PENGGUNAAN FLUOXETIN SEBAGAI TERAPI PEMULIHAN PASCA

STROKE INFARK AKUT

Oleh: Diana Apriliyana Nur (010710135), Anna Mariska (010710138), Suryo Praseyo
!ri"o#o (01071013$), %i&ya Nur'i Dar(iari (01$51)*51)
I. PENDAHULUAN
Sroke a&alah penye"a" ke(aian kei+a seelah penyaki ,anun+ &an kanker- Di
A(erika er&apa sekiar 700-000 kasus sroke seiap ahunnya, .00-000 &ianaranya sroke
in'ark &an 100-000 lainnya sroke per&arahan
1
- Sroke (erupakan penye"a" ke/a/aan yan+
la(a &an serius &i A(erika Serika
*
- 0e/a/aan yan+ &ise"a"kan karena sroke ini &apa
(en+an++u aki1ias sehari2hari &an (enye"a"kan "erkuran+nya an+ka pro&uki1ias sera
(enin+kakan an+ka "e"an hi&up-
Peneliian (en+enai (olekul &en+an seleki'ias yan+ "esar erha&ap sereonin
ransporer (ene(ukan 'luo3eine- Ani&epresan yan+ e'eki' &an seleki' &en+an e'ek
sa(pin+ auono( yan+ (ini(al
3
- 4luo3eine &i+unakan se"a+ai o"a lini pera(a &ala(
penan+anan psikoik karena e'ek sa(pin+ erha&ap auono( yan+ (ini(al &an har+anya
yan+ relai' er,an+kau-
5ara ker,a 'luo3eine yan+ "eker,a pa&a seleki' sereonin resepor- Peneliian
erha&ap 'luo3eine erus "erke("an+- Peneliian peran 'luo3eine paska seran+an sroke aku
se&an+ &ike("an+kan- Dike("an+kannya 'luo3eine se"a+ai o"a &ala( penan+anan sroke
aku, &iharapkan &apa (e(ini(alkan an+ka ke/a/aan yan+ &ise"a"kan paska seran+an
sroke- Penan+anan yan+ epa &i"uuhkan unuk (en+e("alikan pasien &en+an sroke ke
kea&aan se"elu( seran+an sehin++a an+ka ke/a/aan &apa &iekan &an (enin+ka kualias
sera pro&uki1ias hi&up-
Makalah ini diajukan kepada Laboratorium Ilmu Farmasi Kedokteran
Fakultas Kedokteran Universitas Airlangga
1
II. TINJAUAN PUSTAKA
2.1 Farmasi-Farma!"!#i F"$!%&'i(
4luo3ein (erupakan o"a ani &epresan +olon+an SSRI (Serotonin selective reuptake
inhibitor)- 4luo3ein (erupakan o"a +olon+an SSRI yan+ palin+ luas &i+unakan karena
o"a ini kuran+ (enye"a"kan anikoliner+ik, ha(pir i&ak (eni("ulkan se&asi, &an
/ukup &i"erikan sau kali sehari
)
-
4luo3ein (e(iliki na(a ki(ia 4luo3ein 657- Srukur ki(ia &ari 'luo3ein 657
a&alah 51761843NO-65l- 8er&asar si'a 'isikoki(anya, 'luo3ein "er"enuk seperi
krisal &en+an #arna puih2puih koor &an hanya se&iki laru &ala( air
)
-
4luo3ein er(asuk &ala( +olon+an o"a psiko'ar(aka- 8e"erapa na(a &a+an+ yan+
unuk 'luo3ein anara lain Pro9a/, Sara'e(, Sel'e(ra, 5oura+e, :li9a/, 0al3ein, 7oep,
Nopres, ;A5, &an An&ep- 8enuk se&iaan pa&a yan+ erse&ia yaiu a"le 10(+, 15(+,
&an *0(+ &an kapsul )0(+ &an .0(+- Dala( "enuk se&iaan o"a solusio, 5(l o"a
(en+an&un+ *0(+ 'luo3ein- Se&iaan er"aru 'luo3ein "erupa a"le salu enerik
&en+an kan&un+an $0(+ yan+ &i+unakan se"a+ai erapi pe(eliharaan &an &i"erikan sau
kali se(in++u
),5
-
4luo3ein "anyak &i+unakan unuk pasien &en+an +an++uan &epresi (a,or, "uli(ia
ner1osa, panik, &an pre(ensrual &isporik- Dosis a#al yan+ &i"erikan pa&a anak "erusia
8210 ahun &en+an &epresi se"esar 102*0 (+<hari - Dosis ini apa &iin+kakan seelah
sau (in++u, na(un &osis i&ak &apa sa(pai (ele"ihi *0(+<hari- Pa&a &e#asa, &osis
a#al yan+ &i"erikan *0(+<hari- O"a &i"erikan pa&a pa+i hari- Dosis &apa &iin+kakan
seelah "e"erapa (in++u se"anyak *0 (+<hari, na(un &osis i&ak &apa (ele"ihi
80(+<hari- Pa&a oran+ ua, &osis yan+ &i"erikan 10 (+<hari, &apa &iin+kakan 102*0(+
iap "e"erapa (in++u- O"a i&ak "oleh &i"erikan pa&a (ala( hari
5
-
Makalah ini diajukan kepada Laboratorium Ilmu Farmasi Kedokteran
Fakultas Kedokteran Universitas Airlangga
*
2.2 Farma!)i(ami F"$!%&'i(
4luo3ein khusus (en+ha("a sara' pen+a("ilan ke("ali seroonin, sehin++a
(enin+kakan konsenrasi seroonin pa&a sinapsis &an (e(perkua rans(isi sara'
serooner+ik- 4luo3ein (e(iliki se&iki e'ek pa&a lainnya neurorans(ier- 4luo3ein
i&ak "erpen+aruh lan+sun+ pa&a ,anun+- 4luo3ein (en+ha("a hai o"a2(ea"olisin+
en9i( er(asuk 5=P >>D., 5=P >A* &an 5=P >>>A)
.
-
2.* Farma!i(&'i F"$!%&'i(
A"sor"si 'luo3ein hy&ro/hlori&e per oral (u&ah &iserap &ari saluran pen/ernaan
saluran &en+an konsenrasi plas(a pun/ak (un/ul &ari . sa(pai 8 ,a( seelah
pe("erian oral- 0onsenrasi pun/ak &osis 30 (+, .0 (+, &an 75 (+ &osis (asin+2
(asin+ a&alah 30,1 n+ < (7, $3,0 n+ < (7 &an 13),. n+ < (7- 8ioa1ia"ias sise(ik le"ih
"esar &ari 85? &an i&ak &ipen+aruhi oleh (akanan
.
-
4luo3ein se/ara luas &i&isri"usikan ke seluruh u"uh- >kaan &en+an proein a&alah
se"esar $)?- @olu(e &isri"usi san+a "er1ariasi, (ulai &ari 11 sa(pai 88 7 < k+-
4luo3ein (e(iliki #aku paruh yan+ relai' pan,an+ &an san+a "er1ariasi- %aku paruh
'luo3ein anara 1 sa(pai ) hari seelah &osis un++al &an raa2raa ha(pir 70 ,a(- Pasien
yan+ (eneri(a &osis le"ih in++i &ala( ,an+ka #aku yan+ la(a (un+kin akan
(en+ala(i pe(an,an+an eli(ininasi #aku paruh o"a- %aku paruh &ari (ea"oli
aki' 'luo3ein yaiu nor'luo3ein a&alah sekiar 7 sa(pai $ hari
.
-
4luo3ein se/ara eksensi' &i(ea"olis(e &i hai ke &ala( "enuk (ea"oli &es(ehyl
yaiu nor'luo3ein, yan+ (e(iliki aki1ias (irip &en+an 'luo3ein- Pun/ak konsenrasi
Makalah ini diajukan kepada Laboratorium Ilmu Farmasi Kedokteran
Fakultas Kedokteran Universitas Airlangga
3
plas(a &ari (ea"oli aki' nor'luo3ein er,a&i sekiar 7. ,a( seelah konsu(si- Aue
ua(a eli(inasi o"a seelah (ea"olis(e (ea"oli aki' yan+ erkon,un+asi &i hai
a&alah pen+eluaran o"a &ala( urin
.
-
2.+ E,& Sam-i(#. K!('ra I()iasi )a( I('&rasi O/a' F"$!%&'i(
:'ek sa(pin+ 'luo3ein "er(a/a(2(a/a(- :'ek yan+ serin+ i("ul anara lain e'ek
sereo+enik &an sin&ro(a seroonin- Akan eapi, e'ek anikoliner+ik, ania&rener+ik, &an
e'ek ,anun+ san+a kuran+ aau sa(a sekali i&ak a&a pa&a pen++unaan o"a ini-
:'ek sereo+enik yan+ i("ul "erupa (ual ,(unah, (alaise u(u(, nyeri kepala,
+an++uan i&ur &an ner1osias, a+iasi aau ke+elisahan yan+ se(enara, &is'un+si
seksual &en+an e,akulasi &an or+as(e erla("a-
Sin&ro(a seroonin a&alah +e,ala "erupa ke+elisahan, &e(a(, &an (en++i+il,
kon1ulsi, &an kekakuan he"a, re(or, &iare, +an++uan koor&inasi- 0e"anyakan e'ek
sa(pin+ ini er,a&i pa&a pen++unaan ko("inasi o"a2o"a +enerasi ke2* "ersa(a o"a2
o"a klasik, MAO, liiu( aau ripo'an, la9i(nya &ala( #aku "e"erapa ,a( sa(pai *23
(in++u- Be,ala ini &ila#an &en+an ana+onis seroonin ((eiser+i&a, propanolol)-
0onra >n&ikasi pen++unaan 'luo3ein anara lain pa&a pasien yan+ hipersensii'
erha&ap 'luo3ein, +a+al +in,al yan+ "era, pen++unaan 'luo3ein "ersa(a MAO-
>neraksi O"a "iasa er,a&i pa&a o"a2o"a +olon+an MAO, 7ihiu(, o"a yan+
(eran+san+ aki1ias SSP, ani &epresan, ripo'an, kar"a(a9epin, o"a yan+ erkai
&en+an proein plas(a- Pa&a pen&eria epilepsi yan+ erken&ali, pen&eria kerusakan hai
Makalah ini diajukan kepada Laboratorium Ilmu Farmasi Kedokteran
Fakultas Kedokteran Universitas Airlangga
)
&an +in,al, +a+al ,anun+, ,an+an (en+e(u&i < (en,alankan (esin pen++unaan o"a ini
(e(erlukan perhaian khusus-
2.0 K!()isi Pas1a S'r!&
Salah sau kon&isi pos sroke yan+ serin+ er,a&i a&alah ost Stroke !epression
"S!)- :iolo+i S! "elu( &ipaha(i &en+an "aik- Mekanis(e yan+ "er"e&a unuk S!
(un+kin erli"a &ala( eiolo+i sroke &ari #aku ke #aku &an ini (e(iliki i(plikasi
unuk pen+o"aan- Depresi (un+kin aki"a &ari e'ek "iolo+is &ari kerusakan oak, reaksi
erha&ap keru+ian yan+ &ise"a"kan oleh sroke, aau ko("inasi &ari 'akor ini
7
-
0o(plikasi lain pas/a sroke anara lain ko(plikasi neurolo+is &an ko(plikasi (e&is-
0o(plikasi neurolo+is yan+ (un+kin er,a&i anara lain rans'or(asi pen&arahan, in'ark
yan+ "era("ah luas, e&e(a /ere"ral, penin+kaan >5P, ke,a&ian sroke ke&ua sera
ke,an+, ko(plikasi (e&is yan+ "isa er,a&i anara lain hypo+like(ia, hiponare(ia,
in'eksi, &an in'ark (iokar&
8
-
Sela(a in'ark oak aku er,a&i penurunan (onoa(ina sinesis yan+ (en+aki"akan
,u(lah 526! (enurun- 6al ini (e("erikan e'ek erha&ap peru"ahan suasana hai
"eru"ah, pola i&ur, &an na'su (akan- Oleh karena iu, pen++unaan a+en serooner+ik
&isarankan unuk &ia("ah &ala( erapi pe(ulihan sroke
7
-
III. DISKUSI
ost stroke depression (PSD) (erupakan kelainan yan+ "iasa (enyerai sroke-
4luo3ein (erupakan pilihan &ala( erapi pasien PSD- 4luo3ein (enun,ukkan
keunun+an &ala( re(isi &ari &epresi aau (en+uran+i &epression rain+ s/ale
$
- Na(un
Makalah ini diajukan kepada Laboratorium Ilmu Farmasi Kedokteran
Fakultas Kedokteran Universitas Airlangga
5
e'ek 'luo3ein se"a+ai ani &epresan i&ak &ien+arai se"a+ai 'akor yan+ (enin+kakan
pe(ulihan pas/a seran+an sroke iske(ik aku-
Peran &ari SSRI se"a+ai a+en pe(ulihan a#alnya &iyakini i&ak si+ni'ikan- Na(un
per/o"aan &en+an (en++unakan 'luo3ein pa&a he#an /o"a (enun,ukan 'luo3ein &apa
(en+uran+i ukuran &ari 9ona in'ark &an 'luo3ein ,u+a &apa "erin&ak se"a+ai si(ulan
neuro+enesis- Se/ara u(u( SSRI &apa (enin+kakan inter#acilitating activit$ pa&a
koreks (oorik pri(er- >ni (enun,ukkan pa&a pasien sroke &ala( pe(ulihan, 4luo3ein
sin+le &ose *0 (+ &apa (e(per"aiki &e'isi neurolo+is &an (e(pen+aruhi overacting
motor cortices (elalui #luo%etin induced change pa&a eksia"ilias korikal
10
-
Pen+o"aan asrosi &en+an 'luo3ein &an paro3ein, se"uah ani2&epresan SSRI
lainnya, (enin+kakan ekspresi 'akor neuroropik oak ("rain2&eri1e& neurorophi/
'a/or, 8DN4), 'akor peru("uhan en&oel 1askuler (1as/ular en&ohelial +ro#h 'a/or,
@:B4), &an @B4 (ANA
11
- Se"aliknya, ani2&epresan risiklik &esipra(ine &an
i(ipra(ine i&ak (e(iliki pen+aruh erha&ap ekspresi &ari 'akor2'akor
peru("uhan<neuroropik ini- Analisis e'ek &ari 'luo3ein pa&a (ea"olis(e +lukosa ini
(en+un+kapkan "ah#a 'luo3ein (enurunkan ka&ar +liko+en &an (enin+kakan
pe(akaian +lukosa &an pelepasan laka oleh asrosi-
6asil peneliian ini ,u+a (en+in&ikasikan "ah#a e'ek &ari 'luo3ein &an paro3ein
pa&a pen++unaan +lukosa, pelepasan laka, &an ekspresi 8DN4, @:B4, &an @B4 i&ak
&i(e&iasi oleh (ekanis(e yan+ er+anun+ pa&a seroonin-
Pro+nosis ,an+ka pan,an+ pa&a pasien sroke in'ark aku "erkorelasi &en+an in+ka
seru( @:B4
1*
- Ca&i &apa &isi(pulkan "ah#a &en+an (enin+kakan ekspresi 'akor
neuroropik asrosi yan+ spesi'ik &an pelepasan laka &ari asrosi, 'luo3ein &apa
Makalah ini diajukan kepada Laboratorium Ilmu Farmasi Kedokteran
Fakultas Kedokteran Universitas Airlangga
.
"erkonri"usi unuk (enor(alkan &ukun+an ropik &an (ea"olik pa&a neuron pa&a
pen&eria &epresi (ayor- 0esi(pulan ini (en&ukun+ "ah#a pen++unaan 'luo3ein &ala(
erapi sroke in'ark aku &apa (enin+kakan pro+nosis ,an+ka pan,an+ pa&a pasien
sroke in'ark aku-
Na(un pen++unaan 'luo3ein pa&a pe(ulihan pasien &en+an sroke in'ark aku (asih
harus &ike("an+kan le"ih lan,u- 6al ini karena ,u(lah pasien pa&a peneliian (asih
se&iki- Pa&a pasien &en+an sroke iske(ik &an &e'i/i (oorik "era, pen++unaan
'luo3ein se,ak &ini yan+ &iserai 'isioerapi &apa (enin+kakan pe(ulihan (oorik
seelah i+a "ulan- Mo&ulasi sponan pa&a plasisias oak ini (erupakan erapi yan+
(en,an,ikan unuk pasien &en+an sroke iske(i &an &e'isi (oorik se&an+-
A&a "e"erapa hal yan+ &apa (e(pen+aruhi e'ek &ari erapi 'luo3ein pa&a pasien
&en+an pe(ulihan sroke iske(ia aku- =an+ pera(a a&alah o"a2o"aan &apa (e(iliki
e'ek yan+ "era+a( er+anun+ &osis o"a yan+ &i"erikan- =an+ ke&ua, #aku pe("erian
o"a (erupakan hal yan+ krusial- Mun+kin &i&apakan therapeutic time &indo&
I2. KESIMPULAN
4luo3ein se"a+ai o"a ani &epresi elah &i+unakan se/ara luas- Pe("erian 'luo3ein
pa&a pasien pos sroke &epresi san+a &ian,urkan- Peneliian er"aru (enun,ukan "ah#a
'luo3enine ,u+a &apa &i+unakan se"a+ai salah sau erapi pe(ulihan sroke in'ark aku-
:'ek 'luo3anine pa&a pasien sroke iske(ia aku anara lain (en+uran+i ukuran &ari
9ona in'ark, si(ulasi neuro+enesis, (enin+kakan inter#acilitating activit$ pa&a koreks
(oorik pri(er, (e(per"aiki &e'isi neurolo+is, (e(pen+aruhi overacting motor
cortice' (enin+kakan ekspresi 'akor neuroropik oak, &an 'akor peru("uhan en&oel
Makalah ini diajukan kepada Laboratorium Ilmu Farmasi Kedokteran
Fakultas Kedokteran Universitas Airlangga
7
1askuler- Na(un pen++unaan 'luo3ein pa&a pe(ulihan pasien &en+an sroke in'ark aku
(asih harus &ike("an+kan le"ih lan,u- 6al ini karena ,u(lah pasien pa&a peneliian
(asih se&iki-
Makalah ini diajukan kepada Laboratorium Ilmu Farmasi Kedokteran
Fakultas Kedokteran Universitas Airlangga
8
DAFTAR PUSTAKA 3
1- >S, Mar+ono, Asrinin+ru(, A"&ulloh Ma/hin- *011- 8uku A,ar >l(u Penyaki Sara' :
Sroke- Airlan++a Dni1ersiy Press : Sura"aya- 6ala(an $1-
*- DS 5enre 'or Disease 5onrol an& Pre1enion- Sroke Saisi/s- !erse&ia &ala(
hp:<<###-sroke/ener-or+<paiens<a"ou2sroke<sroke2saisi/s< &iun&uh pa&a an++al
8 A+usus *01* pukul 03-00
3- 0a9un+, 8erra( B- *007- 8asi/ an& 5lini/al Phar(a/olo+y 10 h e&iion- M/ Bra#
6ill: Sin+apore- 6ala(an )7.-
)- Depare(en 4ar(akolo+i 40D>- 4ar(akolo+i &an !erapi :&isi, *008 hala(an 173-
Cakara : 8alai Pene"i 40D>
5- O(u&ho(e O+"ru, Phar(D- 4luo3ein, Pro9a/, Sara'er(- *008- Diliha an++al * a+usus
*01* &i : hp:<<###-(e&i/inene-/o(<'luo3ein<ari/le-h(
.- M-O- Aa("our+ S/hepens- 4luo3ein- 1$$.- Diliha an++al 5 a+usus *01* &i :
hp:<<###-in/he(-or+<&o/u(ens<pi(s<phar(<pi(.51-h(
7- 4ary 0han- Possroke &epresion- Ausralian 4a(ily Physi/ian @ol-33, No-10 O/o"er
*00) Pa+e 831283)- Diliha an++al . a+usus *01* &i
hp:<<###-ra/+p-or+-au<a'p<*00)10<*00)0$30khan-p&'
8- 7aur Ma/>saa/, Pos Sroke 5o(pli/aions- Sroke Spe/ialis 5ase Mana+er, Sroke
Srae+y o' Souheasern Onario *01*- Diliha an++al 7 a+usus *01* &i
hp:<<srokene#orkseo-/a<pu"li/<p&'E&o/s<7Ma/>saa/?*0Pos?*0Sroke
?*05o(pli/aions-p&'
Makalah ini diajukan kepada Laboratorium Ilmu Farmasi Kedokteran
Fakultas Kedokteran Universitas Airlangga
$
$- 4rueh#al& S, Baer"auer :, Aehak P, 8au(ha/kl D, :arly 'luo3eine rea(en o' pos2
sroke &epressionFa hree2(onh &ou"le2"lin& pla/e"o2/onrolle& su&y #ih open2la"el
lon+er( 'ollo# up, ( )eurol, *003G*50:3)7H51-
10- 5holle 4, !ar&y C, Al"u/her C4, e al-, 4luo3eine 'or (oor re/o1ery a'er a/ue
is/hae(i/ sroke (47AM:): a ran&o(ise& pla/e"o2/onrolle& rial, Lancet )eurol,
*011G10(*):1*3H30-
11- Alla(an >, 4iu(elli 6, Ma+isrei PC, Marin C7- 4luo3eine re+ulaes he e3pression o'
neurorophi/<+ro#h 'a/ors an& +lu/ose (ea"olis( in asro/yes- Psy/hophar(a/olo+y
(8erl)- *011 CulG*1.(1):7528)- :pu" *011 4e" 8-
1*- 7ee S5, 7ee 0=, 0i( =C, 0i( S6, 0oh S6, 7ee =C- Seru( @:B4 le1els in a/ue
is/hae(i/ srokes are /orrelae& #ih lon+2er( pro+nosis- :ur C Neurol- *010
CanG17(1):)5251- :pu" *00$ Cun *$-
Makalah ini diajukan kepada Laboratorium Ilmu Farmasi Kedokteran
Fakultas Kedokteran Universitas Airlangga
10