersih dengan di bilik. Kakak pergi ke mandi bersih. Semua itu mesti untuk bersih. Dia suka membaca rajin membaca buku. Mesti belajar rajin membaca buku. Au belajar najin membuat pandai.
Pola ayat-ayat di atas agak sukar dikenal pasti. Kelihatan bahawa kata-kata adjektif itu digunakan secara sewenang-wenang tanpa mengikut peratunan tertentu. 6.6.4 Bendasarkan perbincangan di atas, dapat dibuat kesimpulan bahawa pelajar-pelajar pekak menghadapi masalah dalam penggunaan kata adjektif. Ini mungkin kerana kata-kata adjektif mempunyai makna yang abstrak dan sukar dikuasai oleh mereka. Masalah mi menupakan masalah pada aspek semantik.
6.7
Kesimpulan
Secara ringkasnya, masalah utama dalam pembinaan fnasa oleh pelajan pekak adalah seperti yang berikut: (i) : Kelemahan menggunakan kata penenang atau frasa penerang di dalam struktur FN. Pada amnya, FN yang
182
dibentuk terdini danipada satu kata nama tanpa penerang. Masalah struktur FN termasuk juga penggunaan kata bilangan dan penjodoh bilangan. Biasanya unsur-unsur itu tidak dapat dibina bersama kata nama inti untuk membentuk satu FN yang kompleks. (ii) Pembinaan frasa kenja memperlihatkan pola yang selalu dipenganuhi oleh ciri isyarat kata kerja. Objek mungkin terletak di hadapan kata kerja. Kadangkala, frasa sendi nama yang terletak di bawah nodus FK mungkin mempunyai posisi di hadapan kata kerja. Kata sendi nama selalu digugurkan atau salah penggunaannya. Masalah mi mencerminkan bahawa pelajar pekak tidak begitu memahami fungsi kata sendi nama. Banyak kesalahan dilakukan dalam penggunaan kata adjektif kerana tidak digunakan mengikut pola yang betul. Ini mungkin kenana pelajar-pelajan tidak memahami fungsi dan cini-ciri semantik kata-kata adjektif tersebut.
(iii)
(iv)
Perbincangan di dalam bab mi menunjukkan kesalahan struktur sintaksis pelajar pekak terutamanya disebabkan oleh penganuh struktur bahasa isyarat. Kebanyakan pelajar tidak dapat menguasai struktur sintaksis bahasa Melayu dengan baik. Dengan yang demikian, ayat tulisan mereka kerapkali memperlihatkan pola isyarat tangan.
183
BAB VII
ANALISIS PEMBINAAN AYAT
7.1
Pendahuluan
Di dalam bab mi akan dianalisis pola pembinaan ayat tulisan pelajar pekak. Ayat-ayat tulisan yang akan dikaji termasuk ayat tunggal (ayat selapis) dan ayat majmuk (ayat berlapis). Perhatian akan ditumpukan kepada pola-pola ayat tulisan pelajar pekak yang mengandungi ciri-ciri binaan tersendiri. Polapola mi mungkin dianggap sebagai tidak gramatis dalam b~ Melayu tetapi sebenarnya adalah umum dan biasa dijumpai ayat tulisan pelajar pekak. Tujuan utama adalah untuk meng~na1 pasti pola-pola tersebut dan seterusnya mencari punca kesalahan. Ayat-ayat yang menepati struktur sintaksis bahasa Melayu tidak akan dibincangkan kerana tujuan kajian mi untuk menganalisis kesalahan bahasa tulisan dan bukan menilai pencapaian bahasa pelajar pekak.
7.2
Ayat Tanpa Subjek
Daripada data ayat tulisan, ditemui ayat-ayat yang tidak Iengkap seperti yang berikut: AT AT AT AT AT (1) (2) (3) (4) (5) : : : : Buku menyimpan dalam laci. Berlari tiap-tiap untuk kuat. Peperiksaan penggal kedua harap mesti rajin belajar. Hadiah kedua dapat sangat rasa gembira. Bersih-bersih mesti menjaga sangat cantik.
Perhatikan unsur subjek atau pelaku bagi kata kerja di dalam ayat-ayat di atas tblah digugurkan. Gejala mi menyebabkan ayat-
ayat tersebut seolah-olah tidak Iengkap. Bagaimanapun, apabila dibaca dengan isyarat tangan, maknanya Iengkap. Sebagai contoh, kita meneliti struktur AT (1). Penanda frasa struktur dasar ayat mi ialah: AT (1)
FN (saya) ~FS FN KKj menyimpan (di) dalam laci (unsur tergugur) (objekkerja mendahului kata kerja) Pred
buku
1~
Unsur subjek yang telah digugurkan ia!ah kata ganti nama din pertama, iaitu saya. Pada amnya, pengisyarat berlakon sebagai pelaku untuk sesuatu perbuatan. Sekiranya pengisyarat sendiri merupakan pelaku (iaitu saya), maka struktur tangan itu tidak semestinya diujarkan pada struktur permukaan. Gejala di dalam AT (2) adalah sama. Penanda frasa struktur dasarnya boleh digambarkan seperti yang berikut: AT (2)
FN (saya) FK
Pred
FKW KKJ berlari FS untuk kuat (seharusnya kekuatan) tiap-tiap (han) (unsur tergugur)
Kami tidak menganggap kesalahan AT (1) berlaku pada imbuhan kata kerjanya, laitu menganggap ayat itu harus ditulis sehagai Buku disimpan (di) dalam laci. Alasannya ialah pengisyarat berlakon sebagai pelaku, oleh itu kata kerja itu mesti berciri aktif.
185
Analisis di atas menunjukkan bahawa unsur yang tidak wujud pada struktur permukaan ialah subjek FN saya. AT (2) juga mengandungi kesalahan struktur lain seperti yang ditunjukkan di dalam rajah berkenaan. Untuk maksud penumpuan kepada topik perbincangan, kesalahan-kesalahan struktur tersebut tidak akan diterangkan secara lanjut. AT (3) mempunyai penanda frasa struktur dasar seperti yang berikut: AT (3)
FN (saya) ~ ~ KKj harap (sepatutnya berharap)
Pred FK A Kom FN
I
1 Pred FA Adj
(saya)
KB I mesti
A raiin,,,,/~\ Ko ~Pred FN FK (saya)
belajar (untuk) peperiksaan A pengga! kedua (unsur tergugur)
Analisis di atas menunjukkan AT (3) terdiri daripada ayat majmuk yang berlapis-lapis. Menurut hukum penerbitan ayat majmuk d~ dalam bahasa Melayu, unsur subjek yang sama boleh digugurkan oleh rumus transformasm pengguguran pilihan. Misalnya, 186
subjek di dalam A1 dan A2 boleh digugurkan kerana bersamaan dengan subjek di dalam ayat matriks. mi pula tidak bermakna kesemua subjek yang sama itu termasuk subjek dalam ayat matriks digugurkan. Ternyata bahawa pengguguran subjek saya dalam AT (3) disebabkan ganti nama din pertama 2 tidak penlu wujud pada struktur permukaan bahasa orang pekak. AT (4)
A ~Pred FN (saya) ~ K~A sangat rasa
/~-.~
FK~KET
PhbSub
kei~ana FN A (saya) FN
_________
Pred FK
KKJ
Kom
(sepatutnya berasa)
2 ~~red FN (saya) FA genibira
hadiah kedua
(sepatutnya (sepatutnya mendapat) mendahului kata kerja)
da~at
AT (5)
Pred FN (kita) ~ mesti
I
FN menjaga bersjhbersih
(mungkjn
A
Kom (supaya) Pred
_____________
kebersihan)
sangat cantik
Analisis terhadap ayat-ayat di atas menunjukkan bahawa pelajar-pelajar pekak mungkin menggugurkan unsur subjek kata ganti nama din pertama sekiranya kurang sedar bahawa unsur itu
2 Struktur pcrmukaan AT (3) diterbitkan melalui proses transformasi yang mentopikalisasikan FS (Untuk) peperiksaan penggal kedua. Untuk maksud pembatasan, Iangkah-Iangkah penerbitan struktur itu tidak akan dibincangkan.
187
wajib hadin di dalam ayat tulisan. Gejala kehilangan kata-kata begini sebenarnya telah lama dikenali oleh para pendidik sebagai 3 Bagaimanapun, punca kesalahan mi tidak pula dicari. omission.
7.3
Penerang Frasa Nama di dalam Pembinaan Ayat
Perbincangan tentang frasa nama di dalam Bab VI, Bahagian 6.3, membenikan kesimpulan bahawa kebanyakan pelajar pekak Iemah di dalam pembinaan frasa nama yang mengandungi frasa penerang. Justenu, mereka menggunakan cara yang benlainan atau struktur ayat yang benlainan untuk menyampaikan makna tensebut. Salah satu contoh yang telah dikemukakan di dalam Bahagian 6.3.1.2 ialah ayat Pintu rumah itu tertutup rapat ditulis sebagai Rumah itu pintu tertutup rapat. Di dalam bahagian mi, dianalisis ayat-ayat tulisan yang menggunakan pola tersebut. Lihat ayat-ayat tulisan yang berikut: AT AT AT AT AT (6) (7) (8) (9) (10) : : : : : Irene keputusan peperiksaan sangat cemenlang. Sai Ki baju sangat cantik. Kakak ada teman orang lelaki. Pencuri itu nakal orang kelima-lima. Dia menangis adik saya.
Penanda frasa struktur permukaan AT (6) boleh digambarkan seperti yang berikut: AT (6)
A~ FN Irene FN
~
A
I~
Pred
________
keputusan peperiksaan KB sangat Adj cemerlang
Lihat Myklebust (1964:294).
188
Perhatikan frasa nama Irene sebenarnya merupakan unsur penerang bagi frasa nama keputusan peperiksaan. Di dalam struktur permukaannya, FN Irene telah ditopikalisasikan.4 Mengikut penggunaan biasa, AT (6) seharusnya ditulis sebagam yang berikut: AT (6a) : Keputusan peperiksaan Irene sangat cemerlang. AT (7) juga mempunyai struktur yang sama. Penanda frasa struktur permukaannya ialah: .AT (7)
Al
FN FN SaiKi
I
~ Pred FA
4 KB~ sar~gat
haJu
L~~J
Adj
caritik
Frasa nama Sai Ki juga ditopikalisasikan. Ayat ditulis semula seperti yang berikut: AT
mi
boleh
(7a) : Baju Sai Ki sangat cantik. Daripada AT (8), AT (9) dan AT (10), didapati struktur frasa narna yang telah diasingkan mi tidak semestinya terletak di hadapan ayat. Penhatikan penanda frasa struktur permukaan AT (8) di hawah: AT (8)
FN kakak KKJ ada A A~ FN
Pred FK FN ternan orang lelaki
1
4 Scbenarnya kata peperiksaan juga merupakan penerang bagi kata nama inti
keputusan. Struktur kedua-dua kata tidak diasingkan niungkin kerana (i) keputusan peperiksaaI~merupakan satu frasa yang biasa digunakan di sekolah atau (Ii) pelaJar herkenaan dapat menggunakan satu penerang tetapi tidak dapat inenggunakan strukiur yang lebih kompleks.
189
FN terasing, iaitu orang lelaki, menerangkan frasa nama di bawah lindungan frasa predikat. Berdasankan makna yang cuba disampaikan di dalam AT (8), dicadangkan ayat mi ditulis semula seperti yang benikut: AT (8a) : Kakak ada teman lelaki. Penanda frasa struktur permukaan AT (9) ialah: AT (9)
A
__
FN
FN
___________
Pred
FK
pencuri itu
ii
Di dalam struktun di atas, FN orang kelima-lima menenangkan bijangan bagi FN subjek. Kelemahan dalam menguasai struktur sintaksis bahasa Melayu menyebabkan pelajar berkenaan tidak dapat membina struktur FN yang mengandungi unsur-unsur kata bilangan, penjodoh bilangan dan kata nama inti.5 Sebagai pilihan lain, penerang bilangan telah diasingkan untuk menjadi satu frasa tersendiri. Struktur yang gramatis bagi AT (9) ialah: AT (9a) : Kelima-lima orang pencuri itu nakal.
Seterusnya, penanda frasa struktur permukaan: AT (10)

Al ~_A
FN
dia
Preci
FK menangis adiksaya
Lihat perbincangan di dalam Bahagian 6.3.3 dan Bahagian 6.3.4.
190
FN terasing menerangkan bahawa dia ialah adik saya. Untuk menjadikan maknanya lebih jelas, AT (10) boleh ditulis sebagai: AT (lOa) : Adik saya menangis.
7.4
Objek Mendahului Kata Kerja
Di antara ayat-ayat tulisan yang dikumpul, didapati sejumlah besarnya menurut pola objek mendahului kata kerja. Pola begini telah dianalisis secana mendalam di dalam Bab VI, Bahagian 6.4.2. Oleh itu tidak akan diulang perbincangan yang sama tetapi sematamata membuat penerangan ringkas. Contoh-contoh ayat tulisan yang mempunyai pola tersebut ialah: AT AT AT AT (11) (12) (13) (14) : : : : Saya tidak tahu surat mi menginim. Saya sudah surat menghantar kepada kakak saya. Buku menyimpan dalam laci. Hadiah kedua dapat sangat nasa gembina.
Penanda frasa struktur dasar AT (11) dan AT (12) lebih kurang sepenti yang benikut: AT(11)
A
FN saya
Pred ~FK Nat tidak

.
KKJ
A A
tahu Kom
Pred FN
(cara 9) FK
FN~
KKJ (unsur tergugur) surat
mi
mengirim
191
AT (12)
A ~ ~~~Pred
sudah
surat
menghantar
kepada kakak saya
Struktur-struktur dasar AT (11) dan AT (12) memperlihatkan FN yang mengandungi objek mendahului kata kerja. Strukturstruktun dasan untuk AT (13) dan AT (14)juga mempunyai pola yang sama.6 Pola mi demikian kenana dalam bahasa orang pekak, posisi sesuatu objek perlu diwujudkan terlebih dahulu untuk membenarkan perbuatan (kata kerja) dilakukan ke atas objek tersebut.7
7.5
Keterangan Tempat Mendahului Kata Kerja

+
Dalam bahasa Melayu, ayat berpola FN stnuktur-struktur seperti yang berikut: (1) (2) (3)
FK boleh mengandungi
Ramai wanita bekerja di kilang. Mereka berasal dan Sarawak. Dia akan mengusahakan perniagaan di bandar.8
Perhatikan bahawa tendapat frasa sendi nama yang mengikuti kata kerja tak transitif atau mengikuti objek (FN). FS seperti mi dikenali oleh Nik Safiah sebagai frasa sendi nama keterangan tempat. Danipada data ayat tulisan, terdapat keterangan tempat yang digunakan di dalam pola ayat seperti yang berikut: AT (15) AT (16) AT (17) AT (18)
6
7
: : : :
Terry itu di bawah pokok berehat. Saya suka perpustakaan membaca buku. Saya hendak kedai beli bunga. Saya suka perpustakaan pinjam buku cerita.
Lihat AT (1) dan AT (4) di dalam Bahagian 7.2 untuk penanda frasa struktur
dasar berkenaan.
8 9
Lihat Bahagian 6.4.2.3. Contoh-contoh ayat mi dipetik daripada Nik Safiah (1986:157160). Lihat Nik Saiiah (1986:157).
192
Penanda frasa struktur dasar AT (15) digambarkan seperti yang benikut: AT(15)
FN A
Pred
Terry itu
FS
FK
KKj
di bawah pokok
berehat
Perhatikan bahawa struktur mi memperlihatkan FS mendahului kata kerja, iaitu songsang dengan struktur bahasa Melayu yang gramatis. Gejala mi boleh difahami jika dilihat AT (15) dengan isyarat tangan, iaitu dengan mengisyaratkan nama pelaku TERRY dengan diikuti BAWAH POKOK. Akhirnya, diikuti lakonan perbuatan BEREHAT. Urutan isyarat mi menunjukkan bahawa keterangan tempat mendahului kata kerja. Lihat juga frasa struktur dasar AT (16) di bawah: AT (16)
FN _________~ saya A ~ Pred
KB suka SN I
PS FN
I
KKj I
FN
membaca
(~)
perpustakaan
(unsur tergugur)
Di dalam AT (16), keterangan tempat juga mendahului kata kerja. Bagaimanapun, kata sendi nama tidak wujud pada struktun permukaan. Unsur mi sebenarnya tidak penting atau tidak 193
dipenlukan dalam bahasa orang pekak dan seningkali diabaikan oleh pelajar pekak. Namun begitu, analisisnya ialah struktur keterangan tempat sebagai FS kerana makna sendi nama telah dirangkumi.1 Dibaca dengan isyarat tangan, didapati AT (15) dan AT (16) mempunyai pola yang sama. Tempat perpustakaan diterangkan terlebih dahulu. mi menjadikan posisi pengisyarat seolah-olah berada di dalam perpustakaan dan dia membaca buku. AT (17) dan AT (18) boleh diterangkan dengan cara yang sama.
7.6
Ayat Pasif
Kajian mi berpendapat bahawa bahasa orang pekak tidak mengandungi ayat pasif. Pendapat mi dicadangkan berdasarkan hakikat pengisyaratan bahasa isyarat seringkali mempenlihatkan pengisyarat bertindak sebagai pelaku bagi kata kerja; iaitu ia melakukan perbuatan itu secara aktif. Dengan yang demikian, semua kata kerja dalam bahasa isyarat benciri aktif.11 Dalam bahagian in kita menganalisis ayat-ayat pasif yang dihasilkan oleh pelajar pekak. AT AT AT (19) (20) (21) : : : Buku itu dipinjam oleh Fang Fui Ling. Irene itu dihadiah oleb baju baru. Budak nakal itu dikoyak oleh kakak.
AT (1921) memperlihatkan pelajar-pelajar berkenaan telah dapat mengenali ayat pasif walaupun penggunaan kata dan makna AT (20) dan AT (21) tidak begitu tepat. Berdasarkan penelitian terhadap kesemuadata tulisan yang terkumpul, didapati ayat seperti AT (1921) merupakan sebilangan kecil sahaja. Kebanyakan ayat tulisan yang dikemukakan adalah seperti yang berikut: AT (22) : AT (23) : AT (24) : Kucing itu ditangkap seekor tikus. Kucing pandai ditangkap tikus. Kelima-lima orang mata-mata itu ditangkap oleh perompak.
10 11
Lihat perbincangan tentang kata sendi nama dalam bahasa orang pekak,
Bahagian 3.3.4.
Dalam bahasa isyarat, tiada unsur yang menentukan ciri aktifatau ciri pasifbagi kata kerja (seperti imbuhan me-, di, dan ter- dalam bahasa Melayu) kerana
penentu begmni tidak diperlukan.
194
AT AT AT AT AT AT AT AT AT
(25) (26) (27) (28) (29) (30) (31) (32) (33)
: : : : : : : : :
Polis itu ditangkap Phang Shim Shie. Onang nakal yang ditangkap perempuan. Emaknya sudah dilahirkan anak perempuan. Ayah dimanahi kepada Aim. Orang yang jahat itu dicuri oleh emas. Dia orang nakal yang dicuni oieh kereta. Budak itu dicuri oieh Au buku. Ooi seialu dikoyak oleh kertas. Anaknya itu sangat jahat dikoyak oleh kertas.
Dan aspek semantik, AT (2223) tidak dapat diterima. Misalnya, Ooi selalu dikoyak oleh kertas [AT(32)] tidak diterima akal. Sekiranya kita menggantikan kata kerja pasif itu dengan kata kerja aktif, baharulah maksudnya difahami, iaitu: AT (32a) Ooi selalu mengoyak kertas. Sesungguhnya masalah di atas berkait rapat dengan struktur bahasa isyarat. Perhatikan ayat-ayat yang berikut: (4) (5) Kucing menangkap tikus. Tikus ditangkap kucing.
Apabila kedua-dua ayat (4) dan (5) dibaca dengan isyarat tangan, imbuhan me-, dan di- diabaikant2 dan ujaran ayat isyarat menjadi yang berikut: (4a) KUCING TANGKAP TIKUS. Pengertiannya: Kucing menangkap tikus.
(5a) TIKUS TANGKAP KUCING.
Pengertiannya: Tikus menangkap kucing. Makna ayat isyarat (5a) tidak diterima akal. Justeru orang pekak tidak akan mengemukakan isyarat begini. Ayat isyarat (4a)
12 Jika dibaca dengan BMKT, imbuhan turut diisyaratkan. Bagaimanapun, kebanyakan pelajar pekak tidak dapat memahami fungsi dan makna kod MEN dan kod DI. MEN +TANGKAP dan DI +TANGKAP akan dianggap mempunyai pengertian yang sama, iaitu kata kerja TANGKAP yang berciri aktif.
195
pula diterima sebagai ayat yang lojik. Pelajar pekak yang tidak dapat membezakan fungsi imbuhan medan di- akan menggunakan sama ada imbuhan me- atau imbuhan di di dalam ayat tulisan. Misalnya, mereka mungkin menghasilkan ayat-ayat tulisan yang benikut berdasarkan struktur (4a): (4b) (4c) Kucing menangkap tikus. Kucing ditangkap tikus.
Menurut pemahaman pelajar berkenaan, makna bagi keduadua ayat tulisan (4b) dan (4c) sama dengan ayat isyarat (4a). Oieh itu, dapat dibuat kesimpulan bahawa kebanyakan pelajar pekak tidak mengenali perbezaan ayat aktifdengan ayat pasif. Makna asal AT (2233) hanya dapat difahami jika diabaikan imbuhan di- dan menganggap kata-kata kerja berkenaan sebagai kata kerja aktif.
7.7
Ayat Majmuk
Ayat majmuk terdiri daripada dua ayat selapis atau lebih. Pada amnya, ayat-ayat selapis dicantumkan menjadi ayat majmuk melalui proses transformasi sepenti menggugurkan unsur-unsur tertentu yang sama dan mengubahsuaikan struktur ayat. Di dalam bahagian mi, akan dikaji penggunaan kata penghubung di daiam ayat-ayat tulisan pelajar pekak. Seterusnya pembinaan ayat-ayat majmuk yang dijumpai daripada data tulisan akan dianalisis.
7.7.1
Ayat Majmuk Gabungan
Ayat-ayat tulisan yang berikut mengandungi kata penghubung koordinat: AT (34) : Saya membuat tetapi untuk masa. AT (35) : Saya tetapi itu dan. AT (36) : Orang yang tetapi cakap jalan untuk besan. AT (3436) menunjukkan pelajar-pelajar berkenaan langsung tidak mengenali fungsi dan makna kata penghubung yang digunakan. Di samping itu, tidak dapat dikenal pasti pola ayat tersebut dan juga tidak difahami makna yang cuba disampaikan. Perhatikan juga ayat-ayat tulisan yang berikut: AT (37) : Khor Teng Hong dan Tham Yun Chi belajar di Afrika. 196
AT AT AT AT AT
(38) (39) (40) (41) (42)
: : : : :
Kami mesti belajar atau harap lulus. Hong Lee rajin belajar tetapi gemuk. Aminah makan roti tetapi ke sekolah. Kakak itu cantik sangat tetapi hodoh. Saya selalu belajar rajin tetapi malas.
AT (3742) menunjukkan pola ayat majmuk yang nyata, iaitu setiap ayat tulisan itu terdiri daripada dua ayat selapis yang boleh dikenal pasti. Bagaimanapun, selain AT (37), ayat-ayat tulisan itu tidak menggunakan kata penghubung dengan betul. Sebagai contoh, AT (38) terdini daripada dua ayat dasar yang berikut: AT (38a) A1: A2: Kami mesti belajar. Kami harap lulus.
Berdasarkan makna kedua-dua ayat, lebih sesuaijika dihubungkannya dengan menggunakan kata penghubung subordinat kerana: AT (38b) : Kami mesti belajar kerana kami harap iulus.
Transfonmasi pengguguran unsur yang sama menghasilkan struktur permukaan yang benikut: AT (38c) : Kami mesti belajar kerana harap lulus.
AT (39) dan AT (40) juga boleh diubahsuaikan seperti yang benikut: AT (39a) : AT (40a) : Hong Lee yang gemuk rajin belajar. Aminah makan roti sebelum ke sekolah.
Kesalahan juga benlaku pada penggunaan kata penghubun~ AT (41) dan AT (42) agak beriainan. Penhatikan ayat-ayat semula: AT(41) AT (42) : : Kakak itu cantik tetapi hodoh. Saya selalu belajar rajin tetapi malas.
Dicadangkan kata tetapi tidak digunakan seb~ penghubung. Sebaliknya, kata itu digunakan sebagai kate 197
a.
TETAPI Rajah
1
b. TIDAK
dientikan sebagai tidak. Rajah 1 mempenlihatkan bahawa isyarat tetapi dan isyarat tidak mempunyai cmi struktun (gerakan) yang hampir sama. Penanda frasa struktur dasar AT (41) boleh digambarkan seperti yang benikut: AT (41)
FN~
Fred
Naf
Pred
FA
I
kakak
itu
FA
I
PhbKo (dan?)
kakak itu
cantik
tetapi
.~,
hodoh
(tidak)
Selepas mengalami transformasi pengguguran unsur yang sama, struktur permukaannya ialah: AT (41) A ~~~Pred /N~
___________
PredT~-~
Pred Naf
1 FA
kakak itu
FA
cantik
PhbKo
I
tetapi
(tidak) hodoh
(dan?)
198
ANALI5I5 PEMBINAAN AYAT
Analisis di atas menunjukkan bahawa jika dianggap kata tetapi sebagai kata nafi, maka jelaslah maksud seluruh ayat tersebut. AT (42) juga boleh dianalisis dengan cara yang sama. Didapati struktur penmukaan kedua-dua ayat mi tidak mengandungi kata penghubung. Sebenarnya, gejala begini biasa dijumpai di dalam ayat majmuk yang dihasilkan oleh pelajar pekak. Lihat ayat-ayat tulisan yang berikut: AT AT AT AT AT (43) (44) (45) (46) (47) : Gadis itu sungguh cantik bensih. : Au saya pengi ke Kuala Lumpun dengan bas. : Semua murid-murid pandai najin. : Semua munid-munid bans dia lewat. : Dia manah tidak menangis cakap.
Kesemua AT (4347) menupakan ayat majmuk yang tidak mengandungi kata penghubung pada struktun permukaannya. AT (43 45) sepatutnya ditulis seperti yang benikut: AT (43a): Gadis itu sungguh cantik dan bensih. AT (44a): Au dan saya pergi ke Kuala Lumpur dengan bas. AT (45a): Semua munid pandai dan rajin. Struktur ayat-ayat majmuk di atas agak mudah, maka tidak penlu dilakukan analisis lanjut terhadapnya. Sebaliknya, perlu dilihat AT (46). Penanda frasa struktun dasarnya boleh digambarkan seperti yang berikut: AT (46)
A
FN
Pred
I
~ I
PhbKo dia lewat
Bil
F
(tetapi)
semua munid-murid
(sepatutnya murid)
bans (unsur tergugur)

sepatutnya berbaris)
Jelaslah bahawa AT (46) merupakan ayat majmuk gabungan walaupun tidak memperlihatkan penghubung koordinat pada struktur permukaannya. 199
Penanda frasa struktur dasan AT (47) ialah: AT (47)
A1 ~A2PhbKo
dia marah dia tidak menangis
A3 dia tidak cekap
Penhatikan bahawa struktur penmukaan ayat mi ditenbitkan dengan cana menggugurkan unsur-unsur yang sama. Kata dia di dalam A2, dan kata dia dan tidak di dalam A3 digugunkan. Setenusnya, ayat-ayat A1, A2 dan A3 digabungkan satu demi satu tanpa menggunakan kata penghubung. Ayat penmukaan yang dilahirkan ialah: AT (47) : Dia manah tidak menangis cakap. Cana penenbitan ayat majmuk mi merupakan cana formal pelajan pekak melahirkan ayat majmuk. Pola yang samajuga dilihat dalam penerbitan ayat majmuk berketenangan dan ayat relatif. Penkana mi akan dibincangkan kemudian. 7.7.2 Ayat
Majmuk Berketerangan
Penhatikan ayat-ayat tulisan yang berikut:
AT (48) AT (49) AT (50) AT (51) AT (52) AT (53)
Sebelum saya datang ke sekolah yang lambat. Saya mengambil wang kenana menyimpan bank. Kakak ada berpelajan kalau hendak malas. Dia selalu sangat supaya mi di rumah. Kereta api sehingga benhenti stesen. Saya pergi ke Kuala Lumpur ketika saya menulis sunat kepada ayah. AT (54) : Abu pengi ke klinik walaupun sakit. AT (55) : Kamu tidak benhati-hati semasa pepeniksaan sekinanya kamu akan gagal dalam pepeniksaan SRP. AT (4855) menunjukkan penggunaan kata penghubung subordinat yang salah. Didapati kebanyakan pelajar pekak tidak
: : : : : :
200
mengenali fungsi dan makna kata penghubung subordinat. Keadaan mi samalah sepenti penggunaan kata penghubung koondinat. Seperti yang telah diterangkan, ayat-ayat majmuk asal yang dihasilkan oleh pelajar pekak tidak mengandungi kata penghubung. Lihat ayat-ayat tulisan yang berikut:
AT AT AT AT
(56) : Saya suka makan nasi belum pergi ke mandi.

(57) :
Dia berbual-bual saya sedang makan di nestoran.
(58) : Saya hendak ke pengi penpustakaan membaca. (59) : Saya suka bunga sungguh cantik.
Penanda frasa struktun dasan AT (56) ialah:
AT (56)
A
~
FN saya
KB
~-
FK~
~
~Pred
~~KET
KKj
FN
PhbSub
FN
suka
makan
nasi
Pred
s~ya
KB
belum
KKj
pergi
FS
kemandi
digunakan sebagai FN,
salab)
Transfonmasi penggugunan unsur yang sama menghasilkan ayat permukaan: AT (56) : Saya suka makan nasi belum pergi ke mandi.
Perhatikan bahawa kata penghubung subondinat yang patut digunakan oleh pelajar itu ialah sebelum. Bagaimanapun, kata belum telah digunakan sebagai kata bantu dan makna yang sama juga dapat disampaikan. Penanda fnasa struktun dasar AT (57) ialah:
201
AT (57)
A FN .~ dia ~ KKj PhbSub ~ Pred
berbual-bual
(dengan) saya
4
(unsur tergugur)
(ketika)
saya sedang
makan di
restoran
Transformasi penggugunan unsun yang sama menggugurkan fnasa nama saya di dalam A1 (sebenannya tidak patut digugunkan) untuk menghasilkan ayat penmukaan: AT (57) : Dia berbual-bual saya sedang makan di nestonan. Ayat mi juga tidak mengandungi kata penghubung subondinat ketika. Seterusnya, penanda frasa struktun dasan AT (58) ialah: AT (58) A
FN
saya
Pred
FK KKj ~~~KET FS
hendak
ke I pergi
/~N
( ) perpustakaan
PhbSub
I
A1
(untuk)
saya hendak
membaca
(sepatutnya pergi ke perpustakaan)
Proses penggugunan unsun yang sama menerbitkan struktun permukaan ayat majmuk benketerangan di bawah: AT (58) : Saya hendak ke pengi perpustakaan membaca.
202
Penanda frasa struktun dasan AT (59) boleh digambankan seperti yang benikut: AT (59)
A~ FN FK-~ Pred KET
saya
KKj
suka
~FN
bunga
PhbS~A1
(k erana)
bunga suhgguh cantik
Unsun yang sama, iaitu FN bunga di dalam A1, juga digugunkan untuk menghasilkan ayat penmukaan: AT (59) : Saya suka bunga sungguh cantik. Analisis di atas menunjukkan bahawa pelajar pekak menerbitkan ayat majmuk berketerangan dengan cara yang sama dengan penenbitan ayat majmuk gabungan, iaitu unsun yang sama di dalam ayat kedua digugunkan. Setenusnya kedua-dua ayat dmcantumkan tanpa menggunakan kata penghubung subondinat.
7.7.3
Ayat Relatif (Ayat Majmuk Pancangan)
Ayat relatifialah ayat yang ditenbitkan dengan cara memancangkan satu ayat ke dalam struktur FN ayat yang lain dengan syarat keduadua ayat itu mempunyai FN yang benkesamaan identiti. Contohnya: (6) A1 A2 : : Budak itu adik saya. Budak itu membaca buku. Budak yang membaca buku itu adik saya.
Selepas meneliti keselunuhan data tulisan pelajan pekak, didapati mereka langsung tidak menghasilkan ayat pancangan sepenti yang dikatakan. Bagaimanapun, pelajan-pelajan itu cuba menggunakan pola yang lain untuk menyampaikan makna yang sama. Sebagai contoh, lihat ayat-ayat tulisan yang berikut: AT (60) : Gadis sangat pandai yang cantik. AT (61) : Adik saya sedang belajan yang najin. AT (62) : Perempuan itu menyanyi dan menani yang lebih cerdik.
203
Perhatikan AT (60 62) sebenarnya menupakan ayat nelatif. Bagaimanapun, nelativasi benlaku pada belakang ayat (bukan pemancangan ke dalam FN). Cana penenbitan ayat-ayat itu sepenti yang benikut:
AT (60) A1: A2: = = ~: = = ~:
Gadis Gadis Gadis Gadis
sangat pandai. cantik. sangat pandai + gadis cantik. sangat pandai yang cantik.
(Sepatutnya: Gadis yang cantik sangat pandai). AT (61) A1: A2 = = ~: = = ~: Adik Adik Adik Adik saya saya saya saya sedang belajan. rajin. sedang belajan + adik saya rajin. sedang belajan yang rajin.
(Sepatutnya: Adik saya yang najin sedang belajan). AT (62) A1: A2:
= =
=~:
Penempuan itu menyanyi dan menani. Perempuan itu Iebih cerdik. Perempuan itu menyanyi dan menani + perempuan itu lebih cendik. Perempuan itu menyanyi dan menani yang lebih cerdik.
(Sepatutnya: Perempuan yang lebih cendik itu menyanyi dan menari). Analisis di atas menunjukkan pelajan pekak mengaplikasikan cana yang lain untuk menghasilkan ayat nelatif. Sesungguhnya mereka menghadapi masalah untuk menenbitkan ayat pancangan relatif yang betul kenana ayat begmni mengandungi struktun FN yang kompleks.
7.8
Kesimpulan
Perbincangan di dalam bab mi menunjukkan bahawa pelajar pekak membina ayat menunut pola tertentu dan tersendini. Dan pandangan kami, ayat-ayat ti.rlisan mereka tidak gramatis dan salah stnukturnya. 204
Bagaimanapun, kata-kata di dalam ayat bukan disusun secana nang-wenang. Sebenarnya, pola-pola ayat itu boleh dikenal pasti. Cini-cini yang ditemui dalam pembinaan ayat tulisan pelajar pekak ialah:
(i)
Unsur subjek di dalam setengah-setengah ayat digugurkan sehingga ayat-ayat itu kelihatan tidak lengkap. Contohnya:
AT (63) : Buku menyimpan dalam laci.

(ii) Pelajan pekak menggunakan cana sendiri untuk menerangkan fnasa nama, iaitu penerang diasingkan daripada klausa utama. Contohnya:
AT (64) : Sai Ki baju sangat cantik. (iii) Objek bagi kata kenja mungkin tenletak di hadapan kata
kenja. Contohnya:
AT (65) : Saya tidak tahu surat mi menginim.

(iv) Fnasa keterangan tempat bagi sesuatu penbuatan (kata kenja) mungkin juga tenletak di hadapan kata kenja. Contohnya: AT (66) : Saya hendak kedai beli bunga. (v) Kebanyakan pelajan pekak tidak dapat membezakan ayat pasifdanipada ayat aktif. Meneka benkecenderungan menghasilkan ayat aktifwalaupun kata kenja yang ditulis ialah kata kerja pasif yang mengandungi imbuhan di-. Contohnya: AT (67) : Orang jahat itu dicuni oleh emas. (vi) Dalam penghasilan ayat majmuk, pelajan pekak tidak dapat menggunakan kata penghubung dengan betul. Sebenannya, ayat majmuk meneka tidak memerlukan kata penghubung. Didapati pelajan pekak menggunakan satu 205
cana tertentu untuk menerbitkan ayat majmuk, iaitu ayat-ayat dasan disusun satu demi satu selepas unsun yang sama di dalam ayat kedua digugunkan. mi boleh digambarkan seperti yang benikut: Ayat dasan I : A B C
Ayat dasar 2:
X A B C X
Ayat majmuk tenbitan : Contohnya:
AT (68) : Saya suka bunga sungguh cantik. (vii) Untuk menghasilkan ayat nelatif, nelativisasi tidak berlaku secana langsung pada frasa nama. Sebaliknya, relativisasi berlaku pada akhin ayat. Contohnya: AT (69) : Gadis sangat pandai yang cantik. Pola pembinaan ayat yang istimewa atau ganjil menunjukkan bahawa kebanyakan pelajar pekak belum dapat menguasai sintaksis ayat bahasa Melayu. Justenu ayat-ayat tulisan meneka seringkali memperlihatkan urutan bahasa isyarat.
206
BAB VIII
PENUTUP
8.1
Rumusan
Kajian mi telah menganalisis struktur sintaksis ayat tulisan pelajar pekak. Hasil kajian mi menunjukkan bahawa struktur ujaran bahasa isyarat selalu diperlihatkan di dalam ayat tulisan. Kajian mi mendapati beberapa struktur tertentu selalu digunakan oleh pelajar pekak. Kelihatan bahawa struktur-struktur tersebut ganjil dan tidak gramatis. Walau bagaimanapun, struktur-struktur mi diterima di kalangan orang pekak. Berdasarkan penemuan kajian mi, kami mengemukakan rumus-rumus berikut untuk memperlengkap rumus struktur frasa bahasa Melayu di dalam Bahagian 4.3 untuk tujuan mendeskripsikan ayat tulisan pelajar pekak. (A, (A2)~, di mana n Rumus AF (1): A
-~--
>
..
FN A, A, FN
Rumus SF (3): KET---~
A ((KB) FN KKj (FS)
Rumus SF (4): FK
~ ~(KB) FS KKj (FN)
Rumus SF (6): FN
---~
N (Pent) Bil ((SN) FN
Rumus SF (7): FS
---~
~FN SN KNArah
Rumus yang dikemukakan di atas hanya boleh digunakan untuk mendeskripsikan ayat tulisan bahasa Melayu yang dihasilkan oleh pelajar pekak. Berikut diberikan penerangan ringkas tentang rumus-rumus di atas. (i) Rumus SF (la) : A
--p
A, (A2), di mana n
>
Rumus mi menjelaskan bahawa A boleh terdiri daripada A, yang diikuti oleh A2 dan mungkin diikuti oleh A3 dan seterusnya. Perbezaan di antara struktur mi dengan strukur bahasa Melayu ialah struktur mi tidak mengandungi PhbKo. Contohnya: AT (1) : Gadis itu sungguh cantik bersih. Penanda frasa struktur dasar AT (1) ialah: AT (1) A, ~ A2
gadis itu sungguh cantik
gadis itu sungguh bersih
Proses transformasi menggugurkan unsur yang sama di dalam AT (1) untuk menghasilkan struktur permukaan: AT (1) FN~ gadis itu A~ Pred, sungguh cantik (ii) Rumus SF (lb) : A ----p FN A1 Rumus mi menyatakan A boleh terdiri daripada FN yang diikuti oleh A1. Sebenarnya, FN tersebut merupakan penerang kepada salah satu unsur FN di dalam A,. 208 Pred
Pred2
bersih
PENUTUP
Contohnya: AT (2) : Irene keputusan peperiksaan sangat cemerlang. Penanda frasa struktur dasar ayat mi ialah: AT (2) A FN~ Irene keputusan peperiksaan sangat cemerlang ~Pred
(iii)
Rumus SF (lc) : A --p A, FN
Rumus mi menyatakan bahawa A boleh terdiri daripada A1 dan FN. Contohnya: AT (3) : Kakak ada teman orang lelaki. Penanda frasa struktur dasar ayat mi ialah: AT (3) A~ FN kakak
~Pred
KKj~ Fk ~ ada
FN teman orang lelaki
(iv)
Rumus SF (3) : KET
---p
Rumus mi menyatakan KET boleh terdiri daripada unsur A sahaja. Perbezaannya dengan struktur bahasa Melayu ialah PhbSub tidak perlu hadir. Contohnya: 209
AT (4) : Saya suka bunga sungguh cantik. Penanda frasa struktur dasar ayat AT (4)
A____ FN
I
mi ialah:
Pred FK~~
_ ~
saya
suka bunga bunga sungguh cantik
Proses transformasi menggugurkan unsur yang sama untuk

menghasilkan struktur permukaan.
AT (4)
EN
Pred
FK saya suka bunga
KET A I Pred
sungguh cantik
(v) Rumus SF (4a): FK
---+
(KB) FN KKj (FS)
Rumus
mi menyatakan
FK boleh terdiri daripada FN yang
diikuti oleh KKj. KB dan FS merupakan unsur pilihan. Contohnya: AT (5) : Saya sudah surat menghantar kepada kakak saya. Penanda frasa struktur dasarnya ialah:
AT(S) FN saya KB sudah s~rat menghantar
-- -~
Pred
FK
FS
kepadakakak saya
(vi) Rumus SF (4b): FK
(KB) FS KKj (FN)
210
PENUTUP
Rumus mi menyatakan bahawa FK boleh terdiri daripada FS yang diikuti oleh KKj. KB dan FN ialah unsur pilihan. Contohnya: AT (6) : Terry mtu di bawah pokok berehat. Penanda frasa struktur dasarnya ialah: AT (6)
FN
Pred
~
Terry itu
FS~~
di bawah pokok
berehat
(vii) Rumus SF (6) : FN
--*
(Pent) Bil
Rumus mi menyatakan bahawa FN boleh terdiri daripada N yang diikuti oleh Bil. Pent boleh diselitkan di antara kedua-duanya secara pilihan. Contohnya: AT (7) : Orang tiga pergi ke kedai. Penanda frasa stiuktur dasarnya ialah: AT (7)
FN N
~ ~
Pred
Bil tiga
Fk
~
FS
ke kedai
oning
KKj pergi (SN) FN
(viii) Rumus SF (7a) : FS
Rumus mi menyatakan bahawa FS boleh terdiri daripada satu unsur sahaja. SN pula merupakan unsur pilihan. Walaupun FN tidak didahului oleh SN, unsur mi tetap diperuntukkannya di bawah 211
nodus FS. mi kerana bahasa orang pekak tidak menggunakan kata sendi nama tetapi makna kata sendi nama tetap dirangkumi. Contohnya ialah: AT (8) : Saya hendak kedai beli buku. Penanda frasa struktur dasarnya ialah: AT (8) A ~-~Pred
niya
KB hendak
FS kedai
KKj
beim
FN buku
(sepatutnya membeli) (ix) Rumus SF (7b): FS

----
FN SN KNArah
Rumus mi menyatakan bahasa FS boleh terdiri daripada FN yang diikuti oleh SN dan KNArah. Contoh ayat ialah: AT (9): Bola itu meja di bawah. Penanda frasa struktur dasar AT (9) ialah: AT (9) A FN bola itu ~Pred FN~~KNArah meja di bawah
8.2
Masalah dan Cadangan
Daripada perbincangan analisis i, nyata terdapat strukturstruktur tersendiri dalam bahasa tulisan orang pekak yang dipengaruhi oleh sistem bahasa isyarat seperti yang dirumuskan di atas. 212
PEN UTUP
Ini boleh difahami sekiranya diterima cadangan tentang proses

pemikiran dan penghasilan ayat tulisan yang telah dikemukakan di dalam Bab II dan seperti yang digambarkan dalam Rajah 1. Dicadangkan bahawa orang pekak berfikir melalui bahasa isyarat. Urutan isyarat tangan mi harus disusun semula sebelum diperturunkan kepada ayat tulisan. Pada tahap penyusunan semula, rumus struktur sintaksis bahasa Melayu diaplikasikan. Sekiranya pelajar pekak berkenaan Iemah dalam menguasai sintaksis bahasa Melayu, maka besar kemungkinan ayat tulisan yang dihasilkan itu dipengaruhi oleh isyarat tangan.
ISYARAT TANGAN
PERKATAAN RUJUKAN
RUMUS STRUKTUR BAHASA ISYARAT UJARAN BAHASA ISYARAT

UJARAN BAHASA ISYARAT
DI DALAM PERKATAAN RUMUS STRUKTUR SINTAKSIS BAHASA MELAYU
AYAT BAHASA MELAYU~
AYAT TULISAN Rajah 1 Proses pemikiran dan penghasilan ayat tulisan Para pendidik menganggap faktor utama kesalahan sintaksis dalam bahasa tulisan pelajar pekak adalah kerana pengaruh bahasa isyarat. Justeru para pendidik sering mengesyorkan agar pelajar pekak dilarang daripada menggunakan bahasa isyarat dalam komunikasi seharian. Sebagai gantinya, Bahasa Malaysia Kod Tangan (BMKT) direka cipta dan digalakkan penggunaannya. 213
I,
Dan sudut pandangan para pendidik, BMKT didasarkan satu konsep yang unggul, iaitu bahasa yang digunakan dalam komunikasi seharian boleh diperturunkan secara langsung kepada bahasa tulisan yang menepati struktur sintaksis bahasa Melayu. Walau bagaimanapun. terdapat masalah dan segi praktisnya. BMKT mewakili satu sistem bahasa yang berdasarkan bunyi sedangkan pada hakikatnya, bahasa mi merupakan satu bahasa manual-visual. Justeru BMKT juga mengandungi kelemahan yang sama dengan bahasa isyarat, iaitu tidak mengandungi intonasi yang dapat memisahkan bahagian-bahagian struktur ayat. Kajian mi telah menunjukkan bahawa struktur sintaksis yang kompleks tidak dapat diterhitkan. Misalnya, pelajar menghasilkan ayat tulisan yang berikut: (I) *Sai Ki baju sangat cantik. Bukannya,
(2)
Baju Sal Ki sangat cantik. Satu contoh lagi ialah: *perempuan itu pandai yang cantik. Bukannya, Perempuan yang cantik itu pandai.
(3) (4)
Penghasilan pola ayat (1) dan ayat (3) disebabkan keduaduanya lebih mudah diterima dan maknanya lebih tepat difaham melalui visual. Sebaliknya ayat (2) dan ayat (4) mempunyai struktur yang kompleks dan tidak begitu mudah difaham jika dilakukan dengan isyarat atau kod tangan. mi kerana isyarat atau kod tangan tidak mengandungi unsur seperti intonasi untuk menunjukkan konstituen ayat-ayat itu. Justeru didapati pelajar pekak mesti diajar tentang struktur sintaksis bahasa Melayu supaya mereka dapat membezakan konstituen-konstituen ayat. Sekiranya pelajar normal boleh memperoleh struktur sintaksis bahasa secara tidak sedar (iaitu tidak diajar tentang sintaksis secara formal), pelajar pekak tidak dapat berbuat demikian kerana sekatan fizikal. Untuk mengatasi masalah i, dicadangkan struktur sintaksis diajar secara berperingkat. (i) Mula-mulanya, pelajar pekak harus diperkenalkan kepada struktur dasar ayat bahasa Melayu. Beberapa 214
PENUTUP
masalah yang ditemui di dalam kajian mi seperti objek mendahului kata kerja. FS tanpa mengandungi kata sendi nama dan sebagainya boleh diatasi jika dijelaskan struktur yang betul kepada pelajar. (ii) Pelajar pekak juga harus diajar tentang cara penerbitan struktur yang lebih kompleks. Salah satu masalah yang dijumpai di dalam kajian mi ialah pelajar pekak tidak menghasilkan ayat pancangan relatif. Masalah mi boleh diatasi jika mereka diajar tentang penerbitan ayat pancangan daripada struktur dasar dengan mengaplikasikan rumus transformasi relativisasi.
Untuk menerapkan pendekatan yang dicadangkan di atas, langkah-langkah yang berikut harus dilaksanakan: (i) Sukatan pelajaran dan kaedah pengajaran yang khusus untuk pelajar pekak mesti dirancangkan. Pada masa sekarang, kaedah pengajaran yang diamalkan di sekolah pekak sama dengan kaedah sekolah biasa, walhal, masalah bahasa pelajar pekak berlainan dengan masalah bahasa pelajar normal. Kaedah pengajaran bahasa yang diamalkan selama mi tidak benar-benar mendekati masalah yang sebenarnya. Untuk pelajar pekak, dicadangkan supaya pengajaran struktur sintaksis ditekankan.
Guru bahasa mesti diberi latihan dalam bidang linguistik. Mereka juga mesti arif dan memahami struktur dan ciri bahasa2 yang digunakan oleh pelajar pekak. Kemahiran pada aspek-aspek mi akan membolehkan guru mendekati masalah yang sebenar supaya dapat membantu pelajarnya mengatasi masalah tersebut. Menurut pengakuan Laporan Jawatankuasa Kabinet yang mengkaji pelaksanaan dasar pelajaran (1984), Kemampuan kanak-kanak pekak di bidang pelajaran memang terhad. Untuk menolong mereka mengatasi rintangan-rintangan
Rujuk Arbak Othman, 1988. Teori Tatabahasa Transformasi Generatif: Satu Pandangan tentang Sejauh Manakah Sumbangan untuk Pengajaran Bahasa, dalam Nik Safiah (Penyusun), 1988, hIm. 195 220. 2 Bahasa manual-visual atau bahasa isyarat.
(ii)
215
pembelajaran
mi, adalah diperakukan
bahawa mereka dibenar-
kan memulakan persekolahan mereka sebelum berumur enam tahun agar masa persekolahan yang Iebih lama itu dapat digunakan untuk latihan-latihan bertutur pada awal-awal lagi.
(Laporan Jawatankuasa Kabinet Mengkaji Pelaksanaan Dasar Pelajaran, 1984: 223224).
Pada hemat kami, kelemahan pelajar pekak dalam bidang pelajaran bukan kerana mereka kurang berkemampuan tetapi disebabkan kaedah pengajaran bahasa yang dilaksanakan tidak benar-benar mendekati masalah. Sekiranya pendekatan yang betul tidak diaplikasi, masalah bahasa bagi pelajar pekak tidak akan diatasi meskipun mereka diberi tempoh pembelajaran yang lebih panjang.
8.3
Penutup
Kajian mi memperlihatkan bahawa ayat tulisan pelajar pekak yang dianggap oleh kebanyakan orang sebagai rojak3 sebenarnya mempunyai struktur sintaksis tertentu. Untuk mengatasi masalah bahasa pelajar pekak, para pendidik perlu bersikap positif, bersimpati dan cuba memahami masalah yang sebenar. Tidak harus kita menganggap golongan mi Iemah, kurang berkemampuan dan bodoh4 sebelum kita benar-benar memahami masalah bahasa mereka.
3 4
Istilah yang digunakan oleh seorang guru di Sekolah Pendidikan Khas untuk menyifatkan struktur ayat tulisan pelajar pekak. Istilah-istilah mi selalu digunakan oleh para pendidik bila memperkatakan keupayaan pembelajaran pelajar pekak.
216
LAMPIRAN A PROFIL SEKOLAHSEKOLAH RENDAH DAN MENENGAH PENDIDIKAN KHAS
Sekolah Rendah dan Menengah Pendidikan Khas, Pulau Pinang merupakan satu-satunya institusi yang memberi pendidikan kepada pelajar-pelajar cacat pendengaran. Sekolah mi memberi pendidikan dan peringkat prasekolah, peringkat rendah sehingga ke peringkat menengah (Tingkatan Lima). Di samping itu, pendidikan vokasional juga diberikan. Sekolah mi ialah sekolah berasrama penuh yang mengambil pelajar-pelajar cacat pendengaran lelaki dan perempuan dan seluruh negara. Pada mulanya, nama sekolah mi ialah Sekolah Kanak-kanak Pekak Persekutuan, Pulau Pinang. Pada awal tahun 1988, nama sekolah ditukar kepada Sekolah Rendah dan Sekolah Menengah Pendidikan Khas, Pulau Pinang.
SEJARAH PENUBUHAN DAN PERKEMBANGAN

1952 Satujawatankuasa ditubuhkan oleh Puan Templer apabila beliau mendapat tahu di Tanah Melayu ketika itu tiada kemudahan pendidikan bagi kanak-kanak cacat pendengaran. Jawatankuasa mi terdiri daripada berbilang kaum dan objektifnya untuk menubuhkan sebuah sekolah bagi kanak-kanak cacat pendengaran.
1953
Satu jawatankuasa rayuan telah ditubuhkan. Beberapa sumbangan kewangan daripada pihak-pihak tertentu telah diperoleh oleh jawatankuasa mi dan akhirnya jawatankuasa mi telah berjaya mendapat sebuah bangunan, iaitu di 47, Jalan Northam (Jalan Sultan Ahmad Shah), untuk dijadikan sekolah yang pertama. 217
1954
Sekolah bagi kanak-kanak cacat pendengaran yang pertama, iaitu Sekolah Kanak-kanak Pekak Persekutuan, telah dibuka dengan rasminya oleh Puan Templer. Cik J.M. Hicks telah dilantik menjadi pengetuanya yang pertama. Pada ketika itu, bilangan pelajar ialah 7 orang dan guru 2 orang. Cik Lee Kooi Jong (Puan Saleena Yahaya Isa) menjadi pengetua yang kedua. Beliau memainkan peranan utama dalam perkembangan Sekolah Kanak-kanak Pekak Persekutuan kemudiannya. Bilangan pelajar meningkat kepada 120 orang.
1955
1959 1961
Tindakan telah diambil untuk mencari satu kawasan yang sesuai untuk membina sebuah sekolah khas bagi keperluan kanak-kanak cacat pendengaran. Dengan sumbangan kewangan sebanyak RM500 000.00 oleh pihak Lembaga Loteri Kebajikan Masyarakat, pihak sekolah telah berjaya memiliki sebidang tanah seluas 12 ekar (4.8 hektar) di Jalan Lembah Permai, Tanjung Bungah, Pulau Pinang. Tanah mi dibeli daripada Penang Realty Ltd. (Pengarahnya ketika itu dermawan Tan Sri Loh Boon Siew) dengan harga 65 sen 1 kaki persegi. Tetapi pihak sekolah hanya membayar 50 sen kerana 15 sen lagi diberi sebagai hadiah. Jumlah harga yang dibayar ialah RM339 768.00 sahaja. Sekolah di Jalan Northam kemudian dijual dengan harga RM340 000.00. Upacara membersihkan kawasan oleh Y.B. Encik Mohd. Khir Johari dimulakan. Upacara meletakkan batu asas oleh Y.B. Encik Mohd. Khir Johari, Menteri Pelajaran Malaysia. Kerja-kerja pembinaan dimulakan setelah masalah-masalah setinggan diatasi. Sekolah sekarang telah diambil alih oleh kerajaan dan menjadi sekolah bantuan penuh kerajaan. Bangunan sekolah yang baharu di Jalan Permai, Tanjung Bungah bermula. 218
1963
1966
1967
1969
LAMPIRAN A
1970
Bangunan sekolah baharu dirasmikan oleh Y.T.M. Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj, Perdana Menteri Malaysia. Bilangan murid meningkat daripada 120 orang kepada 364 orang. Kelas-kelas terpaksa dijalankan di dewan dan di mana-mana bilik atau stor yang boleh digunakan. Bilikbilik asrama yang pada mulanya dibina untuk menempatkan 25 orang murid di sebuah bilik telah ditambah untuk memuatkan 50 orang dengan mengadakan katil-katil bertingkat dua. Dengan in pihak sekolah terpaksa membuka kelas-kelas tambahan dan bilik-bilik asrama tambahan. Sebuah blok dengan 25 bilik darjah yang memakan belanja RM 120 000.00 dan sebuah dewan permainan yang berharga RM17 000.00 telah dibina. Di samping itu, sebuah bmlik asrama baharu untuk 50 orang murid juga dibina. Pengetua Puan Saleena Yahaya Isa bersara. Sekolah dipecahkan kepada dua pentadbiran, iaitu Sekolah Rendah Kanak-kanak Pekak Persekutuan, diketuai oleh guru besar, Cik Khoo Seok Mci, dan Sekolah Menengah Kanak-kanak Pekak Persekutuan, diketuai Encik Francis Chai. Nama sekolah ditukarkan kepada Sekolah Rendah dan Sekolah Menengah Pendidikan Khas.
1972
1973
1987
1988
219
LAMPIRAN B SISTEM PENDIDIKAN SEKOLAH RENDAH DAN MENENGAH PENDIDIKAN KHAS
(1) Dan tahun 1954 hingga tahun 1961, sekolah mi merupakan sekolah rendah. Pada tahun 1962, pelajaran menengah dan vokasional diadakan untuk memberi pelajaran lanjutan bagi pelajar-pelajar yang lebih tua. (2) Peperiksaan Pada tahun 1967, bagi pertama kali sekolah mi telah menyediakan pelajar-pelajar untuk mengambil Peperiksaan Sijil Pelajaran (SRP), dan dua tahun kemudian Peperiksaan Sijil Pelajaran Malaysia (SPM). Pelajar-pelajar sekolah mi dikecualikan daripada ujian lisan.
(3) Kurikulum Murid-murid sekolah mi mengikuti kurikulum yang sama seperti di sekolah biasa. Pada peringkat sekolah rendah, murid-murid mengikuti pelajaran KBSR dan menduduki peperiksaan UPSR dan PKBS. Pada peringkat sekolah menengah mereka menerima pelajaran KBSM dan menduduki peperiksaan SRP dan SPM.
(4) Kaedah mengajar Dan tahun 1954 hingga 1978, kaedah yang digunakan ialah kaedah baca bibir (oralism). Selepas itu, kaedah komunikasi seluruh (total communication) yang menggabungkan kod tangan dan ejaan jan dengan pertuturan, baca bibir, pergerakan mata dan muka digunakan.
(5) Pelajaran vokasional Di samping pelajaran akademik, sekolah mi juga memberi pelajaran pravokasional kepada pelajar yang tidak mampu mengikuti pelajaran akademik. Kemahiran-kemahiran yang dipelajari termasuk kerja batu bata, pertukangan kayu, sains pertanian, seni lukis, jahitan, dan masakan.
220
LAMPIRAN B
(6) Pelajaran lanjutan Sekolah mi hanya menyediakan pelajaran sehingga peringkat Tingkatan Lima. Setengah-setengah murid yang berjaya dalam peperiksaan Sijil Pelajaran Malaysia (SPM) dan ingin melanjutkan pelajaran dikehendaki berusaha sendiri untuk menduduki peperiksaan Sijil Tinggi Persekolahan (STPM) atau meneruskan pelajaran di Gallaudet College, Washington D.C. Setakat in terdapat enam orang bekas pelajar cacat pendengaran yang melanjutkan pelajaran di Gallaudet College dan seorang lagi di Universiti Sains Malaysia.
(7) Taburan Murid Pada tahun 1990/91, jumlah bilangan pelajar Sekolah Menengah Pendidikan Khas ialah 154 orang. Taburan jantina dan bangsa adalah seperti dalam jadual dan rajah yang berikut:
Melayu Lelaki Perempuan Jumlah 37 22 59
Cina 43 40 83
India 4 7 11
Lain-lain 0 1 1
Jumlah 84 70 154
Pelajar-pelajar Sekolah Pendidikan Khas mi datang dan seluruh Malaysia. Taburan pelajar dan setiap negeri seperti dalam jadual yang berikut: Negeri Pulau Pinang Pahang Perak Selangor Melaka Kedah Johor Wilayah Persekutuan 221 Bilangan 65 25 16 8 2 5 10 9
BAHASATULISAN PELAJAR PEKAK
sambungan
Negeri Terengganu
Bilangan 0
Perlis Sabah Sarawak Negeri Sembmlan Kelantan Jumlah
1 11 0 1 1 154
Terdapat dua jenis pelajar sekolah i, iaitu pelajar-pelajar harian yang berulang-alik setiap han, dan pelajar-pelajar asrama. Sebanyak 131 orang atau 85.1% pelajar tinggal di asrama sementara 23 orang atau 14.9% berulang-alik setiap han.
222
LAMPIRAN Cl KOD HURUF
J.~
223
LAMPIRAN C2 KOD ANGKA
224
LAMPIRAN D SENARAI NAMA PELAJAR SEKOLAH PENDIDIKAN KHAS YANG TERLIBAT DI DALAM KAJIAN
DARJAH 5A 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. Sarinah Abdul Kadir Liang Mei Chiow Beh Chong Tiong Lee Nyook Loong FoongAun May Khor Phaik Suan Abdul Talib Md. Noor Ong Chooi Seong Low Pei Sang Teoh Han Loon Fahari S. Zainal Abidin Norhayati Md. Said KhorHuanKuan
USIA 13 13 13 13 13 13 13 13 13 13 14 14 14
JANTINA P P L L P P L L P L L P L
DARJAH 6A 1. LimSaiKi 2. Ng Klan Seong 3. Tan Chee Chan 4. Lam Eng Keong 5. Tham Yun Chi 6. Yeo Gaik Lin 7. Khor Teng Hong 8. Chng Sin Yee 9. Aris Moosa 225
13 13 13 14 14 14 14 14 14
p L L L P P P P L
TINGKATAN IA 1. Gan Chin Seng 2. Lee Soo Mei 3. Nety Zairena Yusof 4. Anitha A/P Krishnan 5. Wu Wai Mun 6. Geh Lip Su 7. Moo Jen Nie 8. Zulhazi Ahmad 9. Masdor Mohammad 10. Revathi A/P Ganesan 11. Bu Meow Kit 12. Khairul Azelan Shaari TINGKATAN lB 1. Kong Bee Fong 2. Tan Joo Hong 3. Sundaresveran 4. Noraini Che Dan 5. Mazlan Nizam Mad. Saad 6. Lim Shin Mui 7. Lim Chin Guan 8. Mohd. Kamaruddin Mohd. Hash 9. Mohd. Zamri Rahmat 10. Norhuda Abdullah TINGKATAN 2A 1. Tan EngHoo 2. Norita Bahari 3. Selvamathi A/P Perumal 4. Dhanaietchumi A/P Palani 5. Teh Kok Pin 6. Lee Swee Hock 7. Ng Chee Chong 8. Ong Yen Fang 9. Irene L. Gubud 10. Fang Fui Ling ii. Tang Tiong Siong 12. Mohd. Azam Abdul Rahman
USIA 13 13 13 14 14 14 14 15 15 15 15 17
JANTINA L P p P L L P L L P P L
13 13 14 14 14 14 16 16 16 17
P L L P L P L L L P
15 15
is
15 15 15 15
L P p P L L L
is
16 16 16 16
p
P P L L
226
LAMPIRAN 0
USIA 13. Woon Lih Chuan 14. Haszaifui Zainudin 15. Chua Teck Kuang TINGKATAN 2B I. Idris Wajir 2. Rohaiza isa 3. Tan Chee Thye 4. Sakilah Beve Mohd. Yaakob 5. SongAiLi 6. Rosyatimah Samadi 7. Wong Bee Ling 8. Nor Asimal Musa 9. Norshalid Mardin 10. Lucy Beh Geok Kee 11. Cham Lee Chin 12. Chang Wai Fang 13. Faiza Mohd. Rosdi 14. Asmath Banu Shahul Hamid 15. Rosly Hassain 16. Khairul Jazii Zainuddin TINGKATAN 3A 1. SooKokHeng 2. Ooi Cheng Luan 3. Zairoi Baharum 4. Leong Wai Mm 5. Khor Hueg Yng 6. Zurita Mokhtar 7. Phang Shin Shie 8. Che Roslamah Zainuddin 9. Khor Tien Sun 10. Lim Joo Dong TINGKATAN 3B 1. Sahali Salleh 2. Raziana Razali 16 16 17
JANTINA L L L
15 15 15 15 16 16 16 16 16 16 16 16 17 14 17 17
L P L P P P P P L P P P p P L L
15 16 16 16 16 17 17 17 17 17
L P L L P P L p L L
16 16
p P
227
USIA 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Lee Kok Chung Ong Guat Guah Hoon Nyet Moy Hoh Foong Peng Tan Hong Lee Koo Lee 1mm Tan Ah Sim Sia Mee Choong 17 17 17 17 17 17 18 18
JANTINA L P P P P p P P
228
LAMPIRAN E BORANG SOAL SELIDIK LATAR BELAKANG MURID PEKAK
Sila isikan semua tempat kosong. Untuk soalan-soalan pilihan, sila tandakan ) pada jawapan yang dipilih.
(..J
A. MAKLUMAT PERIBADI 1: Nama murid: 2. Umur: 3. Jantina: A. Lelaki
B. Perempuan 4. Bangsa: A. Melayu B. Cina C. India D. Kadazan E. Lain-lain (sila nyatakan: 5. Tingkatan/Darjah: 6. Mund berkenaan A. tinggal di asrama B. berulang-alik setiap han 7. Negeri asal: 8. Usia menjadi pekak: A. sejak lahir B. sebelum berusia tiga tahun C. antara usia tiga tahun hingga lima tahun D. selepas lima tahun 229
9. Adakah murid berkenaan pernah belajar di sebuah sekolah biasa? A. Ada B. Tiada Jika ada, sila nyatakan nama sekolah: B. PENILAIAN OLEH GURU DARJAH 10. Tahap kepekakan murid berkenaan A. Pekak B. Cacat pendengaran (Definisi: Orangpekak ialah orang yang pendengarannya tidak dapat berfungsi untuk memahami pertuturan. Orang cacat pendengaran ialah orang yang pendengarannya cacat sehingga satu tahap yang menyebabkan kesukaran mendengar tetapi dia masih dapat memahami pertuturan sama ada dengan memakai alat pendengaran atau tidak.) 11. Kemampuan memahami pertuturan lisan orang normal sama ada melalui baca bibir atau mendengar: A. Balk B. Sederhana C. Lemah D. Buruk 12. Kemampuan bertutur secara lisan: A. Baik B. Sederhana C. Lemah D. Buruk (Penilaian berdasarkan sama ada boleh difahami oleh seseorang yang normal pendengarannya.) 13. Kemampuan menggunakan Bahasa Malaysia Kod Tangan: A. Amat balk B. Balk C. Sederhana D. Lemah E. Buruk (Penilaian berdasarkan sejauh mana kod atau isyarat yang digunakan oleh murid pekak berkenaan dapat difahami oleh guru. Diandaikan bahawa sekiranya kod atau isyarat yang digunakan mempunyai struktur tetap mengikuti ujaran bahasa Melayu maka ia lebih mudah difahami.)
230
LAMPIRAN F KERTAS-KERTAS UJIAN
Al:
Susun semula perkataan-perkataan di dalam kurungan menurut peraturan yang betul dan isikan tempat kosong di
dalam ayat.
CONTOH: 1. 2.
Kereta Pak Cik Ahmad berwarna merah.

(Pak Cik Ahmad kereta) Kanak-kanak itu menaiki bas sekolah. (bas sekolah)
I. Saya suka membaca
(Dewan Siswa majalah) 2. (pakaian Zarina) 3. Bapa Ahmad ialah ______________________________

(penjaga seorang stor) 4. Saya menghadiahkan Roslamah (emas jam sebuah tangan)
sungguh cantik.
____________________
5. ___________________________________ ialah guru darjah saya.

(Kassim Encik) 6. Kami makan tengah han di (Minah Restoran)
231
7. __________________________________ tiba di Lapangan Terbang Bayan Lepas semalam. (Jepun pelawat-pelawat itu dan) 8. (itu di kampung orang-orang) 9. Saya akan menunggu anda di (pintu sekolah hadapan)
_____________
sangat miskin.
10. Cik Loo ialah (kami guru Bahasa Malaysia) 11 12. (pertama hadiah) 13. 14.
__________________
Ahmad ialah (ketiga anak Au Pak)
______________
dimenangi oleh Fui Ling. sudah pulang ke kampung halaman. (murid asrama semua di)
_________________
dirotan oleh guru
besar. (budak itu ketiga-tiga orang nakal) 15. Pihak polis menjumpai itu. (beberapa pistol pucuk) di rumah
16. ______________________________ kepunyaan Encik Kumar. (jalan tepi gunting kedai itu di) 17. ________________________________________ sudah tertangkap. (pencuri itu orang kedua-dua) 18. Mary tidak suka makan durian kerana dia tidak tahan akan 19. Ramai tetamu dijemput menghadin (itu majlis baru perasmian bangunan) 20. cemerlang. (peperiksaan ketiga penggal keputusan Ahmad) 232 sungguh
LAMPIRAN F
21. Dia berhujan ketika pulang dan (rumah nenek) 22. Muhammad Au (seorang terkenal peninju)
________
23. Dia tidak dapat mengawal (nya cemburu perasaan) 24. sedap. (goreng pisang) 25. (rumah itu pintu) NAMA: TINGKATAN/TAHUN: A2: Buat ayat anda sendiri dengan menggunakan perkataan-perkataan yang diberikan. CONTOH: 1. pencuri: Pencuri itu dikejar oleh anjing. 2. buku: Saya suka membaca buku cerita. tertutup rapat. yang dijual di gerai itu sangat
1. perpustakaan 2. bunga 3. semua 4. kedua 5. pokok 6. perasaan 7. tiga 8. anak 9. kelima-lima 233
10. ekor
NAMA: Bl:
TiNGKATAN/TAHUN:
Susun semula dengan betul perkataan-perkataan di dalam kurungan dan isikan tempat kosong di dalam ayat.
CONTOH:
1. 2. 3.
Lelaki itu herseluar pendek. (pendek berseluar) Saya mengirini sepucuk surat kepada Ivy. (mengirim Ivy sepucuk surat kepada) Masakan ibunya paling sedap. (paling sedap)
1. Budak itu __________________________ (buku sedang membaca) 2. Pemburu itu ________________________ (dengan menembak harimau senapang) 3. Kapal terbang itu (Kota Kinabalu singgah di)
_____________________
4. Mereka _______________________________ (Jepun bahasa belajar)

5. Semua munid
(pulang sudah ke rumah) 6. Anis ___________________________________ (suka kopi minum tidak) 7. Saya (surat daripada Amy itu belum menjawab) 8. Ahmad ___________________________ (Ali buku menghadiah kepada) 9. Wanita itu _____________________________ (anaknya membelikan baju) 234
LAMP! RAN F
10. Pak Darwis (budak itu menjadikan anak angkatnya) 11. Salmah (menulis ibunya kepada surat akan) 12. Musa (masih belurn tidur) 13. Encik Ibrahim __________________________ akan hal itu. (belum tahu boleh) 14. Bee Yan (bahawa telah hilang berkata pennya) 15. Bon Hok (gagal mendapat kepujian untuk dalam peperiksaan itu) 16. Cikgu Ho (dengan Ahmad memukul pembaris) 17. Kami (pada pagi ke sekolah pukul tujuh pergi) 18. Ali (menendang itu kuatnya dengan bola) 19. Anak kecil itu ______________________________________ (nakal terlalu) 20. Penangai budak itu (baik sekali) 21. Burung helang (tinggi terbang) 22. Kanak-kanak itu (dengan tidur nyenyak sekali) 23. Dia (cepat sangat berjalan) 24. Rumah Ali ______________________________________ (rumah sebesar Ahmad) 25. Anna (daripada Ivy pandai lebih) 235
26. Teng Hong (semua pandai dalam mata pelajaran) 27. Budak itu (rindu sangat akan emaknya)
______________________
28. Kami _____________________________ (benita itu benan percaya bahawa) 29. Buku itu _________________________ (atas di meja) 30. Blok asrama itu_____________________ (murid-munid sahaja untuk lelaki) 31. Orang itu (di berdini tebing sungai)
______________________
32. Budak-budak itu (bawah di berehat pokok)
__________________
33. Keluarga Ahmad (berpindah dan ke bandar desa) 34. Budak-budak itu (di bilik dalam bersembunyi) 35. Peperiksaan (han Isnin pada bermula)
_________________
_________________
36. Lembu itu (sebatang ditambat pokok pada)

_______________________
37. Encik Tan datang (mengambil ke sekolah untuk anaknya) 38. Semua onang (benci dia akan) 39. Ali (kayu membelah dengan kapak) 40. Kepalanya (seperti batu keras)
236
LAMPIRAN F
NAMA: B2:
TINGKATAN/TAHUN:
Buat ayat and sendini dengan menggunakan penkataanpenkataan yang diberikan. 1. mencuri: 2. cantik: Dia mencuri wang saya. Gadis itu sungguh cantik.
CONTOH:
1. berbual-bual 2. menangis 3. membeli 4. menginim

5. berlani
6. najin 7. bersih 8. sangat 9. belum 10. lebih 11. dengan 12. pada 13. kepada 14. bawah 15. danipada 16. dalam
237
NAMA: C:
TINGKATAN/TAHUN:
Buat ayat anda sendini dengan menggunakan perkataanperkataan yang diberikan. I. 2. dipukul: Budak itu dipukul oleh emaknya. ditulis: Buku mi ditulis oleh seorang pengarang terkenal.
CONTOH:
1. dipinjam
2. dicuni
3. dimarahi
4. ditangkap
5. dihadiahkan:
6. disayangi
7. dikoyak
8. pukul
238
LAMPIRAN F
9. dipukul
10. harap
NAMA: D:
T1NGKATAN/TAHUN:
Buat ayat anda sendiri dengan menggunakan perkataan atau rangkai kata yang dibenikan. 1. dan: Oman dan Ali belajar di Amenika Syanikat. 2. jika: Jika ada masa lapang, saya akan pergi ke rumah anda.
CONTOH:
1. tetapi
2. dan
3. atau
4. sebelum
5. kerana
6. kalau
239
7. ketika
8. supaya
9. sehingga
10. yang
11. walaupun
12. oleh sebab
13. sekiranya
14. untuk
15. bahawa
240
LAMPIRAN G ANALISIS SEMANTIK TERHADAP KARANGAN BERTAJUK MUSIM BUAH-BUAHAN DI KAMPUNG KAMI
SOO KOK HENG: TINGKATAN 3A TAJUK: MUSIM BUAH-BUAHAN DI KAMPUNG KAMI Di kampung kami bekerja untuk musim buah-buahan. Kerana ada banyak hujan lebat. Musim buah-buahan yang hidup baik. Di kampung kami melihat dusun bersih dengan musim buah-buahan. Tetapi sedikit cahaya yang buah-buahan. Tetapi sedikit cahaya yang buah-buahan tidak mendapat air. Kerana dekat ada ke laut dengan untuk musim buah-buahan. Dusun yang musim buah-buahan daripada kampung kami tersebut semua tolong bekerja rajin. Akan mendapat wang lebih banyak (senibu ringgit) itu. Di kampung kami dan semua sangat gembira hidup untuk musim buah-buahan. Penjual itu musim buah-buahan di pasar. Semua banyak pergi mahu membeli ke pasar untuk musim buah-buahan. Di kampung kami telah menjadi ketua yang tanggungjawab untuk musim buahbuahan. Di kampung kami akan membeli rumah baru yang cantik itu. Semua melihat terkejut membina rumah baru dengan itu di kampung kami. Sekarang semua bekerja yang cuti penggal dengan ambil masa han sepuluh mi. Akan ada penjual eksport dan negara-negara lagi supaya untuk musim buah-buahan itu. Di kampung kami dan semua bekerja sahaja.
241
BIBLIOGRAFI
Abdullah Hassan 1980. Linguistik Am untuk Guru Bahasa Malaysia, Petaling Jaya: Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd. Abdullah Hassan 1986. Penerbitan Kata dalam Bahasa Malaysia, Petaling Jaya: Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd. Abdullah Hassan;Hasnah Ibrahim dan Mashudi Kader, 1987. Kesalahan Bahasa dalam Bahasa Malaysia, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Akmajian, A. dan Heny, F. 1975. An Introduction to the Principles of Transformational Syntax, Cambridge, Mass: The M.I.T. Press. Arbak Othman 1980. Pengantar Teori Sintaksis: Satu Pengenalan Konsep Tatabahasa Transformasi Generatif, Kuala Lumpur: Sarjana Enterprise. Arbak Othman 1984. Tatabahasa Bahasa Malaysia, Kuala Lumpur: Penerbitan Sarjana (M) Sdn. Bhd. Asmah Haji Omar 1971. Bahasa Malaysia Kini, Buku I Buku IV, Kuala Lumpur: Federal Publications. Asmah Haji Omar 1980. Nahu Melayu Mutakhir, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Asmab Haji Omar 1981. Bahasa, Budaya dan Pemikiran bagi Orang Pekak, Dewan Bahasa, Jilid 25, Bil. 8, Ogos, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Asraf Hj. Abdul Wahab 1979. Rumusan Pola-Pola Ayat Inti Bahasa Melayu, Dewan Bahasa, Jilid 23, Bil. 7, Julai, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Asraf Hj. Abdul Wahab 1979a. Contoh Pola-Pola Ayat Inti Bahasa Melayu, Dewan Bahasa, Jilid 23, Bil. 8, Ogos, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Asraf Hj. Abdul Wahab 1985. Intonasi dalam Hubungannya dengan Sintaksis Bahasa Melayu, dalam Azman Wan Chik (Editor), Mengajar Bahasa Malaysia Jilid 2: Latihan Guru dan Bahan, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Awang Sariyan 1985. Kunci Bahasa Malaysia untuk Sekolah Menengah, Petaling Jaya: Sasbadi Sdn. Bhd. 243
Bach, Emmon 1964. An Introduction to Transformational Grammar, New York: Rinehart and Winston. Chomsky, Noam 1957. Syntactic Structure, The Hague: Mouton & Co. Chomsky, Noam 1965. Aspects of the Theory of Syntax, Cambridge, Mass.: M.I.T. Press. Chomsky, Noam 1975. The Logical Structure of Linguistics Theory, New York: Plenum Press. Chomsky, Noam 1977. Essays on Form andInterpretation, New York: Elsevier North-Holland, Inc. Chua Tee Tee, Liew Yoon Loy dan Saadiah Ahmad (Pengumpul) 1983. Laporan Seminar Kebangsaan Mengenai Pekak Malaysia, Kuala Lumpur: National Society for the Deaf Malaysia. Darwis Harahap 1987. Pembinaan Ayat, (Diktat), Pulau Pinang: Universiti Sains Malaysia. Darwis Harahap 1988. Kata Ulang dan Jamak: Satu Tinjauan, Dewan Bahasa, Jilid 32, Bil. 10, Oktober, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Darwis Harahap 1989. Kata Pemeri Mencari Peribadi, Dewan Bahasa, Jilid 33, Bil. 2, Februari, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Elgin, Suzette Haden 1973. What is Linguistic?, New Jersey: Prentice-Hall. Farid M. Onn 1978. Relational Grammar: Satu Kemungkinan Aplikasinya dalam Bahasa Melayu, Dewan Bahasa, Jilid 18, Bil. 10, Oktober, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Friedman, Lynn A. 1977. On the Other Hand: New Perspective on American Sign Language, New York: Academic Press, Inc. Furth, Hans G. 1966. Thinking Without Language:~ Psychological Implications of Deafness, New York: The Free Press. Gob Ong Sing dan Teh Kean Hoe 1990. Analisis Semantik Tcrhadap Karangan oleh Pelajar Pekak, Jurnal Dewan Bahasa, Jil. 34, Bil. II, November 1990, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Grinder, John T. 1973. Guide to Transformational Grammar: History, Theory, Practice, New York: Holt. Rinehart and Winston, Inc. Humphries, Tom dan Padden, Carol dan ORourke, Terrence J. 1980. A Basic Course in American Sign Language, Silver Spring: T.J. Publishers, Inc. Iskandar, T. 1984. Kamus Dewan, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Kementerian Pelajaran Malaysia 1984. Laporan Jawatankuasa Kabinet Mengkaji Pelaksanaan Dasar Pelajaran, Kuala Lumpur. Kementerian Pelajaran Malaysia 1985. Komunikasi Seluruh: Bahasa Malaysia Kod Tangan, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Kementerian Pendidikan Malaysia 1988. Sendi Nama Bahasa Malaysia, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Kimball, John P. 1973. The Formal Theory of Grammar, New Jersey: Prentice-Hall, Inc. Klima, Edward S. dan Bellugi, Ursula 1979. The Sign of Language, Cambridge, Mass.: Harvard University Press. 244
BIBLIOGRAFI
Koutsoudas, A. 1966. Writing Transformational Grammars: An Introduction, New York: McGraw-Hill, Inc. Lewis, M. Blanche 1969. Sentence Analysis in Modern Malay, London: Cambridge University Press. Liddel, Scott K. 1980. American Sign Language Syntax, The Hague: Mouton Publishers. Liew Yong Loy 1981. Masalah Pengajaran Bahasa dan Komunikasi kepada Kanak-Kanak Pekak, Dewan Bahasa, Jilid 25, Bil. 8, Ogos, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Lutfi Abas 1972, Linguistik Deskriptif dan Nahu Bahasa Melayu, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Lutfi Abas 1988. Nahu Penambah Bahasa Malaysia, Petaling Jaya: Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd. Mohamad Hashim 1983. Pendidikan Kanak-Kanak Cacat Pendengaran di Malaysia Barat dalam Chua Tee Tee (Editor), Laporan Seminar Kebangsaan Mengenai Pekak Malaysia 1983, Kuala Lumpur: National Society for the Deaf Malaysia. Myklebust, Helmer, R. 1964. The Psychology of Deafness, Sensory Deprivation, Learning and Adjustment, New York: Grine & Stratton, Inc. Nik Safiah Karim 1978. Bahasa Malaysia Syntax: Some Aspects of Its Standardization, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Nik Safiah Karim (penyusun) 1980. Bahasa Melayu: Teori dan Aplikasinya, Kuala Lumpur: Sarjana Enterprise dan Persatuan Linguistik Malaysia. Nik Safiah Karim (penyusun) 1988. Linguistik Transformasi Generat~f Suatu Penerapan pada Bahasa Melayu, Kuala Lumpur. Nik Safiah Karim, Farid M. Onn. Hashim Hj. Musa dan Hamid Mahmood 1986. Tatabahasa Dewan Jilid 1: A vat, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Payne, E.M.F. 1970. Basic Syntactic Structures in Standard Malay, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Peng, Fred C. C. 1978, Sign Language and Language Acquisition in Man and Ape: New Dimensions in Comparative Pedolinguistics, Colorado: Westview Press, Inc. Pitsamaj Intarachat 1987, Sintaksis Predikat dalam Bahasa Malaysia, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Raminah Hj. Sabran dan Rahim Syam 1985. Kajian Bahasa, Petaling Jaya: Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd. R. Conrad 1981. Hasil Pendidikan Kanak-Kanak Pekak di United Kingdom, Dewan Bahasa, Jilid 25, Bil. 8, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Safir, Kenneth J. 1985. Syntactic Chains, Cambridge: Cambridge University Press. Saleena Yahaya Isa 1981. Bahasa Malaysia Kod Tangan, Dewan Bahasa, Jilid 25, Bil. 8, Ogos, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Sanat Md. Nasir 1985. Ayat Komplemen Bahasa Malaysia, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Sulaiman Masri 1974. Bahasa Kanak-Kana,k Biasa dan Kanak-Kanak Pekak dan Sudut Pengajaran-Pembelajaran, Dewan Bahasa, Jilid 18,
245
flil. 11, November, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Tan Chin Guan 1981. Perspektif Sejarah Ringkas Aliran-Aliran Metodologi dalam Pendidikan Kebahasaan kepada Orang Pekak, Dewan Bahasa, Jilid 25, Bil. 8. Ogos, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Trapp, E. Philip dan Himelstein, Philip 1972. Reading on the Exceptional Child (Second Edition), New York: Appleton-Century-Crofts. Vandenberg, D. M. 1971. The Written Language of Deaf Children: A Comparative Study, Wellington: New Zealand Council for Education Research. Yeoh Chiang Kee 1981. Ayat Aktif, Kelainan Ayat Aktif atau Ayat Pasif7 Dewan Bahasa, Jilid 25, Bil. 5, Mci, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Yew Boey Hong 1985. Kajian Beberapa Aspek Sintaksis Bahasa Malaysia Berdasarkan Teori Transformasi Generatif, Latihan Ilmiah, Pulau Pinang: Universiti Sains Malaysia. Zainal Abidin Ahmad (Zaba) 1965. PelitaBahasa Melayu I, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Sumber Rajah
Gambar-gambar rajah isyarat tangan yang digunakan di dalam kajian mi adalah diambil daripada buku-buku yang berikut: Humphries, Tom dan Padden, Carol dan ORourke, Terrence J. 1980. A Basic Course in American Sign Language. Silver Spring: T.J. Publishers, Inc. Kementerian Pelajaran Malaysia 1985. Komunikasi Seluruh: Bahasa Malaysia Kod Tangan, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
246
INDEKS
A Basic Course in American Sign Language, 244 Abdullah 1-lassan, 66 Adjektif, 108, 188189 Akmajian, A., 243 American Sign Language, 1213, 16, 245 Analisis semantik, 132, 134 An Introduction to the Principles of Transformational Syntax, 243 An Introduction to Transformational Grammar, 244 Arbak Othman, 215, 243 Asmah Hj. Omar, 3, 12, 15, 129 Aspects of the Theory of Syntax, 244 Aspek pemerolehan, 130 Aspek produktiviti, 2 Aspek sintaksis, 2 Asraf Hj. Abclul Wahab, 243 Awalan pinjaman, 37 Awang Sariyan, 243 Ayat aktif, 68, 9293, 113, 196, 205 Ayat gramatis, 158 Ayat inti, 66, 85 Ayat isyarat, 147, 164, 196 Ayat Komplemen Bahasa Malaysia, 245 Ayat majmuk, 106, 184, 186, 196197, 199201,205206 Ayat majmuk berketerangan, xvi, 170, 200, 203 Ayat majmuk campuran, 101 102, 104 Ayat majmuk gabungan, xvi, 95, 103, 109, 157, 196, 203 Ayat majmuk pancangan, 98, 100, 203 Ayat majmuk pancangan relatif, 103,
157, 204, 215 Ayat matriks, 156, 187 Ayat pasif, xvi, 68,92 93, 113, 130, 194, 196, 205 Ayat perintah, 106 Ayat relatif, xvi, 98, 156, 203204, 206 Ayat suruhan, 106 Ayat tanpa subjek, 184 Ayat tulisan, 213 Ayat tunggal, 184 Baca bibir, 220 Bach, Emmon, 244 Bahagian Linguistik, Pusat Pengajian Ilmu Kemanusiaan, Universiti Sains Malaysia, xiii Bahagian Pedagogi Bahasa, Pusat Pengajian Ilmu Pendidikan, Universiti Sains Malaysia, xiii Bahasa isyarat, 4,8,9 12, 17, 19,25,28, 4748,60-61,63,125,127131,133, 157,171,173,175176,180,183,195, 206, 212215 Bahasa isyarat ciptaan, 8, 10 12 Bahasa isyarat kod tangan, 213 214, 230 Bahasa isyarat Malaysia, 12, 16, 19 Bahasa isyarat natif, 8, 11 12, 16 Bahasa lisan, 127, 133 Bahasa Malaysia isyarat tangan, 30 31 Bahasa Malaysia Kini, Buku 1, 243 Bahasa Malaysia kod tangan, xi, xv, 5, 1213,16,19,3031,41,56,63,108, 125, 129133,138, 150 Bahasa Malaysia Syntax. Some Aspects of its Stcmdardization, 245
247
Bahasa manual-visual, 8, 11, 16, 214 215 Bahasa Me/aj~uTeori Jan Aplikasinva. 245 Bahasa orang pekak, 8 Bahasa tabii, 133 Bahasa tulisan pelajar pekak, 3, 4 Bellugi Ursula, 19, 244 Bentuk tangan. xv, 1920, 57 Bentuk ujaran bahasa Melayu, 13 Bunyi, 133 Bunyi bahasa. 128 Chomsky. Noam, 65, 67. 85, 133, 244 Ciri ikonik, 16 Conrad, R., 127, 245 Dahnil Adnani, 93 Darwis Harahap, xiii. 92, 142, 244 Deafism, 2 Ejaanjari, 126, 133. 137, 220 Elgin, Suzette Haden, 244 Essays on Form and Interpretation, 244 Farid M. Onn, 244245 Fitur semantik, 131-132, 135 Francis Chai Voon Onn, xiii, 219 Frasa adjektif, 4S. 52. 67, 79. 80 82, 8889, 95, 108, 139, 156, 181, 187188,190,198 Frasa karyaan, 67 Frasa kerja, 4S. 67, 70 74, 76 78, 83, 85, 87, 94, 101, 107, 110, 119, 122, 139, 141, 145, 147, 150, 160, 166, 168, 171, 172174,176177,183, 185187, 190 191, 193, 199, 210, 211 Frasa kerja tanpa objek, 167168, 170 Frasa kerja yang mengandungi dua objek, 167, 176 Frasa kerja yang mengandungi objek, 171, 176 Frasa kerja yang mengandungi satu objek, 167 Frasa keterangan tempat, 205 Frasa keterangan waktu, 185 Frasa nama, 4, 60, 67 70, 7378, 8183, 85, 8791, 9394, 96, 98, 100102, 106108, 110, 113114, 119120, 122, 134, 139, 140ISO, 153, 155159, 161, 163167, 169170,172173,175177,
182183, 185193, 198199, 203206. 208212 Frasa nama yang mengandungi penerang, 140, 182, 188 Frasa nama yang mengandungi penjodoh bilangan, 140 Frasa nama yang serupa, 106 Frasa predikat, 57, 151, 171. 190 Frasa relatif, 113 Frasa sendi nama, 45, 67, 70, 76 79, 8283,9091,9394,116, 155158,167168.170173,175, 177178,180,183,187,192193, 201202, 210212, 215 Frasa sendi nama keterangan tempat, 192 Frasa struktur, 157 158, 160. 170, 173, 179 Friedman, Lynn A., 244 Fritz, 1 Furth, Hans G., 244 Gandaan berimbuhan, 35 Gandaan rentak, 33 Gandaan separa, 35 Gandaan serupa (pcnuh), 33 Ganti nama din 106. 175, 185, 187 Gerakan bibir, 128 Gerakan arah, 25 Gerakan badan, 9 Gerakan isyarat kata kerja, 16 Gerakan kepala, 9 Gerakan tangan, xv, 19, 22 Goh Ong Sing, 244 Grinder, John T., 244 Guide to Trans fbrmationa/ Grammar, 244 Hamid Mahmood, 245 Hashim Hj. Musa, 245 Hashim Ibrahim, 243 Heider, Grace, I Heny, F., 243 Hicks, 218 Homonim, 133 Hubungan arbitrari, 133 Hukum D-M, 144 l-Iumphries, Tom, 8, 9, 12 Ikonik, 133, 135 Imbuhan, 3637. 130 Intonasi, 14, 148 Iskandar, T., 244
248
INDEKS
Isyarat adjektif, 57 Isyarat angka, 164 Isyarat belajar, 174 Isyarat bukan manual, 9 Isyarat kata adjektif, 52 Isyarat kata kerja, 47, 5051 Isyarat kata nama, 44, 47, 50 Isyarat perkataan, 137 Isyarat statik, 42 Isyarat subjek, 16 Isyarat tangan, 911, 1620, 26, 29, 31, 4149, 6061, 125126, 133, 137, 183, 185, 193195, 213 Jawatankuasa kerja luruh, 12, 15, 133 komunikasi Se-
201, 205 Kata penghubung koordinat, 6 Kata penghubung subordinat, 6 Kata seerti, 39 Kata sendi nama di, 60 Kata sendi nama ke dan kepada, 61, 63 Kata sendi nama, 6061, 63, 146, 180, 183, 215
Kata sifat, 52
Kata tugas, 41, 57 Keabstrakan pemikiran, 2

Kesa/ahan Bahasa Ma/aisia, 243 do/am Bahasa
Kaedah lisan, 125 Kaedah manual, 126 Kajian Bahasa, 245 Kajian Beberapa Aspek
Sintaksis
Bahasa Malaysia Berdasarkan Teori Transformasi Generat~f246 Kamus Dewan, 244
Kata adjektif, 41, 52, 57, 181-183 Kata arah, 61 Kata bantu, 67, 70, 7274, 77, 7981, 145, 168169, 186, 188189, 193, 202, 210212 Kata bilangan 163, 166, 183, 190 Kata dasar, 33 Kata ganda, 33 Kata hampir seerti, 40 Kata kerja, 1, 41, 4750, 6061, 63, 7078, 83, 9394, 101102, 110, 113114,116,120,141,145,151,153, 160, 167169, 172173, 175177, 183187, 189, 191, 193194, 202203, 205, 210212,215 Kata kerja aktif, 195196 Kata kerja pasif, 6, 195 Kata kerja tak transitif, 60, 167, 192 Kata keija transitif, 73, 78, 93, 167, 171, 176 Kata majmuk, 33 Kata nafi, 68, 197 199 Kata nama, 1, 4142, 47, 68, 70, 108, 114, 116, 142, 147, 155, 157, 164, 199 Kata nama arah, 212 Kata nama inti, 190 Kata nama tempat, 61 Kata nama terbitan, 154 Katapenghubung, 157,196197,199
Keselarasan isyarat makna. 133 Kimball, John P., 244 Klausa utama, 205 Klima, Edward S., 10, 19, 22, 25, 133, 244 Kod angka, 224 Kod dasar, 3135, 3739 Kod huruf, 223 Kod kata dasar, 30 Kod tangan, 38, 4!, 214, 220 Kod tangan bahasa Melayu, 63 Komplemen, 67 Komponen fonologi, 6566 Komponen semantik, 65 66 Komponen sintaksis, 6566 Komunikasi seluruh, 220
Komunikasi Se/uruh: Bahasa Ma/a vsia KodTanganJi/idl, 1315,30
Koutsoudas, A.. 245

Kunci Bahasa Ma/avsia untuk Sekolah Menengah, 243
Lambang, 131132
Language acquisition device, 126 Laporan Jawatankuasa Kabinet Mengkaji Perlaksanaan Dasar Pelajaran,
244
Laporan Seminar Kebangsaan Mengenai Pekak Malaysia, 244
Leksikon, 65, 134 Lewis. M. Blanche, 245 Liddell, Scott K., 9, 245 Linguistik. 215
Linguistik Am untuk Guru Bahasa Ma/avsia, 243 Linguistik Deskript~fdan Nahu Bahasa Me/aiu, 245 Linguistik Trans/ormasi Generat~f
249
Suatu Penerapan da/am Melayu, 245 Lokasi isyarat, xv, 19, 21
Bahasa
Makna asas ayat, 66 Mashudi Hj. Kader, xiii, 243 Membaca bibir, 125 Mode! Tatabahasa Chomsky, 65 Mohamad Hashim, 1, 245 Morfem, 36 Myk!ebust, Helmer R., 12, 129, 188 Nahu Melayu Mutakhir, 243 Nahu Penambah Bahasa Malaysia, 245 Nik Saflh Karim, 14, 67, 75, 85, 93, 109, 142, 148, 176, 192, 215, 245 ORourke, Terrence J., 244 Objek mendahu!ui kata kerja transitif, 27 Objek mengikut kata kerja transitif, 26 Omission, 188 On the Other Hand. New Perspective on American Sign Language, 244 Padden, Carol, 244 Payne, E.M.F., 245 Pe!aksanaan rumus transformasi, 103 Pelambangan, 137 Pelita Bahasa Melayu 1, 246 Peluasan mela!ui proses komplementasi, 118, 120 Peluasan mela!ui proses relativisasi, 113 Pembinaan ayat, 184, 244 Pemerolehan sintaksis, 130 Pemerolehan bahasa 126, 128 Pemerolehan semantik, 131 Penanda frasa, 156, 165 Penanda komplementizer, 10! Penanda relatif, 6, 103, 118, 156 Penerbitan Kata do/am Baha,sa Malaysia, 243 Penentu, 211 Peng, Fred CC., 245 Pengantar Linguistik, 126 Pengantar Teori Sintaksis. Satu Pengena/an Konsep Tatabahasa Tramformasi Generaiji 243 Penggolongan kata kerja, 52 Pengguguran frasa nama sebagai subjek, 103, 106
Pengguguran frasa predikat 103, 106, 109-110, 112 Pengguguran subjek ganti nama din orang kedua dalam ayat penntah, 106 Pengguguran subjek yang serupa dalam ayat ...~ijmuk,106, 108 Penghubung koordinatif, 67, 95, 157158, 196197, 199, 201, 208 Penghubung subordinatif, 47, 67, 95, 98, 110, 197, 200203, 209 Pengisyarat natif, 147 Pengungkapan muka, 9 Pengungkapan tulisan secara spontan, Penjodoh bilangan, 67 69, 159, 163164,183, 190 Penyusunan semula frasa nama sebagai objek, 109, 113114, 116 Pergerakan mata dan muka, 220 Pergolongan kata, 4! Pertumbuhan kognisi, 127 128 Pidgin Sign English, 11 Pitsamai Intarachat, 67 68, 167, 176, 245 Pola ayat inti, 85 Predikat, 190191, 193, 201203, 208212 Proses peluasan melalui proses komplementasi, 113 Proses gramatis, 103 Proses komplementasi, 101, 118 Proses morfofonemik, 36 Prosespeluasan, 113, 118 Proses peluasan me!alui proses penggabungan, 113 Proses peluasan me!a!ui proses relativisasi, 113 Proses penggabungan, 124 Proses penyusunan semula, 109, 114, 116 Proses relativisasi, 118 Proses transformasi, 103 Proses transformasi pasif, 109 Proses transformasi pemancangan, 99 Proses transformasi pengguguran, 109 Proses transformasi penghapusan, 95 Pusat Bahasa dan Terjemahan, Universiti Sains Malaysia, xiii Reading on the Exceptional Child, 246 Reay, E.W., 1 Relativisasi, 204, 206
250
INDEKS
Representasi fonetik, 66 Representasi semantik, 66 Rumus relativisasi, 156 Rumus struktur bahasa isyarat, 29, 213 Rumus struktur frasa, 67 Rumus struktur sintaksis, 213 Rumus transformasi, 67, 94, 98, 154, 157, 186 Rumus transformasi relativisasi, 215 Rumus-rumus struktur frasa, 4 Rumus-rumus transformasi generatif, 4 Safir, Kenneth J., 245 Saleena Yahaya, xiii, 3, 31, 218219 Sanat Md. Nasir, 67, 95, 245 Sekolah Kanak-Kanak Pekak Persekutuan, xiii Sekolah Menengah Kanak-Kanak Pckak Persekutuan, 217, 219 Sekolah Menengah Pendidikan Khas, xiii, 217 Sekolah Pendidikan Khas, Pulau Pinang, 4, 31 Sekolah Rendah dan Menengah Pendidikan Khas, 219-220 Sekolah Rendah Pendidikan Khas, Pulau Pinang, xiii, 217 Semantik, 39, 125, 131 134, 137, 165, 182183, 195, Sendi Nania Bahasa Malaysia, 6061, 244 Sendi nama, 67, 94, 114, 141, 145, 177, 193, 211212 Sentence Analysis in Modem Malay, 245 Sifat gerakan tangan, 52 Sign Language and Language Acquisition in Man and Ape: New Dimensions in Comparative Pedolinguislics, 245 Sintaksis, 131, 183, 206, 213 Si,naksis Predikat dalam Bahasa Malaysia, 245 Sistem bahasa berdasarkan bunyi, 137 Sistem bahasa isyarat, 137 Sistem manual visual, 173 Sistem manual, 148 Struktur ayat bahasa orang pekak, 25 Struktur ayat pasif, 6 Struktur dalaman, 67 Struktur dasar, 67 Struktur frasa, 6566, 164 Struktur frasa dalaman, 68
Struktur frasa kerja, 166 167 Struktur frasa nama, 159 Struktur inversi, 179 Struktur isyarat tangan, xv Struktur kata kerja, 50 Struktur permukaan, 6667 Struktur predikat, 157 Struktur sintaksis, 157, 176, 2Q7, 214 215 Struktur tangan, 185 Struktur terbitan yang sempurna, 68 Struktur ujaran bahasa isyarat, 207 Subkomponen dasar, 65 Subkomponen transformasi, 65 66 Sulaiman Masri, xiii, 3, 245 Syarat objek, 16 Syntactic chains, 245 Syntactic Structures in Standard Malay, 245 Tanda bacaan, 41 Tatabahasa Bahasa Malaysia, 243 Tatabahasa Dewan Jilid 1, 245 Tatabahasa transformasi Chomsky, 68 Teh Kean Hoe, 244 Teori pertumbuhan kognisi Piaget, 128 Teori tatabahasa transformasi generatif, xv, 34,65 The Formal Theory of Grammar. 244 The Logical Structure of Linguistics Theory. 244 The Psychology of Deafness, Sensory Deprivation, Learning and Adjustment, 245 The Sign of Language, 244 The FWitten Language of Deaf Children: A Comparative Study, 246 Thinking without Language, 245 Topikalisasi, 27 Transformasi komplementasi, 120 Transformasi pasif, 68 Transformasi peluasan dengan kata hubung, 122 Transformasi pendepanan, 94 Transformasi pendepanan objek langsung, 93 Transformasi pengunduran, 9394 Transformasi pengguguran frasa nama sebagai subjek, 107 Transformasi pengguguran frasa nama sebagai subjek yang serupa, 108 Transformasi pengguguran predikat frasa kerja yang serupa, 112
251
Transformasi pilihan, 68 Transformasi relativisasi, 119 Transformasi wajib, 68 Transformasi pasif, 114 Trapp, E. Philip, 245 Ujaran bahasa isyarat, 29, 213 UJaran isyarat tangan, 25 Vandenberg D.M., 1-2, 245
Walter, J.W., 1 Writing Transformational Grammars: An Introduction, 245 Yeoh Chiang Kee, xiii, 245 Yew Boey Hong. 246 Zainal Abidin Ahmad, 246
252

38174

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

38174

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

RA LAT

Muka surat 100

Muka surat 104

Perpustakaan Negara Malaysia

Pengantar Pendahuluan Penghargaan Lambang dan Singkatan

PENGENALAN Latar Belakang Kajian

BAHASA ORANG PEKAK

2.2 2.3 2.4

BAHASA TULISAN PELAJAR PEKAK

Isyarat Tangan 2.5.1 Tiga Aspek Isyarat Tangan

Lokasi Isyarat Pergerakan Tangan

Struktur Ayat Bahasa Orang Pekak Kesimpulan

PRINSIP-PRINSIP DAN PENGGOLONGAN KATA BAHASA MALAYSIA KOD TANGAN Pendahuluan

Tangan 3.2.1 Kata Dasar

4.1 4.2 4.3 4.4 4.5

4.6.1.1 Pengguguran Frasa Nama

4.6.1.2 Pengguguran Frasa Predikat

4.6.2.1 Penyusunan Semula Frasa Nama sebagai Subjek vii

BAHASA TULISAN PELAJAR PEKAK

113 113 113 118 118

5.1 5.2 5.3 5.4

125 126 128 130 130 131

5.5.1 5.5.2 5.5.3

Penggunaan Perkataan yang Tidak

134 134 135

Penggunaan Sesuatu Perkataan

Kuantiti Sebelumnya vu!

Penambahan Sesuatu Kata untuk Menjelaskan Makna Kata Lain

137 138 139

5.6 BAB VI 6.1

ANALISIS PEMBINAAN FRASA Pendahuluan Cara Ujian Dianalisis Frasa Nama

139 140 141

Frasa Sendi Nama

Penjodoh Bilangan Frasa Nama yang Mengandungi Kata Bilangan

163 166 167 171 176

BAHASA TULISAN PELAJAR PEKAK

7.8 BAB VIII 8.1 8.2 8.3

Lampiran Cl Lampiran C2 Lampiran D

223 224 225

Lampiran E Lampiran F Lampiran G

229 231 241

BAHASA TULISAN PELAJAR PEKAK

BAHASA TULISAN PELAJAR PEKAK

BAHASA TULISAN PELAJAR PEKAK

LAMBANG DAN SINGKATAN

Ditulis semula sebagai atau terdiri daripada

Memberikan penerangan kepada unsur yang ditujukan.

HURUF BESAR A A Adj ASL AT Bil BIM

BAHASA TULISAN PELAJAR PEKAK

BMKT FA FK FKW FN FS KB KET KKj KNArah

N Pen Pent PhbKo PhbSub PnjBil Kom Akom Pred SN

Latar Belakang Kajian

BAL-IASA TULISAN PELAJAR PEKAK

Tujuan dan Ruang Lingkup Kajian

BAHASA TULISAN PELAJAR PEKAK

Butir-Butir Kajian Subjek

BAFIASA TULISAN PELAJAR PEKAK

Penyelidikan dijalankan dengan melakukan perkara-perkara seperti yang benikut:

Mengisi Borang Kaji Selidik

Menjalankan Ujian di dalam Kelas

Temu Bual dengan Murid

BAHASA ORANG PEKAK

2.2 Jenis Bahasa Isyarat

BAHASA TULISAN PELAJAR PEKAK